GRUNDFOS INSTRUKCJE. Vaccuperm VGA-117. Regulator dozowania gazu. Instrukcja montażu i eksploatacji

GRUNDFOS INSTRUKCJE Vaccuperm VGA-117 Regulator dozowania gazu Instrukcja montażu i eksploatacji

Deklaracja zgodności Deklaracja zgodności Deklaracja zgodności WE My, Grundfos, oświadczamy z pełną odpowiedzialnością, że nasze wyroby Vaccuperm VGA-117, których deklaracja niniejsza dotyczy, są zgodne z następującymi wytycznymi Rady d/s ujednolicenia przepisów prawnych krajów członkowskich WE: Dyrektywa Maszynowa (2006/42/EC). Zastosowana norma: EN ISO 12100:2010 Dyrektywa Niskonapięciowa (LVD) (2006/95/EC). Zastosowana norma: EN 60204-1:2006/A1:2009 Dyrektywa EMC (2004/108/EC). Zastosowane normy: EN 61000-6-1:2007 EN 61000-6-3:2007 EN 55014-1:2006 + A1:2009 EN 55014-2:1997 + A1:2001 + A2:2008 Inne zastosowane przepisy: DIN 19606:2010. Pfinztal, 1 marca 2011 Ulrich Stemick Technical Director Grundfos Water Treatment GmbH Reetzstr. 85, D-76327 Pfinztal, Germany Osoba uprawniona do opracowania dokumentacji technicznej i podpisania deklaracji zgodności WE. 2

Polski (PL) Instrukcja montażu i eksploatacji SPIS TREŚCI Strona 1. Zasady bezpieczeństwa 3 1.1 Symbole stosowane w tej instrukcji 3 1.2 Wskazówki dotyczące bezpiecznego postępowania z chlorem 3 1.3 Sprzęt ochronny 4 1.4 Pierwsza pomoc w razie wystąpienia wypadku 4 1.5 Obsługa zbiorników z chlorem 5 1.6 Chlorownie 6 2. Wstęp 7 2.1 Prawidłowe użytkowanie 7 2.2 Niewłaściwe użytkowanie 7 2.3 Kwalifikacje użytkowników 7 2.4 Zakres odpowiedzialności operatora 7 2.5 Konserwacja i personel serwisowy 7 2.6 Klucz oznaczeń typu regulatora dozowania VGA-117 8 2.7 Transport i składowanie 8 2.8 Wypakowywanie 8 3. Dane techniczne 9 3.1 Dane ogólne techniczne 9 3.2 Wydajność dozowania 9 3.3 Osprzęt 9 3.4 Wymiary 9 3.5 Dane elektryczne serwomotora 10 3.6 Dane fizyczne i chemiczne chloru 11 4. Budowa i działanie 11 4.1 Opis urządzenia 11 4.2 Zasada działania 12 5. Montaż 13 5.1 Wybór przewodów podciśnienia 13 5.2 Podłączenie regulatora dozowania 14 5.3 Podłączenie zewnętrznego sterownika do serwomotora ze sterowaniem analogowym 14 5.4 Podłączenie zewnętrznego sterownika do serwomotora z potencjometrem odwrotnie proporcjonalnym 16 5.5 Przykładowa instalacja 17 6. Uruchomienie 17 6.1 Sprawdzić szczelność 17 6.2 Pobieranie chloru 18 7. Praca 19 7.1 Załączenie systemu dozowania chloru gazowego 19 7.2 Ustawienie wydajności dozowania 19 7.3 Odczytywanie wartości wydajności dozowania 19 7.4 Serwomotor 20 7.5 Wyłączanie systemu dozowania chloru gazowego 20 7.6 Wymiana zbiornika chloru podczas pracy systemu 20 8. Konserwacja 20 9. Przegląd zakłóceń 21 10. Utylizacja 22 Przed montażem należy przeczytać niniejszą instrukcję montażu i eksploatacji. Wszelkie prace montażowe powinny być wykonane zgodnie z przepisami lokalnymi i z zachowaniem ogólnie przyjętych zasad montażu urządzeń elektromechanicznych. 1. Zasady bezpieczeństwa Niniejsza instrukcja montażu i eksploatacji zawiera ważne informacje dla użytkownika związane z produktem: Dane techniczne Wskazówki związane z pierwszym uruchomieniem i eksploatacją Wskazówki bezpieczeństwa. Jeżeli wymagane są informacje szczegółowe lub pojawił się inny problem, który nie jest opisany w tej instrukcji, prosimy o kontakt z firmą Grundfos. 1.1 Symbole stosowane w tej instrukcji Instrukcja ta zawiera następujące znormalizowane informacje omożliwych ryzykach resztkowych: UWAGA RADA Podane w niniejszej instrukcji wskazówki bezpieczeństwa, których nieprzestrzeganie może stworzyć zagrożenie dla życia i zdrowia, oznakowano specjalnie ogólnym symbolem ostrzegawczym "Znak bezpieczeństwa wg DIN 4844-W00". Symbol ten znajduje się przy wskazówkach bezpieczeństwa, których nieprzestrzeganie stwarza zagrożenie dla maszyny lub jej działania. Tu podawane są rady i wskazówki ułatwiające pracę lub zwiększające pewność eksploatacji. 1.2 Wskazówki dotyczące bezpiecznego postępowania z chlorem 1.2.1 Zagrożenia powodowane przez chlor gazowy Toksyczny przy wdychaniu. Drażniący dla oczu, układu oddechowego i skóry. Powoduje krztusiec, duszności i łzawienie. Lekkie oddziaływanie paraliżujące na centralny układ nerwowy. Stężenie większe od 10 ppm chloru gazowego w powietrzu wdychanym powoduje poważne zagrożenia dla życia. Wdychanie powietrza o wysokim stężeniu chloru gazowego przez dłuższy okres czasu jest śmiertelne. 1.2.2 Zagrożenia powodowane przez chlor ciekły Powoduje oparzenia skóry. Powoduje zaczerwienienia i tworzenie się pęcherzy. 1.2.3 Zasady postępowania Wymieniać zbiorniki z chlorem wyłącznie w maskach przeciwgazowych. Do pomieszczeń zanieczyszczonych wchodzić wyłącznie w ubraniu ochronnym i z założoną maską oddechową ze sprężonym powietrzem. W przypadku wycieku należy mieć założoną cały czas maskę przeciwgazową, jeśli to możliwe. Obserwować kierunek wiatru. Polski (PL) 3

