Raport z badań Turystyka gdańska w IV kwartale 2014 r. Podsumowanie badań turystyka gdańska w II, III i IV kwartale 2014 roku.
Zleceniodawca: Gdańska Organizacja Turystyczna / Gdańsk Convention Bureau tel.: +48 58305-70-80 w. 15, fax: +48 58301-66-37 ul. Długi Targ 28/29, 80-830830 Gdańsk, Polska www.gdansk4u.pl Badanie zrealizowane przez: Ośrodek Badań Społecznych INDEKS Siedziba: ul. Szkolna 1, 61-835 Poznań tel; 618551575, 502 625 176 www.indeks-badania.pl Poznań, styczeń 2015 2 Strona
Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I. METODOLOGIA BADAŃ... 10 1.1.Metodologia badania... 10 1.2. Technika badania... 11 1.3.Zakres terminologiczny i pojęcia używane w raporcie... 11 1.3.Narzędzie badawcze... 12 1.4.Dobór próby... 13 1.5.Realizacja i harmonogram badania... 13 ROZDZIAŁ II. OSZACOWANIE LICZBY TURYSTÓW I ODWIEDZAJĄCYCH GDAŃSK W IV KWARTALE 2014 ROKU Dorota Matuszewska... 15 2.1.Liczba turystów w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013... 16 2.2.Liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013... 21 2.3.Liczba turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013... 26 2.4. i odwiedzający Gdańsk w IV kwartale 2014 r. 31 Podsumowanie - liczba uczestników ruchu turystycznego w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 35 ROZDIAŁ III. ANALIZA RUCHU TURYSTYCZNEGO W GDAŃSKU W IV KWARTALE 2014 ROKU NA PODSTAWIE WYWIADÓW KWESTIONARIUSZOWYCH WYNIKI BADAŃ.... 36 3.1.Charakterystyka uczestników ruchu turystycznego - struktura badanej próby... 36 Podsumowanie - charakterystyka uczestników ruchu turystycznego - struktura badanej próby.... 36 3.1.1.Kryterium geograficzne... 37 Podsumowanie - miejsce zamieszkania turystów i odwiedzających krajowych w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 38 Podsumowanie - miejsce zamieszkania turystów i odwiedzających zagranicznych w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 40 3.1.2.Kryterium demograficzno-społeczne... 40 Podsumowanie - płeć uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 42 Podsumowanie - wiek uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 44 Podsumowanie - status zawodowy uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 46 3 Strona
Podsumowanie - wykształcenie uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 48 3.2.Częstotliwość wizyt w Gdańsku oraz długość pobytu... 49 Podsumowanie - częstotliwość wizyty w Gdańsku uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 51 Podsumowanie - długość pobytu turystów w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 52 Podsumowanie - długość pobytu odwiedzających Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 54 3.3.Organizacja podróży oraz charakterystyka pobytu w Gdańsku... 54 3.3.1. Źródła informacji o Gdańsku... 55 Podsumowanie - główne źródła informacji o Gdańsku uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 56 3.3.2.Informacje o Gdańsku i formy promocji miasta w miejscu zamieszkania turystów i odwiedzających... 58 Podsumowanie - formy informacji i promocji Gdańska w miejscowości zamieszkania uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 60 3.3.3. Organizacja podróży do Gdańska... 61 Podsumowanie - charakter przyjazdu uczestników ruchu turystycznego podczas pobytu w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 62 3.3.4. Osoby towarzyszące podczas wizyty lub pobytu w Gdańsku... 62 Podsumowanie - osoby towarzyszące uczestnikom ruchu turystycznego podczas pobytu w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 64 Podsumowanie - grupy/osoby towarzyszące uczestnikom ruchu turystycznego podczas pobytu w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 65 3.3.5. Liczebność grup turystów i odwiedzających... 66 Podsumowanie - liczebność grup turystów i odwiedzających w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 67 3.3.6. Wykorzystywane środki transportu sposoby dotarcia do Gdańska... 68 Podsumowanie - wykorzystywane środki transportu sposoby dotarcia do Gdańska przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 70 3.3.7. Stopień zadowolenia z dojazdu do Gdańska... 71 Podsumowanie - stopień zadowolenia uczestników ruchu turystycznego z dojazdu do Gdańska w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 71 3.3.8. Sposoby poruszania się po Gdańsku... 72 Podsumowanie - sposoby poruszania się po Gdańsku uczestników ruchu w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 74 3.3.9. Stopień zadowolenia z możliwości poruszania się po Gdańsku... 75 Podsumowanie - stopień zadowolenia uczestników ruchu turystycznego z możliwości poruszania się po Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 76 4 Strona
3.3.10. Miejsce zakwaterowania turystów w Gdańsku... 76 Podsumowanie - miejsce zakwaterowania turystów krajowych i zagranicznych w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 78 3.3.11. Ocena jakości usług noclegowych w Gdańsku... 79 Podsumowanie - stopień zadowolenia uczestników ruchu turystycznego z jakości usług noclegowych w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 80 3.3.12. Główne cele podróży do Gdańska... 81 Podsumowanie - główne cele podróży uczestników ruchu w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 83 3.3.13. Sposoby spędzania czasu w Gdańsku... 85 Podsumowanie - sposoby spędzania czasu w Gdańsku przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 87 3.4. - zakwaterowani poza Gdańskiem na terenie województwa pomorskiego w tym na obszarze metropolitalnym.... 88 Podsumowanie - odwiedzający Gdańsk zakwaterowani poza Gdańskiem na terenie województwa pomorskiego w II, III i IV kwartale 2014 roku... 89 Podsumowanie - miejscowości zakwaterowania (poza Gdańskiem) osób odwiedzających Gdańsk w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 90 Podsumowanie - miejsca zakwaterowania osób odwiedzających Gdańsk na terenie województwa pomorskiego w II, III i IV kwartale 2014 roku... 92 3.5. Zwiedzane przez turystów inne miejscowości województwa pomorskiego... 93 Podsumowanie - plany odwiedzenia przez turystów innych miejscowości podczas pobytu w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 94 3.5.1. Wydatki turystów poniesione podczas wyjazdów poza Gdańsk... 95 Podsumowanie - wydatki poniesione przez turystów podczas wyjazdów poza Gdańsk w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 95 3.6. Ocena atrakcyjności Gdańska... 96 3.6.1.Przygotowanie Gdańska do przyjęcia turystów... 96 Podsumowanie - ocena przygotowania Gdańska do przyjęcia turystów w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 97 3.6.2.Stopień zadowolenia z pobytu w Gdańsku... 98 Podsumowanie - ocena zadowolenia z pobytu w Gdańsku uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku.... 99 3.6.3. Zamiar ponownego odwiedzenia Gdańska...100 Podsumowanie - zamiar ponownego odwiedzenia Gdańska przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....101 3.6.4. Polecenie Gdańska jako celu wizyty...101 Podsumowanie - polecenie Gdańska jako celu wizyty przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....102 5 Strona
