Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA BIAŁORUSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 15.03.2018 r. 1. Test konkursowy zawiera 12 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte. Na ich rozwiązanie masz 90 minut. Sprawdź, czy test jest kompletny. 2. Zanim udzielisz odpowiedzi, uważnie przeczytaj treść zadania. 3. Wszystkie odpowiedzi czytelnie i wyraźnie wpisuj w wyznaczonych miejscach. 4. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka ani gumki. Nie komunikuj się z innymi uczestnikami konkursu. 5. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wyboru wielokrotnego wybierz jedną, prawidłową odpowiedź i zaznacz ją krzyżykiem, np.: A Б В Г Jeżeli się pomylisz i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to złe zaznaczenie otocz kółkiem B, po czym skreśl właściwą literę, np.: A Б В Г 6. Sprawdź wszystkie odpowiedzi przed oddaniem testu. 7. Nie podpisuj testu, zostanie on zakodowany. 8. Brudnopis, dołączony do testu, nie podlega ocenie.
Zadanie 1. (8 p.) Прачытай верш Ларысы Геніюш і пры дапамозе васьмі сказаў прадстаў думкі лірычнага я на тэму яго роднага краю Беларусі. *** Маці мая сялянская, маці мая славянская, ветлівая, гасцінная, у крыўдзе чужой непавінная. Ураджайная і зялёная, хлебам слаўная ад вякоў, неспакойная, неўгамонная ды бунтарская ў жылах кроў. Гаспадарыла ды батрачыла намагалася за дваіх. Не хачу я чужое мачыхі аглядаць на слядах тваіх! Ты мой боль круты, ты мой шлях святы, сцежка верная ў цішыне. Усё мне дорага, што прыдбала ты працай, сілаю для мяне. Ты як праўда праўд, усюды свой і брат, мовы роднае звонкі дар. Ты мой шлях круты, ты мой боль святы, Беларусь мая, мой алтар. (1966 г.) Strona 2 z 7
Zadanie 2. (5 p.) На аснове выказванняў Галіны Тычкі ў тэксце Шлях да нацыянальнай дзяржаўнасці дапасуй даты да адпаведных гістарычных падзей. Каля кожнай даты пастаў нумар падзеі. - Да лета 1915 года... - З сакавіка 1917 года... - 25 сакавіка 1918 года... - 1 студзеня 1919 года... - 18 сакавіка 1921 года... Падзеі: 1. Падпісанне Рыжскай дамовы, якая падзяліла Беларусь паміж Расійскай Савецкай Федэратыўнай Сацыялістычнай Рэспублікай (РСФСР) і Польшчай. 2. Паўстанне Беларускай Народнай Рэспублікі (БНР). 3. Больш за мільён цывільнага насельніцтва Беларусі ўцякло або было прымусова выгнана ў глыб Расіі. 4. Бальшавікі абвясцілі аб стварэнні Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі (БССР). 5. Шырока разгарнулася беларуская палітычная дзейнасць. Zadanie 3. (8 p.) На аснове мініяцюры Сакрата Яновіча Гасцінец раскажы ў васьмі сказах на тэму чалавечага жыцця. Жыццё бы той гасцінец, па якім праходзім вярсту за вярстою. Губляемся паміж гоняў жыцця каласістага і прыпыняемся, заварожаныя, ля кветкі першага кахання. Спяшаемся далей, не сарваўшы яе, бо здаецца нам, што сустрэнем яшчэ прыгажэйшую. Бачым наўкола далячынь цудоўна-цудоўную. Ідзём праз жыццё штораз павальней, адзін пагорак вышэй другога, шукаем цяньку хоць бы пад дзічкаю, на мяжы палыну, азіраемся на пройдзеныя вёрсты і ўгледзім далёкую кветку першага кахання. Але ўжо занадта далёка зайшлі мы, каб вярнуцца па яе. І засынаем ад знямогі, і сніцца яна нам не раз, а прыгажосць яе стала меркаю прыгажосці свету і хараства. І да скону не зразумеем, чаму пры гасцінцы жыцця нашага толькі адна такая кветка была... Strona 3 z 7
