INSTRUKCJA OBSŁUGI REDUKTORÓW HBS i HBSI Niniejszy dokument, jak i informacje w nim zawarte stanowią własność Air Liquide Polska Sp. z o.o., ul. Jasnogórska 9, 31-358 Kraków, zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy KRS pod numerem 0000122583, kapitał zakładowy 300 810 000 PLN, NIP 944-12-51-003 lub spółek z nią powiązanych ( Air Liquide ). Dokument ten stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa Air Liquide. Wykonywanie opracowań dokumentu jak i ujawnianie go, zarówno w części jak i w całości, podmiotom trzecim wymaga uzyskania uprzedniej pisemnej zgody Air Liquide. Podmiot, który uzyskał ten dokument, nie będąc jego odbiorcą, nie jest uprawniony do korzystania z tego dokumentu i jest zobowiązany do natychmiastowego poinformowania nadawcy oraz zniszczenia dokumentu. Spis treści Użytkowanie i zastosowanie 2 Cechy urządzeń 2 Bezpieczeństwo 3 Uruchomienie 4 Przeglądy 8 Kontakt 8 Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 1/8
1. UŻYTKOWANIE I ZASTOSOWANIE Dwustopniowe reduktory serii HBS i HBSI są specjalnie zaprojektowane do redukcji wysokiego ciśnienia gazu w butli i regulacji niskiego ciśnienia użytkowego w zakresie pomiędzy 0,01 do 10 bar przy ciśnieniu zasilania maksymalnie 200 bar. Reduktory HBS wykonane z chromowanego mosiądzu mają zastosowanie dla sprężonych gazów czystych takich, jak: gazy neutralne: azot, argon, hel,... gazy wybuchowe: wodór... niekorozyjne mieszanki gazowe. Reduktory HBS wykonane ze stali nierdzewnej mają zastosowanie dla gazów o wysokiej czystości oraz gazów korozyjnych (także mieszanek gazowych) za wyjątkiem HCl i chloru. HBS i HBSI nie są kompatybilne z acetylenem. W przypadku konieczności stosowania jakichkolwiek innych gazów proszę się skontaktować z przedstawicielem firmy Air Liquide. Reduktory te są przeznaczone do: centrów badawczych, przemysłowych laboratoriów kontrolnych, w innych wymaganych zakresach dokładnej regulacji przepływu czystych gazów. 2. WŁAŚCIWOŚCI 2.1. Parametry pracy Model Max. ciśnienie na wejściu (bar) Przepływ nominalny dla azotu (m 3 /h) Możliwa regulacja ciśnienia wylotowego (bar) HBS 200-0,1-0,5 200 0,5 0,01 do 0,1 HBS 200-1-2 200 2 0,05 do 1 HBS 200-3-2,5 200 2,5 0,1 do 3 HBS 200-10-3,5 200 3,5 0,5 do 10 HBSI 200-1-2 200 2 0,05 do 1 HBSI 200-10-3,5 200 3,5 0,5 do 10 f (współczynnik dokładności): 5% Temperatura pracy : -20 C do +50 C Szczelność względem otoczenia zewnętrznego: 3 x 10-7 mbar.l/s (He) Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 2/8
2.2. Charakterystyka konstrukcyjna HBS i HBSI są reduktorami dwustopniowymi: 1 stopień: wysokie ciśnienie, z membraną wykonaną ze stali nierdzewnej, 2 stopień: niskie ciśnienie, konstrukcja mieszkowa wykonana z brązu, za wyjątkiem HBS 200-0,1-0,5 z membraną wykonaną ze stali nierdzewnej. 2.3. Charakterystyka wymiarowa Wymiary (bez przyłączy): - HBS 200-0,1-0,5 180 x 98 x 135 mm - pozostałe modele HBS oraz HBSI 180 x 72 x 104 mm Waga: - HBS 200-0,1-0,5 1,8 kg - pozostałe modele HBS oraz HBSI 1,4 kg 2.4. Przyłącza Przyłącze wlotowe: - połączenie butlowe zgodnie z rodzajem gazu wg normy DIN 477 część 1 - wlot reduktora: M16 x 1,336 SI Air Liquide oferuje złączki butlowe dostosowane do używanego przez Państwa gazu. Przyłącze wylotowe: - wylot reduktora: 3/8 G Air Liquide oferuje złączki zaciskowe na rurociąg bądź wężyk w zależności od Państwa wymagań. 