3.6.5. Ocena atrakcyjności Gdańska w porównaniu do innych miast w Polsce...103 Podsumowanie - ocena atrakcyjności Gdańska w porównaniu do innych miast dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....105 3.7. Atuty i mankamenty Gdańska...106 3.7.1. Atuty Gdańska w opiniach turystów i odwiedzających...106 Podsumowanie - atuty Gdańska wskazane przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....108 3.7.2. Mankamenty Gdańska w opiniach turystów i odwiedzających...110 Podsumowanie - mankamenty Gdańska wskazane przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....111 3.8. Ocena jakości poszczególnych aspektów związanych z pobytem w Gdańsku...112 3.8.1. Atmosfera miasta, gościnność, życzliwość mieszkańców...113 Podsumowanie - ocena atmosfery miasta, gościnności, życzliwości mieszkańców dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....114 3.8.2.Ocena poczucia bezpieczeństwa przez turystów i odwiedzających... 114 Podsumowanie - ocena poczucia bezpieczeństwa w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....115 3.8.3. Ocena czystości i jakości plaż w Gdańsku...115 Podsumowanie - ocena jakości i czystości plaż w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....116 3.8.4. Ocena oferty rozrywkowo rekreacyjnej w Gdańsku...117 Podsumowanie - ocena oferty rozrywkowo rekreacyjnej Gdańska dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....118 3.8.5. Ocena możliwości robienia zakupów w Gdańsku....118 Podsumowanie - ocena możliwości robienia zakupów w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....119 3.8.6. Oznakowanie turystyczne w Gdańsku...119 Podsumowanie - ocena oznakowania turystycznego w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....120 3.8.7. Informacja turystyczna w Gdańsku...121 Podsumowanie - ocena informacji turystycznej w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....122 3.8.8. Ocena jakości usług gastronomicznych w Gdańsku...122 Podsumowanie - ocena jakości usług gastronomicznych w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....123 3.8.9. Ocena jakości transportu komunikacji miejskiej w Gdańsku...123 Podsumowanie - ocena jakości transportu / komunikacji miejskiej w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....125 6 Strona
3.9. Zwiedzane obiekty, atrakcje turystyczne w Gdańsku. Zainteresowanie partycypacją w wydarzeniach kulturalno - rozrywkowych...125 3.9.1. Zamiar zwiedzenia obiektów oraz atrakcji turystycznych w Gdańsku...126 Podsumowanie - zamiar zwiedzania obiektów i atrakcji turystycznych w Gdańsku przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....127 3.9.2. Zwiedzane przez turystów obiekty, atrakcje turystyczne i miejsca w Gdańsku...127 3.9.3. Zwiedzane przez odwiedzających obiekty, atrakcje turystyczne i miejsca w Gdańsku...128 Podsumowanie - zwiedzane obiekty, atrakcje turystyczne i miejsca w Gdańsku przez uczestników ruchu turystycznego w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku....129 3.9.4. Czas poświęcony na zwiedzanie Gdańska...130 3.9.5. Zamiar skorzystania z oferty instytucji kulturalnych w Gdańsku...132 Podsumowanie - zamiar skorzystania z oferty instytucji kulturalnych w Gdańsku przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....133 3.9.6. Zamiar uczestnictwa w wydarzeniach kulturalno-rozrywkowych organizowanych w Gdańsku...134 Podsumowanie - zainteresowanie udziałem w wydarzeniach kulturalno - rozrywkowych w Gdańsku przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku...136 3.9.7. Korzystający z punktów Informacji Turystycznej...138 Podsumowanie - korzystanie z Informacji Turystycznej w Gdańsku przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....139 3.9.8. Ocena jakości obsługi i jakości udzielonej informacji turystycznej...139 Podsumowanie - ocena jakości obsługi i jakości udzielonej informacji turystycznej w Gdańsku dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....140 3.10. Opinie o produktach Gdańskiej Organizacji Turystycznej: Karta Turysty Gdańsk - Sopot-Gdynia Plus, aplikacja mobilna gdansk4u MOBILE, portal gdansk4u.pl wśród turystów odwiedzających....141 3.10.1. Znajomość i korzystanie z Karty Turysty Gdańsk Sopot - Gdynia Plus...141 Podsumowanie - znajomość produktu Karta Turysty Gdańsk Sopot - Gdynia Plus dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....142 Podsumowanie - ocena Karty Turysty Gdańsk Sopot - Gdynia Plus dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....143 3.10.2. Korzystanie z portali turystycznych...144 Podsumowanie - znajomość portali turystycznych związanych z Gdańskiem wśród uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....145 3.10.3. Znajomość i korzystanie z portalu gdansk4u.pl...146 Podsumowanie - znajomość portalu gdansk4u.pl wśród uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....147 7 Strona
