Administracja systemem Linux p. 1

Transkrypt

1 Administracja systemem Linux mgr inż. Łukasz Kuczyński Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej Administracja systemem Linux p. 1

2 Start systemu Linux Administracja systemem Linux p. 2

3 Start Systemu Linux wykonanie procedur testowych zawartych w pamięci ROM, np. POST wczytanie sektora MBR pierwszego dysku twardego i uruchomienie loadera systemu wczytanie i rozkompresowanie jadra systemu Linux uruchomienie procesu init przetworzenie skryptów inicjalizujacych Administracja systemem Linux p. 3

4 Skrypty Inicjalizacyjne (1) sprawdzenie spójności systemów plików montowanie lokalnych dysków aktywowanie partycji wymiany swap aktywowanie systemu quota oraz usunięcie plików tymczasowych z katalogu /tmp/ Administracja systemem Linux p. 4

5 Skrypty Inicjalizacyjne (2) uruchomienie UNIX-owych programów usługowych (tzw. demons), obsługujacych takie podsystemy jak drukowanie, poczta elektroniczna, rozliczanie, rejestrowanie komunikatów systemowych uruchomienie demonów sieciowych i montowanie zdalnych systemów plików umożliwienie użytkownikom logowania się do systemu poprzez uruchomienie procesów getty, oraz usunięcie pliku /etc/nologin Administracja systemem Linux p. 5

6 W systemiach UNIX-owych istnieje szereg z góry zdefiniowanych stanów systemu, określanych jako poziomy pracy (run levels) identyfikowanych jednoznakowa nazwa (zwykle cyfra). Administracja systemem Linux p. 6

7 Poziomy Pracy Systemu UNIX (1) 0 system wyłaczony, warunki, w których można bezpiecznie wyłaczyć zasilanie (halt) 1 tryb jednoużytkownikowy s tryb jednoużytkownikowy, stan nie wymagajacy pliku (inittab) 2 tryb wieloużytkownikowy bez niektórych usług sieciowych Administracja systemem Linux p. 7

8 Poziomy Pracy Systemu UNIX (2) 3 tryb wieloużytkownikowy (normalny stan działania) 4 obecnie nie używany poziom pracy, przeznaczony do lokalnego konfigurowania systemu zgodnie z potrzebami użytkowników 5 tryb wieloużytkownikowy z logowaniem w środowisku graficznym 6 stan wyłaczenia i ponownego ładowania systemu (reboot) Administracja systemem Linux p. 8

9 Proces init jest procesem macierzystym dla wszystkich procesów UNIX-owych. Jego głownym zadaniem jest utworzenie procesów według wskazówek zawartych w pliku /etc/inittab. Administracja systemem Linux p. 9

10 Plik /etc/inittab (1) Plik inittab opisuje, które procesy powinny zostać uruchomione przez proces init podczas startu systemu. Każda linia w pliku inittab jest zapisana w następujacym formacie: id : runlevels : action : process id identyfikator sekwencji, powinien zawierać 1-4 znaków runlevel lista poziomów pracy action opisuje akcję, która powinna zostać podjęta process opisuje proces, który zostanie uruchomiony Administracja systemem Linux p. 10

11 Plik /etc/inittab (2) Pole action powinno zawierać jedna z poniżej wymienionych akcji: initdefault określa domyślny poziom pracy systemu UNIX boot proces jest uruchamiany tylko podczas startu systemu bootwait proces jest uruchamiany tylko podczas startu systemu, proces init czeka na jego zakończenie sysinit proces jest uruchamiany podczas startu systemu przed procesami typu boot oraz bootwait Administracja systemem Linux p. 11

12 Plik /etc/inittab (3) Pole action powinno zawierać jedna z poniżej wymienionych akcji: wait proces zostanie uruchomiony w chwili przejścia na określony polem runlevel poziom pracy, proces init czeka na jego zakończenie once proces zostanie uruchomiony w chwili przejścia na określony polem runlevel poziom pracy respawn proces zastaje automatycznie wznowiony po zakończeniu działania (np. getty) ctrlaltdel proces zostaje uruchomiony po naciśnięciu przez użytkownika kombinacji klawiszy Alt+Ctrl+Delete Administracja systemem Linux p. 12

13 Przykładowy plik /etc/inittab (1) id:2:initdefault: si::sysinit:/etc/init.d/rcs ~~:S:wait:/sbin/sulogin ca:12345:ctrlaltdel:/sbin/shutdown -t1 -a -r now kb::kbrequest:/bin/echo Keyboard Request. pf::powerwait:/etc/init.d/powerfail start pn::powerfailnow:/etc/init.d/powerfail now po::powerokwait:/etc/init.d/powerfail stop Administracja systemem Linux p. 13

14 Przykładowy plik /etc/inittab (2) l0:0:wait:/etc/init.d/rc 0 l1:1:wait:/etc/init.d/rc 1 l2:2:wait:/etc/init.d/rc 2 l3:3:wait:/etc/init.d/rc 3 l4:4:wait:/etc/init.d/rc 4 l5:5:wait:/etc/init.d/rc 5 l6:6:wait:/etc/init.d/rc 6 1:2345:respawn:/sbin/getty tty1 2:23:respawn:/sbin/getty tty2 3:23:respawn:/sbin/getty tty3 4:23:respawn:/sbin/getty tty4 5:23:respawn:/sbin/getty tty5 6:23:respawn:/sbin/getty tty6 Administracja systemem Linux p. 14

