UCHWAŁA Nr XVIII/ 149/08 Rady Miejskiej w Lubsku z dnia 23 kwietnia 2008r. w sprawie gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Lubsko Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. Z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.: Dz.U. 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, Dz. U. z 2003r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz.1568, Dz.U. z 2004r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz.1203, Dz. U. z 2005r. Nr 172, poz.1441, Nr 175, poz.1457,dz. U. z 2006r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337, Dz.U. z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218) oraz art. 6 ust. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U Nr 180, poz. 1493) uchwala się, co następuje: GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁNIA PRZEMOCY W RODZINIE dla GMINY LUBSKO Rozdział I Postanowienia: 1.1 Rodzina jest najwaŝniejszym środowiskiem w Ŝyciu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy, styl Ŝycia. Rodzice czy opiekunowie są wzorem dla dzieci. WaŜną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz z oczekiwaniami społecznymi.
2 Przemoc domowa moŝe być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie, bez wątpienia naleŝy zaklasyfikować ją do kategorii zachowań negatywnych o duŝej szkodliwości społecznej. Mimo, Ŝe w relacjach międzyludzkich istniała ona zawsze, o przemocy w rodzinie mówiono niewiele, jakby nie postrzegając jej jako powaŝnego zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny. Takiego, które prowadzi do powaŝnych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych skutków psychologicznych, a w skrajnych przypadkach do powaŝnych okaleczeń czy zabójstw. Dla lepszego rozpoznania zjawiska przemocy w rodzinie konieczne jest jej zdefiniowanie. W niektórych przypadkach przejawy są tak jednoznaczne, Ŝe nie pozostawiają Ŝadnych wątpliwości, w innych, bardziej złoŝonych, niezbędne jest określenie moŝliwie jasnych kryteriów oceny. 2. Przemoc w rodzinie jest problemem trudnym do badania. Agresja ze strony osób najbliŝszych, jeŝeli nie mieści się w wyobraŝeniu człowieka o tym, co normalne i słuszne, moŝe być wstydliwie ukrywaną tajemnicą. Ponad jedna trzecia badanych (37%) zna przynajmniej jedną kobietę ofiarę przemocy swojego partnera. Kobiety częściej ujawniają przemoc. Dwie piąte kobiet (41%) zna w swoim środowisku, co najmniej jedną kobietę bitą przez męŝa. Natomiast więcej niŝ jedna piąta (22%) zna przynajmniej kilka takich kobiet, a więc prawdopodobnie Ŝyje w środowisku, gdzie przemoc jest normą. Prawie 70% sytuacji przemocy zachodzi w rodzinach, gdzie istnieje problem alkoholowy. Rozdział II Zadania słuŝb powołanych do niesienia pomocy ofiarom przemocy w rodzinie. 3. Pomoc w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie mają obowiązek świadczyć gmina, policja, ośrodek pomocy społecznej, instytucje słuŝby zdrowia oraz organizacje pozarządowe. 1). Gmina realizuje zadania związane z udzieleniem rodzinom, w których występuje problem alkoholowy, pomocy psychologicznej, prawnej, a w szczególności ochrona przed przemocą w rodzinie są zadaniami własnymi gminy i realizowane będą przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów
3 Alkoholowych. Mówi o tym Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2). Policja - jest zobowiązana do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego. To właśnie policjanci najczęściej interweniują bezpośrednio w sytuacji przemocy. Do podstawowych zadań policji zawartych w art. 1 ust. 2 pkt. 1,2,3 Ustawy o policji, naleŝą m.in.: - ochrona Ŝycia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, - inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnieniu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami pozarządowymi, - wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców. Policja