VTMpl_3-08_01 29.08.2008 15:28 Page 1 KIERUNEK VOLVO MAGAZYN INFORMACYJNY VOLVO POLSKA, SAMOCHODY CIĘŻAROWE NR 3 (34) JESIEŃ 2008 VOLVO WOZI VOLVO ROZWIĄZANIA JUTRA POJAZDY HYBRYDOWE PRZEŁAMUJĄC FALE RUSZA VOLVO OCEAN RACE JAK PRZETRANSPORTOWAĆ CIĘŻARÓWKĘ NIE UŻYWAJĄC JEJ KÓŁ UKŁAD NERWOWY AUTA TRANZYSTORY W SAMOCHODZIE CIĘŻAROWYM
VTMpl_3-08_02 03.09.2008 09:32 Page 2 KIERUNEK VOLVO spis treści nr 3/2008 4 Bananowy żywot z Volvo Wożąc banany po Europie, trzeba być przygotowanym na różne problemy. Dzięki Volvo Action Service wszystkie są rozwiązywane w mgnieniu oka. Dlatego firma z tą marką postanowiła związać się na stałe. A ciężarówek Volvo nie zamieni na inne za nic w świecie. 8 PRZYSZŁOŚĆ JEST TUŻ-TUŻ Trwają testy specjalnych wersji pojazdów hybrydowych. W przyszłym roku Volvo Trucks rozpocznie produkcję samochodów ciężarowych z napędem hybrydowym. 14 UBRANIA Z KRÓTKIM TERMINEM WAŻNOŚCI Sieć sklepów H&M ma własne zaplecze transportowe, a wożone ubrania traktuje jak żywność z krótkim terminem przydatności do spożycia. 20 VOLVO OCEAN RACE Jak wypada porównanie samochodu ciężarowego Volvo FH16 i łodzi klasy Volvo Open 70? PONADTO W NUMERZE: 19 PRZYSZŁOŚĆ 22 JAK TO DZIAŁA 23 JA I MOJE VOLVO 28 VOLVO NEWS KIERUNEK VOLVO, Volvo Polska Sp. z o.o. Oddział Samochody Ciężarowe, Al. Katowicka 215, 05-831 Młochów, tel.: +48 22 38 34 500 Fax: +48 22 38 34 501, Redaktor Naczelna: Aleksandra Zielińska, Redakcja i opracowanie graficzne: Mediapolis Sp. z o.o., 0-22 313 33 00, www.mediapolis.com.pl. Magazyn jest dostępny bezpłatnie w sieci sprzedaży Volvo Polska Sp. z o.o. Wszystkich zainteresowanych regularnym otrzymywaniem magazynu Kierunek Volvo prosimy o wysłanie e-maila ze strony www.volvotrucks.pl z podaniem następujących danych: imię i nazwisko, dokładny adres z kodem pocztowym, nazwa firmy, marka użytkowanego samochodu ciężarowego. EDYTORIAL W Volvo Trucks wiele się dzieje Rok 2008 obfituje w wiele ważnych wydarzeń w życiu Volvo Trucks. Tuż przed wakacjami oficjalną premierę miały trzy główne tegoroczne nowości pojazdy Volvo FH i Volvo FM wraz z naszym okrętem flagowym niezrównanym Volvo FH16. Cieszę się, że już jesienią pojawią się one na polskim rynku. Wraz z nimi zaprezentujemy Państwu najnowsze osiągnięcia Volvo w obszarach, które nasi Klienci cenią sobie najbardziej, a więc komfortu, funkcjonalności i bezpieczeństwa. Również w tym roku rozpoczyna się kolejna edycja regat Volvo Ocean Race jednych z najbardziej prestiżowych zawodów żeglarskich na świecie. Już w październiku, siedem załóg wyruszy w rejs dookoła świata na pokładzie łodzi regatowych Volvo Open 70. Z tej okazji przygotowaliśmy specjalną ofertę promocyjną. Ci z Państwa, którzy z niej skorzystają, będą mogli znaleźć się w samym środku wydarzeń, udając się wspólnie z nami do jednego z portów na trasie Volvo Ocean Race 2008-2009. Już teraz natomiast prezentujemy porównanie możliwości nowego Volvo FH16 i Volvo Open 70. W Volvo Trucks szczycimy się mianem bycia motorem postępu. Nasza firma nieustannie się rozwija, wprowadzając nowe, jeszcze doskonalsze rozwiązania w wielu przypadkach wyprzedzające wymogi rynku i otoczenia. Powszechnie wiadomo, że w miarę jak kwestie klimatyczne i zależność od ropy naftowej staną się jeszcze większym problemem, technologia hybrydowa odegra ważną rolę w przyszłości. Ale w Volvo Trucks przyszłość gości już dziś. Już dziś bowiem dysponujemy pojazdem ciężarowym o napędzie hybrydowym. Wprowadzając dwa takie pojazdy do regularnej eksploatacji wiosną tego roku, Volvo Trucks wykonało ważny krok w kierunku komercjalizacji tej technologii. O zaletach rozwiązania, zastosowanego w pojeździe hybrydowym Volvo FE, przeczytacie Państwo w tym numerze naszego magazynu. Serdecznie zapraszam do lektury! TOM JÖRNING DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCY REGIONU CENTRALNO-WSCHODNIEGO VOLVO TRUCK CORPORATION 2
VTMpl_3-08_03 29.08.2008 15:32 Page 3 START NOWOŚCI I CIEKAWOSTKI ZE ŚWIATA SAMOCHODÓW CIĘŻAROWYCH Mł. insp. Marek Konkolewski Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji SONDA Czy używasz GPS podczas jazdy? Ile jest na polskich drogach fotoradarów? W tej chwili mamy 127 czynnych fotoradarów. Jednak są plany wprowadzienia całego zintegrowanego systemu nadzoru nad ruchem drogowym. Przewidujemy, że przy polskich drogach pojawi się 1200 takich aparatów, czyli prawie 10 razy więcej niż jest teraz. W jakich miejscach są ustawiane fotoradary? Fotoradary pojawiają się często przy tzw. czarnych punktach. Pomiar prędkości ma działać przede wszystkim prewencyjnie na piratów drogowych. Dlatego aparaty stawiane są w miejscach, w których jak wynika z raportów policyjnych ograniczenia prędkości są łamane najczęściej. Dlatego przy drogach stoją atrapy fotoradarów? Mają to być straszaki? Oczywiście, to bardzo dobre rozwiązanie. Kierowca jadący zbyt szybko od razu zdejmuje nogę z gazu, widząc maszt fotoradaru. Nikt przecież Równe traktowanie kierowców w kraju i za granicą KOMISJA EUROPEJSKA chce wprowadzić sprawiedliwe zasady karania za wykroczenia drogowe bez względu na kraj, w którym auto jest zarejestrowane. Przyjęta już propozycja dyrektywy zrówna sposób traktowania krajowych i zagranicznych użytkowników dróg. Pojazd zarejestrowany w jednym z państw Unii na terenie całej wspólnoty będzie traktowany tak samo. Nowe zasady dotyczą przekroczenia prędkości, prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu, braku zapiętych pasów bezpieczeństwa i niezatrzymania na czerwonym świetle. nie wie, czy w tej skrzynce przy drodze rzeczywiście znajduje się sprzęt, czy stoi ona pusta. W sumie mamy 821 masztów, z czego tylko 174 to atrapy. Reszta jest przygotowana do pracy, i to właśnie między nimi organizujemy przetasowania fotoradarów. To, że w jakimś punkcie fotoradar był do tej pory nieczynny, nie znaczy, że tak będzie zawsze. KRAJOWA ÓSEMKA na odcinku Białystok Katrynka będzie szersza. Remont już się rozpoczął i potrwa dwa lata. Ta inwestycja będzie największą w tym roku przebudową drogi krajowej na Podlasiu. Podlaski oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad pracuje już nad przebudową tego fragmentu drogi krajowej nr 8. Jednocześnie rozpoczynają się prace na odcinku Katrynka Przewalanka. Remontowany odcinek uwzględnia standardy ochrony przyrody, dlatego planowane jest ogrodzenie fragmentów drogi uniemożliwiające wtargnięcie zwierząt na