Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Brzegu O C E N A S T A N U S A N I T A R N E G O P O W I A T U B R Z E S K I E G O

Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Brzegu O C E N A S T A N U S A N I T A R N E G O P O W I A T U B R Z E S K I E G O 2009

Spis treści: Wstęp 3-6 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 7-21 II. Stan sanitarny w zakresie epidemiologii 22-28 III.Jakość wody przeznaczonej do spożycia 29-31 IV Obiekty użyteczności publicznej 31-32 V. Stan sanitarny Zakładów Opieki Zdrowotnej 32-33 VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych 34-41 VII. Stan sanitarny środowiska pracy 41-46 VIII Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku 46-59 I X. Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 59-61 X. Działalność oświatowo zdrowotna i promocja zdrowia 61-66 2

WSTĘP Państwowa Inspekcja Sanitarna działa na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej tekst jednolity z dn.4 maja 2006r.( Dz.U. Nr 122 poz.851 z późn. zm.). Została powołana w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych środowiska oraz zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych. Działalność nadzorowa Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Brzegu, polegająca na kontroli spełnienia wymagań obowiązujących przepisów prawnych w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych jest możliwa dzięki profesjonalnej, stale kształcącej się kadrze pracowników, a także wdrożeniu kompleksowego systemu zarządzania jakością. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzegu sprawuje nadzór nad warunkami: - higieny środowiska - higieny pracy w zakładach pracy - higieny procesów nauczania i wychowania w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych - higieny wypoczynku i rekreacji - zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku - higieniczno sanitarnymi zakładów opieki zdrowotnej. Zadania te realizowane są poprzez: - sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, - prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zwłaszcza zakaźnych, - inicjowanie, organizowanie, koordynowanie i prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej w celu kształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzegu obejmuje swoją działalnością następujące gminy: Gminę Miasto Brzeg, Gminę Skarbimierz, Gminę Lewin Brzeski, Gminę Grodków, Gminę Lubsza, Gminę Olszanka. Teren ten, o łącznej powierzchni 877 km 2, składający się z 6 gmin, 3 miast tj. Brzeg, Grodków, Lewin Brzeski oraz 118 miejscowości wiejskich, zamieszkuje około 92.153 tyś. mieszkańców. W celu zapewnienia bezpieczeństwa sanitarnego powiatu brzeskiego w 2009 r. Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziła łącznie 2098 kontroli i wizytacji. W celu wyegzekwowania nałożonych podczas kontroli obowiązków wydano 778 decyzji administracyjnych, nałożono 58 mandatów karnych na łączną kwotę 12.300 zł. Do badań w zakresie urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody i powietrza atmosferycznego oraz prowadzonego nadzoru epidemiologicznego chorób zakaźnych pobrano 1044 próbek do badań. Realizując swoje obowiązki Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny współpracował ze Starostą Powiatu Brzeskiego oraz Burmistrzami i Wójtami Miast i Gmin w powiecie brzeskim. Współpraca dotyczyła w szczególności zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, działań antykryzysowych oraz promocji zdrowia. Ponadto współpracował z Powiatowym Lekarzem Weterynarii i Inspekcją Weterynaryjną, Komendantem Powiatowym Państwowej Straży Pożarnej, Policji, przedstawicielami Inspekcji Ochrony Roślin, Inspekcji Ochrony Środowiska oraz Państwowej Inspekcji Pracy a także z lokalnymi mediami. Przedstawiony w tym opracowaniu stan sanitarno-higieniczny powiatu brzeskiego za 2008 rok prezentuje rzetelnie stan bezpieczeństwa sanitarnego naszego regionu. Zawarte w poszczególnych rozdziałach oceny i analizy są efektem żmudnej, skrupulatnej pracy pracowników tutejszej inspekcji sanitarnej. W roku 2009 były realizowane główne kierunki działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w następujących zakresach: I. nadzoru nad sytuacją epidemiologiczną chorób zakaźnych tj.: Główne kierunki działania: 1. Nadzór nad realizacją programu szczepień ochronnych. 2. Monitoring sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych i zakażeń wybrane jednostki chorobowe. 3. Nadzór nad stanem sanitarnym zakładów opieki zdrowotnej i innych zakładów świadczących usługi medyczne. 3

II. nadzoru nad warunkami środowiska w placówkach nauczania i wychowania oraz wypoczynku dzieci i młodzieży Do głównych zadań pionu Higieny Dzieci i Młodzieży Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa opolskiego w 2009 roku należało podejmowanie działań mających na celu zapewnienie odpowiednich warunków środowiska placówek nauczania i wychowania oraz wypoczynku dzieci i młodzieży, a w szczególności: sprawowanie nadzoru sanitarnego nad szkołami i innymi placówkami oświatowo-wychowawczymi, dokonywanie ocen warunków środowiska placówek nauczania i wychowania w zakresie oświetlenia, wyposażenia w bezpieczny, sprawny sprzęt i ergonomiczne meble oraz zapewnienie odpowiedniej bazy do realizacji wychowania fizycznego, sprawowanie nadzoru nad prawidłową organizacją procesu nauczania i uczenia się poprzez wykonywanie higienicznych ocen rozkładów lekcji, sprawowanie nadzoru nad prawidłową organizacją i przebiegiem wypoczynku letniego i zimowego dzieci i młodzieży, ocena przygotowania placówek szkolnych do rozpoczęcia nowego roku szkolnego 2009/2010, nadzór nad warunkami sanitarno-higienicznymi w gabinetach profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkołach, współpraca z dyrektorami placówek, samorządami lokalnymi, służbą zdrowia i innymi instytucjami w celu poprawy warunków środowiska placówek nauczania i wychowania oraz wypoczynku dzieci i młodzieży. III. nadzoru higieny pracy w zakładach pracy tj.: Głównym kierunkiem działania Oddziału Higieny Pracy Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa opolskiego w 2009 roku było zapobieganie chorobom zawodowym, które związane są z występowaniem w środowisku pracy czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych. Podczas prowadzonych kontroli w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego środowiska pracy, zgodnie z zadaniami statutowymi, zwracano uwagę na higieniczne warunki pracy oraz ocenę ryzyka zawodowego pracowników narażonych na działanie czynników szkodliwych (np. substancje i preparaty niebezpieczne, w tym rakotwórcze oraz hałas, zapylenie, mikroklimat gorący i zimny) i uciążliwych (np. oświetlenie, mikroklimat umiarkowany). Stopień narażenia określano m.in. na podstawie wyników badań i pomiarów wykonywanych w środowisku pracy. Powyższe zadania miały na celu identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń, ich ocenę oraz podejmowanie działań w przypadku wykazanych nieprawidłowości. IV. nadzoru zapobiegawczego tj.: Główne kierunki działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej - Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego w 2009 r.: 1. uzgadnianie kompletnych dokumentacji projektowych (projekty budowlane) oraz opiniowanie dokumentacji do zmiany sposobu użytkowania - na wniosek inwestorów oraz projektantów, 2. przeprowadzanie oględzin obiektów budowlanych, na wniosek inwestorów, w związku z art. 56 ustawy Prawo budowlane, 3. wydawanie opinii sanitarnej dla obiektów, dla których w decyzji o pozwoleniu na budowę nie nałożono obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie, lub obiektów które były realizowane na podstawie zgłoszenia - na wniosek inwestorów. 4. kontrolowanie obiektów w trakcie ich realizacji oraz przekazywanych do użytkowania pod względem zgodności z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi, 5. współpracowanie z Wydziałem Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego, urzędami miast i gmin oraz z komórkami organizacyjnymi PSSE w Brzegu zakresie: ustalania rozwiązań sanitarnych przy uzgadnianiu projektów budowlanych, uzgadnianiu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz uczestniczeniu we wspólnych odbiorach, 6. wydawanie opinii co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r., o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), 7. wydawanie opinii przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (w związku z art. 77 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r., o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), 8. uzgadnianie warunków realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (zgodnie z art. 57 ustawy Prawo ochrony środowiska), 9. zajmowanie stanowiska w przypadku zawiadomienia w sprawie przystapienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiany (w związku z art. 17 pkt 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), 4