3. BEZPIECZEŃSTWO Air Liquide zastrzega, że sprzęt może być użytkowany jedynie zgodnie z zastosowaniami do jakich został on zaprojektowany, w przypadku innego zastosowania urządzenia przez klienta, Air Liquide nie ponosi odpowiedzialności za konsekwencje takiego zastosowania. Użytkownik powinien ściśle i obowiązkowo przestrzegać obowiązujących zasad, regulaminu i zaleceń. W szczególności użytkownik ponosi odpowiedzialność za wszelkie wypadki i szkody cielesne, materiałowe lub nie materiałowe, bezpośrednie lub pośrednie jakie mogą wyniknąć z niewłaściwego montażu, wprowadzenia zmian na własną rękę, lub błędu w przypadku czynności przeglądowo-konserwacyjnych. Każda z osób biorących udział w obsłudze urządzenia powinna zapoznać się z niniejszą instrukcją, jak również z pozostałymi przepisami i instrukcjami bezpieczeństwa odnoszącymi się do tego typu sprzętu i użytkowanych gazów (w szczególności dotyczy to instrukcji bezpieczeństwa i kart bezpieczeństwa). Należy używać jedynie sprzętu, który jest dopuszczony do użytkowania dla danego rodzaju stosowanego gazu oraz który zapewnia żądane parametry ciśnienia i przepływu. Należy używać jedynie sprzętu w bardzo dobrym stanie technicznym. Należy upewnić się, że butle lub wiązki zainstalowane są na płaskiej poziomej powierzchni oraz że butle zamocowane są do odpowiednich uchwytów. W ten sposób unika się zagrożenia związanego z upadkiem butli. Należy czuwać nad tym aby butle lub wiązki znajdowały się w miejscu wystarczająco wentylowanym i z dala od wszelkich źródeł ciepła. Należy przeczytać karty bezpieczeństwa dotyczące gazów, wydawane przez Air Liquide. Nigdy nie należy wykonywać żadnych operacji na urządzeniach lub rurociągach, które znajdują się pod ciśnieniem. Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 3/8
Należy przewidzieć urządzenia bezpieczeństwa, które spełniałyby rolę prewencyjną w stosunku do danego zagrożenia, które związane jest szczególnie z przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia oraz ze zjawiskiem cofania się danego gazu. Należy zapewnić, aby otwory wylotowe z zaworu bezpieczeństwa nie były zatkane. Nigdy nie należy przepuszczać gazu przez reduktory w kierunku odwrotnym (przez wyjście), powoduje to zagrożenie uszkodzenia i możliwość zanieczyszczenia. Wszystkie zawory butli lub wiązek należy otwierać wolno i stopniowo. Należy czuwać nad szczelnością połączeń. Nigdy nie używać środków smarnych w trakcie montażu i obsługi instalacji gazów sprężonych (zagrożenie samozapłonu). W trakcie eksploatacji przestrzegać zalecenia dotyczącego utrzymywania czystości dla tego typu urządzeń. W przypadku wodoru, wyloty z zaworów wydmuchowych do atmosfery oraz z zaworu bezpieczeństwa powinny znajdować się na wysokości nie niższej niż 2,5 metra ponad ziemią. Aby uniknąć wzbogacania atmosfery w tlen i zagrożeń związanych z nagłym zapaleniem, tlen nigdy nie może być używany w zastępstwie sprężonego powietrza. Obowiązuje całkowity zakaz palenia w pobliżu instalacji gazów technicznych. Nie wolno ogrzewać ani zbliżać się z otwartym ogniem do tego typu urządzeń. Produkt zaprojektowany jest w sposób umożliwiający