UCHWAŁA NR IX/47/2015 RADY POWIATU GOLUBSKO-DOBRZYŃSKIEGO z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie przyjęcia do realizacji Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015-2017 w Powiecie Golubsko-Dobrzyńskim Na podstawie art. 4 ust.1pkt.3a i 12 pkt. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013r., poz. 595 ze zm 1) ) oraz art. 180 pkt. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2013r., poz. 135 ze zm. 2) ) Rada Powiatu uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się do realizacji Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015-2017 w Powiecie Golubsko-Dobrzyńskim, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodnicząca Rady Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego Maria Wiśniewska 1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w: Dz.U. z 2013r., poz. 645;Dz.U.z 2014r.,poz.379; Dz. U. z 2014r., poz.1072. 2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w: Dz.U.z 2012r., poz. 579,Dz.U.z 2012r., poz.1519, Dz. U. z 2013r., poz.154, Dz. U. z 2013r., poz. 866, Dz.U. z 2013r., poz. 1650, Dz. U. z 2014r., poz. 619, Dz. U. z 2014r., poz.1188. Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 1
Załącznik do uchwały nr IX/47/2015 Rady Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego z dnia 26 marca 2015 r. POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA LATA 2015 2017 Golub-Dobrzyń 2015 1 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 1
Spis treści: I. Wstęp...3 II. Charakterystyka i analiza rodzin zastępczych w powiecie golubskodobrzyńskim 4 III. IV. Cele Programu..8 Limit rodzin zastępczych zawodowych...12 V. Źródła finansowania Programu 12 VI. VII. VIII. Beneficjenci Programu...12 Realizatorzy Programu..13 Monitoring i ewaluacja Programu...13 2 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 2
I. Wstęp W związku z upływem w 2014 r. ważności powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej w powiecie golubsko-dobrzyńskim na lata 2012-2014 zaistniała konieczność opracowania nowego - aktualnego dokumentu adekwatnie do potrzeb oraz możliwości organizacyjnych i finansowych powiatu na lata 2015-2017. Opracowanie i realizacja w/w programu jest obligatoryjnym zadaniem własnym powiatu wynikającym z art. 180 pkt. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Dokument zakłada kontynuację kierunków działań wyznaczonych w latach poprzednich, w perspektywie 3-letniej z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań. Powiatowy Program rozwoju pieczy zastępczej w powiecie golubsko-dobrzyńskim wpisuje się w następujące dokumenty strategiczne: strategię rozwiązywania problemów społecznych w powiecie golubsko-dobrzyńskim na lata 2013-2017 oraz Kujawsko- Pomorski Program Wspierania Rodziny na lata 2014-2022. W trosce o dobro i szczęście dzieci oraz dobro rodziny dzieciom i rodzinie powinny pomagać ściśle współpracując wszystkie osoby, instytucje oraz organizacje specjalizujące się w niesieniu tej pomocy. Program został opracowany przez zespół ds. pieczy zastępczej funkcjonujący w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Golubiu-Dobrzyniu, a następnie był konsultowany z właściwymi terytorialnie gminami oraz z instytucjami pracującymi z dziećmi i rodzinami z terenu powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Mamy nadzieję, iż niniejszy program będzie rozwiązywać ważne kwestie społeczne i prowadzić będzie do zwycięstwa nad trudnościami, jakie niesie za sobą codzienne życie. 3 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 3
II. Charakterystyka i analiza rodzin zastępczych w powiecie golubskodobrzyńskim w latach 2012-2014 Najkorzystniejszą formą pomocy zarówno dziecku jak i jego rodzinie w sytuacji kryzysowej wydaje się rodzina zastępcza, ponieważ jej funkcjonowanie wiąże się z tymczasowością. Poza tym, obok rodziny adopcyjnej, stanowi optymalną opiekę kompensacyjną nad dzieckiem opuszczonym. W świetle obowiązujących przepisów prawnych jednym z podstawowych zadań rodziny zastępczej jest przede wszystkim praca na rzecz powrotu dziecka osieroconego do rodziny naturalnej, gdyż umieszczenie dziecka w systemie pieczy zastępczej jest ostatecznością, po wykorzystaniu przez gminę wszystkich możliwych form wsparcia rodziny naturalnej. Przyczyny umieszczenia dzieci w pieczy zastępczej to: zgon rodzica, niewydolność opiekuńczo-wychowawcza rodzica, pobyt rodzica w szpitalu, małoletni