Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku

Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU RADOMSZCZAŃSKIEGO ZA ROK 2014

SPIS TREŚCI: Wstęp...3 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych...4 II. Stan sanitarny, techniczny, funkcjonalność pomieszczeń podmiotów leczniczych stacjonarnych i ambulatoryjnych...14 III. Jakość wody przeznaczonej do spożycia oraz wody do kąpieli...18 IV. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej i kąpielisk...22 V. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością...26 VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych...29 VII. Warunki sanitarno higieniczne środowiska pracy...34 VIII. Zapobiegawczy nadzór sanitarny...40 IX. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia...43 2

WSTĘP Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku w roku 2014 było promowanie zdrowotnego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku zapewnia realizację zadań Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, w zakresie sprawowania nadzoru nad warunkami : 1) higieny środowiska; 2) higieny pracy w zakładach pracy; 3) higieny procesów nauczania i wychowania; 4) higieny wypoczynku i rekreacji; 5) zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku; 6) higieniczno sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne - w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Działalność Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku prowadzona jest w oparciu o tworzony corocznie na podstawie Wytycznych Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi Plan zasadniczych przedsięwzięć, w którym określany jest cel, główne kierunki działania i zasadnicze zamierzenia przyjęte do realizacji na dany rok dla poszczególnych komórek organizacyjnych, harmonogram nadzoru nad obiektami oraz harmonogramy poboru próbek i wykonywania pomiarów. Dzięki profesjonalnej, stale podnoszącej swoje kwalifikacje kadrze pracowników, pracę w systemie zarządzania tut. Stacja jest w stanie zapewnić wykonywanie swoich zadań na właściwym poziomie. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku obejmuje swoim działaniem powiat radomszczański tj. 3 miasta i 14 gmin ( 378 miejscowości). W 2014 roku przeprowadzono ogółem 2417 kontroli, wydano 477 decyzji administracyjnych merytorycznych oraz 209 decyzji płatniczych, pobrano 1046 próbek do badań, nałożono 80 mandatów karnych na kwotę 17.750 zł. oraz karę pieniężną na kwotę 30.000 zł. W 2014 roku przeprowadzano również liczne kontrole poza harmonogramem, wynikające z otrzymanych powiadomień w ramach funkcjonującego systemu RASFF, wniesionych podań od ludności wnioskujących o podjęcie interwencji oraz na polecenie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi ( kontrole akcyjne) itp. Poniższa ocena ma na celu poznanie wyników działań, jakie na rzecz społeczeństwa powiatu radomszczańskiego podejmuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny i może być jednocześnie pomocna przy podejmowaniu przez organy samorządowe decyzji na rzecz dalszej poprawy w zakresie zdrowia publicznego w Powiecie Radomszczańskim. 3

I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych Analiza sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych jest własnym źródłem informacji na temat stanu zdrowia społeczeństwa. Systematyczne, wieloletnie gromadzenie danych statystycznych, czyli po prostu nadzór epidemiologiczny, daje możliwość obserwowania zmian w zachorowalności, trendów i tendencji oraz cykliczności występowania pewnych chorób, czy wreszcie skuteczności podejmowanych działań zapobiegawczych, w tym przede wszystkim szczepień ochronnych. Czułość nadzoru decyduje między innymi o szybkości reagowania w przypadku pojawienia się chorób zawlekanych lub rzadko występujących, ale o dużym potencjale zakaźnym. Skuteczność funkcjonowania nadzoru w dużej mierze zależy od podstawowego ogniwa w systemie zbierania danych, jakim jest rzetelne zgłaszanie rozpoznanych przypadków. Problemy z przepływem informacji mogą w konsekwencji spowodować zbyt późne podjęcie działań zapobiegawczych, co w przypadku niektórych chorób zakaźnych grozi wybuchem epidemii. Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w powiecie radomszczańskim została sporządzona w oparciu o dane o przypadkach zachorowań i zakażeń, jakie zostały zgłoszone do Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Radomsku w 2014 roku zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. W całej Polsce zgłaszanie, kwalifikacja i rejestracja zachorowań na niektóre choroby zakaźne opiera się na opracowanych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego Definicjach przypadków chorób zakaźnych. Zastosowanie powyższych definicji ma na celu ujednolicenie zgłaszalności i zapewnienie porównywalności danych, zbieranych w ramach nadzoru epidemiologicznego w Polsce oraz we Wspólnocie Europejskiej. Analizą zostały objęte jednostki i zespoły chorobowe, które stanowiły problem epidemiologiczny, lub były monitorowane w ramach realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną programów. Dane za rok 2014 zostały porównane z danymi za dwa poprzednie lata oraz w niektórych chorobach z danymi za pięć lat. Współczynniki zapadalności dla chorób zostały policzone na 100 tys. ludności. Współczynnik zapadalności (zachorowalności) to liczba nowych zachorowań na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu 30.06 * współczynnik (1000, 10000 czy 100000). Powiat radomszczański wg danych GUS ( stan na 30.06.2014 r.) zamieszkuje : Ludność tys. ogółem Kobiety Mężczyźni 116 039 59 198 56 841 W powiecie radomszczańskim ogółem w roku 2014 r. zarejestrowano 4934 zachorowania na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia w związku z czym 496 osób było hospitalizowanych. 4

1.1. Choroby szerzące się drogą pokarmową Zatrucia i zakażenia pokarmowe W roku 2014 w powiecie radomszczańskim korzystnie przedstawia się sytuacja epidemiologiczna zatruć i zakażeń jelitowych tabela 1. Obserwowana w ostatnich latach sukcesywna poprawa sytuacji epidemiologicznej zatruć pokarmowych jest między innymi następstwem konsekwentnie realizowanego nadzoru w obszarze bezpieczeństwa żywności oraz popularyzowania wiedzy zdrowotnej. Aktualnie problem ten nie stanowi zagrożenia. W minionym 2014 roku zatruciom pokarmowym uległo 56 osób, z których 34 wymagało hospitalizacji. Zachorowania powodowane były wyłącznie pał. Salmonella, podobnie jak w latach poprzednich dominującym typem serologicznym była Salmonella Enteritidis (52 przypadki). Zgłaszane zatrucia miały charakter indywidualny. W 2014 r. rejestrowano jedno ognisko choroby przenoszonej drogą pokarmową zbiorowe zatrucie pokarmowe /w 2013 r. rejestrowano dwa ogniska zbiorowych zatruć pokarmowych/. Ognisko choroby przenoszonej drogą pokarmową wystąpiło w mieszkaniu prywatnym w Kamieńsku. Zachorowało 8 osób w tym dwoje dzieci do lat 14, nadzorem epidemiologicznym objęto 10 osób. Stwierdzono, że czynnikiem etiologicznym ogniska przenoszonego drogą pokarmową były bakterie Salmonella Enteritidis. Uznano, że przyczyną wystąpienia ogniska było nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny tj. mycia rąk przy przygotowywaniu i podawaniu posiłku. W próbach żywnościowych pał. Salmonella sp. nie wyhodowano. Tabela 1. Zatrucia pokarmowe i zakażenia (liczba przypadków) w latach 2012-2014 Jednostka chorobowa 2014 2013 2012 Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Zatrucia pokarmowe (Salmonellozy) 56 48,25 39 33,47 40 34,16 Zatrucia pokarmowe (Czerwonka) 0 0 0 0 0 0 Zatrucia pokarmowe (Jadem kiełbasianym) 0 0 0 0 0 0 W 2014 r. zarejestrowano znacznie mniej przypadków niż w 2013 r. zakażeń z objawami żołądkowo-jelitowymi wywołanych przez czynniki bakteryjne wykazane w tabeli 2 oraz inne określone i nieokreślone bakterie. Zarejestrowano 69 przypadków biegunek i zapalenia żołądkowo- jelitowego o prawdopodobnych zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 / w 2013 r. były to 42 przypadki/. 5