jezdnię, Ile mandatów wystawia się dzięki fotoradarom? W ubiegłym roku efektywność fotoradarów na polskich drogach była ogromna. Wykonano 422 764 zdjęcia, na podstawie których wystawionych zostało ponad 170 tys. mandatów karnych. Opiewały one na niebagatelną kwotę prawie 30 mln zł. Ale nie pieniądze są tu najważniejsze. Mandat ma być przestrogą dla kierowców, którzy mają zbyt ciężką nogę i jeżdżą nieodpowiedzialnie. I to przynosi efekty są miejsca, gdzie liczba zabitych w wypadkach drogowych spadła nawet o 30 procent. Dlatego niedługo policjanta chowającego się za krzakami zastąpią automatyczne fotoradary. UWAGA! FOTORADAR REJESTRUJE: samochód, numer rejestracyjny, wizerunek kierującego, datę i godzinę zdarzenia, miejsce popełnienia wykroczenia, prędkość, z jaką jechał samochód, prędkość dozwoloną. Rusza remont ósemki na Podlasiu zaplanowano też przejścia dla małych zwierząt. Aby jak najmniej ingerować w środowisko naturalne, inwestor nie zamierza też na tym odcinku dobudowywać drugiej jezdni. Ostatecznie pozostanie więc jedna, ale poszerzona, z dodatkowym pasem ruchu do wyprzedzania. Dzięki takim działaniom, prawdopodobnie już pod koniec 2010 roku kierowcy wyjeżdżający z Białegostoku w stronę Augustowa pojadą zupełnie nową, 18-kilometrową drogą. Dwujezdniowy odcinek trasy będzie liczył 6,4 km, jedna jezdnia z dodatkowym pasem do wyprzedzania 11,9 km. KRZYSZTOF LĘDŹWIN 24 lata, Nowy Sącz/Łąck Korzystam z GPS tylko w mieście. Dzięki temu łatwiej i szybciej trafiam do klienta. Na trasie nawigacja nie jest mi potrzebna. RYSZARD PIĄTEK 44 lata, Tarnobrzeg Niestety w Polsce mapy na GPS mają bardzo mało zaznaczonych ulic. Potrafią nawet wyprowadzić w pole dosłownie. ROBERT MICHALSKI 28 lat, Wrocław Nie korzystam z nawigacji, bo dobrze znam swoje trasy. Nawet jeśli gdzieś zabłądzę sięgam po mapę. ANTONI DUCHNOWICZ 46 lat, Wilno Lubię GPS, ale używam go tylko na nowych trasach i w małych miejscowościach, gdzie trudno trafić pod podany adres. ANDRZEJ GADOWSKI 46 lat, Ożarów/Kielce Mam stałe trasy, więc GPS nie jest mi potrzebny. W razie problemu używam CB-Radia. Zawsze mam też przy sobie mapę. DANIEL MRÓZ 35 lat, Kielce Nie mam GPS, ale chętnie używałbym go na trasach, gdzie są trudności z szybkim i skutecznym dotarciem w wyznaczone miejsce. 3
VTMpl_3-08_0407 29.08.2008 15:35 Page 4 BANANOWY ŻYWOT Z VOLVO Dzięki Volvo Action Service firmy takie jak Frutim nie muszą się już martwić nieoczekiwanymi problemami na trasie.volvo wszystko za nich załatwi... 4
VTMpl_3-08_0407 29.08.2008 15:36 Page 5 BANANA EXPRESS Francja. Żandarmi zatrzymują ciężarówkę ze świeżymi owocami, sprawdzają tarcze tachografu z trzech ostatnich tygodni. Jest niedobrze, wykryli braki w dokumentach. Rekwirują papiery wozu. Kierowcę czeka mandat wysokości 500 euro. On jednak nie rezygnuje, nadal szuka brakującego dokumentu. Wreszcie go znajduje, okazuje się, że zagubione papiery to zwolnienie lekarskie. Tylko że siedziba żandarmerii jest już zamknięta. Bezsilny dzwoni do Polski: Stukałem. Pukałem. Co mam teraz robić? pyta przerażony. TA HISTORIA Z DRESZCZYKIEM zdarzyła się naprawdę. W Polsce telefon odebrał Krzysztof Bugajski, szef transportu firmy Frutim. On wiedział, co robić zadzwonił do Volvo Action Service. Zgłosiła się pani Ania, znali się z poprzednich interwencji. Pani Ania i tym razem też nie zawiodła. Jakoś porozumiała się z Francuzami, ustalając, kiedy i gdzie zjawi się osoba upoważniona do zwrotu papierów wozu. Ja sam bym się z Francuzem nie dogadał. A poza tym skąd bym wziął numer żandarmerii? mówi pan Bugajski. W firmie Frutim chwalą sobie niezwykle usługi Volvo Action Service. W razie awarii za granicą jej pracownicy szukają najbliższego serwisu Volvo, gwarantują płatność, i załatwiają, żeby samochód jak najszybciej odzyskał sprawność. W razie potrzeby, a to już się zdarzyło, płacą za kierowcę mandat. Co więcej, oferują także wyszukanie i opłacenie hotelu dla kierowcy, który czeka na naprawę wozu. Na wsparcie tego typu, trudno jednak liczyć w Anglii, gdzie miała miejsce jedyna wpadka. Niezawiniona, jak podkreśla pan Bugajski. Pracownicy Volvo Action Service nie udało się przekonać właścicieli londyńskiego garażu, że powinni pomóc załatwić hotel. Kierowca spał w ciągniku, który specjalnie dla niego przyjechał z Belgii >> 5
VTMpl_3-08_0407 09.09.2008 09:48 Page 6 BANANA EXPRESS Te samochody są nie do zdarcia mówi z satysfakcją wiceprezes Frutimu Maciej Kulisiewicz. Dobrze się sprawdza, a poza tym po prostu ładnie wygląda. 6 VOLVO STANOWI WIĘKSZOŚĆ, dwanaście z czternastu cięźarówek, w firmie sprowadzającej do Polski egzotyczne owoce, głównie banany. Ale zanim sytuacja się ustabilizowała, właściciele przeszli prawdziwą drogę przez mękę. W połowie lat dziewięćdziesiątych postanowili zrezygnować z transportu zewnętrznego, przechodząc na transport własny, co miało zwiększyć opłacalność. Było o co walczyć. Tym bardziej że w kilku kluczowych momentach w roku na przykład w czasie świąt Bożego Narodzenia cały zysk był pożerany właśnie przez transport. Przykładowo: opłata za fracht z Hiszpanii, przez cały rok wynosząca 3 3,5 tysiąca marek, przed świętami gwałtownie wzrastała do nawet 8 tysięcy marek. Na próbę, żeby zobaczyć, co to da, zakupiono wieloletniego ciężarowego Mercedesa. Jak tylko zaczął jeździć, od razu okazało się, że przepłacaliśmy spedycjom wspomina wiceprezes Maciej Kulisiewicz. Ale była i druga strona medalu. Najlepiej ilustruje ją następująca historia. Uszkodzeniu uległa rurka łącząca zbiorniki powietrza opowiada szef transportu. A rurka była długa, powyginana w wielu miejscach. Zamówiłem nową, jej wygląd w komputerowym katalogu się zgadzał. Jednak przy odbiorze pan Krzysztof dostał rurkę krótką i prostą. Nie ma co ukrywać, serwis był kiepski. Brakowało części zamiennych, trzeba było czekać, czas naprawy przeciągał się wylicza pan Bugajski. Męczyli się, remontując samochód, prawie trzy lata. NADESZŁA PORA coś zmienić. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych Frutim postanowił wypróbować pobliski serwis, który mieścił się w Błoniu. Firma kupiła cztery ciężarówki innej marki. I się zaczęło. Aż trudno uwierzyć, kiedy pan Bugajski opowiada, że żaden z samochodów nie był w stanie odbyć choć jednej podróży do Hiszpanii i z powrotem bez awarii. Miały źle skonstruowany układ zasilania. Pompy paliwa non stop wysiadały tłumaczy. Z częściami zamiennymi też był kłopot. Gdy kierowca na obcym terenie z trudem dobrnął do serwisu, to mu technik samochodowy na palcach pokazywał, że po tę część musi stać w kolejce raz był siódmy! A świeże owoce nie mogą czekać. Zdarzyło się, że pomysłowy kierowca przywrócił sprawność pojazdu przy pomocy skarpetki. I dzięki niej dojechał do Polski. Takich przygód mieli wię-
