Trudności w pielęgniarstwie opieki paliatywnej Wyzwania pielęgniarskiej opieki paliatywnej XXI wieku mgr Anna Kaptacz Prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Opieki Paliatywnej
Opieka paliatywna ma na celu poprawę jakości życia pacjentów i ich rodzin zmagających się z chorobami śmiertelnymi poprzez zapobieganie i przynoszenie ulgi w bólu oraz cierpieniu, poprzez wczesne rozpoznanie i bezbłędną ocenę oraz leczenie bólu i rozwiązywanie innych problemów fizycznych, psychosocjalnych i duchowych.
Opieka paliatywna Przynosi ulgę w bólu i innych niepokojących objawach; Podtrzymuje wiarę w życie i traktuje śmierć jako naturalny proces; Nie przyspiesza ani nie opóźnia nadejścia śmierci; Łączy aspekty psychologiczne i duchowe opieki nad pacjentem; Oferuje wsparcie ułatwiające pacjentom w miarę możliwości aktywne życie aż do śmierci; Tworzy zespoły ludzi wychodzące naprzeciw potrzebom pacjentów i ich rodzin, w tym dotyczące żałoby, jeśli to konieczne; Poprawia jakość życia; może również pozytywnie wpłynąć na przebieg choroby; Jest udzielana odpowiednio wcześnie w połączeniu z innymi rodzajami terapii mającymi na celu przedłużenie życia, takimi jak chemioterapia lub radioterapia, i obejmuje badania potrzebne do lepszego zrozumienia i postępowania z ciężkimi powikłaniami chorób.
HANNA CHRZANOWSKA CICELY SAUNDERS
Istotą pielęgniarstwa paliatywnego jest twórcze i kompetentne połączenie związku pielęgniarki, pacjenta i rodziny, łączenie z wiedzą i umiejętnościami. (Coyle 2001)
Wiedza estetyczna sztuka pielęgniarstwa, biegła praktyka i rozumienie podróży człowieka przez chorobę. Wiedza empiryczna ten typ wiedzy tworzą badania empiryczne, wywiad naukowy i podejścia ilościowe do badania. Wiedza osobista świadomość: wniesienie siebie do opieki poprzez doświadczenie i/lub intuicję. Wiedza etyczna obejmuje zdolność do kwestionowania zaprzestania leczenia i decyzji o resuscytacji. Należy do niej wiedza moralna oraz podejmowanie decyzji i ustalanie priorytetów. Obejmuje wiedzę o podejmowaniu decyzji, kiedy nie ma łatwej odpowiedzi na jakiś problem. (Carper 1987)
Pielęgniarstwo paliatywne stosuje wszystkie rodzaje wiedzy pielęgniarskiej w codziennej rutynie, podczas dzielenia się z pacjentami i rodzinami ich największymi słabościami umiejętność, która nie może być niedoceniona.
W pielęgniarstwie opieki paliatywnej należy wrócić do korzeni pielęgniarstwa tj. zatrzymaniu i zamyśleniu przy ciężko chorym, umierającym człowieku.
NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE OBJAWY U CHORYCH OBJĘTYCH OPIEKA PALIATYWNĄ: SPADEK WAGI CIAŁA BÓL BRAK APETYTU DUSZNOŚĆ KASZEL ZAPARCIE OSŁABIENIE NUDNOŚCI, WYMIOTY OBRZĘKI LUB WODOBRZUSZE, WYSIĘK OPŁUCNOWY BEZSENNOŚC NIETRZYMANIE MOCZU TRUDNOŚCI W POŁYKANIU ODLEŻYNY KRWOTOKI SENNOŚC PORAŻENIA ŻÓŁTACZKA KOLOSTOMIA BIEGUNKA
Czynniki obniżające próg bólu NIEWYGODA BEZSENNOŚC ZMĘCZENIE NIEPOKÓJ LĘK GNIEW SMUTEK DEPRESJA NUDA ZAMKNIECIE SIĘ W SOBIE OPUSZCZENIE
poprzez niezwykłe wzajemne oddziaływanie zręczności i mądrości można zmniejszyć czyjeś cierpienie. (Wright 2004)
Pielęgniarka, która ukończyła odpowiedni rodzaj kształcenia podyplomowego, jest uprawniona do wykonywania s a m o d z i e l n i e, bez zlecenia lekarskiego, następujących świadczeń:
zapobiegawczych: samoopieki w życiu z chorobą i niepełnosprawnością w stosunku do człowieka chorego i jego rodziny, żywienia dorosłych oraz dzieci zdrowych, pielęgnacji skóry i błon śluzowych z zastosowaniem środków farmaceutycznych i materiałów medycznych,
diagnostycznych: wykonywanie badania fizykalnego, kierowanie na badania diagnostyczne lub pobieranie materiałów do badań diagnostycznych, pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa, kierowanie na badania lub pobieranie materiałów do badań bakteriologicznych (mocz, kał, plwocina, wymazy z nosa i narządów płciowych i inne wydzieliny), pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa, wykonywanie testów diagnostycznych dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu,
oznaczanie glikemii za pomocą glukometru, wykonywanie pulsoksymetrii, ocenę wydolności oddechowej metodą spirometrii, wstępną ocenę ciężkości urazów i organizację bezpiecznego transportu chorego, prowadzenie bilansu wodnego, ocenę i monitorowanie bólu oraz innych objawów u przewlekle chorych objętych opieką paliatywną oraz ocenę wydolności fizycznej chorego, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego, ocenę jakości życia chorego objętego opieką paliatywną, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,
leczniczych: ustalanie diety w żywieniu ludzi chorych w oparciu o obowiązujące w tym zakresie wytyczne, dobór i wykorzystanie różnych technik karmienia u chorych, zakładanie zgłębnika do żołądka i odbarczanie treści, wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna, zakładanie cewnika do pęcherza moczowego i usuwanie założonego cewnika, płukanie pęcherza moczowego,
wykonywanie zabiegów doodbytniczych (lewatywa, wlewka, kroplówka), doraźne podawanie tlenu, tlenoterapię, pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa, wykonywanie inhalacji, wykonywanie kaniulacji żył obwodowych, doraźną modyfikację stałej dawki leczniczej insuliny krótkodziałającej,
doraźną modyfikację dawki leczniczej leku przeciwbólowego i leków stosowanych w celu łagodzenia innych dokuczliwych objawów (duszności, nudności, wymioty, lęk, delirium) u chorych objętych opieką paliatywną, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego, podawanie na zlecenie lekarskie dożylne, zewnątrzoponowe i podskórne leków łagodzących dokuczliwe objawy u chorych objętych opieka paliatywną, z uwzględnieniem nowoczesnych technik (stosowanie analgezji sterowanej przez chorego PCA, ciągłego podawania leków i płynów podskórnie przy użyciu zestawu Buterfly oraz infuzorów), pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,
zastosowanie unieruchomienia przy złamaniach kości i zwichnięciach oraz przygotowanie chorego do transportu, zlecenie transportu chorego, prowadzenie psychoterapii podstawowej oraz wykorzystanie elementów psychoterapii kwalifikowanej, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego.
rehabilitacyjnych: prowadzenie rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z unieruchomienia, prowadzenie usprawnienia ruchowego (siadanie, pionizacja, nauka chodzenia, nauka samoobsługi), prowadzenie aktywizacji podopiecznych z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego, prowadzenie terapii kreatywnej i rehabilitacji chorych wymagających opieki paliatywnej, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego,
Siedziba Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej 42-200 Częstochowa, ul. Krakowska 45 a; tel. (34) 360-55-37 fax. (34) 360-54-91 e-mail: ptpop@wp.pl www.ptpop.pl NIP 949-20-23-269 REGON 240507227 Data powstania 28.01.2006; Data rejestracji 16.10.2006; KRS 0000265994
Dziękuję za uwagę