Ocena zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej w 2011 roku dla województwa mazowieckiego

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr / /12 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia.. 2012 r. Ocena zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej w 2011 roku dla województwa mazowieckiego

Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej Wydział ds. Badań Społecznych Obserwatorium Integracji Społecznej Ul. Nowogrodzka 62A 02-002 Warszawa Tel. (22) 622 42 32 Faks (22) 622 47 32 e-mail: mcps@mazovia.pl www.mcps.mazovia.pl Copyright: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, Warszawa 2012 Zespół redakcyjny Piotr Nowak Skyrpan, Tomasz Błacha Konsultacja merytoryczna: Barbara Kucharska Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do współpracy z Obserwatorium Integracji Społecznej. Kontakt: piotr.nowak@mcps.com.pl

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Spis treści I. Wprowadzenie... 5 II. Metodologia badania... 7 III. Województwo mazowieckie krótka charakterystyka... 9 1. Podział administracyjny.... 9 2. Krótka charakterystyka... 12 IV. Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim... 15 1. Dane o sytuacji demograficznej i społecznej... 15 2. Dane o osobach i rodzinach korzystających z pomocy społecznej... 22 3. Wybrane usługi pomocy społecznej... 28 4. Instytucje pomocy społecznej... 29 5. Zwiększenie zasobów pomocy społecznej... 30 6. Kadra ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie... 33 7. Koszty prowadzenia i utrzymania zasobów pomocy społecznej w gminach i powiatach województwa mazowieckiego... 36 8. Środki finansowe na zadania własne i zlecone w obszarze pomocy społecznej w gminach i powiatach województwa mazowieckiego... 37 9. Współpraca z organizacjami pozarządowymi... 38 V. Wstępne wnioski i rekomendacje... 40 VI. Wykaz tabel... 45 VII. Karty powiatów... 83 VIII.Karty regionów... 129 IX. Rozmieszczenie jednostek pomocy i integracji społecznej... 137 X. OZPS dane źródłowe z systemu SAC z gmin i powiatów woj. Mazowieckiego (strony formularza od 1 do 138)... 147 Spis treści 3

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ I. Wprowadzenie Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 81, poz. 440 z 2011 roku) wprowadziła do ustawy o pomocy społecznej nowe zadanie dla wszystkich samorządów w Polsce tj. przygotowanie oceny zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej. Zgodnie z art. 16a znowelizowanej ustawy o pomocy społecznej gminy, powiaty i samorządy województwa mają obowiązek przygotować ocenę zasobów pomocy społecznej (zwaną dalej Oceną). Sporządzoną Ocenę organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego muszą przedstawić do dnia 30 kwietnia odpowiednio radom gmin, radom powiatów, a do dnia 30 czerwca sejmikom województw właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Na podstawie zapisów ustawy pojęcie zasobów obejmuje w szczególności infrastrukturę, kadrę, organizacje pozarządowe i nakłady finansowe na zadania pomocy społecznej bez względu na podmiot je finansujący i realizujący. Ocena dotyczy osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej, rodzajów ich problemów oraz ich rozkładu ilościowego. Ocena wraz z rekomendacjami może być podstawą do planowania przez samorządy budżetu na zadania szeroko rozumianej pomocy społecznej na rok następny. Tak sporządzane corocznie opracowanie zgodnie z założeniami ustawy o pomocy społecznej zastępuje od roku 2012 bilans potrzeb pomocy społecznej przygotowywany przez ośrodki pomocy społecznej i powiatowe centra pomocy rodzinie w imieniu jednostek samorządu terytorialnego. Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, jako wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna, powołana do realizacji zadań samorządu województwa mazowieckiego z zakresu polityki społecznej przygotowało Ocenę za 2011 rok w województwie mazowieckim. Do przygotowania Oceny został wyznaczony zespół Obserwatorium Integracji Społecznej, który w MCPS realizuje projekt systemowy 1.16 Koordynacja na rzecz aktywnej integracji w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Zespół Obserwatorium Integracji Społecznej przedstawił w niniejszej Ocenie dane o sytuacji demograficznej i społecznej województwa mazowieckiego, dane o osobach korzystających z pomocy społecznej, wybrane usługi świadczone przez pomoc społeczną na rzecz jej beneficjentów, zaprezentował instytucje pomocy społecznej funkcjonujące w województwie, ich sytuację kadrową i potrzeby w zakresie zwiększenia tych zasobów. W Ocenie zostały przedstawione także koszty prowadzenia i utrzymania zasobów pomocy społecznej na Mazowszu. Zebrane w toku prac nad Oceną dane posłużyły do dokonania pierwszych analiz zjawisk i problemów społecznych występujących na Mazowszu oraz do sformułowania wstępnych wniosków i rekomendacji dla władz samorządu województwa w zakresie przygotowania i realizacji przyszłej polityki społecznej w regionie. Jednak głównym celem opracowania jest ukazanie skali występujących problemów społecznych w układzie powiatowym i regionalnym oraz zwrócenie uwagi na uwarunkowania, które mimo że nie są bezpośrednio związane z pomocą społeczną, mają ogromny wpływ na katalog usług jakie należy rozwijać w tym systemie. Wprowadzenie 5

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Zbiór danych, jakie zebrano podczas prac nad Oceną, prezentowany w ostatniej części opracowania, będzie mógł być wykorzystany do przeprowadzenia kolejnych pogłębionych analiz. W tym celu konieczne jest przede wszystkim usystematyzowanie wiedzy i informacji oraz opracowanie mierników do pomiaru stopnia efektywności prowadzonych działań pomocowych. Mierniki te powinny być możliwe do stosowania zarówno obecnie jeszcze w okresie realizacji działań metodą programów i projektów, finansowanych z EFS, jak i w przyszłości. Mogą także posłużyć, w toku dalszej pracy - mającej na celu wspomaganie rozwoju społecznego, budowanie potencjału instytucji i kapitału ludzkiego, poprawę jakości i zwiększenie dostępności usług, aktywizację mieszkańców Mazowsza, strategiczne planowanie i odpowiedzialne realizowanie lokalnej polityki społecznej. 6 Wprowadzenie

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ II. Metodologia badania Ocenę zasobów pomocy społecznej na Mazowszu opracowuje Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej opracowuje na podstawie danych z ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie, odpowiedzialnych odpowiednio w gminie i powiecie za realizację zadań pomocy społecznej. Wiedza o problemach społecznych i zasobach społeczności lokalnych stanowi podstawę do ustalenia hierarchii potrzeb, które samorząd we współpracy z innymi partnerami - powinien zaspokoić w pierwszej kolejności, jak również pozwala na wytyczanie kierunków dalszego rozwoju usług społecznych oraz uzasadnia planowanie budżetu na rok następny. Badanie oceny zasobów za 2011 rok w województwie mazowieckim zostało przeprowadzone między 1 marca a 30 kwietnia 2012 roku. Jak w latach poprzednich, przy badaniu bilansu potrzeb zastosowana została metoda CAWI (Computer Assisted Web Interviews). Polega ona na udostępnieniu respondentom kwestionariusza internetowego został on rozesłany do wszystkich 327 ośrodków pomocy społecznej, 37 powiatowych centrów pomocy rodzinie, 2 miejskich ośrodków pomocy rodzinie, 2 miejskich ośrodków pomocy społecznej w Płocku i Radomiu oraz do Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie. Narzędzie do sporządzenia Oceny w gminie i powiecie zostało pilotażowo przygotowane przez Instytut Rozwoju Służb Społecznych w ramach projektu systemowego EFS 1.16 Koordynacja na rzecz aktywnej integracji. Opracowane przez IRSS formularze gminne i powiatowe były wynikiem przeprowadzonej analizy możliwości efektywnego wdrożenia tego narzędzia z maksymalnym wykorzystaniem istniejącej infrastruktury i zasobów informatycznych w obszarze pomocy społecznej w Polsce. Analiza wykazała, że najbardziej pasującym do tego modelu jest system informatyczny Statystycznej Aplikacji Centralnej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (SAC). Formularze Oceny rozesłane zostały do wszystkich OPS i PCPR na Mazowszu za pośrednictwem Statystycznej Aplikacji Centralnej (SAC) i tą samą drogą zwrócone do Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej. Dostosowanie formularza do systemu SAC miało na celu zautomatyzowanie procesu wysyłania, wypełniania i odsyłania ankiet. Tak przygotowane ankiety miały na celu nie tylko przyspieszenie procesu zbierania danych, ale w szczególności ich wygenerowania, jako spójnych z danymi krajowymi systemu SAC w badanym obszarze. Poza tym dane we wszystkich województwach zbierane były w tych samych obszarach tematycznych i docelowo mogły być porównywane na szczeblu krajowym. Takie rozwiązanie możliwe było dzięki nawiązaniu ścisłej współpracy między IRSS, MPiPS oraz ROPS-ami z całego kraju. Formularz badawczy dla ośrodków pomocy społecznej składał się z 1 544 komórek, ponad 60% z nich miało uzupełnić się automatycznie danymi z baz Głównego Urzędu Statystycznego, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Wojewódzkiego Urzędu Pracy oraz systemu POMOST. Powiatowe centra pomocy rodzinie wypełniały formularz składający się z 1 032 komórek, które podobnie jak formularz dla gmin uzupełniane były danymi z baz wymienionych powyżej. Do pierwszego wyznaczonego terminu nadsyłania ankiet, tj. 23 marca 2012 r. zwrotnie wypełniony formularz badania odesłało niecałe 30% jednostek, wyznaczony zatem Metodologia badania 7

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ został drugi termin nadsyłania ankiet, tj. 30 kwietnia 2012 roku. Do tego dnia wszystkie jednostki pomocy społecznej na Mazowszu zwróciły przez system SAC wypełnione formularze. Po wstępnej analizie nadesłanych ankiet uzupełnienia lub wyjaśnienia wymagało ponad 30% z nich. Wyjaśnianie błędów i nieścisłości oraz ich korekta oraz uzupełnianie odbywało się drogą telefoniczną, a także przez system SAC. Proces ten trwał do 20 maja 2012 r. Respondenci, jako powód opóźnienia w nadesłaniu ankiet a także niemożności wypełnienia ankiety w terminie, wskazywali na: 1. Rozpoczynający się okres sprawozdawczy, charakteryzujący się dużą liczbą innych obowiązkowych sprawozdań i raportów (m. in. raportów MPiPS). 2. Okres wzmożonej, uzasadnionej nieobecności pracowników i kadry kierowniczej z powodu zaplanowanych wcześniej szkoleń i wyjazdów poza miejsce pracy. 3. Brak czasu na wypełnienie ankiet, spowodowany dużą liczbą innych ważnych obowiązków służbowych dotyczących bezpośrednio obsługi klientów, pracy socjalnej, interwencji oraz zdarzeń losowych. 4. Niezrozumienie treści niektórych, nowych w stosunku do lat ubiegłych i poprzedniego narzędzia jakim był bilans potrzeb, pytań kwestionariusza, co komplikowało i opóźniało wypełnienie ankiety. 5. Zbyt obszerna treść ankiety w stosunku do dawnego bilansu potrzeb. 6. Część pytań według respondentów nie powinna być kierowana do nich, gdyż wykraczała poza ich wiedzę i kompetencje. Zespół redakcyjny Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej dołożył wszelkich starań, aby dokument ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim za 2011 rok mógł być jak najszybciej przygotowany do diagnozowania sytuacji w obszarze pomocy społecznej na Mazowszu. W roku przyszłym wprowadzone zostaną stosowne modyfikacje formularzy, mające na celu poprawę procesu zbierania danych, jak również poprawę jakości i efektywności narzędzi do ich przetwarzania. Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, podobnie jak pozostałe Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej w kraju, przygotowuje się do ewaluacji i udoskonalania formularzy Oceny w ramach realizacji zadania pod nazwą Obserwatorium Integracji Społecznej, w projekcie Koordynacja na rzecz aktywnej integracji współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 8 Metodologia badania

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ III. Województwo mazowieckie krótka charakterystyka Województwo mazowieckie jest największym pod względem powierzchni (11,4% powierzchni kraju) i ludności (ponad 5,2 mln mieszkańców) województwem w Polsce. Zajmuje terytorium 35 558 km 2 i leży w środkowo wschodniej Polsce, graniczy z województwami: podlaskim, kujawsko pomorskim, warmińsko mazurskim, łódzkim, świętokrzyskimi lubelskim. Województwo charakteryzuje dwudzielność potencjału rozwojowego, poziomu rozwoju gospodarczego, poziomu i warunków życia oraz dynamiki procesów transformacji. W regionie wyróżnić można: strefę dynamicznego wzrostu gospodarczego, wysokiej jakości życia i dobrobytu oraz strefę słabego rozwoju strukturalnego, której cześć stanowią marginalizujące się gospodarczo, społecznie i edukacyjnie obszary wiejskie. Obszar województwa jest silnie zurbanizowany, o czym świadczy wysoki, z tendencją wzrostową, wskaźnik udziału ludności zamieszkałej w miastach, który wynosi 64,7%. Obszary wiejskie zamieszkuje 35,3% ludności Mazowsza. 1. Podział administracyjny. W wyniku wprowadzenia w dniu 1 stycznia 1999 roku trójstopniowego podziału terytorialnego kraju w województwie mazowieckim zostały wyodrębnione 331 gminy, w tym 18 dzielnic miasta st. Warszawy, 37 powiatów ziemskich oraz 5 miast na prawach powiatów. W województwie mazowieckim zostały wydzielone administracyjnie powiaty ziemskie wraz z następującą liczbą gmin: białobrzeski (6 gmin), ciechanowski (9 gmin), garwoliński (14 gmin), gostyniński (5 gmin), grodziski (6 gmin), grójecki (10 gmin), kozienicki (7 gmin), legionowski (5 gmin), lipski (6 gmin), łosicki (6 gmin), makowski (10 gmin), Województwo mazowieckie krótka charakterystyka 9

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ miński (13 gmin), mławski (10 gmin), nowodworski (6 gmin), ostrołęcki (11 gmin), ostrowski (11 gmin), otwocki (8 gmin), piaseczyński (6 gmin), płocki (15 gmin), płoński (12 gmin), pruszkowski (6 gmin), przasnyski (7 gmin), przysuski (8 gmin), pułtuski (7 gmin), radomski (13 gmin), siedlecki (13 gmin), sierpecki (7 gmin), sochaczewski (8 gmin), sokołowski (9 gmin), szydłowiecki (5 gmin), warszawski zachodni (7 gmin), węgrowski (9 gmin), wołomiński (12 gmin), wyszkowski (6 gmin), zwoleński (5 gmin), żuromiński (6 gmin), żyrardowski (5 gmin). 10 Województwo mazowieckie krótka charakterystyka

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Mapa 1: Województwo Mazowieckie - mapa administracyjna z nazwami powiatów. Źródło: Opracowanie własne. Pozostałymi jednostkami administracyjnymi są miasta na prawach powiatu: Ostrołęka, Płock, Radom, Siedlce, Miasto st. Warszawa, które jest jednocześnie stolicą województwa i kraju. Województwo mazowieckie krótka charakterystyka 11

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ 2. Krótka charakterystyka Demografia Mazowsze cechuje największy wśród regionów kraju potencjałem demograficznym. Mieszkańcy Mazowsza stanowią według stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. 13,8% ogółu ludności Polski. Liczba mieszkańców Mazowsza systematycznie zwiększa się, przy czym rozwój demograficzny województwa jest zróżnicowany przestrzennie. Największy przyrost ludności występował w powiatach koncentrujących się wokół Warszawy, a największy ubytek w powiatach usytuowanych na krańcach województwa. Województwo mazowieckie z roku na rok zaludnia się, przy czym w większym stopniu w wyniku ruchu migracyjnego niż ruchu naturalnego. W 2011 r. przyrost ludności z tytułu dodatniego salda migracji ludności na pobyt stały wynosił prawie 3 osoby na 1 000 ludności, natomiast z tytułu dodatniego przyrostu naturalnego niespełna 1 osobę. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (stan na 31 grudnia 2011 r.) 1 w województwie mazowieckim zamieszkuje ok. 5 250 tys. osób. Obszar metropolitarny Warszawy charakteryzuje się największym wzrostem liczby mieszkańców wskutek dodatniego salda migracji, co spowodowane jest między innymi przyjazdami osób z peryferii województwa oraz innych regionów Polski. W latach 2005 2011, zarówno wojewódzki, jak i ogólnopolski współczynnik przyrostu naturalnego wykazywał rosnącą tendencję do 2008 r., natomiast w trzech kolejnych latach podlegał różnokierunkowym zmianom, tj. najpierw notowano spadek jego wartości, potem wzrost i znowu spadek. Takie same tendencje zmian współczynnika przyrostu naturalnego obserwowano w Warszawie, czyli do 2008 r. systematyczny wzrost jego wartości, a w następnych latach dwukrotny spadek i jednorazowy wzrost. Gospodarka. Województwo mazowieckie pod względem gospodarki jest pełne kontrastów. Występują tutaj powiaty o charakterze typowo rolniczym jak: ciechanowski, siedlecki, a także przemysłowe: warszawski, płocki. Pomiędzy powiatami występują duże dysproporcje finansowe. Najbogatsze powiaty to warszawski i płocki, natomiast ostrołęcki, ciechanowski i siedlecki zaliczane są do najbiedniejszych w kraju. Mazowsze to największe województwo, pierwsze pod względem dynamiki rozwoju ekonomicznego i aktywności gospodarczej, jest liderem przedsiębiorczości w Polsce. To przyjazny region otwarty na pomysły inwestorów. Jednym z atutów województwa mazowieckiego jest Warszawa stolica kraju o największym potencjale gospodarczym, naukowym i intelektualnym. Jest najważniejszym ośrodkiem kultury, biznesu i polityki, stanowi doskonałe zaplecze dla inicjatyw gospodarczych. Wiedzą o tym zagraniczni przedsiębiorcy, którzy na Mazowszu realizują swoje największe inwestycje. 1 Źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/warsz/assets_raport_mazowieckie_2011.pdf 12 Województwo mazowieckie krótka charakterystyka

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Województwo mazowieckie charakteryzuje najwyższy w Polsce potencjał gospodarczy mierzony wartością produktu krajowego brutto. Według danych GUS (stan na marzec 2011 r.) w 2011 r. w województwie przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 4 407,27 zł i było o 4,2% wyższe niż w 2010 r. (wobec wzrostu o 1,2% przed rokiem). W kraju przeciętna płaca brutto ukształtowała się na poziomie 3 604,68 zł, tj. o 5,0% wyższym od notowanego w roku poprzednim. Infrastruktura transportowa i wynikająca z niej dostępność komunikacyjna stanowi istotny atut województwa mazowieckiego, wpływający m.in. na jego wysoką pozycję w rankingach atrakcyjności inwestycyjnej. Województwo mazowieckie ma bogatą sieć drogową i kolejową. Centralne położenie Mazowsza i usytuowanie tu jednego z największych węzłów transportowych kraju, skupiającego 20 dróg krajowych i 8 linii kolejowych państwowego znaczenia oraz główny port lotniczy kraju wraz z tworzonym nowym lotniskiem w Modlinie, zapewnia w miarę dogodne połączenia z najważniejszymi ośrodkami regionalnymi w kraju i zagranicą, obsługując 45% całego ruchu pasażerskiego. Warszawa jest jedynym miastem w Polsce posiadającym rozbudowujące się metro. Edukacja Przekształcenia w sferze gospodarczej i dokonujące się przeobrażenia w warstwie kulturowej rzutują na zmiany w szkolnictwie i strukturze wykształcenia. Odsetek osób posiadających wykształcenie wyższe (blisko 14%) i średnie (ponad 30%) przekracza średni poziom w kraju głównie dzięki wykształceniu mieszkańców miast, zwłaszcza Warszawy (23% ludności legitymuje się wykształceniem wyższym) i ośrodków regionalnych. Procesom edukacyjnym sprzyja dynamiczny rozwój uczelni wyższych, których liczba w województwie stanowi blisko 1 / 4 ogółu w kraju. W roku akademickim 2009/2010 w województwie funkcjonowało 110 uczelni wyższych, zlokalizowanych głównie w Warszawie i częściowo na obszarze pozametropolitalnym, co znacznie ułatwia dostęp do edukacji młodzieży z obszarów peryferyjnych. Opieka zdrowotna Podniesienie zdrowotności mieszkańców regionu wiąże się przede wszystkim z wyrównaniem dostępu do świadczeń w podstawowej opiece zdrowotnej oraz do specjalistycznych usług medycznych, zwłaszcza na terenach wiejskich. W ciągu ostatnich kliku lat, nieznacznie polepszyła się sytuacja w zakresie ochrony zdrowia. Poprawiło się wyposażenie i opieka medyczna w województwie. Wzrosła zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i względnych liczba lekarzy. Rozmieszczenie placówek podstawowej opieki zdrowotnej w województwie nie jest równomierne i nie zabezpiecza dostępność w sposób wystarczający. We wszystkich gminach zachowane jest zabezpieczenie w placówkę podstawowej opieki zdrowotnej na poziomie gminy. Ocena sytuacji w dziedzinie opieki zdrowotnej na Mazowszu nie jest jednoznaczna. Występuje tu największe w kraju nasycenie lekarzami, ale pod względem wyposażenia w łóżka szpitalne (46,6 łóżka. na 10 tys. mieszkańców w 2008 r.) województwo lokuje się na dziewiątym miejscu w kraju. Występują także problemy z dostępem do specjalistycznej opieki medycznej. Województwo mazowieckie krótka charakterystyka 13

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Mieszkalnictwo Mieszkania i ich standard należą do kategorii czynników najsilniej determinujących warunki życia społeczeństwa. Dostępność tego dobra jest w województwie niewystarczająca, mimo że wyróżnia się ono w skali kraju największymi zasobami mieszkaniowymi i najwyższym nasyceniem mieszkaniami. W latach 2006 2011 notowano wzrost produkcji sprzedanej budownictwa w ujęciu rocznym, najwyższy w latach 2006 i 2007; również produkcja budowlano-montażowa w omawianym okresie (oprócz 2010 r.) wykazywała tendencję wzrostową. W 2011 r., po spadku przed rokiem, produkcja budowlano-montażowa znacząco zwiększyła się w skali roku. Wysokie tempo wzrostu obserwowano w podmiotach zajmujących się budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej, a mniejsze w przedsiębiorstwach wykonujących roboty budowlane specjalistyczne. Obniżyła się natomiast produkcja w podmiotach zajmujących się budową domów. Rok 2011 był drugim z kolei, w którym odnotowano zmniejszenie liczby mieszkań oddanych do użytkowania, skala tego spadku była jednak mniejsza niż rok wcześniej. W latach 2007 2009 obserwowano wzrost z roku na rok liczby mieszkań oddanych do użytku, w tym największy w 2008 r. Po raz pierwszy od trzech lat więcej było mieszkań, na budowę których uzyskano pozwolenia. Największy spadek miał miejsce w 2009 r. W latach 2005 2007 liczba mieszkań, na które wydano pozwolenia rosła, w tym najbardziej w 2007 r. W 2011 r. nieznacznie wzrosła także liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto. Tempo budownictwa mieszkaniowego, chociaż wyższe niż średnio w kraju, jest w znacznej mierze efektem dużej dynamiki budownictwa w stolicy i jej strefie podmiejskiej oraz w powiatach grodzkich. Słabszy ruch budowlany na obszarach peryferyjnych skutkuje postępującą dekapitalizacją zasobów, widoczną zwłaszcza we wschodnich i północnozachodnich powiatach regionu. Niezadowalający jest standard wyposażenia wielu mieszkań w instalacje techniczne, w szczególności na obszarach wiejskich choć i ta tendencja dzięki inwestycjom samorządowym współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej zmienia się na korzyść. Rynek pracy Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2011 r. kształtowało się na poziomie 1327,0 tys. osób, co czyni je jednym z największych regionalnych rynków pracy (prawie 25% pracujących w Polsce). Rynek ten charakteryzuje się dość nowoczesną strukturą, W 2011 r. w ogólnej liczbie zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw największą grupę stanowili zatrudnieni w handlu, naprawie pojazdów samochodowych (299,1 tys. osób), przetwórstwie przemysłowym (277,9 tys. osób) oraz transporcie i gospodarce magazynowej (261,0 tys. osób). Ich udział stanowił ponad połowę (63,1%) ogółu zatrudnionych. Na strukturę pracujących w województwie silnie oddziaływuje rynek pracy aglomeracji warszawskiej, aczkolwiek również na obszarach peryferyjnych usługi mają tu coraz większy udział. Na Mazowszu zamieszkuje, w liczbach bezwzględnych, najwięcej osób bezrobotnych. Stopa bezrobocia w regionie należy jednak do najniższych w kraju. 14 Województwo mazowieckie krótka charakterystyka

2 724 346 2 497 821 2 681 682 2 439 337 2 742 984 2 505 868 5 222 167 5 121 019 5 248 852 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ IV. Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 1. Dane o sytuacji demograficznej i społecznej Sytuacja demograficzna w gminach i powiatach Mazowsza Jak wykazały dane zawarte w formularzach nadesłanych z ośrodków pomocy społecznej naszego regionu województwo mazowieckie zamieszkują 5 248 852 osoby, w tym: 2 742 984 kobiety i 2 505 868 mężczyzn. Dane demograficzne zawarte w ankietach Oceny są zbliżone do danych zamieszczonych na stronach internetowych Głównego Urzędu Statystycznego. W porównaniu z analogicznym okresem 2010 r. ludność województwa zwiększyła się o 0,3%, a w porównaniu z 2005 r. o 2 %. Na km 2 mieszka przeciętnie 147 osób. Warszawa zdecydowanie dominuje nad pozostałymi miastami województwa pod względem gęstości zaludnienia na km 2 mieszka 3 315 osób. 6 000 000 5 000 000 4 000 000 3 000 000 2 000 000 1 000 000 0 2009 2010 2011 Ogółem Kobiety Mężczyźni Wykres 1: Mieszkańcy Mazowsza w podziale na mężczyzn i kobiety w latach 2009-2011 2. Źródło: Opracowanie własne. W województwie mazowieckim struktura ludności według płci charakteryzuje się liczebną przewagą kobiet podobnie jak w latach wcześniejszych, na koniec 2011 r. stanowiły one 52,2% populacji (w kraju 51,7%); wskaźnik feminizacji, tj. liczba kobiet na 100 mężczyzn, wyniósł 109 (w kraju 107). Bardziej sfeminizowana jest ludność miast niż wsi w omawianym okresie udział kobiet wyniósł odpowiednio 53,3% wobec 50,2%, a wskaźnik feminizacji 114 wobec 101. 2 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 50 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 15