Podsumowanie - ocena portalu gdansk4u.pl dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....148 3.10.4. Znajomość i korzystanie z bezpłatnego i bezprzewodowego dostępu do internetu GdańskWiFI...149 Podsumowanie - znajomość bezpłatnego bezprzewodowego dostępu do internetu GdańskWiFI wśród uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....150 Podsumowanie - ocena bezpłatnego bezprzewodowego dostępu do internetu GdańskWiFI dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....151 3.10.5. Znajomość i korzystanie z aplikacji na urządzenia mobilne gdansk4u MOBILE 152 Podsumowanie - znajomość aplikacji na urządzenia mobilne gdansk4u MOBILE wśród uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....153 Podsumowanie - ocena bezpłatnego aplikacji na urządzenia mobilne gdansk4u MOBILE dokonana przez uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....154 3.12. Szacunkowe wydatki turystów i odwiedzających Gdańsk w IV kwartale 2014 r..154 Podsumowanie - szacunkowe średnie wydatki na osobę uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....156 Podsumowanie - szacunkowe wydatki uczestników ruchu turystycznego w II, III i IV kwartale 2014 roku....157 3.11.1. Struktura wydatków związanych z pobytem, wizytą w Gdańsku....158 Podsumowanie - struktura wydatków uczestników ruchu turystycznego związanych z pobytem, wizytą w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku....159 Podsumowanie - szacunkowa struktura wydatków turystów zagranicznych i krajowych podczas pobytu w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku....160 Podsumowanie - szacunkowa struktura wydatków odwiedzających zagranicznych i krajowych podczas pobytu w Gdańsku w II, III i IV kwartale 2014 roku....161 PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ TURYSTYKA GDAŃSKA W II, III, IV KWARTLE 2014....162 Spis wykresów...179 Spis tabel...182 8 Strona
Wprowadzenie Prezentowany raport prezentuje wyniki badań ruchu turystycznego w Gdańsku w IV kwartale 2014 roku oraz stanowi podsumowanie całego projektu badawczego obejmującego okres II, III i IV kwartału 2014 roku. Badanie Turystyka gdańska w IV kwartale 2014 roku zostało zrealizowane przez Ośrodek Badań Społecznych INDEKS z Poznania na zlecenie Gdańskiej Organizacji Turystycznej. Niniejsze opracowanie jest trzecią częścią cyklicznego opracowania dotyczącego ruchu turystycznego w Gdańsku. Celem głównym projektu badawczego było zbadanie ruchu turystycznego na terenie Gdańska i zdiagnozowania jego aktualnego stanu. Podczas realizacji badania dokonana została ocena oraz opis sytuacji na rynku turystycznym w Gdańsku w ujęciu statystycznym. W ramach realizacji projektu badawczego wyznaczono następujące cele badawcze: Oszacowanie wielkości, struktury i dynamiki ruchu turystycznego w Gdańsku. (oszacowanie liczby turystów oraz liczby odwiedzających Gdańsk). Ocena jakości usług turystycznych oraz innych dostępnych usług w Gdańsku. Ocena dostępności i atrakcyjności turystycznej Gdańska. Ocena wizerunku Gdańska. Wskazane powyżej cele badawcze zostały zrealizowane poprzez uzyskanie odpowiedzi na postawione poniżej pytania: Szacunkowa struktura wydatków poniesionych przez turystów i odwiedzających podczas pobytu w Gdańsku. Średni czas pobytu turystów w Gdańsku (1 noc, 2-3 noce, 4-7 nocy, powyżej 7 nocy) i odwiedzających Gdańsk (do 3 godzin, od 3 do 6 godzin, cały dzień bez noclegu). Formy zakwaterowania turystów i odwiedzających Gdańsk. Cel, sposób organizacji podróży, częstotliwość przyjazdu turystów i odwiedzających do Gdańska. Formy spędzania czasu turystów i odwiedzających w Gdańsku. Ocena ogólnego poziomu zadowolenia z pobytu w Gdańsku. Ocena poziomu usług podczas pobytu w Gdańsku. Skłonność do rekomendacji Gdańska jako celu podróży. Źródła informacji o Gdańsku. Zamiar ponownego przyjazdu turystów i odwiedzających do Gdańska. 9 Strona
Opinie o produktach Gdańskiej Organizacji Turystycznej: Karta Turysty Gdańsk - Sopot-Gdynia Plus, aplikacja mobilna gdansk4u MOBILE, portal gdansk4u.pl wśród turystów i odwiedzających. Opinie o dostępności bezprzewodowej sieci internetowej Gdańsk WIFI. Porównanie atrakcyjności Gdańska do: Gdyni, Sopotu, Warszawy, Krakowa, Wrocławia, Poznania, Szczecina, Torunia. W celu przedstawienia zmian postaw i motywacji oraz zachowań turystów i odwiedzających Gdańsk w IV kwartale 2014 roku w większości przypadków, dokonano porównań uzyskanych wyników z rezultatami badań przeprowadzonych w IV kwartale 2013 roku przez Instytut Eurotest. Dokonano także syntetycznego zestawienia wyników badań obejmujących okres II, III i IV kwartału 2014 roku. Tytułem uzupełnienia należy podkreślić, że badanie realizowane w IV kwartale 2013 roku realizowane przez Instytut Eurotest było przeprowadzone na innej próbie badawczej, na podstawie różnego kwestionariusza wywiadu, pomiar dokonywany był w innych terminach a próba badawcza także miała charakter nieprobabilistyczny - nie gwarantujący pełnej reprezentatywności. W związku z powyższym, wyniki badań pochodzące z IV kwartału 2013 i IV kwartału 2014 nie mogą stanowić dokładnego materiału porównawczego, a jedynie ukazywać istotne trendy i zmiany określonych postaw i zachowań turystów i odwiedzających Gdańsk. ROZDZIAŁ I. METODOLOGIA BADAŃ 1.1. Metodologia badania Badanie miało charakter ilościowy, przy czym na etapie wstępnym (przygotowawczym) wykorzystane zostały dane wtórne, natomiast w etapie zasadniczym dane pierwotne dane pochodzące z badania ankietowego turystów i odwiedzających. Analizy etapu wstępnego zostały przeprowadzone metodą analizy danych zastanych (desk research). Ta metoda jest niezbędną i podstawową metodą stosowaną w badaniach ruchu turystycznego. Analiza dokumentów jest metodą badań społecznych, która zakłada szczegółową analizę istniejących i dostępnych danych. Metoda ta nie jest zatem związana z pozyskiwaniem nowych informacji, a jedynie scaleniem, przetworzeniem i analizą dostępnych danych pod kątem badania. Szacowanie liczby turystów oraz odwiedzających 10 Strona
Gdańsk w IV kwartale 2014 roku zostało dokonana na podstawie analizy danych wtórnych i danych pierwotnych oraz poprzez zagregowanie tych danych. Raport dotyczący turystyki gdańskiej w IV kwartale 2014 roku wzbogacony został o zasadniczą część badań dane pierwotne w postaci wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród turystów i odwiedzających Gdańsk, które zrealizowane zostały na próbie N=500 osób w miejscach o wysokim natężeniu ruchu turystycznego w Gdańsku. 