rodzic, choroba rodzica, alkoholizm, pozostawienie dziecka w szpitalu, niepełnosprawność rodziców, przemoc w rodzinie, sieroctwo, porzucenie dziecka, eurosieroctwo, umieszczenie rodzica w domu pomocy społecznej, w zakładzie karnym. Liczba rodzin zastępczych w powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2012-2014 Rodziny zastępcze 2012r. 2013r. 2014r. spokrewnione 48 43 46 zawodowe 4 4 4 niezawodowe 21 21 19 Zawodowe o charakterze pogotowia 1 1 1 rodzinnego razem rodzin zastępczych 74 69 70 Liczba dzieci z powiatu golubsko-dobrzyńskiego umieszczonych w rodzinach zastępczych w poszczególnych gminach w latach 2012-2014 Gmina 2012r. 2013r. 2014r. Liczba dzieci Gmina Golub- Dobrzyń 15 12 13 4 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 4
Gmina Zbójno 1 0 2 Gmina Radomin 12 11 13 Gmina Ciechocin 2 0 0 Miasto i Gmina Kowalewo 36 37 41 Pomorskie Miasto Golub- Dobrzyń 58 50 47 Razem 132 110 116 Liczba rodzin zastępczych zawodowych w latach 2012-2014 rodziny zastępcze zawodowe 2012 2013 2014 pogotowie rodzinne 1 1 1 Rodziny zawodowe 4 4 4 razem 5 5 5 Liczba dzieci z poszczególnych gmin powiatu zagrożonych umieszczeniem w pieczy - dane z ośrodków pomocy społecznej powiatu w latach 2015-2017 Gmina, Miasto Liczba dzieci Golub-Dobrzyń, miasto 14 Golub-Dobrzyń gmina 5 Kowalewo Pomorskie 5 Zbójno 2 Radomin 3 Ciechocin 2 razem 31 Liczba dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych: -W Powiatowej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej w Wielgiem limit miejsc dla 14 dzieci ( na dzień 31.12.2014r. przebywało 15 dzieci); -Dzieci umieszczone w placówkach poza powiatem zgodnie z zawartymi porozumieniami wg stanu na dzień 31 grudnia 2014r. Dom Dziecka w Brodnicy ul. Tylna 4 2 dzieci, Powiatowy Zespół Placówek Opiekuńczo wychowawczych w Gostyninie 1 dziecko Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza w Lipnie- 1 dziecko 5 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 5
Ogółem liczba dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych w latach 2012-2014 Rok 2012 2013 2014 Liczba dzieci w placówkach 19 21 21 opiekuńczo- wychowawczych Osoby usamodzielniane z powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Dominującym problemem osób usamodzielnianych opuszczających piecze zastępczą jest trudność w pozyskaniu mieszkania oraz odnalezienie się na rynku pracy. Główną przyczyną powyższych trudności jest bierność, niska motywacja w zakresie kształcenia i brak chęci do podnoszenia kwalifikacji. Usamodzielniani wychowankowie mają wiele trudności w poruszaniu się po wszelkiego rodzaju instytucjach (w tym załatwianiu spraw urzędowych, regulowaniu opłat, zagospodarowanie domowym budżetem). Zatem zadaniem PCPR w Golubiu-Dobrzyniu jest ukierunkowanie i wspieranie młodych osób opuszczających pieczę zastępczą, w celu prawidłowego ich funkcjonowania w społeczeństwie i pełnienia właściwych ról społecznych. Liczba udzielonej pomocy i wsparcia osobom usamodzielnianym w latach 2012-2014 Rodzaj udzielonej pomocy lata 2012 2013 2014 Pomoc na kontynuowanie nauki 17 17 13 Pomoc na usamodzielnienie 5 10 7 Pomoc na zagospodarowanie 0 6 6 Zapewnienie miejsca w mieszkaniu chronionym 0 0 0 Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia 0 0 7 Praca socjalna 34 35 29 6 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 6
Wnioski z analizy pieczy zastępczej w powiecie w latach 2012-2014: 1. W latach 2012 2014 liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo wychowawczych łącznie jest niższa o 9%. 2. Z ogólnej liczby dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w roku 2014, 85% stanowią dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych, a 15% w placówkach opiekuńczo-wychowawczych ( z czego 29% poza powiatem). 3. W latach 2012 2014 nastąpił spadek liczby dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych o ok. 12%. 4. W latach 2012 2014 nastąpił wzrost liczby dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo wychowawczych o ok. 10%. 5. Liczba rodzin zastępczych zawodowych w latach 2012 2014 utrzymuje się na tym samym poziomie. Wnioski do programu: 1. Należy rozwijać system rodzinnej pieczy zastępczej poprzez pozyskiwanie kandydatów do rodzin zastępczych zawodowych. 2. Z uwagi na to, że nie wszystkie dzieci kwalifikują się do umieszczenia w rodzinnych formach pieczy zastępczej należy system instytucjonalny zachować, z zastrzeżeniem jego rozwoju w kierunku specjalistycznym. 