Wypadki przy pracy w budownictwie badane przez inspektorów pracy OIP Kielce w 2013 roku W 2013 roku inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 14 wypadków przy pracy w zakładach branży budowlanej, co stanowi 31,8 % ogółu wypadków zbadanych przez nich w tym okresie. W wypadkach tych poszkodowanych zostało 14 osób, z których 4 poniosły śmierć (44,4% poszkodowanych ogółem w wypadkach śmiertelnych), 4 osoby doznały ciężkich obrażeń ciała (19% poszkodowanych ogółem w wypadkach ciężkich), a 6 osób zostało lekko poszkodowanych. W 2013 roku nie badano zbiorowych wypadków przy pracy, zaistniałych w budownictwie. Rok 2013 2012 2011 Liczba wypadków w budownictwie zbadanych przez IP ogółem Liczba poszkodowanych ze skutkiem śmiertelnym ciężkie uszkodzenia ciała lżejsze obrażenia ciała ogółem 14 14 4 4 6 w tym zbiorowe - - - - - ogółem 18 22 4 5 13 w tym zbiorowe 4 8 1-7 ogółem 16 21 5 12 4 w tym zbiorowe 3 8 1 6 1 Dla porównania w analogicznym okresie roku ubiegłego inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 18 wypadków przy pracy w zakładach branży budowlanej, co stanowi 40 % ogółu wypadków zbadanych przez nich w tym okresie. W wypadkach tych poszkodowane zostały 22 osoby, z których 4 poniosły śmierć (66,7% poszkodowanych ogółem w wypadkach śmiertelnych), zaś 5 osób doznało ciężkich obrażeń ciała (25% poszkodowanych ogółem w wypadkach ciężkich), a 13 osób zostało lekko poszkodowanych. W roku ubiegłym wypadki zbiorowe stanowiły 22,2% liczby zbadanych wypadków przy pracy w budownictwie. W wypadkach tych poszkodowanych zostało 8 osób (36,4% poszkodowanych w wypadach w budownictwie), w tym 1 ze skutkiem śmiertelnym, a 7 osób doznało lekkich uszkodzeń ciała. 2012 2013 Wzrost/spadek% Liczba zbadanych wypadków w budownictwie 18 14 22,2 Poszkodowani w wypadkach w budownictwie 22 14 36,4 Liczba wypadków zbiorowych w budownictwie 4-100 Poszkodowani w wypadkach zbiorowych 8-100 Poszkodowani w wypadkach śmiertelnych 4 4 Poszkodowani w wypadkach ciężkich 5 4 25 1
Wszyscy poszkodowani to mężczyźni. Spośród analizowanych wypadków 4 osoby poszkodowane (28,6%) zatrudnione były na podstawie umów cywilnoprawnych. Najwięcej poszkodowanych 10 osób (7,4%) było pracownikami podmiotów gospodarczych zatrudniających 9 i mniej pracowników, 3 poszkodowanych (21,4%) zatrudnionych było w zakładach od 10 do 49 pracowników, i 1 osoby (7,1%) w zakładzie zatrudniającym powyżej 250 pracowników. Z ogólnej liczby poszkodowanych 4 osoby (28,6%) były w grupie wiekowej od 30 do 39 lat, po 3 osoby (po 21,4%) były w wieku od 19 do 29 lat oraz od 50 do 59 lat, a po 2 osoby (po 14,3,3%) miało od 40 do 49 lat i od 60 do 69 lat. Ponad 90 % poszkodowanych w wypadkach przy pracy zatrudniona była krócej niż rok. W strukturze wydarzeń będących odchyleniem od stanu normalnego, które doprowadziły do wypadku dominowały upadki osób z wysokości 42,7% ogółu wydarzeń. Główne przyczyny wypadków przy pracy to przyczyny tkwiące w czynniku ludzkim (44,6%) oraz czynniku organizacyjnym (39,2%). Przyczyny wypadków przy pracy (na podstawie gałęzi T.O.L.) Przyczyny 2013 % 2012 % 2011 % ludzkie 33 44,6 66 54,1 36 35,3 organizacyjne 29 39,2 45 36,9 49 48 techniczne 12 16,2 11 9,0 17 16,7 Razem: 74 122 102 Dominujące przyczyny wypadków przy pracy, to: ludzkie: - nieznajomość zagrożenia, - nieznajomość przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy - lekceważenie zagrożenia (brawura, ryzykanctwo), - niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności, - spożycie alkoholu. organizacyjne: - brak nadzoru, - brak środków ochrony indywidualnej, - tolerowanie, przez osoby sprawujące nadzór, odstępstw od przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, - brak lub niewłaściwe przeszkolenie w zakresie bhp. techniczne: - brak lub niewłaściwe środki ochrony zbiorowej, - brak lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające, - nieodpowiednia wytrzymałość czynnika materialnego. 2
