1 Materiały pomocnicze na godziny wychowawcze- Problemy uzależnień i sposoby przeciwdziałania im. Opracowała: Barbara Michalska SYGNAŁY PRZYJMOWANIA ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH PRZEZ DZIECI I MŁODZIEŻ. - Nieoczekiwane i powtarzające się zmiany nastrojów. - Niezwykła agresja. - Utrata apetytu. - Stopniowy zanik zainteresowania szkołą, hobby, sportem, przyjaciółmi. - Ospałość lub senność. - Zwiększenie ilości dowiedzionych kłamstw. - Tajemnicze zachowania. - Znikanie pieniędzy lub wartościowych rzeczy z domu. - Niezwykłe plamy, znaki lub zapachy na ciele lub ubraniu albo dookoła domu. - Dowody skazujące na używanie narkotyków: przypalone kawałki cienkiej folii, fajki domowej roboty lub lufki, resztki skrętów. Co powinnyśmy wiedzieć o alkoholu i narkotykach? Ze względu na mnogość na obecnym rynku środków odurzających i pojawienie się problemu uzależnień od tych środków w szkołach, konieczne jest posiadanie przez nauczycieli podstawowych informacji o działaniu tych środków i objawach, które pozwolą na szybkie rozpoznanie problemu i pomoc dziecku uzależnionemu. Alkohol Alkohol etylowy zwany też etanolem, powstaje z fermentacji cukrów zawartych w roślinach np.: burakach cukrowych, ziemniakach, owocach itp. Jest substancją łatwo mieszającą się zwodą. Właściwość ta umożliwia przenikanie go do krwi i płynów tkankowych, a szybkość wchłaniania zależyodjegostężenia. Podany doustnie nie ulega trawieniu, ale wchłania się do krwi w 80% z błony śluzowej jelita. Pozostałe 20% przenika przez błonę śluzową żołądka. Wraz z krwią rozprowadzany jest po całym organizmie. Przeważająca część procesu utleniania zachodzi w wątrobie, gdzie spalane jest ok. 90% etanolu, pozostała ilość eliminowana jest przez płuca, nerki i skórę w stanie niezmienionym.
2 Objawy spożycia alkoholu. W wyniku krótkotrwałego używania alkohol może powodować podwyższoną aktywność, głośne zachowanie i wyjątkową ochotę do zabawy. U innych bywa przyczyną senności, zamknięciawsobieiwrogości wobec otoczenia. Objawami długotrwałego używania są depresje, lęki, zaburzenia pamięci, impotencja, uszkodzenia mózgu, marskość wątroby, nowotwory. W wyniku przedawkowania można zaobserwować stan krańcowego zahamowania psychoruchowego (stupor), obniżoną temperaturę ciała, przyspieszoną pracę serca,anawetśpiączkę i śmierć. - charakterystyczną woń oddechu - butelki, puszki po piwie, kartony i inne opakowania po napojach alkoholowych Środki wziewne rozpuszczalniki. Środki wziewne należą do najczęściej używanych przez najmłodszych, ze wzglądu na szeroką dostępność w handlu legalnym. Do najczęściej używanych należą: kleje (butapren, toluen), lakiery, w tym stosowane do malowania paznokci, rozpuszczalniki do farb i lakierów, eter, benzyna, terpentyna (zawarte między innymi w pastach do podłóg), płyny zapobiegające zamarzaniu wody itp. Wprowadzone do organizmu opary wstrzymują dopływ tlenu do mózgu i powodują umieranie komórek, które już nigdy nie ulegną regeneracji. Niedotlenienie prowadzi do utraty zainteresowań, apatii i chorób umysłowych. Objawy zatrucia to: zaburzenia mowy, i percepcji, pogorszenie się zdolności oceny rzeczywistości, ogólne osłabienie, nudności, wymioty, biegunka, skłonności samobójcze. Zdarzają się przypadki zaburzeń przytomności, śpiączki, a nawet śmierci będącej następstwem porażenia ośrodka oddechowego. - tuby kleju - torebki plastikowe z klejem - chusteczki o charakterystycznym zapachu lakierów - charakterystyczny zapach oddechu dziecka utrzymuje się wiele godzin po inhalacji.