jest jedyną instytucją, która moŝe interweniować przez całą dobę, dlatego teŝ interwencja taka powinna wprowadzić w rodzinie istotne zmiany, przede wszystkim ujawnienie przemocy, przerwanie izolacji rodziny, wyrównanie dysproporcji sił po między sprawcą, a ofiarą ora umoŝliwienie ofiarom uzyskania ciągłego wsparcia przedstawicieli róŝnych słuŝb. Ogromną rolę w walce z przemocą odgrywają dzielnicowi, którzy jako pierwsi mają kontakt z pokrzywdzonymi, przyjmują zawiadomienia o przestępstwie, pouczają o przysługujących ofierze prawach, informują o placówkach niosących pomoc pokrzywdzonym, tj. schroniskach, placówkach psychologiczno-pedagogicznych. 3). Ośrodek pomocy społecznej - celem działania jest umoŝliwienie osobom rodzinom przezwycięŝenia trudnych sytuacji Ŝyciowych, których same nie są w stanie pokonać, a takŝe zapobieganie powstawaniu tych sytuacji. Pomocy społecznej udziela się w przypadku: ubóstwa, bezradności w sprawach
4 opiekuńczo-wychowawczych. KaŜda z tych sytuacji moŝe sprzyjać występowaniu przemocy lub z niej wynikać. Pracownik socjalny w ramach swoich obowiązków powinien: - przeprowadzić wywiad środowiskowy, umoŝliwiający diagnozę sytuacji, - przygotować plan pomocy, - udzielić pomocy finansowej, prawnej, psychologicznej, - w przypadku stwierdzenia przemocy, skierować do odpowiednich instytucji zajmujących się przemocą, umieścić w schronisku oraz za zgodą osoby poszkodowanej zwrócić się do policji o pomoc. - towarzyszyć w sądach, instytucjach publicznych klientowi, jeśli taka jest jego wola, - prowadzić Niebieską Kartę 4). SłuŜba zdrowia - której zadaniem jest ochrona zdrowia pacjenta, a poniewaŝ przemocy często towarzyszą wyraźne uszkodzenia zdrowia somatycznego i zawsze występują uszkodzenia zdrowia psychicznego, dlatego teŝ zjawisko przemocy w rodzinie kwalifikuje się do zakresu objętego świadczeniami zdrowotnymi. Zgodnie z ustawa o zawodzie lekarza ma on obowiązek poinformowania władz o określonych okolicznościach, czyli o podejrzeniu wystąpienia przestępstwa. MoŜe równieŝ wydać zaświadczenie o odniesionych obraŝeniach (obdukcja), podać informacje o moŝliwościach szukania pomocy. 5). Organizacje pozarządowe - często prowadzą: - świetlice dla dzieci z rodzin patologicznych, W ramach swojej działalności oferują m. in.: - pomoc psychologiczną, pomoc prawną, pomoc socjalną, grupy wsparcia - pomoc w załatwianiu spraw urzędowych i innych
5 Rozdział III ZałoŜenia systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Lubsko : 4. 1. NajwaŜniejsze jest bezpieczeństwo ofiary. 2. Za przemoc zawsze odpowiedzialny jest sprawca przemocy, bez względu na to, co zrobiła ofiara. 3. Nikt nie ma prawa stosować przemocy wobec drugiego człowieka. 4. Nie ma Ŝadnego uzasadnienia ani usprawiedliwienia przemocy domowej. 5. Podstawowym zadaniem jest zatrzymanie przemocy, bez tego pomoc jest nieskuteczna. 6. Ofiara przemocy w rodzinie cierpi na skutek wielokrotnego urazu. 7. Zrozumiałe i dopuszczalne są wahania i niekonsekwencje w zachowaniu i decyzjach, bowiem jest to jeden z objawów doznanego urazu. Rozdział IV System przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Lubsko: 5. Zgodnie z ustawą z dnia 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy: 1. Do zadań własnych gminy naleŝy w szczególności: 1) tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie; 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie; 3) opracowywanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 4) prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia. 2. W celu realizacji zadań określonych w art. 6 ustawy z dnia 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w Gminie Lubsko uruchamia się system przeciwdziałania przemocy w rodzinie oparty na: 1) pracy Interdyscyplinarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej, 2) pracy Koordynatora ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, 3) pomocy psychologicznej dla ofiar przemocy w Grupie Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, 4) pomocy psychologicznej dla dzieci ofiar przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem przemocy seksualnej,