223 704 95 892 238 285 246 694 115 374 128 936 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ W województwie mieszkańcy miast stanowili 14,6% ogółu ludności miejskiej kraju, a mieszkańcy wsi 12,4% ogółu ludności wiejskiej. Najmniej osób zamieszkuje w gminach Młynarze (powiat makowski) 1 786 osób, Szulborze Wielkie (powiat ostrowski) 1 839 osób, Ceranów (powiat sokołowski) 2 497 osób. Najwięcej osób zamieszkuje poza miastami w gminach: Raszyn (powiat pruszkowski) 20 322 osoby, Lesznowola (powiat piaseczyński) 19 502 osoby, gminie wiejskiej Siedlce 16 948 osób. Spośród powiatów województwa największą liczbę mieszkańców wykazały powiaty: miasto Radom ( 217 497 osób), wołomiński (213 628 osób), radomski (150 318 osób), pruszkowski (148 189 osób). Najmniej osób zamieszkuje powiaty: łosicki (33 315 osób), białobrzeski (34 275 osób), lipski (36 961 osób), zwoleński (37 804 osoby). Największy przyrost naturalny zanotowano w powiatach: garwolińskim, legionowskim, mieście Ostrołęce, piaseczyńskim pruszkowskim, mieście Siedlce, wołomińskim. Najniższy przyrost naturalny odnotowano w powiatach: łosickim, lipskim, przysuskim, sokołowskim, zwoleńskim. Rok 2011 był trzecim z kolei, w którym odnotowano wzrost liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia, przy czym skala wzrostu była mniejsza niż przed rokiem oraz znacznie mniejsza niż w 2009 r. w województwie mazowieckim. Stopa bezrobocia ukształtowała się na poziomie 9,9% i nadal należała do najniższych w kraju. W województwie utrzymało się przestrzenne zróżnicowanie bezrobocia. Rozpiętość między najniższą wartością omawianego wskaźnika w m.st. Warszawie (3,8%) a najwyższą w powiecie szydłowieckim (37,2%) wyniosła 33,4 pkt. proc. Łączna liczba bezrobotnych wyniosła 246 694 osoby i wzrosła w stosunku do 2010 r. o 3,5%. Najmniejsze bezrobocie zanotowano w gminach: Goszczyn 59 osób (powiat grójecki), Paprotnia 65 osób (siedlecki), Szulborze Wielkie 74 osoby (ostrowski). Największe bezrobocie zanotowano poza gminami miejskimi i miejskowiejskimi w następujących gminach: Michałowice (powiat pruszkowski) 1 959 osób, Wierzbica (powiat radomski) 1 415 osób. 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 2009 2010 2011 Bezrobotni ogółem Bezrobotni długotrwale ogółem Wykres 2: Zarejestrowane osoby bezrobotne w latach 2009-2011 3. Źródło: Opracowanie własne. 3 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 52 16 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Stopa bezrobocia rejestrowanego, zarówno w kraju, jak i w województwie, w kolejnych miesiącach 2011 r. była wyższa niż w 2010 r. W końcu grudnia wskaźnik krajowy ukształtował się na poziomie 12,5%, tj. o 0,1 pkt. proc. wyższym niż w grudniu 2010 r. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie w końcu 2011 r. wyniosła 9,9% (tj. o 0,2 pkt proc. więcej niż przed rokiem) i była jedną z najniższych w kraju Wzrost wskaźnika w skali roku odnotowano w 32 powiatach województwa, największy w makowskim (o 3,5 pkt proc.) oraz legionowskim, pułtuskim i sierpeckim (po 1,7 pkt proc.). W powiecie lipskim stopa bezrobocia pozostała na poziomie sprzed roku, a w pozostałych powiatach obniżyła się. Najgłębszy spadek wystąpił w m. Radomiu (o 1,3 pkt proc.), w powiatach radomskim i węgrowskim (po 0,9 pkt proc.) oraz mławskim i wyszkowskim (po 0,8 pkt. proc.). W województwie utrzymało się bardzo duże terytorialne zróżnicowanie bezrobocia. Rozpiętość między najniższą a najwyższą stopą bezrobocia w powiatach wyniosła 33,4 pkt proc. (w 2010 r. 32,5 pkt. proc.). Do powiatów o najwyższej stopie bezrobocia należały: szydłowiecki (37,2%), radomski (29,9%), przysuski (26,6%) i makowski (25,0%). Średniej dla województwa nie przekroczyły natomiast: m.st. Warszawa (3,8%), powiaty: warszawski zachodni (6,6%), grodziski i pruszkowski (po 7,0%), piaseczyński (7,3%), grójecki (8,0%), otwocki (8,7%) oraz m. Siedlce (9,9%). Z pewnością niepokojącym faktem jest to że spośród wszystkich pozostających bez pracy 111 802 osoby były bezrobotne długotrwale, czyli nie posiadały prawa do zasiłku i pozostawali bezrobotnymi przez ponad 12 miesięcy. Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 17

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Mapa 2: Stosunek zarejestrowanych osób bezrobotnych do liczby mieszkańców w gminach w 2011 r. Źródło: Opracowanie własne. Infrastruktura społeczna w gminach W przypadku infrastruktury społecznej zanotowano spadek liczby zarejestrowanych w gminie podmiotów gospodarczych. Gminy wykazały, że na terenie województwa pod koniec 2011 roku działało 386 535 podmiotów gospodarczych. Gminy wykazały posiadanie 115 336 lokali w zasobach tego szczebla samorządu i 12 065 osób oczekujących na mieszkanie gminne. Liczba mieszkań socjalnych wyniosła 9 256, oczekuje 6 792 osób. Najwięcej oczekujących jest w m. st. Warszawa i w gminach powiatów okołowarszawskich (warszawski zachodni, otwocki, pruszkowski, piaseczyński). Jak pokazuje duża liczba osób oczekujących na mieszkania gminne i socjalne stan posiadania tego zasobu w gminach jest niewystarczający i nie zabezpiecza potrzeb. Coraz częściej występujące szczególnie w gminach wiejskich zdarzenia losowe, klęski żywiołowe i problemy społeczne rodzin wielodzietnych powodują, że lokali socjalnych staje się dużym wyzwaniem i problemem do rozwiązania. Poza tym bardzo często znajdujące się w zasobach gmin lokale są w bardzo złym stanie technicznym wymagają remontu, bądź wręcz grożą zawaleniem. 18 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ 2011 2010 2009 Liczba szkół podstawowych 1 623 1 625 1 631 Liczba przedszkoli w gminie 1 468 1 318 1 224 Liczba szkół gimnazjalnych 837 816 819 Liczba świetlic dla dzieci i klubów dla młodzieży 813 706 691 Liczba żłobków w gminie 76 54 51 0 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400 1 600 1 800 Wykres 3: Infrastruktura społeczna w gminach w latach 2009-2011 4. Źródło: Opracowanie własne. Na terenie województwa mazowieckiego gminy posiadały: 76 żłobków, 1 468 przedszkoli, 1 623 szkół podstawowych, 837 gimnazjów, 813 świetlic dla dzieci i klubów dla młodzieży. Na Mazowszu wykazana przez gminy liczba dzieci oczekujących na miejsce w żłobkach wynosi 5 900, zaś w przedszkolach 21 307. Te dane świadczą to o tym, że ten rodzaj infrastruktury społecznej nie jest wystarczająco rozbudowany w naszym regionie. Szczególnie dotyczy to m. st. Warszawy gdzie na miejsca w żłobkach oczekuje 4 353 dzieci, 4 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 54 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 19

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ i na miejsce w przedszkolach 5 388 dzieci. Innym problemem województwa są niekorzystne tendencje demograficzne w zakresie przyrostu naturalnego. Spadek liczby urodzeń w ostatnich latach spowodował, że coraz częściej gminy (szczególnie wiejskie) stają przed dylematem i koniecznością zamykania placówek oświatowych przede wszystkim szkół podstawowych. Na terenie województwa mazowieckiego w ocenie zasobów pomocy społecznej wykazano funkcjonowanie następujących instytucji kulturalnych: 920 bibliotek, 282 domów kultury, 2 259 obiektów sportowych (boisk, hal, pływalni) W zakresie infrastruktury sportowej gminy i powiaty wykazały funkcjonowanie 2 259 obiektów (1 735 w 2009 r., 2 452 w 2010 r.) sportowych (boisk, hal, pływalni). W tym wypadku zanotowano postęp w stosunku do lat poprzednich na co niewątpliwy wpływ miało wykorzystanie środków unijnych do prowadzenia inwestycji w tym zakresie oraz program rządowy budowy boisk piłkarskich ( Orlików ). Wymienione powyżej instytucje pełnią bardzo ważną rolę w życiu społeczności lokalnych szczególnie na terenach wiejskich. Są niekiedy jedynymi obiektami, w których mieszkańcy gmin mają możliwość obcowania z kulturą. Ma to szczególne znaczenie w działaniach skierowanych do dzieci, młodzieży i ich rodziców, a związanych z profilaktyką uzależnień i przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Tylko poprzez rozwój infrastruktury sportowej i kulturalnej możemy często uchronić nasze dzieci i młodzież przed zgubnym wpływem używek i narkotyków. Nie pozostaje to bez znaczenia ma to w działaniach skierowanych do seniorów, dla których funkcjonowanie takich obiektów w gminie to szansa na złotą jesień życia. Zadania podstawowej opieki zdrowotnej i ochrony zdrowia mieszkańców Mazowsza zabezpiecza 89 szpitali i ponad 2 000 placówek podstawowej opieki zdrowotnej i stomatologicznej. Nad bezpieczeństwem mieszkańców województwa czuwają policjanci zatrudnieni w ponad 600 rewirach dzielnicowych. 20 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ 2011 2010 2009 Liczba obiektów sportowych (boisk, hal, pływalni, itp.) 1 735 2 259 2 037 Liczba bibliotek w gminie 920 927 930 Liczba domów kultury 282 243 258 Liczba sal widowiskowych (w tym kin) 180 160 161 Wykres 4: Infrastruktura społeczna w gminach w latach 2009-2011 cd. 5 Źródło: Opracowanie własne. Infrastruktura społeczna w powiatach. Z danych nadesłanych przez powiatowe centra pomocy rodzinie wynika, że powiatowa infrastruktura społeczna przedstawia się następująco: 587 szkół średnich (w tym 355 przygotowujących do zawodu), 24 szkoły wyższe, 44 szpitale, 46 sal widowiskowych ( w tym kin), 565 obiektów sportowych (boisk, hal, pływalni), 4 ośrodki dla cudzoziemców. 0 500 1 000 1 500 2 000 2 500 Podane powyżej liczby szkół średnich i wyższych nie zawierają danych z miasta Płocka, Radomia i m. st. Warszawy. Liczba obiektów sportowych, sal widowiskowych, szpitali została zawarta w danych gminnych. 5 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 56 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 21

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ 2011 2010 2009 Liczba szkół średnich 587 597 609 W tym: liczba szkół przygotowujących do zawodu 355 370 388 Liczba obiektów sportowych (boiska, hale sportowe, stadiony) 478 457 565 Liczba sal widowiskowych (kino, teatr itp.) Liczba szpitali Liczba szkół wyższych Liczba ośrodków dla cudzoziemców 46 46 43 44 41 39 24 22 22 4 5 5 0 100 200 300 400 500 600 700 Wykres 5: Infrastruktura społeczna w powiatach w latach 2009-2011 6. Źródło: Opracowanie własne. 2. Dane o osobach i rodzinach korzystających z pomocy społecznej Dane o osobach i rodzinach korzystających z pomocy społecznej w gminie Z rozeznanych zasobów wynika, że liczba osób, którym przyznano świadczenia z pomocy społecznej w 2011 roku w gminach województwa mazowieckiego wyniosła 225 981, liczba rodzin 147 797, natomiast liczba osób w tych rodzinach 385 506. W 2011 roku, zmniejszyła się liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej o 1 766 osób i 1 658 rodzin. W roku 2012 pomocą w formie pracy socjalnej planuje się objąć 230 986 osób i 150 239 rodzin. 6 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 58 22 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Liczba świadczeń pieniężnych udzielonych klientom ośrodków pomocy społecznej w 2011 roku wyniosła 139 392, zaś świadczeń niepieniężnych 118 248. Wśród rodzin korzystających z pomocy społecznej nie maleje liczba osób długotrwale (ponad 3 lata) korzystających z pomocy społecznej, która wynosi 140 124, a także liczba rodzin obejmowanych świadczeniami pomocy społecznej po raz pierwszy. Szacunkowa liczba klientów pomocy społecznej z powodu bezrobocia wynosi 97 250 osób i 80 830 rodzin. Poznanie powodów ubiegania się o wsparcie i prawidłowe rozeznanie lokalnych potrzeb społecznych wpływa na skuteczność i efektywność podejmowanych działań w zakresie pomocy społecznej. Z danych dotyczących potrzeb rozpoznanych przez ośrodki pomocy społecznej wynika, że najczęściej występującymi przyczynami trudniej sytuacji życiowej osób i rodzin, a jednocześnie powody ubiegania się o pomoc społeczną w województwie mazowieckim, obok bezrobocia i ubóstwa, będą przede wszystkim: długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność, starość i samotność oraz bezradność rodziców w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. W województwie mazowieckim najważniejszym i najdotkliwszym problemem jest nadal ubożenie ludności. Tendencja wzrostowa w tym zakresie jest nadal silna. Świadczy o tym wzrost liczby osób, którym przyznano świadczenie z tego powodu o kolejne 7 000 w stosunku do roku 2010. W wielu przypadkach przyczyną niekorzystnych zjawisk dla rodzin jest ich niski status materialny i niezaradność życiowa. Bezrobocie, będące jedną z głównych przyczyn ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej, ma znaczący wpływ na pogorszanie się warunków socjalno bytowych osób i rodzin. Brak możliwości zatrudnienia powoduje, że rodziny mają poważne trudności w zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Także i tu zanotowano wzrost liczby osób którym przyznano świadczenie z tego powodu o kolejne 4 000. Nieznacznie wzrosła liczba rodzin zwracających się o pomoc z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby oraz niepełnosprawności. Szacunkowa liczba rodzin, wymagających pomocy społecznej według powodów wymienionych w ustawie o pomocy społecznej przedstawia się następująco: 304 259 ogólna liczba rodzin ubiegających się o pomoc społeczną, w tym: a) 80 830 rodzin z powodu ubóstwa, b) 61 599 rodzin z powodu bezrobocia, c) 52 402 rodzin z powodu długotrwałej i ciężkiej choroby, d) 45 491 rodzin z powodu niepełnosprawności, e) 29 991 rodzin z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, f) 11 576 rodzin z powodu alkoholizmu lub narkomanii, Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 23

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ g) 12 158 rodzin z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, h) 7 644 rodzin z powodu bezdomności, i) 1 150 rodzin z powodu klęski żywiołowej lub ekologicznej, j) 1 418 rodzin z powodu zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej. 2011 2010 2009 Ubóstwo Bezrobocie Długotrwała lub ciężka choroba Niepełnosprawność Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych Potrzeba ochrony macierzyństwa Alkoholizm Bezdomność Przemoc w rodzinie Zdarzenia losowe Klęski żywiołowe i ekologiczne Narkomania 52 402 50 348 47 104 45 491 44 483 43 877 29 991 30 042 30 282 12 158 10 925 10 529 10 986 10 672 10 770 7 644 6 404 6 043 1 877 1 599 1 552 1 418 1 394 767 80 830 72 116 70 021 61 599 58 516 56 071 1 150 417 45 590 618 541 0 20 000 40 000 60 000 80 000 Wykres 6: Szacunkowa liczba rodzin, objętych pomocą społeczną w latach 2009-2011 7. Źródło: Opracowanie własne. 7 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 59 24 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

277 952 20 716 26 266 380 753 379 947 101 183 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Wydatkowanie środków na realizację świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (decyzje administracyjne) w 2011 roku przedstawia się następująco: 1 618 000 zł na pomoc w postaci schronienia, 40 083 000 zł na pomoc w postaci posiłku, 192 000 zł na pomoc w postaci ubrania, 92 281 000 zł na zasiłki stałe, 42 497 000 zł na zasiłki okresowe, 85 154 000 zł na zasiłki celowe, 59 410 000 zł na usługi opiekuńcze ogółem, 2 174 000 zł na sprawienie pogrzebu, 50 065 000 zł na ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańców gminy w domu pomocy społecznej, 493 493 000 zł na zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych, 58 281 000 zł na świadczenia pielęgnacyjne, 51 517 000 zł na jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia dziecka, 140 756 000 zł na świadczenia alimentacyjne, 94 259 000 zł na dodatki mieszkaniowe, 8 542 000 zł na opłacenie składki ubezpieczenia zdrowotnego, 400 000 300 000 2009 2010 2011 200 000 100 000 0 Zadania własne gminy Zadania zlecone gminy Wykres 7: Wartość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej udzielonych w gminach w ramach zadań własnych i zleconych w latach 2009-2011 (w tys. zł) 8. Źródło: Opracowanie własne. 8 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 62 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 25

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Mapa 3: Stosunek liczby osób objętych pomocą społeczną do liczby mieszkańców w gminach w 2011 r. Źródło: Opracowanie własne. Dane o osobach korzystających z pomocy społecznej w powiecie Na podstawie danych umieszczonych w formularzach Oceny w ramach realizacji powiatowych zadań z zakresu pomocy społecznej powiatowe centra pomocy rodzinie wykazały następującą liczbę osób, którym przyznano świadczenie pieniężne z powodu: sieroctwa 142 osoby, umieszczenia w rodzinie zastępczej 6 935 osób, umieszczenia w placówce opiekuńczo-wychowawczej 1 134 osoby, niepełnosprawności 10 963 osoby, 26 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ długotrwałej lub ciężkiej choroby 40 osób, przemocy w rodzinie 4 692 osoby, usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków 2 531 osób, problemów z integracją cudzoziemców 261 osób. 2011 2010 2009 Niepełnosprawność 9 925 8 493 10 963 Rodziny zastępcze 6 369 6 472 6 935 Przemoc w rodzinie 717 810 4 692 Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków Placówki opiekuńczo-wychowawcze Integracja cudzoziemców Sieroctwo Długotrwała lub ciężka choroba Ochrona ofiar handlu ludźmi 2 531 2 359 2 517 1 134 919 962 261 1 067 1 639 142 142 144 40 36 26 0 4 1 0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 Wykres 8: Osoby objęte pomocą społeczną w powiatach w latach 2009-2011 9. Źródło: Opracowanie własne. 9 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 60 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 27

2 355 3 627 2 846 117 168 24 623 26 475 27 532 119 374 119 708 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Łącznie przyznano świadczenia 28 149 osobom. Długotrwale korzysta ze świadczeń 6 768 osób. Przyznano 13 720 świadczeń pieniężnych i 7 126 świadczeń niepieniężnych. Szczegółowe informacje dotyczące liczby osób, którym przyznano świadczenia pieniężne w zakresie sprawowania pieczy zastępczej i pomocy udzielnej uchodźcom w zakresie indywidualnego programu integracji znajdują się w tabeli nr 13. 3. Wybrane usługi pomocy społecznej Wybrane usługi pomocy społecznej w gminach Wybrane usługi pomocy społecznej w gminach województwa mazowieckiego według formularzy Oceny były świadczone w postaci: poradnictwa specjalistycznego dla 27 532 rodzin, pracy socjalnej dla 119 708 rodzin, interwencji kryzysowej dla 2 846 rodzin. Kontrakt socjalny został zawarty z 7 509 osobami, indywidualne programy wychodzenia z bezdomności z 86 osobami, indywidualny program zatrudnienia socjalnego z 92 osobami. Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi były świadczone 1 672 osobom. 140 000 120 000 2009 2010 2011 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 Interwencja kryzysowa Poradnictwo specjalistyczne Praca socjalna Wykres 9: Liczba rodzin korzystających z usług pomocy społecznej w gminach w latach 2009-2011 10. Źródło: Opracowanie własne. 10 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 73 28 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

7 466 3 071 3 207 7 834 4 269 5 824 5 989 7 299 10 455 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Wybrane usługi pomocy społecznej w powiatach Wybrane usługi pomocy społecznej w powiatach województwa mazowieckiego według formularzy Oceny, były świadczone w postaci: poradnictwa specjalistycznego dla 10 455 rodzin, pracy socjalnej dla 7 299 rodzin, interwencji kryzysowej dla 4 269 rodzin. Kontrakt socjalny został zawarty z 928 osobami, indywidualne programy usamodzielnienia z 2 572 osobami. Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi były świadczone 182 osobom, z 227 osobami prowadzono indywidualne programy integracji dla cudzoziemców. Ze 162 osobami podjęto program oddziaływań korekcyjno-edukacyjny dla stosujących przemoc w rodzinie. 12 000 2009 2010 2011 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 Interwencja kryzysowa Praca socjalna Poradnictwo specjalistyczne Wykres 10: Liczba rodzin korzystająca z usług pomocy społecznej w powiatach w latach 2009-2011 11. Źródło: Opracowanie własne. 4. Instytucje pomocy społecznej Instytucje pomocy społecznej funkcjonujące w gminach i powiatach Z informacji zebranych w ramach działań Obserwatorium Integracji Społecznej w Mazowieckim Centrum Polityki Społecznej i na podstawie rejestrów wojewody 11 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 75 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 29

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ mazowieckiego na terenie województwa wynika, że w latach 2010 2011 funkcjonowała następująca liczba placówek: Rok 2010 Rok 2011 96 domów pomocy społecznej 99 domów pomocy społecznej 60 środowiskowych domów samopomocy 64 środowiskowych domów samopomocy 23 dzienne domy pomocy 23 dzienne domy pomocy 8 domów dla samotnych matek 8 domów dla samotnych matek 57 noclegowni, schronisk dla bezdomnych 45 noclegowni, schronisk dla bezdomnych 13 ośrodków adopcyjno-opiekuńczych 12 ośrodków adopcyjno-opiekuńczych danych 11 klubów samopomocy 43 rodzinne domy dziecka 51 rodzinnych domów dziecka 26 mieszkań chronionych 34 mieszkania chronione 16 ośrodków interwencji kryzysowej 17 ośrodków interwencji kryzysowej 72 placówki opiekuńczo-wychowawcze 69 placówek opiekuńczo-wychowawczych 4 centra integracji społecznej 4 centra integracji społecznej 3 kluby integracji społecznej 13 klubów integracji społecznej 70 warsztatów terapii zajęciowej 72 warsztaty terapii zajęciowej danych danych 110 klubów seniora 42 uniwersytety III wieku 5. Zwiększenie zasobów pomocy społecznej Zwiększenie zasobów pomocy społecznej w gminie Z analizy danych przedstawionych przez ośrodki pomocy społecznej wynika, że w 2011 r. gminy przeznaczyły środki finansowe w wysokości 81 438 000 zł, według następującej struktury potrzeb: domy pomocy społecznej 17 399 000 zł, środowiskowe domy samopomocy 15 327 000 zł, 30 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ dzienne domy samopomocy 14 275 000 zł, noclegownie, schroniska dla bezdomnych 7 939 000 zł, kluby samopomocy 50 000 zł, rodzinne domy pomocy 0 zł, mieszkania chronione 52 000 zł, ośrodki interwencji kryzysowej 705 000 zł jednostki specjalistycznego poradnictwa 3 461 000 zł, placówki opiekuńczo-wychowawcze 7 603 000 zł, centra integracji społecznej 1 042 000 zł, kluby integracji społecznej 2 722 000 zł, warsztaty terapii zajęciowej 2 556 000 zł, kluby seniora 832 000 zł, uniwersytety III wieku 1 204 000 zł. W 2012 roku gminy planują przeznaczyć na zwiększenie zasobów pomocy społecznej kwotę 91 082 000 zł 2011 2012 100 000 000 90 000 000 80 000 000 70 000 000 60 000 000 50 000 000 40 000 000 30 000 000 20 000 000 10 000 000 0 81 438 000 91 082 000 Zwiększenie zasobów pomocy społecznej Wykres 11: Środki przeznaczone na zwiększenie zasobu pomocy społecznej w gminach w latach 2011-2012 12. Źródło: Opracowanie własne. 12 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 77 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 31

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Zwiększenie zasobów pomocy społecznej w powiecie Z analizy danych przedstawionych przez powiatowe centra pomocy rodzinie wynika, że w 2011 r. powiaty przeznaczyły ogółem na zwiększenie zasobów pomocy społecznej środki finansowe w wysokości 413 016 000 zł według następującej struktury potrzeb: domy pomocy społecznej 318 157 000 zł, środowiskowe domy samopomocy 8 883 000 zł, dzienne domy samopomocy 14 275 000 zł, noclegownie, schroniska dla bezdomnych 175 000 zł, rodzinne domy pomocy 7 707 000 zł, mieszkania chronione 316 000 zł, ośrodki interwencji kryzysowej 4 593 000 zł, jednostki specjalistycznego poradnictwa 1 856 000 zł, placówki opiekuńczo-wychowawcze 18 071 000 zł, warsztaty terapii zajęciowej 36 912 000 zł, zakłady aktywności zawodowej 2 071 000 zł. W 2012 roku powiaty planują przeznaczyć na zwiększenie zasobów pomocy społecznej kwotę 395 969 000 zł 2011 2012 450 000 000 400 000 000 350 000 000 300 000 000 250 000 000 200 000 000 150 000 000 100 000 000 50 000 000 0 413 016 000 395 969 000 Zwiększenie zasobów pomocy społecznej Wykres 12: Środki przeznaczone na zwiększenie zasobów pomocy społecznej w gminach w latach 2011-2012 13. Źródło: Opracowanie własne. 13 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 77 32 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ 6. Kadra ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie Kadra ośrodków pomocy społecznej Według stanu na koniec grudnia 2011 r. ośrodki pomocy społecznej województwa mazowieckiego wykazały zatrudnienie 6 017 pracowników, w tym: 465 kierowników, 2 035 pracowników administracyjnych, 2 253 pracowników socjalnych, 82 prawników, 74 psychologów, 5 socjologów, 1 103 innych pracowników. Pracownicy socjalni Pracownicy administracyjni Kadra kierownicza Ogółem 465 2 253 2 035 Wykształcenie wyższe 354 1 423 1 289 Wykształcenie średnie Specjalizacja I stopnia w zawodzie 0 0 732 615 639 Specjalizacja z organizacji pomocy społecznej 0 191 382 Specjalizacja II stopnia w zawodzie 67 0 Inne 0 0 131 0 500 1 000 1 500 2 000 2 500 Wykres 13: Kadra ośrodków pomocy społecznej w 2011 r. 14 Źródło: Opracowanie własne. 14 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 78 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 33