10. uzgadnianie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na srodowisko (w związku z art. 53 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), 11. opiniowanie i uzgadnianie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (w związku z art. 54 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz z art. 17 pkt 7 lit. c ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), V. nadzoru nad jakością: wody do spożycia, wody w kąpieliskach i basenach kąpielowych, powietrza atmosferycznego oraz nadzór nad obiektami użyteczności publicznej, tj.: Głównymi kierunkami działania Oddziału Higieny Komunalnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa opolskiego w 2009 roku było: 1.Prowadzenie monitoringu jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi obejmującego m.in.: - pobieranie do badań laboratoryjnych próbek wody w miejscach podawania wody do sieci wodociągu oraz w miejscach czerpania wody przez konsumentów, zgodnie z ustalonym harmonogramem pobierania próbek, - prowadzenie kontroli stanu sanitarno-technicznego obiektów służących do zaopatrywania ludności w wodę, - opracowywanie ocen jakości wody przeznaczonej do spożycia, - sprawowanie nadzoru nad materiałami i wyrobami stosowanymi w procesach uzdatniania i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 2.Nadzór nad jakością wody w kąpieliskach i basenach kąpielowych : - pobieranie do badań laboratoryjnych próbek wody z kąpielisk i basenów kąpielowych, - przygotowanie komunikatów o jakości wód w kąpieliskach przed sezonem letnim i w trakcie trwania sezonu, - ocena stanu sanitarno-technicznego kąpielisk i basenów kąpielowych. 3.Podejmowanie działań w ramach posiadanych kompetencji na rzecz poprawy stanu sanitarnego miast i gmin oraz obiektów użyteczności publicznej ze szczególnym uwzględnieniem zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej, obiektów hotelarskich, zakładów pogrzebowych i zakładów opieki zdrowotnej. 4.Prowadzenie kontroli miejscowości, obiektów i tras turystycznych pod kątem ich przygotowania oraz funkcjonowania w okresie sezonu letniego. 5.Prowadzenie monitoringu jakości powietrza atmosferycznego - pobieranie próbek powietrza atmosferycznego na stanowiskach pomiarowych zlokalizowanych w Brzegu przy ul. Armii Krajowej 22, w celu oznaczenia zanieczyszczeń gazowych (SO 2 ) i pyłowych (PM 10 ). VI. nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku.: Zapewnienie bezpiecznej żywności wymaga szeregu działań podejmowanych w sposób skoordynowany i zintegrowany. Nadzór nad bezpieczeństwem żywności opiera się na systemie kontroli wewnętrznej realizowanej przez przedsiębiorcę (operatora żywności) oraz systemie kontroli zewnętrznej sprawowanej przez ograny urzędowej kontroli żywności. Celem urzędowej kontroli żywności jest nadzór nad przestrzeganiem przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących: - warunków produkcji, - przechowywania i sprzedaży żywności, - transportu, - warunków żywienia zbiorowego, - nadzoru nad jakością zdrowotną żywności, - warunków produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi. Kontrole przeprowadzane przez przedstawicieli PIS prowadzone są wg wytycznych i procedur opracowanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego. W trakcie kontroli kompleksowych przeprowadza się ogólną ocenę stanu sanitarnego obiektów. Kontrola obejmuje stan techniczny obiektu, zaopatrzenie zakładu w wodę, stan higieny personelu, higienę produkcji (w tym obecność szkodników, ciągłość łańcucha chłodniczego środków łatwo psujących się), dystrybucję żywności, dokumentację zakładu (w tym prowadzenie zapisów dotyczących dobrej praktyki higienicznej i produkcyjnej, wdrażanie zasad systemu HACCP). 5

VII. w zakresie promocji zdrowia oświaty zdrowotnej,: W roku 2009 główne kierunki działań oświatowo zdrowotnych i promocji zdrowia wynikały z sytuacji epidemiologicznej, występujących problemów, potrzeb zdrowotnych ludności, zapisów Narodowego Programu Zdrowia oraz zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia. Działania oświatowo zdrowotne, prowadzone były także we współpracy z przedstawicielami innych jednostek i dotyczyły: zapobiegania uzależnieniu od tytoniu, promowania aktywności fizycznej i racjonalnego odżywiania w celu zapobiegania otyłości i nadwadze, zapobiegania zakażeniom pokarmowym i zatruciom grzybami, podniesienia poziomu wiedzy na temat dbania o higienę jamy ustnej, profilaktyki astmy u dzieci, bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży, zapobiegania chorobom zakaźnym ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki HIV i AIDS, profilaktyki chorób nowotworowych: raka szyjki macicy, raka piersi, profilaktyki antytytoniowej wśród dzieci w wieku przedszkolnym i ich rodziców profilaktyki grypy Z analiz i danych którymi dysponujemy wynika, iż bezpieczeństwo sanitarne powiatu stale się poprawia, co stanowi istotny powód do satysfakcji zawodowej. Pragnąc przybliżyć społeczeństwu dostęp do informacji dotyczącej bezpieczeństwa sanitarnego, raport ten przekazujemy mieszkańcom naszego regionu poprzez umieszczenie go na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Brzegu: www.pssebrzeg.pol.pl 6