3. Brak kandydatów do pełnienia funkcji specjalistycznych zawodowych rodzin zastępczych. 4. Niespójność przepisów prawnych w zakresie kierowania i umieszczania dzieci z niepełnosprawnością psychiczną w specjalistycznych placówkach opiekuńczowychowawczych, również ograniczona liczba funkcjonujących w Polsce placówek terapeutycznych. 5. Niewystarczająca liczba miejsc w powiatowej placówce opiekuńczo wychowawczej wynikająca z potrzeb powiatu, 6. Trudności ze znalezieniem miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz w rodzinach zastępczych funkcjonujących poza powiatem. 7 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 7
III. Cel Powiatowego Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015 2017: Celem głównym Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy zastępczej na lata 2015 2017 w powiecie golubsko-dobrzyńskim jest wspieranie rozwoju pieczy zastępczej. Cele szczegółowe: 1. Rozwój i doskonalenie systemu opieki nad dzieckiem w pieczy zastępczej. 2. Wsparcie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. 3. Podnoszenie jakości świadczonych usług w zakresie pomocy dziecku i rodzinie. Realizacja celów Cel Zadania do realizacji Wskaźniki Cel.1 Rozwój i doskonalenie systemu opieki nad dzieckiem w pieczy zastępczej, 1.Promowanie idei rodzicielstwa zastępczego w środowisku lokalnym oraz budowanie pozytywnego wizerunku rodzinnej pieczy zastępczej, 2.Pozyskiwanie kandydatów na zawodowe rodziny zastępcze, 3.Organizowanie szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze, 4.Udzielanie rodzinom zastępczym wsparcia psychologicznego, prawnego oraz terapeutycznego, 5.Pomoc rodzinom w sytuacjach kryzysowych, -liczba podjętych inicjatyw, -liczba szkoleń, -liczba osób biorących udział w szkoleniu, objętych kwalifikacją, liczba wydanych opinii, -liczba udzielonych porad i konsultacji oraz przeprowadzonych terapii, -liczba utworzonych rodzin zastępczych, -liczba rodzin 8 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 8
6.Udzielanie wsparcia rodzinom zastępczym poprzez rodziny pomocowe, 7.Kontynuacja zatrudnienia koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, 8.Wypłata wynagrodzeń i świadczeń przewidzianych w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, 9.Organizowanie szkoleń podnoszących kompetencje wychowawcze rodzin zastępczych, pomocowych, -liczba wydanych decyzji administracyjnych, -liczba zawartych umów cywilno- prawnych, -liczba zatrudnionych koordynatorów, -liczba i kwota wypłaconych świadczeń, -liczba placówek opiekuńczowychowawczych, 10.Organizowanie spotkań integracyjnych i okolicznościowych dla rodzin zastępczych, 11.Współpraca z asystentami rodzin biologicznych dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, 12.Współpraca z Gminnymi Zespołami Interdyscyplinarnymi. 13.Współpraca z Gminnym Ośrodkami Pomocy Społecznej w zakresie udzielania pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej. 14.Współpraca z Sądami ich organami pomocniczymi oraz 9 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 9
innymi instytucjami w zakresie oceny sytuacji dziecka umieszczonemu w pieczy zstępczej. 15.Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodzin biologicznych i zastępczych. 16.Umożliwienie i pomoc w kontaktach dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej z rodzicami biologicznymi o ile sąd nie zdecyduje inaczej, 17.Tworzenie rodzinnych form pieczy zastępczej, a w szczególności zawodowych i niezawodowych rodzin zastępczych, 18.Prowadzenie powiatowej placówki opiekuńczo wychowawczej w Wielgiem, 10 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 10
Cel.2 Wsparcie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. 1.Przygotowanie wychowanków do procesu usamodzielnienia, 2.Wsparcie finansowe i rzeczowe; - pomoc pieniężna na usamodzielnienie i na kontynuowanie nauki, - pomoc na zagospodarowanie, -ilość indywidualnych programów usamodzielnienia, -liczba osób korzystających ze świadczeń, 3. pomoc osobom usamodzielnianym w pozyskaniu mieszkania z zasobów gminy, 4. pomoc w uzyskaniu zatrudnienia. Cel.3 Podnoszenie jakości świadczonych usług w zakresie pomocy dziecku i rodzinie 1.Podnoszenie kwalifikacji kadr jednostek pomocy społecznej oraz kadr instytucji współpracujących, 2.Pozyskanie specjalistów do pracy z rodzinami zastępczymi, rodzinami pomocowymi oraz pełnoletnimi wychowankami pieczy zastępczej, -liczba spotkań, szkoleń, konferencji, -ilość uczestników szkoleń, -liczba zatrudnionych osób, 11 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 11
