Częstochowa Stare Miasto ZałoŜenia strategii rozwoju przestrzennego dzielnicy Warsztaty Charette Sesja 1 1
Organizatorzy warsztatów Miasto Częstochowa Śląski Związek Gmin i Powiatów 2
Cel warsztatów Celem organizacji warsztatów Charette jest podjęcie partnerskiej dyskusji pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi procesem przekształceń dzielnicy stronami, dotyczącej szczegółowych celów i zasad przekształceń jej przestrzeni. 3
Co z tego wynika? Cele szczegółowe Wypracowanie załoŝeń dotyczącej przekształceń przestrzeni dzielnicy Uszczegółowienie zapisów Lokalnego Programu Rewitalizacji 4 Podjęcie partnerskiego dialogu ze społecznością lokalną
Formuła warsztatów Pracować będziemy metodą partycypacyjną z bezpośrednim zaangaŝowaniem społeczności lokalnej i reprezentantów zainteresowanych stron i instytucji Wszystkie decyzje podejmiemy metodą konsensusu w trakcie prac warsztatowych 5 Całość jest przygotowana, prowadzona i podsumowana w sposób umoŝliwiający optymalne wykorzystanie Państwa czasu
Metody pracy Prezentacje i dyskusje plenarne Ankiety skierowane do wszystkich uczestników warsztatów Prace w grupach roboczych dyskusje i przygotowanie stanowisk Głosowania plenarne 6
7
8
9
Program warsztatów dzień 1 Sesja 1. Powitanie uczestników, uformowanie grup roboczych. Wprowadzenie do tematyki warsztatów. Określenie uwarunkowań przekształceń dzielnicy, analiza SWOT dla dzielnicy oraz programu jej rewitalizacji; Sesja 2. Określenie wizji i problemów rozwoju dzielnicy. Odniesienie wypracowanych załoŝeń do przestrzeni dzielnicy. Określenie obszarów wymagających interwencji urbanistycznej (zarówno terenów inwestycyjnych jak i przestrzeni publicznych); 10
Program warsztatów dzień 2 Sesja 3. Analiza projektów i przedsięwzięć ujętych w LPR dla Częstochowy. Wybór i hierarchizacja projektów i przedsięwzięć dla Starego Miasta. Lokalizacja wybranych projektów i przedsięwzięć w strukturze dzielnicy; Sesja 4. Określenie załoŝeń dotyczących moŝliwości przekształceń i rozwoju poszczególnych obszarów w tym zarówno terenów inwestycyjnych jak i przestrzeni publicznych (forma i funkcja nowych realizacji, sposób ukształtowania i rodzaj aktywności w poszczególnych przestrzeniach publicznych). 11
Program warsztatów dzień 3 Sesja 5. Określenie docelowej wizji rozwoju poszczególnych obszarów i przestrzeni miejskich. Analiza SWOT dla poszczególnych obszarów. Określenie listy problemów przekształceń poszczególnych obszarów. Sesja 6. Określenie granic i nazw poszczególnych projektów zintegrowanych. Określenie sposobu realizacji projektów oraz wizji urbanistycznej dla zdefiniowanych projektów. Określenie kolejności realizacji poszczególnych projektów i przedsięwzięć. Podsumowanie i zakończenie warsztatów. 12
Oczekiwane efekty warsztatów Przygotowanie wstępnej wersji załoŝeń strategii rozwoju przestrzennego dzielnicy Aktywizacja społeczności lokalnej 13 Nawiązanie dialogu pomiędzy społecznością lokalną, władzami miasta oraz ew. innymi stronami procesu rewitalizacji
Szczegółowy program Sesji 1 Powitanie uczestników przez Prezydenta Miasta Częstochowy oraz Dyrektora Biura Śląskiego Związku Gmin i Powiatów Wprowadzenie do tematyki warsztatów Przedstawienie się uczestników warsztatów Prezentacje wprowadzające 16
17 Szczegółowy program Sesji 1 cd. Warsztatowe określenie uwarunkowań rozwoju dzielnicy Prezentacja nt. przekształceń współczesnego miasta i jego rewitalizacji Warsztatowe określenie zapisów Analizy SWOT dla dzielnicy Przedstawienie załoŝeń programu rewitalizacji dzielnicy Określenie zapisów Analizy SWOT dla programu rewitalizacji dzielnicy