Tabela 2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe w powiecie radomszczańskim w latach 2012-2014 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez E. coli biegunkotwórczą Liczba zachorowań 2014 2013 2012 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności 5 4,3 6 5,14 3 2,56 wywołane przez E.coli inną i BNO 2 1,72 17 14,58 15 12,81 wywołane przez Yersinia enterocolitica 2 1,72 0 0 3 2,56 wywołane przez inne czynniki określone i nieokreślone 7 6,03 16 13,73 15 12,81 RAZEM 16 13,7 39 33,47 36 30,75 Ze 143 przypadków wirusowych zakażeń jelitowych 121 przypadków to nieżyty jelitowe wywołane przez Rotawirusy. Najliczniejszą grupę chorych, bo aż 48,25 % z ogółu zarejestrowanych przypadków wirusowych zakażeń stanowiły dzieci do lat 2 (69 przypadków). W 2014 r. nie stwierdzono zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome i czerwonkę. Obecnie na terenie powiatu radomszczańskiego zamieszkuje 3 stałych nosicieli pałeczek duru brzusznego tj. osób bez objawów klinicznych z dodatnim wynikiem badania bakteriologicznego. Ryzyko zakażenia ze strony nosicieli wzrasta na terenach wiejskich, w okresie powodzi oraz po obfitych opadach deszczu. W 2014 r. rejestrowano 1 przypadek Salmonellozy pozajelitowej ( w roku 2013 r. rejestrowano 1 przypadek, w roku 2012 r. rejestrowano 2 przypadki). W 2014 r. w następstwie wykonanych badań laboratoryjnych zarejestrowano 13 nosicieli bakterii Salmonella, w tym 9 po przebyciu zakażenia pokarmowego, 4 w ramach badań ze styczności. Po przeleczeniu i ponownym wykonaniu badań 11 nosicieli wykreślono z ewidencji. 1.2. Zakażenia krwiopochodne Wirusowe zapalenia wątroby Zachorowalność na wirusowe zapalenie wątroby w powiecie radomszczańskim utrzymuje się na bezpiecznym poziomie i nie stanowi większego problemu epidemiologicznego. Od kilku lat w PSSE Radomsko nie rejestruje się zachorowań na wzw typ A. Również korzystnie przedstawia się sytuacja epidemiologiczna krwiopochodnych typów wirusowego zapalenia wątroby. Jest to następstwem konsekwentnej, wieloletniej realizacji szczepień ochronnych przeciwko wzw typu B oraz pełnienia w podmiotach leczniczych właściwego nadzoru epidemiologicznego eliminującego przyczyny szerzenia się tych zakażeń. W 2014 r. podobnie jak w 2013 r. nie rejestrowano zachorowań na ostre wzw typu B / w 2012 r. odnotowano 1 zgłoszenie zachorowania na ostre wzw typu B /. 6

W 2014 r. w porównaniu do roku 2013 zapadalność na wirusowe zapalenia wątroby B i C nieznacznie wzrosła, rejestrowano o 4 przypadki więcej wzw typ C. Większość zgłaszanych i rejestrowanych przypadków wzw B i C nadal stanowią przypadki przewlekłego wzw B i C, czyli przypadki zakażeń wirusami HBV i HCV, do których doszło przed kilkoma, a nawet kilkunastoma latami co może świadczyć o lepszej zgłaszalności tych przypadków, a także o lepszej obecnie wykrywalności. Liczbę zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w powiecie radomszczańskim przedstawia Tabela 3. Sekcja Nadzoru Epidemiologii prowadziła nadzór nad osobami chorymi i osobami z kontaktu z chorym. Ogółem w 2014 r. przeprowadzono nadzór nad 66 osobami. Tabela 3. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2010-2014 Jednostka chorobowa Wirusowe zapalenie wątroby typu A Wirusowe zapalenie wątroby -ostre Wirusowe zapalenie wątroby typu B- przewlekłe Wirusowe zapalenie wątroby typu C Wirusowe zapalenie wątroby inne nie określone 2014 2013 2012 2011 2010 Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 4 5 5 7 10 13 9 6 12 3 0 1 1 1 0 RAZEM 17 15 13 20 14 1.3. Choroby wieku dziecięcego W roku 2014 w porównaniu do roku 2013 zmniejszyła się liczba zachorowań na płonicę i ospę wietrzną. Zachorowania na te choroby cechują się cykliczną zmiennością charakterystyczną dla chorób wieku dziecięcego. Zapadalność na krztusiec w porównaniu z rokiem 2013 wzrosła, przy czym 79,66% zarejestrowanych zachorowań stanowiły przypadki możliwe /47 przypadków/ tj. takie, w których rozpoznanie postawiono na podstawie obrazu klinicznego, bez potwierdzenia laboratoryjnego. Można przypuszczać, że część zachorowań zgłoszonych jako przypadki krztuśca może być spowodowana przez pałeczki krztuśca rzekomego lub nawet inne drobnoustroje. W 2014 r. w porównaniu do roku 2013 odnotowano również spadek zapadalności na ospę wietrzną. Zarejestrowano 748 przypadków. Najwięcej zachorowań zarejestrowano w przedziale wiekowym 05-09 lat. Nie są prowadzone obowiązkowe szczepienia (za wyjątkiem grup ryzyka). Utrzymująca się na tym samym niskim poziomie liczba zachorowań na świnkę i spadek zachorowań na różyczkę może być spowodowana wprowadzeniem do kalendarza szczepień ochronnych szczepień, ale może być również wynikiem cyklicznej zmienności liczby zachorowań na te choroby. 7

W 2014 r. podobnie jak w 2013 r. nie rejestrowano przypadków zachorowań na odrę. W 2014 r. do PSSE Radomsko zgłoszono 1 przypadek OPW u dzieci do lat 14 (w 2013 r. i 2012 r. nie zgłoszono przypadków OPW u dzieci do lat 14). Prób do badań wirusologicznych nie pobrano. Liczbę zachorowań na choroby wieku dziecięcego przedstawia tabela 4 Tabela 4. Liczba zachorowań na choroby wieku dziecięcego w latach 2012-2014 Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2014 2013 2012 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Ospa wietrzna 748 644,61 1086 932,01 875 747,45 Krztusiec 59 50,84 30 25,73 106 90,05 Świnka nagminne zapalenie przyusznic 8 6,89 7 6,00 7 5,97 Różyczka 12 10,34 30 25,73 6 5,12 Płonica 8 6,89 40 34,31 90 76,88 Odra 0 0 0 0 1 854,23 Ostre porażenie wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat 1 0,86 0 0 0 0 1.4. Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego neuroinfekcje W roku 2014 wśród zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych dominowały zakażenia o etiologii bakteryjnej ( 3 przypadki wsp. zapadalności 2,58), poza tym w roku 2014 rejestrowano 2 przypadki zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii wirusowej 1.5. Choroba inwazyjne W roku 2014 nie rejestrowano przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej - Neisseria meningitidis. W roku 2012 r. i w 2013 r. rejestrowano po 1 przypadku inwazyjnej choroby meningokokowej, W 2014 r. rejestrowano 4 przypadki inwazyjnej choroby pneumokokowej Streptococcus pneumoniae tj.1 zapalenie opono mózgowo rdzeniowych, 1 posocznica, 2 inne określone i nieokreślone /w 2013 r. rejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby pneumokokowej posocznica, w 2012 r. zarejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby pneumokokowej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych /. 8

