POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH DLA POWIATU WOLSZTYŃSKIEGO

POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH DLA POWIATU WOLSZTYŃSKIEGO

WPROWADZENIE Liczba osób niepełnosprawnych w Polsce oraz róŝnorodność problemów jakie rodzi niepełnosprawność sprawia, Ŝe grupa ta powinna zajmować szczególne miejsce w społecznej polityce państwa. WdroŜona z dniem 1 stycznia 1999 roku reforma ustrojowa przyniosła szereg zmian w zasadach organizacji i działań władz publicznych. Powstały nowe struktury samorządu terytorialnego powiaty, które przejęły szereg zadań realizowanych wcześniej przez organy administracji rządowej. Samorządy stały się odpowiedzialne za sytuację Ŝyciową swoich mieszkańców. Odpowiedzialność ta dotyczy teŝ osób niepełnosprawnych. Zakres kompetencji poszczególnych słuŝb działających na rzecz osób niepełnosprawnych określa ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm. ). Według ustawy do zadań powiatu naleŝy m.in.: - opracowanie, zgodnych ze strategią rozwoju województwa, projektów powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie: rehabilitacji społecznej; rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia; przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Istotą programu jest stworzenie na terenie powiatu wolsztyńskiego lokalnych warunków oraz zagwarantowanie i udzielenie osobom niepełnosprawnym takiej pomocy, która umoŝliwi osiągnięcie jak najlepszej Ŝyciowej samodzielności i aktywności przy wykorzystaniu tkwiących w nich potencjalnych zdolności i moŝliwości. 2

Powiatowy program pomocy osobom niepełnosprawnym oparty jest na strategii rozwiązywania problemów społecznych powiatu wolsztyńskiego na lata 2005 2010. Nadrzędnym celem strategii i jego kontynuacją w programie jest objęcie i udzielenie potrzebującym pomocy osobom w pokonaniu przeciwieństw losu i Ŝyciu w warunkach odpowiadających godności człowieka. Program wyznacza kierunki rozwoju oferty wsparcia dla osób niepełnosprawnych, które dostosowane do rzeczywistych potrzeb stanowić będą podstawę do sporządzenia konkretnych projektów wcielanych w Ŝycie na terenie naszego powiatu. Do skutecznej realizacji zamierzonych celów niezbędna będzie współpraca władz powiatowych, gminnych, organizacji pozarządowych oraz innych instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych mogących wspierać realizację programu merytorycznie i finansowo, z uwzględnieniem problemów, zasobów i specyfiki poszczególnych jednostek. 3

I.Opis problemu. Osoby niepełnosprawne istnieją we wszystkich częściach świata i we wszystkich warstwach społecznych, ich liczba na świecie jest bardzo duŝa i stale wzrasta. Odsetek niepełnosprawnych w Polsce sięga około 14,3% ogólnej populacji ludności problem ten dotyka więc przeszło 5,5 milionów Polaków. Dodatkowo w naszym kraju stale rośnie liczba osób, które ze względu na pogarszający się stan zdrowia mają trudności w wypełnianiu ról Ŝyciowych i społecznych. W ciągu 14 lat liczba niepełnosprawnych wzrosła o 46,1%, co wiąŝe się przede wszystkim z procesem starzenia się społeczeństwa. Demografowie polscy twierdzą, Ŝe wzrostowi liczby osób niepełnosprawnych sprzyja teŝ postęp cywilizacyjny i techniczny. Zakres i waga tego problemu skłaniają i jednocześnie zobowiązują do działań mających na celu zagwarantowanie kaŝdej osobie niepełnosprawnej prawa do niezaleŝnego, samodzielnego i aktywnego Ŝycia. Niepełnosprawność nie jest wyłącznie osobistą tragedią dotkniętego nią człowieka. Jest ona wpisana w Ŝycie tak samo jak choroba czy starość. Społeczeństwo musi uświadomić sobie i zrozumieć niepełnosprawnych, którzy Ŝyją wśród nas i mają takie same prawa. Szeroko pojęta rehabilitacja osób niepełnosprawnych ( zawodowa i społeczna ) nie moŝe dokonywać się bez udziału osób w pełni sprawnych. Funkcjonowanie tej grupy osób zaleŝy w duŝej mierze od nich samych, ale teŝ od społeczności, w której przyszło im wzrastać i Ŝyć. Definicja zawarta w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych mówi, iŝ : niepełnosprawnymi są osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemoŝliwia Ŝycie codzienne, naukę, pracę oraz wypełnianie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi... 4