3 Marihuana i haszysz Wytwarzane są z konopi indyjskich. Zawierają komponent THC, czyli tetrahydrokannabinol. Haszysz zawiera go więcej niż marihuana. Działają podobnie jak leki psychostymulujące, uspokajające, przeciwbólowe i środki halucynogenne. Powodują osłabienie hamulców wewnętrznych,, gadatliwość, uczucie lekkości, senność. Najczęstsze objawy to przekrwienie gałek ocznych, suchość w ustach, zawroty głowy, bladość skóry, potrzeba częstszego oddawania moczu. Duże dawki wywołują halucynacje, zaburzenia oceny sytuacji, opóźniony czas reakcji, dezorientację w czasie i przestrzeni, urojenia, pobudzenie, a nawet uczucie paniki. - silny zapach palonych liści - brązowoszare, suche nasionka w kieszeni - zielony tytoń - blade palce Amfetamina Jest najpopularniejszym narkotykiem z grupy stymulatorów. Spotkać ją można głównie w postaci białego proszku, który zwykle jest wdychany. Wstrzykiwanie wzmacnia działanie środka, ale jest jeszcze bardziej niebezpieczne. Po zastosowaniu pojawia się wrażenie rozjaśnienia umysłu oraz przeświadczenie zdolności do wysiłku fizycznego. Taki zespół objawów trwa 2-4 godzin. O ile nie nastąpi przyjęcie następnej dawki, używający zapada w sen trwający 12-14 godzin, z którego budzi się ze złym samopoczuciem. Szybko wywołuje uzależnienie psychiczne. Małe dawki powodują wzrost aktywności psychoruchowej, nadmierne poczucie pewności siebie, euforię, wzrost ciśnienia krwi, rozszerzenie źrenic, jadłowstret, suchość w ustach, przyspieszony, nieregularny oddech. Długotrwałe stosowanie powoduje zaburzenia snu o charakterze majaczeniowo- urojeniowym, wysypki skórne, zmniejszenie potencji przy jednoczesnym wzroście pożądania, u kobiet zahamowanie miesiączki.
4 Przy nadużywaniu amfetaminy występuje stan podniecenia, gadatliwość, niepokój, bezsenność, suchość błony śluzowej, drżenie rąk, bóle wieńcowe oraz zapaść sercowo- naczyniowa. Ostre natężenie objawów zatrucia występuje najczęściej w postaci drgawek, gorączki, zapaści, a nawet śmierci. Osoby nadużywające są bardzo agresywne. - biały proszek - tabletki - kapsułki - kryształki - plastikowe opakowania z resztkami białego proszku Kokaina i crack Przyjmowana jest najczęściej w postaci tabaczki, szczególną odmianą jest postać krystaliczna crack. Kokaina wywołuje euforię i szczególny rodzaj odurzenia dający wyobrażenie zwiększonych możliwości fizycznych i intelektualnych. Trwa to ok. 30 minut, po czym następujestanwyczerpania,zwiększone rozdrażnienie i depresja. Dla kokainistów charakterystyczny jest: czerwony nos z krostkami i objawami egzemy, bladość twarzy, ubytek masy ciała, ogólne osłabienie, częste zawroty głowy i wymioty. Kokainiści są drażliwi, niezrównoważeni, cierpią na zamroczenia przytomności, halucynacje wzrokowe, słuchowe, czuciowe i węchowe. - biały proszek - bezbarwne, przezroczyste kryształy o gorzkim smaku, bez zapachu - rurki do wdychania - plastikowe torebeczki LSD-25 Jest to związek kwasu lizergowego, powszechnie znany jako kwas, jest krystalicznym proszkiem rozpuszczalnym w wodzie. Jednorazowa dawka jest mikroskopijnej wielkości. W nielegalnym handlu dostępne są pigułki, kostki cukru oraz papierki w formie znaczków, które są nasączone.
5 Przenika do krwi powodując omamy wzrokowe, słuchowe i dotykowe. Somatyczne- zawroty głowy, osłabienie, drżenie mięśni, nudności, senność. psychiczne- zmienione poczucie kształtów i barw, zaostrzenie słuchu, poczucie obcości własnego ciała, omamy, złudzenia, wizje wzrokowe, zmiany nastroju, trudności w skupieniu uwagi, lęk, panika. - kolorowe znaczki z nadrukami - bibułkę nasączoną roztworem - cukierki w kostkach - opłatki - silny zapach potu Grzyby halucynogenne Wśród grzybów można wyróżnić takie, które posiadają takie właściwości jak LSD-25. Ich główni przedstawiciele pochodzą z Ameryki, ale odmiany do nich zbliżone rosną również w Europie Środkowej. Ich składnikiem jest psylocybina. Działanie Silne halucynogenne. I faza- następuje po 20-30 minutach. Jej zwiastunem jest oszołomienie, zawroty głowy, strach i mdłości. Kontakt z otoczeniem wyraźnie słabnie. II faza- to podróż w świat wizji i halucynacji- od przyjemnych do przerażających. Postrzeganie otaczającego świata ulega zniekształceniu. III faza- osoba zażywająca staje się skrajnie bierne, nie wykazuje inicjatywy, emocjonalnie obojętna, niema - grzybki delikatnej konstrukcji (świeże lub suszone), posiadające kapelusze średnicy 1-2 cm, w górnej części zakończone lancetowato lub stożkowato, nóżka jest bardzo cienka, o grubości 2-3 mm. Ecstazy Jest zwykle dostępna jako biała, brązowa, różowa lub żółta tabletka, lub kolorowe kapsułki. Białe gołębie, Disco burgers i New Yorkers to kilka określeń najczęściej spotykanych typów.