VTMpl_3-08_0407 09.09.2008 09:51 Page 7 Właściciele Frutimu ciężarówek Volvo nie zamieniliby na inne. Dzięki Volvo Action Service żadna trasa nie jest im straszna. VOLVO FE jeździ codziennie na trasie między Błoniem a Broniszami. O świcie dostarcza na giełdę owocową śweże banany. cej. Jak się rozkręcą Krzysztof Bugajski i Maciej Kulisiewicz, koledzy z podwórka sypią jak z rękawa historiami mrożącymi krew w żyłach. Z ciężarówkami tej marki męczyli się prawie pięć lat. Jedna uległa wypadkowi i nie nadawała się do naprawy. To było paradoksalnie szczęśliwe wydarzenie komentuje pan Kulisiewicz, który stawia czoło przeciwnościom, preferując czarny humor. Kierowcy oczywiście nic się nie stało. A do pozbycia się na rynku wtórnym został jeden wóz mniej. UŹYWANE VOLVO ze Szwecji sprawowało się najlepiej. Z nim też związana jest pewna historia, ale już nie tak dramatyczna jak poprzednie. To właśnie ta ciężarówka zajęła pierwsze miejsce w konkursie Volvo na samochód o największym przebiegu. Gdy przyjechaliśmy na konkurs i wyjąłem faktury do sprawdzenia, zrobiło się zbiegowisko wspomina Krzysztof Bugajski. Ludzie nie chcieli wierzyć, że samochód ma naprawdę trzy miliony kilometrów na koncie. Następny w kolejności przejechał o milion kilometrów mniej. Historia nagrodzonego Volvo ma swoją kontynuację. Został sprzedany biznesmenowi z Błonia, który już przejechał dwieście tysięcy kilometrów i nadal wyrusza w trasę. Absolutny rekord przebiegu wynosi ponoć cztery miliony kilometrów. Kto wie, czy błońskie Volvo go nie pobije O POWIĘKSZENIU TABORU Frutim na razie nie myśli. Zdaniem pana Kulisiewicza dobre lata w transporcie już minęły. Nie ma już ogromnego przebicia, jest raczej nadpodaż. Sytuacja trochę się poprawiła po wejściu do Unii, gdy część firm spedycyjnych znalazła zatrudnienie poza Polską. Ale dopóki cena ropy nie spadnie, opłacalność transportu będzie pozostawiać wiele do życzenia. Dziś jeździmy po kosztach skarży się pan Bugajski. Frutim skusił się jednak ostatnio na zakup Volvo FE, które kursuje między Błoniem a Broniszami, dostarczając na giełdę owoce z magazynów. Dobrze się sprawdza, a poza tym po prostu ładnie wygląda. Znajomi go podziwiają: Ale sobie cacuszko sprawiliście! relacjonuje pan Bugajski, szef transportu. O samochodach Volvo można powiedzieć tylko jedną złą rzacz dodaje wiceprezes Kulisiewicz. Są drogie. 7
EKOLOGICZNY POJAZD ROZWIĄZANIA JUTRA SĄ GOTOWE W przyszłym roku Volvo Trucks rozpocznie produkcję samochodów ciężarowych z napędem hybrydowym. Technologia hybrydowa umożliwi zredukowanie zużycia paliwa nawet o 30 procent. Od kwietnia br. dwie firmy komunalne testują specjalne wersje pojazdów hybrydowych. Jest to ostatni etap badań naszych rozwiązań hybrydowych, przed wprowadzeniem ich do produkcji mówi Staffan Jufors, Prezes i Dyrektor Generalny Volvo Trucks. TEKST: JAKOB HAMMARSKJÖLD, ZDJĘCIA: RICKARD KILSTRÖM, NICKE JOHANSSON I VOLVO TRUCKS 8
Ragn-Sells od kwietnia testuje śmieciarkę z napędem hybrydowym. DWIE FIRMY KOMUNALNE: Renova z Goeteborga i Ragn-Sells ze Sztokholmu, testują śmieciarki z napędem hybrydowym. To nie przypadek, że do testów wybrano właśnie śmieciarki. Technologia hybrydowa zapewnia największe oszczędności paliwa w pojazdach, którzy eksploatacja wiąże się z częstym zatrzymywaniem się i ruszaniem z miejsca. Każda z dwóch śmieciarek została wyposażona w zgniatacz i mechanizm załadunku pojemników na śmieci. Pomiędzy rozwiązaniami zastosowanymi w tych pojazdach występują drobne różnice, ale w dzięki niższej emisji spalin i hałasu w obydwu przypadkach warunki pracy załóg uległy znacznej poprawie. Ważną częścią testów jest porównanie obydwu zastosowanych rozwiązań. Renova działa na terenie Goeteborga. Wspólnie z firmą Norba, produkującą zabudowy, jakiś czas temu opracowała rozwiązanie, w którym zgniatacz śmieci jest napędzany silnikiem elektrycznym, czerpiącym energię z akumulatorów doładowywanych podczas nocnego postoju pojazdu. Możliwość połączenia tego rozwiązania z napędem hybrydowym Volvo jest rzeczywiście ekscytująca. To coś zupełnie wyjątkowego mówi Lars Thulin, dyrektor ds. technicznych w Renova i dodaje: W naszym motto jest mowa o korzyściach dla środowiska, dla społeczeństwa i dla biznesu, a więc wszystkie nasze działania powinny być ukierunkowane na ochronę środowiska. Christina Lindbäck, dyrektor ds. ochrony środowiska w rodzinnej firmie Ragn-Sells, podkreśla jak ważne są działania na rzecz środowiska. Trzeba dążyć do redukcji emisji spalin przez sektor transportowy, ponieważ ma ona znaczny udział w ogólnym zanieczyszczeniu środowiska. Co więcej, jesteśmy przekonani, że cudownie jest brać udział w tworzeniu pojazdu, który jest przyjazny dla środowiska, a jednocześnie opłacalny w eksploatacji. Menedżerem projektu Volvo FE Hybrid pojazdu, którego produkcja rozpocznie się w 2009 r. jest w Volvo Trucks Henrik Kloo. Na tablicy rysuje schemat objaśniający zasadę działania napędu hybrydowego. Rozwiązanie stosowane przez Volvo należy do grupy tzw., równoległych układów hybrydowych, w skład których wchodzi oszczędny silnik wysokoprężny i silnik elektryczny o dużej mocy. Obydwa silniki mogą być używane równocześnie lub niezależnie od siebie. Henrik Kloo wyjawia, że jednym z dużych >> 9
