Minister Sportu Warszawa, luty 2007 Tomasz LIPIEC Zasady projektowania Wojewódzkich Programów Rozwoju Bazy Sportowej 1. Podstawą do opracowania Programu Rozwoju Bazy Sportowej na dany rok jest wielkość środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej przeznaczonych na ten cel przez Ministra Sportu z uwzględnieniem środków na inwestycje kontynuowane i noworozpoczynane. 2. W związku z tym, Ŝe Program Rozwoju Bazy Sportowej ma charakter wieloletni przy konstruowaniu programu naleŝy uwzględnić cały cykl realizacji przedsięwzięcia, przy jednoczesnym załoŝeniu obciąŝenia limitów na lata 2008 i dalsze w wysokości nie przekraczającej 60% limitu przyznanego na rok 2007. 3. W przypadku budowy pełnowymiarowej sali gimnastycznej na terenie gminy, która nie posiada tego typu obiektu dopuszcza się dofinansowanie do 60% wartości kosztorysowej inwestycji. Fakt nieposiadania przez gminę pełnowymiarowej sali gimnastycznej potwierdza podmiot upowaŝniony do wydania decyzji o celowości realizacji przedsięwzięcia na stronie 4 pkt 10 wniosku o dofinansowanie. Pełnowymiarową salę gimnastyczną stanowi obiekt kubaturowy, z co najmniej jednym pomieszczeniem wielkoprzestrzennym o wymiarach areny minimum 24,0 x 12,0 m i mniejszych niŝ 36,0 x 19,0 m. Dopuszcza się równieŝ dofinansowanie do 60% wartości kosztorysowej inwestycji realizowanych w gminach, o których mowa w art. 20 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. 4. W Wojewódzkim Programie Rozwoju Bazy Sportowej mogą być ujęte tylko te inwestycje, dla których inwestor posiada dokument stwierdzający prawo dysponowania nieruchomością określone w ustawie Prawo budowlane, kompletną dokumentację projektowo kosztorysową, pozwolenie na budowę oraz na realizację których, udzielenie zamówienia nastąpiło w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, posiada aktualne zbiorcze zestawienie kosztów oraz harmonogram rzeczowo finansowy oraz przedstawi: pisemne zobowiązanie do przeznaczenia środków własnych, umowy zawarte przez inwestora z bankiem lub poŝyczkodawcą albo wydane przez nich dokumenty potwierdzające zapewnienie udzielenia kredytu lub poŝyczki. dokumenty potwierdzające przyznanie dotacji z innych źródeł albo zapewnienie ich przyznania. 5. Ministerstwo Sportu będzie rozpatrywało tylko te wnioski o dofinansowanie inwestycji, modernizacji i remontów obiektów sportowych które spełniają w/w warunki. 6. Środkami z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej dofinansowywane są obiekty sportowe. W przypadku budowy obiektu o charakterze dydaktyczno sportowym bądź sportowo rekreacyjnym procentowy udział środków z Funduszu dotyczy wyłącznie części sportowej obiektu. 7. Minimalna kwota dofinansowania ze środków z dopłat wynosi 100.000 złotych. W wyjątkowych wypadkach, gdy obiekt jest realizowany przez gminę wiejską lub modernizowany bądź remontowany minimalna kwota dofinansowania wynosi 50.000 złotych. 8. Za podstawę wyliczenia procentowego udziału środków Funduszu naleŝy przyjąć wartość kosztorysową zadania pomniejszoną o koszty uzbrojenia terenu poza lokalizacją inwestycji oraz koszty pomieszczeń niezwiązanych z funkcja sportową obiektu. W podstawie wyliczenia procentowego udziału środków z Funduszu mogą być uwzględnione drogi technologiczne oraz drogi poŝarowe.