6 5) pomocy psychologicznej, prawnej, medycznej, socjalnej dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych. 6) pracy Punktu informacyjno-konsultacujnego ds. uzaleŝnień i przemocy 7) realizacji Programu korekcyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie, 8) ścisłej współpracy z róŝnymi instytucjami w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem Ośrodka Pomocy Społecznej i Komisariatu Policji w Lubsku. Rozdział V Strategia i metody działania: A. Przygotowanie diagnozy w gminie Lubsko 6. 1 Stałe zbieranie wszelkich dostępnych danych, które pozwolą dokonać pomiaru zjawiska. Źródłem informacji będą statystyki policji, sądu, opieki społecznej szkół, przychodni zdrowia, szpitala, pogotowia ratunkowego, straŝy miejskiej, pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród mieszkańców gminy. 2. Przeprowadzanie diagnozy i ustalanie zasobów środowiska lokalnego, a więc działalności instytucji, placówek, organizacji pozarządowych, świetlic, osób zajmujących się pomaganiem i na tej podstawie opracowanie i korygowanie mapy zasobów środowiska lokalnego. 3. Przeprowadzanie badań pozwalających określić postawy mieszkańców wobec przemocy w rodzinie, a takŝe opinie na temat sposobu pomagania rodzinom, gdzie stosowana jest przemoc. Postawa sąsiadów świadków przemocy często określa szybkość reagowania i ewentualnej interwencji umoŝliwiającej zatrzymanie przemocy. Badania moŝna przeprowadzić za pomocą ankiet i/lub wywiadów. 4. Przeprowadzanie badań pozwalających określić postawy pracowników słuŝb i placówek stykających się z problemem przemocy na danym terenie, a takŝe poziom ich kwalifikacji potrzebnych do skutecznego pomagania. 5. Przygotowywanie raportu o przemocy w rodzinie i zasobach środowiska lokalnego.
7 B. Szczegółowe działania w Gminie Lubsko: 7.1. Przeprowadzanie specjalistycznych szkoleń dla: pracowników socjalnych, pracowników słuŝby zdrowia, członków gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, dzielnicowych w zakresie świadczenia pomocy ofiarom przemocy domowej, (jak udzielać wsparcia, w jaki sposób kierować ofiarę przemocy do róŝnych instytucji, wzmacnianie konsekwentnych zachowań i postaw). 2 Systematyczna edukacja społeczności Gminy Lubsko poprzez lokalne media, która ma przede wszystkim na celu odkłamanie mitów i stereotypów utrudniających pomaganie, a takŝe pokazywanie moŝliwości udzielenia pomocy i pozytywnych przykładów wyjścia z sytuacji przemocy. 3. Drukowanie ulotek, zakup broszur, zamieszczanie w lokalnej prasie stałych informacji, gdzie moŝna szukać pomocy, itp. 4. Funkcjonowanie Gminnego Koordynatora ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, z następującym zakresem działań: 1/ analiza wniosków składanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o leczenie odwykowe i wywiadów środowiskowych pod kątem informacji o przemocy domowej, 2/ kierowanie i koordynowanie prac Interdyscyplinarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy 3/ przyjmowanie wszystkich wniosków dotyczących przemocy domowej i uruchamianie procedur mających na celu powstrzymanie przemocy wg załączonego schematu, 4/ tworzenie własnych dokumentów potwierdzających występowanie przemocy domowej, takich jak: notatki słuŝbowe wynikające z obserwacji, rozmów z róŝnymi osobami, protokołów z rozmów z ofiarami przemocy domowej i członkami ich rodzin, 5/prowadzenie rozmów z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie zgodnie z zapisami Niebieskiej Karty dotyczącej Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 6/ prowadzenie dyŝuru w Punkcie informacyjno-konsultacyjnym ds. uzaleŝnień i przemocy w rodzinie, a w trakcie tych dyŝurów: udzielanie wsparcia ofiarom, kierowanie ofiar przemocy domowej do specjalistów, kierowanie i motywowanie do udziału ofiary w Grupie Wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,