15 Zatrzymanie Systemu W trakcie wyłaczania systemu UNIX powinny zostać wykonane następujace czynności: wysłanie do wszystkich procesów sygnałów informujacych o tym, że maja zakończyć pracę zapisanie buforów dyskowych znajdujacych się w pamięci odmontowanie systemów plików wyłaczenie i odmontowanie partycji wymiany wykonanie restartu lub zatrzymania systemu Administracja systemem Linux p. 15

16 Systemy plików i dyski Administracja systemem Linux p. 16

17 Zarzadzanie Systemami Plików Zarzadzanie systemami plików w UNIX-ie stanowi jedno z najważniejszych zadań administratora systemu. Administrowanie systemami plików obejmuje: udostępnianie użytkownikom plików lokalnych i zdalnych planowanie tworzenia kopii zapasowych, które stanowi ochronę przed zniszczeniem, uszkodzeniem sprzętowym i błędami spowodowanymi przez użytkownika zapewnienie poufności danych przez ograniczenie dostępu do plików i systemu sprawdzanie i naprawianie uszkodzonych systemów plików dołaczanie i konfiguracja nowych urzadzeń Administracja systemem Linux p. 17

18 Rodzaje Systemów Plików (1) Linux obsługuje szeroka gamę systemów plików. standardowe systemy plików: ext2 ext minix dziennikowe systemy plików: ext3 reiser Administracja systemem Linux p. 18

19 Rodzaje Systemów Plików (2) Linux obsługuje szeroka gamę systemów plików. sieciowe systemy plików: NFS SMB Coda InterMezzo systemy plików innych systemów operacyjnych: NTFS QNX *BSD FAT Administracja systemem Linux p. 19

20 Typy Plików (1) W systemie UNIX wyróżniamy następujace typy plików: pliki zwykłe pliki zawierajace dane katalogi plik binarny zawierajacy listę plików oraz katalogów, które się w nim znajduja. Każda pozycja stanowi parę informacji złożona z nazwy pliku oraz numeru i-węzła urzadzenia znakowe plik realizujacy niebuforowany dostęp do urzadzeń np. karta muzyczna Administracja systemem Linux p. 20

21 Typy Plików (2) W systemie UNIX wyróżniamy następujace typy plików: urzadzenia blokowe pliki realizujace buforowany dostęp do urzadzeń np. dysk twardy linki mechanizm pozwalajacy na stworzenie wielu nazw do pojedynczego pliku dyskowego potoki mechanizm komunikacji między procesowej Administracja systemem Linux p. 21

22 Każdy plik w systemie UNIX-owym jest zwiazany ze struktura, która przechowuje jego atrybuty. Strukturę taka nazywamy i-węzełem. Administracja systemem Linux p. 22

23 i-węzeł W i-węźle przechowywane sa następujace informacje o pliku: identyfikator właściciela i grupy pliku typ pliku (plik zwykły, katalog, urzadzenie lub 0, jeżeli i-węzeł jest nie używany) prawa dostępu do pliku czas utworzenia, ostatniego dostępu oraz modyfikacji pliku liczba linków do pliku rozmiar pliku adresy bloków dyskowych przechowujacych zawartość pliku lub informacja o położeniu innych bloków danych Administracja systemem Linux p. 23

24 Montowanie i Odmontowywanie Systemów Plików Montowanie jest procesem, który dołacza urzadzenie blokowe (np. dysk twardy) do systemowego drzewa katalogów. Systemy plików moga być montowane i odmontowywane w trakcie pracy systemu operacyjnego. Jedynym wyjatkiem jest główny system plików (tzw. root file system) montowany do punktu /, który jest montowany podczas uruchamiania systemu i nigdy nie może zostać odmontowany. Administracja systemem Linux p. 24

25 Podczas uruchamiania systemu skrypty inicjalizujace wykorzystuja plik /etc/fstab do automatycznego zamontowania systemów plików. Administracja systemem Linux p. 25

26 Plik /etc/fstab Plik fstab zawiera informacje na temat systemów plików, ich punktów montowania oraz opcji z nimi zwiazanych. Każda linia w pliku fstab jest zapisana w następujacym formacie: <urzadzenie blokowe> <punkt montowania> <typ> <opcje> <kopia> <przejście> urzadzenie blokowe nazwa urzadzenia na którym znajduje się system plików punkt montowania miejsce w strukturze katalogów do którego zostanie zamontowany system plików typ typ systemu plików np. ext2, reiser, nfs opcje opcje montowania np. noexec, users, user Administracja systemem Linux p. 26

27 Opcje Montowania rw system plików do odczytu i zapisu ro system plików tylko do odczytu suid dopuszcza się prawa SIUD nosuid nie dopuszcza się prawa SIUD noauto blokuje automatyczne montowanie users pozwala na zamontowanie systemu plików przez użytkownika Administracja systemem Linux p. 27