W 2014 r. podobnie jak w latach poprzednich nie rejestrowano przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae typu B. 1.6. Inne choroby zakaźne Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS W 2014 r. podobnie jak w latach 2013, 2012, 2011 r. zgłoszono 1 nowe zakażenie HIV u mieszkańca powiatu radomszczańskiego, oraz zarejestrowano 1 zachorowanie na AIDS zespół nabytego upośledzenia odporności. Grypa i zachorowania grypopodobne W roku sprawozdawczym do PSSE Radomsko zgłoszono 3537 zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne ( wsp. zapadalności 3048,11 ), w tym 1498 dzieci do lat 14. Dane pochodzą ze sprawozdań Mz-55 meldunki o zachorowaniach i podejrzeniach zachorowań na grypę. Kontynuowano nadzór epidemiologiczno-wirusologiczny nad grypą oparty na systemie SENTINEL. W nadzorze SENTINEL w 2014 r. uczestniczyło 2 lekarzy z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MEDAX w Radomsku ul. Mickiewicza 29. Pobrano wymazy z nosa i gardła od 22 osób chorych. W żadnej próbie nie wyizolowano grypy i innych wirusów oddechowych. Skutecznym sposobem ochrony przed grypą jest unikanie dużych skupisk ludzkich w okresie epidemii, utrzymanie właściwego poziomu higieny osobistej i środowiska oraz poddanie się szczepieniom ochronnym. Rozpowszechnianie szczepień p/ grypie nadal jest niewielkie i nie ma wpływu na sytuację epidemiologiczną choroby (tabela 5 ). Najwyższą tygodniową zapadalność w 2014 r. zanotowano w okresie od : 23.01.2014 r. do 31.01.2014 r. Gruźlica W 2014 r. w PSSE w Radomsku zarejestrowano 35 przypadków rozpoznanej gruźlicy tj. o dwa przypadki mniej niż w 2013 r. (wsp. zapadalności 30,16), w tym rejestrowano 21 przypadków gruźlicy potwierdzonej mikroskopowym badaniem z posiewem bakteriologicznym, w roku 2013 rejestrowano 26 przypadków. Objęto nadzorem epidemiologicznym 160 osób z kontaktu domowego, w miejscu pracy. Powiat radomszczański podobnie jak w 2013 r. w roku 2014 pod względem liczby zachorowań na gruźlicę zajmuje III miejsce w województwie łódzkim. W 2014 r. w powiecie radomszczańskim 3 osoby z rozpoznaną gruźlicą zmarły (w 2013 r. 4 osoby, w 2012 r.- 2 osoby, w 2011 r. 7 osób, w 2010 r. - 8 osób). Najwyższą zapadalność odnotowano w grupach wiekowych 45-64 /17 przypadków/. Wyższą zapadalność rejestrowano wśród mieszkańców wsi -23 przypadki, niż miasta - 12 przypadków, oraz wśród mężczyzn 24 przypadki niż kobiet -11 przypadków. Borelioza z Lyme Spośród innych chorób zakaźnych podlegających obowiązkowemu zgłaszaniu i rejestracji wymienić należy boreliozę. Na terenie działania PSSE Radomsko w 2014 r. zarejestrowano 24 przypadki boreliozy ( wsp. zapadalności 20,68 ), w 2013 r. rejestrowano 29 przypadków, w 2012 roku zarejestrowano 24 przypadki. 9

Pokąsania przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę Na 162 osoby, które miały kontakt ze zwierzętami 18 osób zakwalifikowano do szczepień, a 16 osób zaszczepiono. W 2014 r. zarejestrowano 31 przypadków więcej pokąsań przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę niż w 2013 r. Sekcja Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku ściśle współpracuje z Inspekcją Weterynaryjną w zakresie chorób odzwierzęcych. Najczęstszymi sprawcami pokąsań były zwierzęta domowe (155 przypadków), głównie psy (144 przypadki tj. 88,88 %) i koty (11 przypadków tj. 6,79 %) 2. Szczepienia ochronne analiza wykonawstwa szczepień ochronnych. Najważniejszym celem zdrowotnym szczepień ochronnych jest zapobieganie określonemu zakażeniu lub chorobie zakaźnej u zaszczepionej osoby lub populacji. Uodpornienie czynne dzieci w Polsce wykonywane jest w drodze realizacji Programu Szczepień Ochronnych. Szczepienia ochronne w powiecie radomszczańskim prowadzone są w 26 podmiotach leczniczych oraz na oddziale noworodkowym szpitala. Podczas przeprowadzonych kontroli w punktach szczepień zwrócono szczególną uwagę na: wdrażanie obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych, stan zaszczepienia dzieci i młodzieży, postępowanie z preparatami szczepionkowymi zgodnie z opracowaną procedurą, maksymalne wykorzystanie szczepionek wielodawkowych, daty ważności, sposób magazynowania i transportowania preparatów szczepionkowych, prawidłowe opracowanie dokumentacji związanej z niepożądanymi odczynami poszczepiennymi. Realizacja szczepień ochronnych w ramach Programu Szczepień Ochronnych ma wpływ na sytuację epidemiologiczną nadzorowanego terenu, w szczególności przyczynia się do spadku liczby zachorowań na choroby zakaźne i spadku liczby występujących powikłań po przebytej chorobie. W 2014 r. zarejestrowano 9 niepożądanych odczynów poszczepiennych, w tym 7 łagodnych, 1 ciężki i 1 poważny (w 2013 r. rejestrowano 9 NOP, w 2012 r. rejestrowano 6 NOP ). U wszystkich dzieci nastąpił pełny powrót do zdrowia po tygodniu od wystąpienia NOP. 24 osoby na terenie powiatu radomszczańskiego w 2014 r. uchylały się od szczepień ochronnych. W stosunku do roku 2013 przybyły 4 osoby. Wobec rodziców dzieci uchylających się od szczepień postępowano zgodnie z wytycznymi Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi dotyczącymi postępowania w sytuacjach odmowy wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych w województwie łódzkim tj. wysłano 38 informacji, w tym 36 do obojga rodziców i 2 do jednego rodzica wystawiono 30 upomnień 10

wystawiono 38 tytułów wykonawczych przesłanych wraz z wnioskami do Wojewody Łódzkiego. W 2014 r. wśród mieszkańców powiatu radomszczańskiego ilość wykonanych szczepień zalecanych p/durowi brzusznemu, wzw typ B, szczepieniami p/ wirusowi brodawczaka ludzkiego wzrosła w porównaniu do roku 2013. Natomiast w stosunku do roku 2013 w roku 2014 spadło zainteresowanie szczepieniami przeciwko rotawirusom, szczepieniami p/ kleszczowemu zapaleniu mózgu i grypie. W przypadku pozostałych szczepień zalecanych stan zaszczepienia utrzymuje się na podobnym poziomie jak w latach poprzednich. Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach 2012-2014 przedstawia tabela 5. Tabela 5. Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach 2012-2014 Uodpornienie przeciw chorobie 2014 2013 2012 Rotawirusy 158 173 155 p/wirusowi brodawczaka ludzkiego 7 2 13 Streptococcus pneumoniae 302 303 479 Neisseria meningitidis 95 94 233 Wzw typ A 36 30 37 Wzw typ B 1732 1670 1627 Kleszczowe zapalenie mózgu 58 91 26 Dur brzuszny 41 21 19 Ospa wietrzna 39 35 39 Grypa 1328 1685 1462 Analizę wykonawstwa obowiązkowych szczepień ochronnych w powiecie radomszczańskim w 2014 roku w porównaniu do roku 2013 przedstawiają tabele 6,7,8. 11

