Administrowanie systemem Linux. Zajecia dla studentow Wydzialu Informatyki (Sieci Komputerowe) WIT w Warszawie w roku akademickim 2006/2007. Piotr Koperski Pazdziernik, 2006 Szczegolowy wykaz tematow i rozklad czasowy zajec. Zajecia nr. 1. Temat 0. Zagadnienia organizacyjne- Omowienie literatura i zasad zaliczania. Temat 1. Linux- wprowadzenie. - co to jest Linux; Linux a inne systemy uniksowe - licencja GNU (L)GPL; GNU a Open Source, shareware, freeware i programy komercyjne. - najpowszechniejsze dystrybucje Linuksa- roznice i podobiestwa. - omowienie literatury do zajec. Temat 2. Start i zamykanie systemu. - etapy uruchamiania systemu: program ladujacy, proces init, program rc. - najczesciej uzywane programy ladujace; LILO i GRUB. - cwiczenie 1: prosta konfiguracja LILO - modyfikacja opcji domyslnych. Temat 3. Poziomy pracy i skrypty startowe. - poziomy pracy (administracyjny, wielouzytkownikowy z siecia i bez, poziomy 5, 6 i 0). - plik inittab (skladnia i zawartosc). - cwiczenie 2: rola /sbin/init w systemie. 1
Zajecia nr. 2. Temat 4. Pliki specjalne i urzadzenia zewnetrzne (na komputerach klasy PC). - pliki specjalne urzadze. - konwencje nazewnicze plikow urzadzen w Linuksie. - urzadzenia dyskowe: (E)IDE, SCSI, CD, RAM, floppy. - partycje dyskowe: konfiguracja i uzywanie. - polecenia: MAKEDEV i mknod. - mechanizmy udev i devfs. - cwiczenie 3: sprawdzanie wlasnosci i tworzenie plikow specjalnych oraz uzycie do surowego dostepu. - cwiczenie 4: podstawowe uzycie polecenia fdisk do zarzadzania partycjami dysku. Temat 5. Systemy plikow i ich uzywanie. - systemy plikow obslugiwane w Linuksie. - system plikow ext2- podstawy i uzywanie (organizacja, superbloki, i-wezly, czwarty bajt praw dostepu, linkowanie). - dziennikowe systemy plikow i system ext3. - tworzenie systemu plikow (polecenie mkfs). - montowanie systemu plikow (polecenie mount i jego opcje) i jego automatyzacja (plik fstab, automontowanie). - zarzadzanie i eksploatacja systemu plikow (polecenia df, find, quota). - diagnostyka i naprawa systemu plikow (polecenia mount, df, badblock, fsck). - uzywanie i obsluga partycji- i plikow wymiany (swap). - funkcje, struktura i uzywanie systemu proc. - cwiczenie 5: samodzielna generacja i uzycie linuksowego systemu plikow, oraz jego destrukcja i naprawa. - cwiczenie 6: utworzenie i uzycie dodatkowego pliku wymiany (polecenia mkswap, swapon, swapoff). - cwiczenie 7: uzyskiwanie informacji o systemie z katalogu /proc. - cwiczenie 8: symulacja awarii startowania systemu- diagnoza zdarzenia, naprawa systemu startowania i ponowne uruchomienie komputera. 2
Zajecia nr. 3. Temat 6. Zarzadzanie oprogramowaniem i informacja o systemie. - organizacja najwazniejszych katalogow i ich zawartosc w Linuksie. - wyszukiwanie informacji o plikach i systemach plikow (polecenia du, df, find, which, updatedb, locate). - polecenie i pliki man, system informacji GNU info oraz zarzadzanie nimi. - zarzadzanie pakietami oprogramowania w najwazniejszych dystrybucjach (Slackware- pkgtool; Debiandpkg/apt; RedHat,...