1.2. Technika badania Badanie ruchu turystycznego w Gdańsku zrealizowane zostały techniką PAPI - Paper And Pencil Interview. Technika ta to wywiad bezpośredni zrealizowany zostanie przy użyciu papierowej ankiety wypełnianej przez wykwalifikowanego ankietera. Badania ruchu turystycznego w Gdańsku zostały realizowane techniką ankieterskich wywiadów osobistych metodą bezpośrednią. Wywiady zostały przeprowadzane w Gdańsku w miejscach o wysokim natężeniu ruchu a kwestionariusz do badania został przygotowany w formie papierowej. Pytania czytane były przez ankietera, który jednocześnie zapisywał odpowiedzi respondenta. To najbardziej tradycyjna metoda badawcza i także najbardziej skuteczna. Respondenci rozmawiając z ankieterem, którego mają przed sobą, czują się silnie zmotywowani do udzielania rzetelnych odpowiedzi. Wywiady bezpośrednie prowadzane były z turystami oraz gośćmi z Polski, natomiast turyści oraz goście z zagranicy otrzymywali kwestionariusz ankiety w odpowiedniej wersji językowej, którą następnie wypełniali osobiście bądź pod nadzorem ankietera. Badanie ruchu turystycznego w Gdańsku obejmowało zarówno osoby pozostające w Gdańsku nie dłużej niż jeden dzień (odwiedzający), jak i spędzających na jego terenie przynajmniej jedną noc (turyści) oraz osoby zakwaterowane na obszarze metropolitalnym według powiatów. 1.3. Zakres terminologiczny i pojęcia używane w raporcie Na potrzeby analityczne respondentów rozróżniono według kryteriów: długości pobytu na terenie Gdańska (goście i turyści) oraz kraju, którego rezydentem jest respondent (turyści oraz goście i ). W toku badania przyjęto definicje wymienionych powyżej pojęć, które zostały wypracowane przez Światową Organizację Turystyczną UNWTO: 11 Strona
osoby czasowo przebywające poza miejscem stałego zamieszkania lub pracy, nie dłużej niż 12 miesięcy. Turysta osoba czasowo przebywająca poza miejscem stałego zamieszkania lub pracy, nie dłużej niż 12 miesięcy, która zatrzymuje się co najmniej na jedną noc w danej lokalizacji podczas takiej podróży. osoby czasowo przebywające na terenie kraju, którego nie są rezydentami, które zatrzymują się co najmniej na jedną noc w danej lokalizacji podczas takiej podróży (Gdańsk). osoby czasowo przebywające na terenie kraju, którego nie są rezydentami, spędzające na terenie tego kraju jeden dzień, bez noclegu (osoby spędzające na terenie Gdańska jeden dzień, bez noclegu). osoby czasowo przebywające na terenie kraju/regionu kraju, którego są rezydentami, spędzające co najmniej jedną noc w lokalizacji poza miejscem swojego zamieszkania (Gdańsk) osoby czasowo przebywające na terenie kraju/regionu kraju, którego są rezydentami, spędzające w danej lokalizacji (nie będącej jego miejscem zamieszkania) jeden dzień, bez noclegu (osoby spędzające na terenie Gdańska jeden dzień, bez noclegu). 1.3. Narzędzie badawcze Na etapie programowania badania, w toku operacjonalizacji poszczególnych zmiennych, skonstruowano narzędzia badawcze, za pomocą których dokonano badania turystów oraz odwiedzających Gdańsk w okresie IV kwartału 2014 roku. Narzędzie badawcze stanowił kwestionariusz wywiadu (dla rezydentów krajowych), bądź też kwestionariusz ankiety (dla rezydentów zagranicznych). Oprócz ankiety przygotowanej w wersji w języku polskim, przygotowane zostały ich wersje obcojęzyczne (w języku: angielskim, niemieckim, hiszpańskim i rosyjskim). Na treść kwestionariuszy składały się pytania poruszające kwestie ściśle związane z celami badania. Na końcu każdego kwestionariusza wywiadu/ankiety zamieszczono metryczkę z pytaniami o cechy społeczno-demograficzne respondentów (płeć, wiek, status zawodowy oraz wykształcenie). Kwestionariusz ankiety składał się z pytań zamkniętych, pytań z możliwością wielokrotnego wyboru z kafeterią odpowiedzi oraz pytań otwartych umożliwiających swobodną wypowiedź respondenta. Ankiety zostały następnie zakodowane i poddane analizie statystycznej. 12 Strona
1.4. Dobór próby W związku z tym, że próba badawcza nie ma charakteru losowego (co wynika z braku możliwości skonstruowania operatu losowania dla populacji, jaką są turyści), w badaniach zastosowano schemat doboru próby określany w literaturze jako dostępnościowy lub okolicznościowy. Tak dobrana próba jest nieprobabilistyczna i nie gwarantuje pełnej reprezentatywności statystycznej badań ze względu na brak wiedzy na temat populacji generalnej. W związku z powyższym uwzględniając specyfikę sytuacji badawczej (naturalny brak operatu), przy konieczności zapewnienia reprezentatywności zastosowana została technika doboru jednostek empirycznych wypracowana na gruncie wyborczych badań realizowanych techniką exit pool. Przyjęto, że wybierany na respondenta będzie co 20-ty odwiedzający daną lokalizację (bez względu na jego narodowość). Badaniem objęte zostały osoby powyżej 18 roku życia. Dobór osób do badania poprzedzony został pytaniem wykluczającym stałych mieszkańców Gdańska, osób pracujących w Gdańsku, ale mieszkających poza Gdańskiem oraz przebywających na pobycie czasowym uczniów i studentów. W ramach badania turystyki gdańskiej w IV kwartale 2014 roku przeprowadzono 500 wywiadów kwestionariuszowych. Łącznie w ramach badania ruchu turystycznego w Gdańsku przeprowadzonych zostało w okresie II IV kwartału 2014 roku 2500 wywiadów kwestionariuszowych. 1.5. Realizacja i harmonogram badania Pomiary dokonywane były w wybranych lokalizacjach w Gdańsku. Badania przeprowadzane były w następujących lokalizacjach - rejonach nasilonego ruchu turystycznego w Gdańsku: ul. Długa, Długi Targ, ul. Mariacka, Długie Pobrzeże, Plac Solidarności, Rybackie Pobrzeże, molo i plaża w Brzeźnie, ZOO w Gdańsku Oliwie, Park w Oliwie oraz Katedra w Oliwie, Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy, dworzec PKP w Gdańsku, okolice stadionu PGE Arena (w okresie ogólnopolskich wydarzeń sportowych i artystycznych), okolice Hali Ergo Arena (w okresie ogólnopolskich wydarzeń sportowych i artystycznych), galerie i centra handlowe w Gdańsku (Galeria Bałtycka, Centrum Handlowe Matarnia, Centrum Handlowe Manhattan, Centrum Handlowe Madison). Ankiety 13 Strona
przeprowadzone na terenie galerii i centrów handlowych na terenie Gdańska nie stanowiły próby większej niż 10% wszystkich przeprowadzonych ankiet w danym pomiarze. Aby zapewnić reprezentatywność próby odwiedzających, czynności badawcze wykonywane były zarówno w dni robocze oraz w dni weekendowe. Taki rozkład czasowy realizacji badania podyktowany był koniecznością uwzględnienia zarówno ruchu turystycznego o charakterze nie-weekendowym, jak i weekendowym. Wywiady wykonywane były według ustalonego harmonogramu obejmującego cały okres IV kwartału 2014 roku. Tabela 1. Harmonogram realizacji badań turystów i odwiedzających Gdańsk w IV kwartale 2014 roku. Termin planowanych pomiarów Liczba pomiarów 4-5.X.2014r. 2 24-25.X.2014r. 2 14-15.XI.2014r 2 24-26.XI.2014r. 3 5-6.XII.2014r. 2 SUMA 11 14 Strona