Tabela 6. Procentowy stan zaszczepienia dzieci do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Szczepienia do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia WZW B Błonica Tężec Krztusiec Poliomyelitis Odra Świnka Różyczka Odra Świnka Różyczka Gruźlica nowarodkowa 2 r. ż. 3 r. ż. 1 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 1 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 2014 9,1 99,7 99,6 56,4 98,2 99,9 56,4 98,2 99,9 88,7 97,0 2013 99,9 99,3 99,9 61,8 98,1 99,6 61,8 98,1 99,6 88,5 98,1 Z tabeli Nr 6 wynika iż : 1. wyszczepialność noworodków p/ gruźlicy niewiele zmniejszyła się i wynosi 99,1% - niezaszczepionych pozostaje 8 dzieci z przeciwwskazaniami lekarskimi, 2. uodpornienie małych dzieci p/ WZW B jest prawie pełne (oprócz 1 dziecka, które przybyło z Wielkiej Brytanii, 1 dziecka uchylającego się od szczepień, 1 dziecka szczepionego w Poradni Konsultacyjnej), 3. zaszczepienie małych dzieci p/ błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, p/odrze, śwince, różyczce utrzymuje się na podobnym poziomie. Zaszczepienie p/odrze, śwince i różyczce w 3-cim roku życia zmniejszyło się z uwagi na ilość osób uchylających się od szczepień ochronnych. Tabela 7. Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych i młodzieży p/ błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis Szczepienia dzieci starszych i młodzieży Błonica, Tężec, Krztusiec Błonica, Tężec Błonica, Tężec Poliomyelitis 6 rok życia 14 rok życia 19 rok życia 6 rok życia 2014 86,9 93,7 88,9 86,9 2013 89,4 96,8 89,2 89,4 Z tabeli Nr 7 wynika iż : 1. liczba zaszczepionych w 6 r. ż. p/błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis zmniejszyła się ( duża zachorowalność w okresie jesiennym dzieci podlegających szczepieniom, oraz nie zgłaszanie się na wezwania do szczepień), 2. liczba szczepień w 14 r. ż. p/błonicy, tężcowi zmniejszyła się (duża zachorowalność w okresie jesiennym dzieci podlegających szczepieniom, oraz nie zgłaszanie się na wezwania do szczepień), 3. ilość zaszczepionych w 19 r. ż. p/błonicy, tężcowi utrzymuje się na podobnym poziomie. 12

Tabela 8. Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych i młodzieży p/ odrze, śwince, różyczce Szczepienia dzieci starszych i młodzieży Odra, Świnka, Różyczka Rocznik 2005 10 r. ż. II dawka Rocznik 2004 II dawka Rocznik 2003 II dawka Rocznik 2002 II dawka Rocznik 2001 II dawka Rocznik 2000 II dawka 2014 91,8 98,7 99,0 99,3 95,8 99,3 2013-93,5 98,5 97,8 29,3 96,9 Odra, Świnka, Różyczka Rocznik 1999 II dawka Rocznik 1998 II dawka Rocznik 1997 II dawka 2014 99,8 99,4 99,3 2013 99,0 99,3 99,1 Z tabeli Nr 8 Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych i młodzieży p/ odrze, śwince, różyczce wynika iż : - stan uodpornienia II dawką uzupełniającą szczepionki p/odrze, śwince i różyczce dzieci starszych i młodzieży wzrasta i kształtuje się na wysokim poziomie. 13

II. STAN SANITARNY, TECHNICZNY, FUNKCONALNOŚĆ POMIESZCZEŃ PODMIOTÓW LECZNICZYCH STACJONARNYCH I AMBULATORYJNYCH Sekcja Nadzoru Epidemiologii w 2014 r. podobnie jak w latach poprzednich realizowała zadania z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno - sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Było to poddawane ocenie Państwowej Inspekcji Sanitarnej w kontekście zgodności spełnienia wymogów określonych w przepisach prawnych. Sprawowanie nadzoru sanitarnego nad podmiotami leczniczymi stacjonarnymi i ambulatoryjnymi obejmowało kontrolę: funkcjonalności, stanu technicznego obiektów, zaopatrzenia w wodę, utrzymania czystości powierzchni pomieszczeń, postępowanie z bielizną i odpadami medycznymi. Istotna z uwagi na bezpieczeństwo pacjentów i personelu jest ocena i egzekwowanie prawidłowości prowadzenia procesów dezynfekcji i sterylizacji w nadzorowanych obiektach. Nadzorem objęto również sposób prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń chorób zakaźnych. 1. Działalność kontrolno-represyjna Pod stałym nadzorem Sekcji Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku znajduje się ogółem 258 obiektów w tym:» Stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne: - Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze 2 - Inne 1» Ambulatoryjne świadczenia zdrowotne: - Przychodnie, Ośrodki Zdrowia, Poradnie, Medyczne laboratoria diagnostyczne 64» Działalność lecznicza wykonywana przez praktykę zawodową tj. Indywidualne praktyki lekarskie, Specjalistyczne praktyki lekarskie, Grupowe praktyki lekarskie 188 w tym 3 inne oraz» Pogotowia Ratunkowe 3 Ogółem w podmiotach leczniczych przeprowadzono 213 kontroli, w tym 40 w punktach szczepień. Wydano 40 decyzji administracyjnych tj. 31 decyzji dotyczących opinii sanitarnych, 1 decyzja nakazującą osobie chorej poddanie się leczeniu, 2 decyzje odsuwające od pracy, 1 decyzja zmieniająca, 2 decyzje stwierdzające nieprawidłowości, 3 decyzje opłatowe. Wystawiono 3 tytuły wykonawcze wobec osoby uchylającej się od leczenia oraz 3 postanowienia o nałożeniu grzywny wobec tej osoby. Przeprowadzono 421 dochodzeń epidemiologicznych / wywiadów. Ogółem w ramach nadzoru pobrano 538 prób od 308 osób (od chorych, nosicieli, ozdrowieńców, osób ze styczności z chorym lub nosicielem). 2. Stan techniczny i funkcjonalność pomieszczeń nadzorowanych obiektów Na podstawie wyników kontroli przeprowadzonych w roku 2014 w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego nad podmiotami leczniczymi, prowadzącymi działalność medyczną ocenia się, że z roku na rok stan placówek pod względem sanitarno higienicznym ulega poprawie. 14