Prowadzenie warsztatów Prowadzący: dr hab. inŝ. arch. Piotr Lorens, Politechnika Gdańska Wydział Architektury Odpowiedzialny za przygotowanie, przeprowadzenie i podsumowanie warsztatów 18
Przedstawienie się uczestników Nazywam się... warsztatów Reprezentuję... Jestem tutaj, gdyŝ... 19 Jesteśmy na tej Sali, gdyŝ wszyscy jesteśmy interesariuszami przedsięwzięcia
Prezentacje wprowadzające
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego 21
22
23 Strategia Rozwoju Miasta
24
25
26
27
Przerwa kawowa
29 Warsztatowe określenie uwarunkowań rozwoju dzielnicy KaŜdy z uczestników otrzymuje ankietę Prosimy określić w niej, jakie są Państwa SUBIEKTYWNYM zdaniem najwaŝniejsze uwarunkowania rozwoju dzielnicy w odniesieniu do: PołoŜenia dzielnicy w aglomeracji PołoŜenia dzielnicy w mieście Sytuacji społecznej dzielnicy Sytuacji ekonomicznej dzielnicy
Miasta przemysłowe w procesie transformacji - rozwój obszarów zurbanizowanych w Polsce Zagadnienia, trendy, zmiany 30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
2. Procesy przemian współczesnego miasta Cykl Ŝycia miasta Cykl Ŝycia miejskiego (opisany przez L. Klassena): Faza urbanizacji (gdzie szybciej rośnie liczba ludności części centralnych niŝ peryferii) Faza suburbanizacji (gdzie szybciej rośnie liczba ludności peryferii niŝ części centralnych) Faza dezurbanizacji (gdzie cały obszar metropolitalny traci mieszkańców) Faza reurbanizacji (gdzie znów szybciej przybywa ludności w częściach centralnych niŝ na peryferiach) 49
Opisany cykl Ŝycia miejskiego obserwować moŝna na przykładach miast zachodnioeuropejskich oraz północnoamerykańskich Procesy suburbanizacyjne oraz dezurbanizacyjne mają znaczenie dla kształtowania przestrzeni nie tylko samych miast ale i całych obszarów metropolitalnych w tym ich spójności przestrzennej 50 Naturalnym elementem procesów reurbanizacyjnych jest rewitalizacja struktur miejskich wiąŝąca się często z ich gentryfikacją oraz manhattanizacją (tzw. gentryfikacją korporacyjną )
51
52
3. Globalizacja vs. Lokalność Miasta poszukują elementów zapewniających im konkurencyjną pozycję na globalnym rynku miast Elementami takimi stać się mogą przede wszystkim unikatowe oferty zarówno programowe jak i architektoniczne Szczególną wartość stanowią autentyczne, historyczne elementy struktury miejskiej często wymagające działań prowadzących do ich odnowy 53
54
55
4. Efekty procesów globalizacyjnych w przestrzeni Wzmocnienie strukturalnych podziałów w przestrzeni Wzrost nierówności oraz pogłębianie się róŝnic pomiędzy grupami społecznymi Tworzenie się nowych formacji przestrzennych Zmiany te są najbardziej widoczne w grupie miejsc podlegających najgłębszym przemianom 56
Waterfronty Centralnie ulokowane obszary przemysłowe Tereny zdegradowane Koncentracje mieszkalnictwa socjalnego Lokalizacje na obrzeŝach centrów miast Struktury o znaczeniu historycznym Klasyczne przestrzenie publiczne 57
58
59
60
61
5. Specyfika miasta polskiego formowanie się modelu miasta post-socjalistycznego Miasto polskie jako przestrzeń doświadczona procesami socjalistycznej urbanizacji kierowanej i narzuconego uprzemysłowienia Specyficzne cechy miasta socjalistycznego, w tym odnoszące się do jego struktury funkcjonalno przestrzennej oraz krajobrazu W okresie urbanizacji socjalistycznej większą wagę przywiązywano do sprawności technicznej struktur niŝ do jakości urbanistycznej przestrzeni miejskich 62