- rpm). - uzywanie polecenia rpm w Linuksie RedHat. - par cwiczenie 9: uzycie polecenia rpm- uzyskanie informacji o pakiecie ippl i jego instalacja. - par cwiczenie 10: uzycie polecenia rpm- sprawdzenie zawarto?ci i kompletno?ci oraz reinstalacja pakietu info. Temat 7. Ksiegowanie pracy i zdarze w systemie. - ksiegowanie zdarze: demony klogd i syslogd oraz ich funkcje w systemie. - zasady definiowania zdarze w systemie i konfiguracja demona syslogd. - pliki dziennikowe lokalizacja, zawartosc i znaczenie dla bezpieczestwa. - ksiegowanie procesow i sesji pracy: polecenia (acct, last) i pliki z tym zwiazane (utmp, wtmp, pacct). - informacja na temat oprogramowania rozszerzajacego funkcje ksiegowania. - cwiczenie 11:konfiguracjasyslogd do zapisu otwarcia/zamkniecia sesji pracy na zdalnej maszynie. Temat 8. Periodyczne uruchamianie zada i uslug. - polecenia batch, at i cron: uzywanie, konfiguracja i dostepnosc. - rozszerzenie funkcji demona cron: polecenie anacron i jego konfiguracja. - automatyczna rotacja plikow dziennikowych- polecenie logrotate. - cwiczenie 12: konfiguracja periodycznego uruchamiania zada: updatedb i sendmail. Temat 9. Zarzadzanie kontami uzytkownikow. - pliki /etc/passwd i /etc/group (polecenia vipw, pwck,...) - polecenia useradd, groupadd, usermod,... - system shadow password, 3
- konfiguracja konta uzytkownika; systemowe i indywidualne pliki startowe. - Informacja o dodatkowych programach i procedurach zwiekszajacych bezpieczestwo kont uzytkownikow. - cwiczenie 13: dodawanie i konfiguracja konta uzytkownika. Zajecia nr. 4. Temat 10. Jadro systemu Linux- konfigurowanie, kompilacja i instalacja. - przeglad uslug oferowanych przez jadro Linuksa; modularnosc jadra. - proces konfiguracji i kompilacji jadra i modulow. - cwiczenie 14: konfiguracja jadra z uzyciem opcji menuconfig lub xconfig. - cwiczenie 15: kompilacja jadra i modulow oraz konfiguracja dodatkowej opcji startu systemu z uzyciem nowo skompilowanego jadra. Zajecia nr. 5. Temat 11. Ogolne zasady uruchamiania i konfigurowania uslug sieciowych w Linuksie. - podstawowe pliki konfiguracyjne, skrypty startowe i demony. - roznice miedzy RedHat a dystrybucjami Slackware i Debian. - cwiczenie 16: przeglad udostepnianianych na maszynie portow i uslug sieciowych. Temat 12. Demon xinetd i wrappery tcp. - funkcja demona xinetd. - podstawy konfiguracji i uzyteczne opcje. - wrapper tcp: biblioteka libwrap, pliki hosts.allow i hosts.deny, rozszerzona skladnia (options) - cwiczenie 17: konfiguracj dostepu sieciowego do wybranych uslug. Temat 13. Podstawy iptables. - iptables w filtracji pakietow. - podstawy konfiguracji i uzyteczne opcje. - cwiczenie 18: konfiguracj dostepu sieciowego do wybranych uslug. 4
Zajecia nr. 6. Temat 14. Sieciowy system plikow nfs- konfiguracja i eksploatacja. - podstawy dzialania, zastosowanie i specyfika systemu plikow nfs. - funkcje, programy i pakiety pomocnicze (uslugi rpc, portmapper, rpcinfo). - korzystanie z nfs- konfiguracja i uruchomienie klienta: skrypty startowe, polecenie mount i opcje specyficzne dla nfs. - uruchamianie i konfiguracja serwera nfs. - cwiczenie 18: konfiguracja, kompilacja i instalacja jadra systemu z obsluga serwera i systemu plikow nfs. - cwiczenie 19: uruchomienie serwera nfs, konfiguracja i udostepniania wlasnego katalogu. - cwiczenie 20: uruchomienie i konfiguracja klienta nfs w sytuacji nie zapewniajacej ciaglej lacznosci sieciowej. Temat 14. Uzycie i konfiguracja ssh. - podstawy dzialania i konfiguracji klientow i serwera. - uzycie ssh do tunelowania. - cwiczenie 21: konfiguracja serwera. - cwiczenie 22: konfiguracja tunelu ssh. 5