Polski (PL) 1.3 Sprzęt ochronny 1.3.1 Sprzęt ochrony osobistej Kierownictwo chlorowni musi zapewnić personelowi obsługującemu odpowiedni sprzęt oddechowy (maskę przeciwgazową o pełnej widoczności), dopasowaną do osoby, oznaczoną nazwiskiem, z filtrem pochłaniającym chlor (B2P3) i przynajmniej z 1 filtrem zapasowy na maskę przeciwgazową. Sprzęt ochronny należy przechowywać w łatwo dostępnym miejscu poza pomieszczeniami chlorowni. W przypadku instalacji z beczkami z chlorem muszą być dostępne przynajmniej 2 ubrania ochronne z maskami oddechowymi ze sprężonym powietrzem. 1.3.2 Obowiązki kierownictwa Zapoznanie personelu wykonującego prace z obsługą sprzętu ochronnego. Personel obsługujący musi regularnie używać sprzętu ochronnego lub uczestniczyć w ćwiczeniach przynajmniej co 6miesięcy. Filtry w maskach gazowych muszą być regularnie wymieniane po upłynięciu daty ważności nie później niż 6 miesięcy po otwarciu (oznaczyć datę otwarcia na filtrze) po kontakcie z chlorem. Przestrzeganie zakazów zatrudniania zgodnie z lokalnymi przepisami. 1.3.3 Magazyn sprzętu ochronnego Poza pomieszczeniami chlorowni W dobrze widocznym miejscu Łatwo dostępny w dowolnej chwili Zabezpieczony przed pyłem i wilgocią. 1.4 Pierwsza pomoc w razie wystąpienia wypadku 1.4.1 Pierwsza pomoc po przedostaniu się chloru do płuc podczas oddychania 1. Zachować spokój. 2. Wyprowadzić poszkodowane osoby z obszaru niebezpiecznego. 3. Osoby udzielające pomocy muszą używać sprzętu ochrony osobistej. 4. Natychmiast zdjąć zanieczyszczoną odzież. 5. Uspokoić poszkodowane osoby i ogrzewać je kocami. 6. Dostarczyć świeże powietrze; jeśli to możliwe, użyć aparatu tlenowego do oddychania. Nie wykonywać sztucznego oddychania metodą usta-usta! 7. Wezwać karetkę pogotowia lub ostrożnie odwieźć do szpitala W pozycji leżącej W pozycji siedzącej w przypadku trudności w oddychaniu Podać chlor jako przyczynę wypadku. 1.4.2 Pierwsza pomoc w przypadku oparzenia skóry 1. Zachować spokój. 2. Natychmiast zdjąć zanieczyszczoną odzież. 3. Przemyć skórę dużą ilością wody. 4. Obandażować ranę opatrunkiem jałowym. 5. Uzyskać pomoc medyczną. Podać chlor jako przyczynę wypadku. 1.4.3 Pierwsza pomoc w przypadku oparzenia oczu 1. Zachować spokój. 2. Przemyć dużą ilością wody oparzone oczy osoby poszkodowanej znajdującej się w pozycji leżącej. W razie potrzeby chronić zdrowe oko. Szeroko otworzyć powieki, wykonywać ruchy okiem we wszystkie strony. 3. Uzyskać pomoc okulisty. Podać chlor jako przyczynę wypadku. 1.4.4 Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń wewnętrznych 1. Zachować spokój. 2. Pić wodę małymi łykami. Jeśli to możliwe, zażyć węgiel leczniczy. 3. Uzyskać pomoc medyczną. Podać chlor jako przyczynę wypadku. 4

1.5 Obsługa zbiorników z chlorem 1.5.3 Podstawowe zasady postępowania Chlor jest przechowywany w szarych butlach stalowych lub beczkach znajdujących się w zamkniętych pomieszczeniach. Ze względów bezpieczeństwa zbiorniki z chlorem są napełnione tylko w 95 %. Typ gazu, masa, właściciel, data produkcji i data ostatniej kontroli powinny znajdować się w widocznym miejscu na zbiorniku. Należy sprawdzić: Ognioodporność zbiorników chloru. Zabezpieczyć zbiorniki przed oddziaływaniem ciepła i promieni słonecznych. Zbiorniki z chlorem nie powinny być modyfikowane i naprawianie przez użytkownika. Pełne i puste zbiorniki powinny być zamknięte. 1.5.1 Butle stalowe Zawartość: 50 kg lub 65 kg Pobieranie chloru gazowego ze stojącej pionowo butli z wykorzystaniem zaworu. 1 2 3 Rys. 1 Poz. Typ butli Opis Niespawana butla z chlorem Spawana butla z chlorem TM04 0693 0908 Obsługiwać zbiorniki z chlorem mogą wyłącznie doświadczone osoby posiadające odpowiednią praktykę. Zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa obowiązujących dla zbiorników z chlorem. Obchodzić się ze zbiornikami ostrożnie, nie rzucać nimi! Zabezpieczyć zbiorniki przed przewracaniem się lub toczeniem, np. przy pomocy łańcuchów lub klamr mocujących. Zabezpieczyć zbiorniki przed bezpośrednim działaniem światła słonecznego i temperaturami przekraczającymi 50 C. Transportować zbiorniki wyłącznie z nakrętką zabezpieczającą zawór i kołpakiem ochronnym. Te zasady odnoszą się zarówno do pełnych, jak i pustych zbiorników, ponieważ puste zbiorniki zawierają resztki chloru znajdującego się pod ciśnieniem. 1.5.4 Obowiązujące przepisy Należy przestrzegać lokalnych przepisów dotyczących obsługi, transportu i przechowywania chloru. W Niemczech obowiązują następujące przepisy: Przepisy dotyczące zapobiegania wypadkom "Chlorowanie wody" (GUV-V D5) z instrukcjami procesowymi Przepisy dotyczące miejsc pracy (ArbStättV) Przepisy techniczne dotyczące gazów pod ciśnieniem (TRG 280, 310 i 330) Eksploatacja wanien (BRG 108) Systemy dozowania chloru gazowego do instalacji uzdatniania wody (DIN 19606) Chlor do uzdatniania wody (DIN 19607). Polski (PL) 1 Kołpak ochronny 2 Zawór 3 Klamra mocująca 1.5.2 Beczki z chlorem Zawartość: 500 kg lub 1000 kg Pobieranie chloru gazowego z wykorzystaniem przewodu wznoszącego z zaworem. Pobieranie chloru ciekłego z wykorzystaniem przewodu opadającego z zaworem. 1 6 3 4 2 3 4 5 TM04 0694 2011 Rys. 2 Typ beczki Poz. Opis 1 Przewód wznoszący do pobierania chloru gazowego 2 Zawór do pobierania chloru gazowego 3 Zawór do pobierania chloru ciekłego 4 Przewód opadający do pobierania chloru ciekłego 5 Obręcz gumowa 6 Znak dopasowania beczki 5