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Spośród zatrudnionych w ośrodkach pomocy społecznej pracowników socjalnych 1 423 posiada wykształcenie wyższe, 732 wykształcenie średnie. Specjalizację I stopnia w zawodzie pracownika socjalnego posiada 639 pracowników socjalnych, II stopień specjalizacji w zawodzie posiada 67 pracowników socjalnych, zaś specjalizację z organizacji pomocy społecznej 191. Wśród kadry kierowniczej ośrodków wykształcenie wyższe posiada 354 osób, zaś 382 osoby posiada specjalizację z organizacji pomocy społecznej. Wśród pracowników administracyjnych 1 289 osób posiada wykształcenie wyższe, zaś 615 wykształcenie średnie. Jak wykazały formularze Oceny, poziom wykształcenia pracowników ośrodków pomocy społecznej wciąż wzrasta, co bardzo dobrze prognozuje dla jakości świadczonych przez nich usług na rzecz klientów pomocy społecznej w gminach. Od 2009 roku poziom wykształcenia podniosło 32 przedstawicieli kadry kierowniczej i 255 pracowników socjalnych. Specjalizację I stopnia w zawodzie pracownika socjalnego zdobyło od 2009 roku 18 osób, natomiast II stopień specjalizacji 34 osoby. Mapa 4: Spełnienie ustawowego obowiązku dot. liczby zatrudnionych pracowników socjalnych w gminach w 2011 r. Źródło: Opracowanie własne. 34 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Kadra powiatowych centrów pomocy społecznej. Według stanu na koniec grudnia 2011 r. powiatowe centra pomocy społecznej województwa mazowieckiego wykazały zatrudnienie 772 pracowników, w tym: 76 kierowników, 326 pracowników administracyjnych, 197 pracowników socjalnych, 22 prawników, 49 psychologów, 102 innych pracowników. Pracownicy socjalni Pracownicy administracyjni Kadra kierownicza Ogółem: 76 197 326 Wykształcenie wyższe 74 161 235 Specjalizacja z organizacji pomocy społecznej 0 31 55 Specjalizacja I stopnia w zawodzie 0 0 24 Wykształcenie średnie 0 18 83 Specjalizacja II stopnia w zawodzie 9 0 0 Inne 0 8 0 0 50 100 150 200 250 300 350 Wykres 14: Kadra powiatowych centrów pomocy rodzinie w 2011 r. 15 Źródło: Opracowanie własne. 15 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 78 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 35

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Spośród zatrudnionych w powiatowych centrach pracowników socjalnych 161 posiada wykształcenie wyższe, 18 wykształcenie średnie. Specjalizację I stopnia w zawodzie pracownika socjalnego posiada 24 pracowników socjalnych, II stopień specjalizacji w zawodzie posiada 9 pracowników socjalnych, zaś specjalizację z organizacji pomocy społecznej 31. Wśród kadry kierowniczej ośrodków pomocy społecznej wykształcenie wyższe legitymują się 74 osoby, zaś 55 osób posiada specjalizację z organizacji pomocy społecznej. Wśród pracowników administracyjnych 235 posiada wykształcenie wyższe, zaś 83 wykształcenie średnie. Jak wykazały dane Oceny poziom wykształcenia pracowników powiatowych struktur pomocy społecznej, jest także podnoszony. Od 2009 roku 5 przedstawicieli kadry kierowniczej i 17 pracowników socjalnych zdobyło wykształcenie wyższe. Specjalizację II stopnia w zawodzie pracownika socjalnego ukończyło od 2009 roku 5 osób, natomiast specjalizację z organizacji pomocy społecznej 8 osób. 7. Koszty prowadzenia i utrzymania zasobów pomocy społecznej w gminach i powiatach województwa mazowieckiego Koszty prowadzenia i utrzymania zasobów pomocy społecznej w gminach województwa mazowieckiego w 2011 roku wyniosły: 396 332 000 zł prowadzenie i utrzymanie ośrodków pomocy społecznej, 59 138 000 zł utrzymanie i prowadzenie powiatowych centrów pomocy rodzinie. W 2012 roku koszty te zostały założone na poziomie 414 448 000 zł w przypadku ośrodków pomocy społecznej oraz 65 650 000 zł dla powiatowych centrów pomocy rodzinie. 2011 2012 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 59 138 65 650 Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie 396 332 414 448 Ośrodki Pomocy Społecznej Wykres 15: Koszty prowadzenie OPS i PCPR w 2011 r. i zapotrzebowanie na 2012 r. 16 Źródło: Opracowanie własne. 16 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 81 36 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Pozostałe koszty prowadzenia i utrzymania zasobów pomocy społecznej w gminach i powiatach województwa mazowieckiego, tj. domów pomocy społecznej, ośrodków wsparcia warsztatów terapii zajęciowej, były bardzo trudne od oszacowania. Ośrodki pomocy społecznej oraz powiatowe centra podawały w tych rubrykach różne dane trudne do porównania. Pojawiły się tu zarówno kwoty średniego miesięcznego kosztu pobytu mieszkańca w placówce, kwoty miesięcznego kosztu utrzymania placówki przez podmiot prowadzący lub w ogóle owało danych. Na tym przykładzie widać dobitnie, jak trudnym narzędziem okazała się tegoroczna ocena dla jednostek pomocy społecznej szczególnie jeżeli chodzi o interpretację niektórych poleceń zawartych w formularzach. Z tego względu, Zespół redakcyjny Oceny zdecydował się nie prezentować tych danych. 8. Środki finansowe na zadania własne i zlecone w obszarze pomocy społecznej w gminach i powiatach województwa mazowieckiego Na zaspokojenie potrzeb w ramach realizacji zadań własnych i zleconych gmin, wykazanych w ocenie zasobów przez ośrodki pomocy społecznej, bez uwzględnienia planowanych inwestycji w 2011 roku, wydatkowano środki finansowe w wysokości 1 678 185 000 zł, w tym: 738 728 000 zł zadania własne gmin, 939 457 000 zł zadania zlecone gminom. Na inwestycje ośrodki planowały przeznaczyć kwotę 1 121 000 zł. Na rok 2012 zaplanowano środki finansowe na zadania własne i zlecone w obszarze pomocy społecznej i na świadczenia rodzinne na podobnym poziomie, tj. kwotę 1 693 497 000 zł (756 784 000 na zadania własne i 936 713 000 zł na zadania zlecone). 1000 000 800 000 2011 2012 600 000 400 000 738 728 756 784 939 437 916 733 200 000 0 Zadania własne Zadania zlecone Wykres 16: Kwoty wydatkowane na zadania własne i zlecone gmin w 2011 r. i projekcja na 2012 r. 17 Źródło: Opracowanie własne. 17 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 79 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 37

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Na zaspokojenie potrzeb w ramach realizacji zadań własnych i zleconych powiatów, wykazanych w ocenie zasobów przez powiatowe centra pomocy rodzinie, bez uwzględnienia planowanych inwestycji w 2011 roku, wydatkowano środki finansowe w wysokości 434 851 000 zł w tym: 403 921 000 zł - zadania własne powiatów, 30 930 000 zł - zadania zlecone powiatom, Na inwestycje powiatowe centra pomocy rodzinie wykazały przeznaczenie kwoty 36 000 zł. Na rok 2012 zaplanowano środki finansowe na zadania własne i zlecone w obszarze pomocy społecznej na dużo wyższym poziomie, tj. kwotę 483 597 000 zł (431 180 000 na zadania własne i 52 417 000 zł na zadania zlecone). 2011 2012 500 000 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 403 921 431 180 Zadania własne 30 930 52 417 Zadania zlecone Wykres 17: Kwoty wydatkowane na zadania własne i zlecone powiatów w 2011 r. i projekcja na 2012 r. 18 Źródło: Opracowanie własne. 9. Współpraca z organizacjami pozarządowymi Współpracę przy realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej z organizacjami pozarządowymi lub innymi podmiotami określonymi w ustawie o działalności pożytku publicznego na podstawie umowy o współpracy i zleceniu zadań, zadeklarowało 26 powiatów i 82 gminy województwa mazowieckiego. Kwoty zleconych zadań wyniosły: 25 086 000 zł w gminach i 5 854 000 zł powiatach. W powiatach gostynińskim, łosickim, makowskim, sochaczewskim, węgrowskim, zwoleńskim i żuromińskim żadna z gmin nie prowadzi współpracy z organizacjami 18 Szczegółowa informacja o zakresie danych wykorzystanych przy sumach znajduje się w tabeli na str. 79 38 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ pozarządowymi. Najwięcej organizacji pozarządowych współpracuje natomiast z gminami w powiatach: m. st. Warszawa (16 dzielnic), legionowskim (4 gminy), wołomińskim (6 gmin) oraz miastem Płock. W przypadku powiatowych centrów pomocy społecznej współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie zlecania im zadań z zakresu pomocy społecznej nie deklarowały powiaty: ciechanowski, gostyniński, grójecki, kozienicki, lipski, łosicki, ostrowski, piaseczyński, płoński, przasnyski, przysuski, pułtuski, sierpecki, sokołowski, szydłowiecki, zwoleński. Spośród rodzajów usług pomocy społecznej zlecanych i prowadzonych przez organizacje pozarządowe najwięcej zleceń gminy otrzymały w zakresie usług opiekuńczych (168 organizacji), prowadzenia placówek pomocy społecznej (42 organizacje), świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych (7 organizacji). Powiatowe centra pomocy rodzinie skoncentrowały się głównie na współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie zlecania prowadzenia placówek pomocy społecznej w liczbie 29. Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie mazowieckim 39

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ V. Wstępne wnioski i rekomendacje Analiza materiału badawczego, zebranego przez Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej w ramach oceny zasobów pomocy społecznej na 2011 rok z ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie regionu mazowieckiego oraz informacji z Głównego Urzędu Statystycznego - stanowi podstawę do sformułowania poniższych wniosków i rekomendacji w obszarze pomocy społecznej: W zakresie problemów demograficznych Województwo Mazowieckie zamieszkuje ponad 5 250 tys. osób i pod względem terytorium jak i liczby ludności jest ono największym województwem w kraju. Liczba mieszkańców Mazowsza systematycznie rośnie, przy czym niepokojące może być zmniejszanie się tempa tego wzrostu (w 2011 roku 0,3%). W latach 2005 2011 średnioroczne tempo przyrostu ludności wynosiło plus 0,33%, przy czym wyższe było na wsi (plus 0,40%) niż w miastach (plus 0,29%). Warszawa największe miasto regionu na koniec roku 2011 liczyła ok. 1 728 tys. ludności, tj. 32,8% ogółu ludności województwa. W latach 2005 2011 roczne tempo przyrostu ludności stolicy kształtowało się od plus 0,18% w 2008 r. do plus 0,43% w 2011 r. Średnioroczna stopa przyrostu wyniosła plus 0,28%. Wzrost liczby mieszkańców jest jednak bardziej wynikiem ruchu migracyjnego niż ruchu naturalnego. W 2011 r. w 16 powiatach województwa saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały było dodatnie, w tym w 10 było wyższe niż średnio na Mazowszu (w przeliczeniu na 1 000 ludności). Najwyższą wartość wskaźnika odnotowano w powiecie piaseczyńskim (15,62 ). Ujemna wartość współczynnika ogólnego salda migracji stałej wystąpiła w 26 powiatach, przy czym najniższa w mieście Ostrołęce (-6,64 ). Analizując przestrzenny rozkład omawianego zjawiska należy stwierdzić, że powiaty zaludniające się w wyniku dodatniego salda migracji wewnętrznych i zagranicznych koncentrują się w centralnej części województwa co jest związane z napływem ludności do Warszawy i okolicznych powiatów, głównie w poszukiwaniu pracy. Dodatnie saldo migracji odnotowano również w powiatach okalających trzy duże miasta Ostrołękę, Płock i Radom, przy czym we wszystkich (poza stolicą) miastach na prawach powiatu współczynnik ogólnego salda migracji stałej był ujemny. W latach 2005 2011 zarówno wojewódzki, jak i ogólnopolski współczynnik przyrostu naturalnego wykazywał tendencję rosnącą do 2008 r., natomiast w trzech kolejnych latach podlegał różnokierunkowym zmianom, tj. najpierw notowano spadek jego wartości, potem wzrost i znowu spadek. Na koniec 2011 r. na Mazowszu dodatni przyrost naturalny wystąpił w 23 powiatach, przy czym w przeliczeniu na 1 000 ludności w 16 powiatach był wyższy niż przeciętnie w województwie (0,80 ). Najwyższą wartość wskaźnika odnotowano w mieście Siedlce (4,15 ). Ujemny przyrost naturalny wystąpił w 19 powiatach, a najniższe natężenie omawianego współczynnika odnotowano w powiecie lipskim (-4,08 ). Z analizy przestrzennego rozkładu omawianego zjawiska wynika, że powiaty z dodatnim przyrostem naturalnym koncentrują się głównie w centralnej części województwa oraz w bezpośrednim otoczeniu miast na prawach powiatu (z wyjątkiem Płocka), natomiast powiaty z ujemnym przyrostem naturalnym położone są na krańcach zachodnich i wschodnich Mazowsza. Prognozuje się, że nadchodzące echo głębokiego niżu demograficznego lat 90, jak i obecne tendencje niskiego współczynnika przyrostu naturalnego może spowodować duży regres szczególnie w populacji na terenach wiejskich i mniejszych miast naszego regionu. 40 Wstępne wnioski i rekomendacje

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Najdotkliwiej może odczuć te zmiany oświata i zdrowie (zamykanie przez gminy i powiaty nierentownych placówek). Rekomendacja w obszarze pomocy społecznej Zmiany demograficzne, starzenie się społeczeństwa wskazują że w woj. mazowieckim zwiększy się zapotrzebowanie na usługi społeczne skierowane do tej grupy mieszkańców. Ze względu na niskie dochody oraz naturalnie pogarszający się stan zdrowia osób starszych, wzrośnie zapotrzebowanie na usługi świadczone na ich rzecz przez pomoc społeczną. Tym samym, konieczne będzie zwiększenie nakładów na rozwój takich form pomocy jak: usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, rozwój sieci ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej i innych form opieki stacjonarnej. W zakresie pomocy osobom starszym i chorym konieczne stanie się także tworzenie warunków minimalizujących zjawisko izolacji i osamotnienia, poprzez dalszy rozwój klubów seniora, uniwersytetów III wieku, działalności organizacji pozarządowych. W zakresie bezrobocia Rok 2011 był trzecim z kolei, w którym odnotowano w województwie mazowieckim wzrost liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia, przy czym skala wzrostu była mniejsza niż przed rokiem oraz znacznie mniejsza niż w 2009 r. Stopa bezrobocia rejestrowanego, zarówno w kraju jak i w województwie, w 2011 r. była wyższa niż w 2010 r. W końcu grudnia wskaźnik krajowy ukształtował się na poziomie 12,5%, tj. o 0,1 pkt proc. wyższym niż w grudniu 2010 r. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie w końcu 2011 r. wyniosła 9,9% (tj. o 0,2 pkt proc. więcej niż przed rokiem) i była jedną z najniższych w kraju. W województwie utrzymało się przestrzenne zróżnicowanie bezrobocia. Wzrost wskaźnika w skali roku odnotowano w 32 powiatach województwa, największy w powiecie makowskim (o 3,5 pkt proc.) oraz legionowskim, pułtuskim i sierpeckim (po 1,7 pkt proc.). W powiecie lipskim stopa bezrobocia pozostała na poziomie sprzed roku, a w pozostałych powiatach obniżyła się. Najgłębszy spadek wystąpił w m. Radomiu (o 1,3 pkt proc.), w powiatach radomskim i węgrowskim (po 0,9 pkt proc.) oraz mławskim i wyszkowskim (po 0,8 pkt. proc.). W województwie utrzymało się bardzo duże terytorialne zróżnicowanie bezrobocia. Rozpiętość między najniższą a najwyższą stopą bezrobocia w powiatach wyniosła 33,4 pkt proc. (w 2010 r. 32,5 pkt proc.). Do powiatów o najwyższej stopie bezrobocia należały: szydłowiecki (37,2%), radomski (29,9%), przysuski (26,6%) i makowski (25,0%). Średniej dla województwa nie przekroczyły natomiast: m.st. Warszawa (3,8%), warszawski zachodni (6,6%), grodziski i pruszkowski (po 7,0%), piaseczyński (7,3%), grójecki (8,0%), otwocki (8,7%) oraz m. Siedlce (9,9%). Łączna liczba bezrobotnych wyniosła 246 694 osoby i wzrosła w stosunku do 2010r. o 3,5%. Z pewnością niepokojącym faktem jest to że spośród wszystkich pozostających bez pracy 111 802 osoby były bezrobotne długotrwale, czyli nie posiadały prawa do zasiłku i pozostawały bezrobotne przez ponad 12 miesięcy. Rekomendacja w obszarze pomocy społecznej: Rosnąca liczba bezrobotnych mieszkańców Mazowsza powoduje konieczność zwiększenia nakładów finansowych na świadczenia społeczne dla tych osób. Szczególnie niepokojące jest to, że prawie połowa z tych osób to długotrwale bezrobotni, będący klientami pomocy społecznej. Stąd konieczność opracowania nowych programów aktywizacji Wstępne wnioski i rekomendacje 41

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ zawodowej, uwzględniających ścisłą współpracę pomocy społecznej i urzędów pracy oraz dostosowanie form udzielanego wsparcia, do zmieniających się potrzeb rynku pracy. Ważne jest również, zwiększenie współpracy służb pomocy społecznej z pracodawcami i organizacjami pozarządowymi przy wykorzystaniu potencjału Wojewódzkiego Urzędu Pracy, i Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej. W zakresie infrastruktury w gminach i powiatach W przypadku infrastruktury gospodarczej (przedsiębiorczości) zanotowano spadek liczby zarejestrowanych w gminach podmiotów gospodarczych. Gminy wykazały, że na terenie województwa pod koniec 2011 roku działało 386 535 podmiotów gospodarczych (446 126 podmiotów w 2010 r.), na co, bez wątpienia, ma ogromny wpływ trwający od 2008 r. ogólnoświatowy kryzys gospodarczy. Zmianie uległa sytuacja mieszkaniowa. Wzrosła w stosunku do 2010 roku liczba mieszkań w zasobach gminnych, jak i mieszkań socjalnych, przy jednoczesnym wzroście liczby osób oczekujących na ich przyznanie. Ponad 300 gmin wykazało posiadanie ogółem 115 336 lokali (109 825 w 2010 r.) i liczbę 12 065 osób (11 087 w 2010 r.) oczekujących na mieszkanie z zasobów komunalnych. Liczba mieszkań socjalnych wyniosła 9 256 (7 957 w 2010 r.) natomiast liczba osób oczekujących to 6 792 osób (6 336 w 2010 r.). Najwięcej oczekujących jest w m. st. Warszawie i w gminach powiatów okołowarszawskich (warszawski zachodni, otwocki, pruszkowski, piaseczyński). Rekomendacja w obszarze pomocy społecznej Utrzymujący się mieszkań socjalnych, oraz zmniejszająca się liczba miejsc pracy, wymaga rozwoju nowych form wsparcia w obszarze pomocy społecznej dla najuboższych mieszkańców Mazowsza. Konieczne staje się wzmocnienie rozwoju sieci mieszkań chronionych, szczególnie dla wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. W zakresie infrastruktury oświatowej gminy i powiaty wykazały funkcjonowanie: 76 żłobków, 1 468 przedszkoli, 1 623 szkół podstawowych, 837 gimnazjów, 813 świetlic dla dzieci i klubów dla młodzieży, 587 szkół średnich, 24 szkół wyższych. W większości przypadków wzrosła liczba tych podmiotów - poza żłobkami i szkołami średnimi. Należy także zauważyć wzrost liczby dzieci oczekujących na miejsca w żłobkach i przedszkolach. Liczba dzieci oczekujących na miejsce w żłobkach wynosiła 5 900, zaś w przedszkolach 21 307. Te fakty świadczą to o tym, że ten rodzaj infrastruktury społecznej nie jest wystarczająco rozbudowany w naszym regionie. Szczególnie dotyczy to m. st. Warszawy gdzie na miejsca w żłobkach oczekiwało 4 353 dzieci i na miejsce w przedszkolach 5 388 dzieci. Rekomendacja w obszarze pomocy społecznej Brak odpowiedniej liczby miejsc dla dzieci w żłobkach i przedszkolach ma negatywny wpływ na funkcjonowanie rodzin, w szczególności wielodzietnych dysfunkcyjnych oraz ubogich. W celu wsparcia tych rodzin konieczne jest także zwiększenie dostępu do poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego oraz dostępu do pomocy świadczonej przez asystenta rodziny. 42 Wstępne wnioski i rekomendacje

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ W zakresie infrastruktury kulturalnej gminy i powiaty wykazały funkcjonowanie: 920 bibliotek (1 119 w 2010 r.), 282 domów kultury (243 w 2010 r.), 226 sal widowiskowych ( w tym kin). Nastąpił także w stosunku do lat poprzednich przyrost liczby obiektów infrastruktury kulturalnej. Niepokojący jest jednak znaczący spadek liczby bibliotek co świadczy o spadku zainteresowania czytelnictwem w formie wydawnictw drukowanych. W zakresie infrastruktury sportowej gminy i powiaty wykazały funkcjonowanie 2 259 obiektów (1 735 w 2009 r., 2 452 w 2010 r.) sportowych (boisk, hal, pływalni). W tym przypadku zanotowano postęp w stosunku do lat poprzednich, na co niewątpliwy wpływ miało wykorzystywanie środków unijnych do prowadzenia inwestycji w tym zakresie oraz rządowy program budowy boisk piłkarskich ( Orlików ). W zakresie infrastruktury zdrowotnej gminy i powiaty wykazały funkcjonowanie 1 261 zespołów opieki zdrowotnej na terenie gmin, 2 029 innych placówek medycznych oraz 44 szpitale. W zakresie pozostałej infrastruktury społecznej gminy i powiaty wykazały funkcjonowanie 602 policyjnych rewirów dzielnicowych oraz 4 ośrodki dla cudzoziemców. Podsumowanie Wnioski i rekomendacje przedstawione powyżej zostały opracowane na podstawie analizy danych przekazywanych przez gminy i powiaty. Dotyczą one najważniejszych zagadnień wybranych do prezentacji przez pracowników Obserwatorium Integracji Społecznej. Ze względu na niedoskonałość nowego narzędzia, którym posługiwano się przy zbieraniu danych do Oceny oraz niezmiernie krótki czas, na dokonanie ich weryfikacji i porównania z innymi źródłami statystycznymi, przedstawiony materiał należy traktować jedynie jako wstępny, stanowiący podstawę do dalszych pogłębionych analiz. Niemniej jednak należy stwierdzić, że nawet tak zebrane i przeanalizowane dane stanowią bardzo bogaty i ważny materiał pozwalający na dokonywanie różnorodnych analiz w obszarze pomocy społecznej, ale nie tylko. W związku z powyższym jest w pełni uzasadnione i konieczne prowadzenie dalszych prac nad udoskonalaniem narzędzi informatycznych programu SAC, w celu wypracowywania efektywnej metodologii, pozwalającej na kompleksową ocenę, poszczególnych kwestii i problemów społecznych, oraz formułowania stosownych wniosków i rekomendacji. Wstępne wnioski i rekomendacje 43

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ 44 Wstępne wnioski i rekomendacje

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ VI. Wykaz tabel Zamieszczone poniżej tabele zawierają wybrane dane z przesłanych do Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej formularzy Oceny. Nie jest to pełna prezentacja danych źródłowych, gdyż sumaryczna liczba przesłanych informacji to ponad 540 000 wpisów. Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej będzie sukcesywnie analizować przesłane przez jednostki pomocy społecznej dane i na ich podstawie prezentować je w formie odrębnych opracowań. Prosimy jednocześnie w przypadku korzystania z zamieszczonych w Ocenie danych w innych wydawnictwach lub pracach naukowych o wcześniejszy kontakt z Mazowieckim Centrum Polityki Społecznej w celu uzgodnienia ich prezentacji Tabela nr 1. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Liczba mieszkańców w ujęciu powiatowym.... 47 Tabela nr 2. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Zarejestrowani bezrobotni w ujęciu powiatowym.... 49 Tabela nr 3. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Podmioty gospodarcze i infrastruktura społeczna gmin w ujęciu powiatowym.... 51 Tabela nr 4. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Podmioty gospodarcze i infrastruktura społeczna w gminach w ujęciu powiatowym cd.... 53 Tabela nr 5. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Infrastruktura społeczna w powiatach.... 55 Tabela nr 6. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Dane o korzystających z pomocy społecznej w gminach.... 57 Tabela nr 7. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Dane o korzystających z pomocy społecznej w powiatach.... 58 Tabela nr 8. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 w woj. Mazowieckim - Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie w ramach zadań własnych i zlecony w gminach w ujęciu powiatowym.... 59 Tabela nr 9. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wyszczególnienie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym.... 61 Tabela nr 10. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. Mazowieckim. Wyszczególnienie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym - cd.... 63 Tabela nr 11. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wartość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej udzielonych w gminach w ramach zadań własnych i zleconych w ujęciu powiatowym.... 65 Tabela nr 12. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Inne rodzaje świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym.... 66 Tabela nr 13. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie pieniężne w powiatach.... 68 Tabela nr 14. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Usługi pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym.... 70 Wykaz tabel 45