Podmioty lecznicze, które jeszcze nie dostosowały się do wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą ( Dz. U. z 2012 r. poz. 739) / np. brak kabiny higieny osobistej odpowiednio wyposażonej w poradni ginekologicznej/, a złożyły program dostosowawczy - mają termin dostosowania do 31.12.2016 r. Stan sanitarno techniczny nadzorowanych obiektów ocenia się pozytywnie, drobne usterki techniczne, na które wydano zalecenia dotyczyły: SPZOZ Przedbórz, OZ Góry Mokre, SPZOZ Żytno, OZ Maluszyn, SPZOZ Kobiele Wielkie, SP GOZ Lgota Wielka, SPZOZ Gomunice. Nadal 1 placówka ( NZOZ Laboratorium Analityczne CITO w Radomsku) oceniana jest pod względem technicznym jako zła. Decyzja wydana w 2011 roku została przedłużona do 31.01.2015 r. We wszystkich podległych podmiotach leczniczych stosowane są środki dezynfekcyjne zgodnie z ustawą o wyrobach medycznych i produktach biobójczych. Nie stwierdzono braków w zaopatrzeniu w te preparaty. Osoby przeprowadzające dezynfekcję ściśle przestrzegają ustalonych procedur opracowanych przez placówki. Środki dezynfekcyjne są dobierane właściwie (spektrum, czas, zastosowanie). W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego w zakresie sterylizacji dokonano oceny procedur sterylizacyjnych z uwzględnieniem przyjętych rozwiązań zaopatrzenia w materiały sterylne. Na terenie powiatu ogółem zarejestrowanych jest 79 urządzeń sterylizacyjnych. W placówkach prowadzona jest kontrola wewnętrzna procesów sterylizacji. W bieżącym roku nie kwestionowano prób Sporal A. Wysoka skuteczność procesu sterylizacji oznacza osiągnięcie wysokiego stopnia bezpieczeństwa podczas wykonywania zabiegów naruszających ciągłość tkanek. Sterylizacja przeprowadzana jest w autoklawach parowych usytuowanych w gabinetach zabiegowych lub w oddzielnych pomieszczeniach/aneksach przeznaczonych wyłącznie do tego celu. Coraz więcej placówek dostosowało warunki w jakich przeprowadzane są czynności związane z obróbką narzędzi reorganizacja polegała przede wszystkim na zachowaniu ruchu jednokierunkowego w ciągu technologicznym sterylizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W 2014 r. nie przeprowadzano zabiegów dezynsekcji, natomiast zabiegi deratyzacji przeprowadzane były sporadycznie w pomieszczeniach gospodarczych, piwnicach. Nie stwierdzono nieprawidłowości w postępowaniu z bielizną czystą i brudną. Miejsca gromadzenia bielizny brudnej wydzielane są poza pomieszczeniami w których udzielane są świadczenia zdrowotne. Bielizna gromadzona jest w workach foliowych. Pranie i dezynfekowanie bielizny odbywa się zgodnie z ustalonymi zasadami za pomocą środków dopuszczonych do obrotu. Dla SPZOZ Zakład Pielęgnacyjno - Opiekuńczy w Przedborzu ul. Częstochowska 25 bielizna prana jest przez firmę zewnętrzną SAMURAJ z siedzibą w Kajetanowie, natomiast bielizna z NZOZ MEDAX w Radomsku prana jest przez Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu Pralnia Citonet w Łodzi. Nadzorowane podmioty lecznicze coraz częściej stosują bieliznę jednorazowego użytku (podkłady, serwety, ręczniki).odzież ochronna zazwyczaj prana jest we własnym zakresie. Kontrole sanitarne z zakresu gospodarki odpadami pochodzenia medycznego w podmiotach leczniczych w 2014 r. nie wykazały nieprawidłowości. Transport wewnętrzny odpadów medycznych i magazynowanie odbywa się w sposób prawidłowy, podmioty lecznicze posiadają podpisane umowy na transport i utylizację odpadów pochodzenia medycznego z firmami posiadającymi stosowne zezwolenia. 15

Odpady komunalne gromadzone są w kontenerach/pojemnikach. Wywozem zajmują się wyspecjalizowane firmy działające na terenie powiatu radomszczańskiego. 3. Ocena działalności zespołów do spraw zakażeń szpitalnych Zakażenia wewnątrzszpitalne to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla hospitalizowanych pacjentów. Zakażeń tych nie można całkowicie wyeliminować, a jedynie doprowadzić do minimalizacji ich występowania. We wszystkich podmiotach leczniczych, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne powołane zostały Zespoły ds. Zakażeń Zakładowych. W Szpitalu Powiatowym w Radomsku w 2014 roku rejestrowano jedno ognisko epidemiczne. Czynnikiem było Clostridium difficile - Tox A,B (+). W badaniach u 3 osób uzyskano biologiczny czynnik chorobotwórczy. Z pozostałych placówek stacjonarnych świadczących usługi całodobowo w 2014 r. nie zgłaszano ognisk epidemicznych. Bieżąca działalność zespołów ds. zakażeń koncentruje się na analizowaniu i aktualizowaniu procedur epidemiologicznych, adekwatnie do dostrzeganych zagrożeń, zmieniających się wymagań w nowelizowanych przepisach prawnych, standardów postępowania i potrzeb medycznych. Cały personel szpitala musi posiadać wiedzę w zakresie profilaktyki zakażeń szpitalnych. Wiedzę tę trzeba poprzeć właściwą, codzienną praktyką, z konsekwentnym przestrzeganiem i egzekwowaniem obowiązujących procedur i standardów. Wnioski: 1. Sytuacja epidemiologiczna chorób szerzących się drogą przewodu pokarmowego, których występowanie wiąże się ze stanem sanitarnym, nieznacznie pogorszyła się w porównaniu do 2013 r. 2. W roku 2014 wzrosły zachorowania na biegunki o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 w porównaniu do roku 2013. 3. Zarejestrowano jedno ognisko chorób przenoszonych drogą pokarmową - zbiorowych zatruć pokarmowych. 4. W porównaniu do roku 2013 w roku 2014 zmniejszyła się zapadalność na grypę sezonową /3537 przypadków/, co wynika z ciągłej ewolucji wirusa mającej znaczenie dla wywoływania w populacji ludzkiej okresowych epidemii. 5. Zaobserwowano spadek zachorowań na choroby wieku dziecięcego tj. płonicę, ospę wietrzną, różyczkę, natomiast na podobnym poziomie utrzymywała się zapadalność na świnkę. Wzrosła zachorowalność na krztusiec. Wzrost zachorowań w/w chorób cechuje się cykliczną zmiennością charakterystyczną dla chorób wieku dziecięcego. 6. Liczba osób pokąsanych przez zwierzęta wzrosła w stosunku do roku 2013, oraz zwiększyła się liczba osób, u których podjęto decyzje o szczepieniu p/ wściekliźnie. 7. W 2014 r. nieznacznie zmniejszyła się zapadalność na gruźlicę. Nadal powiat radomszczański zajmuje III miejsce pod względem zapadalności w woj. łódzkim. Chorobę tą głównie wykrywa się u osób w wieku 45-64, częściej u mężczyzn niż kobiet i u mieszkańców wsi niż miast 8. Zarejestrowano 1 osobę zakażoną HIV i chorą na AIDS. 9. Zarejestrowano 1 zachorowanie na kiłę późną. 10. W roku 2014 zarejestrowano 4 zgony z powodu choroby zakaźnej tj. 3 zgony z powodu gruźlicy płuc, 1 z powodu Salmonellozy pozajelitowej. 16

