Matura Próbna 2015 Echa Dnia z języka polskiego [TECHNIKUM] OCENIANIE ARKUSZA POZIOM PODSTAWOWY Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu Jak oszczędzić sobie nerwów. Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogą przybierać różną formę językową, ale ich sens musi być synonimiczny wobec modelu. Oceniając pracę ucznia, należy stosować punktację z modelu. Uwaga: Za pełną odpowiedź przyznaje się maksymalną liczbę punktów, za niepełną wskazaną w rubryce punkty cząstkowe. Nie należy przyznawać połówek punktów. Za brak odpowiedzi lub odpowiedź błędną nie przyznaje się punktów. Nr zad. Odpowiedzi 1. np. - wprowadza problematykę tekstu, - stanowi punkt wyjścia do rozważań, - jest przykładem opisu działania stresu, - jest historią angażującą uwagę czytelnika. Maks. liczba punktów 2. Na pewno nie zdam 3. wyliczenie 4. np. - strach, że nie podoła się sytuacji, nie sprosta zadaniu, - ocena, że sytuacja przerasta możliwości człowieka, - większe wymagania niż możliwości człowieka. 5. - przyspieszony oddech, - szybsze bicie serca, - odczuwanie napięcia. 6. Cechy wspólne: - wydzielanie hormonów stresu Cechy różne: - inne kręgowce maja sprawny wyłącznik stresu, a u ludzi nie działa on dobrze, - u człowieka reakcja stresowa utrzymuje się nawet gdy przeminie sytuacja stresogenna. 7. np. stres - zwiększa ryzyko wielu chorób, - powoduje większą absencję w pracy, - wymusza większe wydatki na ochronę zdrowia, - powoduje gorsze efekty pracy, spadek wydajności. 8. - służy wprowadzeniu rozważań, że stres nie musi być zły, - sygnalizuje nowy aspekt analizy stresu, - służy spójności tekstu, - odwołuje czytelnika do wcześniejszych rozważań. Punkty cząstkowe (za poprawne określenie cechy wspólnej lub różnej) (za podanie dwóch uzasadnień) 9. czynnik powodujący stres 10. P F F (za wskazanie dwóch poprawnych odpowiedzi ) 1
11. np. - zbieraj informacje potrzebne do rozwiązania problemu, - pozyskuj sojuszników w działaniu, - wykorzystuj dobrze wolny czas, - udzielaj pomocy innym, - dokonuj samooceny. (odpowiedzi mogą przybierać różną formę gramatyczną) 2 (za wskazanie dwóch poprawnych odpowiedzi) 12. B 13. np. - przywołanie wypowiedzi psychologów, - przykłady z życia, - język naukowy, język potoczny. 1 ( za wskazanie jednej poprawnej odpowiedzi) (za podanie jednego argumentu) 14. - funkcja impresywna, perswazyjna, - autorka nakłania do przyjęcia konkretnych postaw, - autorka posługuje się trybem rozkazującym czasowników. 15. np. - nauczyć się radzić sobie ze stresem, - zdobyć wiedzę o mechanizmach stresu, reakcjach organizmu, - nauczyć się kontrolować efekty stresu, - nie odkładać niczego na ostatnia chwilę, - budować dobre relacje z ludźmi. 2
Temat 1.Poetyckie obrazy rozstań. Analizując utwory Pieśń VII Jana Kochanowskiego i Rozłączenie Juliusza Słowackiego, scharakteryzuj przeżycia podmiotów lirycznych oraz wizerunki ukochanych kobiet. Wykorzystaj właściwe konteksty. I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 25 punktów) Punktacja 1. Określenie zasady zestawienia tekstów, np.: 0 2 a. utwory z różnych epok: renesans, romantyzm, b. podobne przeżycia: miłość, tęsknota, c. podobna sytuacja: rozstanie, oddalenie, d. liryka bezpośrednia, e. liryka zwrotu do adresata, f. podobna forma: rytmizacja, poetyckość. 2.Przeżycia podmiotu lirycznego w Pieśni VII Jana Kochanowskiego, np.: 0 5 a. tęskni za ukochaną, b. ubolewa z powodu rozstania, c. przeczuwa nadejście czasu smutku, d. ma poczucie straty, końca, e. odczuwa nieobecność jako wiezienie, f. zachowuje w pamięci obraz ukochanej, g. zazdrości przyrodzie widoku kobiety, h. prosi o krótka rozłąkę, i. ufa w szybki powrót szczęścia, radości, j. żyje nadzieją, że szybko zobaczy ukochaną. 3. Przeżycia podmiotu lirycznego w Rozłączeniu Juliusza Słowackiego, np.: 0-5 a. pamięta ukochaną mimo oddalenia od kraju, b. wraca do niej w pamięci, w wyobraźni, c. buduje most między nimi (gołąb jako posłaniec), d. współodczuwa ból, płacz, e. odczuwa smutek, żal z braku nadziei na rychłe spotkanie, f. przeczuwa wieczną rozłąkę, g. opisuje przyrodę górską tak różną od klimatu opuszczonych miejsc, h. opisuje swoje uczucia poprzez elementy natury, i. zachwyca się przyrodą, która nie koi bólu, j. intymne wyznanie formułuje na kształt listu. 4.Wizerunek ukochanej kobiety Pieśni VII Jana Kochanowskiego, np.: 0 2 a. najpiękniejsza ze wszystkich, b. opisywana poprzez elementy przyrody, c. wywyższona ponad cuda natury, d. idealizowana. 3