9. Przedmiotem dofinansowania w zakresie wyposaŝenia obiektu sportowego mogą być urządzenia stałe lub rozbieralne stanowiącą integralną część przedsięwzięcia, zgodnie z jego programowym przeznaczeniem. Nie przewiduje się dofinansowania wyposaŝenia ruchomego. Montowane urządzenia stałe i rozbieralne musza posiadać certyfikaty na wymagania bezpieczeństwa określone w normach krajowych lub międzynarodowych, kryteriach technicznych oraz państwowych przepisach dotyczących bezpieczeństwa. 10. Nie przewiduje się dofinansowania hal sportowych o wymiarach areny mniejszych niŝ 24,0 x 12,0 m. W uzasadnionych przypadkach (uwarunkowania architektoniczno terenowe lub inwestycje o minimum 75% zaawansowania rzeczowego) Minister Sportu moŝe odstąpić od tej zasady i przyjąć do dofinansowania sale gimnastyczne o mniejszych wymiarach areny. Nie dotyczy to adaptacji istniejących obiektów na cele sportowe oraz modernizacji i remontów istniejących sal gimnastycznych. 11. Nie przewiduje się dofinansowania pływalni otwartych o charakterze rekreacyjnym, hal sportowych z przykryciem namiotowym lub z powłoką pneumatyczną oraz przyszkolnych boisk sportowych o nawierzchniach z materiałów urazogennych np: asfaltowych, asfaltobetonowych, z Polbruku, z ŜuŜla popiecowego. 12. W trakcie realizacji inwestycji nie przewiduje się moŝliwości zwiększania łącznej kwoty przyznanych środków Funduszu. Nie dotyczy to inwestycji kontynuowanych (na które umowy o dofinansowanie zostały zawarte do końca roku 2005) oraz tych inwestorów, których projekty są współfinansowane środkami Unii Europejskiej, bądź tych których wnioski o środki pochodzące z Unii Europejskiej zostały rozpatrzone negatywnie. 13. Ostatnia transza środków Funduszu musi być zaplanowana na ten rok budŝetowy, w którym przewidziany jest termin zakończenia i rozliczenia realizacji inwestycji. W związku z powyŝszym przy konstruowaniu Programu naleŝy planować procentowy udział środków Funduszu w wysokości umoŝliwiającej inwestorowi terminowe regulowanie zobowiązań finansowych i terminowe zakończenie inwestycji. W przypadku zaplanowania finansowego, niezgodnego z harmonogramem rzeczowo finansowym inwestycji Minister Sportu zastrzega sobie prawo do przesuwania środków, w ramach limitu województwa. 14. Niewykorzystane przez inwestora środki przyznane na dany rok obciąŝają limit roku następnego. 15. Nie przewiduje się refundowania nakładów poniesionych ze środków własnych lub innych źródeł. 16. Przy konstruowaniu Programu Rozwoju Bazy Sportowej naleŝy preferować: budowę hal sportowych i sal gimnastycznych na terenach tych gmin, które jeszcze nie posiadają tego typu obiektów sportowych, budowę krytych pływalni o wymiarach niecki nie mniejszej niŝ 25,0 x 12,5 m. i głębokości 1,2 1,8 m. na terenach tych powiatów, które nie posiadają tego typu obiektów, budowę terenowych urządzeń sportowych, inwestycje odtworzeniowe, podejmowane po zniszczeniach w wyniku klęski Ŝywiołowej, inwestycje wspomagane środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej, budowę pełnowymiarowych obiektów sportowych, tj. hal sportowych o wymiarach areny nie mniejszej niŝ 36,0 x 19,0 m, co umoŝliwia rozgrywki piłki siatkowej, koszykówki, tenisa itp. inwestycje o wysokim stopniu zaawansowania rzeczowego i finansowego, w szczególności inwestycje w końcowej fazie realizacji.