Polski (PL) 1.6 Chlorownie Chlorownia to pomieszczenie, gdzie znajdują się systemy dozowania chloru gazowego i/lub zbiorniki z chlorem. Chlor w tych pomieszczeniach jest pod ciśnieniem. 1.6.1 Wymagania dotyczące chlorowni Wszystkie pomieszczenia, w których znajduje się chlor powinny spełniać następujące wymagania: Nie powinny być połączone z innymi pomieszczeniami oraz muszą być gazoszczelne i ognioodporne. Pomieszczenie musi być położone na poziomie gruntu, suche i klimatyzowane. Zalecana temperatura w pomieszczeniu 18-20 C. Temperatura nie powinna być niższa od 0 C oraz wyższa od 50 C. Końce przewodów nadciśnieniowych urządzeń dozujących nie mogą znajdować się na wolnym powietrzu. Otwory wentylacyjne wyprowadzone na otwarte powietrze muszą być ograniczone do 2 x 20 cm 2. Należy zamontować odpowiednie urządzenia wyciągowe z systemami absorpcji skierowanymi w dół. Nie może być możliwości przedostania się chloru gazowego do leżących niżej pomieszczeń, szybów, otworów, kanałów lub otworów zasysających systemów wentylacyjnych. Chlorownie muszą być wyposażone w wodny system tryskaczowy w celu strącenia wydostającego się chloru gazowego. System zraszania musi posiadać odpływ z syfonem. Musi być możliwa obsługa ręczna z zewnątrz pomieszczeń, w których znajduje się chlor. Musi być zamontowany system ostrzegawczy o chlorze gazowym z alarmem wizualnym i akustycznym połączony z wodnym systemem tryskaczowym z systemem ostrzegawczym aktywującym się automatycznie po wyłączeniu (np. w celu wymiany zbiornika). Podłoga w chlorowni musi być równa, wyjście nie może być położone poniżej poziomu gruntu a jego wysokość większa od wysokości rampy rozładunkowej. 1.6.2 Oznakowanie pomieszczeń, w których znajduje się chlor Wg DIN 4844 następujące znaki ostrzegawcze muszą być zamocowane przy wejściu do pomieszczenia z chlorem: Rys. 4 Znak ostrzegawczy i znak dodatkowy "Stacja chlorowania: Wejście tylko dla uprawnionego personelu" Wewnątrz pomieszczenia musi znajdować się znak nakazu "Założyć maskę gazową" oraz "Instrukcja pierwszej pomocy w przypadku zatrucia chlorem gazowym". Rys. 5 Znak nakazu (DIN 4844) TM04 0699 0908 TM04 0701 0908 TM04 0704 0908 Rys. 3 Wymagania dotyczące chlorowni Chlorownia musi mieć bezpośrednie wyjście na wolne powietrze. Drzwi muszą być zamykane, otwierać się na zewnątrz i posiadać możliwość otwarcia od wewnątrz bez użycia klucza. W pomieszczeniach, w których znajduje się chlor nie mogą stale przebywać ludzie. Jedzenie, picie lub przechowywanie jedzenia w tych pomieszczeniach jest zabronione. 6

2. Wstęp 2.1 Prawidłowe użytkowanie Regulator dozowania VGA-117 jest przeznaczony do dozowania chloru gazowego w przewodach podciśnieniowych. 2.2 Niewłaściwe użytkowanie Bezpieczna praca urządzenia jest zapewniona tylko, jeżeli jest ono użytkowane zgodnie z przeznaczeniem. Użytkowanie niezgodne z przeznaczeniem jest niedozwolone imoże być przyczyną zwolnienia firmy Grundfos z odpowiedzialności za powstałe z tego powodu skutki. Polski (PL) Samowolne modyfikacje konstrukcyjne systemu mogą być przyczyną poważnych uszkodzeń sprzętu i obrażeń ciała. Zabrania się otwierania, modyfikowania, zmian konstrukcji, mostkowania, usuwania, omijania iwyłączania elementów, zwłaszcza sprzętu ochronnego. 2.3 Kwalifikacje użytkowników System może być obsługiwany wyłącznie przez wyszkolony i wykwalifikowany personel posiadający odpowiednią wiedzę techniczną na temat działania systemów dozowania chloru gazowego. Personel musi być zapoznany z odpowiednimi przepisami prawnymi, bezpieczeństwa pracy i zapobiegania wypadkom oraz z obowiązującymi zasadami praktyki inżynierskiej, w takim zakresie aby mógł ocenić bezpieczeństwo pracy systemu dozowania chloru gazowego. Użytkownik jest odpowiedzialny za eksploatację i kontrolę urządzenia w miejscu instalacji. Odpowiedzialność użytkownika: Zapoznanie się z instrukcją obsługi przed rozpoczęciem pracy urządzenia. Uczestnictwo w szkoleniu prowadzonym przez wykwalifikowany personel z firmy Grundfos w zakresie obsługi systemu. Zapewnić przestrzeganie w miejscu montażu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dostarczyć wszystkim użytkownikom i personelowi serwisowemu obsługującemu system i chemikalia odzież ochronną zgodną z lokalnymi przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. 2.4 Zakres odpowiedzialności operatora Operator urządzenia jest odpowiedzialny za: Zapewnienie dostępności instrukcji w bezpośrednim sąsiedztwie systemu przez cały okres jego eksploatacji. Spełnić wymagania dotyczące montażu określone przez producenta (wymagane łączniki i złącza wody, warunki otoczenia, połączenie elektryczne, w razie potrzeby: rurę zabezpieczającą przewodu dozującego oraz akustyczne lub optyczne urządzenie ostrzegawcze). Zapewnienie regularnej kontroli, konserwacji i serwisowania przewodów wodnych i armatury. Uzyskać urzędowe zezwolenie na przechowywanie chemikaliów, jeśli jest potrzebne. Przeszkolenia użytkowników w obsłudze systemu. Zapewnić przestrzeganie lokalnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu montażu systemu. Zaopatrzenie wszystkich użytkowników i personelu serwisowego w odzież ochronną (maska ochronna, rękawice, fartuch ochronny). 2.5 Konserwacja i personel serwisowy System może być obsługiwany i serwisowany tylko przez upoważniony personel serwisowy firmy Grundfos. 7

Polski (PL) 2.6 Klucz oznaczeń typu regulatora dozowania VGA-117 Klucz oznaczeń typu służy do identyfikacji urządzenia, nie do konfiguracji. Kod Przykład VGA-117-1000 /5 -M O, N VGA Vaccuperm Gas Advanced Wydajność dozowania 500 25-500 g/h 1000 50-1.000 g/h 2000 100-2.000 g/h 4000 200-4.000 g/h 6000 300-6.000 g/h 8000 400-8.000 g/h 10000 500-10.000 g/h Przyłącze wejściowe i wyjściowe 1 Wąż PE 8/11 2 Wąż PE 10/14 3 Rura PVC DN15 (d 20) Ustawienie wydajności dozowania M A B Ręczne Automatyczne, 230-240 V, 50/60 Hz Automatyczne, 110-115 V, 50/60 Hz Sterowanie 0 Bez 1 4-20 ma 2 Bezpośrednio Regulator różnicy ciśnień Y N Tak, z próżniomierzem Nie 2.7 Transport i składowanie Transportować ostrożnie, nie rzucać! Przechowywać w suchym i chłodnym miejscu. 2.8 Wypakowywanie Podczas rozpakowywania zwrócić uwagę na następujące elementy: Zakres dostawy musi być kompletny. Do elementów, przez które przepływa gaz nie może dostać się wilgoć i substancje obce. Elementy systemu dozowania zamontować tak szybko, jak to możliwe po rozpakowaniu. 8