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych określa niepełnosprawność jako trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych podkreśla fundamentalne prawa osób niepełnosprawnych do godnego Ŝycia zakazując przy tym dyskryminacji. Często inny w opinii ludzi to odmienny, jakŝe blisko od odmienności do odmieńca do pejoratywnych skojarzeń. NaleŜy więc podjąć roŝne działania w celu podniesienia publicznej świadomości o prawach osób niepełnosprawnych, o pozytywnym wkładzie jaki wnoszą te osoby w Ŝycie innych ludzi, a takŝe o problemach z którymi spotykają się z powodu swej niepełnej sprawności. Szacuje się, Ŝe problem niepełnosprawności w powiecie wolsztyńskim dotyka blisko 4 tys. osób. Zebranie szczegółowych danych na temat liczby osób niepełnosprawnych w powiecie jest niemoŝliwe z uwagi na brak danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dla potrzeb programu przyjęto liczbę osób niepełnosprawnych w oparciu o dane Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności za rok 2002. Liczba osób niepełnosprawnych powyŝej 16 roku Ŝycia wg płci i stopnia niepełnosprawności. Tabela nr 1 Stopień KOBIETY MĘśCZYŹNI niepełnosprawności liczbowy procentowy liczbowy procentowy Udział Udział Udział Udział Ogółem Znaczny 62 57,40 % 46 42,60 % 108 Umiarkowany 187 47,22 % 209 52,78 % 396 Lekki 526 48,98 % 548 51,02 % 1.074 Ogółem 775 49,13 % 803 50,89 % 1.578 5

Wśród osób niepełnosprawnych najliczniejszą grupę stanowią osoby z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności z przewagą męŝczyzn ( 51,02% ), natomiast kobiety stanowią 48,98%. Nieco mniejszą część stanowią osoby z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności 52, 78% męŝczyźni i 47,22% kobiety. Z uwagi na fakt, Ŝe najliczniejsza rzesza osób to osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności, naleŝy podjąć liczne działania, by ograniczyć do minimum skutki niepełnosprawności umoŝliwiając rehabilitację społeczną, m.in. uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych oraz aktywizację zawodową m.in. pomoc w znalezieniu zatrudnienia. Liczba osób niepełnosprawnych wg schorzenia. Tabela nr 2 Stopień niepełnosprawności Rodzaj ZNACZNY UMIARKOWANY LEKKI Ogółem schorzenia Udział Udział Udział Udział Udział Udział liczbowy procent. liczbowy procent. liczbowy procent. 26 pkt 1 lit. a 26 3,07 % 149 17,60 % 672 79,33 % 847 26 pkt 1 lit. b 48 12,73 % 130 34,48 % 199 52,79 % 377 26 pkt 1 lit. c 9 8,50 % 37 34,90 % 60 56,60 % 106 26 pkt 1 lit. d 1 4,35 % 9 39,13 % 13 56,52 % 23 26 pkt 1 lit. e 0 0 % 0 0 % 0 0 % 0 26 pkt 1 lit. f 6 10,53 % 22 38,60 % 29 50,87 % 57 26 pkt 1 lit. g 2 50 % 2 50 % 0 0 % 4 26 pkt 1 lit. h 9 10,59 % 21 24,70 % 55 64,71 % 85 26 pkt 1 lit. i 7 8,87 % 26 32,91 % 46 58,22 % 79 Według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 maja 2002 r. ( Dz. U. Nr 66, poz. 604 ) 26. Stopień niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany lub lekki ustala się, uwzględniając: pkt. 1) wystąpienie naruszenia sprawności organizmu i zakres tego naruszenia spowodowany przez: 6

a) wady wrodzone i schorzenia o róŝnej etiologii, prowadzące do niedowładów, poraŝenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rak lub utrudniające samodzielne poruszanie się, b) wrodzone lub nabyte cięŝkie choroby metaboliczne, układu krąŝenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne, znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia ambulatoryjnego i okresowo leczenia szpitalnego, c) upośledzenie umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym, d) psychozy i zespoły psychotyczne, e) zespół autystyczny, f) padaczkę z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi, g) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwionośnego do 5 lat od ukończenia leczenia, h) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniŝenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni, i) głuchoniemotę, głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego, 2) przewidywany okres trwania naruszonej sprawności organizmu przekraczający 12 miesięcy, 3) zakres naruszenia sprawności organizmu powodujący ograniczenie lub niezdolność do: zatrudnienia, pełnienia ról społecznych lub samodzielnej egzystencji, zwany dalej naruszeniem sprawności organizmu. 7