W wyniku ustaleń powziętych w związku z badaniem okoliczności i przyczyn wypadków wykazanych w opracowaniu inspektorzy pracy wydali 22 decyzje, z czego zrealizowano 13 (59%) oraz 23 wnioski pokontrolne zrealizowano 18 (78,3%). W 7 przypadkach inspektorzy pracy nałożyli mandaty karne na ogólną kwotę 9 500 zł. (średnio: 1 357 zł) oraz skierowali do sądu 2 wnioski o ukaranie. W 1 przypadku sąd orzekł grzywnę w wysokości 1 500zł. Przykłady wypadków przy pracy: 1. Data wypadku: 23.09.2013r. Poszkodowany: pracownik budowlany, lat 51 Skutki: śmiertelne Pracownik wykonywał prace montażowe polegające na ocieplaniu sufitu pomieszczenia garażowego (o wym. dł. = 5,7m, szer. = 3,6m, wys. = 3,9m) wewnątrz budynku. Prace wykonywane były między innymi z użyciem rusztowań i wymagały posiadania uprawnień w zakresie ich montażu. Poszkodowany nie został wyposażony i nie stosował środka ochrony głowy - hełmu ochronnego. Pracownik spadł z rusztowania na posadzkę betonową pomieszczenia z wysokości ok. 1,60m. Na skutek doznanych obrażeń czaszkowo- mózgowych zmarł. Pomieszczenie garażowe - widok od środka pomieszczenia. Widoczne rusztowanie typ:,,warszawa z którego spadł poszkodowany niewyposażone w poręcze ochronne, bariery pośrednie, deski krawężnikowe, pełny pomost roboczy i pion komunikacyjny. 3
Widok górnego pomostu roboczego z którego spadł poszkodowany (wys. ok.1,60m) i wykonanego docieplenia sufitu od środka pomieszczenia. dopuszczanie poszkodowanego do pracy na rusztowaniu, które nie posiadało wszystkich wymaganych elementów zabezpieczających przed upadkiem z wysokości, tj.: poręczy ochronnych, barier pośrednich, desek krawężnikowych, pełnego pomostu roboczego i pionu komunikacyjnego, brak bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi pracami wykonywanymi na wysokości, niewyposażenie pracownika oraz dopuszczenie go do wykonywania pracy bez środka ochrony indywidualnej głowy hełmu ochronnego, brak odbioru technicznego rusztowania typ: "Warszawa" (systemowego) przed przystąpieniem do jego użytkowania, montaż rusztowania przez osoby nieposiadające wymaganych uprawnień kwalifikacyjnych, wykonywanie pracy przez poszkodowanego szczególnie niebezpiecznej pracy na wysokości w stanie nietrzeźwości, lekceważenie przez poszkodowanego zagrożeń występujących przy wykonywaniu pracy szczególnie niebezpiecznej pracy na wysokości. 2. Data wypadku: 20.09.2013r. Poszkodowany: pracownik budowlany, lat 27 Skutki: ciężkie W dniu zdarzenia pracownik wykonywał prace polegające na wymianie elementów świetlików dachowych hali sprzedaży na terenie centrum handlowego. Dach znajdował się na wysokości około 5 metrów nad poziomem parkingu. Podczas przenoszenia, zdemontowanych z dachu metalowych ram świetlików, do krawędzi dachu pracownik potknął się o linkę instalacji piorunochronnej, a następnie spadł na betonowe podłoże parkingu samochodowego. Pracownik nie został zabezpieczony środkami ochrony zbiorowej lub indywidualnej chroniącymi przed upadkiem z wysokości oraz nie został wyposażony w hełm ochronny. Zewnętrzna skrajnia stropu nie została zabezpieczona balustradami. Pracownik nie został wyposażony i nie stosował środków ochrony indywidualnej chroniących przed upadkiem z wysokości oraz środka ochrony głowy hełmu ochronnego. 4
brak zabezpieczenia pracownika na stanowisku pracy środkami ochrony zbiorowej lub indywidualnej chroniącymi przed upadkiem z wysokości, niewyposażenie pracownika oraz dopuszczanie go do wykonywania pracy bez środka ochrony indywidualnej głowy hełmu ochronnego podczas wykonywania pracy na wysokości, dopuszczanie do pracy poszkodowanego, który nie ukończył szkoleń wstępnych stanowiskowych oraz ogólnych z zakresu bhp, dopuszczanie do pracy pracownika pomimo braku zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku pracy, brak przeprowadzenia i udokumentowania, przed dopuszczeniem poszkodowanego do wykonywania pracy, oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy na którym doszło do wypadku oraz nie poinformowanie pracownika o ryzyku zawodowym, które wiązało się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami brak instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącej bezpiecznego wykonywania robót budowlanych oraz niezapoznanie poszkodowanego z instrukcją bezpiecznego wykonywania robót, tolerowanie przez pracodawcę, odstępstw od przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 3. Data wypadku: 21.10.2013r Poszkodowany: pracownik budowlany, lat 31 Skutki: ciężkie Poszkodowany wykonywał prace polegające na dostarczaniu łat budowlanych pracownikom pracującym na dachu budynku dwukondygnacyjnego. Idąc bez zabezpieczeń po drewnianych łatach o przekroju prostokąta 4 X 5 cm., stanął na środku łaty przybitej do dwóch krokwi, oddalonych od siebie o 94 cm w miejscu, w którym przewidziano okno dachowe. Pod wpływem ciężaru pracownika łata pękła wzdłuż słoi drewna. Poszkodowany 5