EKOLOGICZNY POJAZD >> wyzwań było opracowanie układu sterowania, czyli systemu elektronicznego kontrolującego poszczególne elementy hybrydowego układu napędowego, określającego np. właściwy moment rozruchu i wyłączenia silnika wysokoprężnego lub konieczność włączenia silnika elektrycznego w celu zwiększenia mocy przekazywanej do kół w czasie jazdy pod górę: Mało wydajna elektroniczna jednostka sterująca prowadzi do utraty potencjalnych korzyści i na odwrót: wydajne sterowanie pozwala na uzyskanie dodatkowych korzyści. Po wykonaniu serii prób i zmian parametrów regulacyjnych Henrik Kloo jest zadowolony z działania układu elektronicznego, ale jednocześnie podkreśla, że równie ważne są wysokie umiejętności kierowcy. Istnieją sytuacje, w których kierowca powinien przejąć kontrolę nad układem sterowania. Na przykład, jeżeli kierowca chce poruszać się po zajezdni lub magazynie, korzystając wyłącznie z silnika elektrycznego, może sprawdzić stopień naładowania akumulatorów, doładować je przy pomocy silnika spalinowego, a następnie wykorzystywać tylko napęd elektryczny. VOLVO MA wieloletnie doświadczenie w napędach hybrydowych. Już we wczesnych latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku Hans Hallung zaproponował zaprojektowanie pojazdu neutralnego pod względem emisji spalin. Pierwszym samochodem ciężarowym, w którym zastosowano hybrydowy układ napędowy był ECT (Environmental Concept Truck). ECT wyposażono w szeregowy napęd hybrydowy. Układ napędowy zawierał silnik elektryczny zasilany z akumulatorów ładowanych za pomocą turbiny gazowej. Hans Hallung do dzisiaj pamięta charakterystyczny dźwięk tej turbiny. Wydawało się, że po drodze porusza się samolot odrzutowy wspomina ze śmiechem. ECT był typowym pojazdem koncepcyjnym, zbudowanym w celu przetestowania i doskonalenia przyszłych technologii. Cały pojazd zbudowano z wykorzystaniem nowatorskich technologii, które w tamtym okresie nie były rozpowszechnione wyjawia Hans Hallung. Zgodnie z przyjętymi założeniami ECT miał poruszać się w obszarach miejskich i dlatego został wyposażony w duże akumulatory o łącznej 10
Rozmawiałem z kilkoma kierowcami śmieciarek i wszyscy byli zgodni, co do tego, że ogromną zaletą pojazdu hybrydowego jest jego cichobieżność. W naszym motto jest mowa o korzyściach dla środowiska, dla społeczeństwa i dla biznesu, a więc wszystkie nasze działania powinny być ukierunkowane na ochronę środowiska mówi Lars Thulin, dyrektor ds. technicznych w Renova. HENRIK KLOO, MENEDŻER PROJEKTU VOLVO FE HYBRID JAK DZIAŁA VOLVO FE HYBRID _ DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ >> masie kilku ton, kierowane koła przednie i tylne oraz nisko położną podłogę. Wszystko to negatywnie odbiło się na ładowności użytecznej, ale projekt dostarczył wielu cennych danych, a niektóre z zastosowanych w ECT technologii weszły w późniejszym czasie do produkcji seryjnej. Kilku twórców ECT rozpoczęło pracę nad kolejnym projektem FL6 z napędem hybrydowym, na wewnętrzny użytek Volvo nazwanym Hildur. Hildur bazował na podwoziu FL6. Również w tym przypadku wybór padł na szeregowy układ hybrydowy, lecz zamiast drogiej turbiny gazowej użyto silnika wysokoprężnego. Ponieważ był to układ szeregowy, silnik spalinowy napędzał dwa generatory elektryczne, służące do ładowania akumulatorów. Bezpośredni napęd pojazdu zapewniały dwa silniki elektryczne o dużej mocy, dostarczone przez ABB. Ze względu na elektryczny napęd, skrzynia biegów nie była potrzebna. W miejscu dźwigni zmiany biegów zamontowano prosty przełącznik kierunku jazdy. Ponadto kierowca miał możliwość całkowitego wyłączenia napędu hybrydowego (silnika spalinowego) i korzystania jedynie z energii elektrycznej zmagazynowanej w akumulatorach. Przy aktywnym napędzie hybrydowym silnik wysokoprężny załączany był, gdy zaistniała konieczność doładowania akumulatorów. Dwa hybrydowe pojazdy FL6 przez kilka lat użytkowane były w regularnym transporcie. Większość wiedzy zdobytej w ramach tego projektu wykorzystano w rozwiązaniu, które Volvo stosuje obecnie. A wiec jak to jest prowadzić samochód ciężarowy z napędem hybrydowym? Henrik Kloo przypomina sobie dziwne uczucie, jakie towarzyszyło mu, kiedy pierwszy raz usiadł za kierownicą takiego pojazdu, wynikające z nieoczekiwanego wyłączania się silnika wysokoprężnego w czasie jazdy. Silnik spalinowy wyłączał się także podczas hamowania i wówczas silniki elektryczne pełniły funkcję wydajnego hamulca silnikowego. Rozmawiałem z kilkoma kierowcami śmieciarek i wszyscy byli zgodni, co do tego, że ogromną zaletą pojazdu hybrydowego jest jego cichobieżność, powodująca znaczną poprawę warunków pracy załogi konkluduje Henrik Kloo, wycierając tablicę. 11
EKOLOGICZNY POJAZD Jak działa Volvo FE Hybrid ROZWIĄZANIE VOLVO to tzw. napęd hybrydowy równoległy, co oznacza, że silniki wysokoprężny i elektryczny mogą pracować wspólnie lub niezależnie od siebie. Silnik elektryczny realizuje trzy zadania: napędza pojazd, podczas hamowania działa jak generator energii elektrycznej oraz pełni funkcję rozrusznika silnika spalinowego. Ruszanie z miejsca odbywa się z wykorzystaniem silnika elektrycznego. Po osiągnięciu określonej prędkości jazdy automatycznie włącza się silnik wysokoprężny, który przejmuje funkcję źródła napędu. Tuż przed zatrzymaniem się samochodu ciężarowego, np. na skrzyżowaniu lub z innego powodu, jednostka wysokoprężna zostaje wyłączona. Silnik elektryczny pełni funkcję hamulca silnikowego, wykorzystując energię hamowania do ładowania akumulatorów. Podczas pokonywania stromych podjazdów silnik elektryczny może wspomagać silnik spalinowy, przekazując dodatkową moc do kół napędowych. W konwencjonalnym samochodzie ciężarowym większość osprzętu, np. pompa układu wspomagania, sprężarka powietrza i przystawka odbioru mocy jest napędzana przez silnik wysokoprężny. Tymczasem w układzie hybrydowym, który zawsze ma do dyspozycji ogromne zasoby energii elektrycznej, osprzęt ten może być napędzany indywidualnie przez niewielkie silniki elektryczne. Pozwala to na większą swobodę wyboru lokalizacji poszczególnych podzespołów, które pobierają energię tylko wtedy, gdy są rzeczywiście używane. DANE TECHNICZNE Silnik wysokoprężny: Volvo D7 Moc maksymalna: 300 340 KM Silnik elektryczny: 6- fazowy silnik synchroniczny z magnesem trwałym, zasilany napięciem 600 V Moment obrotowy Moc maksymalna: 120 kw Maks. moment obrotowy: 800 Nm Skrzynia biegów: I-Shift Akumulatory: litowo-jonowe, 600 V Silnik elektryczny (moc maksymalna) i silnik wysokoprężny Silnik elektryczny (moc ciągła) i silnik wysokoprężny Silnik wysokoprężny obr/min 12