11. Ważną rolę w profilaktyce chorób zakaźnych spełnia rzetelne upowszechnianie wiedzy o chorobach zakaźnych i zakażeniach. 12. Program Szczepień Ochronnych realizowany był zadawalająco. 13. W 2014 r. zwiększyła się w porównaniu do roku 2013 liczba osób uchylających się od szczepień ochronnych /24 osoby/ - przybyły 4 osoby. 14. Analiza stanu sanitarnego podmiotów leczniczych wskazuje, że w 2014 r. podobnie jak w 2013 r. jeden obiekt oceniono negatywnie pod względem technicznym. Poza tym placówki zorganizowane są prawidłowo i spełniają w podstawowym zakresie obowiązujące wymogi sanitarno-epidemiologiczne. 15. Na podstawie uzyskanych dokumentów wynika, że rejestracja zakażeń szpitalnych jest nadal w trakcie wdrażania i wymaga dalszego udoskonalenia. 17

III. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA ORAZ WODY DO KĄPIELI W 2014 r. nadzorem objęto jakość wody do spożycia przez ludzi w 37 wodociągach zbiorowego zaopatrzenia w wodę, w tym: wodociągi o produkcji 100 [m 3 /d] 10 obiektów; wodociągi o produkcji 101 1000 [m 3 /d] 25 obiektów; wodociągi o produkcji 1001 10 000 [m 3 /d] 2 obiekty; oraz w 5 indywidualnych ujęciach wody zaopatrujących: hodowlę i 3 zakłady produkujące żywność będące pod nadzorem weterynarii oraz 1 ujecie wody dla pływalni. W ramach prowadzonego nadzoru pobrano do badań: 257 próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z urządzeń i sieci wodociągowej; 4 próbki wody z kąpieliska i miejsca wyznaczonego do kąpieli; 23 próbki wody basenowej; 20 próbek ciepłej wody w zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej oraz budynkach zamieszkania zbiorowego (bursy, internaty, schroniska) w celu oceny stopnia skażenia pałeczkami Legionella sp. 1. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w nadzorowanych wodociągach Na podstawie wyników badań próbek wody pobranych z w/w urządzeń wodociągowych, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Radomsku na koniec 2014 roku ocenił, iż jakość wody w 33 wodociągach zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz w 5 indywidualnych spełniała określone wymagania. Wodociągi ocenione jako złe na koniec 2014 r.: wodociąg Józefów k/gór Mokrych (ze względu na przekroczenie najwyższego dopuszczalnego stężenia azotanów). W przypadku tego wodociągu PPIS w Radomsku stwierdził brak przydatności wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, odmówił udzielenia zgody na odstępstwo od najwyższego dopuszczalnego stężenia azotanów oraz nakazał producentowi wody: zaprzestać dostarczania wody pochodzącej z tego wodociągu do celów spożywczych, poinformować w sposób skuteczny odbiorców wody o braku przydatności wody do celów spożywczych, zapewnić użytkownikom wodociągu wodę z awaryjnego źródła zaopatrzenia spełniającą wymagania cytowanego wyżej rozporządzenia (np. opakowania jednostkowe), doprowadzić jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w zakresie stężenia azotanów do obowiązujących wymagań do dnia 31.03.2015 r., poprzez podjęcie działań naprawczych. Wodociągi, w których jakość wody nie spełnia wymagań: wodociąg Huta Drewniana (ze względu na przekroczenie najwyższego dopuszczalnego stężenia azotanów wydano decyzję o przydatności wody do spożycia na warunkach przyznanego odstępstwa na okres 18 m-cy tj. do 30.06.2016 r.); 18

wodociąg Włodzimierz (ze względu na przekroczenie dopuszczalnego zakresu wartości dla manganu - wydano decyzję o warunkowej przydatności wody do spożycia do 30.04.2015 r.); wodociąg Sekursko (ze względu na obecność bakterii grupy coli - wydano decyzję o warunkowej przydatności wody do spożycia z terminem wykonania do 05.02.2015 r.). Okresowe pogorszenie jakości wody w zakresie wskaźników mikrobiologicznych i/lub parametrów fizykochemicznych w 2014 r. wystąpiło w niżej wymienionych obiektach: wodociąg Radomsko (bakterie grupy coli); wodociąg Biała Góra gm. Dobryszyce (bakterie grupy coli i Enterokoki); wodociąg Gidle (bakterie grupy coli); wodociąg Słostowice, gm. Gomunice (bakterie grupy coli); wodociąg Pudzików, gm. Gomunice (ogólna liczba mikroorganizmów w 22 0 C po 72 h); wodociąg Przedbórz, ul. Konecka 52 (bakterie grupy coli, Clostridium perfringens); wodociąg Góry Mokre, gm Przedbórz (bakterie grupy coli); wodociąg Silnica gm. Żytno (ogólna liczba mikroorganizmów w 22 0 C po 72h); wodociąg Huta Drewniana (bakterie grupy coli, azotany); wodociąg Wola Malowana gm. Kodrąb (bakterie grupy coli, mętność, żelazo); indywidualne ujęcie wody ZM Brat Pol Wólka Włościańska (bakterie grupy coli, Escherichia coli); indywidualne ujęcie wody ZPM GAIK w Niedośpielinie 70, gm. Wielgomłyny (bakterie grupy coli oraz żelazo, mangan i ołów); indywidualne ujęcie wody Gospodarstwa Rolnego w Chełmie (Clostridium perfringens i azotany). W w/w przypadkach PPIS w Radomsku polecił właścicielom wodociągów/producentom wody podjęcie w terminie niezwłocznym działań naprawczych w celu doprowadzenia jakości wody do zgodnej z wymaganiami. W pobranych powtórnie próbkach wody z w/w ujęć (z wyjątkiem wodociągu w Woli Malowanej) nie stwierdzono przekroczeń wskaźników mikrobiologicznych i/lub parametrów fizykochemicznych. Z powyższego względu postępowanie administracyjne nie było prowadzone. W przypadku wodociągu w Woli Malowanej, z uwagi na przekroczenie mętności i żelaza zostało wszczęte postępowanie administracyjne skutkujące wydaniem decyzji. Jakość wody uległa poprawie. Ogólna liczba ludności zaopatrywanej w wodę z nadzorowanych urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę wynosiła - 116,7 tys. osób. Indywidualne ujęcia wody zaopatrywały w wodę do spożycia 0,8 tys. mieszkańców powiatu. W 2014 roku około 99% ludności zamieszkałej na terenie nadzorowanym przez PPIS w Radomsku korzystało z wody dostarczanej przez wodociągi, w których woda odpowiadała wymaganiom, natomiast około 1 % ludności był zaopatrywany w wodę o nieodpowiedniej jakości. Dla porównania: w 2013 r. 97% ludności korzystało z wody odpowiadającej wymaganiom, natomiast 3 % ludności miało dostarczaną wodę o niewłaściwych parametrach; 19