spadł do wnętrza budowanego obiektu na betonową posadzkę I piętra z wysokości około 5,5m., prawdopodobnie wcześniej uderzając w ścianę działową, która zamortyzowała upadek. Poszkodowany nie posiadał zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy oraz nie odbył szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy udokumentowanych na piśmie. brak zabezpieczenia pracownika środkami ochrony zbiorowej lub indywidualnej chroniącymi przed upadkiem z wysokości, niewłaściwe zachowanie się pracownika poszkodowany chodząc po dachu stanął na środku łaty budowlanej (w jej najsłabszym punkcie) zamiast poruszać się wzdłuż kontrłat przybitych bezpośrednio do krokwi, nieznajomość zagrożenia, brak doświadczenia poszkodowany pracował w zakładzie kilka dni, nieodpowiednia wytrzymałość czynnika materialnego pęknięcie łaty budowlanej wzdłuż słoi drewna. 4. Data wypadku: 07.01.2013 rok Poszkodowany: betoniarz zbrojarz, lat 54 Skutki: śmiertelne Na pracownika przewróciła się nowowymurowana ściana o wymiarach: wysokość - 3.15 m, szerokość - 0.80 m i grubość 0,20 m. wykorzystanie niedawno wymurowanej ściany (3-4 dniowy okres jej wiązania) do wspierania o nią drewnianych elementów szalunku prawdopodobny brak stabilności ścianki spowodowany uderzeniem w nią i naruszeniem wiązań zaprawy na łączeniu pustaków ceramicznych pojemnikiem z zaprawą lub innym nieustalonym elementem niewyznaczenie koordynatora prac na placu budowy brak należytego nadzoru nad bezpiecznym sposobem wykonywania prac nie egzekwowanie od pracownika stosowania przydzielonego mu kasku ochronnego lekceważenie zagrożenia i nieostrożność pracownika polegające na 6
nieprzewidywaniu możliwych zdarzeń niestosowanie przez poszkodowanego przydzielonego mu kasku ochronnego. 5. Data wypadku: 29.01.2013 rok Poszkodowany: monter konstrukcji stalowych, lat 22 Skutki: ciężkie W trakcie operacji nawiercania otworów poszkodowany zbliżył prawą rękę do obsługiwanego przez współpracownika pracującego elektronarzędzia, chcąc usunąć nagromadzone podczas wiercenia wióry i wówczas nastąpiło pochwycenie rękawicy, wraz z dłonią, przez obracający się frez. Spowodowało to odrzucenie ciała poszkodowanego w kierunku operatora wiertarki oraz uraz prawej dłoni ( amputacja III palca). brak na wiertarce osłony ochronnej freza, tolerowanie przez osoby sprawujące nadzór odstępstw od bezpiecznych metod pracy tj. dopuszczanie pracownika do pracy przy wiertarce Milwaukee typ MD 4-85 bez osłony freza, operowanie przez poszkodowanego ręką w strefie niebezpiecznej, zlekceważenie zagrożenia przez poszkodowanego, brak uwzględnienia w ocenie ryzyka zawodowego na stanowisku ślusarz konstrukcji stalowych zagrożeń związanych z kontaktem pracownika z elementami ruchomymi maszyn i urządzeń. 6. Data wypadku: 13.04.2013 rok Poszkodowany: stolarz budowlany, lat 61 Skutki: lekkie Poszkodowany przenosząc skrzydło drzwi prawdopodobnie poślizgnął się na posadzce granitowej i wpadł w otwór między biegami schodowymi ( odległość między schodami około 800 mm.) i spadł z wysokości 3800 mm. na posadzkę poziom -1 budynku ( piwnica ). brak obarierowania spocznika biegu schodowego schodów pożarowych w miejscu wykonywania prac transportu ręcznego drzwi, brak szkolenia bhp brak badań lekarskich określających brak przeciwwskazań do wykonywania pracy. tolerowanie odstępstwa od bezpiecznych metod pracy. zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem, brak znajomości zagrożenia, wejście na obszar zagrożony bez upewnienia się czy niema niebezpieczeństwa, W pismach omówiono okoliczności i przyczyny wypadków, zwrócono uwagę na nieprawidłowości, które doprowadziły do zdarzeń oraz wniesiono o dokonanie rozpoznania przedstawionej problematyki i podjęcie działań eliminujących ewentualne uchybienia. 7