WSPÓLNE DZIAŁANIA GRUPY VOLVO 4 2 3 1 DZIĘKI WSPÓŁPRACY pomiędzy różnymi spółkami Volvo, nowe napędy hybrydowe pojawiły się nie tylko w samochodach, ale także w autobusach i maszynach budowlanych. W przyszłym roku rozpocznie się sprzedaż autobusów i ładowarek kołowych z napędem hybrydowym. Nova Bus, kanadyjska filia Volvo Buses, otrzymała zamówienie na 141 autobusów hybrydowych, których dostawy rozpoczną się latem 2009 r. To przełomowe zamówienie pochodzi od firmy TransLink, operatora komunikacji miejskiej w Vancouver, zaś autobusy zostaną wyprodukowane w dwóch fabrykach Nova Bus w Kanadzie. Wiosną br. podczas targów w Las Vegas, Volvo Construction Equipment zaprezentowało koparkę kołową z napędem hybrydowym. Maszyna, nosząca oznaczenie L220F, charakteryzuje się wyższą mocą, a jednocześnie zużywa o 10 procent mniej paliwa. Model ten ma być dostępny w sieci sprzedaży pod koniec przyszłego roku. Jest wyposażony w równoległy napęd hybrydowy, wykorzystujący silnik wysokoprężny o większej pojemności D12. Mack, należący do Volvo amerykański producent samochodów ciężarowych, również skonstruował pojazd hybrydowy w oparciu o technologię stosowaną w pojazdach Volvo Trucks. Hybrydowy Mack to pojazd budowlany z 11-litrowym silnikiem wysokoprężnym, wykorzystywany jako platforma testowa dla technologii hybrydowej. WAŻNE KAMIENIE MILOWE 7 6 5 1995 Prezentacja pojazdów koncepcyjnych: samochodu ciężarowego ECT i autobusu ECB. Obydwa pojazdy wyposażone były w szeregowy napęd hybrydowy z turbiną gazową przeznaczoną do ładowania akumulatorów. Ciężki hybrydowy układ napędowy i inne elementy konstrukcyjne spowodowały ograniczenie ładowności. Obecnie ECT i ECB można obejrzeć w Muzeum Volvo w Goeteborgu. 6 5 4 3 2 1 7 1999 Pojazdy Hildur 1 i Hildur 2 z szeregowym napędem hybrydowym, zbudowane na bazie FL6 i wyposażone w silnik wysokoprężny przez kilka lat wykorzystywane w regularnym transporcie. Kierowca miał możliwość całkowitego wyłączenia napędu hybrydowego (silnika spalinowego) i korzystania jedynie z energii elektrycznej zmagazynowanej w akumulatorach. Po kilku latach akumulatory zaczęły tracić swoją pierwotną sprawność, co spowodowało wycofanie pojazdów z eksploatacji. 1. Silnik wysokoprężny D7 2. Sprzęgło 3. Silnik elektryczny I-SAM (Integrated Starter Alternator Motor) 4. Skrzynia biegów I-Shift 5. Elektroniczna jednostka sterująca PMU (Powertrain Management Unit) 6. Akumulatory 7. Konwerter prądu 2005 Przeprowadzono pierwsze testy równoległego napędu hybrydowego, zainstalowanego w pojeździe dystrybucyjnym FM9. Od tego czasu unowocześniono elektroniczny układ sterowania, zastąpiono elektryczny układ wspomagania kierownicy rozwiązaniem emitującym mniej hałasu i przetestowano kilka typów akumulatorów. 13
MODA NA DRODZE UBRANIA Z KRÓTKIM TERMINEM WAŻNOŚCI Międzynarodowy potentat odzieżowy, firma H&M, zachowuje pełną kontrolę nad logistyką. To konieczność w branży, która zmienia się szybciej od innych. TEKST: MALIN BERNHARDSSON ZDJĘCIA: NIKLAS BERNSTONE JEST WCZESNY poranek. Słońce właśnie zaczęło rozgrzewać asfalt, kawiarnie są jeszcze zamknięte, a na ulicy widać zaledwie garstkę ludzi podążających do pracy. O w pół do siódmej w terminalu firmy transportowej Green Cargo, Bengt-Olov Carlbom ładuje pierwszy tego dnia kontener z odzieżą zapakowaną w pudła i rozwieszoną na wieszakach. Green Cargo pracuje dla H&M, międzynarodowego potentata w branży odzieżowej i odpowiada za dostawy produktów tej firmy do jej sklepów w ojczyźnie Szwecji. A potrzeby transportowe są duże. Większe domy towarowe H&M otrzymują kilka dostaw dziennie. Bengt-Olov Carlbom zazwyczaj pracuje na dziennej zmianie i zaopatruje kilka sklepów położonych w centrum Goeteborga oraz jeden sklep znajdujący się za miastem. Teraz jego Volvo FM9 jest zaparkowane w śródmieściu, odbijając się w oknach wystawowych sklepów po drugiej stronie ulicy. Bengt-Olov uwija się pomiędzy samochodem ciężarowym a sklepem, pchając przed sobą wózek wyładowany stosami pudeł. Pudła trafiają do rąk dwóch pracowników sklepu, którzy natychmiast zaczynają rozpakowywać dostawę i rozwieszać ubrania. Pracują oni w białych bawełnianych rękawiczkach, aby nie pobrudzić nowej odzieży. Wszystko musi trafić na ekspozycję w określonym czasie mówi Bengt-Olov. Dlatego musimy ściśle trzymać się harmonogramu. W OSTATNICH LATACH H&M znacznie rozwinęło swoją działalność. Obecnie firma ma 1500 sklepów w 28 krajach. Największym rynkiem są Niemcy, za którymi plasuje się Wielka Brytania i Szwecja. H&M dysponuje siecią własnych magazynów, sklepów i grupą ponad 100 projektantów tworzących nowe kolekcje odzieży, a transport i szycie zleca firmom zewnętrznym. Często można usłyszeć opinię, że jednym z sekretów ogromnego sukcesu H&M jest efektywny system logistyczny. Co roku transportowane są miliony sztuk odzieży, a cały proces jest nadzorowany z głównej siedziby firmy w Sztokholmie. Asortyment towarów >> Wyroby H&M są przewożone z kraju, w którym odbywa się produkcja do należących do firmy centrów dystrybucyjnych. Tam są sprawdzane i wysyłane do bezpośrednio do sklepów lub magazynów centralnych zaopatrujących sklepy. Zapasy w sklepach są systematycznie odnawiane, w miarę sprzedaży produktów. 14
15
XX Po dostarczeniu do sklepu produkty musza być rozpakowane i rozwieszone w określonym czasie. Dla Bengta-Olova Carlboma punktualność jest sprawą honoru. 16
MODA NA DRODZE H&M przykłada dużą wagę do kwestii związanych z ochroną środowiska i stawia duże wymagania wobec swoich dostawców. W 2005 r. wprowadzono wymóg, że co najmniej połowa wszystkich kierowców musi mieć ukończone szkolenie teoretyczne i praktyczne z zakresu ekonomicznej jazdy. Dzisiaj chleb ma dłuższy termin przydatności niż odzież. >> PER ISACSSON, GREEN CARGO, FASHION LOGISTICS jest dostosowany do indywidualnych wymagań każdego rynku, a sposób dystrybucji zależy od wielkości sklepów. Na przykład, najmodniejsze ekskluzywne ubrania są produkowane w limitowanych seriach i mogą trafić tylko do sklepów w wybranych dużych miastach, podczas gdy modne ubiory z niższych segmentów wytwarza się w znacznie większych ilościach i sprzedaje w większej liczbie sklepów. Zasadnicze znaczenie ma szybka reakcja na szczególnie duże wzrosty lub spadki sprzedaży danego wyrobu. Dzisiaj chleb ma dłuższy termin przydatności niż odzież komentuje Per Isacsson z Green Cargo, Fashion Logistics. Dużym wyzwaniem jest dla nas czas reakcji. Asortyment wyprzedany jednego dnia na drugi dzień musi być ponownie na półkach. W przypadku nowych modeli mamy trochę więcej czasu na odnowienie zapasów. Z kolei w czasie promocji musimy przetransportować i dostarczyć ogromne ilości towaru w bardzo krótkim czasie. GREEN CARGO stosuje transport kombinowany kolejowo-samochodowy, zapewniający wyjątkową elastyczność. Wszystko przewozi się w nadwoziach wymiennych, które mają tę zaletę, że mogą być szybko przeładowane z wagonu kolejowego na samochód ciężarowy, i odwrotnie. Musimy optymalnie wykorzystywać zasoby, proporcjonalnie