P R O G R A M ROZWOJU BAZY SPORTOWEJ MINISTERSTWA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU Rok 2004 jest rokiem, w którym Polska stanie się członkiem Unii Europejskiej. Nowe zadania, które staną przed naszym krajem dotyczą wszystkich dziedzin Ŝycia - w tym takŝe sportu i rekreacji. Rezultaty podejmowanych w tym zakresie działań zaleŝne są od rozwoju infrastruktury sportowej. W związku z tym, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu tworzy oparty o wzorce europejskie długofalowy "Program Rozwoju Bazy Sportowej". Nadrzędnym celem tego programu jest takie wspomaganie finansowe i organizacyjne rozwoju bazy sportowej, aby moŝliwe było osiągnięcie modelowego, równomiernego rozłoŝenia obiektów sportowych na terenie całego kraju umoŝliwiającego udział w powszechnej kulturze fizycznej moŝliwie największej części polskiego społeczeństwa niezaleŝnie od wieku, płci, stopnia sprawności fizycznej i statusu materialnego oraz przygotowanie bazy na potrzeby sportu wyczynowego, pozwalającej na uzyskanie przez Polskę wysokiego miejsca w klasyfikacji międzynarodowej. Wspólne działania rządu i samorządu pozwolą na zrealizowanie tego programu do końca roku 2015. Program ten będzie realizowany za pomocą wojewódzkich wieloletnich "Programów Rozwoju Bazy Sportowej". Szczegółowa analiza zadań umieszczanych w programach pozwoli na: 1. prowadzenie racjonalnej polityki z zakresie- finansowania budownictwa sportowego, preferując inicjatywy tych jednostek samorządu terytorialnego, gdzie występują największe niedobory, 2. osiągnięcie właściwego (w stosunku do liczby mieszkańców) stanu nasycenia obiektami kultury fizycznej poszczególnych regionów, 3. uwzględnienie w opracowaniach urbanistycznych zagospodarowania miast i gmin rezerwacji terenów niezbędnych dla kultury fizycznej i sportu, 4. aktywizację zaangaŝowania środków własnych w realizację programu. Jakkolwiek dla realizacji celu nadrzędnego zasada równomiernego nasycenia obszaru całego kraju powinna być traktowana jako modelowa, to niezbędne jest jej zróŝnicowanie rodzajowe i jakościowe w zaleŝności od wpływu określonych terytorialnych jednostek administracyjnych i samorządowych. NaleŜy przyjąć, Ŝe funkcjonuje następująca struktura terytorialna: 1. gminy - miejscowości, osiedla duŝych miast, 2. powiaty, 3. województwa. Do tego układu organizacyjnego powinna zostać dostosowana ilość, rodzaj i jakość bazy obiektów sportowych. Dla realizacji celu nadrzędnego Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu określiło cele strategiczne, z których wynikają bieŝące działania przy planowaniu wojewódzkich wieloletnich "Programów Rozwoju Bazy Sportowej". Są to: 1. Dofinansowanie modernizacji i remontów istniejącej bazy sportowej oraz adaptacja istniejących budynków i budowli na cele sportowe i sportowo-rekreacyjne. 2. Partycypacja w finansowaniu budowy wybranych obiektów sportowych o charakterze edukacyjnym. 3. Wyrównywanie dysproporcji w nasyceniu poszczególnych regionów województwa w urządzenia i obiekty sportowe. 4. Budowa i rozbudowa ośrodków sportu i rekreacji o zasięgu gminnym, powiatowym i wojewódzkim, tak zwanych obiektów węzłowych. 5. Rozbudowa centralnych i regionalnych ośrodków olimpijskich oraz innych obiektów słuŝących przygotowaniom kadry narodowej olimpijskiej wraz z obiektami oznaczeniu ponadregionalnym.
Dofinansowanie modernizacji i remontów istniejącej bazy sportowej lub adaptacja istniejących budynków i budowli na cele sportowe i sportowo-rekreacyjne. Postępująca dekapitalizacja urządzeń i obiektów sportowych, spowodowana głównie niedostatkiem środków finansowych wymaga niejednokrotnie pilnej interwencji. Jakkolwiek odpowiedzialność za utrzymanie we właściwym stanie technicznym, umoŝliwiającym prawidłową eksploatację, spoczywa na właścicielu obiektu oraz samorządach terytorialnych w pierwszym etapie realizacji programu niezbędne jest uderzeniowe wsparcie działań modernizacyjnych i remontowych. Działania w tej części powinny być skierowane głównie na: 1. poprawę warunków sanitarnych dla osób uczestniczących w zajęciach sportowych, 2. podniesienie warunków bezpieczeństwa dla osób uprawiających sport oraz widzów na imprezach sportowych, 3. poprawę estetyki obiektów, 4. dostosowanie obiektów do wymogów krajowych lub międzynarodowych organizacji imprez. Celowa jest równieŝ adaptacja istniejących budynków i budowli na cele sportowe i sportowo rekreacyjne. Niezagospodarowane, bądź nieprawidłowo uŝytkowane obiekty ulegają stopniowej dekapitalizacji, a przy niewielkich nakładach finansowych moŝna je adaptować dla potrzeb sportu i rekreacji. Partycypacja w finansowaniu budowy wybranych obiektów