6 Nie uzależnia fizycznie, ale bardzo niebezpiecznie rozwija zależność psychiczną. Jeżeli pełni funkcję stymulatora, powinny go unikać osoby z kłopotami sercowymi, wysokim ciśnieniem krwi lub mające ataki epileptyczne albo inne choroby umysłowe. Efekt zaczyna się po ok. 20 minutach po zażyciu i trwa kilka godzin. Objawy: Następuje wyciszenie lub zaostrzenie percepcji kolorów i dźwięków. Może nastąpić zachwianie koordynacji ruchów. Przy zwiększonej dawce może dojść do odczucia lęku i dezorientacji. Długotrwałe przyjmowanie narkotyku może doprowadzić do wystąpienia kolorowych omamów wzrokowych, którym towarzyszą napady lęku, zaburzenia percepcji czasu, zapachu, dotyku itp. - kolorowe tabletki, często z nadrukami - kapsułki Opiaty Krótka charakterystyka, Morfina to alkaloid występujący w soku mlecznym makówek i w otrzymanym z niego opium. Stosowana w lecznictwie sól morfiny z kwasem solnym jest białym, lekkim proszkiem o gorzkim smaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie. Wśród polskich narkomanów morfina jest stosowana w postaci produktu powstałego ze słomy makowej jako tzw. makiwara lub zupa przyjmowana doustnie. Heroina jest silniejsza od morfiny, toteż wycofano ją z lecznictwa. Korzystają z niej jedynie narkomani wprowadzając ją do organizmu zastrzykami dożylnymi. W ostatnim okresie na polskim rynku pojawiły się duże ilości heroiny o nazwie brown sugar. Narkotyk zażywany jest przez palenie. Kilkakrotne użycie morfiny może spowodować powstanie głodu morfinowego, początkowo psychicznego, która w krótkim czasie przeistacza się w głód komórkowy. Do wywołania uczucia euforii, a wkrótce do przeciwdziałania objawom abstynencji, konieczne staje się stałe zwiększanie ilości przyjmowanego narkotyku. U zaawansowanych narkomanów ilości te przekraczają dawkę śmiertelną dla zdrowego człowieka. Heroina działa depresyjnie na mózg i rdzeń kręgowy. Nawet niewielkie dawki mogą być przyczyną śmierci na skutek zapaści i obrzęku płuc. Pierwszym objawem zatrucia morfiną są wymioty, zaczerwienienie twarzy, uczucie gorąca. Równocześnie obserwuje się zwężenie źrenic, zwolnienie tętna, senność, która może przejść w sen narkotyczny. Skóra początkowo wilgotna, staje się sucha, zimna i blada.
7 Po wstrzyknięciu heroiny występuje zazwyczaj drzemka, źrenice są maksymalnie zwężone, puls i oddech zwolniony. Zmniejsza ona apetyt oraz powoduje gwałtowny spadek masy ciała z obniżeniem odporności organizmu i skłonność do infekcji. - igły - strzykawki - waciki zabarwione na brązowo - nakrętki metalowe na uchwycie z drutu - słomę makową - nieznane odczynniki często o zapachu octu - łyżki - naczynia pokryte brudnym nalotem Leki psychoaktywne Do najczęściej stosowanych substancji należą barbiturany (fenobarbital, cyclobarbital, reladorm). Posiadają działanie tłumiąco- uspakajające Przyjmujący przewlekle barbiturany są spowolnieni, źle sypiają, mają twarz maskowatą, ich mowa jest niewyraźna, zamazana, mają zaburzenia pamięci i trudności w trafnym wnioskowaniu. Ostre zatrucie wywołuje zaburzenia świadomości do śpiączki włącznie, spowolnienie i nieregularność oddechu, zwężenie a następnie rozszerzenie źrenic, zwolnienie tętna, obniżenie ciśnienia krwi, na skórze tworzą się pęcherze. - tabletki - drażetki różnokolorowe - opakowania po lekarstwach