Z przedstawionych danych zawartych w tabeli wynika, Ŝe największą liczbę stanowią osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności z dysfunkcją narządu ruchu ( 79,33 % ), nieco mniejszą grupę osoby z dysfunkcją narządu wzroku ( 64,71 % ) i narządu słuchu ( 58,22 % ). Analizując powyŝsze dane za zadanie priorytetowe naleŝy uznać pomoc osobom niepełnosprawnym w likwidacji barier architektonicznych m.in. budowę podjazdów do budynków, poszerzanie drzwi wejściowych, przystosowanie toalet, zakładanie poręczy, wytyczanie miejsc parkingowych dla niepełnosprawnych interesantów, dostosowywanie przejść i zakładanie sygnalizacji dla niepełnosprawnych pieszych, zaopatrzenie niepełnosprawnych głuchych w aparaty słuchowe. 8

9

Liczba niepełnosprawnych kobiet i męŝczyzn w powiecie zatrudnionych i pozostających bez zatrudnienia. Tabela nr 3 OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE Zatrudnione Niepozostające w zatrudnieniu Wiek Kobiety MęŜczyźni Razem Kobiety MęŜczyźni Razem u. liczb. u. proc. u. liczb. u. proc. u. liczb. u. proc. u. liczb. u. proc. u. liczb. u. proc. u. liczb. u. proc. Ogółem 16 25 49 15,40 % 60 18,86 % 109 34,26 % 101 31,76% 108 33,96 % 209 65,72 % 318 26 40 130 32,5 % 145 36,25 % 275 68,75 % 64 16 % 61 15,25 % 125 31,25 % 400 41 60 181 23,63 % 202 26,37 % 383 50 % 188 24,54 % 184 24,02 % 372 48,56 % 766 60 i więcej 0 0 % 5 4,35 % 5 4,35 % 56 48,69 % 44 38,26 % 100 86,95 % 115 Ogółem 360 22,81 % 412 26,10 % 772 48,92 % 409 25,92 % 397 25,15 % 806 51,07 % 1.578 2

Z danych zawartych w tabeli wynika, Ŝe przewaŝająca część osób niepełnosprawnych (51,07% ) pozostaje bez pracy. Problem niepełnosprawności nasila się teŝ z wiekiem. 86,95% stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym, a więc waŝnym zadaniem programu będzie ich rehabilitacja społeczna. Drugą bardzo liczną grupę niepełnosprawnych niepracujących stanowią osoby młode w wieku 16 25 lat - w tym przedziale wiekowym bez pracy pozostaje 31,76% kobiet i 33,96% męŝczyzn. Istotnym zadaniem jest więc aktywizacja zawodowa tej grupy pomoc w pozyskiwaniu pracy oraz stworzenie moŝliwości przekwalifikowania się, a takŝe dokształcania. Liczba niepełnosprawnych dzieci w powiecie w roku 2002 wg przyczyn niepełnosprawności, wieku i płci. Tabela nr 4 Przyczyny Wiek Płeć Ogółem Lp. niepełnosprawności 0-3 4 7 8-16 K M u. l. u. pr. u. l. u. pr. u. l. u. pr. u. l. u. pr. u. l u. pr. u. l u. pr. 1. 2 ust.1 pkt. 1 12 5,02 15 6,28 36 15,06 29 12,13 34 14,22 63 26,36 2. 2 ust.1 pkt. 2 19 7,95 21 8,79 48 20,08 41 17,15 47 19,67 88 36,82 3. 2 ust.1 pkt. 3 3 1,26 2 0,84 35 14,65 15 6,28 25 10,47 40 16,74 4. 2 ust.1 pkt. 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5. 2 ust.1 pkt. 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6. 2 ust.1 pkt. 6 3 1,26 9 3,75 24 10,05 18 7,53 18 7,53 36 15,06 7. 2 ust.1 pkt. 7 0 0 0 0 1 0,41 0 0 1 0,41 1 0,42 8. 2 ust.1 pkt. 8 0 0 0 0 2 0,84 2 0,84 0 0 2 0,84 9. 2 ust.1 pkt. 9 1 0,41 2 0,84 6 2,51 2 0,84 7 2,93 9 3,76 Ogółem 38 15,90 49 20,50 152 63,60 107 44,77 132 55,23 239 100 2 ust. 1 Do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, naleŝą: 2