sportowych o charakterze edukacyjnym Cel ten powinien być realizowany poprzez wspomaganie budowy tych obiektów, które spełniają funkcje znacznie szersze niŝ "klasa do nauki W.F.". Dofinansowanie dotyczyć powinno przede wszystkim inwestycji polegających na budowie, rozbudowie, przebudowie lub modernizacji następujących obiektów sportowych: 1. pełnowymiarowych sal gimnastycznych o wymiarach 24x12 m (docelowo hal sportowych o wymiarach 36,0 m x 19,0 m lub większe), 2. terenowych urządzeń sportowych ("zielone" sale gimnastyczne). Na szczególnych warunkach naleŝy traktować Szkoły, Mistrzostwa Sportowego, jako placówki spełniające bardzo waŝną rolę w realizacji. programu szkolenia sportowego najbardziej utalentowanej młodzieŝy. Wyrównywanie dysproporcji w nasyceniu poszczególnych regionów województwa w urządzenia i obiekty sportowe. Jak wynika z przeprowadzonej oceny stanu istniejącego w wielu województwach występują duŝe niedobory poszczególnych rodzajów obiektów w stosunku do ilości mieszkańców. Mamy równieŝ do czynienia ze zjawiskiem niewystępowania niektórych rodzajów obiektów w gminach. W chwili obecnej około 10% gmin nie posiada pełnowymiarowej sali gimnastycznej. W celu wyrównania tych dysproporcji przy projektowaniu wieloletnich "Programów Rozwoju Bazy Sportowej" naleŝy przyjmować następujące wskaźniki: 1. stadiony i boiska do gier wielkich 1 obiekt na 15.000 mieszkańców 2. ogólnodostępne sale gimnastyczne 1 obiekt na 19.000 mieszkańców 3. ogólnodostępne hale sportowe 1 obiekt na 50.000 mieszkańców 4. lodowiska sztucznie zamraŝane 1 obiekt na 300.000 mieszkańców 5. pływalnie kryte 1 obiekt na 50.000 mieszkańców 6. pływalnie otwarte 1 obiekt na 30.000 mieszkańców
Budowa i rozbudowa ośrodków sportu i rekreacji o zasięgu gminnym, powiatowym i wojewódzkim, tak zwanych obiektów węzłowych. Dla prawidłowego programowania przedsięwzięć inwestycyjnych i późniejszej ich realizacji przyjmuje się docelowe nasycenie właściwymi, zorganizowanymi ośrodkami sportowymi obszaru całego kraju. NaleŜy przyjąć jako modelowe, trzy grupy wielkości ośrodków, którym odpowiada następujący program budowy urządzeń i obiektów sportowych: Grupa I mały ośrodek gminny, między gminny lub międzyszkolny 1. boisko uniwersalne do małych gier zespołowych lub boisko do piłki noŝnej, 2. zespół urządzeń lekkoatletycznych z bieŝnią prostą 4- torową (mineralną) umoŝliwiającą bieg na 110 m przez płotki, 3. zestaw urządzeń sprawnościowych typu ścieŝka zdrowia, 4. hala sportowa o wymiarach 36,0 x 19,0 m, 5. zaplecze sanitarno - szatniowe (w odrębnym budynku przy realizacji programu urządzeń terenowych, albo przy hali sportowej lub pływalni), 6. zespół kortów tenisowych, oraz w zaleŝności od zainteresowań środowiska, w miarę moŝliwości, a takŝe warunków lokalnych - do wyboru: 1. kręgielnia terenowa, 2. sezonowe lodowisko wylewane, 3. strzelnica sportowa słuŝąca takŝe jako tor łuczniczy, 4. ścieŝka rowerowa, 5. boisko do piłki siatkowej plaŝowej, 6. mały ośrodek jeździecki, 7. kryta pływalnia 4-torowa. Grupa II ośrodki o charakterze powiatowym, dzielnicowym w duŝych miastach. Poza obiektami wymienionymi w grupie I - dodatkowo (lub wymiennie): 1. boisko z bieŝnią ogólną 4 - torową i widownią ziemną na około 200 osób, 2. wielofunkcyjny pawilon sportowy, 3. hala sportowa o wymiarach 36,0 x 19,0 m z widownią składaną na około 300 osób, a w miarę moŝliwości hala sportowa o wymiarach 44,0 x 22,0 m, 4. kryta pływalnia 6 - torowa o długości niecki 25 m. Grupa III osiedla wojewódzkie. Poza obiektami z grup I i II dodatkowo (lub wymiennie): 1. stadion z bieŝnią 6-8 torową z widownią na około 1000 osób, 2. wielofunkcyjny pawilon sportowy, 3. pływalnia kryta 6-8 torowa o długości niecki 25 m, 4. hala sportowa wielofunkcyjna o wymiarach 44,0 x 22,0 m z widownią na około 400-800 osób. Rekreacyjne obiekty osiedlowe w zaleŝności od zainteresowań środowiska, jak na przykład: 1. kręgielnia wielotorowa - kryta, 2. ściana do wspinaczek górskich, 3. terenowe trasy rowerowe i biegów przełajowych. Rozbudowa centralnych i regionalnych ośrodków olimpijskich oraz innych obiektów słuŝących przygotowaniom kadry narodowej i olimpijskiej wraz z obiektami o znaczeniu ponadregionalnym. NaleŜy dąŝyć do zwiększenia uczestnictwa samorządów w budowach obiektów o szczególnym znaczeniu dla sportu, gdyŝ poza potrzebami ogólnokrajowymi przyczyniają się one do popularyzacji sportu polskiego poprzez stworzenie młodzieŝy moŝliwości uŝytkowania obiektów wysokiej klasy. Są to obiekty przeznaczone dla przygotowań olimpijskich, umoŝliwiające organizację imprez ogólnopolskich oraz międzynarodowych zawodów rangi mistrzostw świata i Europy.