3. Dane techniczne 3.1 Dane ogólne techniczne 3.2 Wydajność dozowania Tolerancja ± 4 % górnego zakresu Dozwolone medium Cl 2 Zakres nastaw 1:20 Dozwolony regulator próżni VGA-111, VGA-146 (do 4000 g/h) Przepływomierz Masa Przewód podciśnieniowy pomiędzy regulatorem dozowania a wtryskiwaczem Typu pływakowego, kulka w rurce pomiarowej, długość rurki pomiarowej 190 mm. Bez serwomotora: 2,6 kg Z serwomotorem: 4,2 kg Wąż PE 8/11 lub 10/14 Przewód PVC DN 15 (d20) 50-1.000 g/h 2-50 lbs/dzień 100-2.000 g/h 5-100 lbs/dzień 200-4.000 g/h 10-210 lbs/dzień 300-6.000 g/h 15-310 lbs/dzień 400-8.000 g/h 20-420 lbs/dzień 500-10.000 g/h 30-520 lbs/dzień 3.3 Osprzęt Poniższy osprzęt nie należy do zakresu dostawy standardowej: Węże o różnej długości Płyta montażowa do montażu naściennego przy zmianie zbiorników Woda amoniakalna do sprawdzania szczelności. Polski (PL) 3.4 Wymiary Ø 6 107 Ø 6 375 400 575 600 170 145 12.5 12.5 80 46 130 105 12.5 12.5 80 46 TM04 841618118 Rys. 6 Regulator dozowania VGA-117 z i bez serwomotora 9

Polski (PL) 3.5 Dane elektryczne serwomotora 3.5.1 Serwomotor z potencjometrem odwracającym 2 3 3.5.2 Serwomotor ze sterowaniem analogowym (4-20 ma/0-20 ma) 1, SL 2 3 4 5 L SET R 6 1, SR 1, SL on 1 2 7 10 Rys. 7 Poz. Opis Serwomotor z potencjometrem odwracającym SR, min. granica przełączania mimośrodu. 1 SL, maks. granica przełączania mimośrodu. 2 Wejście napięcia zasilania 3 Wejście/wyjście potencjometru 4 Zacisk uziemienia Napięcie zasilania Prąd znamionowy Obciążalność wyłącznika krańcowego Pobór mocy 4 Wersja sterowania 220-240 V ± 10 %, 50/60 Hz ± 5 %, 100 % ED (Standard) 110-120 V ± 10 %, 50/60 Hz ± 5 %, 24 V AC ± 10 %, 50/60 Hz ± 5 % 30 ma (dla 230 V), 60 ma (dla 115 V), 240 ma (dla 24 V) 2 A dla 250 V Około 2 VA Potencjometr odwracający, 1 kω Sygnał zamknięty/otwarty Czas przestawienia 90 s dla 270 przy 50 Hz 75 s dla 270 przy 60 Hz Zakres kąta ustawiania Maks. 270 Stopień ochrony IP65 Dopuszczalna temperatura otoczenia -15 C do 60 C TM04 0956 4009 Rys. 8 Poz. Opis Serwomotor ze sterowaniem analogowym SR, min. granica przełączania mimośrodu. 1 SL, maks. granica przełączania mimośrodu. 2 Przyciski programowania 3 Wyjście sygnału alarmowego 4 LEDs 5 Przełącznik DIP 6 Zaciski podłączeniowe sieci zasilającej 7 Zaciski podłączeniowe sygnału analogowego 8 Zacisk uziemienia 220-240 V ± 10 %, 50/60 Hz ± 5 %, 100 % ED (standard) Napięcie zasilania 110-120 V ± 10 %, 50/60 Hz ± 5 %, 24 V AC ± 10 %, 50/60 Hz ± 5 % 30 ma (dla 230 V), Prąd znamionowy 60 ma (dla 115 V), 240 ma (dla 24 V) Obciążalność 2 A dla 250 V wyłącznika krańcowego Pobór mocy Około 2 VA Sterowanie analogowe Wersja sterowania Wejście/wyjście Sygnał wejściowy, sygnał wyjściowy Wejście sygnału wartości zadanej Wyjście wartości rzeczywistej Maksymalna liczba sygnałów wejściowych Potencjometr 1, SR Czas przestawienia Zakres kąta ustawiania Maks. 270 Stopień ochrony IP65 Dopuszczalna temperatura otoczenia 0 C do 60 C 8 TM04 0956 4009 4-20 ma (ustawienie standardowe) 0-20 ma (nastawialne) 4 (0)-20 ma (DC) Obciążenie 250 Ω Zabezpieczenie przeciążeniowe 25 ma Zabezpieczenie przed odwróconą polaryzacją do -25 ma Zabezpieczenie przed wyładowaniem elektrostatycznym (ESD), filtr wejściowy Rozdzielczość 10 bitów 4 (0)-20 ma Maks. obciążenie 500 Ω Rozdzielczość 10 bitów Prąd wyjściowy: 4-20 ma Minimalne napięcie obwodu otwartego 10 V 1000 Ω 90 s dla 270 przy 50 Hz 75 s dla 270 przy 60 Hz

3.6 Dane fizyczne i chemiczne chloru W warunkach normalnego ciśnienia i temperatury chlor jest żółtawozielonym gazem o gryzącym zapachu, występującym w postaci cząsteczek Cl 2. Nie jest palny, ale w niektórych okolicznościach może wywoływać łatwopalność metali, węglowodorów itp. Masa atomowa 35,457 u Masa cząsteczkowa Cl 2 70,941 u Gęstość (stan ciekły) 1,57 g/cm 3 przy -34,05 C Gęstość (stan gazowy) 3,214 g/l przy 0 C, 1 bar 1 l ciekłego chloru w temperaturze 0 C 1 kg ciekłego chloru w temperaturze 0 C odpowiada 457 l (0,457 m 3 ) chloru gazowego odpowiada 311 l (0,311 m 3 ) chloru gazowego Ciężar właściwy 2,486 (ciężar właściwy powietrza: 1) Temperatura wrzenia -34,05 C (1 bar) Temperatura topnienia -101,5 C Ciepło parowania 269 kj/kg (at 0 C) Przewodność cieplna Stopień czystości zgodnie znormą DIN 19607 TLV (Threshold Limit Value) Ciśnienie [bar] 20 16 0,527 kj/m 2 h (ciekły chlor) 99,5 % 1,5 mg/m 3 (0,5 ppmv) 4. Budowa i działanie 4.1 Opis urządzenia Rys. 11 Regulator dozowania z i bez serwomotora Poz. Opis 1 Serwomotor (opcja) 2 Pokrętło ustawiania wydajności dozowania Przyłącze dla przewodu podciśnieniowego 3 (do wtryskiwacza) 4 Rurka pomiarowa wydajności dozowania 5 2 3 4 5 Przyłącze dla przewodu podciśnieniowego (od regulatora podciśnienia) 1 TM04 8414 1811 Polski (PL) 12 8 4 0-50 -30-10 0 10 30 50 70 Temperatura [ C] TM04 0691 0908 UWAGA Zawór regulacji natężenia przepływu nie jest zaworem odcinającym. Nie należy wyłączać systemu dozowania chloru gazowego przez zamykanie zaworu regulacji natężenia przepływu! Wyłączanie systemu dozowania chloru gazowego, patrz rozdział 7.5.3 Wyłączanie podczas pracy systemu Rys. 9 Krzywa prężności pary chloru Roztwór [g/l] 14 10 6 2 0 10 30 50 70 90 Temperatura [ C] TM04 0692 0908 Rys. 10 Rozpuszczalność chloru gazowego w wodzie 11