do potrzeb transportowych. W okresie szczytu możemy np. w ciągu jednego dnia przetransportować o 400 procent więcej ładunku niż w dniu przypadającym w martwym sezonie wyjaśnia Per Isacsson. Po dostarczeniu ubrań, dodatków, kosmetyków i innych towarów do sklepu następnym zadaniem Bengta-Olova Carlboma jest załadowanie pustych plastikowych pudełek i wieszaków na ubrania. Tak naprawdę sklep odsyła 30 procent tego, co otrzymał. Bengt-Olov popycha wózek wyładowany pustymi opakowaniami w kierunku stojącej przed sklepem ciężarówki. Jeszcze kilka lat temu wyrzucano ogromne ilości zużytych opakowań z tektury falistej i tworzywa sztucznego. Obecnie firma wykorzystuje plastikowe pudełka z pokrywami, nadające się do wielokrotnego użycia. Wszystkie wieszaki, z wyjątkiem kilku bardziej ekskluzywnych modeli wielokrotnego użytku, łamie się, a następnie przerabia tworzywo sztuczne, z którego powstają nowe wieszaki lub inne elementy. Co roku Green Cargo przewozi 12 000 metrów sześciennych wieszaków na ubrania. Ochrona środowiska jest jednym priorytetów, zarówno dla H&M, jak i Green Cargo. Branża odzieżowa jest bardzo wrażliwa na opinię publiczną i dlatego H&M wymusza na wszystkich swoich dostawcach stałą redukcję ich oddziaływania na środowisko. Klienci firmy dostają dokładnie to, czego oczekują, czyli odzież, której produkcja odbywa się przy minimalnym wpływie na środowisko i klimat, począwszy od farbowania tkanin do transportu wyrobów >> 17
Praca Bengta-Olova Carlboma nie ma siedzącego charakteru. Wręcz przeciwnie. Kiedy zabrał ze sobą krokomierz, aby zmierzyć swoją aktywność fizyczną, okazało się, e w ciągu zwykłego dnia pracy wykonuje około 18 000 kroków. Bengt-Olov Carlbom transportuje odzież od 28 lat, ostatnio dla Green Cargo. >> gotowych. Od kilku lat H&M ocenia firmy transportowe, z którymi współpracuje, w oparciu o szereg kryteriów mających związek z ochroną środowiska. Na przykład, w 2005 r. wprowadzono wymóg, że wszystkie kupowane pojazdy muszą spełniać normę emisji spalin Euro 3 lub US 98 i że co najmniej połowa wszystkich kierowców musi mieć ukończone szkolenie teoretyczne i praktyczne z zakresu ekonomicznej jazdy. Przy planowaniu nowych tras bierzemy pod uwagą całkowitą emisję dwutlenku węgla przez silniki pojazdów opowiada Per Isacsson. Mamy do osiągnięcia konkretne cele i w związku z tym musimy mieć możliwość udowodnienia, że pojazdy poruszały się zaplanowanymi trasami, a to oznacza konieczność śledzenia lokalizacji naszych samochodów ciężarowych. Bengt-Olov Carlbom jest gotowy wyruszyć w drogę do kolejnego sklepu. Podpisuje dokumenty przewozowe i ucina sobie kilkuminutową pogawędkę z dziewczętami w sklepie. Możliwość spotykania tak wielu różnych ludzi jest jednym z powodów, dla których tak bardzo lubi swoja pracę. Minęło już 28 lat, od kiedy założył własną firmę transportową. Od początku zajmuje się przewozem odzieży, a od kilku lat pracuje na zlecenie Green Cargo. Ta działalność ma niszowy charakter wyjaśnia Bengt-Olov. Przez te wszystkie lata miałem dziewięć samochodów ciężarowych, wyłącznie marki Volvo. Skorzystałem podwójnie. Poznałem ludzi ze stacji obsługi i zawsze mogłem liczyć na doskonałe traktowanie. OD RAZU WIDAĆ, że Bengt-Olov Carlbom lubi swój samochód ciężarowy. Jest niemal pedantycznie zadbany. Lakier lśni, a wnętrze kabiny wygląda jak spod igły. Wszystko znajduje się na swoim miejscu, zaś czyste fotele z niebieskim welurowym obiciem zapraszają do środka. Ale tym, co Bengt-Olov lubi najbardziej w swoim samochodzie, jest skrzynia biegów I-Shift. Jest wspaniała pod każdym względem wręcz genialna! Mogę całkowicie skoncentrować się na obserwacji sytuacji na drodze i nie myśleć o zmianie biegów. Niekiedy pokonywanie wąskich uliczek w centrum miasta może być trudne. Dlatego Bengt-Olov wybrał samochód ciężarowy ze skrętną osią wleczoną. Jest również bardzo zadowolony z rozwiązania, które opracował wspólnie z firmą zabudowującą: Hydraulicznie sterowana, przesuwna rama podkontenerowa. Ułatwia przewóz kontenerów o różnych długościach. 28 lat w jednej branży czy po tym czasie bardziej interesujesz się modą? Przyznam się, że tak. Moja żona czasem mnie pyta, czy pojawiło się coś interesującego, a ja wtedy opowiadam jej np. jakie kolory będą modne w nadchodzącym sezonie. A więc chyba rzeczywiście moda coraz bardziej mnie interesuje. Fakty, Green Cargo Green Cargo realizuje przewozy kolejowe i drogowe. Firma posiada około 30 własnych terminali i centrów logistycznych i zatrudnia około 3000 pracowników w Skandynawii i innych krajach Europy. Do Green Cargo Fashion Logistics należy blisko jedna czwarta rynku dystrybucji odzieży w Szwecji. 18
Przyszłość Czy długie zestawy drogowe są sposobem na zredukowanie wpływu Europejskiego sektora transportowego na środowisko? Zdania na ten temat są podzielone. Kolejny krok w ochronie środowiska długie zestawy drogowe? Branża transportowa musi rozwiązać trudny problem: jak zredukować emisję zanieczyszczeń i równocześnie zaspokoić szybko rosnące potrzeby transportowe? TEKST: ULF WIMAN, ZDJĘCIA: CHRIS CHEADLE PROBLEMY ZWIĄZANE ze zmianami klimatycznymi i ochroną środowiska nabierają coraz większego znaczenia i żadna branża już nie może ich lekceważyć. Jednocześnie następuje radykalny wzrost potrzeb transportowych. Nad pogodzeniem konieczności redukcji emisji spalin ze zwiększonym popytem na transport intensywnie pracują najlepsi specjaliści. I mimo, że w ciągu ostatnich 20 lat udało się znacznie zmniejszyć emisję zanieczyszczeń przez samochody ciężarowe, wielu ludzi nadal uznaje ciężkie pojazdy za szkodliwe dla środowiska. Volvo Trucks podejmuje aktywne działania w celu rozwiązywania tych problemów. Nie wystarczy zastosować jeden środek mówi Ulf Ehrning, dyrektor działu Transport Policy & Research w Volvo 3P. Badamy różne paliwa alternatywne oraz metody zwiększania sprawności silników, a jednocześnie poszukujemy sposobów efektywniejszego wykorzystania samochodów ciężarowych poprzez skuteczniejsze zarządzanie transportem. Volvo Trucks promuje również dłuższe zestawy drogowe, umożliwiające wzrost wydajności transportu przy mniejszym oddziaływaniu na środowisko. W Europie dość istotne utrudnienia wynikają z różnych przepisów dotyczących dopuszczalnych długości i mas zespołów pojazdów w poszczególnych krajach. Szwecja i Finlandia wprowadzają tzw. system modułowy, w ramach którego do ruchu dopuszczone są