Do obiektów tych zalicza się: 1. obiekty specjalistyczne dla określonych dyscyplin wytypowane przez poszczególne związki sportowe, 2. ośrodki przygotowań olimpijskich - Centralny Ośrodek Sportu, 3. specjalistyczne obiekty sportowe w szkołach wyŝszych ze szczególnym uwzględnieniem Akademii Wychowania Fizycznego. Obiekty o znaczeniu ponadregionalnym lokalizowane naleŝy tam, gdzie zainteresowanie określoną dyscypliną było i jest znacznie ponad przeciętne, gdzie trudna sytuacja gospodarcza nie spowodowała zmniejszenia zainteresowania sportem, a środowisko znalazło środki na cele sportowe. NiezaleŜnie od rodzaju celu przy ocenie i wyborze projektów naleŝy uwzględniać następujące zasady: 1. eksploatacja obiektów będzie prowadzona na zasadzie ogólnej dostępności, szczególnie urządzeń terenowych dla dzieci i młodzieŝy, z odpłatnym korzystaniem z wybranych urządzeń i obiektów (korty tenisowe, odnowa biologiczna, pływalnie, kąpieliska itd.); 2. zapewniona będzie zasada dostępności wszystkich obiektów dla osób niepełnosprawnych fizycznie (bez barier architektonicznych); 3. inwestycje objęte programem inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu oraz te na których mają odbywać się zawody międzynarodowe muszą spełniać wymagania właściwych międzynarodowych organizacji sportowych. 4. urządzenia terenowe posiadać będą sztuczne oświetlenie przedłuŝające czas ich eksploatacji; 5. preferencja powinna być nadana inwestycjom polegającym na budowie zespołów obiektów wspólnie wykorzystywanych przez kilka podmiotów (centra między gminne). Powinny one doprowadzić do zmniejszenia niedoboru bazy i racjonalnego nasycenia regionu, a w konsekwencji kraju; 6. preferencja powinna być zapewniona dla inwestycji uzupełniających juŝ istniejące zespoły obiektów sportowych. Pozwoli to na stworzenie optymalnych warunków wykorzystania tych zespołów. Ideą takiego postępowania jest takŝe dbałość o obniŝenie kosztów przyszłej eksploatacji; 7. naleŝy jednocześnie przyjmować, Ŝe podmiotem dopuszczonym do współdziałania w realizacji programu, a więc wnioskującym o dofinansowanie realizacji zadań ukierunkowanych na rozwój bazy sportowej jest przede wszystkim samorząd terytorialny (gmina miejska lub wiejska) - jako właściciel obiektu sportowego. ZałoŜenie to przyjęto z uwagi na zakładaną partycypację finansową tego organu w przedsięwzięciu oraz moŝliwość udzielenia zabezpieczenia finansowego przyznanych środków pochodzących z dopłat do gier liczbowych. Stwarza to równieŝ realne i efektywne moŝliwości związane z komunalizacją obiektów sportowych, a tym samym nałoŝenie na samorząd odpowiedzialności za ich utrzymanie we właściwym stanie uŝytkowym.