Organizowanie dostępu do zbiorów drukowanych i zasobów elektronicznych w Bibliotece Politechniki Łódzkiej Iwona Sójkowska Międzynarodowe naukowo-dydaktyczne seminarium bibliotek politechnik Strategia zarządzania zbiorami, Lwów, 22-24.04.2015
Organizowanie, czyli... Konstruowanie rzeczywistości z dostępnych zasobów: pomysłów, ludzi, wymogów formalno-prawnych, środków materialnych (w tym zbiorów) i pieniężnych oraz praw dysponowania nimi*. * Koźmiński A., Piotrowski W., Zarządzanie: Teoria i praktyka, Warszawa: PWN, 2009, s.56
Zarządzanie udostępnianiem zbiorów w BPŁ obejmuje: zbiory drukowane, zasoby elektroniczne i ukierunkowane jest na zapewnienie dostępu do literatury, odpowiednich warunków do korzystania z zasobów biblioteki i fachowej pomocy w ich wyborze.
Czynniki wyznaczające kierunki zarządzania udostępnianiem zbiorów 1. Struktura organizacyjna 2. Specyfika zbiorów 3. Dostępność zbiorów -informacja o zbiorach -zasady udostępniania -układ zbiorów -oznakowanie stref dostępu do zbiorów -infrastruktura 4. Kompetencje bibliotekarzy
Struktura organizacyjna
Struktura organizacyjna 1. Oddział Obsługi Użytkowników w Bibliotece Głównej - zastąpił Oddział Informacji Naukowej (źródła elektroniczne), Oddział Udostępniania Zbiorów (książki, zbiory specjalne) i Oddział Wydawnictw Ciągłych (czasopisma), 2. Biblioteki filialne na wydziałach zbiory profilowane, zgodne ze specyfiką kształcenia i badań naukowych na wydziałach.
Specyfika zbiorów drukowanych 1. Czasopisma wolny dostęp, magazyn zamknięty, 2. Książki wolny dostęp, 3. Księgozbiór podręczny wolny dostęp, 4. Zbiory specjalne obsługa bibliotekarza.
Specyfika zbiorów drukowanych czasopisma czasopisma naukowe polskie i zagraniczne, czasopisma popularno-naukowe, gazety: dzienniki, tygodnik. Łącznie: około 137 000 woluminów zbiorów czasopiśmienniczych retrospektywnych i 490 tytułów czasopism bieżących. (Stan na 31.12.2014 r.)
Specyfika zbiorów drukowanych książki Książki polskie i zagraniczne: podręczniki, skrypty, literatura naukowa, wydawnictwa encyklopedyczne i słownikowe. Łącznie około 253 000 woluminów. (Stan na 31.12.2014 r.)
Specyfika zbiorów drukowanych zbiory specjalne polskie normy, rozprawy doktorskie powstałe w uczelni, polskie opisy patentowe.
Dostępność zbiorów Zasady udostępniania: udostępnianie prezencyjne, wypożyczenia na zewnątrz, udostępnianie źródeł elektronicznych. Uprawnieni do korzystania: 1.Na miejscu wszyscy zainteresowani zbiorami BPŁ, 2.Na zewnątrz: -studenci, doktoranci, pracownicy PŁ, -uczniowie i nauczyciele liceum i gimnazjum PŁ, -studenci studiów podyplomowych PŁ, -studenci, doktoranci, pracownicy innych państwowych łódzkich uczelni, -pozostałe osoby po wpłaceniu kaucji, -instytucje krajowe i zagraniczne w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych.
Dostępność zbiorów drukowanych oznaczenie stref wolnego dostępu
Dostępność zbiorów drukowanych informacja o zbiorach Zbiory drukowane (z wyłączeniem opisów patentowych i norm) widoczne są w elektronicznym katalogu biblioteki oraz za pośrednictwem multiwyszukiwarki.
Dostępność zbiorów drukowanych - informacja o zbiorach
Egzemplarz na miejscu Dostępność zbiorów drukowanych informacja o czasopismach
Organizacja udostępniania zbiorów wolny dostęp do czasopism Układ działowy wg UKD
Organizacja udostępniania zbiorów wolny dostęp do czasopism Układ alfabetyczny
Układ sygnaturowy Organizacja udostępniania zbiorów magazyn czasopism
Dostępność zbiorów drukowanych informacja o wydawnictwach zwartych Egzemplarz na miejscu w czytelni Egzemplarze w wolnym dostępie: na miejscu, do wypożyczenia, wypożyczone
Układ działowy wg UKD Organizacja udostępniania zbiorów wolny dostęp do książek
Organizacja udostępniania zbiorów wolny dostęp do książek
Organizacja udostępniania zbiorów drukowanych wolny dostęp do książek Na miejscu Do wypożyczenia
Organizacja udostępniania zbiorów wolny dostęp do książek Zmiana etykiet - jako ciekawostka
Organizacja udostępniania zbiorów wolny dostęp do księgozbioru podręcznego Układ działowy Wg UKD Oznakowanie
Organizacja udostępniania zbiorów zbiory specjalne Układ wg wydziałów PŁ wg MKP wg grup, numerów
Modyfikacje w kolekcjach zbiorów 1. Czasopisma zamknięte ciągi mniej poczytnych tytułów, tytuły dostępne online zostały przeniesione do magazynu, 2. Książki z wolnego dostępu najpoczytniejsze, ostatnie wydania dostępne są w jednym egzemplarzu na miejscu (ciągła melioracja zbiorów), 3. Księgozbiór podręczny dostępny w czytelni nie jest aktualizowany 4. Dublowanie tytułów książek na miejscu w czytelni i w wolnym dostępie, 5. Rezygnacja z wersji drukowanej polskich opisów patentowych dostępne online, 6. Zakup na życzenie norm w języku angielskim włączonych do katalogu polskich norm.