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 15. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Usługi pomocy społecznej w powiatach województwa mazowieckiego w ujęciu powiatowym.... 72 Tabela nr 16. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wykazane instytucje pomocy społecznej bez względu na podmiot prowadzący w gminach.... 74 Tabela nr 17. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wykazane instytucje pomocy społecznej bez względu na podmiot prowadzący w powiatach.... 74 Tabela nr 18. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Zwiększenie zasobu pomocy społecznej w powiatach (w całym okresie sprawozdawczym, bez względu na podmiot prowadzący).... 75 Tabela nr 19. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Zwiększenie zasobu pomocy społecznej w gminach (w całym okresie sprawozdawczym, bez względu na podmiot prowadzący).... 75 Tabela nr 20. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Kadra Ośrodków Pomocy Społecznej.... 76 Tabela nr 21. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Kadra Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie.... 76 Tabela nr 22. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Środki przeznaczone na zadania własne i zlecone w powiatach.... 77 Tabela nr 23. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Środki przeznaczone na zadania własne i zlecone w gminach w ujęciu powiatowym.... 77 Tabela nr 24. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Całkowity roczny koszt prowadzenia i utrzymania OPS i PCPR w ujęciu powiatowym.... 78 Tabela nr 25. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Współpraca gmin z organizacjami pozarządowymi - zadania zlecone w obszarze pomocy społecznej (w całym okresie sprawozdawczym).... 80 46 Wykaz tabel

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 1. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Liczba mieszkańców w ujęciu powiatowym. MIESZKAŃCY POWIATU (w osobach) Lp. Powiat Rok 2009 Ogółem Rok 2010 Rok oceny 2011 Rok 2009 Kobiety Rok 2010 Rok oceny 2011 W tym: Rok 2009 Mężczyźni Rok 2010 Rok oceny 2011 1 białobrzeski 33 701 34 323 34 275 16 787 17 084 17 063 16 914 17 239 17 212 2 ciechanowski 90 249 92 216 91 723 46 068 46 976 46 748 44 181 45 240 44 975 3 garwoliński 106 927 109 381 109 437 53 908 55 229 55 271 53 019 54 152 54 166 4 gostyniński 46 766 47 240 46 974 23 981 24 264 24 141 22 785 22 976 22 833 5 grodziski 81 923 81 597 82 808 42 867 42 879 43 480 39 056 38 718 39 328 6 grójecki 96 957 98 007 98 078 49 135 49 808 49 868 47 822 48 199 48 210 7 kozienicki 61 199 63 225 62 912 30 901 31 941 31 804 30 298 31 284 31 108 8 legionowski 103 039 100 396 102 565 53 390 52 237 53 408 49 649 48 159 49 157 9 lipski 36 033 37 293 36 961 18 076 18 770 18 616 17 957 18 523 18 345 10 łosicki 32 072 33 528 33 315 15 991 16 819 16 704 16 081 16 709 16 611 11 makowski 46 068 48 199 47 911 23 061 24 153 24 025 23 007 24 046 23 886 12 miński 144 294 143 711 144 673 73 902 73 732 74 280 70 392 69 979 70 393 13 mławski 72 713 74 857 74 542 37 142 38 121 37 967 35 571 36 736 36 575 14 nowodworski 76 583 75 932 76 129 39 351 39 000 39 087 37 232 36 932 37 042 15 ostrołęcki 84 578 88 341 88 441 41 661 43 728 43 794 42 917 44 613 44 647 16 m. Ostrołęka 53 837 53 710 53 155 27 925 27 883 27 712 25 912 25 827 25 443 17 ostrowski 74 511 74 365 76 086 37 615 37 525 38 443 36 896 36 840 37 643 18 otwocki 119 607 116 573 117 623 62 385 60 950 61 510 57 222 55 623 56 113 19 piaseczyński 157 392 151 515 155 075 82 082 79 548 81 506 75 310 71 967 73 569 20 m. Płock 126 542 123 562 122 704 66 422 65 103 64 857 60 120 58 459 57 847 21 płocki 107 471 109 489 109 882 54 165 55 231 55 432 53 306 54 258 54 450 Wykaz tabel 47

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ MIESZKAŃCY POWIATU (w osobach) Lp. Powiat Rok 2009 Ogółem Rok 2010 Rok oceny 2011 Rok 2009 Kobiety Rok 2010 Rok oceny 2011 W tym: Rok 2009 Mężczyźni Rok 2010 Rok oceny 2011 22 płoński 87 244 89 369 89 074 44 350 45 358 45 255 42 894 44 011 43 819 23 pruszkowski 150 270 146 457 148 189 79 137 77 424 78 324 71 133 69 033 69 865 24 przasnyski 52 389 54 818 54 611 26 310 27 498 27 437 26 079 27 320 27 174 25 przysuski 43 064 44 768 44 435 21 768 22 603 22 391 21 296 22 165 22 044 26 pułtuski 50 994 51 258 51 330 25 779 25 942 25 932 25 215 25 316 25 398 27 m. Radom 223 397 219 542 217 497 116 867 115 750 114 610 106 530 103 792 102 887 28 radomski 147 212 149 868 150 318 73 964 75 447 75 755 73 248 74 421 74 563 29 m. Siedlce 77 319 77 392 77 141 40 602 40 679 40 777 36 717 36 713 36 364 30 siedlecki 80 509 82 238 82 382 39 985 41 036 41 025 40 524 41 202 41 357 31 sierpecki 53 028 54 516 54 271 27 191 27 830 27 764 25 837 26 686 26 507 32 sochaczewski 83 928 83 853 83 749 43 278 43 183 43 122 40 650 40 670 40 627 33 sokołowski 55 832 58 229 57 772 28 268 29 528 29 253 27 564 28 701 28 519 34 szydłowiecki 39 912 41 059 40 946 20 201 20 698 20 636 19 711 20 361 20 310 35 m. st. Warszawa 1 714 446 1 603 337 1 720 398 926 497 875 283 929 962 787 949 728 054 790 436 36 warszawski zachodni 105 185 100 718 102 183 54 372 52 445 53 242 50 813 48 273 48 941 37 węgrowski 67 080 69 008 68 705 33 615 34 631 34 520 33 465 34 377 34 185 38 wołomiński 213 714 209 917 213 628 110 735 109 114 111 164 102 979 100 803 102 464 39 wyszkowski 72 307 73 266 73 396 36 609 37 078 37 116 35 698 36 188 36 280 40 zwoleński 36 796 37 972 37 804 18 410 19 053 18 984 18 386 18 919 18 820 41 żuromiński 39 671 41 567 41 357 20 120 21 056 20 933 19 551 20 511 20 424 42 żyrardowski 75 408 74 407 74 397 39 473 39 065 39 066 35 935 35 342 35 331 Województwo 5 222 167 5 121 019 5 248 852 2 724 346 2 681 682 2 742 984 2 497 821 2 439 337 2 505 868 Mazowieckie Tabela 1: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 48 Wykaz tabel

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 2. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Zarejestrowani bezrobotni w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Rok 2009 Bezrobotni ogółem Rok 2010 Rok oceny 2011 MIESZKAŃCY POWIATU (w osobach) W tym: Bezrobotni ogółem z prawem Bezrobotni długotrwale ogółem do zasiłku Rok 2009 Rok 2010 Rok oceny 2011 Rok 2009 Rok 2010 Rok oceny 2011 1 białobrzeski 1 928 1 998 2 142 910 253 1 193 317 911 238 2 ciechanowski 5 079 5 322 5 776 2 034 2 486 2 933 1 086 869 897 3 garwoliński 5 570 4 963 5 077 2 649 2 554 2 624 789 704 683 4 gostyniński 3 693 3 886 3 808 1 880 2 001 2 195 838 859 488 5 grodziski 1 846 2 034 2 202 325 523 624 499 463 568 6 grójecki 3 263 3 331 3 430 1 216 1 447 1 575 800 441 522 7 kozienicki 4 389 4 575 4 767 2 353 2 547 2 943 604 444 510 8 legionowski 3 346 3 263 3 862 1 052 1 213 1 433 741 605 1 382 9 lipski 2 566 2 571 2 580 1 297 1 308 1 541 349 207 211 10 łosicki 1 882 1 689 1 864 936 857 1 036 219 185 170 11 makowski 4 313 3 820 4 662 2 637 2 434 2 985 734 640 642 12 miński 3 650 4 177 4 479 970 1 244 1 563 808 856 854 13 mławski 4 470 4 213 3 966 1 688 1 850 1 891 840 720 650 14 nowodworski 2 866 3 467 3 713 939 1 368 1 713 556 574 540 15 ostrołęcki 4 972 5 496 5 790 2 172 2 530 3 232 1 071 627 611 16 m. Ostrołęka 3 670 3 909 3 967 1 953 2 074 2 298 606 523 534 17 ostrowski 4 829 4 774 4 948 2 522 2 650 3 018 547 540 420 18 otwocki 3 483 3 605 3 778 1 022 1 264 1 342 729 667 711 19 piaseczyński 4 599 5 015 4 935 1 284 1 739 2 140 1 135 906 922 20 m. Płock 7 078 7 207 7 698 3 526 3 427 4 140 1 060 1 104 950 21 płocki 7 070 7 241 7 506 3 169 3 315 3 884 1 900 1 667 1 402 Wykaz tabel 49

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Lp. Powiat Rok 2009 Bezrobotni ogółem Rok 2010 Rok oceny 2011 MIESZKAŃCY POWIATU (w osobach) W tym: Bezrobotni ogółem z prawem Bezrobotni długotrwale ogółem do zasiłku Rok 2009 Rok 2010 Rok oceny 2011 Rok 2009 Rok 2010 Rok oceny 2011 22 płoński 5 597 5 552 5 808 2 546 2 813 3 008 1 574 835 871 23 pruszkowski 3 865 4 125 4 275 1 001 1 332 1 977 879 786 849 24 przasnyski 3 287 3 157 3 395 1 473 1 665 1 779 511 344 399 25 przysuski 5 196 5 339 5 408 3 074 3 421 3 549 1 128 955 1 022 26 pułtuski 3 645 3 978 4 435 1 663 2 048 2 428 835 805 842 27 m. Radom 19 959 21 442 20 020 11 397 12 982 12 454 4 338 3 675 3 512 28 radomski 15 917 16 858 16 227 9 235 10 010 10 347 3 641 3 100 2 844 29 m. Siedlce 3 402 3 605 3 763 1 388 1 690 1 816 462 518 587 30 siedlecki 2 762 3 143 3 111 938 1 258 1 394 426 454 403 31 sierpecki 3 685 3 921 4 353 1 911 2 140 2 519 768 758 742 32 sochaczewski 3 404 3 375 3 684 1 155 1 330 1 674 649 509 596 33 sokołowski 2 046 2 360 2 518 895 1 065 1 234 237 271 347 34 szydłowiecki 5 530 5 521 5 846 2 017 2 460 3 680 1 306 1 064 1 117 35 36 m. st. Warszawa warszawski zachodni 31 302 38 640 41 613 8 332 17 602 19 111 7 583 6 378 7 338 2 225 2 722 3 113 650 1 009 1 308 532 538 562 37 węgrowski 4 201 3 877 3 653 2 200 2 118 1 858 1 130 426 418 38 wołomiński 8 551 9 161 9 539 2 878 3 911 4 267 1 853 1 657 1 707 39 wyszkowski 4 485 4 598 4 350 1 802 2 004 2 304 749 636 636 40 zwoleński 2 952 3 173 3 098 1 486 1 770 1 918 481 264 242 41 żuromiński 3 773 3 599 3 909 2 046 2 119 2 276 846 791 784 42 żyrardowski 3 358 3 583 3 626 1 271 1 543 1 732 609 526 574 Województwo 223 704 238 285 246 694 95 892 115 374 128 936 46 765 39 802 40 297 Mazowieckie Tabela 2: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 50 Wykaz tabel

Liczba zarejestrowanych w gminie podmiotów gospodarczych Liczba mieszkań w zasobie gminy Liczba oczekujących na mieszkanie z gminy Liczba mieszkań (lokali) socjalnych Liczba osób oczekujących na mieszkanie (lokal) socjalne Liczba żłobków w gminie Liczba oczekujących dzieci na miejsce w żłobku Liczba przedszkoli w gminie Liczba oczekujących dzieci na miejsce w przedszkolu Liczba szkół podstawowych 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 3. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Podmioty gospodarcze i infrastruktura społeczna gmin w ujęciu powiatowym. PODMIOTY GOSPODARCZE INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA W GMINACH Lp Powiat 1 białobrzeski 2 059 138 32 45 20 bd. bd. 5 423 23 2 ciechanowski 5 920 2 351 786 410 187 1 bd. 19 310 31 3 garwoliński 4 975 431 72 54 50 bd. bd. 38 630 65 4 gostyniński 2 366 836 255 213 166 bd. bd. 7 39 18 5 grodziski 9 826 1 250 224 200 64 1 bd. 29 247 26 6 grójecki 5 512 1 324 275 33 61 bd. bd. 30 913 48 7 kozienicki 3 504 524 111 127 107 1 10 15 186 32 8 legionowski 8 684 1 254 944 238 342 1 190 43 326 24 9 lipski 3 235 185 12 24 5 bd. bd. 6 63 20 10 łosicki 1 202 255 28 38 9 bd. bd. 11 9 23 11 makowski 2 584 435 42 77 20 bd. bd. 11 147 25 12 miński 11 490 932 352 89 81 2 bd. 53 514 55 13 mławski 4 344 986 94 134 33 1 bd. 9 149 35 14 nowodworski 4 553 1 886 222 24 59 2 95 19 126 27 15 ostrołęcki 3 725 209 15 19 bd. bd. bd. 26 351 74 16 m. Ostrołęka 5 697 700 157 229 125 2 65 30 1 039 10 17 ostrowski 3 985 639 96 82 22 bd. bd. 11 330 47 18 otwocki 12 454 2 459 315 429 199 1 228 34 1 307 31 19 piaseczyński 12 999 2 394 1 198 353 326 5 80 93 963 44 20 m. Płock bd. bd. bd. bd. bd. 4 187 33 bd. 20 21 płocki 4 760 883 220 103 61 bd. 109 23 368 61 22 płoński 5 050 1 352 310 136 110 bd. bd. 16 200 42 23 pruszkowski 22 624 2 666 701 77 185 7 444 88 3 065 31 24 przasnyski 2 677 542 135 148 34 bd. bd. 24 180 34 Wykaz tabel 51

Liczba zarejestrowanych w gminie podmiotów gospodarczych Liczba mieszkań w zasobie gminy Liczba oczekujących na mieszkanie z gminy Liczba mieszkań (lokali) socjalnych Liczba osób oczekujących na mieszkanie (lokal) socjalne Liczba żłobków w gminie Liczba oczekujących dzieci na miejsce w żłobku Liczba przedszkoli w gminie Liczba oczekujących dzieci na miejsce w przedszkolu Liczba szkół podstawowych 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ PODMIOTY GOSPODARCZE INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA W GMINACH Lp Powiat 25 przysuski 1 196 269 8 82 7 bd. bd. 8 146 29 26 pułtuski 3 334 458 203 26 4 1 20 12 458 28 27 m. Radom 24 263 4 833 821 1 228 716 3 58 31 bd. 35 28 radomski 6 116 1 050 337 36 146 bd. bd. 19 611 78 29 m. Siedlce 7 879 1 485 39 74 8 1 54 33 bd. 11 30 siedlecki 3 355 163 4 23 4 bd. bd. 25 124 49 31 sierpecki 2 162 617 185 77 27 bd. bd. 15 205 22 32 sochaczewski 7 478 863 100 280 103 1 bd. 13 71 29 33 sokołowski 2 972 473 100 107 1 bd. bd. 26 7 30 34 szydłowiecki 2 011 218 6 81 12 bd. bd. 11 116 27 35 36 m. st. Warszawa warszawski zachodni 138 065 74 634 2 106 3 650 2 722 40 4 353 398 5 388 190 7 775 1 364 301 55 375 bd. bd. 45 547 23 37 węgrowski 3 977 766 206 97 121 bd. bd. 20 139 38 38 wołomiński 21 027 2 511 830 80 142 1 bd. 79 1 194 71 39 wyszkowski 4 956 402 73 37 31 bd. bd. 22 52 44 40 zwoleński 1 420 92 71 20 68 bd. bd. 5 26 19 41 żuromiński 2 320 315 34 21 34 bd. bd. 16 159 26 42 żyrardowski 2 004 192 45 bd. 5 1 7 17 179 28 Województwo Mazowieckie Liczba OPS, które wykazały wartości większe od "0" 386 535 115 336 12 065 9 256 6 792 76 5 900 1 468 21 307 1 623 321 305 165 177 143 36 24 282 144 329 Tabela 3: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 52 Wykaz tabel

Liczba szkół gimnazjalnych Liczba świetlic dla dzieci i klubów dla młodzieży Liczba bibliotek w gminie Liczba domów kultury Liczba obiektów sportowych (boisk, hal, pływalni itp.) Liczba sal widowiskowych (w tym kin) Liczba podstawowych zespołów opieki zdrowotnej na terenie gminy Liczba szpitali na terenie gminy Liczba innych placówek medycznych, (np. gabinety stomatologiczne) Liczba policyjnych rewirów dzielnicowych 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 4. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Podmioty gospodarcze i infrastruktura społeczna w gminach w ujęciu powiatowym cd. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA W GMINACH Lp. Powiat 1 białobrzeski 7 3 11 2 12 bd. 10 bd. 5 6 2 ciechanowski 20 8 18 7 38 3 35 1 26 8 3 garwoliński 33 21 29 13 63 4 38 1 70 15 4 gostyniński 11 2 15 4 27 2 13 1 5 8 5 grodziski 15 17 12 4 25 5 33 1 78 14 6 grójecki 15 5 18 4 44 5 26 2 33 10 7 kozienicki 13 19 18 2 18 1 19 1 20 11 8 legionowski 15 11 18 10 40 6 27 1 20 13 9 lipski 9 4 11 4 15 2 12 bd. 11 9 10 łosicki 9 6 11 3 23 1 17 1 14 7 11 makowski 15 12 23 8 25 3 21 1 25 9 12 miński 29 34 24 7 45 7 28 2 70 24 13 mławski 15 3 17 5 69 1 21 1 22 17 14 nowodworski 19 11 13 3 29 2 20 1 18 12 15 ostrołęcki 27 15 29 7 67 3 23 bd. 22 15 16 m. Ostrołęka 9 7 6 1 24 1 51 1 32 18 17 ostrowski 19 15 17 4 47 2 84 1 34 14 18 otwocki 13 26 26 12 70 2 47 5 30 22 19 piaseczyński 32 15 25 13 67 5 43 6 43 24 20 m. Płock 16 21 bd. bd. bd. bd. 23 3 392 bd. 21 płocki 24 36 32 10 56 2 29 bd. 22 26 22 płoński 23 20 23 4 48 2 30 1 38 13 Wykaz tabel 53

Liczba szkół gimnazjalnych Liczba świetlic dla dzieci i klubów dla młodzieży Liczba bibliotek w gminie Liczba domów kultury Liczba obiektów sportowych (boisk, hal, pływalni itp.) Liczba sal widowiskowych (w tym kin) Liczba podstawowych zespołów opieki zdrowotnej na terenie gminy Liczba szpitali na terenie gminy Liczba innych placówek medycznych, (np. gabinety stomatologiczne) Liczba policyjnych rewirów dzielnicowych 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA W GMINACH Lp. Powiat 23 pruszkowski 19 34 20 8 47 15 36 3 66 25 24 przasnyski 14 14 18 4 32 1 16 1 36 10 25 przysuski 14 32 18 3 37 1 14 1 13 14 26 pułtuski 12 15 15 1 28 1 22 1 33 14 27 m. Radom 25 15 15 8 189 4 bd. 1 bd. 3 28 radomski 23 56 47 7 55 1 33 2 29 23 29 m. Siedlce 10 7 8 4 58 4 48 2 bd. 2 30 siedlecki 31 24 28 8 49 4 28 bd. 15 12 31 sierpecki 11 6 18 2 18 1 16 1 90 9 32 sochaczewski 15 15 21 7 37 3 26 1 12 10 33 sokołowski 15 20 18 6 39 3 17 1 74 13 34 szydłowiecki 7 24 16 2 24 bd. 11 bd. 16 5 35 36 m. st. Warszawa warszawski zachodni 133 117 140 49 500 59 151 37 287 57 16 23 20 8 58 8 32 1 129 25 37 węgrowski 15 34 27 3 34 1 23 1 22 17 38 wołomiński 41 28 40 12 62 6 45 2 91 41 39 wyszkowski 14 14 20 6 68 3 40 1 38 6 40 zwoleński 8 8 14 1 28 1 8 1 19 7 41 żuromiński 11 3 13 13 17 2 31 1 12 9 42 żyrardowski 15 13 8 3 27 3 14 bd. 17 5 Województwo Mazowieckie 837 813 920 282 2 259 180 1 261 89 2 029 602 Liczba OPS, które wykazały wartości 329 189 325 188 307 98 319 50 245 299 większe od "0" Tabela 4: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 54 Wykaz tabel

Liczba szkół średnich W tym: liczba szkół przygotowujących do zawodu Liczba szkół wyższych Liczba szpitali Liczba sal widowiskowych (kino, teatr itp.) Liczba obiektów sportowych (boiska, hale sportowe, stadiony) Liczba ośrodków dla cudzoziemców 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 5. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Infrastruktura społeczna w powiatach. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA W POWIATACH Lp. Powiat 1 białobrzeski 5 4 bd. bd. bd. 20 bd. 2 ciechanowski 23 17 4 1 1 6 bd. 3 garwoliński 18 12 1 1 1 34 bd. 4 gostyniński 6 3 bd. 2 1 25 bd. 5 grodziski 14 9 bd. 1 2 5 1 6 grójecki 24 15 bd. 2 4 6 bd. 7 kozienicki 18 8 bd. 1 1 33 bd. 8 legionowski 10 6 bd. 1 5 31 bd. 9 lipski 16 10 bd. 1 bd. 5 bd. 10 łosicki 3 2 bd. 1 1 18 bd. 11 makowski 5 3 bd. 1 2 4 bd. 12 miński 23 15 2 2 1 bd. bd. 13 mławski 5 4 1 1 1 3 bd. 14 nowodworski 13 9 bd. 1 4 40 bd. 15 ostrołęcki 17 14 bd. bd. bd. 17 bd. 16 m. Ostrołęka 36 23 4 1 1 24 bd. 17 ostrowski 16 12 1 1 2 bd. bd. 18 otwocki 20 12 2 6 2 8 bd. 19 piaseczyński 26 15 bd. 3 1 12 1 20 m. Płock bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. 21 płocki 12 7 bd. bd. bd. 14 bd. 22 płoński 20 11 bd. 1 1 8 bd. 23 pruszkowski 14 5 2 3 3 16 1 Wykaz tabel 55

Liczba szkół średnich W tym: liczba szkół przygotowujących do zawodu Liczba szkół wyższych Liczba szpitali Liczba sal widowiskowych (kino, teatr itp.) Liczba obiektów sportowych (boiska, hale sportowe, stadiony) Liczba ośrodków dla cudzoziemców 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA W POWIATACH Lp. Powiat 24 przasnyski 12 7 1 1 1 39 bd. 25 przysuski 12 6 bd. 1 bd. 9 bd. 26 pułtuski 10 8 1 1 1 16 bd. 27 m. Radom bd. bd. bd. bd. bd. bd. bd. 28 radomski 14 8 bd. 2 bd. 50 bd. 29 m. Siedlce 53 35 2 bd. bd. bd. bd. 30 siedlecki 2 1 bd. bd. bd. bd. bd. 31 sierpecki 13 9 bd. 1 bd. 10 bd. 32 sochaczewski 14 7 1 1 2 8 bd. 33 sokołowski 10 6 bd. 1 bd. bd. bd. 34 szydłowiecki 4 2 bd. bd. bd. 27 bd. 35 m. st. Warszawa bd. bd. bd. bd. bd. bd. 1 36 warszawski zachodni 15 9 bd. bd. 5 12 bd. 37 węgrowski 11 2 bd. 1 1 12 bd. 38 wołomiński 21 11 1 1 bd. 6 bd. 39 wyszkowski 22 10 1 1 bd. 15 bd. 40 zwoleński 6 3 bd. 1 1 27 bd. 41 żuromiński 7 4 bd. 1 1 5 bd. 42 żyrardowski 17 11 bd. bd. bd. bd. bd. Województwo Mazowieckie 587 355 24 44 46 565 4 Liczba PCPR, które wykazały wartości 39 39 14 31 25 33 4 większe od "0" Tabela 5: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 56 Wykaz tabel

Liczba OPS, które w roku 2011 wykazały wartości większe od "0" Wykaz tabel 57 Tabela nr 6. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Dane o korzystających z pomocy społecznej w gminach. Wyszczególnienie Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 W tym: korzystanie długotrwałe Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 Liczba świadczeń pieniężnych Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 Liczba świadczeń niepieniężnych Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 Liczba rodzin ogółem Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 Liczba osób ogółem w rodzinach Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 Ubóstwo 111 539 112 834 47 716 49 071 64 446 65 977 47 421 48 216 80 830 81 590 219 203 223 727 324 Bezrobocie 97 250 99 630 43 653 44 495 64 017 66 284 39 714 39 998 61 599 63 725 182 038 186 896 331 Niepełnosprawność 58 420 59 419 X X 40 858 41 878 22 282 22 478 45 491 46 531 93 066 95 570 331 Długotrwała lub ciężka choroba 65 450 66 349 X X 44 522 45 194 29 190 29 478 52 402 53 118 108 184 109 892 331 Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa 52 139 53 245 19 614 20 036 13 179 14 211 29 718 30 392 29 991 33 227 112 221 112 623 330 domowego W tym Rodziny niepełne 27 396 27 988 12 592 12 826 X X X X 16 309 16 859 51 037 52 240 328 Rodziny wielodzietne 18 509 18 925 X X 8 801 9 493 12 380 12 724 8 218 8 526 50 696 52 443 323 Alkoholizm 14 174 14 415 5 887 5 996 9 500 9 594 5 542 6 027 10 986 11 214 26 626 27 619 316 Narkomania 685 710 164 195 565 572 164 224 590 619 983 1 020 81 Potrzeba ochrony macierzyństwa 28 073 27 871 X X 14 780 15 243 18 259 17 921 12 158 12 161 X X 305 W tym Wielodzietność 19 614 19 532 8 980 9 192 8 548 8 947 13 821 13 739 7 644 7 694 45 853 46 408 297 Bezdomność 2 846 2 859 909 963 2 412 2 386 763 938 7 644 7 694 45 853 46 408 217 Opuszczenie zakładu karnego 2 259 2 276 X X 2 049 2 061 453 607 X X X X 269 Przemoc w rodzinie 2 450 2 948 609 823 1 481 1 864 1 046 1 429 1 877 2 340 6 494 8 200 207 Zdarzenia losowe 1 738 1 416 X X 1 413 1 181 399 405 1 418 1 175 X X 251 Klęski żywiołowe i ekologiczne 1 172 182 X X 1 167 182 5 13 1 150 170 2 136 541 38 Tabela 6: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu SAC. 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

58 Wykaz tabel Tabela nr 7. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Dane o korzystających z pomocy społecznej w powiatach. Wyszczególnienie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie W tym: korzystanie długotrwałe Liczba świadczeń pieniężnych Liczba świadczeń niepieniężnych Liczba rodzin ogółem Liczba jednostek organizacyjnych Liczba PCPR, które w roku 2011 wykazały wartości większe od "0" Ogółem 28 149 6 768 13 720 7 126 17 152 129 42 Sieroctwo 142 X 142 0 X X 4 Rodziny zastępcze 6 935 X X X 4 795 X 42 Placówki opiekuńczo-wychowawcze 1 134 X X X X 129 29 W tym: Niepełnosprawność 10 963 X 6 624 5 018 5 811 X 20 Długotrwała lub ciężka choroba 40 X 32 8 9 X 3 Przemoc w rodzinie 4 692 205 8 4 635 4 351 X 11 Ofiara przemocy 534 84 X X X X 10 Sprawca przemocy 52 X X X X X 2 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ W tym: Ochrona ofiar handlu ludźmi 0 X 0 0 X X 0 Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków 2 531 2 270 682 X X X 42 Opuszczający rodziny zastępcze 1 714 X X X X X 42 Opuszczający placówki opiekuńczo-wychowawcze 722 X X X X X 41 Integracja cudzoziemców 261 1 X X X X 9 Tabela 7: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC.