63
Odrzucenie modelu socjalistycznej urbanizacji oraz przyjęcia modelu rozwoju charakterystycznego dla miast kapitalistycznych Cechy współczesnego miasta polskiego: Ogromna inercja struktury Brak znaczących impulsów urbanizacyjnych i reurbanizacyjnych Liberalizm w procesach gospodarowania przestrzenią DąŜenie do przywrócenia polskiemu miastu tradycyjnych wartości przestrzennych Równoległe występowanie przeciwstawnych tendencji urbanizacyjnych: suburbanizacji i reurbanizacji 64
6. Efekty w przestrzeni degradacja i odnowa Występują równolegle procesy degradacji struktury miejskiej (w tym terenów o róŝnej genezie) jak i ich odnowy W warunkach gospodarki rynkowej procesy odnowy struktur miejskich wynikają przede wszystkim z dąŝeń konsumentów 65
66
67
68
7. Pojęcie rewitalizacji urbanistycznej Rewitalizacja to pojęcie odnoszące się do kompleksowych akcji podejmowanych w obszarach miast, w szczególności w dzielnicach starych i na obszarach wybranych, wiąŝących odnowę zabudowy i infrastruktury z działaniem zmierzającym do oŝywienia społeczno - gospodarczego 69
NiezaleŜnie od pojęcia rewitalizacji mówimy takŝe o: Modernizacji Renowacji Rewaloryzacji Przekształceniach Odnowie miejskiej 70
8. Cele odnowy struktur miejskich Urbanistyczno architektoniczne związane z remontem i modernizacją lub czasami rewaloryzacją zespołów architektonicznych, w tym mieszkaniowych i poprzemysłowych, a takŝe ze świadomym kształtowaniem krajobrazu kulturowego obszaru Techniczne związane z poprawą jakości struktur miejskich w tym infrastruktury technicznej i drogowej 71
Społeczne związane z zatrzymaniem rozwoju negatywnych tendencji społecznych, przeciwdziałaniem patologiom i wykluczeniu społecznemu, a takŝe z poprawą stanu bezpieczeństwa Ekonomiczne związane z oŝywieniem gospodarczym, w tym z promocją przedsiębiorczości, rozwojem turystyki i realizacją nowych przedsięwzięć o charakterze komercyjnym Środowiskowe związane z polepszeniem stanu środowiska naturalnego, likwidacją zanieczyszczeń i emisji 72
73
KONCEPCJA ROZWOJU ŚRÓDMIEŚCIA WEJHEROWA Rozwój działalności usługowej i przemysłowej Rozwój miejskiego handlu detalicznego i przemysłu Rozwój rekreacji, sportu i wypoczynku Rozwój rekreacji i turystyki Rozwój mieszkalnictwa wielorodzinnego Rozwój administracji i obiektów biurowych Powiązanie z komunikacją zbiorową (PKP) Wolne przestrzenie Granica obszaru rewitalizacji Droga krajowa oraz główne ciągi komunikacyjne Linia kolejowa 74
9. Typy obszarów poddawanych procesom odnowy w tym rewitalizacji Mieszkaniowe w tym o róŝnej genezie i specyfice Kompleksy wielofunkcyjne w tym obszary śródmiejskie oraz zespoły krajobrazowe Związane z infrastrukturą techniczną i przemysłową miast RóŜnego rodzaju nieuŝytki miejskie 75
Pojedyncze budynki i związane z nimi działki, ew. niewielkie zespoły architektoniczne Wyodrębniające się załoŝenia i zespoły urbanistyczne Całe dzielnice miejskie 76
10. Problemy wiąŝące się z odnową struktur miejskich w Polsce Zbyt mało dobrych przykładów kompleksowej rewitalizacji dzielnic miejskich znaczące projekty są dopiero na etapie wdraŝania Brak jasno zarysowanych źródeł finansowania procesu w szczególności elementów infrastruktury publicznej Postępująca dekapitalizacji zasobów głównie mieszkaniowych 77
Postępująca w szybkim tempie degradacja terenów poprzemysłowych i pokolejowych Brak kadr zdolnych do podjęcia procesu planowania i realizacji zamierzeń rewitalizacyjnych 78
