FAKTY NA TEMAT KREDYTÓW FRANKOWYCH 118 mld PLN 502 tys. łączne zadłużenie z tytułu kredytów mieszkaniowych w CHF wg stanu na 09.2017 liczba czynnych umów kredytowych wg stanu na 09.2017 ok. 58 tys. Liczba spłaconych kredytów w okresie 01.2015-09.2017 1,4 tys. Liczba kredytów przewalutowanych na złote w wyniku niewywiązywania się kredytobiorców ze spłaty w okresie 01.2015-09.2017 6,9 tys. Liczba kredytów opóźnionych w spłacie powyżej 90 dni wg stanu na 09.2017
Fakty na temat kredytów frankowych Warszawa, 30 stycznia 2018 r. W styczniu 2018 r. minęły 3 lata od momentu, kiedy Szwajcarski Bank Narodowy podjął decyzję o uwolnieniu kursu franka. W jej bezpośrednim następstwie nastąpił wzrost kursu szwajcarskiej waluty i co za tym idzie, wzrost obciążeń kredytobiorców posiadających kredyty denominowane lub indeksowane do CHF. Jednocześnie, zdecydowano o obniżeniu poziomu stóp procentowych w Szwajcarii, co częściowo zamortyzowało wzrost rat polskich kredytobiorców. Polskie banki, które udzielały kredytów mieszkaniowych w CHF wdrożyły rozwiązania - m.in. wciąż działających tzw. sześciopak - mające na celu złagodzenie skutków uwolnienia kursu franka. Dzisiejszy kurs franka jest zbliżony do tego sprzed decyzji SBN, a oprocentowanie kredytów walutowych niższe, co sprawia, że ich są obecnie niższe niż przed 15 stycznia 2015 r. Niemniej, w ciągu ostatnich lat wokół kredytów walutowych narosło wiele mitów i niedomówień, a temat wciąż jest niezwykle aktualny. Problematyczna w ostatnim czasie stała się rosnąca liczba informacji o kredytach walutowych, z których część opiera się na faktach, a inne stanowią jedynie źródło spekulacji i jednostkowych opinii, przez co, nierzadko intencjonalnie, wprowadzają wielu klientów sektora finansowego w błąd. Chodzi m.in. o wysokości comiesięcznych rat czy wielkość kapitału pozostającego do spłaty oraz liczbę umów wypowiedzianych przez banki kredytobiorcom, dlatego też przedstawiamy kilka faktów dotyczących portfela kredytów frankowych w ciągu minionych 3 lat. Na koniec września 2017 r. łączne zadłużenie z tytułu kredytów mieszkaniowych we frankach wnosiło 118,04 mld zł. W okresie 01.2015 09.2017 zmniejszyło się o 28,75 mld zł Banki obsługiwały 502 tys. czynnych umów kredytów mieszkaniowych w CHF. Ich liczba w okresie 01.2015-09.2017 zmniejszyła się o ok. 60 tys. sztuk (średnio 20 tys. rocznie), w zdecydowanej większości w wyniku spłaty kredytów. Odsetek kredytów zagrożonych - opóźnionych w spłacie powyżej 90 dni - wynosił 1,4%, co stanowiło 6,9 tys. umów i dotyczyło 2,8% wartości portfela. Zdecydowana większość przypadków przewalutowań kredytów na złote przez banki z powodu niewywiązywania się kredytobiorców z umowy dotyczyła właśnie kredytów opóźnionych w spłacie powyżej 90 dni. Od 01.2015 do 09.2017 przewalutowano w ten sposób ok. 1400 umów kredytów w CHF Średni miesięczny kurs CHF w grudniu 2014 r. wynosił 3,51 PLN. W grudniu 2017 r. 3,60 PLN Średni miesięczny poziom LIBOR 3M w grudniu 2014 r. wynosił -0,02%, a w grudniu 2017 r. -0,755. W ciągu 36 ostatnich miesięcy oprocentowanie kredytów w CHF zmniejszyło się o 0,735 p.p.