Wykaz tabel 59 Tabela nr 8. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 w woj. Mazowieckim - Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie w ramach zadań własnych i zlecony w gminach w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych i zleconych - ogółem Liczba świadczeń pieniężnych Liczba świadczeń niepieniężnych Liczba rodzin ogółem Liczba osób w rodzinach Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych - ogółem Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba rodzin ogółem Liczba osób w rodzinach Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych - ogółem Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba rodzin ogółem Liczba osób w rodzinach 1 białobrzeski 2 384 1 623 809 1 389 5 014 2 137 1 170 4 205 241 241 328 2 ciechanowski 5 015 3 484 2 272 2 631 8 154 4 987 2 618 8 123 5 5 13 3 garwoliński 4 204 2 185 2 239 2 492 8 270 3 881 2 432 8 146 40 40 145 4 gostyniński 4 198 2 531 2 098 1 899 5 240 4 113 1 777 5 019 121 119 193 5 grodziski 2 703 2 021 1 172 2 342 5 036 2 621 2 265 4 909 23 22 58 6 grójecki 3 741 2 226 1 789 2 324 6 464 3 647 2 236 6 346 107 106 131 7 kozienicki 4 040 2 085 2 539 2 383 7 611 3 870 2 288 7 417 13 13 32 8 legionowski 3 432 2 215 1 764 2 773 7 564 3 410 2 758 7 542 14 14 22 9 lipski 2 221 1 290 940 1 450 4 490 2 198 1 424 4 457 2 2 7 10 łosicki 1 951 919 1 104 1 090 3 733 1 927 1 080 3 713 12 11 41 11 makowski 3 943 1 761 2 558 2 433 7 758 3 855 2 364 7 608 66 65 143 12 miński 5 292 3 423 2 484 3 339 9 470 5 227 3 283 9 351 44 43 90 13 mławski 4 342 1 901 2 587 2 466 8 499 4 257 2 405 8 319 29 29 104 14 nowodworski 4 263 3 762 1 508 3 032 7 378 4 163 2 861 7 004 103 96 159 15 ostrołęcki 6 964 2 462 5 082 3 261 13 023 6 897 3 217 12 911 47 46 112 16 m. Ostrołęka 2 811 1 724 1 319 1 867 4 605 2 801 1 859 4 588 22 20 37 17 ostrowski 4 076 2 115 2 391 2 745 8 794 4 029 2 732 8 763 32 32 62 18 otwocki 3 647 2 384 1 751 2 648 5 662 3 633 2 637 5 632 14 13 44 19 piaseczyński 3 320 2 333 1 647 2 561 5 585 3 259 2 502 5 445 91 91 133 20 m. Płock 6 213 4 549 4 286 5 174 10 091 6 206 5 163 10 073 41 41 71 21 płocki 7 630 4 747 3 739 4 890 15 095 7 370 4 697 14 745 245 244 431 22 płoński 4 566 2 596 2 408 2 936 8 880 4 542 2 907 8 805 18 18 50 23 pruszkowski 4 010 2 767 1 788 2 868 6 176 3 961 2 822 6 099 52 52 78 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

60 Wykaz tabel Lp. Powiat Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych i zleconych - ogółem Liczba świadczeń pieniężnych Liczba świadczeń niepieniężnych Liczba rodzin ogółem Liczba osób w rodzinach Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych - ogółem Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba rodzin ogółem Liczba osób w rodzinach Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych - ogółem Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie 24 przasnyski 4 497 1 408 3 025 2 478 8 681 4 474 2 460 8 597 21 20 39 Liczba rodzin ogółem Liczba osób w rodzinach 25 przysuski 3 313 1 559 2 018 2 246 6 725 2 769 1 581 5 808 728 634 1 270 26 pułtuski 3 190 1 540 2 088 2 090 6 743 3 084 2 008 6 568 18 17 38 27 m. Radom 16 193 14 406 4 554 8 596 18 714 15 918 8 430 18 514 7 7 19 28 radomski 9 274 4 491 5 047 4 918 16 837 8 979 4 595 16 568 328 326 463 29 m. Siedlce 3 663 2 114 1 783 2 469 5 665 3 652 2 459 5 636 18 17 50 30 siedlecki 4 752 2 829 2 735 2 575 9 479 4 669 2 504 9 317 70 69 227 31 sierpecki 3 915 2 231 1 879 2 694 9 144 3 730 2 662 8 925 187 25 188 32 sochaczewski 5 218 3 347 2 910 2 727 7 551 5 001 2 662 7 426 64 63 108 33 sokołowski 2 925 1 137 1 837 1 641 5 682 2 881 1 617 5 616 23 21 65 34 szydłowiecki 3 719 1 851 2 225 2 255 7 238 3 638 2 114 7 143 35 35 85 35 m. st. Warszawa 42 810 29 673 24 169 33 658 60 126 42 453 32 690 59 453 816 785 1 530 36 warszawski zachodni 2 204 1 507 1 055 1 781 4 392 2 198 1 700 4 316 5 5 27 37 węgrowski 4 813 2 455 2 568 2 847 9 097 4 630 2 704 8 888 163 161 314 38 wołomiński 7 351 5 044 3 418 5 679 13 832 7 002 5 348 13 175 1 141 1 004 1 828 39 wyszkowski 4 349 2 076 2 641 2 468 7 500 4 251 2 391 7 300 36 34 118 40 zwoleński 2 810 1 611 1 431 1 485 4 836 2 742 1 431 4 734 35 35 51 41 żuromiński 2 252 890 1 412 1 349 4 902 2 232 1 339 4 875 0 0 0 42 żyrardowski 3 002 2 120 1 179 2 085 5 002 2 769 1 895 4 549 9 9 20 Województwo Mazowieckie 225 216 139 392 118 248 147 034 384 738 220 063 142 087 376 628 5 086 4 630 8 924 Liczba OPS, które wykazały wartości 331 331 327 331 331 331 331 331 190 190 190 większe od "0" Tabela 8: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu SAC. 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

Wykaz tabel 61 Tabela nr 9. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wyszczególnienie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Zasiłek stały Zasiłek okresowy Zasiłek celowy ogółem Posiłek Liczba świadczeń ogółem Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba świadczeń ogółem Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba świadczeń ogółem Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł W tym dla dzieci Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 1 białobrzeski 164 1 632 611 143 475 150 1 091 2 017 363 826 304 814 300 2 ciechanowski 271 2 589 925 821 3 077 851 1 777 4 513 1 035 1 886 705 1 821 686 3 garwoliński 299 3 041 1 099 342 1 393 407 1 685 1 689 1 213 2 473 1 041 2 416 970 4 gostyniński 328 3 185 1 086 814 2 467 712 1 940 3 989 711 1 889 964 1 416 646 5 grodziski 524 5 049 1 885 514 2 424 811 2 015 7 242 1 796 964 727 941 690 6 grójecki 379 3 874 1 445 256 948 260 1 868 3 056 1 169 1 688 869 1 598 849 7 kozienicki 336 3 336 1 191 819 3 637 1 055 1 061 1 713 737 2 405 1 075 2 205 1 026 8 legionowski 442 4 288 1 545 312 1 408 387 2 395 6 362 2 289 1 240 729 1 169 661 9 lipski 219 2 279 760 335 964 272 667 1 748 292 1 184 310 1 184 306 10 łosicki 113 1 086 388 197 719 204 711 1 865 340 1 145 338 1 144 336 11 makowski 371 3 770 1 252 544 1 902 493 1 390 2 721 650 2 491 1 123 2 192 1 020 12 miński 497 4 887 1 824 547 2 519 599 2 499 5 888 2 208 2 449 1 055 2 407 1 009 13 mławski 287 2 869 1 025 566 2 330 649 1 631 1 999 692 2 418 869 2 302 732 14 nowodworski 553 5 744 1 962 743 3 228 876 2 001 4 190 1 189 1 376 796 1 186 599 15 ostrołęcki 218 1 958 771 437 1 368 489 1 640 1 994 1 186 4 655 1 981 4 603 1 939 16 m. Ostrołęka 160 1 652 603 1 067 6 976 1 622 1 665 13 198 2 063 1 316 485 987 355 17 ostrowski 522 5 265 1 842 351 1 351 387 1 395 2 198 768 2 087 1 141 2 036 1 121 18 otwocki 519 5 282 1 913 623 2 191 537 2 015 5 981 1 865 1 255 580 1 151 524 19 piaseczyński 577 5 773 2 132 605 2 463 754 2 102 4 422 1 998 1 303 836 1 028 586 20 m. Płock 892 9 142 3 218 2 160 11 411 2 337 4 183 31 220 4 506 1 980 1 433 1 434 734 21 płocki 580 5 909 2 143 1 084 3 466 983 3 346 6 161 3 541 3 707 1 680 3 556 1 655 22 płoński 325 3 291 1 196 509 1 661 458 1 975 4 354 1 080 2 308 913 2 273 887 23 pruszkowski 631 6 241 2 203 362 1 574 509 2 185 2 672 2 734 1 564 1 058 1 183 759 Kwota świadczeń, w tys. zł 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

62 Wykaz tabel Lp. Powiat Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Zasiłek stały Zasiłek okresowy Zasiłek celowy ogółem Posiłek Liczba świadczeń ogółem Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba świadczeń ogółem Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba świadczeń ogółem Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł W tym dla dzieci Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 24 przasnyski 395 4 062 1 396 661 2 680 909 946 1 149 456 3 104 1 074 3 038 997 25 przysuski 177 1 787 637 250 744 199 643 1 326 316 1 863 500 1 851 489 26 pułtuski 259 2 549 916 398 1 726 454 1 001 2 992 477 2 295 1 212 2 136 1 003 27 m. Radom 1 685 16 927 5 927 6 657 46 349 11 556 7 469 26 757 3 459 4 527 2 293 3 721 1 363 28 radomski 650 6 364 2 117 1 366 5 363 1 556 3 447 5 949 1 700 4 939 1 656 4 865 1 630 29 m. Siedlce 488 4 848 1 731 1 404 8 263 1 784 1 593 4 061 1 134 1 508 607 1 330 480 30 siedlecki 327 3 390 1 160 572 2 077 588 1 451 1 898 938 2 987 1 225 2 981 1 222 31 sierpecki 350 3 512 1 222 933 4 506 1 312 1 355 4 122 822 2 272 679 2 116 621 32 sochaczewski 312 3 063 1 092 503 1 722 464 2 227 3 772 1 406 2 004 1 001 1 772 881 33 sokołowski 150 1 543 550 264 999 258 881 1 391 374 1 695 680 1 670 655 Kwota świadczeń, w tys. zł 34 szydłowiecki 271 2 792 1 002 784 2 722 786 1 053 938 260 2 044 902 2 016 894 35 m. st. Warszawa 8 200 82 356 29 984 3 058 13 320 3 799 24 131 133 480 31 967 15 176 17 090 10 051 6 664 36 warszawski zachodni 354 3 459 1 331 130 454 127 1 349 2 692 938 792 557 737 393 37 węgrowski 408 3 982 1 390 401 1 589 458 1 647 2 104 714 2 455 928 2 406 857 38 wołomiński 1 188 12 152 4 624 972 3 333 919 4 863 10 496 3 338 3 070 1 846 2 772 1 448 39 wyszkowski 406 4 142 1 491 368 1 124 329 1 222 2 155 669 2 396 1 186 2 269 1 019 40 zwoleński 150 1 537 562 380 1 231 363 943 1 999 633 1 422 422 1 384 411 41 żuromiński 109 1 089 349 290 1 181 371 648 1 134 322 1 370 295 1 368 294 42 żyrardowski 479 4 858 1 781 606 1 675 463 1 389 3 246 806 971 406 890 372 Województwo Mazowieckie 25 565 256 554 92 281 34 148 161 010 42 497 101 495 332 853 85 154 101 499 55 571 90 419 40 083 Liczba OPS, które wykazały wartości większe 331 331 331 331 331 331 329 307 331 331 331 331 331 od "0" Tabela 9: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

Wykaz tabel 63 Tabela nr 10. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. Mazowieckim. Wyszczególnienie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym - cd. Lp. Powiat Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Schronienie Ubranie Usługi opiekuńcze ogółem Sprawienie pogrzebu Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł W tym: specjalistyczne Liczba osób ogółem, Kwota którym świadczeń, przyznano w tys. zł decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Odpłatność gminy za pobyt w domu pomocy społecznej Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 1 białobrzeski 0 0 0 0 21 82 0 0 4 8 23 454 2 ciechanowski 5 14 0 0 153 1 025 6 46 18 47 62 1 265 3 garwoliński 4 14 0 0 151 938 40 269 5 14 50 887 4 gostyniński 12 15 29 2 100 270 15 60 8 18 45 706 5 grodziski 49 167 1 1 261 1 144 27 179 10 25 111 2 270 6 grójecki 0 0 0 0 83 708 22 204 24 61 75 1 515 7 kozienicki 4 8 0 0 108 625 0 0 7 16 43 843 8 legionowski 2 7 0 0 236 751 18 74 8 19 51 1 144 9 lipski 0 0 0 0 83 560 2 14 2 5 16 300 10 łosicki 0 0 0 0 56 329 7 46 1 3 14 257 11 makowski 0 0 0 0 77 400 39 243 7 14 20 365 12 miński 2 15 15 6 119 678 24 97 16 33 69 1 350 13 mławski 0 0 0 0 154 849 22 78 9 26 22 414 14 nowodworski 13 15 0 0 178 946 51 211 9 33 55 1 037 15 ostrołęcki 9 10 1 0 138 580 29 126 7 21 35 693 16 m. Ostrołęka 17 19 0 0 65 635 22 73 5 11 52 910 17 ostrowski 5 17 24 5 133 600 10 108 5 14 41 693 18 otwocki 0 0 1 0 232 811 15 91 29 79 76 1 464 19 piaseczyński 8 19 122 41 301 1 006 22 163 22 51 136 2 763 20 m. Płock 135 215 0 0 466 3 302 41 328 26 41 114 1 870 21 płocki 20 37 19 3 135 649 39 123 12 24 62 1 449 22 płoński 7 19 0 0 238 1 751 17 154 22 43 22 573 Kwota świadczeń, w tys. zł 23 pruszkowski 22 27 25 6 348 1 463 37 166 28 49 104 2 042 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

64 Wykaz tabel Lp. Powiat Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Schronienie Ubranie Usługi opiekuńcze ogółem Sprawienie pogrzebu Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł W tym: specjalistyczne Liczba osób ogółem, Kwota którym świadczeń, przyznano w tys. zł decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Odpłatność gminy za pobyt w domu pomocy społecznej Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 24 przasnyski 0 0 0 0 126 666 15 81 7 10 46 773 25 przysuski 0 0 0 0 21 125 0 0 2 6 28 556 26 pułtuski 1 0 0 0 118 688 18 212 3 10 22 463 27 m. Radom 241 318 0 0 432 3 025 48 165 59 118 479 8 464 28 radomski 5 120 0 0 211 1 680 22 258 4 11 101 2 289 29 m. Siedlce 47 280 0 0 219 1 018 18 92 23 15 38 795 30 siedlecki 3 16 0 0 60 340 16 137 8 18 65 1 083 31 sierpecki 13 28 30 3 147 934 6 66 2 4 36 767 32 sochaczewski 71 127 0 0 136 644 29 240 11 26 65 792 33 sokołowski 0 0 18 4 143 916 22 102 1 2 56 806 34 szydłowiecki 2 5 0 0 95 559 8 85 0 0 40 855 35 m. st. Warszawa 2 3 746 121 7 596 24 025 1 658 4 699 424 1 111 0 0 36 warszawski zachodni 3 6 0 0 95 396 5 44 11 27 48 889 37 węgrowski 3 14 0 0 86 521 20 113 9 24 55 679 38 wołomiński 2 9 0 0 312 1 366 44 237 34 82 164 3 219 39 wyszkowski 3 9 0 0 207 902 36 171 5 16 39 619 40 zwoleński 0 0 0 0 36 410 8 83 3 6 28 578 41 żuromiński 2 5 0 0 38 394 0 0 2 4 11 267 42 żyrardowski 12 60 0 0 169 699 10 64 13 29 75 907 Kwota świadczeń, w tys. zł Województwo Mazowieckie 724 1 618 1 031 192 14 083 59 410 2 488 9 702 905 2 174 2 694 50 065 Liczba OPS, które wykazały wartości 69 64 16 12 273 270 145 145 161 161 289 289 większe od "0" Tabela 10: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 11. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wartość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej udzielonych w gminach w ramach zadań własnych i zleconych w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Zadania własne gminy Kwota świadczeń ogółem w tys. zł Zadania zlecone gminy Kwota świadczeń ogółem w tys. zł 1 białobrzeski 2 002 2 689 2 ciechanowski 6 104 43 3 garwoliński 5 293 335 4 gostyniński 4 419 168 5 grodziski 8 672 158 6 grójecki 4 944 513 7 kozienicki 4 992 95 8 legionowski 6 724 55 9 lipski 2 487 130 10 łosicki 1 783 46 11 makowski 4 047 243 12 miński 7 738 1 713 13 mławski 4 343 116 14 nowodworski 6 607 417 15 ostrołęcki 5 602 129 16 m. Ostrołęka 6 275 85 17 ostrowski 5 081 147 18 otwocki 6 974 88 19 piaseczyński 9 019 583 20 m. Płock 14 734 328 21 płocki 10 074 2 175 22 płoński 5 838 155 23 pruszkowski 9 462 1 530 24 przasnyski 5 209 110 25 przysuski 2 109 1 404 26 pułtuski 3 992 199 27 m. Radom 38 954 159 28 radomski 10 192 531 29 m. Siedlce 7 272 92 30 siedlecki 5 160 177 31 sierpecki 5 639 2 536 32 sochaczewski 5 251 317 33 sokołowski 3 385 102 34 szydłowiecki 3 905 423 35 m. st. Warszawa 106 069 2 533 36 warszawski zachodni 4 096 1 029 37 węgrowski 4 561 144 38 wołomiński 15 571 3 861 39 wyszkowski 5 578 171 40 zwoleński 2 892 183 41 żuromiński 1 809 0 42 żyrardowski 5 089 354 Województwo Mazowieckie 379 947 26 266 Liczba OPS, które wykazały wartości większe od "0" 331 187 Tabela 11: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Wykaz tabel 65

Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 66 Wykaz tabel Tabela nr 12. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Inne rodzaje świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych Świadczenie pielęgnacyjne Jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia dziecka Świadczenie alimentacyjne Dodatki mieszkaniowe Opłacenie składki ubezpieczenia zdrowotnego Świadczenie integracyjne (uczestnictwo w zajęciach Centrum Integracji Społecznej Świadczenie pieniężne z prac społecznie użytecznych 1 białobrzeski 3 164 7 858 630 1 718 389 389 146 620 148 115 178 66 0 0 7 5 2 ciechanowski 24 155 11 658 2 229 5 357 908 916 2 145 4 444 2 404 2 625 249 83 0 0 45 101 3 garwoliński 11 298 21 220 1 386 3 460 1 281 1 281 534 2 286 354 398 268 97 0 0 38 95 4 gostyniński 2 931 6 162 882 2 385 372 372 402 1 568 4 386 814 281 86 0 0 149 133 5 grodziski 2 070 6 753 722 2 760 503 498 426 2 621 564 999 493 178 0 0 8 9 6 grójecki 11 354 11 998 330 1 680 1 047 1 048 508 2 382 448 570 362 129 0 0 0 0 7 kozienicki 3 671 8 355 755 2 347 587 676 461 2 334 3 316 596 257 100 0 0 95 175 8 legionowski 3 411 7 156 838 1 146 1 277 1 333 480 2 792 716 995 252 90 0 0 12 24 9 lipski 3 100 6 483 646 3 657 365 306 213 1 032 104 116 229 86 0 0 8 3 10 łosicki 3 237 7 345 1 143 1 331 330 329 235 751 1 808 255 120 41 0 0 0 0 11 makowski 6 285 10 051 1 265 3 051 476 476 357 1 419 569 663 297 109 0 0 0 0 12 miński 36 264 18 415 1 618 2 457 1 646 1 649 4 247 3 548 808 970 457 160 0 0 14 21 13 mławski 8 998 18 262 1 413 6 304 820 820 797 2 878 683 1 058 294 109 0 0 47 39 14 nowodworski 45 353 8 729 1 468 1 484 748 748 691 3 341 766 1 216 462 156 0 0 0 0 15 ostrołęcki 27 150 23 461 1 196 4 243 1 008 1 013 593 2 357 372 329 171 62 0 0 0 0 16 m. Ostrołęka 3 448 5 580 175 1 023 570 570 623 2 851 1 604 2 555 425 106 0 0 0 0 17 ostrowski 8 097 11 092 1 160 4 184 534 534 727 1 489 867 862 477 164 0 0 0 0 18 otwocki 4 303 10 238 1 642 3 652 1 509 1 514 681 3 402 1 345 1 135 512 180 0 0 18 40 19 piaseczyński 17 717 9 669 1 461 2 926 977 977 990 3 736 1 032 1 249 525 187 0 0 164 301 20 m. Płock 7 110 8 562 380 2 265 323 323 1 820 7 752 0 0 1 193 310 0 0 200 374 21 płocki 10 148 17 885 1 270 4 565 1 018 1 351 988 4 297 570 431 577 196 0 0 80 120 22 płoński 21 621 13 617 1 683 3 780 599 602 1 710 3 901 1 168 917 319 116 0 0 0 0 23 pruszkowski 2 843 6 921 901 2 077 1 910 1 915 560 3 823 1 732 1 550 570 193 0 0 6 6 24 przasnyski 6 897 11 451 2 425 6 609 602 1 298 519 2 052 988 775 322 124 0 0 54 77 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Kwota świadczeń, w tys. zł Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Wykaz tabel 67 Lp. Powiat Zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych Świadczenie pielęgnacyjne Jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia dziecka Świadczenie alimentacyjne Dodatki mieszkaniowe Opłacenie składki ubezpieczenia zdrowotnego Świadczenie integracyjne (uczestnictwo w zajęciach Centrum Integracji Społecznej Świadczenie pieniężne z prac społecznie użytecznych 25 przysuski 3 711 9 654 406 1 650 359 365 180 961 75 111 161 58 0 0 0 0 26 pułtuski 3 386 8 441 1 402 3 416 581 592 341 1 703 549 1 123 237 81 0 0 78 185 27 m. Radom 11 716 41 960 1 138 6 041 2 071 2 071 2 404 8 310 5 044 10 170 1 783 632 0 0 387 489 28 radomski 17 772 59 970 2 288 7 262 1 516 1 531 1 353 5 166 531 13 242 527 206 0 0 525 184 29 m. Siedlce 4 122 6 928 2 017 4 532 900 900 836 2 969 1 918 1 735 587 208 92 464 95 148 30 siedlecki 9 103 17 633 941 3 143 907 907 561 1 997 175 11 659 312 107 0 0 19 18 31 sierpecki 39 958 10 290 3 820 3 057 534 539 2 522 3 385 1 357 1 435 323 110 0 0 0 0 32 sochaczewski 5 733 10 753 1 935 4 704 913 913 694 2 697 3 799 1 497 323 106 0 0 0 0 33 sokołowski 5 028 6 448 663 1 939 546 548 253 1 028 266 364 161 54 0 0 112 213 34 szydłowiecki 3 043 10 130 836 2 062 402 402 260 1 384 235 404 235 84 0 0 13 29 35 m. st. Warszawa 53 428 41 848 8 214 23 136 16 304 16 309 11 732 26 130 51 882 26 775 8 765 2 683 0 0 65 31 36 warszawski zachodni 3 083 8 879 916 2 748 1 058 1 089 1 727 2 594 168 278 329 118 0 0 15 19 37 węgrowski 24 312 12 694 644 1 526 544 544 790 1 878 854 897 366 123 0 0 0 0 38 wołomiński 13 767 25 357 1 989 5 886 3 083 3 083 1 269 5 442 2 670 2 057 1 240 456 0 0 95 272 39 wyszkowski 7 731 11 971 680 2 728 540 457 566 2 565 569 451 380 135 0 0 72 191 40 zwoleński 3 909 8 046 624 1 685 378 378 264 1 083 151 131 134 46 0 0 31 46 41 żuromiński 3 524 7 084 467 1 831 278 278 175 721 871 720 116 40 0 0 10 24 42 żyrardowski 5 542 8 085 1 683 3 502 804 810 604 3 067 101 17 457 167 0 0 0 0 Województwo Mazowieckie 493 493 575 092 58 281 155 309 51 517 52 654 47 384 140 756 97 967 94 259 25 726 8 542 92 464 2 462 3 372 Liczba OPS, które wykazały wartości większe 329 329 329 329 328 328 329 329 242 239 331 331 1 1 68 67 od "0" Tabela 12: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 13. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie pieniężne w powiatach. Wyszczególnienie Rok oceny 2011 Liczba PCPR, które wykazały wartości większe od "0" Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 5 123 41 Liczba rodzin ogółem 3 983 41 RODZINY SPOKREWNIONE Z DZIECKIEM - OGÓŁEM RODZINY NIESPOKREWNIONE Z DZIECKIEM - OGÓŁEM RODZINY ZAWODOWE NIESPOKREWNIONE Z DZIECKIEM RODZINY WIELODZIETNE RODZINY SPECJALISTYCZNE RODZINY O CHARAKTERZE POGOTOWIA RODZINNEGO W tym: W tym: W tym: W tym: W tym: Pomoc pieniężna dla dziecka Pomoc pieniężna na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 5 101 41 5 117 40 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 837 34 Pomoc pieniężna dla dziecka Pomoc pieniężna na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka Liczba rodzin ogółem 622 34 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 837 33 829 33 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 750 30 Pomoc pieniężna dla dziecka Wynagrodzenie osoby za pełnienie funkcji wielodzietnej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej Liczba rodzin ogółem 121 29 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób w rodzinie świadczeniobiorcy 631 29 78 26 521 25 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 428 23 Pomoc pieniężna dla dziecka Liczba rodzin ogółem 71 22 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 361 23 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 57 13 Pomoc pieniężna dla dziecka Wynagrodzenie osoby za pełnienie funkcji specjalistycznej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej Liczba rodzin ogółem 23 13 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 37 12 23 12 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 372 29 Liczba rodzin ogółem 44 29 68 Wykaz tabel