stosowanie innych akcesoriów. Montowanie takich akcesoriów powinno być przeprowadzane przez wykwalifikowany personel. Urządzenia tego typu muszą być poza zasięgiem dzieci. Należy przestrzegać wskazówek umieszczanych na urządzeniach. Jest wymagane wyznaczenie osoby (osób) odpowiedzialnej za użytkowanie gazów i urządzeń na terenie eksploatującego zakładu, która, po wcześniejszym przeszkoleniu, będzie czuwała nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa i upewni się o ich znajomości przez innych użytkowników. 4. URUCHOMIENIE 4.1. Instalacja Każdy reduktor jest dostarczany w specjalnym opakowaniu, które chroni produkt podczas transportu i przenoszenia. Po otwarciu opakowania upewnić się, że materiał nie posiada żadnych widocznych uszkodzeń. W przeciwnym razie należy niezwłocznie powiadomić osobę kontaktową reprezentującą firmę Air Liquide Polska. Zweryfikować, czy zawartość opakowania jest zgodna z zamawianym towarem. Urządzenie jest całkowicie oczyszczone. Montaż przeprowadzić nie zanieczyszczając urządzenia. Zamontować reduktor na butli. Zainstalować złączkę zaciskową na wyjściu. Podłączyć do butli/instalacji w celu eksploatacji. 4.2. Uruchomienie Szczelność urządzenia jest sprawdzana u producenta. Należy sprawdzić szczelność połączeń przy instalacji. Sprawdzenie szczelności połączenia wlotowego: upewnić się, że pokrętło reduktora jest odkręcone, odkręcić zawór butlowy butli, którą chcemy użytkować, sprawdzić szczelność połączenia wlotowego za pomocą substancji do wykrywania nieszczelności firmy Air Liquide, jeżeli występuje jakakolwiek nieszczelność zakręcić zawór butlowy, Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 4/8
oczyścić reduktor, zainstalować ręcznie połączenie wlotowe na butli lub za pomocą klucza w przypadku przyłącza ze śrubą.; jeżeli występuje złączka zaciskowa, zainstalować ją za pomocą klucza (patrz rys. 1 i 2). UWAGA: nigdy nie instalować połączeń pod ciśnieniem. Sprawdzenie szczelności połączenia wylotowego: odkręcić zawór butlowy butli, którą chcemy użytkować, przekręcić pokrętło reduktora zgodnie z ruchem wskazówek zegara - 2 obroty, sprawdzić szczelność połączenia wylotowego za pomocą substancji do wykrywania nieszczelności firmy Air Liquide, jeżeli występuje jakakolwiek nieszczelność, przekręcić pokrętło przeciwnie do ruchu wskazówek zegara i następnie zakręcić zawór butlowy, zweryfikować, czy połączenie za pomocą złączki zaciskowej zostało dokładnie wykonane (rys.2), w przypadku połączenia wężem giętkim upewnić się, że wąż został dokładnie umieszczony na oliwce karbowanej i czy opaska zaciskowa została wystarczająco zaciśnięta, sprawdzić stan nasadek - jeżeli jest to konieczne, należy je wymienić, dokręć nakrętkę połączenia wylotowego. Rys.1. Montaż reduktora na butli z gazem Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 5/8
Rys.2. Montaż dwupierścieniowej złączki zaciskowej Wstępny montaż ręczny: po odcięciu rurki i usunięciu nierówności, złożyć nakrętkę i nasadki w kolejności pokazanej na rysunku, wprowadzić rurkę do wnętrza złączki, do styku rurki z korpusem i poczucia oporu, dokręcić nakrętkę ręcznie, całkowicie dokręcić za pomocą klucza maszynowego - 1 i ¼ obrotu. Rys.3. Schemat reduktora HBS. Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 6/8