ROZDZIAŁ II. OSZACOWANIE LICZBY TURYSTÓW I ODWIEDZAJĄCYCH GDAŃSK W IV KWARTALE 2014 ROKU Dorota Matuszewska Katedra Turystyki i Rekreacji Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu W celu oszacowania liczby turystów oraz osób odwiedzających Gdańsk zastosowano tradycyjne statystyczne metody analizy szeregów dynamicznych - w szczególności analizę wahań okresowych. Analizę przeprowadzono w kilku etapach, korzystając z różnych zarówno wtórnych jak i pierwotnych materiałów źródłowych. Drugi wymieniony rodzaj danych stanowił podstawę do określenia społecznego tła kształtowania się wielkości analizowanych zjawisk oraz przeprowadzenia próby oszacowania liczby osób, które nie korzystały z rejestrowanej bazy noclegowej lub odwiedzały miasto w krótkookresowych (zaledwie kilkugodzinnych) cyklach pobytowych. W celu uporządkowania terminologii niniejszej części Raportu przyjęto, że: mianem turystów określa się te osoby, które przynajmniej przez jedną noc korzystały z usług rejestrowanej bazy noclegowej lub innych form zakwaterowania w na terenie Gdańska. Pozostałe osoby przebywające na terenie tego miasta w ramach wypoczynku krótkookresowego, który nie był połączony z noclegiem określono terminem odwiedzających (odwiedzających jednodniowych). W analizie zjawiska wykorzystano w szczególności: (1) Dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby turystów korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej miasta (ostatnie 7 lat). (2) Treści raportów- Turystyka Gdańska w sezonie letnim 2012 roku. Turystyka Gdańska w III kwartale 2013 roku, Turystyka Gdańska w IV kwartale 2013 roku, Turystyka Gdańska w I kwartale 2014 roku oraz podsumowanie okresu badania w II, III,IV kwartale 2013 roku oraz w I kwartale 2014 roku. (3) Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w Gdańsku w IV kwartale 2014 r. (4) Dane z badania ankietowego dotyczącego struktury miejsc zakwaterowania turystów w rejestrowanej bazie noclegowej oraz turystów korzystających z innych form noclegu. (5) Opinie i opracowania dotyczące ogólnych trendów rozwoju turystyki w Polsce oraz w regionie gdańskim ze szczególnym uwzględnieniem dokumentów strategicznych z zakresu rozwoju turystyki miejskiej. 15 Strona
Pierwszy etap analizy polegał na wyborze wiarygodnych danych wyjściowych, które mogłyby posłużyć jako podstawa do obliczenia wskaźników dynamiki oraz wyznaczenia trendu rozwoju zjawiska. Przyjęto, że na wstępnym etapie analizy, ten warunek spełniają jedynie dane GUS z zakresu liczby turystów korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej miasta (w ujęciu ogólnym i w podziale na turystów zagranicznych oraz krajowych). Dane tego rodzaju uporządkowane w siedmioletnie cykle dynamiczne, obok ogólnej tendencji rozwojowej wykazują również wahania sezonowe - powtarzające się co roku zmiany ilościowe zjawiska o charakterze periodycznym. W przypadku wielkości ruchu turystycznego wiązać je należy m.in. ze zwyczajami społecznymi (dominujące okresy urlopowe oraz przyzwyczajenia w zakresie wyboru destynacji turystycznych), porami roku, głównymi cyklicznymi imprezami masowymi itp. Metodę wyodrębniania wahań sezonowych w odniesieniu do zebranych materiałów źródłowych podzielono na kilka etapów: (1) Sporządzenie wykresu, pozwalającego określić charakter wahań (model addytywny lub multiplikatywny). (2) Wyodrębnienie w analizowanym zjawisku tendencji rozwojowej. (3) Eliminację trendu z szeregu dynamicznego. (4) Obliczenie surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów (kwartałów). (5) Obliczenie wskaźników korygujących. (6) Obliczenie oczyszczonych wskaźników sezonowości. W etapie końcowym pozwalają one na dokonanie prognozy wartości analizowanego zjawiska w każdym kolejnym kwartale. 2.1. Liczba turystów w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013 Dane zamieszczone w Tabeli 2 świadczą o tym, że z wyjątkiem 2008 i 2010 r. liczba turystów w IV kwartale lat 2007-2013 utrzymywała tendencję wzrostową. Największa liczba osób korzystała z rejestrowanej bazy noclegowej miasta w miesiącu październiku. Ogółem w tym miesiącu w latach 2007-2013 z usług zorganizowanej bazy noclegowej miasta skorzystało ok. 270 tys. osób. Średnia liczba turystów dla każdego miesiąca kwartału wahała się od 23 512 osób w roku 2008 do 42 555 gości w roku 2013. W ujęciu rocznym najwyższy 16 Strona
wzrost wskaźnika dynamiki zjawiska zaobserwowano w roku 2009, kiedy to w porównaniu do roku poprzedniego osiągnął on wartość 52,51%. Tabela 2. Liczba turystów ogółem w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach IV kwartału w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). ROK 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem MIESIĄC X XI XII Ogółem liczba turystów w IV kwartale Średnia liczba turystów w każdym miesiącu IV kwartału 33198 22977 18876 75051 25017 29936 22292 18309 70537 23512,3 39846 25722 21479 87047 29015,7 33283 26317 19702 79302 26434 38334 33314 26371 98019 32673 45623 32185 31949 109757 36585,7 50104 40771 36791 127666 42555,3 270324 203578 173477 - - Tabela 3. Wskaźniki dynamiki liczby turystów w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska według miesięcy w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok=100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 X XI XII 33198 nie dotyczy 22977 nie dotyczy 18876 nie dotyczy 29936-9,82589 22292-2,98124 18309-3,00381 39846 33,10396 25722 15,38669 21479 17,31389 33283-16,4709 26317 2,313195 19702-8,2732 38334 15,17592 33314 26,58738 26371 33,84936 45623 19,01445 32185-3,38897 31949 21,15202 50104 9,8218 40771 26,67702 36791 15,1554 W świetle danych zamieszczonych w Tabeli 3, a mogących wpłynąć na dalsze prognozowanie wielkości zjawiska, na uwagę zasługują wyraźne wzrosty wartości zjawiska (w porównaniu z jego wartością w analogicznym miesiącu roku go poprzedzającego) w październiku 2009 r., listopadzie 2011 oraz 2013 r. oraz grudniu 2011 r. Należy zaznaczyć, że po gwałtownym wzroście liczby gości bazy noclegowej w 2012 r., w roku kolejnym nastąpił jej dalszy przyrost o ok. 21,6%. Ze względu na wyżej przedstawione uwarunkowania, w dalszej części analizy postanowiono zastosować dłuższe szeregi dynamiczne, pozwalające na uchwycenie sezonowych wahań prognozowanego zjawiska oraz wyeliminowania błędów, które mogłyby wynikać z zawężenia obliczeń wyłącznie do danych ilościowych dotyczących IV kwartału. Dane wyjściowe do wyodrębnienia wahań sezonowych zostały zamieszczone w Tabeli 4. 17 Strona