Polski (PL) 4.2 Zasada działania 4.2.1 Regulator dozowania Regulator dozowania reguluje przepływ chloru gazowego przy pomocy zaworu. Wielkość przepływu wskazuje górna część kulki w rurce pomiarowej. 4.2.2 Podciśnieniowy system dozowania chloru gazowego TM04 8411 1811 Rys. 12 Zasada działania podciśnieniowego systemu dozowania chloru gazowego Poz. A B C D E F G H I J K Opis Butla z gazem Regulator podciśnienia Regulator dozowania Wtryskiwacz Filtr absorpcyjny (opcja) Zawór bezpieczeństwa (opcja) Urządzenie przełączające (opcja) Przewód zbiorczy (opcja) Regulator różnicy ciśnień (opcja) Przewód ciśnieniowy chloru gazowego Przewód podciśnieniowy chloru gazowego Wtryskiwacz (D) Zadaniem wtryskiwaczy jest wymieszanie chloru gazowego zwodą. Pracują podobnie jak pompy strumieniowe. Korpus wtryskiwacza posiada dysze z dyfuzorem szeregowym. Pomiędzy dyszą a dyfuzorem jest zwężająca się szczelina pierścieniowa, z której chlor gazowy jest zasysany do przewodu dozującego w głowicy wtryskiwacza. Membranowy zawór zwrotny na końcu przewodu podciśnieniowego zapobiega przedostaniu się wody do przewodu podciśnieniowego. Regulator różnicy ciśnień (I) Reguluje różnice ciśnień przed i za zaworem do wartości stałej. Ustawiona wydajność dozowania pozostaje stała nawet w przypadku zmian podciśnienia wtryskiwacza. Działanie podciśnieniowego systemu dozowania chloru gazowego Użytkowanie, transport i przechowywanie chloru do dezynfekcji wody pitnej i basenowej jest dużym wyzwaniem dla personelu obsługowego. Dlatego też w systemach dozowania wykorzystuje się podciśnienie. Ciśnienie chloru gazowego zmniejszane jest do podciśnienia. Taka metoda zapobiega wyciekom chloru gazowego. Nawet w przypadku uszkodzenia przewodu chlor gazowy nie będzie wyciekał tylko zostanie zassane powietrze do instalacji. Podciśnieniowe systemy dozowania chloru gazowego składają się z trzech głównych części. Regulator podciśnienia (B) Regulator podciśnienia to zawór redukcyjny ciśnienia, który zmniejsza nadciśnienie w zbiorniku chloru do wartości ujemnej po stronie podciśnienia. Zawór otwiera się, jeżeli zostanie wytworzone wystarczające podciśnienie po stronie wylotowej. Dla większego bezpieczeństwa dostępny jest regulator podciśnienia z łapaczem cieczy. Regulator dozowania (C) Natężenie przepływu chloru gazowego jest regulowane przez regulator dozowania. Można ją wykonać ręcznie lub automatycznie poprzez regulację silnika. 12

5. Montaż 5.1 Wybór przewodów podciśnienia Zapoznać się z rozdziałem 1. Zasady bezpieczeństwa. Polski (PL) Podciśnienie potrzebne do transportu chloru gazowego jest wytwarzane we wtryskiwaczu i utrzymywane w przewodach podciśnienia. Przewody podciśnieniowe wykonane są ze sztywnych rur PVC lub elastycznych węży PE. W poniższych tabelach przedstawione są zalecane średnice przewodów podciśnieniowych, w zależności od długości przewodu i ilości dozowania. 5.1.1 Przewody podciśnieniowe pomiędzy regulatorem podciśnienia a regulatorem dozowania. Maks. długość [m] przewodów podciśnieniowych pomiędzy regulatorem podciśnienia a regulatorem dozowania* Dozowana ilość [g/h] 40 100 250 500 1000 2000 4000 0 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 10 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 20 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 30 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 40 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 15 DN 15 50 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 DN 15 75 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 DN 15 100 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 DN 20 * Do obliczeń należy przyjąć straty ciśnienia w przewodzie podciśnieniowym p = 12,5 mbar. 5.1.2 Przewody podciśnieniowe pomiędzy regulatorem dozowania a wtryskiwaczem Maks. długość przewodów podciśnieniowych pomiędzy regulatorem dozowania a wtryskiwaczem** Dozowana ilość [g/h] 40 100 250 500 1000 2000 4000 0 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 10 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 20 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 30 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 40 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 50 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 75 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 100 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 ** Do obliczeń należy przyjąć straty ciśnienia w przewodzie podciśnieniowym p = 50 mbar. 13

Polski (PL) 5.2 Podłączenie regulatora dozowania Przed połączeniem upewnić się, że zawory wszystkich zbiorników z gazem są zamknięte. 5.3 Podłączenie zewnętrznego sterownika do serwomotora ze sterowaniem analogowym 5.3.1 Ostrzeżenia i uwagi dotyczące przyłącza elektrycznego Odłączyć zasilanie serwomotora przed zdjęciem pokrywy. Przestrzegać lokalnych przepisów bezpieczeństwa. Zabezpieczyć nieużywane śruby, przyłącza kablowe i wtyczki przez korozją i wilgocią odpowiednimi zatyczkami. UWAGA W celu zapewnienia kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) przewody sygnałowe i przewody zasilające muszą być prowadzone wróżnych kanałach kablowych. Ekran musi być podłączony do przewodu ochronnego lub uziemienia z boku części odpowiadającej, np. sterownika. UWAGA Przed podłączeniem kabla zasilającego należy sprawdzić, czy napięcie podane na tabliczce znamionowej jest odpowiednie do lokalnej sieci zasilającej. Niewłaściwe napięcie może spowodować uszkodzenie serwomotora. 3 Rys. 13 Przyłącza podciśnieniowe 2 VGA-111 1 TM04 8413 1811 RADA W zależności od wybranych komponentów opcjonalnych, podłączyć wtyczkę do sieci bezpośrednio lub za pośrednictwem skrzynki zaciskowej. 5.3.2 Schemat połączeń serwomotora ze sterowaniem analogowym Poz. Opis 1 Przewody podciśnieniowe (do wtryskiwacza) 2 Przewód podciśnieniowy (do regulatora podciśnienia) 3 Serwomotor 4 Próżniomierz 5 Regulator różnicy ciśnień L N L1 N PE 51 52 54 55 - + - + 4(0) - 20 ma 56 57 max. 125 V Komunikat błędu TM04 0951 4009 UWAGA Informacje szczegółowe na temat przewodów podciśnieniowych, patrz rozdział 5.1 Wybór przewodów podciśnienia Nakrętki przyłączy podciśnieniowych należy dokręcać tylko ręcznie. Nie używać żadnych narzędzi. Niebezpieczeństwo uszkodzenia! Upewnić się, że przyłącza podciśnieniowe są czyste i suche. Regulator dozowania może być zamontowany na zewnątrz chlorowni. 1. Podłączyć regulator dozowania do przewodu wyprowadzonego z regulatora podciśnienia (2). 2. Podłączyć przewód (1) od regulatora dozowania, lub od opcjonalnego regulatora różnicy ciśnień, do wtryskiwacza. Rys. 14 Serwomotor ze sterowaniem analogowym 5.3.3 Podłączenie sterownika zewnętrznego Conex DIA-2Q Ostrzeżenia i uwagi dotyczące przyłącza elektrycznego, patrz rozdział 5.3.1 Ostrzeżenia i uwagi dotyczące przyłącza elektrycznego. Podłączyć zaciski serwomotora zgodnie ze schematem połączeń zacisków sterownika. L N 51 52 54 55 - + - + 56 57 max. 125 V L1 N PE 4(0) - 20 ma Komunikat błędu 30 29 Conex DIA-2Q TM04 0951 4009 Rys. 15 Schemat połączeń zacisków Conex DIA-2Q 14