1. korpus reduktora 2. zmontowane: gniazdo, pierścień uszczelniający, filtr, popychacz 3. membrana 4. wałek 5. układ rozprężania 6. mieszek 7. pokrętło 8. manometr HP/LP 9. zawór nadmiarowy Uruchomienie reduktora Gdy reduktor nie jest wyposażony w zawór przedmuchowy: otworzyć powoli i stopniowo zbiornik z gazem (zawór butlowy), ciśnienie, które wskazuje manometr reduktora pierwszego stopnia, jest ciśnieniem gazu w butli, przekręcić pokrętło reduktora zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara aż do momentu poczucia oporu, od tej chwili reduktor jest gotowy do regulacji wymaganego ciśnienia, ustawić reduktor na wymagane ciśnienie (manometr reduktora drugiego stopnia), aby wstrzymać przepływ gazu przekręcić pokrętło w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara do oporu. Gdy reduktor jest wyposażony w zawór przedmuchowy: upewnić się że zawór wylotowy oraz zawór przedmuchowy są zamknięte. Procedura opisana poniżej jest sposobem operacji polegającej na przedmuchu reduktora poprzez przepływ gazu pod ciśnieniem i sukcesywnym spuście gazu: przedmuch reduktora: - otworzyć zawór butlowy i natychmiast zamknąć, - przekręcić pokrętło reduktora zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara, 2 obroty, - otworzyć zawór czyszczący do momentu wskazania na manometrze zera i zamknąć go, - cykl powtórzyć od 2 do 5 razy; użytkowanie: - otworzyć zawór butlowy, - ustawić zaworem regulującym wymagane ciśnienie, - otworzyć powoli zawór wylotowy obiegu użytkowego, - jeżeli konieczne ustawić ostateczne ciśnienie. Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 7/8
WAŻNE: nigdy nie rozmontowywać elementów reduktora, co może spowodować ich uszkodzenie lub wzrost ciśnienia zagrażający bezpieczeństwu. 5. PRZEGLĄDY Urządzenia typu HBS i HBSI wymagają okresowych przeglądów w celu zachowania bezpieczeństwa, które muszą być wykonane przez serwis lub specjalistę firmy Air Liquide. Częstość inspekcji urządzeń zależy od ich funkcji i eksploatacji (intensywnie, normalnie, okazjonalnie). W normalnym przypadku inspekcja jest przeprowadzana co 5 lat. W przypadku zdarzeń podczas eksploatacji typu: wyciek, niedostateczny przepływ, otwarcie zaworu bezpieczeństwa lub przypadkowe uszkodzenie, należy odesłać urządzenie do przeglądu. Podczas zmiany butli wymagana jest wymiana uszczelki na końcu połączenia wlotowego. UWAGA: zawory należy zawsze otwierać powoli i stopniowo. UWAGA: wszystkie węże powinny być podłączone przed otwarciem zaworów butlowych. W przypadku niewłaściwej pracy urządzenia należy niezwłocznie skontaktować się z przedstawicielem firmy Air Liquide Polska Sp. z o.o. 6. KONTAKT Aby uzyskać dodatkowe informacje dotyczące oferowanych elementów wyposażenia instalacji do magazynowania i rozprężania gazów specjalnych prosimy o kontakt: Marcin Nowicki tel.kom.: 608 683 060 e-mail: marcin.nowicki@airliquide.com Robert Królikowski tel.kom.: 606 803 619 e-mail: robert.krolikowski@airliquide.com Air Liquide Polska Sp. z o.o. ul. Jasnogórska 9 31-358 Kraków www.airliquide.com/pl/polska Informacje zawarte w tym dokumencie są poufne i są własnością Air Liquide; nie mogą zostać ujawnione stronie trzeciej. Instrukcja obsługi reduktorów HBS i HBSI Strona 8/8