sty.06 kwi.06 lip.06 paź.06 kwi.07 lip.07 paź.07 kwi.08 lip.08 paź.08 kwi.09 lip.09 paź.09 kwi.10 lip.10 paź.10 kwi.11 lip.11 paź.11 kwi.12 lip.12 paź.12 kwi.13 lip.13 paź.13 kwi.14 lip.14 paź.14 kwi.15 lip.15 paź.15 kwi.16 lip.16 paź.16 kwi.17 lip.17 paź.17 sty.06 maj.06 wrz.06 maj.07 wrz.07 maj.08 wrz.08 maj.09 wrz.09 maj.10 wrz.10 maj.11 wrz.11 maj.12 wrz.12 maj.13 wrz.13 maj.14 wrz.14 maj.15 wrz.15 maj.16 wrz.16 maj.17 wrz.17 Analizując wysokość rat kredytów frankowych i porównując je do analogicznych kredytów zaciągniętych w złotych, warto opierać się na konkretnych danych i przykładach liczbowych. W naszej analizie porównaliśmy analogiczne kredyty o równowartości 300 000 PLN zaciągnięte na 30 lat w styczniu 2006 roku. Dla kredytu w CHF, którego wartość początkowa wynosiła 123 417 franków, przy spreadzie walutowym na poziomie 3% (kurs CHF/PLN w momencie wypłaty kredytu: 2,47), marża kredytowa wynosiła 1,5% - przeciętnie dla kredytów walutowych w tym czasie. Dla kredytu zaciągniętego w złotych marża wynosiła 2%. Oba kredyty były spłacane w systemie rat równych (annuitetowych), jak większość kredytów mieszkaniowych na polskim rynku. 2 2 300 PLN 2 100 PLN 1 893,42 zł 1 900 PLN 1 700 PLN 1 479,03 zł 1 1 300 PLN 1 466,41 zł 1 100 PLN 1 222,75 zł 900 PLN 700 PLN Wysokość raty kredytu w CHF Wysokość raty kredytu w PLN Analiza pokazuje, że wysokość raty kredytu walutowego jest wypadkową kursu CHF i poziomu stóp procentowych. W ciągu dotychczasowego okresu spłaty wzrost kursu był w dużej mierze amortyzowany przez spadek poziomu stóp procentowych, które obniżały się równolegle do skokowych 1 900 PLN 1 700 PLN 5,000% 1 1 300 PLN 1 100 PLN 1 222,75 zł 1 466,41 zł 3,000% 1,000% 900 PLN -1,000% 700 PLN -3,000% -5,000% Wysokość raty kredytu w CHF - prawa oś LIBOR 3M - lewa oś
sty.06 maj.06 wrz.06 maj.07 wrz.07 maj.08 wrz.08 maj.09 wrz.09 maj.10 wrz.10 maj.11 wrz.11 maj.12 wrz.12 maj.13 wrz.13 maj.14 wrz.14 maj.15 wrz.15 maj.16 wrz.16 maj.17 wrz.17 wzrostów franka w latach 2008 i 2015, osiągając ujemne wartości. W efekcie, przy zbliżonym poziomie kursu franka, dzisiejszy poziom rat kredytu w CHF jest niższy niż bezpośrednio przed 15 stycznia 2015 r. Na wysokość rat kredytu w złotych wpływ miały sukcesywne obniżki stóp procentowych w Polsce - do historycznie najniższego poziomu - co wpłynęło na znaczące obniżenie wysokości dzisiejszej raty w stosunku do raty początkowej. Niemniej, przeciętna wysokość raty kredytu frankowego w okresie dotychczasowej spłaty była niższa niż w przypadku kredytu złotowego 1469,48 PLN, wobec 1773,36 PLN. W konsekwencji, suma rat kredytu w CHF w ciągu 11 lat spłaty była niższa o 44 tys. zł niż w przypadku analogicznego kredytu złotówkowicza. 300 000 PLN 250 000 PLN 257 136,87 zł 200 000 PLN 150 000 PLN 213 075,25 zł 100 000 PLN 50 000 PLN 0 PLN Wartość zapłaconych rat kredytu w CHF Wartość zapłaconych rat kredytu w PLN