Zadanie 4. (5 p.) Пастаў тэзіс да мініяцюры Сакрата Яновіча і абгрунтуй яго пры дапамозе чатырох аргументаў. Элегія пакінутага гнязда Хаты вясковыя гнёзды пакінутыя, якім не пачуць ужо галасоў маладых. Пад кашаль старэчы слухаць вам байкі пра лёс залаты сыноў, што ў чыноўніках ходзяць, і пра дочак замужжы панскія. А яны ж не тыя птушкі, каб у старонне роднае вярнуцца. Пагінуць па свеце шырокім, паразлятаўшыся хто куды і нават туды, дзе ніхто не чакаў іх. Ім, аднак, хлебна ёсць там, на спадчыне той чужой, хоць бывае і зусім зязюльчынай. Куюць галасіста песню сваю шчасця ад сытасці безайчыннай, задаволеныя над задаволенымі. А вёску тваю няхай яма заваліць разам з мінулым яе нялюдскім ды працаю гаротнаю, з доляй горкаю і сварнёю без сціхання, з усімі зайздрасцямі яе ды праўдамі тымі і няпраўдамі!.. Унукі твае, хаціна ты хілая, кажуць і казаць будуць: не дай Бог пад страхою тваёю нарадзіцца! Тэзіс:... Аргументы: Zadanie 5. (5 p.) Упарадкуй план згодна са зместам XX часткі паэмы Якуба Коласа Новая зямля пад загалоўкам Каляды. Запішы. Заняткі членаў сям'і перад Куццёю. Абрады і вераванні ў першы дзень Каляд. Вобраз зімы. Калядная вячэра. Падрыхтоўка да Каляд. 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... Strona 4 z 7
Zadanie 6. (3 p.) Успомні байку Кандрата Крапівы Ганарысты парсюк і растлумач значэнне памешчаных там фразеалагізмаў: - праўда ў вочы коле -... - носа не дастаць і сажнем -... - праз цябе я чырванець прымушан -... Zadanie7. (8 p.) З урыўка верша Ларысы Геніюш За прасніцай выпішы па два: - назоўнікі -... - прыметнікі -... - дзеясловы -... - займеннікі -... Калаўротак бурчыць сваю песню пасівелых далёкіх нам дзён. З праллі пальцамі спевам ён песціць залацісты на прасніцы лён. Наліваецца нітка на шпулю і з-пад рук уцякаючы ў міг. З яе белыя будуць кашулі, будзе тонкі, узорны ручнік. Zadanie 8. (8 p.) Напішы лічэбнікі словамі. 1. З лістапада 1906 года......... распачынаецца выданне новай беларускай газеты Наша ніва. 2. У бежанства выехала больш за 1000000... цывільнага насельніцтва Беларусі. 3. Беларуская Народная Рэспубліка паўстала 25 сакавіка...... 1918 года..........4. У гэтым годзе адзначаем яе 100... гадавіну паўстання. Zadanie 9. (5 p.) Дапасуй да сказаў-тлумачэнняў пададзеныя ніжэй фразеалагізмы. - Перастаць гаварыць, замоўкнуць. -... - Дурэць, рабіць што захочацца, сваволіць. -... - Далікатна абыходзіцца з кім-небудзь. -... - Уводзіць у зман, ашукваць. -... - Многа гаварыць непатрэбнага. -... Фразеалагізмы: званіць языком, хадзіць на пальчыках, прышчаміць язык, вадзіць за нос, хадзіць на галаве. Strona 5 z 7
Zadanie 10. (8 p.) На месцы кропак напішы адпаведную прыстаўку: з- / с-, раз- / рас-, без- / бес-, уз- / ус-, пад-, аб-, ад-. 1. Апошні раз ра...ступіўся лес. 2. Мінула ноч і цемрадзь стала бя...сільнай. 3. Карабель плыве ў а...крытым моры. 4. Над ракой у...няліся празрыстыя кудзеркі пары. 5. Пасля дажджу рэчка ра...лілася. 6. Дарога бегла між...жатых палеткаў. 7. Не па...казвай яму сказаў настаўнік. 8. Іголка і нітка а...шывае цэлы свет. Zadanie 11. (8 p.) Перакладзі сказы на беларускую мову. Dzień dobry przywitał się nauczyciel ze swoimi wychowankami. Dzisiaj porozmawiamy na temat wyrazów grzecznościowych. Bardzo proszę, nazwijcie je. Proszę, przepraszam powiedziała z ostatniej ławki uczennica. Dziękuję wszyscy usłyszeli cieniutki głos bardzo nieśmiałego chłopca. Bardzo dobrze, pamiętajcie, to są magiczne słowa. Bez ich znajomości nie możemy nazywać siebie wartościowymi ludźmi.... Do widzenia, do poniedziałku, życzę wam przyjemnego odpoczynku. Zadanie 12. (9 p.) Займеннікі, якія знаходзяцца ў дужках, пастаў у патрэбным склоне. 1. Пакажы (я)..., калі ласка, альбом. 2. Скажы (яна)..., дзе знаходзіцца аўтобусны прыпынак. 3. Я хачу параіцца з (ты).... 4. Ён запрасіў (яны)... ў кіно. 5. (Я)... завуць Аня. 6. Жадаю (вы)... поспехаў у працы. 7. (Мой)... брату дваццаць гадоў. 8. Чаму (ты)... не было ўчора ў школе? 9. Прабач (ён)..., сказала маці. Strona 6 z 7
BRUDNOPIS (nie jest oceniany) Strona 7 z 7