Kompetencje konsumentów w zakresie odpowiedzialnej konsumpcji żywności Wykonanie: Monika Antolak Angelika Dworska Izabela Grabowska Zarządzanie rok 3
Spis treści: 1. Czym jest odpowiedzialna konsumpcja? 2. Co to znaczy, że produkt spełnia kryteria "odpowiedzialności"? 3. Cztery rodzaje odpowiedzialnych zakupów 4. Odpowiedzialna konsumpcja wyniki badań 5. Kupuj odpowiedzialnie!
Odpowiedzialna (zrównoważona) konsumpcja Podejmowanie decyzji zakupowych z uwzględnieniem wszelkich konsekwencji, jakie niosą ze sobą wydobycie surowców oraz produkcja, dystrybucja, użytkowanie i utylizacja danego towaru.
Każdy z tych procesów ma wpływ na środowisko przyrodnicze i otoczenie społeczne: negatywny wpływ (np. degradacja przyrody, łamanie praw człowieka, łamanie praw pracowniczych), pozytywny wpływ (np. poprawa losu ludzi, ochrona przyrody).
Trzy podstawowe pytania odpowiedzialnego konsumenta 1. Z czego i w jakim procesie powstał dany produkt? 2. Kto i w jakich warunkach go wyprodukował? 3. Jak jego użytkowanie i utylizacja wpływa i wpłynie na środowisko i otoczenie społeczne?
Przy braku odpowiednich regulacji prawnych, słabo rozwiniętych strukturach państwowych oraz słabości organizacji społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów, wywołuje to wiele naruszeń społecznych i środowiskowych w łańcuchach dostaw globalnych firm:
1. transfer brudnych technologii, polegający na przenoszeniu tych elementów produkcji i utylizacji (wydobycie, spalanie i składowanie odpadów), które w krajach rozwiniętych wymagałyby poniesienia wysokich nakładów na ochronę środowiska, 2. łamanie praw człowieka i praw pracowniczych, np.: ignorowanie praw ludności tubylczej, wypłacanie głodowych wynagrodzeń, często poniżej ustawowego minimum, zatrudnianie nieletnich, dyskryminacja kobiet w miejscu pracy, narzucanie obowiązkowych i często bezpłatnych nadgodzin w wymiarze niezgodnym z prawem, krótkoterminowe kontrakty, brak odprowadzania składek zdrowotnych i emerytalnych, brak urlopu macierzyńskiego,
Co to znaczy, że produkt spełnia kryteria "odpowiedzialności"? Postawa lub produkt, którego wyprodukowanie nie wiązało się z łamaniem praw człowieka, praw pracowniczych oraz degradacją środowiska przyrodniczego. Odpowiedzialna konsumpcja (i produkcją) to takie działanie, kiedy producent aktywnie przyczynia się do polepszenia losu ludzi i do ochrony środowiska naturalnego.
Codzienny wybór Wspieranie polskich producentów Ochrona środowiska naturalnego, ograniczenie: Emisji spalin - transport Prąd - magazynowanie Chemizacji niezbędnej do transportu żywności
Marnowanie żywności w Polsce W Polsce marnuje się blisko 9 mln ton żywności: produkcja marnuje blisko 6,6 mln ton odpadów żywnościowych, gospodarstwa domowe ponad 2 mln ton, inne źródła to 0,35 mln ton 5 pozycja Polski wśród państw marnujących jedzenie w Unii Europejskiej (za Wielką Brytanią, Niemcami, Francją i Holandią). Źródło: Eurostat 2006r.
Główne przyczyny marnowania żywności Przegapienie terminu przydatności do spożycia Niewłaściwe przechowywanie Zakup złego jakościowego posiłku Zbyt duże porcje posiłków Zbyt duże zakupy Brak pomysłów na wykorzystanie składników do różnych dań
Najbardziej nieodpowiedzialni Ludzie młodzi Dobrze wykształceni Mieszkający w wielkich miastach Im lepsze warunki materialne, tym częstsze marnotrawstwo Źródło: badania CBOS 2005r
Cztery rodzaje odpowiedzialnych zakupów: 1. Wybór danych kategorii produktów 2. Unikanie kupowania danych kategorii produktów 3. Koncentracja na poszczególnych firmach 4. Całościowe podejście
Wybór danych kategorii produktów Wybór konkretnych produktów, takich jak np. ekologiczne truskawki.