Tabela 4. Liczba turystów ogółem korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok Miesiąc Ogółem I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2007 18597 16331 24267 24440 41165 44567 55525 53485 41222 33198 22977 18876 2008 18449 20018 22681 29900 41327 43285 52171 51854 37107 29936 22292 18309 2009 18529 18668 24690 28166 38402 46849 60767 61025 46395 39846 25722 21479 2010 17915 20218 25775 29040 45373 50888 63522 59541 44696 33283 26317 19702 2011 19628 21954 26473 33289 45848 56907 67589 65347 51801 38334 33314 26371 2012 28444 23164 35197 46577 60425 57712 82840 76828 63615 45623 32185 31949 2013 29075 28660 37478 43773 62768 70631 82322 82111 63944 50104 40771 36791 270324 203578 173477 394650 387329 430538 436270 486855 584559 628428 18 Strona
Zgodnie z metodologią przedstawioną we wstępie do tej części opracowania dane zamieszczone w Tabeli 4 posłużyły do sporządzenia wykresu, który wykorzystano do określenia charakteru wahań. Przed wykonaniem wykresu dane miesięczne z Tabeli 4. zsumowano otrzymując dane dla poszczególnych kwartałów. Wykres 1. Liczba turystów ogółem korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych kwartałach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). 250000 L i c z b a t u r y s t ó w 200000 150000 100000 50000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213141516171819202122232425262728 Numer kwartału Numery zaznaczone na osi X oznaczają numery kwartałów opisanych w tabeli roboczej (Tabela 5). Z wykresu (Wykres 1) wynika, że szereg empiryczny charakteryzuje się tendencją rozwojową. Na podstawie wykresu można przypuszczać, że wahania sezonowe mają charakter multiplikatywny. Tabela 5. Tablica robocza. (Źródło: obliczenia własne Dorota Matuszewska). Lata Kwartał y t (w tys.) wartość zjawiska w okresie t 2007 I II III IV 2008 I II III IV T numer kwartału ytxt t 2 trend Surowe wskaźniki sezonowości 59,20 1 59,195 1 82,74 71,54339 110,17 2 220,344 4 85,47 128,9014 150,23 3 450,696 9 88,2 170,3311 75,05 4 300,204 16 90,93 82,53712 61,15 5 305,74 25 93,66 65,28721 114,51 6 687,072 36 96,39 118,8007 141,13 7 987,924 49 99,12 142,385 70,54 8 564,296 64 101,85 69,25577 19 Strona
2009 I II III IV 2010 I II III IV 2011 I II III IV 2012 I II III IV 2013 I II III IV 61,89 9 556,983 81 104,58 59,17671 113,42 10 1134,17 100 107,31 105,691 168,19 11 1850,057 121 110,04 152,8417 87,05 12 1044,564 144 112,77 77,18986 63,91 13 830,804 169 115,5 55,3316 125,30 14 1754,214 196 118,23 105,9807 167,76 15 2516,385 225 120,96 138,6896 79,30 16 1268,832 256 123,69 64,11351 68,06 17 1156,935 289 126,42 53,83246 136,04 18 2448,792 324 129,15 105,338 184,74 19 3510,003 361 131,88 140,0796 98,02 20 1960,38 400 134,61 72,81703 86,81 21 1822,905 441 137,34 63,20446 164,71 22 3623,708 484 140,07 117,5941 223,28 23 5135,509 529 142,8 156,3606 109,76 24 2634,168 576 145,53 75,41881 95,21 25 2380,325 625 148,26 64,22029 177,17 26 4606,472 676 150,99 117,3402 228,38 27 6166,179 729 153,72 148,5669 127,67 28 3574,648 784 156,45 81,60179 3348,629 406 53551,504 7714 3348,66 X Dla wartości empirycznych zjawiska wyznaczono trend opisany następującą funkcją liniową: ŷ t = 80,01+2,73t Kolejny etap obliczeń polegał na eliminacji z szeregu trendu przez wyznaczenie surowych wskaźników sezonowości (Tabela 5) oraz obliczenie średnich surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów- tj. kwartałów (Tabela 6). Tabela 6. Średnie surowe wskaźniki sezonowości. (Źródło: obliczenia własne Dorota Matuszewska). ROK I II III IV 2007 71,5434 128,9014 170,3311 82,5371 2008 65,2872 118,8007 142,3850 69,2558 2009 59,1767 105,691 152,8417 77,1899 2010 55,3316 105,9807 138,6896 64,1135 2011 53,8325 105,338 140,0796 72,8170 2012 63,2045 117,5941 156,3606 75,4188 2013 64,2203 64,22029 148,5669 81,6018 Średnia 61,7994 106,6466 149,8935 74,7048 20 Strona
Następnie obliczono wskaźnik korygujący, który stanowi średnią arytmetyczną z surowych wskaźników sezonowości (k). W tym przypadku osiągnął on wartość: 98,26109. Obliczono również oczyszczone wskaźniki sezonowości. Dla IV kwartału wartość tego wskaźnika wynosiła 76,0268. Wartość teoretyczną ogólnej liczby turystów, którzy skorzystają z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w IV kwartale 2014 r. oszacowano na podstawie wyżej przedstawionej funkcji trendu (przyjmując że t dla tego okresu=32; t=29 oznacza I kwartał 2014 r., t= 30 to II kwartał 2014 r., t=31 to III kwartał 2014 r.). Otrzymaną wartość skorygowano o wskaźnik sezonowości dla IV kwartału. Oszacowana liczba turystów, którzy najprawdopodobniej skorzystają z usług rejestrowanych obiektów noclegowych w IV kwartale 2014 roku to 127 246 osób. 2.2. Liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013 Dane zamieszczone w Tabeli 7 wskazują, że liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska do roku 2012 utrzymywała tendencję wzrostową. Największa liczba osób korzystała z rejestrowanej bazy noclegowej miasta w miesiącu październiku ( z wyjątkiem listopada 2011r.). Ogółem w tym miesiącu w latach 2007-2013 z usług oficjalnej bazy noclegowej Gdańska skorzystało ok. 179 tys. turystów krajowych. Średnia liczba turystów dla każdego miesiąca kwartału wahała się od 17 546 osób w roku 2007 do 26 579 gości w 2012 r. W ujęciu rocznym najwyższy wzrost wskaźnika dynamiki zjawiska zaobserwowano w roku 2011, kiedy to w porównaniu do roku poprzedniego liczba zarejestrowanych turystów z obszaru Polski wzrosła o 16,64%. Tabela 7. Liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach IV kwartału w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). ROK 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem MIESIĄC X XI XII Ogółem liczba turystów w IV kwartale Średnia liczba turystów w każdym miesiącu IV kwartału 22454 16555 13630 52639 17546,3 22080 16993 14018 53091 17697 26535 19096 14826 60457 20152,3 23303 19988 14390 57681 19227 24364 24461 18455 67280 22426,7 29269 20524 20542 70335 23445 30560 25866 23310 79736 26578,7 178565 143483 119171 52639 17546,3 21 Strona