5. Wizerunek ukochanej kobiety w Rozłączeniu Juliusza Słowackiego, np.: 0 2 a. zapamiętana pośród swojskich realiów (dom, ogródek, kwiaty), b. dobrze znana, także poprzez rozkład dnia, c. wyobrażona w białej szacie, d. porównywana do natury (gwiazda), e. widziana w przyrodzie jeziora, nieba, lasu. 6. Poetyckość obrazów rozstań- środki wyrazu i ich funkcje 0-4 a. utwór Kochanowskiego: porównanie, kontrasty, epitety, b. utwór Słowackiego: kontrasty, epitety, metafory, symbole, anafory, powtórzenia. 7. Konteksty utworów, np. 0-2 odwołania do epoki, biografii autorów, gatunku literackiego, itp. 8.Podsumowanie, np.: 0-3 - podobne silne emocje: tęsknota, smutek, żal, - różne perspektywy: optymizm w wierszu Kochanowskiego, pesymizm Słowackiego, - subiektywne wizerunki kobiet z perspektywy mężczyzn, rola pamięci, - kontekst: renesansowa powściągliwość poezji dworskiej, romantyczny dramatyzm. za uogólnienie trzech problemów 3 p. za uogólnienie dwóch problemów 2 p. za uogólnienie jednego problemu 1 p. 4
Temat 2. Analizując obserwacje i refleksje narratora, przedstaw metody zniewolenia człowieka w obozach hitlerowskich na podstawie fragmentu opowiadania U nas w Auschwitzu Tadeusza Borowskiego. Wykorzystaj znajomość innych opowiadań tego autora. ROZWINIĘCIE TEMATU (maksymalnie 25 punktów) Punktacja 1.Wstępne rozpoznanie, np.: 0-2 a. niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz-Oświęcim, b. okres okupacji hitlerowskiej 1939-45, c. miejsce eksterminacji: śmierć, mordercza praca. d. bohaterami opowiadania więźniarki i więźniowie 2. Obserwacje narratora, np.: 0-5 a. ludzie izolowani, uwięzieni, b. jednakowo ubrani ( pasiaści ludzie ) c. porównani do królików w klatkach, obiekt eksperymentów d. potężne mury, wieże strażnicze, ściana straceń, e. masowa śmierć, f. niewielkie porcje jedzenia, głód, g. ciężka praca, h. rozrywki dla więźniów: mecze, koncerty, 3. Refleksje narratora, np.: 0-5 a. ludzie pozbawiani człowieczeństwa, b. stopniowe przyzwyczajanie się więźniów do realiów obozu, c. bierna postawa wobec cudzej śmierci, d. uległość wobec oprawców, e. zachowanie pod wpływem instynktu przetrwania, f. pozory normalnego życia, g. przystosowanie się człowieka do warunków, reguł obozu, h. rola świadka historii, pamięci (z tego czasu oszustw będziemy musieli zdać ludziom żywym relację i stanąć w obronie zmarłych). 4. Metody zniewolenia człowieka w obozach hitlerowskich, np.: 0-5 a. uwięzienie tysięcy ludzi, b. złamanie solidarności, c. wywołanie zwierzęcych instynktów, ograniczenie psychiki do woli życia, d. odebranie indywidualności (pasiaści ludzie), e. wywołanie poczucia bezradności wobec sytuacji (mur idzie jak powiadają dwa metry w głąb, żeby się nie podkopać) f. oszukiwanie ludzi, manipulowanie świadomością, 5
g. doskonała organizacja zabijania, h. obóz modelem faszystowskiego systemu. 5. Konstrukcja narratora i forma wypowiedzi, np. 0-3 a. narratorem więzień Tadek, b. bohater nietożsamy z autorem, c. forma listu do adresatki (Marii), d. autoanaliza swojej postawy, e. utożsamianie się z ogółem więźniów (my), f. obozowy język (esman), g. bezosobowość narracji (było się na spacerze, oglądało się). 6. Funkcjonalne odwołanie do innych opowiadań 0-2 Proszę państwa do gazu, Bitwa pod Grunwaldem (np. portret człowieka zlagrowanego sprowadzonego do instynktów i chęci przetrwania; zatarcie granicy między katem a ofiarą ). 7. Podsumowanie, np.: 0 3 - obóz systemem zniewolenia człowieka, wyniszczającym fizycznie i psychicznie, - obozowe warunki źródłem lagrowania, - ekspansja zła skutkiem zniewolenia ludzi, relatywizm moralny, - oskarżenie faszyzmu. za uogólnienie trzech problemów 3 p. za uogólnienie dwóch problemów 2 p. za uogólnienie jednego problemu 1 p. 6
II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów) Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu. podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, 5 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części, 3 wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna. 1 III. STYL (maksymalnie 5 punktów) jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 5 zgodny z zastosowana formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, 3 na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. 1 IV. JĘZYK (maksymalnie 12 punktów) język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeologia, fleksja, 12 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 9 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia, 6 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych (słownictwo i frazeologia), fleksyjnych, 3 język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, leksykalnych. 1 V. ZAPIS (maksymalnie 3 punkty) bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 3 poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia); na ogół poprawna interpunkcja, 2 poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia); interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo różnych błędów). 1 VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0-4 7