w 2012 roku 100% mieszkańców było zaopatrywanych w wodę, której jakość spełniała obowiązujące normy; w 2011 r. ok. 99,8%, ludności w powiecie korzystało z urządzeń wodociągowych dostarczających wodę odpowiedniej jakości a tylko 0,2 % mieszkańców miało dostarczaną wodę nieodpowiadającą wymaganiom. Stosowane technologie uzdatniania wody W 2014 r. woda przeznaczona do spożycia przez ludzi ujmowana w 30 nadzorowanych wodociągach nie była poddawana procesom uzdatniania. Stałe uzdatnianie w zakresie: parametrów fizykochemicznych (żelazo, mangan) prowadzone było w 11 wodociągach zbiorowego zaopatrzenia w wodę: Radomsko, Masłowice i Przerąb, gm. Masłowice, Kobiele Wielkie, gm. Kobiele Wielkie, Krępa i Wiewiórów, gm. Lgota Wielka, Włodzimierz i Kamieńsk, gm. Kamieńsk, Biała Góra, gm. Dobryszyce, Józefów Stary, gm. Przedbórz oraz Ludwików, gm. Gidle; parametrów fizykochemicznych oraz wskaźników mikrobiologicznych w indywidualnym ujęciu wody Zakładu Przetwórstwa Mięsnego GAIK Andrzej Gaik w Niedośpielinie, gm. Wielgomłyny. 2. Ocena jakości wody w kąpieliskach oraz w basenie Nadzorem sanitarnym w zakresie jakości wody do kąpieli objęto 3 obiekty, w tym: kąpielisko w Przedborzu, ul. Turystyczna - zbiornik oparty na cieku wodnym spod Ochotnika; miejsce wykorzystywane do kąpieli w m. Zakrzówek Szlachecki zbiornik retencyjny przy rzece Warcie; pływalnia kryta w Radomsku. Próbki wody z w/w obiektów pobierane były podobnie jak w latach ubiegłych w ramach kontroli urzędowej oraz przez organizatora. Wyniki badań wody z kąpieliska w Przedborzu przedkładane były na bieżąco PPIS w Radomsku w celu dokonania oceny jakości wody pod względem jej przydatności do kąpieli. W trakcie sezonu zostało wydanych 5 takich ocen. Ponadto w 2014 r. dokonano sezonowej oceny jakości wody na podstawie wyników badania 16 próbek wody z 3 sezonów. Jakość wody pochodzącej z w/w kąpieliska została zaklasyfikowana jako dobra. Organizator miejsca wykorzystywanego do kąpieli w Zakrzówku Szlacheckim nie wywiązał się z obowiązku nałożonego ustawą i nie przekazał PPIS w Radomsku wyników badań, w których stwierdzono zanieczyszczenie wody niekorzystnie wpływające na jej jakość, co mogło spowodować zagrożenie zdrowotne dla kąpiących się tam osób. W związku z powyższym w stosunku do strony winnej zaniedbań zostało zastosowane karanie mandatowe. Ponowne badanie próbek wody nie wykazało nieprawidłowości. W trakcie sezonu wydano 2 oceny o przydatności wody do kąpieli. Na podstawie wyników badania próbek wody pobranej w niecce basenu krytej pływalni, PPIS w Radomsku stwierdził przydatność wody do kąpieli. 3. Ocena jakości ciepłej wody w budynkach zamieszkania zbiorowego i zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej Nadzór nad jakością ciepłej wody w zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej oraz w budynkach zamieszkania zbiorowego jest prowadzony w 10 obiektach. W celu oceny stopnia skażenia instalacji ciepłej wody pałeczkami Legionella sp. w 2014 roku pobrano do badania ogółem 20 próbek wody w 4 obiektach. Średnie skażenie instalacji ciepłej 20

wody pałeczkami w/w mikroorganizmów stwierdzono w Zakładzie Pielęgnacyjno- Opiekuńczym w Przedborzu ul. Częstochowska. W związku z powyższym PPIS w Radomsku nakazał doprowadzenie jakości ciepłej wody w instalacji budynku mieszczącego obiekt do zgodnej z wymaganiami. Ponowne badania próbek wody nie wykazały nieprawidłowości w tym zakresie. Badania próbek ciepłej wody użytkowej pobranych w pozostałych obiektach (DPS w Radomsku, Internat Centrum Kształcenia Rolniczego w Dobryszycach, Bursa Szkolna i Schronisko Młodzieżowe w Przedborzu) nie wykazały skażenia systemów. 21

IV. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ I KĄPIELISK W 2014 roku objęto nadzorem ogółem 363 obiekty, w tym: 2 ustępy publiczne skanalizowane (1 stały i 1 tymczasowy); 2 ustępy ogólnodostępne; basen kąpielowy; 1 dom pomocy społecznej; 4 inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej; 6 noclegowni i domów dla bezdomnych; 7 obiektów hotelarskich (6 hoteli i 1 motel); 15 innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (11 podmiotów oferujących wynajem pokoi gościnnych i miejsc noclegowych oraz 4 gospodarstwa agroturystyczne); 104 zakłady fryzjerskie; 48 zakładów kosmetycznych; 1 zakład tatuażu; 6 zakładów odnowy biologicznej, 1 obiekt PKS związany z obsługą podróżnych (stanowiska autobusowe), 3 obiekty PKP w tym 1 związany z obsługą podróżnych (perony przy dworcu PKP); 14 terenów rekreacyjnych; 43 cmentarze i 4 domy przedpogrzebowe ogółem 262 obiekty; inne obiekty w tym: 7 zakładów pogrzebowych; 2 kina; 11 obiektów sportowych; 2 punkty sprzedaży odzieży używanej; 3 parkingi; 2 stacje paliw; 52 apteki i punkty apteczne; 5 targowisk i placów targowych; 3 pralnie; 9 obiektów świadczących usługi w zakresie transportu publicznego osób oraz 5 gospodarstw rolnych - ogółem 101 obiektów. Ogółem przeprowadzono 319 kontroli, w tym: 216 zgodnie z harmonogramem nadzoru nad obiektami na 2014 r.; 2 sprawdzające wykonanie nałożonych na stronę obowiązków; 48 poza harmonogramem (w tym kontrole: akcyjne na polecenie PWIS, w nowo zarejestrowanych obiektach, na wniosek strony przed wydaniem opinii); 27 interwencyjnych; 26 w ramach nadzoru nad w ekshumacją zwłok lub szczątków ludzkich. Ogółem wydano 83 decyzje, w tym: 44 dotyczące ekshumacji zwłok i szczątków ludzkich; 9 dot. jakości wody; 4 zmieniające termin wykonania nałożonych obowiązków na wniosek strony; 5 dot. ocen higienicznych dla zastosowanych materiałów lub wyrobów używanych do uzdatniania i dystrybucji wody; 19 płatniczych; 2 umarzające wszczęte postępowanie. Stan sanitarno-porządkowy obiektów użyteczności publicznej w 3 przypadkach budził zastrzeżenia, które dotyczyły nieprawidłowego postępowania ze ściekami w 2 obiektach pomocy społecznej i w 1 obiekcie świadczącym usługi hotelarskie. W stosunku do winnych zaniedbań zastosowano karanie mandatowe a obiekty na koniec 2014 roku oceniono jako złe pod względem sanitarno-higienicznym. W trakcie przeprowadzonych kontroli podobnie jak w latach ubiegłych stwierdzono uchybienia, które mają wpływ na zapewnienie właściwych warunków świadczenia usług dla ludności oraz utrzymanie odpowiedniego stanu sanitarnego obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Z powyższego względu wydawane były zalecenia pokontrolne z terminem ich usunięcia. W części przypadków właściciele/zarządzający obiektami poinformowali o ich wykonaniu. W pozostałych przypadkach pomimo upływu wyznaczonego terminu, PPIS w Radomsku nie został poinformowany o sposobie ich realizacji. 22