8 7/ występowanie z wnioskami do Prokuratury o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie o znęcanie się nad rodziną, 8/występowanie do Komisariatu Policji w Lubsku z wnioskiem o podjęcie działań interwencyjnych przez dzielnicowego lub o podjęcie innych działań prewencyjnych, w sprawach, gdzie ujawniono zagroŝenie przemocą w rodzinie, 9/ odwoływanie się od decyzji prokuratora, jeŝeli zapadła decyzja o umorzeniu postępowania, a odwołanie jest zasadne. 10/motywowanie i kierowanie sprawców przemocy do wzięcia udziału w kompleksowym programie korekcyjnym dla sprawców przemocy domowej, 11/ inicjowanie podejmowania natychmiastowych interwencji powstrzymujących przemoc, poprzez działania Zespołu Interwencji Domowej, 12/ monitorowanie prowadzonych działań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 13/ prowadzenie całości dokumentacji w sprawach przemocy domowej, 14/ występowanie w charakterze świadka w sprawach o przestępstwo z art. 207 kk. tj. o znęcanie się nad rodziną, w postępowaniu przygotowawczym i postępowaniu karnym przed sądem. 8. Działalność Interdyscyplinarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, w składzie: 1/Przewodniczący Zespołu Koordynator ds. Przemocy w Rodzinie, 2/przedstawiciel Urzędu Miejskiego, 3/przedstawiciel Policji, 4/przedstawiciel Opieki Społecznej, 5/przedstawiciel Gminnej Komisji Rozwiązywania Alkoholowych, 6/przedstawiciel Szkoły - Pedagog Szkolny, 7/ przedstawiciel Kuratora Sądowego, 8/ przedstawiciel SłuŜby Zdrowia, Przeciwdziałania Problemów 9. Udzielanie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie w Punkcie interwencyjno-konsultacyjnym ds. uzaleŝnień i przemocy w rodzinie (przez
9 specjalistów takich jak: lekarz psychiatra, pielęgniarka, psycholog, instruktor terapii, kurator sądowy, przedstawiciel policji) 10. Psychologiczna pomoc ofiarom przemocy w Grupy Wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. 11.Realizacja specjalistycznego programu korekcyjnego dla sprawców przemocy (w zamian za groŝącą karę pozbawienia wolności). 12.Współpraca z instytucjami prowadzącymi Hostele dla Ofiar Przemocy w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w śarach, w celu ustalenia precyzyjnych zasad umieszczania tam osób. 13. Specjalistyczna pomoc psychologiczna dla dzieci, które są ofiarami przemocy w rodzinie. 14. Ochrona osób w podeszłym wieku oraz osób niepełnosprawnych przed przemocą domową. 15. Stała współpraca z dzielnicowymi, pracownikami socjalnymi i członkami Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych by skutecznie realizować funkcjonowanie Zespołu Interwencji Domowej poprzez wspólne wizyty w domach, w których występuje przemoc w rodzinie (tym samym praktyczne wykonywanie procedur interwencji słuŝb: Policja - wykonywanie zapisów wynikających z Zarządzenia Komendanta Głównego z dnia 31.12.2002 roku; Pomoc Społeczna zapisy ustawy o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004 roku; Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zapisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 roku). 16. Realizacja podstawowych zaleceń rządowego programu pod nazwą Dzieciństwo pod ochroną. 17.Wszelkie inne poczynania mogące przyczynić się do powstrzymywania przemocy w rodzinie, a nie ujęte w niniejszym programie.
10 ROZDZIAŁ VI Postanowienia końcowe 18. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Lubska 19. Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem ogłoszenia i podlega podaniu do publicznej wiadomości poprzez rozplakatowanie na urzędowych tablicach ogłoszeń. Przewodniczący Rady Miejskiej Andrzej Tomiałowicz