1) wady wrodzone i schorzenia o róŝnej etiologii prowadzące do niedowładów, poraŝenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się, 2) wrodzone lub nabyte cięŝkie choroby metaboliczne, układu krąŝenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego, 3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym, 4) psychozy i zespoły psychotyczne, 5) zespół autystyczny, 6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi, 7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwionośnego do 5 lat od zakończenia leczenia, 8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniŝenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni, 9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego, Ust. 2. Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę: 1) rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu, 2) sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu, 3

3) moŝliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji. Reasumując otrzymane dane moŝna powiedzieć, Ŝe: - najbardziej liczną grupę niepełnosprawnych według wieku stanowią dzieci w wieku od 8 16 lat co stanowi ( 63,60% ) ogółu. - 36,82% stanowią dzieci z wrodzonymi lub nabytymi cięŝkimi chorobami metabolicznymi, układu krąŝenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego itd. z czego najwięcej jest dzieci w wieku 8 16 lat ( 20,08% ). Dokonując analizy powyŝszego zagadnienia naleŝy stwierdzić, Ŝe największa liczba dzieci niepełnosprawnych, to dzieci w wieku szkolnym, dlatego więc naleŝy podjąć działania w celu tworzenia klas integracyjnych w szkołach. Dla prawidłowego rozwoju dziecka niepełnosprawnego bardzo istotny jest kontakt ze zdrowymi dziećmi. Wspólna nauka, zabawa pomaga w integracji, wzbogacając przy tym zdrowych rówieśników, ucząc ich odpowiedzialności, szacunku i cierpliwości dla ograniczeń i realistycznego spojrzenia na rzeczywistość. Powiatowy program na rzecz osób niepełnosprawnych wcielany będzie w Ŝycie poprzez systematyczne realizowanie poszczególnych zadań, które są ściśle nakierowane na osiągnięcie przedstawionych w dalszej części celów. II. Cel główny nr 1 Pomoc osobom niepełnosprawnym w poprawie jakości Ŝycia, w rozwijaniu świadomości społecznej oraz w rozwiązywaniu występujących problemów. 4

A. Cele szczegółowe. 1. Zorganizowanie powiatowej imprezy dla osób niepełnosprawnych z okazji Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych. 2. Promowanie informacji o moŝliwości dofinansowania ze środków PFRON sportu, kultury, turystyki i rekreacji dla osób niepełnosprawnych. 3. Wspomaganie kampanii informacyjnych dotyczących osób niepełnosprawnych. 4. Opracowanie oraz organizacja szkoleń i warsztatów dla osób niepełnosprawnych, członków rodzin, przedstawicieli organizacji pozarządowych, opiekunów i wolontariuszy zaangaŝowanych w proces rehabilitacji. 5. Aktywizacja środowiska lokalnego na rzecz pomocy osobom niepełnosprawnym. 6. Uruchomienie punktu konsultacyjno informacyjnego dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin. 7. Opracowanie, publikacja i rozpowszechnianie pakietu informacyjnego nt: - adresów instytucji świadczących pomoc osobom niepełnosprawnym na terenie powiatu; - moŝliwości i sposobów otrzymania pomocy; - praw osób niepełnosprawnych i moŝliwości ich egzekwowania; - istniejących i działających grup wsparcia; - słuŝb pośrednictwa pracy, - organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych. 8. Utworzenie i nadzór nad działalnością Ośrodka Interwencji Kryzysowej. 9. Wczesna interwencja i podjęcie działań w celu zapobiegania sytuacjom kryzysowym związanym z nagłym pojawieniem się niepełnosprawności. 10. Rozpowszechnienie informacji o moŝliwościach uzyskania dofinansowania ze środków PFRON uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych. 5