I. SYTUACJA EPIDEMILOGICZNA NA TERENIE POWIATU BRZESKIEGO W 2009 ROKU. Ocenę sytuacji epidemiologicznej w roku 2009 przeprowadzono w porównaniu do roku 2008 stosując podstawowe mierniki epidemiologiczne tj. zapadalność na 100 tyś. mieszkańców. W tabelach oprócz współczynników charakteryzujących rok 2009 podano współczynniki z roku poprzedniego na podstawie których można porównać sytuację epidemiologiczną na terenie Powiatu Brzeskiego i Województwa Opolskiego. Sytuacja demograficzna na terenie Powiatu Brzeskiego w latach 2001-2009. Rok 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Ogół. 94044 92.725 92.598 92.674 92.637 92.276 92.216 92.103 92.153 Miasto 54.724 53.485 53.288 53.198 53.021 52.758 52.620 52.263 52.189 Wieś 39.320 39.240 39.310 39.476 39.616 39.518 39.596 39.840 39.964 Jednostki chorobowe występujące na terenie Powiatu Brzeskiego w roku 2009. Jednostka chorobowa 1. ospa wietrzna 2. nagminne zapalenie przyusznicy 3. świerzb 4. WZW typ A 5. WZW typ B 6. WZW typ C 7. płonica 8. różyczka 9. styczność i narażenie na wściekliznę 10. zatrucia pokarmowe salmonellozy 11. inne zakażenia pozajelitowe 12. inne bakteryjne zakażenia jelitowe określone 13. inne bakteryjne zakażenia jelitowe - nie określone 14. wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy 15. wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe - wywołane przez norowirusy 16. biegunka i zapalenie żołądkowo jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu w tym u dzieci do lat 2 17. zapalenie opon m-rdz. bakteryjne 18. wirusowe zapalenie opon m-rdz. inne i nie określone 19. krztusiec 20. choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes - róża 21. borelioza 22. jersinioza pozajelitowa 23. choroba meningokokowa inwazyjna posocznica 24. kleszczowe zapalenie mózgu 25. bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV 26. AIDS zespół nabytego upośledzenia odporności 27. zatrucia alkoholem 28. mononukleoza zakaźna 29. choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae inna określona i nie określona 30. grypa wywołana nowym wirusem A ( H1N1) 31. czerwonka bakteryjna (Shigeloza) 7

8

9

10

11

Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w miastach i gminach powiatu brzeskiego w roku 2009r. Jednostka chorobowa Jednostka administracyjna Miasto Brzeg Gmina Skarbimierz Miasto i Gmina Lewin Brzeski Miasto i Gmina Grodków salmonellazatrucie pokarmowe krztusiec płonica borelioza odra różyczka WZW A WZW B W ZW C WZW B+C nagm. zap.przyusz. 5,3 10,6 29,2 26,6-42,5 2,6 2,6 5,3-8,0 67,3-13,4 - - 40,4 - - - - - 14,7-51,5 14,7-51,5 - - - - 13,5 20,2-5,1 20,2 - - - 10,1 5,1-5,1 czerwonka bakteryjna (szigeloza) Gmina Lubsza - - 79,0 22,6-56,4 - - 11,3 - - - Gmina Olszanka - - 142,8 20,4-61,2 - - - - - - Powiat 14,1 4,3 36,9 20,6-36,9 1,1 3,3 4,3-5,4 Brzeg - Województwo 16,7 5,1 62,0 33,8 1,3 37,7 0,4 7,9 9,2 0,1 11,4 0,1 Opole 2,6 - - -

Wirusowe zapalenie wątroby typu B w latach 2002-2009 w powiecie brzeskim zapadalność na 100 tyś. mieszkańców. Miasto, Gmina 2002r 2003r 2004r 2005r 2006r 2007r 2008r 2009r Miasto Brzeg Gmina Skarbimierz Miasto i Gmina Lewin Brzeski Miasto i Gmina Grodków Gmina Lubsza Gmina Olszanka Powiat Brzeg Województwo Opole 10,1 5,1 - - - - 2,6 2,6 14,5 - - - - - - - 14,6 7,3 - - 7,4 - - - - - 5,1-5,1 10,1 - - - - 11,6 11,5 11,4-19,5 11,7 - - - - - 6,3 5,4 1,0 - - 2,2 3,2 3,3 4,1 3,0 3,1 4,9-5,8 6,6 7,9 13

Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2008-2009, Jednostka chorobowa Miasto i Gmina Lewin Brzeski Powiat Brzeg Województwo Opole 2009r 2008r 2009r 2008r 2009r 2008r salmonella-zatr.pokarmowe 14,7 14,7 14,1 15,2 16,7 20,3 płonica 51,5 36,8 36,9 25,0 62,0 53,0 zap.opon meningokokowe - - - - 0,5 zap.opon wirusowe - - 5,4-2,4 odra - - - - 1,3 0,3 różyczka 51,5 14,7 36,9 22,8 37,7 33,2 WZW typ A - - 1,1-0,4 0,1 WZW typ B 7,4-3,3 3,2 7,9 6,6 WZW typ C - - 4,3 4,3 9,2 5,4 WZW typ B+C - - - - 0,1 0,2 nagm. zapal. przyusznic 13,5 5,4 11,9 11,4 10,6 borelioza 14,7 7,4 20,6 11,9 33,8 23,2 14

Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2008-2009, Jednostka chorobowa Brzeg Powiat Brzeg Województwo Opole 2009r 2008r 2009r 2008r 2009r 2008r salmonella-zatr.pokarmowe 5,3 18,6 14,1 15,2 16,7 20,3 płonica 29,2 37,1 36,9 25,0 62,0 53,0 zap.opon meningokokowe - - - - 0,5 zap.opon wirusowe 10,6-5,4-2,4 odra - - - - 1,3 0,3 różyczka 42,5 13,3 36,9 22,8 37,7 33,2 WZW typ A 2,6-1,1-0,4 0,1 WZW typ B 2,6 2,6 3,3 3,2 7,9 6,6 WZW typ C 5,3 10,6 4,3 4,3 9,2 5,4 WZW typ B+C - - - - 0,1 0,2 nagm. zapal. przyusznic 8,0 21,2 5,4 11,9 11,4 10,6 borelioza 26,6 5,3 20,6 11,9 33,8 23,2 15

Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2008-2009, Jednostka chorobowa Gmina Skarbimierz Powiat Brzeg Województwo Opole 2009r 2008r 2009r 2008r 2009r 2008r salmonella-zatr.pokarmowe 67,3 13,5 14,1 15,2 16,7 20,3 płonica 13,4 37,1 36,9 25,0 62,0 53,0 zap.opon meningokokowe - - - - 0,5 zap.opon wirusowe 13,4-5,4-2,4 odra - - - - 1,3 0,3 różyczka 40,4 13,5 36,9 22,8 37,7 33,2 WZW typ A - - 1,1-0,4 0,1 WZW typ B - - 3,3 3,2 7,9 6,6 WZW typ C - - 4,3 4,3 9,2 5,4 WZW typ B+C - - - - 0,1 0,2 nagm. zapal. przyusznic - 13,5 5,4 11,9 11,4 10,6 boerelioza - - 20,6 11,9 33,8 23,2 16

Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2008-2009, Jednostka chorobowa Miasto i Gmina Grodków Powiat Brzeg Województwo Opole 2009r 2008r 2009r 2008r 2009r 2008r salmonella-zatr.pokarmowe 20,2 15,2 14,1 15,2 16,7 20,3 płonica 5,1-36,9 25,0 62,0 53,0 zap.opon meningokokowe - - - - 0,5 zap.opon wirusowe - - 5,4-2,4 odra - - - - 1,3 0,3 różyczka - 40,5 36,9 22,8 37,7 33,2 WZW typ A - - 1,1-0,4 0,1 WZW typ B 10,1 5,1 3,3 3,2 7,9 6,6 WZW typ C 5,1-4,3 4,3 9,2 5,4 WZW typ B+C - - - - 0,1 0,2 nagm. zapal. przyusznic 5,1 5,1 5,4 11,9 11,4 10,6 borelioza 20,2 30,4 20,6 11,9 33,8 23,2 17

Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2008-2009, Jednostka chorobowa Gmina Olszanka Powiat Brzeg Województwo Opole 2009r 2008r 2009r 2008r 2009r 2008r salmonella-zatr.pokarmowe - 20,2 14,1 15,2 16,7 20,3 płonica 142,8 20,2 36,9 25,0 62,0 53,0 zap.opon meningokokowe - - - - 0,5 zap.opon wirusowe - - 5,4-2,4 odra - - - - 1,3 0,3 różyczka 61,2-36,9 22,8 37,7 33,2 WZW typ A - - 1,1-0,4 0,1 WZW typ B - - 3,3 3,2 7,9 6,6 WZW typ C - - 4,3 4,3 9,2 5,4 WZW typ B+C - - - - 0,1 0,2 nagm. zapal. przyusznic - - 5,4 11,9 11,4 10,6 borelioza 20,4-20,6 11,9 33,8 23,2 18

Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2008-2009, Jednostka chorobowa Gmina Lubsza Powiat Brzeg Województwo Opole 2009r 2008r 2009r 2008r 2009r 2008r salmonella-zatr.pokarmowe - - 14,1 15,2 16,7 20,3 płonica 79,0 22,8 36,9 25,0 62,0 53,0 zap.opon meningokokowe - - - - 0,5 zap.opon wirusowe - - 5,4-2,4 odra - - - - 1,3 0,3 różyczka 56,4 57,1 36,9 22,8 37,7 33,2 WZW typ A - - 1,1-0,4 0,1 WZW typ B - 11,4 3,3 3,2 7,9 6,6 WZW typ C 11,3-4,3 4,3 9,2 5,4 WZW typ B+C - - - - 0,1 0,2 nagm. zapal. przyusznic - 11,4 5,4 11,9 11,4 10,6 borelioza 22,6 22,6 20,6 11,9 33,8 23,2 19

W roku 2009 odnotowano 1 zachorowanie z powodu WZW typu A, natomiast współczynnik zapadalności na WZW typu B w roku 2009 wynosił 3,3 / 100 tyś. mieszkańców. Wystąpił znaczny wzrost zachorowań na grypę i grypopodobne tj. współczynnik zapadalności w roku 2008 wynosił 6.289,7,w roku 2009 był znacznie wyższy i wynosił 18.013,5. Zapadalność na grypę w Powiecie Brzeskim na 100 tyś. mieszkańców w latach 2000-2009 20 000,0 18 000,0 16 000,0 14 000,0 12 000,0 10 000,0 8 000,0 6 000,0 4 000,0 2 000,0 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Zapadalność w Powiecie Brzeski 7 864,0 3 703,0 6 975,0 14 348,0 4 376,0 4 364,0 3 459,0 3 072,0 6 289,7 18 023,3 Zapadalność na WZW typ - A na 100 tyś. mieszkańców w Powiecie Brzeskim i Wojewówdztwie Opolskim w latach 2000-2009 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Zapadalność w Powiecie Brzeski 0 0,0 0 0 0 1 0 0 0 1,1 Zapadalność w Województwie Opolskim 0,3 0,3 0,6 0,1 0 0,3 0,3 0,1 0,1 0,4 20

Zapadalność WZW typu B na 100 tyś. mieszkańców w Powiecie Brzeskim i Województwie Opolskiem w latach 2000-2009 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Zapadalność w Powiecie Brzeskim 4,2 6,3 6,3 5,4 4,1 0 2,2 2,2 3,2 3,3 Zapadalność w Wojedództwie Opolskim 5,4 5,3 4,1 3 3,1 4,9 4,7 5,8 6,6 7,9 Zapadlaność na salmonelozę w Powiecie Brzeskim na 100 tyś mieszkańców w latach 2000-2009 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Zapadalność w Powiecie Brzeskim 46,8 26,5 28,7 29,1 22,6 18,3 22,8 15,3 15,2 14,1 21

II. STAN SANITARNY W ZAKRESIE EPIDEMIOLOGII Główne kierunki działania: 4. Nadzór nad realizacją programu szczepień ochronnych. 5. Monitoring sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych i zakażeń wybrane jednostki chorobowe. 6. Nadzór nad stanem sanitarnym zakładów opieki zdrowotnej i innych zakładów świadczących usługi medyczne. 1. NADZÓR NAD REALIZACJĄ PROGRAMU SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH Walka z chorobami zakaźnymi to przede wszystkim systematyczne prowadzenie szczepień ochronnych. Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna jest koordynatorem szczepień, nadzoruje, planuje, zaopatruje placówki wykonujące szczepienia w szczepionki, sporządza sprawozdania z wykonania szczepień ochronnych. Na terenie powiatu w 2009 roku działało 26 punktów szczepień wykonujących wszystkie szczepienia obowiązujące w ramach kalendarza szczepień szczepienia dzieci i młodzieży przeciwko gruźlicy, wzw typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, odrze, śwince i różyczce, przeciwko Haemophilus influenzae typu B oraz przeciwko tężcowi. W trakcie przeprowadzania kontroli w zakresie szczepień ochronnych nie odnotowano znacznych opóźnień w stosunku do obowiązującego kalendarza szczepień. Stwierdzane opóźnienia spowodowane były odsunięciami od szczepień dzieci z uwagi na stan ich zdrowia lub wynikały z niewywiązywania się matek z obowiązku zgłaszania się do szczepień. Niedopełnianie obowiązku szczepień dotyczy głównie dzieci z rodzin romskich. Na terenie powiatu brzeskiego zamieszkuje znaczna liczba rodzin pochodzenia romskiego, które często zmieniają miejsce pobytu w obrębie kraju, a także emigrują za granicę. Z tego względu wyegzekwowanie obowiązku stawienia się matki z dzieckiem do szczepień jest trudne, a w wielu przypadkach niemożliwe. Kontrolowano też prowadzenie dokumentacji szczepień i prawidłowość gospodarki preparatami szczepionkowymi. W tym zakresie nie stwierdzano nieprawidłowości. Wyszczepialność wśród dzieci i młodzieży w zakresie poszczególnych szczepień obowiązkowych wynosi ok. 99,8 % (wg rocznego sprawozdania ze szczepień za rok 2009). Wybrane przykłady uodpornienia dzieci przeciwko chorobom wg rocznego sprawozdania za rok 2009 przedstawia poniższa tabela: Powiat brzeski Błonica, tężec oraz poliomyelitis (dzieci 5 lat) Odra, świnka, różyczka (dzieci w wieku 3 lat) Błonica, tężec (młodzież 14 lat) Wzw typu B (dzieci 5 lat) Wzw typu B (młodzież 14 lat) 100 % 99,8 % 100 % 100 % 100 % Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Nadal prowadzone są działania mające poprawić sytuację epidemiologiczną wirusowego zapalenia wątroby typu B. Szczególny nacisk kładzie się na uodpornienie populacji poprzez szczepienie przeciwko wzw typu B. W 2009 roku przeciwko wzw typu B zaszczepiono 1949 osoby, w tym: - 14 osób przebywających w stałym kontakcie z zakażonymi HBV, - 12 pracowników służby zdrowia, - 2 studentów akademii medycznej, - 9 osób dializowanych, - 5 osób z przewlekłym zakażeniem HCV, - 716 osób szczepionką zakupioną z własnych środków finansowych, - 1191 dzieci w ramach obowiązkowego Programu Szczepień Ochronnych. Ponadto w 2009r. zaszczepiono: przeciwko wzw typu A - 18 osób, przeciwko grypie 3678 osób, 22

przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu 39 osób, przeciwko durowi brzusznemu 7 osób, przeciwko Streptococcus pneumoniae 76 osób, przeciwko zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego 12 osób, przeciwko ospie wietrznej 11 osób. W związku z ogłoszeniem przez WHO w 2009r. 6 fazy pandemii grypy oraz zaistniałą w Polsce sytuacją epidemiologiczną dot. grypy, tj. pojawieniem się nowego wirusa grypy A/H1N1 w kraju, Minister Zdrowia wydał rozporządzenie w sprawie metod zapobiegania zakażeniom wirusem grypy, obejmujące przeprowadzenie szczepień ochronnych. W związku z powyższym w powiecie brzeskim rozpoczęto realizację szczepień przeciwko grypie osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób współpracujących przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, które ze względu na specyfikę i miejsce udzielania świadczeń zdrowotnych mogą mieć styczność z grypą. Nadzór nad przeprowadzeniem tychże szczepień ochronnych sprawuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny. W związku z powyższym Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Brzegu otrzymała 86 dawek szczepionki przeciwko grypie sezonowej. Wszystkie szczepionki zostały przekazane placówkom, które zgłosiły zapotrzebowanie na szczepionkę. Wg informacji na dzień 15.02.10. zaczepionych zostało 49 osób, szczepienia są w dalszym ciągu kontynuowane. 2. MONITORING SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH I ZAKAŻEŃ wybrane jednostki chorobowe. W 2009r. w ramach zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych przeprowadzono 99 dochodzeń epidemiologicznych, w tym: w przypadku krztuśca 7, boreliozy 18, salmonelozy 18, zatrucia pokarmowego 1, czerwonki bakteryjnej 2, tężca 1, wirusowego zapalenia wątroby typu A - 1, wirusowego zapalenia wątroby typu B 3, wirusowego zapalenia wątroby typu C - 4, zakażenia wywołanego przez wirusy zapalenia wątroby typu B - 6, zakażenia wywołane przez wirusy zapalenia wątroby typu C 4, gruźlicy 7, grypy wywołanej nowym wirusem A/H1N1-7, inwazyjnych zakażeń Neisseria meningitidis- 2, inwazyjnych zakażeń Streptococcus pneumoniae- 4, podejrzenia zakażenia wirusem wścieklizny w przypadku pokąsań przez zwierzęta- 14. Dochodzenia powyższe przeprowadzane były w sytuacjach takich chorób zakaźnych, w których wymagane jest: - ustalenie źródła zakażenia, - wykrycie czynnika etiologicznego zakażenia bądź zachorowania, - objęcie nadzorem epidemiologicznym osób z otoczenia chorego lub zakażonego, - przeprowadzenie dezynfekcji w celu przerwania dróg szerzenia zakażenia. Zatrucia pokarmowe Podobnie jak w roku 2008, również w 2009r. zarejestrowano jedno zatrucie pokarmowe. Zatruciu uległo dwoje dzieci w wieku 3 i 5 lat, które ze względu na stan zdrowia wymagały hospitalizacji. Przeprowadzone badania laboratoryjne pobranych wymazów od chorych, ujawniły, iż powyższe zachorowania zostały spowodowane pałeczkami Salmonella. Podobnie jak w latach poprzednich w tym wypadku również potwierdzonym typem serologicznym była Salmonella Enteritidis. W 2009r. w następstwie wykonywanych w Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Brzegu badań laboratoryjnych do zarejestrowano 25 nosicieli pałeczek Salmonella, w tym 2 po przebytym zakażeniu, 5 wykrytych w ramach badań ze styczności i 18 w grupie badających się do celów sanitarno epidemiologicznych. Po leczeniu i ponownym wykonaniu badań z ewidencji nosicieli skreślono 20 osób, natomiast 5 osób pozostało nadal w ewidencji. Czerwonka bakteryjna (Shigeloza) W 2009r. zgłoszono 1 przypadek zachorowania na w/w jednostkę chorobową (potwierdzony ). Domniemanym źródłem zakażenia był ojciec chorego dziecka, jako bezobjawowy nosiciel, który w okresie przed zachorowaniem dziecka przebywał z misją wojskową w Afganistanie. 23