Organizacja udostępniania zbiorów Zapewnienie odpowiednich warunków oraz infrastruktury elektronicznej/informatycznej np. selfchecki, samoobsługowych kserokopiarek i skanerów, komputerów, gniazd sieciowych, sieci bezprzewodowej.
Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych czasopisma
Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych czasopisma
Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych wolny dostęp do książek
Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych wolny dostęp do książek
Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych wolny dostęp do książek
Wypożyczalnia Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych wypożyczalnie Wypożyczalnia międzybiblioteczna
Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych księgozbiór podręczny
Organizacja dostępu do zbiorów drukowanych zbiory specjalne
Organizacja dostępu do zbiorów pokoje do pracy indywidulnej
Specyfika zbiorów elektronicznych 1. Licencjonowane serwisy i bazy danych - w roku 2014 mieliśmy 180 760 tytułów e-booków i 64 484 tytułów e-czasopism pełnotekstowych. 2. Źródła open access - w tym lokalnie tworzone bazy i zasoby cyfrowe.
Zbiory elektroniczne informacja
Udostępnianie zasobów elektronicznych na miejscu, w sieci uczelnianej, z dowolnego miejsca (serwer autoryzacji HAN).
Udostępnianie zasobów elektronicznych
Gniazda sieciowe Udostępnianie zasobów elektronicznych
Sieć bezprzewodowa Wi-fi Udostępnianie zasobów elektronicznych
Kompetencje bibliotekarzy Zespół 20-osobowy, 6 stanowisk obsługi czytelników, 4 kondygnacje
Kompetencje bibliotekarzy Wykształcenie 12 osób z wyższym wykształceniem, w tym 6 z pełnym bibliotekoznawczym, 8 osób z wykształceniem średnim, w tym jedna z wykształceniem bibliotekarskim. Doświadczenie Średni staż pracy w bibliotece ok. 16 lat. Średnia wieku ok. 48 lat. Kompetencje w zakresie udostępniania zbiorów drukowanych 7 osób, obsługi wypożyczalni 6 osób, obsługi informacyjnej (źródła elektroniczne) 7 osób.
Dane statystyczne Biblioteka Główna Wizyty czytelników w BPŁ W 2014 r. przyjęliśmy 343 47 czytelników, średnio ok. 145 osób dziennie, bez wypożyczalni i wypożyczalni międzybibliotecznej
Dane statystyczne 2014 r. Biblioteka Główna -zarejestrowano 6580 nowych czytelników (ogółem 28 489 czytelników), -wypożyczono na zewnątrz 59 862 woluminy książek (spadek o 18%; za pomocą selfchecka w okresie 5.08-23.12 wypożyczono 19 723 woluminy, natomiast w wypożyczalni miejscowej 2801 woluminów), -przyjęto 67 029 zwrotów książek (spadek o 9%), -wypożyczono z innych bibliotek dla naszych czytelników 422 pozycje literaturowe, -wypożyczono do innych bibliotek 438 pozycji literaturowych,
Dane statystyczne 2014 r. Biblioteka Główna - odnotowano 5 awarii systemu bibliotecznego procedura awaryjnych wypożyczeń i zwrotów, -udostępniono prezencyjnie 13 109 woluminów książek (od lutego 2014 r.), 4124 woluminów czasopism retrospektywnych, 4258 norm, -udzielono ok. 20 600 informacji bibliotecznych i katalogowych oraz 670 informacji naukowych, -czytelnikom udostępniano 47 komputerów, 2 drukarki, 6 skanerów (dla pracowników 21 komputerów, 10 drukarek, 2 skanery).
Biblioteki filialne Wydziały i biblioteki Wydział Mechaniczny - biblioteka Wydział Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki biblioteka Wydział Chemiczny biblioteka Wydział Technologii Materiałowych i Wzornictwa Tekstyliów Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności biblioteka Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska biblioteka Wydział Fizyki Technicznej, Informatyki i Matematyki Stosowanej Wydział Organizacji i Zarządzania Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska
Biblioteki filialne Zapewniają podręczny warsztat dydaktyczny i naukowy dla wydziału. Studenci i pracownicy wydziału mają nadane dodatkowe uprawnienia do korzystania z bibliotek filialnych.
Wnioski udostępnianie zbiorów 1. Zapewnienie ciągłego dostępu do zbiorów zgodnych z oczekiwaniami czytelników. 2. Zapewnienie kompletnej informacji o zbiorach, ze szczególnym uwzględnieniem ich dostępności w czasie rzeczywistym. 3. Zapewnienie przejrzystego układu zbiorów zapewniającego samodzielność czytelnikom. 4. Zapewnienie warunków do korzystania ze zbiorów na miejscu, na zewnątrz w sposób zdalny. 5. Zapewnienie wsparcia ze strony bibliotekarzy.
Dziękuję i zachęcam do pytań Iwona Sójkowska iwona.sojkowska@p.lodz.pl