11. Aktywizacja organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych: - organizowanie szkoleń z zakresu pozyskiwania funduszy unijnych, - pomoc w pisaniu wniosków i projektów, - koordynowanie działań organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych, - współpraca z organizacjami pozarządowymi w celu rozeznania potrzeb osób niepełnosprawnych w ich środowisku. B. Adresaci programu. - osoby niepełnosprawne, - rodziny osób niepełnosprawnych, - przedstawiciele organizacji pozarządowych, - instytucje zajmujące się osobami niepełnosprawnymi. C. Realizator programu. - Starostwo Powiatowe, - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, - Dom Pomocy Społecznej w Wielkiej Wsi, D. Partnerzy. - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, - Powiatowy Urząd Pracy, - Ośrodki Pomocy Społecznej, - Przedstawiciele organizacji pozarządowych, - Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, - Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, 6

- Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej. - Sądy, - Policja, - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, - SłuŜba zdrowia. E. Źródła finansowania programu. - Starostwo Powiatowe w Wolsztynie, - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, - Urząd Marszałkowski. F. Oczekiwane efekty. - integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym, - wyrównanie szans w zakresie moŝliwości spędzania wolnego czasu, m.in. zapewnienie dostępu do obiektów kulturalnych, sportowych i wypoczynkowych, - umiejętność samodzielnego Ŝycia i egzekwowania swoich praw, - podniesienie jakości usług świadczonych na rzecz osób niepełnosprawnych, - umiejętność radzenia sobie z ograniczeniami spowodowanymi niepełnosprawnością, - podniesienie poziomu świadomości społecznej osób niepełnosprawnych i ich rodzin, - wytworzenie poczucia własnej wartości, - zmniejszenie poczucia bezradności, - zapobieganie patologiom wśród osób niepełnosprawnych i ich rodzin, - zapobieganie sytuacjom kryzysowym związanym z nagłym powstaniem niepełnosprawności. 7

III. Cel główny nr 2 Likwidacja barier funkcjonalnych w środowisku zamieszkania osoby niepełnosprawnej. A. Cele szczegółowe. 1. Egzekwowanie, na etapie projektowania i realizacji, dostępności dla osób niepełnosprawnych nowobudowanych i modernizowanych obiektów w powiecie. 2. ObniŜenie krawęŝników, naprawa chodników oraz dostosowanie przejść dla niepełnosprawnych pieszych i poruszających się na wózkach inwalidzkich, załoŝenie poręczy przy schodach. 3. Wytyczenie przed budynkiem starostwa, urzędów, i innych budynków uŝyteczności publicznej miejsc parkingowych dla niepełnosprawnych interesantów. 4. Likwidacja barier architektonicznych ( budowa podjazdów, poszerzanie drzwi wejściowych, przystosowanie toalet, załoŝenie poręczy ) w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. 5. Propagowanie informacji nt moŝliwości uzyskania dofinansowania ze środków PFRON: - do sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i leczniczych środków technicznych; - na likwidację barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych. B. Adresaci programu. - osoby niepełnosprawne, - rodziny osób niepełnosprawnych. 8

C. Realizator programu. - Samorząd gminny i powiatowy. D. Partnerzy. - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, - PFRON, - Dyrektorzy szkół, - Dyrektor szpitala. E. Źródła finansowania zadania. - Starostwo Powiatowe w Wolsztynie, - Burmistrz i wójtowie gmin, - PFRON. F. Oczekiwane efekty. - przystosowanie otoczenia do potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez udostępnienie do budynków, ciągów pieszych umoŝliwiających osobom niepełnosprawnym samodzielne poruszanie się, - stworzenie osobom niepełnosprawnym warunków do samodzielnego Ŝycia w środowisku, - ułatwienie osobom niepełnosprawnym korzystanie z dóbr kultury, - umoŝliwienie osobom niepełnosprawnym wyjścia z izolacji społecznej. IV. Cel główny nr 3 Aktywizacja zawodowa, zatrudnianie i przeciwdziałanie skutkom bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych. 9

A. Cele szczegółowe. 1. Organizowanie szkoleń w celu przygotowania osób niepełnosprawnych do podjęcia pracy lub rozpoczęcia działalności gospodarczej. 2. Stworzenie moŝliwości przekwalifikowania zawodowego osób niepełnosprawnych z uwzględnieniem potrzeb lokalnego rynku pracy. 3. Wspieranie staŝu osób niepełnosprawnych. 4. Doskonalenie i uaktywnienie przepływu aktualnych informacji dotyczących aktywizacji osób niepełnosprawnych. 5. Opracowanie, publikacja i rozpowszechnianie pakietu informacyjnego dla pracodawców w celu zatrudnienia osób niepełnosprawnych. 6. Propagowanie informacji nt. moŝliwości przystosowania tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. 7. Prowadzenie ewidencji osób niepełnosprawnych. 8. Utworzenie punktu konsultacyjnego dla osób niepełnosprawnych umoŝliwiającego pomoc w pozyskaniu pracy i podnoszeniu swoich kwalifikacji zawodowych. 9. Utworzenie warsztatów terapii zajęciowej dla niepełnosprawnych mieszkańców powiatu. B. Adresaci programu. - osoby niepełnosprawne, - zakłady pracy, - chroniony rynek pracy. C. Realizator programu. - Powiatowy Urząd Pracy, - PFRON, - Starostwo Powiatowe, 10

- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. D. Partnerzy. - Zakłady pracy, - Ośrodki pomocy społecznej, - Organizacje pozarządowe. E. Źródła finansowania zadania. - PFRON, - Środki z funduszu pracy. F. Oczekiwane efekty. - ułatwienie osobie niepełnosprawnej udziału w Ŝyciu zawodowym, - wzrost liczby zatrudnionych osób niepełnosprawnych zgodnie z ich kwalifikacjami zawodowymi, - zainteresowanie pracodawców zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, uświadomienie o korzyściach wynikających z tego tytułu, - zwiększenie poczucia własnej wartości osoby niepełnosprawnej, - uzyskanie samodzielności materialnej przez osobę niepełnosprawną, - ułatwienie osobie niepełnosprawnej kontaktu zarówno z osobami niepełnosprawnymi, jak i pełnosprawnymi ( integracja ), - umoŝliwienie osobie niepełnosprawnej partnerskiego udziału w Ŝyciu społecznym, - poprawa jakości Ŝycia osoby niepełnosprawnej, - podniesienie poziomu wiedzy pracodawców i pracowników w zakresie uprawnień i potrzeb niepełnosprawnych osób, - umoŝliwienie upośledzonym niepełnosprawnym osobom wykonywanie w WTZ pracy rozwijającej umiejętności funkcjonalne, społeczne i zawodowe. 11

V. Cel główny nr 4 Edukacja osób niepełnosprawnych. A. Cele szczegółowe. 1. Tworzenie zintegrowanych klas w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjalnych w powiecie. 2. Zapewnienie opieki psychologiczno pedagogicznej wszystkim dzieciom niepełnosprawnym od momentu stwierdzenia niepełnosprawności a rodzicom tych dzieci doradztwem w sprawach opiekuńczo wychowawczych. 3. Organizowanie szkoleń dla kadry pedagogicznej mającej kontakt z dzieckiem niepełnosprawnym. 4. Popularyzowanie wśród kadry pedagogicznej problematyki niepełnosprawności. 5. Popularyzowanie wśród pełnosprawnych uczniów problematyki niepełnosprawnych rówieśników. 6. Organizowanie spotkań dla rodziców posiadających niepełnosprawne dzieci w celu wymiany doświadczeń. B. Adresaci programu. - dzieci i młodzieŝ niepełnosprawna, - osoby niepełnosprawne, - opiekunowie dzieci niepełnosprawnych, - nauczyciele, wychowawcy. C. Realizator programu. - Starostwo Powiatowe, - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, - Kadra pedagogiczna. 12

D. Partnerzy. - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, - Kadra pedagogiczna, - Burmistrz i Wójtowie gmin, - Organizacje pozarządowe. E. Źródła finansowania. - Subwencja oświatowa, - Burmistrz i Wójtowie gmin, - Starostwo Powiatowe. F. Oczekiwane efekty. - integracja niepełnosprawnych dzieci i młodzieŝy z pełnosprawnymi uczniami, - rozwinięcie zainteresowań i uzdolnień dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnej, - wyrównanie szans w zakresie moŝliwości spędzania wolnego czasu dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnej, - ograniczenie do minimum stosowania nauczania indywidualnego na rzecz nauki w klasach integracyjnych, - zwiększenie poczucia własnej wartości niepełnosprawnych dzieci, - eliminacja lub ograniczenie skutków niepełnosprawności u dzieci, - podniesienie wiedzy rodziców w zakresie pomocy niepełnosprawnemu dziecku, - zwiększenie solidarności i poczucia tolerancji niepełnosprawnych dzieci z rówieśnikami przez wspólne uczestnictwo w imprezach kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych, 13

- przygotowanie niepełnosprawnych dzieci i młodzieŝy do samodzielnego Ŝycia w społeczeństwie. 14