5.3.4 Podłączenie sterownika zewnętrznego Conex DIS-2Q Ostrzeżenia i uwagi dotyczące przyłącza elektrycznego, patrz rozdział 5.3.1 Ostrzeżenia i uwagi dotyczące przyłącza elektrycznego. 1. Odkręcić śruby pokrywy serwomotora i zdjąć pokrywę. 2. Wykonać podłączenie elektryczne wg schematu połączeń pokazanego na rys. 16. Podłączyć zaciski 51 i 52 oraz, jeżeli jest to konieczne, 54 i 55, wg schematu. Podłączyć zaciski 56 i 57 zgodnie z wymaganiami; maksymalne napięcie 125 V. Dla niskich napięć (przewody sygnału wartości zadanej/rzeczywistej) należy zastosować oddzielne przewody ekranowane o minimalnym przekroju 0,5 mm 2 i maksymalnej długości 1000 m. Ekran musi być podłączony z jednej strony do uziemienia obudowy (zacisk uziemienia). Polski (PL) Nigdy nie wykonywać modyfikacji wewnętrznego okablowania serwomotora. 3. Zamknąć ponownie pokrywę i dokręcić śruby. L1 N PE L N 51 52 54 55 + + 56 57 max. 125 V 4(0) - 20 ma Komunikat błędu PE Conex DIS-2Q 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 TM04 0952 4009 Rys. 16 Schemat połączeń zacisków Conex DIS-2Q Poz. L N Opis Faza Neutralny Wejście napięcia zasilania PE (uziemienie) 51 Wejście sygnału (-) 52 Wejście sygnału (+) 54 Wyjście sygnału (-) 55 Wyjście sygnału (+) 56 57 Zbiorczy komunikat błędu 15

Polski (PL) 5.4 Podłączenie zewnętrznego sterownika do serwomotora z potencjometrem odwrotnie proporcjonalnym 5.4.1 Schemat połączeń zacisków z potencjometrem odwrotnie proporcjonalnym. Rys. 17 Serwomotor z potencjometrem odwrotnie proporcjonalnym Poz. Opis 1 N Neutralny 2 Faza 3 Faza 4 5 1 N N open close Sterowanie silnika SL (max.) SR (min.) 2 3 4 5 18 19 20 < 50 V max. min. Łącznik krańcowy PE Wejście napięcia zasilania (kierunek otwarty/maks.) Wejście napięcia zasilania (kierunek otwarty/min.) Wyjście napięcia zasilania (położenie końcowe maks.) Wyjście napięcia zasilania (położenie końcowe min.) start < 50 V slider end Potencjometr odwrotnie proporcjonalny TM04 0953 4009 5.4.2 Podłączenie sterownika zewnętrznego Conex DIS-2Q Ostrzeżenia i uwagi dotyczące przyłącza elektrycznego, patrz rozdział 5.3.1 Ostrzeżenia i uwagi dotyczące przyłącza elektrycznego. 1. Odkręcić śruby pokrywy serwomotora i zdjąć pokrywę. 2. Wykonać podłączenie elektryczne wg schematu połączeń pokazanego na rys. 18. Podłączyć zaciski 18, 19 i 20 zgodnie z wymaganiami; napięcie < 50 V. 3. Określić kierunek obrotów i poprawić, jeżeli jest to konieczne. Sprawdzenie kierunku obrotów Zgodnie z okabowaniem wewnętrznym, kierunek obrotów (patrząc od strony napędu w kierunku wyjścia wału) i wyłączniki krańcowe są określone w następujący sposób: Jeżeli napięcie zasilania jest podłączone do zacisku 2, wał zdawczy obraca się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara (kierunek otwarty/maks.). Ten kierunek obrotów ograniczony jest przez łącznik górny (maks.). Jeżeli łącznik jest aktywny, napięcie zasilania pojawi się na zacisku 4. Jeżeli napięcie zasilania jest podłączone do zacisku 3, wał zdawczy obraca się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara (kierunek otwarty/maks.). Ten kierunek obrotów ograniczony jest przez łącznik dolny (min.). Jeżeli łącznik jest aktywny, napięcie zasilania pojawi się na zacisku 5. Jeśli napęd obraca się w kierunku odwrotnym do rozkazów sterujących, zamienić miejscami podłączenia zacisków 2 i 3. Nigdy nie wykonywać modyfikacji wewnętrznego okablowania serwomotora. 4. Zamknąć ponownie pokrywę i dokręcić śruby. PE (uziemienie) 18 Zał. 19 Styk ślizgowy 20 Koniec Potencjometr odwrotnie proporcjonalny SL (max.) SR (min.) 18 19 20 < 50 V < 50 V 1 N 2 3 4 5 slider max. PE start open min. end close 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 IDM Wzmacniacz pomiarowy 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Bezpotencjałowe wyjścia przekaźnika L1 N PE TM04 0954 4009 Rys. 18 Schemat połączeń zacisków Conex DIS-2Q 16