W świetle danych zamieszczonych w Tabeli 8, a mogących wpłynąć na dalsze prognozowanie wielkości zjawiska, na uwagę zasługują wyraźne wzrosty wartości zjawiska (w porównaniu z jego wartością w analogicznym miesiącu w roku go poprzedzającego) w grudniu 2011 r. (28,25%) oraz listopadzie 2013 r. (26,03%). Ze względu na wyżej przedstawione uwarunkowania, w dalszej części analizy postanowiono zastosować dłuższe szeregi dynamiczne, pozwalające na uchwycenie sezonowych wahań prognozowanego zjawiska oraz wyeliminowania błędów, które mogłyby wynikać z zawężenia obliczeń wyłącznie do danych ilościowych dotyczących IV kwartału. Dane wyjściowe do wyodrębnienia wahań sezonowych zostały zamieszczone w Tabeli 9 Tabela 8. Wskaźniki dynamiki liczby turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska według miesięcy w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok=100%) Liczba turystów w miesiącu X XI XII Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) 22454 nie dotyczy 16555 nie dotyczy 13630 nie dotyczy 22080-1,66563 16993 2,645726 14018 2,846662 26535 20,17663 19096 12,37568 14826 5,764018 23303-12,1801 19988 4,671135 14390-2,94078 24364 4,553062 24461 22,37843 18455 28,24878 29269 20,13216 20524-16,095 20542 11,30859 30560 4,41081 25866 26,02806 23310 13,47483 22 Strona
Tabela 9. Liczba turystów krajowych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok Miesiąc Ogółem I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2007 13358 11567 16366 15498 23532 25818 32640 32272 24444 22454 16555 13630 248134 2008 14421 15178 16181 21497 27423 28041 34399 34209 23674 22080 16993 14018 268114 2009 15181 14975 19775 22135 27885 28895 39996 37853 28384 26535 19096 14826 295536 2010 13383 15776 18453 20922 29205 31702 41230 37603 28508 23303 19988 14390 294463 2011 14678 16797 20075 24059 29499 36691 42679 41494 32904 24364 24461 18455 326156 2012 21045 16917 25831 32078 38651 29121 51376 49865 39226 29269 20524 20542 374445 2013 19793 20497 24640 28096 36927 43747 49047 47750 38227 30560 25866 23310 388460 Suma 30560 25866 23310 23 Strona
Zgodnie z przyjętą metodologią dane zamieszczone w Tabeli 9 posłużyły do sporządzenia wykresu (Wykres 2), który wykorzystano do określenia charakteru wahań. Przed wykonaniem wykresu dane miesięczne z Tabeli 9 zsumowano otrzymując dane dla poszczególnych kwartałów. Wykres 2. Liczba turystów krajowych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych kwartałach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). 160000 L i c z b a t u r y s t ó w 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213141516171819202122232425262728 Numer kwartału Numery zaznaczone na osi X oznaczają numery kwartałów opisanych w tabeli roboczej (Tabeli 10). Z wykresu (Wykres 2) wynika, że szereg empiryczny charakteryzuje się tendencją rozwojową. Na podstawie wykresu można przypuszczać, że wahania sezonowe mają charakter multiplikatywny. Tabela 10. Tablica robocza. (Źródło: obliczenia własne Dorota Matuszewska). Lata Kwartał y t (w tys.) wartość zjawiska w okresie t t numer kwartału Ytxt t 2 trend Surowe wskaźniki sezonowości 2007 I 41,29 1 41,291 1 57,21 72,17445 II 64,85 2 129,696 4 58,78 110,3232 III 89,36 3 268,068 9 60,35 148,063 IV 52,64 4 210,556 16 61,92 85,0113 2008 I 45,78 5 228,9 25 63,49 72,10584 II 76,96 6 461,766 36 65,06 118,2923 III 92,28 7 645,974 49 66,63 138,4992 24 Strona
IV 53,09 8 424,728 64 68,2 77,84604 2009 I 49,93 9 449,379 81 69,77 71,56514 II 78,92 10 789,15 100 71,34 110,6182 III 106,23 11 1168,563 121 72,91 145,7043 IV 60,46 12 725,484 144 74,48 81,17213 2010 I 47,61 13 618,956 169 76,05 62,60618 II 81,83 14 1145,606 196 77,62 105,4226 III 107,34 15 1610,115 225 79,19 135,5487 IV 57,68 16 922,896 256 80,76 71,42273 2011 I 51,55 17 876,35 289 82,33 62,61387 II 90,25 18 1624,482 324 83,9 107,5673 III 117,08 19 2224,463 361 85,47 136,9802 IV 67,28 20 1345,6 400 87,04 77,29779 2012 I 63,79 21 1339,653 441 88,61 71,993 II 99,85 22 2196,7 484 90,18 110,723 III 140,47 23 3230,741 529 91,75 153,0975 IV 70,34 24 1688,04 576 93,32 75,3697 2013 I 64,93 25 1623,25 625 94,89 68,4266 II 108,77 26 2828,02 676 96,46 112,7618 III 135,02 27 3645,648 729 98,03 137,7374 IV 79,74 28 2232,608 784 99,6 80,05622 2195,308 406 34696,68 7714 693,06 x Dla wykorzystanych wartości empirycznych wyznaczono trend opisany następującą funkcją liniową: ŷ t = 55,64+1,57t Kolejny etap obliczeń polegał na eliminacji z szeregu trendu przez wyznaczenie surowych wskaźników sezonowości (Tabela 10) oraz obliczenie średnich surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów- tj. kwartałów (Tabela 11). Tabela 11. Średnie surowe wskaźniki sezonowości. (Źródło: obliczenia własne Dorota Matuszewska). ROK I II III IV 2007 72,17445 110,3232 148,063 85,0113 2008 72,10584 118,2923 138,4992 77,84604 2009 71,56514 110,6182 145,7043 81,17213 2010 62,60618 105,4226 135,5487 71,42273 2011 62,61387 107,5673 136,9802 77,29779 2012 71,993 110,723 153,0975 75,3697 2013 68,4266 112,7618 137,7374 80,05622 Średnia 68,78358 110,8155 142,2329 78,31085 25 Strona
Następnie obliczono wskaźnik korygujący, który stanowi średnią arytmetyczną z surowych wskaźników sezonowości (k). W tym przypadku osiągnął on wartość: 100,0357. Obliczono także oczyszczone wskaźniki sezonowości. Dla IV kwartału wartość tego wskaźnika wynosiła 78,2829. Wartość teoretyczną liczby turystów krajowych, którzy skorzystają z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w III kwartale 2014 r. oszacowano na podstawie wyżej przedstawionej funkcji trendu (przyjmując że t dla tego okresu=32; t=29 oznacza I kwartał 2014 r., t = 30 II kwartał 2014 r., t=31 to III kwartał). Otrzymaną wartość skorygowano o wskaźnik sezonowości dla II kwartału. Oszacowana liczba turystów, którzy najprawdopodobniej skorzystają z usług rejestrowanych obiektów noclegowych w IV kwartale 2014 roku to 82 885 osób. 2.3. Liczba turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013 Dane zamieszczone w Tabeli 12 świadczą o tym, że z wyjątkiem 2008 i 2010 r. liczba turystów zagranicznych w IV kwartale lat 2007-2013 utrzymywała tendencję wzrostową. Największa liczba osób korzystała z rejestrowanej