Najczęściej stwierdzane uchybienia: brak bieżącej ciepłej wody przy umywalkach w toaletach ogólnodostępnych: na cmentarzach przy terenie rekreacyjnym, w kinach; nieodpowiedni stan sanitarno-techniczny siedzisk w szatni w obiekcie sportowym; brak właściwej wymiany powietrza w pomieszczeniach sanitarno-higienicznych, pokojach gościnnych i hotelowych oraz pomieszczeniach usług fryzjerskich i kosmetycznych; brak odpowiednio wyposażonego miejsca lub pomieszczenia do przechowywania sprzętu porządkowego w obiektach sportowych, zakładach fryzjerskich i kosmetycznych oraz w kinach i w obiektach hotelarskich; brak wydzielonego stanowiska pedicure w zakładzie kosmetycznym; brak gładkich, odpornych na działanie środków dezynfekcyjnych powierzchni mebli stanowiących wyposażenie zakładów fryzjerskich; brak łatwo zmywalnych, pokrytych nienasiąkliwym i odpornym na działanie środków dezynfekcyjnych materiałem powierzchni ścian przy umywalkach w pomieszczeniach usługowych w w/w obiektach; brak środków do transportu czystej i brudnej bielizny oraz odzieży mieszkańców w domu pomocy społecznej a także pojemników do transportu bielizny czystej i brudnej w obiekcie hotelarskim; zły stan sanitarno-higieniczny powierzchni ścian lub podłóg w pomieszczeniach obiektów sportowych, w pomieszczeniu pralni w hotelu i w pomieszczeniu mieszczącym chłodnię w domu przedpogrzebowym; brak zabezpieczenia piaskownic przed dostępem zwierząt; zły stan sanitarnotechniczny infrastruktury stanowiącej wyposażenie parkingu; brak toalet ogólnodostępnych na terenie nadzorowanych cmentarzy; brak pomieszczenia do przechowywania zwłok wyposażonego w urządzenie do stałego pomiaru temperatury w domach przedpogrzebowych; brak zabezpieczenia pomieszczenia mieszczącego chłodnię do przechowywania zwłok przed dostępem owadów w domu przedpogrzebowym; brak badań ciepłej wody użytkowej w kierunku Legionella sp. w obiektach zamieszkania zbiorowego (hotelarskich oraz gospodarstwach agroturystycznych). Podczas kontroli w zakresie infrastruktury przeprowadzonych w trakcie funkcjonowania kąpieliska oraz miejsca wykorzystywanego do kąpieli i basenu nie stwierdzono uchybień dotyczących stanu technicznego pomieszczeń i ich wyposażenia. Jedynie drobne uchybienia w zakresie zaopatrzenia pomieszczeń sanitarnych w dozowniki i pojemniki na mydło oraz ręczniki jednorazowego użytku stwierdzono podczas czynności kontrolnych dotyczących kąpieliska w Przedborzu. Organizator w wyznaczonym terminie poinformował o usunięciu w/w nieprawidłowości. Wyniki kontroli prowadzonych w ramach interwencji W 2014 r. wpłynęło ogółem 29 wniosków o interwencję. W pięciu przypadkach załatwienie sprawy nie leżało w kompetencji PPIS w Radomsku, dlatego wnioski te zostały przesłane do innych organów według właściwości. W wyżej wymienionym zakresie przeprowadzono 27 kontroli, które dotyczyły: nieprawidłowego postępowania ze ściekami i odpadami komunalnymi powstałymi na terenie prywatnych nieruchomości lub w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej; 23

nieprawidłowości w zakresie postępowania z odpadami niebezpiecznymi zawierającymi azbest na terenie prywatnej nieruchomości; nieprawidłowego magazynowania odpadów na terenie zakładu; złego stanu sanitarno-higienicznego toalet na parkingu; niewłaściwych warunków świadczenia usług w zakładzie fryzjerskim; nieprawidłowości dotyczących przechowywania zwłok w zakładzie pogrzebowym; złego stan sanitarno-technicznego placu zabaw dla dzieci; zalewania piwnic ściekami w blokach mieszkalnych; uciążliwości zapachowych w lokalu mieszkalnym; uciążliwości spowodowanych składowaniem obornika na terenie prywatnej posesji; uciążliwości spowodowanych hałasem przenikającym do pomieszczeń mieszkalnych; uciążliwości wynikających z bytowania gryzoni i insektów w lokalach mieszkalnych i ich otoczeniu. Z uwagi na to, iż czynności kontrolne potwierdziły zasadność zarzutów przedstawionych przez wnioskodawców, wydano zalecenia pokontrolne dotyczące usunięcia stwierdzonych uchybień. W 2 przypadkach, gdzie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie postępowania ze ściekami zastosowano karanie mandatowe. Wnioski: 1. Nadal niewystarczające w stosunku do potrzeb jest zabezpieczenie nadzorowanego terenu w ustępy publiczne i ogólnodostępne ze stałą obsługą. Niedostateczna ilość toalet jest również odczuwalna w miejscach dostępnych publicznie, w tym między innymi na terenie cmentarzy oraz w miejscowościach, gdzie zlokalizowane są obiekty turystyczne jak również na terenie miejsc postojowych przy trasach z dużym nasileniem ruchu turystycznego. Sytuacja w zakresie powyższego nie zmienia się od wielu lat. Brak toalet publicznych powoduje pogarszanie stanu środowiska a tym samym może być przyczyną szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. 2. W dalszym ciągu na nadzorowanym terenie odnotowuje się brak zaangażowania lokalnych władz samorządowych w organizowanie w okresie letnim kąpielisk lub miejsc wykorzystywanych do kąpieli posiadających odpowiednią infrastrukturę i zapewniających bezpieczny wypoczynek dla społeczności lokalnej. Nadal na terenie powiatu pod nadzorem PPIS znajduje się tylko 1 kąpielisko i 1 miejsce wykorzystywane do kąpieli. Obecny stan w tym zakresie należy ocenić jako niezadowalający. 3. Podobnie jak w latach ubiegłych nie są realizowane zalecenia pokontrolne dotyczące zabezpieczenia piaskownic przed dostępem zwierząt. Realizacja tych zaleceń pozwoliłaby na eliminowanie na bieżąco zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia terenów i obiektów służących do użytku publicznego. 4. Nie uległa również poprawie sposób gospodarowania ściekami powstałymi na ternie nieruchomości w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej bądź zamieszkiwania osób na terenach, gdzie brak jest sieci kanalizacyjnej. Potwierdzają to kontrole prowadzone w nadzorowanych obiektach jak również kontrole nieruchomości przeprowadzane w ramach interwencji. W tej sprawie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Radomsku zwracał się wielokrotnie do włodarzy gmin o podjecie działań w ramach posiadanych kompetencji. 24