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Wyszczególnienie Rok oceny 2011 Liczba PCPR, które wykazały wartości większe od "0" Pomoc pieniężna dla dziecka Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 330 29 RODZINY O CHARAKTERZE POGOTOWIA RODZINNEGO W tym: Wynagrodzenie osoby za pełnienie funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzją świadczenie 44 28 ŚWIADCZENIA DLA PEŁNOLETNICH OSÓB OPUSZCZAJACYCH RODZINY ZASTĘPCZE W tym: Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR 1 936 41 Pomoc pieniężna na usamodzielnienie Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR 334 39 1 646 41 Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR 773 41 ŚWIADCZENIA DLA PEŁNOLETNICH OSÓB OPUSZCZAJACYCH PLACÓWKI W tym: Pomoc pieniężna na usamodzielnienie Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR 143 40 582 40 Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR 26 17 SPECJALNE OŚRODKI WYCHOWAWCZE W tym: Pomoc pieniężna na usamodzielnienie Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR 7 6 Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu 22 16 POMOC UDZIELANA UCHODZCOM W ZAKRESIE INDYWIDUALNEGO Liczba osób, którym przyznano decyzje o świadczeniu przez PCPR 140 7 PROGRAMU INTEGRACJI Tabela 13: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Wykaz tabel 69

Liczba osób korzystających z usług Indywidualny program zatrudnienia socjalnego - liczba osób z zawartym IPZS Indywidualny program wychodzenia z bezdomności - liczba osób z zawartym IPWB W tym: liczba osób z kontraktem w Klubie Integracji Społecznej w Gminie Liczba osób ogółem z zawartym kontraktem Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba osób w rodzinach W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba rodzin 70 Wykaz tabel Tabela nr 14. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Usługi pomocy społecznej w gminach w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Poradnictwo specjalistyczne Praca socjalna Interwencja kryzysowa Kontrakt socjalny Indywidualne programy pomocy: Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi 1 białobrzeski 0 0 0 0 390 1 483 0 0 45 7 0 0 0 2 ciechanowski 306 306 946 889 2 405 7 134 47 116 131 0 0 0 5 3 garwoliński 397 4 1 160 0 1 758 5 904 2 3 61 0 0 0 43 4 gostyniński 144 75 423 88 2 595 8 437 50 157 122 0 0 0 55 5 grodziski 357 357 980 980 1 878 4 152 25 68 43 0 0 0 24 6 grójecki 886 886 2 214 1 816 2 071 4 830 2 3 30 0 0 0 22 7 kozienicki 0 0 0 0 706 1 977 5 17 137 0 0 0 13 8 legionowski 1 905 1 905 5 492 2 874 3 458 9 686 58 146 142 26 8 0 14 9 lipski 52 52 230 68 488 1 457 2 3 43 11 0 0 2 10 łosicki 21 21 88 24 766 2 676 4 19 40 0 0 0 7 11 makowski 75 75 90 79 996 2 610 23 74 73 0 0 0 39 12 miński 370 251 1 144 714 3 020 8 852 55 143 58 0 0 0 24 13 mławski 479 479 1 672 479 2 043 5 579 70 247 101 0 0 0 23 14 nowodworski 26 0 58 0 2 180 5 417 7 22 142 0 10 0 37 15 ostrołęcki 6 6 14 14 1 559 5 781 1 5 74 0 0 0 29 16 m. Ostrołęka 571 571 1 663 1 663 924 2 244 111 370 79 20 1 0 22 17 ostrowski 161 161 503 485 720 2 290 52 160 81 0 0 0 16 18 otwocki 21 21 41 41 1 605 3 650 13 29 151 90 1 0 14 19 piaseczyński 376 376 831 807 2 304 5 008 30 58 140 0 0 0 21 20 m. Płock 492 0 1 574 0 5 523 10 721 605 1 939 79 0 3 0 41 21 płocki 1 289 1 289 5 054 5 054 4 547 13 378 8 30 396 0 0 0 39 22 płoński 33 7 49 14 1 002 3 087 10 11 66 0 0 0 17 23 pruszkowski 1 085 1 085 2 596 2 596 2 813 5 580 14 32 57 0 1 0 35 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

Liczba osób korzystających z usług Indywidualny program zatrudnienia socjalnego - liczba osób z zawartym IPZS Indywidualny program wychodzenia z bezdomności - liczba osób z zawartym IPWB W tym: liczba osób z kontraktem w Klubie Integracji Społecznej w Gminie Liczba osób ogółem z zawartym kontraktem Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba osób w rodzinach W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba rodzin Wykaz tabel 71 Lp. Powiat Poradnictwo specjalistyczne Praca socjalna Interwencja kryzysowa Kontrakt socjalny Indywidualne programy pomocy: Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi 24 przasnyski 135 135 360 180 937 2 865 198 262 133 12 0 0 21 25 przysuski 5 3 7 5 908 3 385 0 0 88 0 0 0 0 26 pułtuski 140 140 410 410 932 3 034 40 113 77 0 0 0 18 27 m. Radom 2 145 2 145 5 329 5 329 1 924 4 679 399 908 553 23 0 0 21 28 radomski 153 133 530 318 2 531 8 803 8 32 320 0 0 0 36 29 m. Siedlce 277 277 776 776 1 536 3 344 107 373 555 0 0 92 18 30 siedlecki 97 94 352 333 1 246 4 132 50 162 117 0 0 0 24 31 sierpecki 238 238 745 365 1 538 5 427 0 0 81 0 0 0 6 32 sochaczewski 69 69 178 148 1 468 4 396 1 6 56 0 0 0 29 33 sokołowski 111 111 318 318 917 2 992 6 21 79 20 0 0 22 34 szydłowiecki 0 0 0 0 641 1 924 27 66 98 0 0 0 8 35 m. st. Warszawa 13 553 11 650 29 313 25 308 42 678 77 982 769 1 769 2 426 58 55 0 801 36 warszawski zachodni 153 153 335 388 1 768 4 115 13 41 115 0 3 0 5 37 węgrowski 241 241 959 959 1 750 4 984 10 27 98 0 0 0 22 38 wołomiński 108 87 381 197 8 262 17 121 10 28 155 47 4 0 45 39 wyszkowski 639 639 1 462 1 444 1 306 3 850 7 26 99 14 0 0 36 40 zwoleński 102 101 482 561 455 1 311 0 0 86 0 0 0 8 41 żuromiński 24 24 49 49 697 2 268 1 6 50 0 0 0 0 42 żyrardowski 290 290 807 805 2 463 6 106 6 17 32 0 0 0 10 Województwo Mazowieckie 27 532 24 457 69 615 56 578 119 708 284 651 2 846 7 509 7 509 328 86 92 1 672 Liczba OPS, które wykazały wartości 132 122 132 119 330 330 81 81 252 11 14 1 153 większe od "0" Tabela 14: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

Indywidualny program integracji dla cudzoziemców Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi Indywidualny pogram zatrudnienia socjalnego w centrum integracji społecznej utworzonym przez powiat Indywidualny program usamodzielnienia prowadzony przez pcpr Kontrakt socjalny prowadzony przez pcpr Interwencja kryzysowa prowadzona przez pcpr Praca socjalna Poradnictwo specjalistyczne prowadzone przez pcpr Liczba osób z zawartym indywidualnym programem integracji Liczba osób korzystających z usług - programów oddziaływań korekcyjno - edukacyjnych Liczba osób korzystających z usług Liczba osób z indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego Liczba osób z zawartym z PCPR indywidualnym programem usamodzielnienia Liczba osób ogółem z zawartym kontraktem socjalnym Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba osób w rodzinach W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba rodzin 72 Wykaz tabel Tabela nr 15. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Usługi pomocy społecznej w powiatach województwa mazowieckiego w ujęciu powiatowym. Lp.. Powiat 1 białobrzeski 20 20 55 55 52 115 52 115 0 15 0 0 0 0 2 ciechanowski 650 650 1 950 650 225 494 225 494 0 105 0 0 0 0 3 garwoliński 50 50 60 50 45 100 45 100 0 32 0 0 0 0 4 gostyniński 110 110 125 110 170 170 200 200 18 35 0 0 0 0 5 grodziski 1 100 1 100 1 860 1 860 0 0 0 0 50 40 0 0 10 0 6 grójecki 100 100 330 330 173 438 0 0 0 113 0 30 0 0 7 kozienicki 100 100 200 100 78 185 78 185 8 32 0 0 0 0 8 legionowski 0 0 0 0 203 320 0 203 80 33 0 0 0 0 9 lipski 0 0 0 0 0 0 0 0 58 33 0 0 0 0 10 łosicki 130 130 310 310 650 1 610 0 650 33 8 0 0 0 0 11 makowski 320 320 900 900 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12 miński 2 000 2 000 2 000 2 000 200 550 200 550 0 65 0 0 0 0 13 mławski 114 114 114 114 155 380 155 380 50 91 0 0 15 0 14 nowodworski 239 150 687 350 76 110 80 120 44 86 0 0 7 1 15 ostrołęcki 300 300 370 370 162 290 20 60 4 39 0 0 6 0 16 m. Ostrołęka 0 0 0 0 90 315 90 315 0 45 0 0 10 0 17 ostrowski 270 270 430 430 47 47 47 47 55 47 0 0 0 0 18 otwocki 1 005 1 005 1 115 1 005 0 0 33 86 0 60 0 46 0 0 19 piaseczyński 100 0 120 0 55 110 55 110 0 14 0 10 24 30 20 m. Płock 200 200 250 250 55 60 800 1 000 0 30 0 42 20 0 21 płocki 600 600 900 900 180 377 180 360 0 62 0 0 25 0 22 płoński 125 120 125 0 440 620 0 440 0 50 0 0 26 10 23 pruszkowski 100 100 150 150 353 875 0 0 60 0 0 0 41 50 24 przasnyski 10 10 37 37 0 0 0 0 0 30 0 0 0 0 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

Indywidualny program integracji dla cudzoziemców Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi Indywidualny pogram zatrudnienia socjalnego w centrum integracji społecznej utworzonym przez powiat Indywidualny program usamodzielnienia prowadzony przez pcpr Kontrakt socjalny prowadzony przez pcpr Interwencja kryzysowa prowadzona przez pcpr Praca socjalna Poradnictwo specjalistyczne prowadzone przez pcpr Liczba osób z zawartym indywidualnym programem integracji Liczba osób korzystających z usług - programów oddziaływań korekcyjno - edukacyjnych Liczba osób korzystających z usług Liczba osób z indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego Liczba osób z zawartym z PCPR indywidualnym programem usamodzielnienia Liczba osób ogółem z zawartym kontraktem socjalnym Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba osób w rodzinach W tym: - porady prawne, - porady rodzinne, - porady psychologiczne Liczba rodzin Wykaz tabel 73 Lp.. Powiat 25 przysuski 140 140 320 320 80 80 80 80 0 22 0 0 0 0 26 pułtuski 410 410 1 150 1 150 115 310 0 0 0 11 0 0 10 0 27 m. Radom 0 0 0 0 188 188 188 188 0 188 0 0 0 0 28 radomski 80 80 256 80 188 452 188 452 0 92 0 0 0 0 29 m. Siedlce 0 0 0 0 0 0 0 0 0 53 0 0 0 0 30 siedlecki 130 130 130 130 80 180 0 0 28 39 0 0 0 0 31 sierpecki 360 360 360 360 105 300 0 0 30 7 0 0 12 0 32 sochaczewski 340 340 1 129 1 129 140 350 145 140 40 0 0 0 0 0 33 sokołowski 250 250 250 250 200 200 200 200 0 35 0 0 0 0 34 szydłowiecki 50 50 150 150 20 70 20 70 20 27 0 0 0 0 35 m. st. Warszawa 205 205 240 240 703 808 0 0 140 835 0 0 0 80 36 warszawski zachodni 420 420 420 0 600 1 700 600 1 700 38 35 0 40 0 2 37 węgrowski 450 450 600 600 99 229 338 450 0 42 0 30 0 0 38 wołomiński 0 0 0 0 0 0 0 0 0 156 0 0 0 30 39 wyszkowski 260 260 700 700 135 290 135 290 18 51 0 0 0 5 40 zwoleński 0 0 0 0 55 160 55 160 20 28 0 0 0 0 41 żuromiński 550 550 591 591 41 60 0 0 0 19 0 0 0 0 42 żyrardowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Województwo Mazowieckie 11 288 11 094 18 384 15 671 6 158 12 543 4 209 9 145 794 2 705 0 198 206 208 Liczba PCPR, które wykazały wartości 132 122 132 119 330 330 81 81 252 11 14 1 153 132 większe od "0" Tabela 15: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 16. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wykazane instytucje pomocy społecznej bez względu na podmiot prowadzący w gminach. Wyszczególnienie Liczba jednostek organizacyjnych Liczba miejsc Liczba osób korzystających Liczba OPS, które wykazały wartości większe od "0" Domy pomocy społecznej 24 2 008 1 882 20 Ośrodki wsparcia - ogółem 162 8 241 10 629 75 Środowiskowe domy samopomocy 50 1 451 1 582 38 W tym wybrane Dzienne domy pomocy 26 1 707 1 902 21 rodzaje: Noclegownie, schroniska i domy dla osób bezdomnych 35 1 904 2 538 27 Kluby samopomocy 10 338 807 10 Rodzinne domy pomocy 2 18 10 2 Mieszkania chronione ogółem 14 51 49 4 Ośrodki interwencji kryzysowej ogółem 4 42 1 047 4 Zakłady opiekuńczo-lecznicze 22 1 763 2 329 21 Jednostki specjalistycznego poradnictwa 44 X 35 003 31 Placówki opiekuńczo-wychowawcze 109 3 399 3 983 36 Centrum integracji społecznej 2 X 133 2 Klub integracji społecznej 14 X 1 721 14 Warsztat terapii zajęciowej 24 X 750 20 Zakład aktywności zawodowej 0 X 0 0 Klub seniora 130 X 8 821 71 Uniwersytet iii wieku 61 X 9 885 47 Inne* 28 X 5 826 19 Tabela 16: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Tabela nr 17. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Wykazane instytucje pomocy społecznej bez względu na podmiot prowadzący w powiatach. Wyszczególnienie Liczba placówek ogółem Liczba miejsc ogółem Liczba osób korzystających ogółem Liczba PCPR, które wykazały wartości większe od "0" Dom pomocy społecznej 90 9 305 9 841 38 Ośrodki wsparcia - ogółem 36 974 1 291 24 Środowiskowe domy samopomocy 26 756 763 20 W tym wybrane Dzienne domy pomocy 0 0 0 0 rodzaje: Noclegownie, schroniska i domy dla osób bezdomnych 2 75 102 2 Kluby samopomocy 0 0 0 0 Rodzinne domy dziecka 43 273 322 13 Mieszkania chronione ogółem 37 119 87 12 Ośrodki interwencji kryzysowej ogółem 14 143 4 428 13 Zakłady opiekuńczo-lecznicze 19 X 1 787 13 Jednostki specjalistycznego poradnictwa 30 X 15 997 29 Placówki opiekuńczo-wychowawcze 65 X 3 802 24 Centrum integracji społecznej utworzone przez powiat 0 X 0 0 Warsztat terapii zajęciowe 72 X 2 294 35 Zakład aktywności zawodowej 1 X 37 1 Tabela 17: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 74 Wykaz tabel

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 18. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Zwiększenie zasobu pomocy społecznej w powiatach (w całym okresie sprawozdawczym, bez względu na podmiot prowadzący). Wyszczególnienie Wartość ogółem nakładów w tys. zł Środki Powiatu W tym: Dotacje z budżetu państwa Środki EFS Pozostałe środki Liczba PCPR, które wykazały wartości większe od "0" Dom pomocy społecznej 318 157 180 240 111 866 4 239 21 812 38 Ośrodki wsparcia - ogółem 19 682 3 042 14 522 24 2 094 24 Środowiskowe domy 8 883 258 8 614 0 11 20 samopomocy W tym: niektóre Dzienne domy pomocy 230 230 0 0 0 2 wybrane Noclegownie, schroniska rodzaje: 175 110 0 0 65 1 i domy dla osób bezdomnych Kluby samopomocy 0 0 0 0 0 0 Rodzinne domy dziecka 7 707 7 462 64 35 132 14 Mieszkania chronione ogółem 316 285 31 0 0 11 Ośrodki interwencji kryzysowej 4 593 4 549 1 0 43 14 Jednostki specjalistycznego poradnictwa 1 856 1 335 329 131 61 19 Dzienne placówki opiekuńczo-wychowawcze 18 071 13 874 115 0 4 082 11 Centrum integracji społecznej utworzone przez 0 0 0 0 0 0 powiat Warsztat terapii zajęciowe 36 912 3 726 24 189 46 8 951 36 Zakład aktywności zawodowej 2 071 0 1 366 100 605 1 Tabela 18: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Tabela nr 19. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Zwiększenie zasobu pomocy społecznej w gminach (w całym okresie sprawozdawczym, bez względu na podmiot prowadzący). Wyszczególnienie Wartość nakładów ogółem w tys. zł Liczba OPS, które wykazały wartości większe od "0" Domy pomocy społecznej 17 399 26 Ośrodki wsparcia - ogółem 42 576 54 Środowiskowe domy samopomocy 15 327 32 W tym: niektóre Dzienne domy pomocy 14 275 17 wybrane rodzaje: Noclegownie, schroniska i domy dla osób bezdomnych 7 939 16 Kluby samopomocy 50 5 Rodzinne domy pomocy 0 0 Mieszkania chronione ogółem 52 2 Ośrodki interwencji kryzysowej ogółem 705 2 Jednostki specjalistycznego poradnictwa 3 461 14 Dzienne placówki opiekuńczo-wychowawcze 7 603 29 Centrum integracji społecznej 1 042 1 Klub integracji społecznej 2 722 14 Warsztat terapii zajęciowe 2 556 5 Zakład aktywności zawodowej 0 0 Klub seniora 832 41 Uniwersytet iii wieku 1 204 32 Inne* 1 286 9 Tabela 19: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Wykaz tabel 75

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 20. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Kadra ośrodków pomocy społecznej. Wyszczególnienie Ogółem Wykształcenie wyższe Wykształcenie średnie Specjalizacja 1-ego stopnia w zawodzie Specjalizacja 2-ego stopnia w zawodzie Specjalizacja z organizacji pomocy społecznej Inne Liczba OPS, które wykazały wartości większe od "0" Kadra kierownicza 465 354 X X X 382 X 331 Pracownicy administracyjni 2 035 1 289 615 X X X 131 274 Pracownicy socjalni 2 253 1 423 732 639 67 191 X 331 Prawnicy 82 X X X X X X 56 Psychologowie 74 X X X X X X 42 Socjologowie 5 X X X X X X 4 Inni pracownicy 1 103 X X X X X X 149 Tabela 20: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Tabela nr 21. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Kadra powiatowych centrów pomocy rodzinie. Wyszczególnienie Ogółem: Wykształcenie wyższe Wykształcenie średnie Specjalizacja 1-ego stopnia w zawodzie Specjalizacja 2-ego stopnia w zawodzie Specjalizacja z organizacji pomocy społecznej Inne Liczba PCPR, które wykazały wartości większe od "0" Kadra kierownicza 76 74 X X X 55 X 41 Pracownicy administracyjni 326 235 83 X X X 8 38 Pracownicy socjalni 197 161 18 24 9 31 42 Prawnicy 22 X X X X X X 18 Psychologowie 49 X X X X X X 22 Socjologowie 0 X X X X X X 0 Inni pracownicy 102 X X X X X X 20 Tabela 21: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. 76 Wykaz tabel

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 22. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Środki przeznaczone na zadania własne i zlecone w powiatach. Lp. Powiat Zadania własne Zadania zlecone w tys. zł w tys. zł 1 białobrzeski 3 686 104 2 ciechanowski 5 734 530 3 garwoliński 3 204 1 202 4 gostyniński 8 627 264 5 grodziski 6 912 1 378 6 grójecki 13 359 272 7 kozienicki 4 321 236 8 legionowski 4 478 329 9 lipski 4 950 166 10 łosicki 866 207 11 makowski 2 423 245 12 miński 19 350 562 13 mławski 5 041 472 14 nowodworski 6 669 410 15 ostrołęcki 2 975 717 16 m. Ostrołęka 9 640 821 17 ostrowski 3 255 375 18 otwocki 11 280 450 19 piaseczyński 27 808 307 20 m. Płock 8 658 2 476 21 płocki 15 578 575 22 płoński 3 911 442 23 pruszkowski 7 123 367 24 przasnyski 11 215 374 25 przysuski 824 239 26 pułtuski 8 425 177 27 m. Radom 6 279 1 745 28 radomski 18 848 854 29 m. Siedlce 7 437 967 30 siedlecki 2 296 435 31 sierpecki 3 796 376 32 sochaczewski 5 059 478 33 sokołowski 5 168 347 34 szydłowiecki 4 151 213 35 m. st. Warszawa 96 016 8 675 36 warszawski zachodni 16 805 190 37 węgrowski 2 006 261 38 wołomiński 9 617 642 39 wyszkowski 12 350 323 40 zwoleński 1 421 899 41 żuromiński 2 058 269 42 żyrardowski 10 302 559 Województwo Mazowieckie 403 921 30 930 Tabela nr 23. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Środki przeznaczone na zadania własne i zlecone w gminach w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Zadania własne Zadania zlecone w tys. zł w tys. zł 1 białobrzeski 3 299 6 758 2 ciechanowski 11 765 12 942 3 garwoliński 9 013 28 963 4 gostyniński 5 578 11 977 5 grodziski 15 092 16 681 6 grójecki 11 170 19 628 7 kozienicki 9 417 14 568 8 legionowski 15 631 17 099 9 lipski 3 918 10 423 10 łosicki 2 931 7 273 11 makowski 7 707 16 561 12 miński 15 556 25 935 13 mławski 9 139 28 599 14 nowodworski 13 211 19 180 15 ostrołęcki 8 972 21 727 16 m. Ostrołęka 12 289 12 507 17 ostrowski 9 258 24 728 18 otwocki 13 263 20 393 19 piaseczyński 19 339 14 997 20 m. Płock 26 622 26 737 21 płocki 14 492 33 716 22 płoński 10 836 22 256 23 pruszkowski 22 826 19 962 24 przasnyski 8 193 23 442 25 przysuski 3 006 9 547 26 pułtuski 6 857 16 490 27 m. Radom 53 108 53 282 28 radomski 20 436 43 222 29 m. Siedlce 15 577 15 652 30 siedlecki 8 033 20 089 31 sierpecki 10 203 17 616 32 sochaczewski 10 926 14 861 33 sokołowski 6 119 15 977 34 szydłowiecki 6 688 16 259 35 m. st. Warszawa 249 829 125 130 36 warszawski zachodni 9 232 14 998 37 węgrowski 9 381 15 836 38 wołomiński 26 576 43 285 39 wyszkowski 9 033 22 128 40 zwoleński 3 882 11 744 41 żuromiński 4 357 10 390 42 żyrardowski 5 968 15 879 Województwo Mazowieckie 738 728 939 437 Liczba PCPR, które wykazały Liczba OPS, które wykazały 42 42 331 317 wartości większe od "0" wartości większe od "0" Tabela 22 i 23: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Wykaz tabel 77

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 24. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Całkowity roczny koszt prowadzenia i utrzymania OPS i PCPR w ujęciu powiatowym. Lp. Powiat Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania centrum Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania centrum Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania ośrodka pomocy społecznej Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania ośrodka pomocy społecznej Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 1 białobrzeski 324 343 1 583 1 674 2 ciechanowski 745 730 8 719 9 096 3 garwoliński 364 430 4 911 5 679 4 gostyniński 559 580 8 298 8 457 5 grodziski 1 108 1 164 4 947 5 674 6 grójecki 607 619 4 693 5 253 7 kozienicki 416 493 3 190 3 389 8 legionowski 792 858 8 020 8 358 9 lipski 285 300 1 639 1 782 10 łosicki 223 233 1 752 1 844 11 makowski 1 045 652 3 642 3 865 12 miński 534 599 9 788 10 779 13 mławski 420 393 5 081 5 756 14 nowodworski 494 621 6 276 6 982 15 ostrołęcki 514 566 4 856 5 560 16 m. Ostrołęka 0 3 200 3 151 3 200 17 ostrowski 451 508 20 957 21 726 18 otwocki 1 394 1 336 5 298 5 815 19 piaseczyński 1 015 1 213 11 923 12 764 20 m. Płock 8 258 8 254 8 258 8 254 21 płocki 1 180 1 200 9 500 10 808 22 płoński 997 1 083 11 326 12 095 23 pruszkowski 1 237 1 534 8 912 9 297 78 Wykaz tabel