zespoły pojazdów o długości całkowitej 25,25 m i dopuszczalnej masie całkowitej 60 t. W pozostałych krajach Unii Europejskiej obowiązuje limit długości 18,75 m i masy całkowitej 40/44 t. Na świecie dłuższe zestawy drogowe są wykorzystywane m.in. w Australii i Afryce Południowej, a nawet w USA. W Europie trwa ożywiona dyskusja nad dopuszczeniem systemu modułowego do ruchu na obszarze całego kontynentu. Problem ten jest nacechowany polityką, ponieważ stawia autostrady w opozycji do kolei wyjaśnia Ulf Ehrning. Ale ja uważam, że obydwa te sposoby transportu uzupełniają się. Aby zaspokoić przyszłe potrzeby transportowe, musimy doprowadzić do lepszej koordynacji przewozów drogowych i kolejowych po prostu wszystkie środki transportu muszą być maksymalnie efektywne. Korzyści dla środowiska, wynikające ze stosowania dłuższych zestawów drogowych są oczywiste. Zdaniem Ulfa Ehrninga: Chodzi o 1,7 miliona samochodów ciężarowych w całej Europie. Gdyby 35 procent z nich zostało zastąpionych systemami modułowymi, udałoby się zredukować emisję dwutlenku węgla o około 13 milionów ton rocznie. To tyle ile emitują łącznie wszystkie samochody osobowe w Szwecji. Kolejnym argumentem za wprowadzeniem dłuższych zestawów drogowych są ograniczone możliwości zwiększenia zdolności przewozowych kolei bez ponoszenia ogromnych nakładów finansowych. Długie zespoły pojazdów zapewnią zarówno większą wydajność, jak i mniejszy wpływ transportu drogowego na środowisko mówi Ulf Ehrning. Jestem przekonany, że akceptacja dla systemu modułowego będzie coraz większa i że za 10 lat zobaczymy długie, modułowe zestawy drogowe na drogach wielu europejskich krajów. Część państw rozpoczyna już przygotowania do ich wprowadzenia. W opinii Volvo Trucks, w przyszłości modułowe zestawy drogowe zostaną dopuszczone do ruchu na wyznaczonej sieci dróg, a znalezienie tych dróg ułatwiać będą mapy cyfrowe. W Szwecji Volvo rozpoczęło kolejny etap wdrażania długich zespołów pojazdów. Już trwają dyskusje o 32- metrowych zespołach pojazdów relacjonuje Ulf Ehrning. Kto wie, być może za kolejne 10 lat zobaczymy w Szwecji samochody ciężarowe przewożące dwa 40-stopowe kontenery? 19
SAMOCHÓD CIĘŻAROWY KONTRA JACHT FH16 a VO70 Tegoroczna edycja regat Volvo Ocean Race staruje 4 października. Konkurencja będzie ostrzejsza, a dystans do pokonania dłuższy niż kiedykolwiek wcześniej. Do budowy łodzi, w specyfikacji znanej jako Volvo Open 70, użyto najnowocześniejszych technologii. A jak wypada porównanie łodzi VO70 z klejnotem w koronie Volvo Trucks Volvo FH16? TEKST: ERIC LUNDEKRANS, ZDJĘCIA VOLVO OCEAN RACE I VOLVO TRUCKS w specjalnych zastosowaniach FH16 może holować ciężar o masie dochodzącej do 200 ton. Z łatwością może poruszać się po alpejskich drogach wyładowany dwiema łodziami Volvo Open 70, wraz z ich załogami i całym wyposażeniem. W przypadku Volvo Open 70 podobna próba oznaczałaby bilet w jedną stronę na dno oceanu. którą można hydraulicznie obracać o 40 stopni w każdą stronę. Rekord prędkości Volvo Open 70 to 524 mile morskie pokonane w ciągu 24 godzin, co oznacza średnią prędkość 43 km/h. Z najnowszym silnikiem D16E o mocy 660 KM, w pełni załadowane FH16 może utrzymywać prędkość dwukrotnie wyższą od prędkości Volvo Open 70. WYMIARY Łodzie Volvo Open 70 są szerokie na 4,7 5,7 metra i długie na 21,5 metra (70,5 stopy). Szczyt 32,5- metrowego masztu znajduje się na wysokości dziesiątego piętra. Długość FH16 z przyczepą zależy od kraju. W całej Unii Europejskiej nie może przekraczać 18,75 m, ale w Szwecji i Finlandii dopuszczalna długość całkowita wynosi 25,25 m. ŁADOWNOŚĆ I MASA WŁASNA Volvo Open 70 waży od 12,4 do 14 ton. Na drogach publicznych dopuszczalna masa pojazdu z ładunkiem wynosi od 40 do 60 ton, ale OSIĄGI Volvo Ocean 70 posiada 24 żagle mające za zadanie ujarzmić moc wiatru. Największy żagiel ma powierzchnię równą powierzchni dwóch kortów tenisowych. Aby jak najskuteczniej łapać wiatr w żagle, łódź Volvo Open 70 jest wyposażona w stępkę o masie 5,6 t, ZUŻYCIE PALIWA Pasat - tylko tyle potrzebuje Volvo Open 70, aby przepłynąć ocean. FH16 potrzebuje oleju napędowego. Ale potrafi do maksimum wykorzystać każda kroplę tego paliwa. Między innymi dlatego, że w drodze skrupulatnych badań w tunelu 20
aerodynamicznym, inżynierowie Volvo do minimum zredukowali aerodynamiczny opór pojazdu. BEZPIECZEŃSTWO W kwestii bezpieczeństwa przewagę ma FH16. Dzięki licznym systemom bezpieczeństwa ten samochód ciężarowy jest uznawany za lidera w tej dziedzinie. Jednym z najnowszych rozwiązań jest układ monitorowania reakcji kierowcy. Jeżeli kierowca ma trudności z utrzymaniem kierunku jazdy na wprost lub pojazd często zbliża się do linii wyznaczających pas ruchu, układ monitorujący włącza dźwiękowy sygnał ostrzegawczy i wyświetla komunikat tekstowy zalecający przerwę i odpoczynek. Podczas opływania Przylądka Dobrej Nadziei również konieczne jest najwyższe możliwe bezpieczeństwo. Załogi muszą obowiązkowo korzystać z kamizelek i kombinezonów ratunkowych. NAWIGACJA I KOMUNIKACJA Do monitorowania pozycji i bezpieczeństwa łodzi na poszczególnych etapach regat wykorzystywane jest łącze satelitarne Saffire. W sposób ciągły monitorowane są parametry takie jak pozycja, kurs i prędkość każdej łodzi. FH16, podobnie jak inne samochody ciężarowe Volvo, może być wyposażone w system informacji transportowej Volvo Dynafleet, umożliwiający nadzorowanie terminów dostaw, zużycia paliwa, ładunków i kierowców. KOMFORT FH16 z kabiną Globetrotter XL niewiele ustępuje apartamentom prezydenckim, zwłaszcza w porównaniu z kajutą Volvo Open 70 (tzw. pokładówką). Kabina samochodu ciężarowego została zaprojektowana z myślą o maksymalnej funkcjonalności i komforcie. Dorosła, wysoka osoba może z łatwością przyjąć pozycję wyprostowaną lub rozciągnąć się na leżance. Przestrzeń na łodzi Volvo Ocean Race dzielą pomiędzy siebie kabiny sypialne i spiżarnia. Na jednego członka załogi przypada mniej miejsca niż w budce telefonicznej. Fakty, Volvo Ocean Race Regaty Volvo Ocean Race rozegrano po raz pierwszy w 1973 r., wówczas znane były pod nazwą Whitbread Round the World Race. Siedem zespołów, które w tym roku staną do rywalizacji, pokonają łączny dystans 37 000 mil morskich, czyli 68 000 km to tak, jakby czterokrotnie pokonać drogę z Anglii do Australii. Start nastąpi w Alicante w Hiszpanii zaś metę wyznaczono w Sankt Petersburgu, w Rosji. Łodzie przepłyną pięć oceanów i zawiną do portów w dziesięciu krajach na czterech kontynentach. Najdłuższy etap potrwa około 35 dni. Szacuje się, że pokonanie całego dystansu zajmie załogom 103 dni. 21