11. Specyfika procesów rewitalizacyjnych w miastach polskich Proces rewitalizacji prowadzony głównie przez władze lokalne w odniesieniu do obszarów problemowych miast w tym w szczególności starych dzielnic mieszkaniowych i śródmiejskich Dominują interwencje związane z odnową przestrzeni publicznych oraz infrastruktury technicznej miast W niektórych przypadkach występują mechanizmy wspierania prywatnych właścicieli nieruchomości w realizacji programów odnowy historycznej substancji miejskiej 79
12. Przekształcenia obszarów zdegradowanych i nieuŝytków miejskich 80 NiezaleŜnie od klasycznych procesów rewitalizacji obserwować moŝemy rozwój przedsięwzięć związanych z przekształceniami terenów zdegradowanych poprzemysłowych i powojskowych zagospodarowywaniem tzw. nieuŝytków miejskich intensyfikacją zagospodarowania terenów uŝytkowanych i zabudowanych w sposób ekstensywny
13. Wielkoskalarne przedsięwzięcia inwestycyjne jako element procesów odnowy miast Coraz częściej występują w procesach restrukturyzacji, przekształceń i rozwoju miast Ich obecność wynika z postępującego procesu globalizacji, a w szczególności będącego jego pochodną zjawiska konsolidacji kapitału inwestycyjnego zainteresowanego realizacjami przynoszącymi znaczące zyski Mogą one w sposób skokowy przyczynić się do rozwoju przestrzennego i ekonomicznego danej przestrzeni 81
82
83
84
14. Podsumowanie Współczesne miasto polskie jest na etapie gwałtownych przemian Przemiany te wiąŝą się z równoległym występowaniem szeregu procesów, uruchomionych poprzez transformację społeczno ekonomiczną Na przyszły kształt naszych miast ogromny wpływ będzie miało dziedzictwo epoki urbanizacji kierowanej i narzuconego uprzemysłowienia, a takŝe ogromna inercja wytworzonych w tamtym okresie struktur miejskich 85
Warsztatowe określenie zapisów Analizy SWOT dla dzielnicy Analiza ta pozwala na szybkie określenie uwarunkowań rewitalizacji W ankiecie prosimy określić, jakie są Państwa SUBIEKTYWNYM zdaniem najwaŝniejsze: Siły (silne strony obecnie obserwowane, wewnętrzne) Słabości (słabe strony obecnie obserwowane, wewnętrzne) Szanse (mogące wystąpić w przyszłości, zewnętrzne) ZagroŜenia (mogące wystąpić w przyszłości, 86 zewnętrzne)
Przedstawienie załoŝeń programu rewitalizacji dzielnicy Miejski Program Rewitalizacji dla Częstochowy jest programem zintegrowanym, obejmującym: projekty inwestycyjne dotyczące infrastruktury technicznej, turystycznej, kulturalnej i społecznej, a takŝe słuŝącej rozwojowi działalności gospodarczej w obrębie zdegradowanych obszarów miejskich i poprzemysłowych, 87
programy majace na celu aktywizacje społeczna i gospodarcza obszarów zagroŝonych marginalizacja i włączenie ich w procesy rozwojowe kraju i Europy. Program obejmuje 2 zdegradowane obszary miejskie i 5 obszarów poprzemysłowych. 88
Cel Miejskiego programu Rewitalizacji 89 Zachęcanie do rozwijania nowych form aktywności gospodarczej generujących miejsca pracy poprzez oferowanie infrastruktury do prowadzenia działalności dostosowanej do potrzeb nowych przedsiębiorstw, przy równoczesnej trosce o ochronę stanu środowiska naturalnego warunkującego zrównowaŝony rozwój gospodarczo-społeczny
90 Zasadniczym celem działania jest oŝywienie gospodarcze i społeczne, a takŝe zwiększenie potencjału turystycznego i kulturalnego, w tym nadanie obiektom i terenom zdegradowanym nowych funkcji społecznogospodarczych