Styczność i narażenie na wściekliznę W zakresie nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi, m. in. nad zakażeniem wirusem wścieklizny kontynuowano współpracę z Powiatowym Inspektoratem Weterynarii. Otrzymano 112 informacji od Powiatowego Lekarza Weterynarii o wynikach przeprowadzonych obserwacji zwierząt w kierunku wścieklizny. W 2009r. przeprowadzono 14 dochodzeń epidemiologicznych w przypadku podejrzenia zakażenia wirusem wścieklizny po pogryzieniu przez zwierzęta. W 5 przypadkach nie było aktualnych szczepień przeciwko wściekliźnie, w związku z powyższym wszystkie narażone osoby skierowano do Poradni Chorób Zakaźnych (punktu konsultacyjnego szczepień przeciwko wściekliźnie). Na podkreślenie zasługuje fakt dobrej współpracy z Powiatowym Inspektoratem Weterynarii oraz natychmiastowe obejmowanie nadzorem weterynaryjnym zwierząt będących sprawcami pokąsań. Choroby wieku dziecięcego W roku 2009 w dalszym ciągu kontynuowano nadzór nad ostrymi porażeniami wiotkimi dzieci do lat 14-tu hospitalizowanych na oddziałach dziecięcych. Co miesiąc kontaktowano się z lekarzami oddziału dziecięcego Brzeskiego Centrum Medycznego w Brzegu w celu uzyskania informacji o ewentualnych przypadkach ostrych porażeń wiotkich. W 2009r. podobnie jak w 2008r. na terenie powiatu brzeskiego nie odnotowano przypadku ostrego porażenia wiotkiego. Grypa Celem nadzoru nad grypą i innymi wirusami oddechowymi, opartego na systemie SENTINEL, jest pozyskiwanie określonych danych na temat aktywności tych wirusów na danym terenie, w danej populacji, które obejmują informacje epidemiologiczne oraz dane wirusologiczne. Na podstawie informacji uzyskiwanych w systemie SENTINEL, możliwa jest następnie ocena sytuacji epidemiologiczno wirusologicznej w całym kraju. W związku z występowaniem od kwietnia 2009r. zakażeń wywoływanych nowym wirusem grypy podtypu A/H1N1 oraz dynamicznie zmieniającą się sytuacją epidemiologiczną i wirusologiczną grypy, a także wprowadzeniem przez WHO 6 fazy pandemii, niezbędne było wdrożenie w roku 2009 działań mających na celu uruchomienie nadzoru wirusologicznego i epidemiologicznego nad grypą SENTINEL od dnia 1 lipca 2009r., a nie jak to miało miejsce dotychczas, od września każdego roku. Potrzebę wzmocnienia nadzoru nad grypą i jego utrzymania, także w okresie letnim, rekomenduje zarówno WHO, jak i European Center for Disease Control and Prevention (ECDC). W związku z powyższym lekarzom biorącym udział w programie przesłano aktualne formularze oraz sprzęt niezbędny do realizacji w/w programu tj. nowe sterylne patyczki wymazowe oraz podłoże transportowe przeznaczone do transportu wirusa, polegającego przede wszystkim na pobieraniu materiału do badań wirusologicznych od chorych podejrzanych o zakażenie wirusem grypy (z objawami grypy lub grypopodobnymi). Lekarze biorący udział w programie Sentinel: 1. dr Joanna Bogacka, NZOZ ESKULAP, ul. Plac Moniuszki 1, 49-300 Brzeg, 2. dr Zbigniew Krzywonos, NZOZ KAMMED, ul. Herberta 1, 49-300 Brzeg, 3. dr Aleksander Szpak, NZOZ TRZY KOTWICE, ul. Trzech Kotwic 6, 49-300 Brzeg. W ramach powyższego programu lekarze uczestniczący w programie pobierali materiał biologiczny do badań w kierunku wirusów grypy A i B, wirusów paragrypy 1, 2, 3, adenowirusów, wirusów oddechowych RSV, który następnie był transportowany do Działu Laboratoryjnego WSSE w Opolu. Materiał biologiczny został pobrany od 30-u osób. W badanych próbkach, metodą immunofluorescencji bezpośredniej u 2 osób wykryto wirusy grypy A. W związku z ogłoszeniem przez WHO w 2009r. 6 fazy pandemii grypy oraz zaistniałą w Polsce sytuacją epidemiologiczną dot. grypy, tj. pojawieniem się nowego wirusa grypy A/H1N1 w kraju, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brzegu w 2009r. podejmował działania mające na celu ograniczenie szerzenia się choroby, które polegały m. in. na: 1. monitorowaniu sytuacji epidemiologicznej w zakresie grypy typu A/H1N1 w powiecie, 2. przesyłaniu do biur podróży zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego dot. postępowania dla osób wyjeżdżających za granicę oraz powracających do kraju, 3. przesyłaniu do organów samorządów terytorialnych (celem przekazania do placówek nauczania i wychowania) ulotek informacyjnych, zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego dot. ogólnych zachowań profilaktycznych, 4. umieszczeniu wszystkich informacji dot. grypy (tj. zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego, ulotek informacyjnych do biur podróży) w lokalnej prasie oraz na stronie internetowej PSSE w Brzegu, 5. codziennym monitorowaniu absencji chorobowej w szkołach, 24

6. bieżącym przesyłaniu zakładom opieki zdrowotnej uaktualnionych informacji dot. nadzoru wirusologicznego i epidemiologicznego nad grypą otrzymywanych od Głównego Inspektora Sanitarnego (dot. sposobu raportowania o grypie), Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny (dot. badań diagnostycznych w kierunku grypy, nowej definicji Grypy wywołanej wirusem A/H1N1), rekomendacji Krajowego Konsultanta w dziedzinie chorób zakaźnych (dot. sposobu postępowania medycznego wobec osób zgłaszających się z objawami grypy oraz wobec grup podwyższonego ryzyka), 7. prowadzeniu współpracy z Inspekcją Weterynaryjną, polegającej na informowaniu o przypadkach grypy u osób które miały kontakt z drobiem lub trzodą chlewną, 8. uaktualnieniu Planu przeciwepidemicznego zawierającego informacje o środkach transportu wykorzystywanych w sytuacjach wystąpienia zachorowań na choroby szczególnie niebezpieczne oraz o obiektach przewidzianych do wykorzystania przy zwalczaniu epidemii. Gruźlica W 2009r. Państwowa Inspekcja Sanitarna na podstawie znowelizowanej Ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przejęła nadzór nad gruźlicą, prowadzony dotychczas przez specjalistyczną jednostkę właściwą w zakresie gruźlicy i chorób płuc. W 2009r. zgłoszono 7 przypadków zachorowań na gruźlicę płuc. Choroby zakaźne szczególnie niebezpieczne W związku ze stałą gotowością do działań w przypadku zagrożenia niebezpieczną chorobą zakaźną uaktualniono Plan postępowania przeciwepidemicznego. W PSSE w Brzegu funkcjonuje całodobowy telefon alarmowy, pod którym przyjmowane są informacje o występujących zagrożeniach. 3. STAN SANITARNY ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ I INNYCH ZAKŁADÓW ŚWIADCZĄCYCH USŁUGI MEDYCZNE W 2009r. w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego ogółem skontrolowano 33 zakłady opieki zdrowotnej, w tym: 1 szpital, 1 zakład opiekuńczo leczniczy, 31 przychodni oraz 65 prywatnych praktyk lekarskich, 2 prywatne praktyki pielęgniarskie, 3 inne obiekty świadczące usługi medyczne nie będące zoz-ami (Zakład Karny, Punkt poboru materiału do badań, Rentgen stomatologiczny). Zakłady opieki zdrowotnej szpital Dezynfekcja i komory dezynfekcyjne Zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne na oddziałach szpitalnych jest wystarczające. Nie stwierdzono nieprawidłowości dot. rejestracji stosowanych środków dezynfekcyjnych Zaopatrzenie oddziałów szpitalnych w mydło płynne i ręczniki jednorazowego użytku jest wystarczające. Jedynie na Oddziale Wewnętrznym stwierdzono brak zasobnika z ręcznikami jednorazowego użytku oraz dozownika z mydłem w płynie; powyższa nieprawidłowość została usunięta. Dobór środków dezynfekcyjnych w stosunku do zagrożenia w skontrolowanych oddziałach szpitalnych jest prawidłowy, zakres działania preparatów dezynfekcyjnych jest odpowiedni w stosunku do zagrożenia. Procesy dezynfekcji prowadzone są zgodnie z obowiązującymi procedurami. Szpital posiada instrukcje dot. przygotowywania i stosowania środków dezynfekcyjnych. Stosuje się rotację środków dezynfekcyjnych, zwracając uwagę na skuteczność działania oraz bezpieczeństwo pacjentów i personelu medycznego. Komora dezynfekcyjna Od listopada 2006r. komora dezynfekcyjna jest nieużywana. Dezynfekcja komorowa materiałów pochodzących z oddziałów szpitala przeprowadzana jest w Zakładzie Usług Pralniczych i Różnych MAX przy Akademii Medycznej we Wrocławiu, ul. Borowska 213. Materiały przeznaczone do dezynfekcji komorowej transportowane są do dezynfekcji codziennie, również w soboty. Szpital zlecił wykonywanie usług dezynfekcyjnych oraz pralniczych firmie zewnętrznej, z powodu zbyt wysokich kosztów finansowych które miałyby zostać poniesione na remont oraz modernizację pralni. Sterylizacja Sterylizacja w szpitalu odbywa się w Sterylizatorni, na Bloku Operacyjnym oraz w Dziale Diagnostyki Laboratoryjnej (w laboratorium mikrobiologicznym) i w aptece. 25