sty.06 lip.07 lip.10 lip.13 lip.16 lip.19 sty.21 lip.22 sty.24 lip.25 sty.27 lip.28 sty.30 lip.31 sty.33 lip.34 sty.06 lip.07 lip.10 lip.13 lip.16 lip.19 sty.21 lip.22 sty.24 lip.25 sty.27 lip.28 sty.30 lip.31 sty.33 lip.34 sty.06 maj.06 wrz.06 maj.07 wrz.07 maj.08 wrz.08 maj.09 wrz.09 maj.10 wrz.10 maj.11 wrz.11 maj.12 wrz.12 maj.13 wrz.13 maj.14 wrz.14 maj.15 wrz.15 maj.16 wrz.16 maj.17 wrz.17 Z uwagi na ujemny poziom stawki LIBOR3M, o którą oparte jest oprocentowanie kredytu frankowego i które negatywnie wpływa dziś na poziom marży banku, kredytobiorca walutowy spłaca dziś niemal wyłącznie kapitał kredytu. 450 000 PLN 400 000 PLN 350 000 PLN 300 000 PLN 250 000 PLN 200 000 PLN 150 000 PLN 100 000 PLN 160 000 CHF 140 000 CHF 285 832,12 120 000 CHF 100 000 CHF 231 858,99 80 000 CHF 60 000 CHF 50 000 PLN 40 000 CHF Kapitał pozostały do spłaty kredytu w CHF (lewa oś) Kapitał pozostały do spłaty w CHF (prawa oś) Kapitał pozostały do spłaty kredytu w PLN (lewa oś) Kredytobiorca frankowy w ciągu 11 lat spłacił 33% kapitału początkowego w bazowej walucie kredytu (CHF), redukując zadłużenie z początkowych 123 417 CHF do 81 686 CHF. W tym samym czasie złotówkowicz spłacił 22% kapitału początkowego swojego kredytu. Na dzień dzisiejszy pozostający do spłaty kapitał kredytu frankowego wyrażony w złotych jest wyższy niż w przypadku kredytu złotowego, niemniej trzeba pamiętać, że kredyty mieszkaniowe to zobowiązania wieloletnie, zaciągane, jak w tym przypadku, na 30 lat, a rata kredytu nie składa się wyłącznie z kapitału, lecz również z części odsetkowej. 2 Kredyt w CHF 2 Kredyt w PLN 2 000 PLN 2 000 PLN 1 1 1 000 PLN 1 000 PLN 0 PLN 0 PLN Odsetki w racie kredytu CHF Kapitał w racie kredytu CHF Odsetki w racie kredytu PLN Kapitał w racie kredytu PLN Przy aktualnie założonym poziomie kursu wymiany CHF/PLN (3,55) oraz niezmienionych poziomach stawek WIBOR3M i LIBOR3M, od których uzależnione jest oprocentowanie kredytu, symulacja dalszego okresu kredytowania zakłada, że w ciągu całego 30-letniego okresu kredytowania, lat suma rat frankowicza wyniesie 528 352 zł o 46 777 zł mniej niż w przypadku złotówkowicza, którego suma rat
kapitało-odsetkowych wyniesie 575 129 zł. Niemniej są to założenia tylko i wyłącznie bazujące na obecnym kursie walutowym i poziomie stóp procentowych, które w ciągu dalszego okresu kredytowania będą ulegały zmianom. Portfel kredytów mieszkaniowych w walutach obcych, w tym przede wszystkim we frankach szwajcarskich, charakteryzuje się najlepszą jakością ze wszystkich portfeli kredytowych banków. Według danych BIK na koniec września 2017, odsetek kredytów opóźnionych w spłacie powyżej 90 dni wynosił 1,4% - 6,9 tys. z 502 tys. czynnie obsługiwanych kredytów mieszkaniowych we frankach. W okresie od początku 2015 do IX 2017 zadłużenie z tytułu kredytów frankowych zmniejszyło się o 28,75 mld zł, do 118,04 mld zł. Częściowo za ten stan odpowiadał spadek kursu franka, ale w dużej mierze regularne spłaty kredytów i zakończenie umowy kredytowej. W ciągu ostatnich lat przeciętnie w ciągu roku zamykanych było ok. 19 tys. umów kredytowych w CHF. Od 2014 r. ok. 500 umów rocznie jest przewalutowywanych na złote z powodu niewywiązywania się kredytobiorców z warunków umowy (2% wszystkich zamykanych umów rocznie). Liczba ta jest stabilna. Przykładowo, w roku 2016 przewalutowano w ten sposób 615 (sztuk) kredytów, a w 2017 r. 272 kredytów.