Unikanie kupowania danych kategorii produktów Unikanie kupowania produktów, do których mamy krytyczny stosunek, np. jajek z chowu klatkowego czy samochodów spalających duże ilości paliwa.
Koncentracja na poszczególnych firmach Unikanie kupowania produktów firm, które w swej działalności naruszają określone standardy społeczne i środowiskowe, a wybieraniu przedsiębiorstw, kierujących się nie tylko chęcią zysku ekonomicznego, ale także zasadami dotyczącymi środowiska naturalnego i etyki.
Całościowe podejście Oznacza ono ocenę firm oraz produktów pod względem przestrzegania przez nich praw człowieka, standardów środowiska itd. i wybór takich produktów, które w największym stopniu spełniają określone kryteria społeczne i ekologiczne.
KUPUJ I KONSUMUJ ODPOWIEDZIALNIE
Przykłady firm wspierających odpowiedzialną konsumpcję
Odpowiedzialna konsumpcja wyniki badań(1) Na zlecenie Polskiej Zielonej Sieci Interaktywny Instytut Badań Rynkowych / Grupa Gemius SA przeprowadził badanie w celu określenia postaw polskich internautów wobec odpowiedzialnej konsumpcji. Uwzględniono rynek odzieżowy. Celem badania była ocena wpływu kampanii PZS na opinie, postawy i zachowania internautów w zakresie odpowiedzialnego kupowania.
Odpowiedzialna konsumpcja wyniki badań(2) Badaniem zostało objętych 1000 internautów w wieku powyżej 15 lat. Badanie zostało zrealizowane metodą CAWI Real Time Sampling w dniach 16 lipca 2010-21 lipca 2010. Badanie wskazuje na niejednoznaczne rozumienie pojęcia "odpowiedzialnej konsumpcji".
Odpowiedzialna konsumpcja wyniki badań(3) 52% 40% Tak, kupuję produkty i usługi w sposób odpowiedzialny Nie spotkałem się z takim pojęciem Nie potrafię udzielić odpowiedzi 8%
Odpowiedzialna konsumpcja wyniki badań(4) W świadomości wspomaganej odpowiedzialna konsumpcja kojarzyła się przede wszystkim z: kupowaniem produktów wytworzonych w sposób przyjazny dla środowiska (75% badanych) Kupowaniem produktów, których powstanie nie wiązało się z łamaniem praw człowieka (65% badanych).
Odpowiedzialna konsumpcja wyniki badań(5) Odsetek deklarujących kontakt z odpowiedzialną konsumpcją był większy wśród kobiet niż mężczyzn oraz w starszych grupach wiekowych (45+). Wielu (17%) respondentów, szczególnie kobiet, kojarzyło odpowiedzialną konsumpcję z kupowaniem tylko tego co potrzebne i wiadomego pochodzenia (dojrzałe decyzje zakupowe).
Odpowiedzialna konsumpcja wyniki badań(6) Najczęstszym medium styku z informacjami na temat odpowiedzialnej konsumpcji był Internet (36%) i telewizja (25%). Podobnie często (24%) deklarowano kontakt z informacjami w gazetach i czasopismach. 9% spośród stykających się z informacjami na temat odpowiedzialnej konsumpcji w sieci pamiętało je ze strony PZS www.ekonsument.pl. Podobny odsetek respondentów spotykał się z tego typu informacjami w serwisach społecznościowych (np. facebook).
Znaki na jakie warto zwrócić uwagę
Kupuj odpowiedzialnie! Ograniczaj konsumpcję Rób zakupy blisko swego miejsca zamieszkania Oszczędzaj i inwestuj w sposób odpowiedzialny Kupuj produkty używane oraz z recyclingu
Bibliografia: 1. http://ekonsument.pl/a105_odpowiedzialna_konsumpcj a.html 2. http://www.ekonsument.pl/a700_odpowiedzialna_kons umpcja_wsrod_polakow_%e2%80%93_wyniki_badan _pzs.html 3. http://www.biznesodpowiedzialny.pl/index.php/bazawiedzy/odpowiedzialna-konsumpcja 4. http://www.biokurier.pl/component/content/article/39- strona-glowna/artykuy-gowna/361-swiadomakonsumpcja-polska-badania 5. http://www.niemarnuje.pl/marnowanie-zywnosci.html
Dziękujemy za uwagę!