5.5 Przykładowa instalacja 8 1 7 6 Rys. 19 System dozowania z jedną beczką Poz. Opis 1 Regulator dozowania 2 Zawór bezpieczeństwa 3 Regulator podciśnienia z łapaczem cieczy 4 Filtr adsorbcyjny chloru gazowego 5 Czujnik gazu 6 Wtryskiwacz z zaworem zwrotnym 7 Przewód zbiorczy 8 Urządzenie ostrzegawcze do gazu 6. Uruchomienie 2 3 5 System dozowania chloru gazowego może być uruchomiony tylko po sprawdzeniu jego stanu przez wykwalifikowaną osobę, patrz 2.3 Kwalifikacje użytkowników, a szczególnie po sprawdzeniu szczelności przewodów gazowych. Sprawdzić szczelność całego systemu przed uruchomieniem. Sprawdzić szczelność zaworów przy pomocy wody amoniakalnej (mała plastikowa butelka). Pojawienie się białej mgiełki sygnalizuje nieszczelność. 4 TM04 8412 1811 6.1.2 Sprawdzenie przewodów podciśnieniowych Przewody podciśnieniowe to wszystkie przewody pomiędzy regulatorem dozowania a wtryskiwaczem. 1. Zamknąć wszystkie zawory na zbiorniku chloru. 2. Zamknąć zawór natężenia przepływu. 3. Otworzyć zawór odcinający na jednostce dozującej. 4. Otworzyć zawór wody napędowej. 5. Włączyć pompę podnoszenia ciśnienia. 6. Otworzyć zawór regulacji natężenia przepływu. Jeżeli wskaźnik przepływu pokazuje przepływ gazu, lub próżniomierz sygnalizuje więcej niż -9 m sł. wody, przewód podciśnieniowy jest nieszczelny. 7. Zamknąć zawór natężenia przepływu. 8. Wyłączyć pompę podnoszenia ciśnienia. 9. Zamknąć zawór wody zasilającej. 10. Zamknąć zawór odcinający na jednostce dozującej. 11. Sprawdzić przewody podciśnieniowe i przyłącza. Ostrożnie dokręcić ponownie, jeżeli jest to konieczne. 12. Powtórzyć sprawdzenie szczelności. Jeżeli wskaźnik przepływu nie pokazuje przepływu gazu, apróżniomierz sygnalizuje -9 m sł. wody lub mniej, przewód podciśnieniowy jest szczelny. RADA Przyczyny wytwarzania niewystarczającego podciśnienia pracy: Za mały, uszkodzony, lub zablokowany wtryskiwacz. Za mała lub uszkodzona pompa podnoszenia ciśnienia. 6.1.3 Sprawdzenie przewodów ciśnieniowych gazu Przewody gazowe nadciśnieniowe to wszystkie przewody poprowadzone ze zbiorników do regulatora podciśnienia. 1. Jeżeli system jest wyposażony w urządzenie płukania azotem, sprawdzić szczelność wstępnie azotem. 2. Dokładne sprawdzenie szczelności wykonać amoniakiem. Sprawdzenie szczelności azotem 1. Zamknąć wszystkie zawory na zbiorniku. 2. Otworzyć zawory na przyłączach butli oraz wszystkie zawory odcinające na przewodach do systemu dozowania chloru gazowego. 3. Otworzyć zawory na przyłączach butli z azotem. 4. Powoli otwierać zawory na butli z azotem do osiągnięcia ciśnienia 10 bar w przewodach (odczytać z manometru na regulatorze podciśnienia). Polski (PL) 6.1 Sprawdzić szczelność Z powodu silnich właściwości korozyjnych chloru gazowego w wilgotnej atmosferze, nieszczelności powiększają się bardzo szybko. Dlatego też, nawet najmniejszą nieszczelność należy natychmiast usunąć. Nie sprawdzać szczelności, zanim cały system nie będzie gotowy do uruchomienia. Niebezpieczeństwo wycieku chloru gazowego! 6.1.1 Sprawdzenie przewodów z roztworem gazu i wtryskiwacza Postępować zgodnie z instrukcją wtryskiwacza. Maksymalne ciśnienie azotu 16 bar. Niebezpieczeństwo uszkodzenia lub pojawienia się nieszczelności jeżeli wartość zostanie przekroczona. 5. Do wszystkich elementów pod ciśnieniem stosować wodę mydlaną. Jeżeli powstają pęcherzyki i/lub spada wartość ciśnienia na manometrze, przewody ciśnieniowe są nieszczelne. 6. Rozszczelnić instalację. 7. Zlikwidować nieszczelność. 8. Powtórzyć sprawdzenie szczelności. 9. Jeżeli nie pojawiają się pęcherzyki a wartości ciśnienia nie spada znacznie na manometrze w ciągu jednej godziny, przewody są szczelne. 17

Polski (PL) Sprawdzenie szczelności amoniakiem Amoniak jest drażniący dla oczu, układu oddechowego i skóry. Amoniak jest bardzo toksyczny dla organizmów wodnych. Podczas sprawdzania szczelności amoniakiem należy założyć okulary, rękawiczki i odzież ochronną. Rys. 20 Wskazówki bezpieczeństwa dotyczące amoniaku Nawet bardzo małe wycieki będą widoczne przy stosowaniu amoniaku, który reaguje z chlorem gazowym tworząc białą mgłę. Ciekły amoniak nie może stykać się z przewodami lub elementami instalacji ponieważ jest silnie korozyjny. Krople usuwać natychmiast przy pomocy suchej szmatki. Sprawdzenie ciśnienia przyłączy (po zmianie zbiornika) 1. Otworzyć zawór na zbiorniku i natychmiast go zamknąć. 2. Otworzyć butelkę plastikową z wodą amoniakalną. 3. Lekko naciskać butlę, pompując, i wywołując unoszenie się do góry mgły amoniakalnej. Powoli przesunąć otwartą butlę z amoniakiem wzdłuż części przewodzących gaz. 4. Jeżeli tworzy się biała mgła, przyłącza ciśnieniowe są nieszczelne. Rys. 21 Amoniak i chlor gazowy tworzą białą mgłę 5. Rozszczelnić instalację. 6. Zlikwidować nieszczelność. 7. Powtórzyć sprawdzenie szczelności. 8. Jeżeli nie tworzy się biała mgła, przyłącza ciśnieniowe są szczelne. TM04 0699 0908 TM04 0710 0908 TM04 0711 0908 Sprawdzenie zaworu wlotowego 1. Odkręcić nakrętkę łączącą z przyłącza nadciśnieniowego regulatora podciśnienia i zdjąć przewód nadciśnieniowy. 2. Zamknąć zawór wlotowy. 3. Otworzyć zawór na butli z chlorem gazowym. 4. Otworzyć butelkę plastikową z wodą amoniakalną. 5. Lekko naciskać butlę, pompując, i wywołując unoszenie się do góry mgły amoniakalnej. Powoli przesunąć otwartą butlę z amoniakiem wzdłuż części przewodzących gaz. 6. Jeżeli tworzy się biała mgła, zawór wlotowy jest nieszczelny. 7. Rozszczelnić instalację. 8. Sprawdzić i naprawić zawór wlotowy. 9. Powtórzyć sprawdzenie szczelności. 10. Jeżeli nie tworzy się biała mgła, zawór wlotowy jest szczelny. 6.2 Pobieranie chloru 6.2.1 Podłączenie zbiornika z chlorem Zbiorniki z chlorem muszą być składowane przynajmniej przez 8 godzin w magazynie w celu przystosowania się do temperatury otoczenia. Zbiorniki z chlorem nie mogą mieć wyższej temperatury od innych elementów instalacji. Niebezpieczeństwo skraplania i wycieku chloru! 1. Obrócić butle z chlorem tak, aby przewód opadający iwznoszący ułożone były pionowo (patrz oznaczenia na butli). 2. Zabezpieczyć butle z chlorem przed przewróceniem i toczeniem. 3. Osuszyć przewody i system pobierania przy pomocy suchego azotu lub powietrza. 4. Do systemu nie może przedostać się żadne ciało obce. 5. Dostarczyć przyłącza ciśnieniowe z nowymi uszczelkami. 6. Podłączenie zbiornika z chlorem. W przypadku stosowania beczek zwrócić uwagę, że dolny zawór jest normalnie przeznaczony do pobierania ciekłego chloru. 7. Powoli otwierać zawór na zbiorniku. 6.2.2 Zawory zbiornika Zawory zbiorników z chlorem obsługiwać tylko ręcznie bez używania siły. Zamknąć zawory pełnych lub pustych zbiorników chloru z nakrętkami zamkniętymi (oznaczenie chlor lub Cl 2 ) i uszczelkami. Nie otwierać zaworów na zbiornikach przy użyciu siły! Zablokowane zawory Zablokowane zawory można odkręcić owijając je zamoczonym wciepłej wodzie materiałem. Jeżeli nie jest możliwe odkręcenie zaworów, zwrócić zbiornika do producenta. Nigdy nie używać otwartego ognia do podgrzewania zaworów! Nigdy nie używać kluczy maszynowych! 6.2.3 Sprawdzić szczelność Sprawdzić szczelność całego systemu przed uruchomieniem, patrz rozdział 6.1 Sprawdzić szczelność. Rys. 22 Przyłącza ciśnieniowe są szczelne 18