Wszystkie czynności związane z przygotowywaniem materiałów do sterylizacji (dezynfekcja, mycie, suszenie, pakietowanie) wykonywane są na poszczególnych oddziałach szpitala, z uwagi na brak odpowiednich warunków w Sterylizatorni. Sterylizatornia w szpitalu nie spełnia wymagań Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, z powodu: braku urządzeń do dezynfekowania wózków i pojemników służących do transportu materiałów poddawanych sterylizacji, braku połączenia Centralnej Sterylizatorni z zespołem operacyjnym, braku wyodrębnionych przestrzeni podzielonych na trzy strefy (brudna, czysta, sterylna), braku śluz umywalkowo-fartuchowych przy wejściu personelu Centralnej Sterylizatorni ze strefy czystej do strefy brudnej i sterylnej oraz ustępu zainstalowanego między częścią czystą a brudną, braku przelotowej myjni dezynfektora przeznaczonej do mycia wózków i innych elementów transportowych, zamontowanej między strefą brudną i pomieszczeniem wydawania materiałów, braku wentylacji mechanicznej nawiewno - wywiewnej. Szpital dysponuje 8 aparatami do sterylizacji, w tym: 5-ma sterylizatorami parowymi oraz 3-ma na suche gorące powietrze. Używane w szpitalu aparaty na suche gorące powietrze wykorzystywane są do sterylizacji przedmiotów szklanych (w laboratorium mikrobiologicznym, w aptece). Kontrole biologicznej skuteczności procesów sterylizacji przeprowadzane są przez użytkowników systematycznie częściej niż raz w miesiącu. Szpital w ramach kontroli wewnętrznej skontrolował 340 procesów sterylizacji za pomocą wskaźników biologicznych, natomiast Państwowa Inspekcja Sanitarna w ramach kontroli zewnętrznej skontrolowała 16 procesów sterylizacji. Wyniki kontroli zewnętrznej były prawidłowe, co świadczy o właściwym stanie technicznym urządzeń przeznaczonych do sterylizacji oraz prawidłowo przeprowadzanych procesach sterylizacji. Kontrole skuteczności procesu sterylizacji przy użyciu wskaźników chemicznych wykonywane są systematycznie. Wskaźniki chemiczne umieszczane są we wnętrzu każdego pakietu lub do każdego procesu. Prowadzona jest w tym zakresie stosowna dokumentacja. Szpital stosuje prawidłowe opakowania sterylizacyjne jednorazowego użytku: tj.: torebki lub rękawy papierowo foliowe oraz wielorazowego użytku: kontenery sterylizacyjne. Dezynsekcja Brzeskie Centrum Medyczne w Brzegu od 2002r. posiada stałą umowę serwisową z firmą IHD sp. z o. o. z Wrocławia, przedmiotem której są działania zabezpieczające obiekt przed szkodnikami w formie 6 inspekcji w roku, w rytmie co dwa miesiące. Serwis polega na stałym monitorowaniu obiektu oraz natychmiastowej docelowej interwencji w razie wykrycia insektów lub gryzoni. Ciągła obecność insektów obserwowana jest w pionie kuchennym Brzeskiego Centrum Medycznego w Brzegu, przy ul. Mossora 1 (obieralnia, zmywalnia, kuchnia główna) skażenie utrzymuje się na poziomie średnim. Natomiast Brzeskie Centrum Medyczne- obiekt mieszczący się przy ul. Nysańskiej -jest wolny od skażenia insektami. Deratyzacja W 2009r. w ramach akcji deratyzacji w Brzeskim Centrum Medycznym w Brzegu wykonano ogółem 10 zabiegów, w tym: 5 zabiegów deratyzacji w ramach serwisu w Brzeskim Centrum Medycznym mieszczącym się przy ul. Mossora 1 oraz 5 zabiegów deratyzacji w ramach serwisu w obiekcie znajdującym się przy ul. Nysańskiej 4-6. W Brzeskim Centrum Medycznym przy ul. Nysańskiej 4-6 w Brzegu na terenie zewnętrznym szpitala stwierdzono obecność dużej ilości śladów gryzoni (szczur) obok kanałów kanalizacyjnych na terenie trawnika od strony ulicy oraz małe skażenie w Stacjach metalowych umieszczonych na zewnątrz obiektu. Natomiast na terenie wewnątrz szpitala nie stwierdzono śladów obecności gryzoni. Natomiast w Brzeskim Centrum Medycznym obiekcie mieszczącym się przy ul. Mossora 1-obecność śladów gryzoni (szczura) stwierdzono na terenie zewnętrznym szpitala, tj. na zewnątrz budynku ZOL-u w kanałach kanalizacyjnych (małe skażenie), na zewnątrz budynku pralni w kanałach kanalizacyjnych (małe skażenie) oraz na terenie wewnętrznym tj. na kuchni w kanałach kanalizacyjnych (małe skażenie). Ocena działalności zespołów ds. zakażeń zakładowych W Brzeskim Centrum Medycznym w Brzegu funkcjonuje powołany zarządzeniem Dyrektora Zespół oraz Komitet Kontroli Zakażeń Zakładowych. Praca Zespołu i Komitetu oparta jest na opracowywanych planach pracy na dany rok kalendarzowy. 26