bazy noclegowej miasta w miesiącu październiku. Ogółem w tym miesiącu w latach 2007-2013 z usług zorganizowanej bazy noclegowej miasta skorzystały ok. 92 tys. osób spoza granic Polski. Średnia liczba turystów dla każdego miesiąca kwartału wahała się od 5 815 osób w roku 2008 do 15 976 gości z zagranicy w roku 2013. W ujęciu rocznym najwyższy wzrost wskaźnika dynamiki zjawiska zaobserwowano w roku 2009, kiedy to w porównaniu do roku poprzedniego osiągnął on wartość 50,41%. Tabela 12. Liczba turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach IV kwartału w latach 2007 2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). ROK 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem MIESIĄC X XI XII Ogółem liczba turystów w IV kwartale Średnia liczba turystów w każdym miesiącu IV kwartału 10744 6422 5246 22412 7470,67 7856 5299 4291 17446 5815,33 13311 6625 6653 26589 8863 9980 6329 5312 21621 7207 13970 8853 7916 30739 10246,3 16357 11661 11407 39425 13141,7 19544 14905 13481 47930 15976,7 91762 60094 54306 - - 26 Strona
Tabela 13. Wskaźniki dynamiki liczby turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska według miesięcy w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok=100%) Liczba turystów w miesiącu X XI XII Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) 10744 nie dotyczy 6422 nie dotyczy 5246 nie dotyczy 7856-26,8801 5299-17,4868 4291-18,2043 13311 69,43737 6625 25,02359 6653 55,04544 9980-25,0244 6329-4,46792 5312-20,1563 13970 39,97996 8853 39,87992 7916 49,02108 16357 17,08661 11661 31,71806 11407 44,10056 19544 19,48401 14905 27,81923 13481 18,18182 W świetle danych zamieszczonych w Tabeli 13, a mogących wpłynąć na dalsze prognozowanie wielkości zjawiska, na uwagę zasługują wyraźne wzrosty wartości zjawiska (w porównaniu z jego wartością w analogicznym miesiącu roku go poprzedzającego) w październiku 2009 r., oraz grudniu 2009 i 2011 r. Tendencja wyraźnego wzrostu wskaźnika dynamiki z grudnia 2012 utrzymała się również w kolejnym roku (wartość 44,1). Najwyraźniejsze spadki wskaźnika dynamiki odnotowano natomiast w październiku 2008 oraz 2010 r. Ze względu na wyżej przedstawione uwarunkowania, w dalszej części analizy postanowiono zastosować dłuższe szeregi dynamiczne, pozwalające na uchwycenie sezonowych wahań prognozowanego zjawiska oraz wyeliminowania błędów, które mogłyby wynikać z zawężenia obliczeń wyłącznie do danych ilościowych dotyczących IV kwartału. Dane wyjściowe do wyodrębnienia wahań sezonowych zostały zamieszczone w Tabeli 14. 27 Strona
Tabela 14. Liczba turystów zagranicznych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Suma Rok Miesiąc Ogółem 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 5239 4764 7901 8942 17633 18749 22885 21213 16778 10744 6422 5246 146516 4028 4840 6500 8403 13904 15244 17772 17645 13433 7856 5299 4291 119215 3348 3693 4915 6031 10517 17954 20771 23172 18011 13311 6625 6653 135001 4532 4442 7322 8118 16161 19186 22292 21938 16188 9980 6329 5312 141800 4950 5157 6398 9230 16349 20216 24910 23853 18897 13970 8853 7916 160699 7399 6247 9366 14499 21774 28591 31464 29961 24389 16357 11661 11407 213115 9282 8163 12838 15677 25841 26884 33275 34361 25717 19544 14905 13481 239968 91762 60094 54306 28 Strona
Zgodnie z metodologią przedstawioną we wstępie do tej części opracowania dane zamieszczone w Tabeli 14 posłużyły do sporządzenia wykresu (Wykres 3), który wykorzystano do określenia charakteru wahań. Przed wykonaniem wykresu dane miesięczne z Tabeli 14. zsumowano otrzymując dane dla poszczególnych kwartałów. Wykres 3. Liczba turystów zagranicznych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych kwartałach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). 100000 90000 L i c z b a t u r y s t ó w 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213141516171819202122232425262728 Numer kwartału Numery zaznaczone na osi X oznaczają numery kwartałów opisanych w tabeli roboczej Tabela 14. Z wykresu (Wykres 3) wynika, że szereg empiryczny charakteryzuje się tendencją rozwojową. Na podstawie wykresu można przypuszczać, że wahania sezonowe mają charakter multiplikatywny. Tabela 15. Tablica robocza. (Źródło: obliczenia własne Dorota Matuszewska). Lata Kwartał y t (w tys.) wartość zjawiska w okresie t 2007 I 2008 I II III IV II t numer kwartału ytxt t 2 trend Surowe wskaźniki sezonowości 17,90 1 17,904 1 25,36 70,59937 45,32 2 90,648 4 26,54 170,7762 60,88 3 182,628 9 27,72 219,6104 22,41 4 89,648 16 28,9 77,55017 15,37 5 76,84 25 30,08 51,09043 37,55 6 225,306 36 31,26 120,1248 29 Strona
III IV 2009 I II III IV 2010 I II III IV 2011 I II III IV 2012 I II III IV 2013 I II III IV 48,85 7 341,95 49 32,44 150,5857 17,45 8 139,568 64 33,62 51,89173 11,96 9 107,604 81 34,8 34,35632 34,50 10 345,02 100 35,98 95,89216 61,95 11 681,494 121 37,16 166,7223 26,59 12 319,068 144 38,34 69,35055 16,30 13 211,848 169 39,52 41,23482 43,47 14 608,51 196 40,7 106,7936 60,42 15 906,27 225 41,88 144,2646 21,62 16 345,936 256 43,06 50,21133 16,51 17 280,585 289 44,24 37,30787 45,80 18 824,31 324 45,42 100,8256 67,66 19 1285,54 361 46,6 145,1931 30,74 20 614,78 400 47,78 64,33445 23,01 21 483,252 441 48,96 47,00163 64,86 22 1427,008 484 50,14 129,3658 85,81 23 1973,722 529 51,32 167,2136 39,43 24 946,2 576 52,5 75,09524 30,28 25 757,075 625 53,68 56,41393 68,40 26 1778,452 676 54,86 124,6847 93,35 27 2520,531 729 56,04 166,5828 47,93 28 1342,04 784 57,22 83,76442 1156,314 406 18923,74 7714 1156,12 x Dla wartości empirycznych zjawiska wyznaczono trend opisany następującą funkcją liniową: ŷ t = 24,18+1,18t Kolejny etap obliczeń polegał na eliminacji z szeregu trendu przez wyznaczenie surowych wskaźników sezonowości (Tabela 15) oraz obliczenie średnich surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów- tj. kwartałów (Tabela 16). Tabela 16. Średnie surowe wskaźniki sezonowości. (Źródło: obliczenia własne Dorota Matuszewska). ROK I II III IV 2007 70,59937 170,7762 219,6104 77,55017 2008 51,09043 120,1248 150,5857 51,89173 2009 34,35632 95,89216 166,7223 69,35055 2010 41,23482 106,7936 144,2646 50,21133 2011 37,30787 100,8256 145,1931 64,33445 2012 47,00163 129,3658 167,2136 75,09524 2013 56,41393 124,6847 166,5828 83,76442 Średnia 48,28634 121,209 165,7389 67,45684 30 Strona