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Lp. Powiat Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania centrum Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania centrum Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania ośrodka pomocy społecznej Całkowity, roczny koszt prowadzenia i utrzymania ośrodka pomocy społecznej Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 Rok oceny 2011 Prognozy roku 2012 24 przasnyski 305 335 3 471 3 756 25 przysuski 178 201 3 700 3 859 26 pułtuski 347 334 2 789 3 105 27 m. Radom 15 943 17 293 15 943 17 293 28 radomski 1 206 1 255 20 625 20 561 29 m. Siedlce 629 865 4 305 4 730 30 siedlecki 640 637 4 740 4 977 31 sierpecki 1 656 1 716 3 606 3 908 32 sochaczewski 2 930 2 913 5 019 5 983 33 sokołowski 254 273 10 652 10 860 34 szydłowiecki 318 356 12 009 12 752 35 m. st. Warszawa 6 654 6 926 104 876 104 439 36 warszawski zachodni 1 057 1 070 12 315 12 701 37 węgrowski 753 860 2 856 3 062 38 wołomiński 1 264 1 519 16 817 17 715 39 wyszkowski 828 876 3 578 3 679 40 zwoleński 279 287 2 231 2 485 41 żuromiński 321 361 2 413 2 633 42 żyrardowski 614 664 7 667 7 843 Województwo Mazowieckie 59 138 65 650 396 332 414 448 Liczba PCPR i OPS, które wykazały wartości większe 41 42 331 331 od "0" Tabela 24: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Wykaz tabel 79

Wartość zleconych zadań publicznych organizacjom pozarządowym Liczba organizacji pozarządowych posiadająca umowy współpracy (zleceń zadań) 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Tabela nr 25. Ocena zasobów pomocy społecznej za 2011 r. w woj. mazowieckim. Współpraca gmin z organizacjami pozarządowymi - zadania zlecone w obszarze pomocy społecznej (w całym okresie sprawozdawczym). Zlecone zadania publiczne - Art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego Wybrany rodzaj usług pomocy społecznej prowadzonych przez organizacje pozarządowe Usługi opiekuńcze Specjalistyczne usługi opiekuńcze Prowadzenie placówki pomocy społecznej Lp. Powiat Liczba zleceń dla organizacji pozarządowych Wartość zleceń w tys. zł Liczba zleceń dla organizacji pozarządowych Wartość zleceń w tys. zł Liczba zleceń dla organizacji pozarządowych Wartość zleceń w tys. zł 1 białobrzeski 1 0 0 0 0 0 0 0 2 ciechanowski 44 842 0 0 0 0 0 0 3 garwoliński 10 370 0 0 0 0 0 0 4 gostyniński 0 0 0 0 0 0 0 0 5 grodziski 21 1 629 0 0 0 0 0 0 6 grójecki 4 122 1 20 0 0 0 0 7 kozienicki 6 70 0 0 0 0 0 0 8 legionowski 5 713 1 67 0 0 2 118 9 lipski 1 4 0 0 0 0 0 0 10 łosicki 1 0 0 0 0 0 0 0 11 makowski 0 0 0 0 0 0 0 0 12 miński 4 196 1 14 1 14 3 100 13 mławski 1 0 0 0 0 0 0 0 14 nowodworski 3 130 0 0 0 0 1 92 15 ostrołęcki 9 106 2 3 0 0 1 0 16 m. Ostrołęka 10 155 0 0 0 0 0 0 17 ostrowski 4 347 2 335 0 0 0 0 18 otwocki 15 633 1 10 0 0 1 170 19 piaseczyński 24 480 2 35 1 50 0 0 20 m. Płock 29 1 849 0 0 0 0 14 1 364 21 płocki 5 57 0 0 0 0 0 0 22 płoński 2 11 0 0 0 0 0 0 23 pruszkowski 30 977 0 0 0 0 0 0 24 przasnyski 4 240 4 240 0 0 0 0 80 Wykaz tabel

Wartość zleconych zadań publicznych organizacjom pozarządowym Liczba organizacji pozarządowych posiadająca umowy współpracy (zleceń zadań) 2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Zlecone zadania publiczne - Art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego Wybrany rodzaj usług pomocy społecznej prowadzonych przez organizacje pozarządowe Usługi opiekuńcze Specjalistyczne usługi opiekuńcze Prowadzenie placówki pomocy społecznej Lp. Powiat Liczba zleceń dla organizacji pozarządowych Wartość zleceń w tys. zł Liczba zleceń dla organizacji pozarządowych Wartość zleceń w tys. zł Liczba zleceń dla organizacji pozarządowych Wartość zleceń w tys. zł 25 przysuski 2 24 0 0 0 0 0 0 26 pułtuski 11 240 0 0 0 0 0 0 27 m. Radom 12 868 0 0 0 0 1 260 28 radomski 3 51 0 0 0 0 0 0 29 m. Siedlce 9 2 287 1 1 000 0 0 17 1 287 30 siedlecki 4 14 0 0 0 0 0 0 31 sierpecki 4 683 2 513 0 0 0 0 32 sochaczewski 0 0 0 0 0 0 0 0 33 sokołowski 1 10 0 0 0 0 0 0 34 szydłowiecki 27 110 0 0 0 0 0 0 35 36 m. st. Warszawa warszawski zachodni 104 10 096 4 3 528 5 864 0 0 12 317 0 0 0 0 1 25 37 węgrowski 0 0 0 0 0 0 0 0 38 wołomiński 31 622 144 160 0 0 0 0 39 wyszkowski 8 160 2 515 0 0 0 0 40 zwoleński 0 0 0 0 0 0 0 0 41 żuromiński 0 0 0 0 0 0 0 0 42 żyrardowski 2 342 1 272 0 0 1 70 Województwo Mazowieckie 463 24 755 168 6 712 7 928 42 3 486 Liczba OPS, które wykazały wartości 80 76 21 20 6 6 11 10 większe od "0" Tabela 25: Dane pochodzą z formularzy Oceny zasobów pomocy społecznej zebranych od OPS i PCPR z terenu województwa mazowieckiego przy wykorzystaniu systemu SAC. Wykaz tabel 81

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ 82 Wykaz tabel

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ VII. Karty powiatów W roku ubiegłym, po raz pierwszy w Bilansie potrzeb zastosowane zostało narzędzie karta powiatu zawierające podstawowe dane liczbowe na temat sytuacji społecznej w każdym z powiatów Mazowsza. W roku bieżącym wracamy do tego obrazowego sposobu przedstawienia informacji z tego obszaru, uznając go za prosty, przejrzysty i możliwy do wykorzystania przy rozpoczęciu każdej debaty na temat perspektyw rozwoju usług społecznych. Dane dotyczące bezrobocia w powiatach pochodzą z Wojewódzkiego Urzędu Pracy (stan na listopad 2010 r.) zaś liczbę mieszkańców według stanu na koniec czerwca 2010 r. podajemy według statystyk Głównego Urzędu Statystycznego. Pozostałe dane mają swe źródło w kwestionariuszach cząstkowych Oceny i pochodzą z ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie. Karty powiatu nie wyczerpują informacji na temat kwestii, społecznych i socjalnych, nie stanowią też charakterystyki wszystkich działań pomocowych prowadzonych na terenie poszczególnych powiatów i gmin, które funkcjonują na ich terytorium, wobec czego nie powinny stanowić podstawy do oceny aktywności lokalnej. POWIAT BIAŁOBRZESKI... 85 POWIAT CIECHANOWSKI... 86 POWIAT GARWOLIŃSKI... 87 POWIAT GOSTYNIŃSKI... 88 POWIAT GRODZISKI... 89 POWIAT GRÓJECKI... 90 POWIAT KOZIENICKI... 91 POWIAT LEGIONOWSKI... 92 POWIAT LIPSKI... 93 POWIAT ŁOSICKI... 94 POWIAT MAKOWSKI... 95 POWIAT MIŃSKI... 96 POWIAT MŁAWSKI... 97 POWIAT NOWODWORSKI... 98 POWIAT OSTROŁĘCKI... 99 POWIAT GRODZKI OSTROŁĘKA... 100 POWIAT OSTROWSKI... 101 POWIAT OTWOCKI... 102 POWIAT PIASECZYŃSKI... 103 POWIAT PŁOCKI... 104 POWIAT GRODZKI PŁOCK... 105 POWIAT PŁOŃSKI... 106 POWIAT PRUSZKOWSKI... 107 POWIAT PRZASNYSKI... 108 POWIAT PRZYSUSKI... 109 POWIAT PUŁTUSKI... 110 POWIAT RADOMSKI... 111 POWIAT GRODZKI RADOM... 112 POWIAT SIEDLECKI... 113 POWIAT GRODZKI SIEDLCE... 114 POWIAT SIERPECKI... 115 POWIAT SOCHACZEWSKI... 116 POWIAT SOKOŁOWSKI... 117 POWIAT SZYDŁOWIECKI... 118 MIASTO STOŁECZNE WARSZAWA... 119 Miasto Stołeczne Warszawa na tle innych powiatów... 120 POWIAT WARSZAWSKI ZACHODNI... 121 POWIAT WĘGROWSKI... 122 POWIAT WOŁOMIŃSKI... 123 POWIAT WYSZKOWSKI... 124 POWIAT ZWOLEŃSKI... 125 POWIAT ŻUROMIŃSKI... 126 POWIAT ŻYRARDOWSKI... 127 Karty powiatów 83

84 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT BIAŁOBRZESKI Gminy miasto i gmina Białobrzegi, miasto i gmina Wyśmierzyce, gmina Promna, gmina Radzanów, gmina Stara Błotnica, gmina Stromiec. Powierzchnia 639 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 34 275 osób (17 063 / 17 212) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,14% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 2 142 osoby / 1 193 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 7,21% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 617 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 031 osób Liczba rodzin zastępczych 20 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 71 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Liczba rodzin objętych pracą socjalną 390 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 18 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 904 osoby / 22 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 4 gminy (nie realizuje gmina Radzanów i Wyśmierzyce). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 3 299 000 zł / 3 686 000 zł (2011) 3 139 000 zł / 3 254 000 zł (2012) 6 758 000 zł / 104 000 zł (2011) 6 907 000 zł / 214 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 1 583 000 zł / 324 000 zł (2011) 1 674 000 zł / 343 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztat Terapii Zajęciowej 1 Karty powiatów 85

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT CIECHANOWSKI Gminy miasto Ciechanów, miasto i gmina Glinojeck, gmina Ciechanów, gmina Gołymin-Ośrodek, gmina Grudusk, gmina Ojrzeń, gmina Opinogóra Górna, gmina Regimin, gmina Sońsk. Powierzchnia 1 060 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 91 723 osoby (46 748 / 44 975) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,53% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 5 776 osób / 2 933 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 8,53% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 957 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 102 osoby Liczba rodzin zastępczych / Liczba w nich dzieci 95 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 301 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 5 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 405 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 47 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 904 osoby / 51 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 8 gmin (nie realizuje gmina Gołymin-Ośrodek). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 11 765 000 zł / 5 734 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 12 971 000 zł / 6 987 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 12 942 000 zł / 530 000 zł (2011) 13 061 000 zł / 1 083 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 8 719 000 zł / 745 000 zł (2011) 9 096 000 zł / 730 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Dzienny Dom Pomocy 2 Schroniska dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 1 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Uniwersytet Warsztat Terapii Zajęciowej 1 86 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GARWOLIŃSKI Gminy miasto Garwolin, miasto Łaskarzew, miasto i gmina Pilawa, miasto i gmina Żelechów, gmina Borowie, gmina Garwolin, gmina Górzno, gmina Łaskarzew, gmina Maciejowice, gmina Miastków Kościelny, gmina Parysów, gmina Sobolew gmina Trojanów, gmina Wilga Powierzchnia 1 285 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 109 437 osób (55 271 / 54 166) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,05% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 5 077 osób / 2 624 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 2,3% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 948 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 235 osób Liczba rodzin zastępczych 62 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 76 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 43 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 758 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 47 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 328 osób / 37 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 9 gmin (nie realizuje gmina Górzno, Parysów, Trojanów, Wilga, Żelechów). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 9 013 000 zł / 3 204 000 zł (2011) 10 261 000 zł / 3 596 000 zł (2012) 28 963 000 zł / 1 202 000 zł (2011) 29 083 000 zł / 1 468 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 4 911 000 zł / 364 000 zł (2011) 5 697 000 zł / 430 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Schronisko dla osób bezdomnych Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Uniwersytet Warsztat Terapii Zajęciowej 2 Karty powiatów 87

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GOSTYNIŃSKI Gminy miasto Gostynin, gmina Gostynin, gmina Pacyna, gmina Sanniki, gmina Szczawin Kościelny. Powierzchnia 615 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 46 974 osoby (24 141 / 22 833) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,56% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 808 osób / 21 954 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -2,01% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium dochód 2 072 osoby na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 788 osób Liczba rodzin zastępczych 38 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 260 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 55 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 595 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 22 pracowników / 1 pracownik Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2135 osób / 118 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 2 gminy (nie realizuje gmina Gostynin, Sanniki, Szczawin Kościelny). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 5 578 000 zł / 8 627 000 zł (2011) 6 092 000 zł / 9 189 000 zł (2012) 10 618 000 zł / 264 000 zł (2011) 12 146 000 zł / 510 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR Liczba ośrodków wsparcia w powiecie Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 2 Rodzinny Dom Dziecka 1 8 298 000 zł / 559 000 zł (2011) 8 457 000 zł / 580 000 zł (2012) 1 Dom dla samotnych matek Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora Warsztat Terapii Zajęciowej 1 88 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GRODZISKI Gminy miasto Milanówek, miasto Podkowa Leśna, miasto i gmina Grodzisk Mazowiecki, gmina Baranów, gmina Jaktorów, gmina Żabia Wola. Powierzchnia 367 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 82 808 osób (43 480 / 39 328) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,48% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 2 202 osoby / 624 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 8,26% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 371 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 701 osób Liczba rodzin zastępczych 95 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 92 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 24 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 878 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 36 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 300 osób / 44 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 5 gmin. Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 15 092 000 zł / 6 912 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 16 330 000 zł / 7 539 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 16 881 000 zł / 1 378 000 zł (2011) 16 740 000 zł / 1 785 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 4 947 000 zł / 1 108 000 zł (2011) 5 674 000 zł / 1 164 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy 1 Klub Samopomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 3 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora, 1 Uniwersytet Warsztat Terapii Zajęciowej 2 Karty powiatów 89

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GRÓJECKI Gminy miasto i gmina Grójec, miasto i gmina Mogielnica, miasto i gmina Nowe miasto n/pilicą, miasto i gmina Warka, gmina Belsk Duży, gmina Błędów, gmina Chynów, gmina Goszczyn, gmina Jasieniec, gmina Pniewy. Powierzchnia 1 268 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 98 078 osób (49 868 / 48 210) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,07% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 430 osób / 1 575 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 2,97% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 173 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 467 osób Liczba rodzin zastępczych 90 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 92 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 22 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 071 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 39 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 514 osób / 53 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 8 gmin (nie realizują gminy Belsk Duży, Chynów). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 11 170 000 zł / 13 359 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 12 411 000 zł / 14 495 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 19 628 000 zł / 272 000 zł (2011) 19 578 000 zł / 456 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 4 693 000 zł / 607 000 zł (2011) 5 253 000 zł / 619 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 4 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Uniwersytet Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 90 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT KOZIENICKI Gminy miasto i gmina Kozienice, gmina Garbatka-Letnisko, gmina Głowaczów, gmina Gniewoszów, gmina Grabów/Pilicą, gmina Magnuszew, gmina Sieciechów. Powierzchnia 916 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 62 912 osób (31 804 / 31 108) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,50% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 767 osób / 2 943 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 4,20% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 390 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 896 osób Liczba rodzin zastępczych 47 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 82 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 13 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 706 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 33 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 906 osób / 21 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 6 gmin (nie realizuje gmina Sieciechów). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 9 147 000 zł / 4 321 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 11 165 000 zł / 4 801 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 14 568 000 zł / 236 000 zł (2011) 14 702 000 zł / 421 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR Liczba ośrodków wsparcia w powiecie Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 3 190 000 zł / 416 000 zł (2011) 3 389 000 zł / 493 000 zł (2012) 1 Schronisko dla osób bezdomnych Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Karty powiatów 91

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT LEGIONOWSKI Gminy miasto Legionowo, miasto i gmina Serock, gmina Jabłonna, gmina Nieporęt, gmina Wieliszew. Powierzchnia 390 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 102 565 osób (53 408 / 49 157) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 2,16% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 862 osoby / 1 433 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 18,36% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 228 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 158 osób Liczba rodzin zastępczych 140 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 86 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 14 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 071 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 37 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 772 osoby / 56 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 4 gminy (nie realizuje gmina Jabłonna). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 15 631 000 zł / 4 478 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 15 429 000 zł / 5 410 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 17 099 000 zł / 329 000 zł (2011) 16 855 000 zł / 612 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 8 020 000 zł / 792 000 zł (2011) 8 358 000 zł / 858 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Dzienny Dom Pomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 2 Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora, 3 Uniwersytety Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 92 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT LIPSKI Gminy miasto i gmina Lipsko, gmina Chotcza, gmina Ciepielów, gmina Rzeczniów, gmina Sienno, gmina Solec n/wisłą. Powierzchnia 740 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 36 961 osób (18 616 / 18 345) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,89% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 2 580 osób / 1 541 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,35% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 246 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 126 osób Liczba rodzin zastępczych 15 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 112 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 2 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 488 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 21 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 760 osób / 23 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 6 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 3 918 000 zł / 4 950 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 4 290 000 zł / 4 391 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 10 423 000 zł / 166 000 zł (2011) 10 980 000 zł / 420 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 1 639 000 zł / 285 000 zł (2011) 1 782 000 zł / 300 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 Karty powiatów 93

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT ŁOSICKI Gminy miasto i gmina Łosice, gmina Huszlew, gmina Olszanka, gmina Platerów, gmina Sarnaki, gmina Stara Kornica. Powierzchnia 772 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 33 315 osób (16 704 / 16 611) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,64% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 1 864 osoby / 1 036 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 10,36% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 160 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 838 osób Liczba rodzin zastępczych 27 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 7 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 766 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 19 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 753 osoby / 40 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 4 gminy (nie realizują gminy Olszanka, Platerów). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 2 931 000 zł / 866 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 3 335 000 zł / 896 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR Liczba ośrodków wsparcia w powiecie Domy Pomocy Społecznej Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 7 273 000 zł / 207 000 zł (2011) 7 364 000 zł / 383 000 zł (2012) 1 752 000 zł / 223 000 zł (2011) 1 844 000 zł / 233 000 zł (2012) Brak 94 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT MAKOWSKI Gminy miasto Maków Mazowiecki, miasto i gmina Różan, gmina Czerwonka, gmina Karniewo, gmina Krasnosielc, gmina Młynarze, gmina Płoniawy- Bramura, gmina Rzewnie, gmina Sypniewo, gmina Szelków. Powierzchnia 1 064 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 47 911 osób (24 025 / 23 886) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,60% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 662 osoby / 2 985 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 22,04% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 749 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 602 osoby Liczba rodzin zastępczych 40 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 31 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 39 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 996 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 34 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 409 osób / 30 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 8 gmin (nie realizują gminy Sypniewo, Szelków). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 7 707 000 zł / 2 423 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 8 146 000 zł / 2 796 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 16 561000 zł / 245 000 zł (2011) 16 454 000 zł / 520 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 3 642 000 zł / 1 045 000 zł (2011) 3 865 000 zł / 652 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Klub Samopomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 Kluby Seniora, 1 Uniwersytet. Brak Karty powiatów 95

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT MIŃSKI Gminy miasto Mińsk Mazowiecki, miasto Sulejówek, miasto i gmina Halinów, miasto i gmina Kałuszyn, gmina Cegłów, gmina Dębe Wielkie, gmina Dobre, gmina Jakubów, gmina Latowicz, gmina Mińsk Mazowiecki, gmina Mrozy, gmina Siennica, gmina Stanisławów. Powierzchnia 1 164 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 144 673 osoby (74 280 / 70 393) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,67% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 479 osób / 1536 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 14,44% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 379 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 752 osoby Liczba rodzin zastępczych 122 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 374 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 24 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 3 020 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 55 pracowników / 4 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 630 osób / 55 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 10 gmin (nie realizują gminy Mińsk Mazowiecki Siennica, Stanisławów). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 96 Karty powiatów 15 556 000 zł / 19 350 000 zł (2011) 17 718 000 zł / 19 110 000 zł (2012) 25 935 000 zł / 562 000 zł (2011) 28 179 000 zł / 993 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie 9 788 000 zł / 534 000 zł (2011) i utrzymanie: OPS / PCPR 10 779 000 zł / 599 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Klub Samopomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych, 1 Hostel dla matek z dziećmi. Domy Pomocy Społecznej 3 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 2 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Uniwersytet Warsztaty Terapii Zajęciowej 2

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT MŁAWSKI Gminy miasto Mława, gmina Dzierzgowo, gmina Lipowiec Kościelny, gmina Radzanów, gmina Strzegowo, gmina Stupsk, gmina Szreńsk, gmina Szydłowo, gmina Wieczfnia Kościelna, gmina Wiśniewo. Powierzchnia 1 182 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 74 542 osoby (37 967 / 36 575) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,42% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 966 osób / 1 891 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -5,86% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 058 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 175 osób Liczba rodzin zastępczych 62 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 53 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 23 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 043 rodziny Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 36 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 070 osób / 57 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 8 gmin (nie realizują gminy Radzanów, Szydłowo). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 9 139 000 zł / 5 041 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 9 539 000 zł / 5 439 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 28 599 000 zł / 472 000 zł (2011) 28 826 000 zł / 910 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 5 081 000 zł / 420 000 zł (2011) 5 756 000 zł / 393 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Klub Seniora, 1 Uniwersytet. Brak Karty powiatów 97

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT NOWODWORSKI Gminy miasto Nowy Dwór Mazowiecki, miasto i gmina Nasielsk, miasto i gmina Zakroczym, gmina Czosnów, gmina Leoncin, gmina Pomiechówek. Powierzchnia 695 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 76 129 osób (39 087 / 37 042) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,26% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 713 osób / 1 713 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 7,1% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 600 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 019 osób Liczba rodzin zastępczych 106 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 100 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 37 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 180 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 36 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 114 osób / 61 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 5 gmin (nie realizuje gmina Pomiechówek). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 13 211 000 zł / 6 669 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 14 559 000 zł / 7 019 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 19 180 000 zł / 410 000 zł (2011) 18 877 000 zł / 790 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 6 276 000 zł / 494 000 zł (2011) 6 982 000 zł / 621 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Dzienny Dom Pomocy, 1 Klub Samopomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 2 Rodzinny Dom Dziecka 2 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 98 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT OSTROŁĘCKI Gminy miasto i gmina Myszyniec, gmina Baranowo, gmina Czarnia, gmina Czerwin, gmina Goworowo, gmina Kadzidło, gmina Lelis, gmina Łyse, gmina Olszewo- Borki, gmina Rzekuń, gmina Troszyn. Powierzchnia 2 098 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 88 441 osób (43 794 / 44 647) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,11% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 5 790 osób / 3 232 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 5,35% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 5 187 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 518 osób Liczba rodzin zastępczych 62 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 29 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 599 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 44 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 010 osób / 36 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 10 gmin (nie realizuje gmina Czarnia). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 8 972 000 zł / 2 975 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 10 395 000 zł / 3 493 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 21 727 000 zł / 717 000 zł (2011) 22 048 000 zł / 1 087 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 4 856 000 zł / 514 000 zł (2011) 5 560 000 zł / 566 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 3 Środowiskowe Domy Samopomocy Domy Pomocy Społecznej Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka 2 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 5 Klubów Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej Karty powiatów 99

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GRODZKI OSTROŁĘKA Powierzchnia 29 km 2 Ludność 53 879 Ludność (kobiety / mężczyźni) 53 155 osób (27 712 / 25 443) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -1,03% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 967 osób / 2 298 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,48% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 583 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 593 osoby Liczba rodzin zastępczych 51 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 272 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 22 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 924 rodziny Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 25 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 126 osób / 37 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Powiat realizuje projekt 12 289 000 zł / 9 640 000 zł (2011) 12 329 000 zł / 9 442 000 zł (2012) 12 507 000 zł / 821 000 zł (2011) 12 582 000 zł / 1 303 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 3 151 000 zł (2011) 3 200 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 2 Schroniska dla osób bezdomnych 1 Noclegownia. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 1 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 2 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Centrum Integracji Społecznej, 1 Klub Integracji Społecznej. Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 6 Klubów Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 100 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT OSTROWSKI Gminy miasto Ostrów Mazowiecka, miasto i gmina Brok, gmina Andrzejewo, gmina Boguty-Pianki, gmina Małkinia Górna, gmina Nur gmina Ostrów Mazowiecka, gmina Stary Lubotyń, gmina Szulborze Wielkie, gmina Wąsewo, gmina Zaręby Kościelne. Powierzchnia 1 218 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 76 086 osób (38 443 / 37 643) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 2,31% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 948 osób / 3 018 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 3,64% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 852 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 513 osób Liczba rodzin zastępczych 60 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 16 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 720 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 30 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 536 osób / 24 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 8 gmin (nie realizują gminy Boguty-Pianki, Nur, Szulborze Wielkie). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 9 258 000 zł / 3 255 000 zł (2011) 10 022 000 zł / 3 107 000 zł (2012) 24 728 000 zł / 375 000 zł (2011) 25 203 000 zł / 739 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 20 957 000 zł / 451 000 zł (2011) 21 726 000 zł / 508 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy Domy Pomocy Społecznej Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 2 Kluby Seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej Karty powiatów 101

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT OTWOCKI Gminy miasto Józefów, miasto Otwock, miasto i gmina Karczew, gmina Celestynów, gmina Kołbiel, gmina Osieck, gmina Sobienie-Jeziory, gmina Wiązowna. Powierzchnia 616 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 117 623 osoby (61 510 / 56 113) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,90% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 778 osób / 1 342 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 4,80% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 736 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 043 osoby Liczba rodzin zastępczych 76 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 131 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 14 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 605 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 54 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 178 osób / 30 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 8 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 13 263 000 zł / 11 280 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 14 282 000 zł / 10 800 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 20 393 000 zł / 450 000 zł (2011) 20 641 000 zł / 1 323 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 5 298 000 zł / 1 394 000 zł (2011) 5 815 000 zł / 1 336 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 3 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Dom samotnych kobiet i matek z dziećmi. Domy Pomocy Społecznej 4 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 7 Rodzinny Dom Dziecka 2 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 1 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 3 Kluby Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 3 102 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT PIASECZYŃSKI Gminy miasto i gmina Góra Kalwaria, miasto i gmina Konstancin Jeziorna, miasto i gmina Piaseczno, miasto i gmina Tarczyn, gmina Lesznowola, gmina Prażmów. Powierzchnia 621 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 155 075 osób (81 506 / 73 569) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 2,35% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 935 osób / 2 140 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 9% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 134 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 107 osób Liczba rodzin zastępczych 167 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 815 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 21 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 304 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 48 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 3 230 osób / 48 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 6 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 19 339 000 zł / 27 808 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 20 505 000 zł / 28 061 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 14 997 000 zł / 307 000 zł (2011) 14 699 000 zł / 590 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 11 923 000 zł / 1 015 000 zł (2011) 12 764 000 zł / 1 213 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Dom dla samotnych matek z dziećmi, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 4 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Karty powiatów 103