Dokonywać się to będzie poprzez: rewitalizacje i odnowę zdegradowanych obszarów miasta i dzielnic mieszkaniowych rewitalizacje obiektów i terenów poprzemysłowych, przez zmianę dotychczasowych funkcji na gospodarcze, społeczne, edukacyjne, zdrowotne, rekreacyjne i turystyczne 91
Rodzaje planowanych działań 92 w sferze przestrzennej - poprzez przedsięwzięcia inwestycyjne w sferze gospodarczej - poprzez programy wspierające działalność przedsiębiorstw na obszarach rewitalizowanych, zgodną z celami strategicznymi rozwoju miasta w sferze społecznej - poprzez programy wspierające aktywność społeczności lokalnych i organizacji pozarzadowych
Obszary wskazane do rewitalizacji 93 RM 1 - Śródmieście, RM 2 - Raków Ostatni Grosz, RP 1 - Papiernia Warta, RP 2 - Wełnopol - Elanex, RP 3 - rejon Częstochowskiej Strefy Aktywnosci Gospodarczej, RP 4 - Złota Góra, RP 5 - rejon stawów Bałtyk" - "Adriatyk
94
95
Wybrane wskaźniki dla obszaru Śródmieścia 96
Zidentyfikowane w dokumencie LPR projekty rewitalizacji dla Starego Miasta A.1.2 Odnowa najwa@niejszych obiektów zabytkowych i gmachów publicznych A.1.3 Ukształtowanie systemu sródmiejskich przestrzeni publicznych A.2.2 Rehabilitacja przestrzeni publicznych w osiedlach mieszkaniowych B.1. System monitoringu wizyjnego B.2. Oswietlenie ulic, ciagów pieszych i innych miejsc publicznych
D.2. Rozwój sektora usług turystycznych oraz wytwarzania produktów dla turystów i pielgrzymów D.3. Rozwój małych przedsiebiorstw handlowych, usługowych i rzemieslniczych F.1. Podniesienie standardu kształcenia dzieci i młodzieŝy F.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej F.3. Integracja społeczna osób z grup wykluczenia społecznego F.4. Likwidacja barier mobilnosci osób niepełnosprawnych F.5. Wsparcie organizacji pozarzadowych H.2. Zagospodarowanie nowych terenów zieleni rekreacyjnej 98
K.1. Usprawnienie i integracja transportu publicznego K.2. Modernizacja i rozbudowa układu dróg publicznych K.3. Budowa ścieŝek rowerowych K.4. Poprawa funkcjonalnosci ciagów pieszych, zwiekszenie bezpieczenstwa i likwidacja barier architektonicznych L.1. Remonty i przebudowa zdegradowanej infrastruktury technicznej L.2. Przebudowa, wymiana, remont infrastruktury w obiektach publicznych, usługowych L.3. Przebudowa, wymiana, remont infrastruktury w budynkach mieszkalnych L.4. Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej w celu budowy społeczenstwa informacyjnego. 99
INNE PROPOZYCJE DZIAŁAN DO ROZPATRZENIA W TOKU REALIZACJI MPR Wsparcie dla osób bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą w obszarach objętych rewitalizacją Wsparcie dla osób tworzących nowe miejsca pracy w obszarach objętych rewitalizacją Promocja i marketing turystyki 100
Określenie zapisów Analizy SWOT dla programu rewitalizacji dzielnicy W ankiecie prosimy określić, jakie są najwaŝniejsze elementy wpływające na MOśLIWOŚĆ REALIZACJI PROGRAMU REWITALIZACJI DZIELNICY: Siły (silne strony obecnie obserwowane, wewnętrzne) Słabości (słabe strony obecnie obserwowane, wewnętrzne) Szanse (mogące wystąpić w przyszłości, zewnętrzne) ZagroŜenia (mogące wystąpić w przyszłości, zewnętrzne) 101
Podsumowanie sesji 102 Rozpoczęliśmy warsztatową pracę nad uszczegółowieniem planu rewitalizacji dla Starego Miasta w Częstochowie Zapoznaliśmy się z problematyką warsztatu i uwarunkowaniami rozwoju dzielnicy Określiliśmy w sposób warsztatowy zapisy analizy SWOT dla dzielnicy oraz dla programu jej rewitalizacji
103 Zapraszamy na przerwę!