Zespół Kontroli Zakażeń Zakładowych prowadzi rejestry zakażeń zakładowych w postaci indywidualnych kart rejestracji oraz rejestry drobnoustrojów chorobotwórczych o szczególnej zjadliwości lub oporności, zwanych drobnoustrojami alarmowymi (zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 marca 2005r. w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów o występowaniu tych zakażeń (Dz. U. z 2005r. nr 54, poz. 484) oraz sporządza następujące rodzaje raportów (zgodnie z cytowanym wyżej Rozporządzeniem Ministra Zdrowia oraz instrukcją Głównego Inspektora Sanitarnego dot. raportowania występowania zakażeń zakładowych i drobnoustrojów alarmowych): raport półroczny o zakażeniach zakładowych i drobnoustrojach alarmowych oraz raport roczny o zakażeniach zakładowych i drobnoustrojach alarmowych. Raport roczny jest przekazywany Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Brzegu w terminie do końca stycznia następnego roku za poprzedni rok kalendarzowy, natomiast raport półroczny, za dany rok kalendarzowy, kierownikowi zakładu. Szpital prowadzi aktywne monitorowanie zakażeń szpitalnych w postaci: codziennego przeglądu wyników badań mikrobiologicznych, codziennego przeglądu kart monitorowania, ewentualnych konsultacji Zespołu kontroli zakażeń szpitalnych na oddziałach, oceny wykonania profilaktyki okołooperacyjnej, codziennego monitorowania zakażeń miejsca operowanego. Z raportu rocznego za 2009r. wynika, iż w dalszym ciągu liczba badań mikrobiologicznych wykonanych u pacjentów hospitalizowanych na poszczególnych oddziałach jest niewystarczająca do prawidłowego monitorowania sytuacji epidemiologicznej szpitala. W 2008r. liczba ta wynosiła średnio 11 badań mikrobiologicznych/ łóżko/ rok, natomiast w 2009r. 8 badań/ łóżko/ rok. Zespół Kontroli Zakażeń Zakładowych opracował, wdrożył i sprawuje nadzór nad realizacją procedur zapobiegających zakażeniom i chorobom zakaźnym związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Ponadto Zespół Kontroli Zakażeń Zakładowych prowadzi systematyczną edukację personelu medycznego szpitala w zakresie zagadnień związanych z zapobieganiem zakażeniom zakładowym oraz opracowuje roczne plany monitorowania zakażeń szpitalnych. Przychodnie, ośrodki zdrowia oraz inne zakłady opieki zdrowotnej Dezynfekcja Na podstawie przeprowadzonych w 2009r. kontroli sanitarnych 31 przychodni (spośród 59 będących pod nadzorem), stwierdzono, iż zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne w przychodniach jest wystarczające, nie stwierdzono również nieprawidłowości dot. rejestracji stosowanych środków dezynfekcyjnych Zaopatrzenie w mydło płynne i ręczniki jednorazowego użytku również nie budziło zastrzeżeń. Dobór środków dezynfekcyjnych w 30 skontrolowanych przychodniach i innych zoz-ach jest prawidłowy, zakres działania preparatów dezynfekcyjnych jest odpowiedni w stosunku do zagrożenia, z wyjątkiem jednej poradni, w której stosowano nieprawidłowe parametry dot. stężenia i czasu działania środka dezynfekcyjnego. Na 31 skontrolowanych przychodni i innych zoz-ów 30 posiada opracowane instrukcje stosowania i sporządzania środków dezynfekcyjnych, natomiast w jednej placówce stwierdzono brak opracowanej instrukcji sporządzania środków dezynfekcyjnych. Sterylizacja Na podstawie przeprowadzonych kontroli stwierdzono, iż zaopatrzenie w sprzęt jednorazowego użytku we wszystkich przychodniach jest wystarczające. Wyposażenie w aparaturę sterylizacyjną w przychodniach i innych placówkach będących zoz-ami stanowi 15 sterylizatorów parowych. W ramach kontroli wewnętrznej użytkownicy skontrolowali 15 sterylizatorów dokonując kontroli 169 procesów sterylizacji, natomiast Państwowa Inspekcja Sanitarna w ramach kontroli zewnętrznej skontrolowała 2 procesy sterylizacji Kontrole biologicznej skuteczności procesów sterylizacji przy użyciu wskaźników biologicznych były wykonywane systematycznie raz w miesiącu. Kontrole skuteczności procesu sterylizacji przy użyciu wskaźników chemicznych wykonywane są w placówkach systematycznie do każdego procesu, bądź też wskaźniki chemiczne umieszczane są we wnętrzu każdego pakietu. Przychodnie dysponują odpowiednią dokumentacją w tym zakresie. Prawidłowe wyniki kontroli świadczą o właściwym stanie technicznym urządzeń oraz prawidłowo przeprowadzanych procesach sterylizacji. Dezynsekcja i deratyzacja W 31 skontrolowanych placówkach nie było potrzeby przeprowadzania zabiegów dezynsekcji i deratyzacji. Prywatne praktyki lekarskie i pielęgniarskie W 2009r. skontrolowano 67 prywatnych praktyk lekarskich i pielęgniarskich spośród 84 będących pod nadzorem. 27

Stan sanitarno - techniczny praktyk Stan sanitarno techniczny skontrolowanych prywatnych praktyk lekarskich i pielęgniarskich, podobnie jak w roku ubiegłym nie budził zastrzeżeń, z wyjątkiem jednej praktyki pielęgniarskiej która z powodu nieprawidłowości (brudne ściany, brak instalacji grzewczej) została zlikwidowana. Dezynfekcja Zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne w prywatnych praktykach jest wystarczające, nie stwierdzono nieprawidłowości dot. rejestracji stosowanych środków dezynfekcyjnych Zaopatrzenie w mydło płynne i ręczniki jednorazowego użytku jest wystarczające. Dobór środków dezynfekcyjnych w 63 skontrolowanych praktykach jest prawidłowy, zakres działania preparatów dezynfekcyjnych jest odpowiedni w stosunku do zagrożenia, natomiast w 4 prywatnych praktykach lekarskich stwierdzono nieprawidłowości w doborze środków dezynfekcyjnych, tj. za mały zakres działania środka dezynfekcyjnego w stosunku do zagrożenia. Na 67 skontrolowanych praktyk wszystkie 66 posiadało opracowane instrukcje stosowania i sporządzania środków dezynfekcyjnych, w jednej placówce stwierdzono braki w tym zakresie. Sterylizacja Zaopatrzenie w sprzęt jednorazowego użytku we wszystkich praktykach jest wystarczające. Wyposażenie w aparaturę sterylizacyjną w prywatnych praktykach stanowią 33 sterylizatory parowe. W ramach kontroli wewnętrznej użytkownicy skontrolowali 33 sterylizatory dokonując kontroli 379 procesów sterylizacji. Kontrole biologicznej skuteczności procesów sterylizacji przy użyciu wskaźników biologicznych wykonywane były przez użytkowników systematycznie raz w miesiącu (dot. 32 praktyk skontrolowanych w tym zakresie). Kontrole skuteczności procesu sterylizacji przy użyciu wskaźników chemicznych wykonywane są w placówkach systematycznie do każdego procesu, bądź też wskaźniki chemiczne umieszczane są we wnętrzu każdego pakietu. Praktyki dysponują odpowiednią dokumentacją w tym zakresie. Prawidłowe wyniki kontroli świadczą o właściwym stanie technicznym urządzeń oraz prawidłowo przeprowadzanych procesach sterylizacji. Dezynsekcja i deratyzacja W 67 skontrolowanych praktykach nie było konieczności przeprowadzania zabiegów dezynsekcji i deratyzacji. Utrzymanie czystości pomieszczeń i porządku otoczenia W prywatnych praktykach lekarskich i pielęgniarskich utrzymaniem czystości i porządku zajmuje się personel medyczny (lekarze lub pielęgniarki). W w/w zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Gromadzenie, transport, unieszkodliwianie, magazynowanie odpadów medycznych. W 2009r. skontrolowano w tym zakresie 64 praktyki, w tym 62 prywatne praktyki lekarskie i 2 prywatne praktyki pielęgniarskie. Odpady medyczne wytwarzane są przez 55 prywatnych praktyk lekarskich i 2 prywatne praktyki pielęgniarskie. Nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami medycznymi, które naruszają wymagania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. z 2007r. Nr 162, poz. 1153) stwierdzono w przypadku 1 prywatnej praktyki lekarskiej. Nieprawidłowości te dotyczyły: - zbyt długiego czasu magazynowania odpadów medycznych niebezpiecznych o kodzie 180103 (powyżej 14 dni) w temp. poniżej 10 C, - gromadzenie odpadów medycznych zakaźnych w workach o niewłaściwym kolorze (białym), W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wydano decyzje administracyjne. 28