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT PŁOCKI Gminy miasto i gmina Drobin, miasto i gmina Gąbin, miasto i gmina Wyszogród, gmina Bielsk, gmina Bodzanów, gmina Brudzeń Duży gmina, Bulkowo, gmina Łąck, gmina Mała Wieś, gmina Nowy Duninów, gmina Radzanowo, gmina Słubice, gmina Słupno, gmina Stara Biała, gmina Staroźreby. Powierzchnia 1 796 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 109 882 osoby (55 432 / 54 450) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,36% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 7 506 osób / 3 884 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 3,66% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 3 415 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 3 655 osób Liczba rodzin zastępczych 101 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 709 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 39 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 4 547 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 56 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 962 osoby / 81 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 13 gmin (nie realizują gminy Słupno, Wyszogród) Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 14 492000 zł / 15 578 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 16 561 000 zł / 17 081 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 33 716 000 zł / 575 000 zł (2011) 31 815 000 zł / 1 112000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 9 500 000 zł / 1 180 000 zł (2011) 10 808 000 zł / 1 200 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Dom dla samotnych matek. Domy Pomocy Społecznej 6 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Centrum Integracji Społecznej, 1 Klub Integracji Społecznej 1 Zakład Aktywności Zawodowej. Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 4 Kluby Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 104 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GRODZKI PŁOCK Powierzchnia 88 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 122 704 osoby (64 857 / 57 847) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,69% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 7 698 osób / 4 140 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 6,81% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 3 215 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 3 617 osób Liczba rodzin zastępczych 170 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 80 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 41 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 5 523 rodziny Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 74 pracowników / 8 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 658 osób / 75 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Powiat realizuje projekt 25 622 000 zł / 8 658 000 zł (2011) 22 875 000 zł / 9 186 000 zł (2012) 27 737 000 zł / 2 476 000 zł (2011) 26 389 000 zł / 2 465 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 8 258 000 zł (2011) 8 254 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 2 Schroniska dla osób bezdomnych, 1 Noclegownia. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 5 Rodzinny Dom Dziecka 3 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 1 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 7 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 2 Centra Integracji Społecznej, 1 Klub Integracji Społecznej. Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 6 Karty powiatów 105

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT PŁOŃSKI Gminy miasto Płońsk, miasto Raciąż, gmina Baboszewo, gmina Czerwińsk n/wisłą, gmina Dzierzążnia, gmina Joniec, gmina Naruszewo, gmina Nowe Miasto, gmina Płońsk, gmina Raciąż, gmina Sochocin, gmina Załuski. Powierzchnia 1 380 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 89 074 osoby (45 255 / 43 819) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,33% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 5 808 osób / 3 008 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 4,61% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 545 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 599 osób Liczba rodzin zastępczych 105 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 46 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 17 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 002 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 44 pracowników / 5 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 024 osoby / 23 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 7 gmin (nie realizują gminy Baboszewo, Naruszewo, Płońsk, Raciąż, Sochocin). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 10 836 000 zł / 3 911 000 zł (2011) 12 224 000 zł / 4 068 000 zł (2012) 22 256 000 zł / 442 000 zł (2011) 21 852 000 zł / 949 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 11 326 000 zł / 997 000 zł (2011) 12 095 000 zł / 1 083 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 2 Kluby Seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 106 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT PRUSZKOWSKI Gminy Gminy: miasto Piastów, miasto Pruszków, miasto i gmina Brwinów, gmina Michałowice, gmina Nadarzyn, gmina Raszyn. Powierzchnia 246 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 148 189 osób (78 324 / 69 865) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,18% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 275 osób / 1 977 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 3,64% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 223 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 220 osób Liczba rodzin zastępczych 196 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 201 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 35 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 813 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 60 pracowników / 11 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 470 osób / 47 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 5 gmin (nie realizuje gmina Raszyn). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 22 826 000 zł / 7 123 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 23 807 000 zł / 8 570 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 19 962 000 zł / 367 000 zł (2011) 19 804 000 zł / 916 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 8 912 000 zł / 1 237 000 zł (2011) 9 297 000 zł / 1 534 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Dzienny Dom Pomocy. Domy Pomocy Społecznej 3 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 2 Rodzinny Dom Dziecka 3 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 Karty powiatów 107

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT PRZASNYSKI Gminy miasto Przasnysz, miasto i gmina Chorzele, gmina Czernice Borowe, gmina Jednorożec, gmina Krasne, gmina Krzynowłoga Mała, gmina Przasnysz. Powierzchnia 1 219 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 54 611 osób (27 437 / 27 174) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,38% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 395 osób / 1 779 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 7,54% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 838 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 577 osób Liczba rodzin zastępczych 36 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 297 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 21 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 937 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 30 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 820 osób / 31 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 5 gmin (nie realizują gminy Krasne, Krzynowłoga Mała). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 8 193 000 zł / 11 215 000 zł (2011) 8 481 000 zł / 12 408 000 zł (2012) 23 442 000 zł / 374 000 zł (2011) 23 509 000 zł / 679 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 3 471 000 zł / 305 000 zł (2011) 3 756 000 zł / 335 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Klub Samopomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora, 1 Uniwersytet Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 108 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT PRZYSUSKI Gminy miasto i gmina Przysucha, gmina Borkowice, gmina Gielniów, gmina Klwów, gmina Odrzywół, gmina Potworów, gmina Rusinów, gmina Wieniawa. Powierzchnia 801 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 44 435 osób (22 391 / 22 044) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,74% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 5 408 osób / 3 549 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,29% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 144 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 758 osób Liczba rodzin zastępczych 28 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Liczba rodzin objętych pracą socjalną 908 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 24 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 851 osób / 38 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 7 gmin (nie realizuje gmina Odrzywół). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 3 006 000 zł / 824 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 3 393 000 zł / 932 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 9 547 000 zł / 239 000 zł (2011) 9 761 000 zł / 420 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 3 700 000 zł / 178 000 zł (2011) 3 859 000 zł / 201 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Domy Samopomocy Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora. Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 Karty powiatów 109

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT PUŁTUSKI Gminy miasto i gmina Pułtusk, gmina Gzy, gmina Obryte, gmina Pokrzywnica, gmina Świercze, gmina Winnica, gmina Zatory. Powierzchnia 872 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 51 330 osób (25 932 / 25 398) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,14% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 435 osób / 2 428 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 11,49% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 537 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 514 osób Liczba rodzin zastępczych 67 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 382 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 18 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 932 rodziny Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 28 pracowników / 4 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 833 osoby / 34 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 7 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 6 857 000 zł / 8 425 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 7 928 000 zł / 9 185 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 16 490 000 zł / 177 000 zł (2011) 16 212 000 zł / 304 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 2 789 000 zł / 347 000 zł (2011) 3 105 000 zł / 334 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 3 Kluby Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 110 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT RADOMSKI Gminy miasto Pionki, miasto i gmina Iłża, miasto i gmina Skaryszew, gmina Gózd, gmina Jastrzębia, gmina Jedlińsk, gmina Jedlnia-Letnisko, gmina Kowala, gmina Pionki, gmina Przytyk, gmina Wierzbica, gmina Wolanów, gmina Zakrzew. Powierzchnia 1 530 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 150 318 osób (75 755 / 74 563) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,30% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 16 227 osób / 10 347 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -3,74% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 5 183 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 5 918 osób Liczba rodzin zastępczych 117 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 391 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 36 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2 531 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 70 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 147 osób / 36 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 12 gmin (nie realizuje gmina Wierzbica). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 20 436 000 zł / 18 848 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 15 606 000 zł / 20 245 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 43 222 000 zł / 854 000 zł (2011) 42 986 000 zł / 1 207 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 20 625 000 zł / 1 206 000 zł (2011) 20 561 000 zł / 1 255 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Klub Samopomocy. Domy Pomocy Społecznej 3 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 3 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 Karty powiatów 111

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GRODZKI RADOM Powierzchnia 112 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 217 497 osób (114 610 / 102 887) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,93% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 20 020 osób / 12 454 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -6,63% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 7 127 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 12 572 osoby Liczba rodzin zastępczych 182 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 643 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 21 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1924 rodziny Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 107 pracowników / 17 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 032 osoby / 18 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Powiat realizuje projekt. 53 108 000 zł / 6 279 000 zł (2011) 55 294 000 zł / 6 372 000 zł (2012) 53 282 000 zł / 1 745 000 zł (2011) 52 957 000 zł / 3 392 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 15 943 000 zł / 15 943 000 zł (2011) 17 293 000 zł / 17 293 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Klub Samopomocy, 3 Schroniska dla osób bezdomnych, 1 Noclegownia. Domy Pomocy Społecznej 4 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 5 Rodzinny Dom Dziecka 13 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 2 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 3 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Centrum Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 3 Kluby Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 5 112 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT SIEDLECKI Gminy miasto i gmina Mordy, gmina Domanice, gmina Korczew, gmina Kotuń, gmina Mokobody, gmina Paprotnia, gmina Przesmyki, gmina Siedlce, gmina Skórzec, gmina Suchożebry, gmina Wiśniew, gmina Wodynie, gmina Zbuczyn Poduchowny. Powierzchnia 1 604 km 2 Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 82 382 osoby (41 025 / 41 357) Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 0,18% Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 3 111 osób / 1 394 osoby Bezrobotni (zmiana w procentach do 2010 roku) -1,0% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 703 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 351 osób Liczba rodzin zastępczych 40 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 56 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 24 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 246 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 42 pracowników / 4 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 961 osób / 30 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 12 gmin (nie realizuje gmina Skórzec). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 8 033 000 zł / 2 296 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 8 988 000 zł / 2 519 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 20 089 000 zł / 435 000 zł (2011) 20 442 000 zł / 751 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 4 740 000 zł / 640 000 zł (2011) 4 977 000 zł / 637 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione 2 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Karty powiatów 113

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT GRODZKI SIEDLCE Powierzchnia 32 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 77 141 osób (40 777 / 36 364) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,32% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 763 osoby / 1 816 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 4,38% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 258 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 213 osób Liczba rodzin zastępczych 72 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 124 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 18 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 536 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 36 pracowników / 4 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 142 osoby/ 43 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Powiat realizuje projekt 15 577 000 zł / 7 437 000 zł (2011) 16 528 000 zł / 8 017 000 zł (2012) 15 652 000 zł / 967 000 zł (2011) 15 766 000 zł / 1 532 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 4 305 000 zł / 629 000 zł (2011) 4 730 000 zł / 865 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 2 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Dzienny Dom Pomocy, 1 Noclegownia. Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka 2 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 1 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Centrum Integracji Społecznej, 1 Zakład Aktywności Zawodowej. Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 5 Klubów Seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 114 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT SIERPECKI Gminy miasto Sierpc, gmina Gozdowo, gmina Mochowo, gmina Rościszewo, gmina Sierpc, gmina Szczutowo, gmina Zawidz. Powierzchnia 852 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 54 271 osób (27 764 / 26 507) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,45% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 353 osoby / 2 519 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 11,02% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 310 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 727 osób Liczba rodzin zastępczych 63 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 74 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 35 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 538 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 25 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 171 osób / 61 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 7 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 10 203 000 zł / 3 796 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 10 746 000 zł / 4 892 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 17 616 000 zł / 376 000 zł (2011) 19 538 000 zł / 736 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 3 606 000 zł / 1 656 000 zł (2011) 3 908 000 zł / 1 716 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Dzienny Dom Pomocy Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Uniwersytet Warsztaty Terapii Zajęciowej Karty powiatów 115

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT SOCHACZEWSKI Gminy miasto Sochaczew, gmina Brochów, gmina Iłów, gmina Młodzieszyn, gmina Nowa Sucha, gmina Rybno, gmina Sochaczew, gmina Teresin. Powierzchnia 734 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 83 749 osób (43 122 / 40 627) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,12% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 684 osoby / 1 674 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 9,16% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 769 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 156 osób Liczba rodzin zastępczych 96 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 88 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 29 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 468 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 45 pracowników / 6 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 861 osób / 33 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 4 gminy (nie realizują gminy Iłów, Młodzieszyn, Nowa Sucha, Teresin). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 10 926 000 zł / 5 059 000 zł (2011) 12 299 000 zł / 5 489 000 zł (2012) 14 861 000 zł / 478 000 zł (2011) 14 507 000 zł / 761 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 5 019 000 zł / 2 930 000 zł (2011) 5 983 000 zł 2 913 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Dzienny Dom Pomocy. Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub Seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 116 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT SOKOŁOWSKI Gminy miasto Sokołów Podlaski, miasto i gmina Kosów Lacki, gmina Bielany, gmina Ceranów, gmina Jabłonna Lacka, gmina Repki, gmina Sabnie, gmina Sokołów Podlaski, gmina Sterdyń. Powierzchnia 1 131 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 57 772 osoby (29 253 / 28 519) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,78% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 2 518 osób / 1 234 osoby Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 6,69% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 308 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 981 osób Liczba rodzin zastępczych 38 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 201 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 35 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 917 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 31 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 863 osoby / 80 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 8 gmin (nie realizuje gmina Ceranów). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 6 119 000 zł / 5 168 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 6 578 000 zł / 5 559 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 15 977 000 zł / 347 000 zł (2011) 14 029 000 zł / 577 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 10 652 000 zł / 254 000 zł (2011) 10 860 000 zł / 273 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Dzienny Dom Pomocy Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 2 Kluby Seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Karty powiatów 117

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT SZYDŁOWIECKI Gminy miasto i gmina Szydłowiec, gmina Chlewiska, gmina Jastrząb, gmina Mirów, gmina Orońsko. Powierzchnia 452 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 40 946 osób (20 636 / 20 310) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,28% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 5 846 osób / 3 680 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 5,89% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 421 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 982 osoby Liczba rodzin zastępczych 21 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 85 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 8 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 641 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 23 pracowników / 1 pracownik Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 780 osób / 28 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 5 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 6 688 000 zł / 4 151 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 7 417 000 zł / 4 270 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 16 259 000 zł / 213 000 zł (2011) 17 067 000 zł / 505 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 12 009 000 zł / 318 000 zł (2011) 12 752 000 zł / 356 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 118 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ MIASTO STOŁECZNE WARSZAWA Gminy Dzielnice: Bemowo, Białołęka, Bielany, Mokotów, Ochota, Praga Południe, Praga Północ, Rembertów, Śródmieście, Targówek, Ursus, Ursynów, Wawer, Wesoła, Wilanów, Włochy, Wola, Żoliborz. Powierzchnia 517 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 1 720 398 osób (929 962 / 790 436) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,18% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 41 613 osób / 1 977 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 7,69% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 28 732 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 20 726 osób Liczba rodzin zastępczych 1 448 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 1 812 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 801 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 33 030 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 619 pracowników / 42 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 779 osób / 53 rodziny Liczba gmin realizujących projekt POKL 18 dzielnic Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 249 829 000 zł / 96 016 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 240 811 000 zł / 105 254 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 125 150 000 zł / 8 675 000 zł (2011) 123 255 000 zł / 14 623 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na 104 876 000 zł / 6 654 000 zł (2011) prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 104 439 000 zł / 6 926 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 20 Środowiskowych Domów Samopomocy, 15 Dziennych Domów Pomocy, 3 Kluby Samopomocy, 3 Domy dla matek z dziećmi i kobiet w ciąży, 2 Noclegownie, 17 Schronisk dla bezdomnych, 9 Jadłodajni, 2 Ogrzewalnie. Domy Pomocy Społecznej 18 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 18 Rodzinny Dom Dziecka 10 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 5 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 3 Mieszkania chronione 18 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 31 Klubów Seniora, 14 Uniwersytetów. Warsztaty Terapii Zajęciowej 15 Karty powiatów 119

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ Miasto Stołeczne Warszawa na tle innych powiatów Wyszczególnienie m. st. Warszawa Pozostałe powiaty Powierzchnia 517 km 2 35 041 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 1 720 398 osób (929 962 / 790 436) 3 528 454 osób (1 813 022 / 1 715 432) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,18% 0,31% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 41 613 osób / 1 977 osób 205 081 / 109 825 Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 7,69% 2,72% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 28 732 osoby 90 839 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 20 726 osób 83 967 osób Liczba rodzin zastępczych 1 448 rodzin 3 347 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 1 812 osób 8 046 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 801 osób 871 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 33 030 rodzin 77 030 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 619 pracowników / 42 pracowników 1624 pracowników / 155 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 779 osób / 53 rodziny 2 173 osoby / 47 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 18 dzielnic 261 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 249 829 000 zł / 96 016 000 zł (2011) 240 811 000 zł / 105 254 000 zł 488 899 000 zł / 307 905 000 zł (2011) 515 973 000 zł / 325 926 000 zł Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR Liczba ośrodków wsparcia w powiecie (2012) 125 150 000 zł / 8 675 000 zł (2011) 123 255 000 zł / 14 623 000 zł (2012) 104 876 000 zł / 6 654 000 zł (2011) 104 439 000 zł / 6 926 000 zł (2012) 20 Środowiskowych Domów Samopomocy, 15 Dziennych Domów Pomocy, 3 Kluby Samopomocy, 3 Domy dla matek z dziećmi i kobiet w ciąży, 2 Noclegownie, 17 Schronisk dla bezdomnych, 9 jadłodajni, 2 ogrzewalnie. (2012) 814 307 000 zł / 22 255 000 zł (2011) 813 458 000 zł / 37 794 000 zł (2012) 291 456 000 zł / 52484 000 zł (2011) 310 009 000 zł / 58 724 000 zł (2012) 44 Środowiskowych Domów Samopomocy, 8 Dziennych Domów Pomocy, 8 Klubów Samopomocy, 5 Domów dla samotnych matek i kobiet w ciąży, 25 Schronisk dla bezdomnych, 3 Noclegownie. Domy Pomocy Społecznej 18 81 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 18 51 Rodzinny Dom Dziecka 10 41 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy 5 7 Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 3 14 Mieszkania chronione 18 26 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Centrum Integracji Społecznej, 2 Zakłady Aktywności Zawodowej 5 Centrów Integracji Społecznej, 13 Klubów Integracji Społecznej, 3 Zakłady Aktywności Zawodowej. Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 31 Klubów seniora, 14 Uniwersytetów. Warsztaty Terapii Zajęciowej 15 57 79 Klubów seniora, 28 Uniwersytetów. 120 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT WARSZAWSKI ZACHODNI Gminy miasto i gmina Błonie miasto i gmina Łomianki, miasto i gmina Ożarów Mazowiecki, gmina Izabelin, gmina Kampinos, gmina Leszno, gmina Stare Babice. Powierzchnia 534 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 102 183 osoby (53 242 / 48 941) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,45% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 113 osób / 1 308 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 14,36% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 775 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 619 osób Liczba rodzin zastępczych 122 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 285 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 5 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 768 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 32 pracowników / 5 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 3 193 osoby / 55 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 7 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 9 232 000 zł / 16 805 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 9 238 000 zł / 16 466 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 14 998 000 zł / 190 000 zł (2011) 14 865 000 zł / 490 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 12 315 000 zł / 1 057 000 zł (2011) 12 701 000 zł / 1 070 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy,1 Dom dla samotnych matek i kobiet w ciąży 2 Schroniska dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 2 Kluby seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 Karty powiatów 121

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT WĘGROWSKI Gminy miasto Węgrów, miasto i gmina Łochów, gmina Grębków, gmina Korytnica, gmina Liw, gmina Miedzna, gmina Sadowne, gmina Stoczek, gmina Wierzbno. Powierzchnia 1 222 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 68 705 osób (34 520 / 34 185) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,44% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 653 osób / 1 858 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -5,78% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 532 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 636 osób Liczba rodzin zastępczych 62 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 57 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 22 osoby Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1 750 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 29 pracowników / 1 pracownik Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 369 osób / 60 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 9 gmin Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 9 381 000 zł / 2 006 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 10 955 000 zł / 2 455 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 15 836 000 zł / 261 000 zł (2011) 15 598 000 zł / 592 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 2 856 000 zł / 753 000 zł (2011) 3 062 000 zł / 860 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 5 Klubów seniora Warsztaty Terapii Zajęciowej 2 122 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT WOŁOMIŃSKI Gminy miasto Kobyłka, miasto Marki, miasto Ząbki, miasto Zielonka, miasto i gmina Radzymin, miasto i gmina Tłuszcz, miasto i gmina Wołomin, gmina Dąbrówka, gmina Jadów, gmina Klembów, gmina Poświętne, gmina Strachówka. Powierzchnia 953 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 213 628 osób (111 164 / 102 464) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 1,77% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 9 539 osób / 4 267 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 4,13% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 3 554 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 2 518 osób Liczba rodzin zastępczych 211 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 219 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 45 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 8 262 rodziny Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 73 pracowników / 8 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 926 osób / 113 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 12 gmin 26 576 000 zł / 9 617 000 zł (2011) 25 580 000 zł / 11 387 000 zł (2012) 43 285 000 zł / 642 000 zł (2011) 40 925 000 zł / 1 644 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 16 817 000 zł / 1 264 000 zł (2011) 17 715 000 zł / 1 519 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 3 Środowiskowe Domy Samopomocy, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 2 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka 4 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej 1 Mieszkania chronione 1 Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej 1 Klub Integracji Społecznej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 12 Klubów seniora, 4 Uniwersytety. Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Karty powiatów 123

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT WYSZKOWSKI Gminy miasto i gmina Wyszków, gmina Brańszczyk, gmina Długosiodło, gmina Rząśnik, gmina Somianka, gmina Zabrodzie. Powierzchnia 875 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 73 396 osób (37 116 / 36 280) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 0,18% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 4 350 osób / 2 304 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -5,39% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 2 252 osoby dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 719 osób Liczba rodzin zastępczych 77 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 427 osób Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 36 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 1306 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 37 pracowników / 4 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 984 osoby / 36 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 6 gmin. Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 9 033 000 zł / 12 350 000 zł (2011) roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu 9 578 000 zł / 12 839 000 zł (2012) z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 22 128 000 zł / 323 000 zł (2011) 22 060 000 zł / 423 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 3 578 000 zł / 828 000 zł (2011) 3 679 000 zł / 876 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy, 1 Dzienny Dom Pomocy, 1 Klub Samopomocy. Domy Pomocy Społecznej 4 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze 1 Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Klub Integracji Społecznej 8 Klubów seniora, 1 Uniwersytet. 124 Karty powiatów

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT ZWOLEŃSKI Gminy miasto i gmina Zwoleń, gmina Kazanów, gmina Policzna, gmina Przyłęk, gmina Tczów. Powierzchnia 573 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 37 804 osoby (18 984 / 18 820) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,44% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 098 osób / 1 918 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -2,36% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 1 785 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 1 729 osób Liczba rodzin zastępczych 25 rodzin Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 82 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 8 osób Liczba rodzin objętych pracą socjalną 455 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 23 pracowników / 2 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 1 643 osoby / 20 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 5 gmin 3 882 000 zł / 1 421 000 zł (2011) 4 465 000 zł / 1 861 000 zł (2012) 11 744 000 zł / 899 000 zł (2011) 11 938 000 zł / 1 124 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 2 231 000 zł / 279 000 zł (2011) 2 485 000 zł / 287 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 dom dla kobiet z dziećmi, 1 Schronisko dla osób bezdomnych. Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka 1 Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 Karty powiatów 125

2011 OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ POWIAT ŻUROMIŃSKI Gminy miasto i gmina Bieżuń, miasto i gmina Żuromin, gmina Kluczbork-Osada, gmina Lubowidz, gmina Lutocin, gmina Siemiątkowo Koziebrodzkie. Powierzchnia 807 km 2 Ludność (kobiety / mężczyźni) 41 357 osób (20 933 / 20 424) Ludność (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) -0,51% Liczba osób bezrobotnych / bezrobotnych długotrwale 3 909 osób / 2 276 osób Liczba osób bezrobotnych (zmiana w procentach w stosunku do 2010 roku) 8,61% Ubóstwo w powiecie (Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa kryterium 818 osób dochód na 1 osobę nie może przekraczać 351 zł) Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia 889 osób Liczba rodzin zastępczych 24 rodziny Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej 63 osoby Liczba osób korzystających z usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Liczba rodzin objętych pracą socjalną 697 rodzin Pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS / PCPR 20 pracowników / 3 pracowników Średnia liczba mieszkańców / rodzin przypadająca na 1 pracownika socjalnego 2 068 osób / 35 rodzin Liczba gmin realizujących projekt POKL 1 gmina (nie realizują gminy Bieżuń, Kluczbork- Osada, Lubowidz, Lutocin Siemiątkowo Koziebrodzkie). Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań własnych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej Wysokość środków (w zł) niezbędnych (w 2011 i 2012 roku) na realizację zadań zleconych gmin / powiatu z zakresu pomocy społecznej 4 357 000 zł / 2 058 000 zł (2011) 4 888 000 zł / 2 465 000 zł (2012) 10 390 000 zł / 269 000 zł (2011) 10 606 000 zł / 485 000 zł (2012) Wysokość środków (2011 i 2012 rok w zł) na prowadzenie i utrzymanie: OPS / PCPR 2 413 000 zł / 321 000 zł (2011) 2 633 000 zł / 361 000 zł (2012) Liczba ośrodków wsparcia w powiecie 1 Środowiskowy Dom Samopomocy. Domy Pomocy Społecznej 1 Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze Rodzinny Dom Dziecka Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Ośrodek Interwencji-Kryzysowej Mieszkania chronione Centrum Integracji Społecznej / Klub Integracji Społecznej / Zakład Aktywności Zawodowej Klub Seniora / Uniwersytet III wieku 1 Klub seniora, 1 Uniwersytet. Warsztaty Terapii Zajęciowej 1 126 Karty powiatów