Jak to działa Tranzystory w układzie nerwowym pojazdu Podzespoły elektroniczne przekształciły się w swego rodzaju centralny układ nerwowy współczesnego samochodu ciężarowego. Kluczową rolę w układzie pełnią tranzystory, dzięki którym wszystko, od świateł do hamulców i komputera pokładowego działa prawidłowo. Niewiarygodne, ale zależnie od wyposażenia pojazdu, w nowoczesnym samochodzie ciężarowym może występować nawet do 100 milionów tranzystorów. TEKST: ULF WIMAN, ZDJĘCIA: EIMANTAS BUZAS WYNALAZCY LAUREATAMI NAGRODY NOBLA Historia tranzystora sięga czasów drugiej wojny światowej i badań nad udoskonaleniem radaru. Za oficjalną datę narodzin tranzystora przyjmuje się grudzień 1947, kiedy to Walter Brattain, John Bardeen i William Shockley z amerykańskiego Bell Laboratories po raz pierwszy zaprezentowali swój wynalazek. W 1956 zostali uhonorowani Noblem w dziedzinie fizyki. Tranzystory są niezastąpionymi elementami wszystkich współczesnych urządzeń elektronicznych. Można je znaleźć we wszystkim, od ekspresów do kawy po komputery i samochody. PRZEŁĄCZNIK I WZMACNIACZ Tranzystor jest elementem półprzewodnikowym. Oznacza to, że w określonych warunkach, takich jak np. polaryzacja i wartość napięcia, przewodzi prąd elektryczny. Najważniejszą funkcją tranzystora jest wzmacnianie sygnałów (obwody analogowe) lub odłączanie albo przełączanie obwodów (obwody cyfrowe). Istnieje wiele typów tranzystorów, różniących się między sobą kształtem i wielkością. Tranzystory klasyfikuje się według metody produkcji, użytego materiału i obszaru zastosowania. MILIONY NA MALEŃKIEJ POWIERZCHNI Mimo, że tranzystory mogą być wykorzystywane pojedynczo, zazwyczaj łączy je się w grupy z innymi elementami elektronicznymi w postaci tzw. układów scalonych, zamkniętych we wspólnej obudowie. Jeden układ scalony może zawierać miliony tranzystorów, upakowanych na powierzchni zaledwie centymetra kwadratowego. Możliwość masowej produkcji układów scalonych zapoczątkowała błyskawiczny rozwój branży elektronicznej. OD TELEFONÓW DO SAMOLOTÓW Układy scalone są elementem mikroprocesorów i bardziej zawansowanych układów, zwanych mikrokontrolerami, stanowiących trzon wielu systemów elektronicznych stosowanych np. w telefonach komórkowych czy samolotach. Mikrokontroler to inaczej mikrokomputer zawierający procesor, pamięć, szynę I/O (we/wy), zegar systemowy i przetwornik analogowocyfrowy, zintegrowane w jednym układzie scalonym. Mikrokontrolery często mają postać zamkniętych układów, które nie wymagają modyfikacji ich oprogramowania przez użytkownika. OKOŁO 30 MIKROKONTROLERÓW Wraz ze wzrostem ilości funkcji sterowanych elektrycznie lub elektronicznie wzrasta liczba mikrokontrolerów w pojazdach. W nowoczesnym samochodzie ciężarowym znajduje się około 30 mikrokontrolerów, komunikujących się ze sobą za pośrednictwem kilku magistral. Mikrokontrolery sterują m.in. tak ważnymi elementami i funkcjami, jak prędkość obrotowa silnika, hamulce, zmiana biegów, zawieszenie, oświetlenie, centralny zamek i podnośniki szyb. Dzięki mikrokontrolerom mogły powstać nowoczesne systemy bezpieczeństwa w pojazdach. 22
VTMpl_3-08_23 29.08.2008 15:40 Page 23 ja i moje volvo Jerzy Zieliński TEKST ALEKSANDRA RZECKA ZDJĘCIA MAKSYMILIAN RIGAMONTI JAKO ZAWODOWY KIEROWCA pracuje 36 lat. W tym czasie przeżył wiele przygód. By ratować przewożony towar, nieraz ryzykował życie. Szczególnie w latach 70. i 80., kiedy woził sprzęt rtv do Związku Radzieckiego. Tu trzeba mieć odwagę i umieć żyć w drodze, inaczej nie ma mowy o takiej pracy mówi z dumą. To jednak tylko jedna strona pracy za kółkiem. Na co dzień to bardzo przyjemne zajęcie. Dzięki podróżowaniu po całym kontynencie Jerzy mógł wiele zwiedzić. Zjechał Europę wzdłuż i wszerz. Poznał też wielu ciekawych ludzi. Mnóstwo spraw mogłem załatwić o wiele szybciej niż inni. Wszędzie miałem znajomych i wiedziałem, do kogo się udać tłumaczy. Całe życie jeździł ciężarówkami. Dopiero teraz, po wielu latach zadecydował się coś zmienić. Rezygnacja z jeżdżenia po świecie za kierownicą Volvo nie była łatwa. Nie porzucił tego jednak całkowicie. Obecnie obsługuje ciężki sprzęt do prac ziemnych firmy Volvo. Jerzy Zieliński jeździ Volvo F12 23
VTMpl_3-08_2425 29.08.2008 15:43 Page 24 KOMFORT PRZEDE WSZYSTKIM VOLVO wozi VOLVO Jak kupić ciężarówkę w Hiszpanii i odebrać ją w Polsce z zerowym przebiegiem? Adam Fijał to wie. I na tym polega sukces jego firmy. TEKST IRENA WISZNIEWSKA W1998 Adam Fijał z ATF nawiązał współpracę z ATB Truck w Błoniu, wówczas największym dealerem Volvo. Wtedy wszyscy wozili na kołach wspomina. Nie było łatwo przekonać do czegoś nowego. Starałem się udowodnić, że ciężarówka przetransportowana na samochodzie będzie miała zerowy przebieg i zero uszkodzeń, przy porównywalnych kosztach. ZDJĘCIA MAKSYMILIAN RIGAMONTI W 2008 roku, dziesięć lat później, pan Fijał stoi na czele potężnej floty 60 autotransporterów i dla przyjemności projektuje zabudowy podwozia tak, by podwyższyć ich opłacalność. DEKADA VOLVO tak można by nazwać ten okres działalności firmy. W 2000 roku ATF wygrało przetarg na przewóz samochodów Volvo z fabryki we Wrocławiu do dealerów na terenie Polski. Konkurent był groźny, ale dostarczył pojazdy w 40 godzin, podczas gdy kierowcom z ATF zajęło to tylko 12 godzin. Następny zwycięski przetarg Adam Fijał zapisał na swoje konto w 2002 roku, gdy Volvo szukało przewoźnika do transportu pojazdów z Belgii. Tym razem z powodów formalnych przystąpił do niego wspólnie z przedsiębiorstwem hiszpańskim. I znowu sukces. Pochwalę się mówi pan Fijał. Posiadaliśmy zaledwie pięć autotransporterów, ale mieliśmy doświadczenie i cieszyliśmy się dobrą opinią. Już wtedy byliśmy uznawani za jedną z najrzetelniejszych firm w Europie. Hiszpanie dostarczali wozy do granicy, ATF przejmowało je w Słubicach. W trakcie trwania kontraktu ogłoszono globalny przetarg na całą Europę. ATF ponownie się popisało, tym razem samodzielnie: To był taki moment, gdy poczuliśmy się zauważeni i docenieni przez Volvo opowiada pan Fijał. SUKCES WYMUSIŁ ROZWÓJ. W Polsce średni dystans z fabryki do klienta wynosił 400 km, a w Belgii 1350 km. Poza tym po wejściu do Unii, gdy zniknęły kolejki na granicach, autotransportery 24