IV. Limit rodzin zawodowych w latach 2015-2017: Limit rodzin zawodowych określony został na podstawie danych uzyskanych z gmin i miast powiatu golubsko-dobrzyńskiego i przedstawionych w punkcie 1 oraz rozeznania potrzeb i praktyki w zakresie liczby dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej, z uwzględnieniem rodzin zstępczych zawodowych dla dzieci z terenu innych powiatów i przedstawia się następująco: 1. Rok 2015 6 rodzin zastępczych zawodowych, 2. Rok 2016-6 rodzin zastępczych zawodowych, 3. Rok 2017-6 rodzin zastępczych zawodowych. V. Źródła finansowania Programu Źródłem finansowania zadań Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015 2017 są środki finansowe : z budżetu Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego; z budżetu Państwa w ramach dotacji na dofinansowanie zadań własnych; z budżetów samorządów gminnych, zobowiązanych do współfinansowania pobytu dzieci w pieczy zastępczej; z budżetów innych powiatów, zobowiązanych do zwrotu wydatków za dzieci umieszczone w pieczy zastępczej na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego; z odpłatności rodziców biologicznych; pozyskane w ramach ogłaszanych konkursów, programów, w tym ze środków pochodzących z UE. VI. Beneficjenci Programu 1. Dzieci przebywające w pieczy zastępczej; 2. Rodziny zastępcze; 3. Rodzice naturalni dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej; 4. Osoby usamodzielniane; 5. Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej; 6. Rodziny pomocowe sprawujący czasową opiekę nad dzieckiem pozbawionym opieki rodziców. 12 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 12
7. Pracownicy Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowego Centrum Pomoc Rodzinie i innych instytucji działających w obszarze pomocy dziecku i rodzinie. VII. Realizatorzy programu Koordynatorem Programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Golubiu- Dobrzyniu przy współpracy: Rodzin zastępczych; Rodzin pomocowych; Placówek opiekuńczo- wychowawczych; Policji; Miejskich i Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej; Sędziów i Kuratorów Sądu Rejonowego Wydziału Rodzinnego; Szkół, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Powiatowego Urzędu Pracy, Urzędów Gmin, Organizacji pozarządowych i innych instytucji działających w obszarze pomocy społecznej, VIII. Monitoring i Ewaluacja Programu Monitorowanie Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Golubsko-Dobrzyńskim na lata 2015-2017 odbywać się będzie na podstawie corocznej sprawozdawczości z realizowanych celów. Informacje te będą przedkładane Zarządowi Powiatu oraz Radzie Powiatu w corocznym sprawozdaniu z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Golubiu-Dobrzyniu oraz w sprawozdaniu z efektów pracy. Zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej będzie przedkładał Zarządowi Powiatu Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie wraz ze złożonym projektem budżetu. Ewaluacja programu będzie przebiegała w oparciu o analizę i interpretację zebranych danych własnych oraz danych pozyskanych od współpracujących instytucji pomocowych. Pozyskane dane umożliwią ocenę wartości programu oraz pomogą w dalszym jego planowaniu, realizacji i rozwoju działań. Analiza zebranych danych pozwoli na sprawdzenie skuteczności i efektywności przyjętych założeń. 13 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 13
Program stanowi dokument otwarty i zmienny. Wobec tego, można go modyfikować wraz ze zmieniającymi się potrzebami, przepisami prawnymi oraz środkami finansowymi. 14 Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 14
UZASADNIENIE Zgodnie z art. 180 pkt.1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U. Nr 149, poz. 887), do zadań własnych powiatu należy opracowanie i realizacja 3 letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej. W związku z tym, iż poprzednio uchwalony program na lata 2012-2014 utracił ważność, zaistniała potrzeba opracowania niniejszego programu, który z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań nakreśla kierunki działań w perspektywie kolejnych 3 lat oraz ustala coroczne limity rodzin zastępczych zawodowych. Id: ACAD468B-7A0C-4976-A93F-4D4443ACD732. Podpisany Strona 1