6.2.4 Pobieranie chloru UWAGA Pobieranie chloru gazowego UWAGA W tabeli podano maksymalne wartości w zależności od używanej wielkości zbiornika. Zbiornik Butla Beczka Nie opróżniać całkowicie zbiorników z chlorem. W zbiorniku musi być utrzymywane ciśnienie cząstkowe ok. 2 bar w celu: Uniemożliwienia przedostania się wilgoci, która będzie przyczyną korozji. Uniemożliwienia cofnięcia się zanieczyszczonego chloru gazowego, który będzie przyczyną zablokowania zaworu redukcji ciśnienia w okresach dłuższej pracy. Przy 15 C można pobierać około 1 % zawartości zbiornika na godzinę. W przypadku pobierania większej ilości istnieje ryzyko pojawienia się lodu na zbiornikach i przewodach, co będzie przyczyną zakłóceń. Wielkość zbiornika [kg] Pobierana ilość [g\h] 50 maks. 500 65 maks. 650 500 maks. 5000 1000 maks. 10000 W przypadku większego zapotrzebowania na chlor do przewodów rury rozgałęźnej można podłączyć kilka zbiorników z chlorem o tej samej temperaturze. Pobieranie chloru ciekłego W systemach dozowania chloru gazowego chlor ciekły można pobierać tylko z beczek. Należy podłączyć zawór na przewodzie opadającym beczki i zastosować aparat wyparny. 6.2.5 Po zakończeniu pobierania 7. Praca Wydajność dozowania jest regulowana zaworem regulacji natężenia przepływu regulatora dozowania. W wykonaniu z opcjonalnym serwomotorem wydajność dozowania może być również regulowana zewnętrznym sterownikiem z serwomotorem. 7.1 Załączenie systemu dozowania chloru gazowego 1. Zamknąć zawór regulacji natężenia przepływu regulatora dozowania. 2. Otworzyć zawór odcinający na jednostce dozującej. 3. Otworzyć zawory wody zasilającej. 4. Otworzyć dopływ wody zasilającej wtryskiwacza. 5. Otworzyć zawór na zbiorniku z chlorem gazowym. 6. Powoli otwierać zawór regulacji natężenia przepływu przy pomocy pokrętła (1) do momentu, aż kulka w rurce pomiarowej wskaże odpowiedni przepływ gazu. RADA 7.2 Ustawienie wydajności dozowania W celu zwiększenia wydajności dozowania, obracać powoli pokrętło przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. UWAGA Jeżeli wydajność dozowania jest regulowana zewnętrznym sterownikiem, regulacji nie można wykonywać przy pomocy regulatora dozowania. Patrz również instrukcja sterownika zewnętrznego. Jeżeli została osiągnięta wydajność maksymalna, nie obracać dalej pokrętłem ponieważ nie posiada ono blokady. W celu zmniejszenia wydajności dozowania, obracać powoli pokrętło zgodnie z ruchem wskazówek zegara. 1 2 Polski (PL) UWAGA W celu uniemożliwienia przedostania się wilgoci, która jest przyczyną korozji, należy po zakończeniu pobierania zamknąć przewody łączące. 1. Jeżeli zbiornik został opróżniony do ciśnienia szczątkowego 2 bar należy zamknąć zawór zbiornika w celu uniemożliwienia cofnięcia się zanieczyszczeń lub przedostania się wilgoci. 2. Odłączyć zbiornik od instalacji. 3. Zamontować nakrętkę zabezpieczającą na zaworze. 4. Zamocować kołpak ochronny. Rys. 23 Ustawienie wydajności dozowania Poz. Opis TM04 8415 1811 1 2 Obracanie pokrętła przeciwnie do ruchu wskazówek zegara zwiększa wydajność dozowania. Obracanie pokrętła zgodnie z ruchem wskazówek zegara zwiększa wydajność dozowania. 7.3 Odczytywanie wartości wydajności dozowania Wielkość przepływu wskazuje górna część kulki w rurce pomiarowej. lbs/day Rys. 24 Odczytywanie wartości wydajności dozowania g/h TM04 0717 0908 RADA Skala rurki pomiarowej jest przystosowana do temperatury gazu 20 C. W przypadku dużych różnic temperatur wydajność dozowania może się różnić od wartości pokazywanej. 19

Polski (PL) 7.4 Serwomotor 7.4.1 Podłączenie serwomotora do zaworu natężenia przepływu. 1. Wsunąć kołek mocujący (2). 2. Sprzęgło (1) wysunie się na dół. 3. Obracać pokrętłem (3), do momentu zasprzęglenia sprzęgła. Serwomotor jest podłączony. 7.6 Wymiana zbiornika chloru podczas pracy systemu Czerwony znak (wskaźnik opróżnienia) na regulatorze podciśnienia informuje o osiągnięciu minimalnego ciśnienia w zbiorniku. Zbiornik musi być wymieniony. Założyć wymagany sprzęt ochronny. 2 Rys. 25 Podłączenie serwomotora 7.4.2 Odłączenie serowomotoru od zaworu natężenia przepływu 1. Wyłączyć automatyczne sterowanie. 2. Wcisnąć sprzęgło (1) do góry. 3. Wysunąć kołem mocujący (2) przez sprzęgło do momentu, aż nie będzie mogło się dłużej przesuwać w dół. 4. Serwomotor jest odłączony od zaworu natężenia przepływu. 5. Teraz wydajność dozowania może być regulowana ręcznie. Rys. 26 Odłączenie serwomotoru 1 7.5 Wyłączanie systemu dozowania chloru gazowego 7.5.1 Wyłączenie awaryjne w przypadku wycieku gazu W przypadku wycieku gazu natychmiast opuścić pomieszczenie i założyć sprzęt ochronny. Podjąć środki zaradcze zgodne z lokalnymi środkami bezpieczeństwa. 7.5.2 Wyłączenie awaryjne w przypadku małych wycieków gazu 1. Założyć sprzęt ochronny. 2. Natychmiast zamknąć zawór zbiornika chloru. 3. System powinien pracować aż do opróżnienia wszystkich elementów z gazu. 4. Wyłączyć system zgodnie z zamieszczonym poniżej opisem. Naprawy elementów systemu może wykonywać tylko uprawniony personel. 7.5.3 Wyłączanie podczas pracy systemu 1. Zamknąć zawór na zbiornku chloru. 2. System powinien pracować aż do zaprzestania wskazywania przez rurkę pomiarową regulatora dozowania przepływu gazu. 3. Zamknąć zawór regulacji natężenia przepływu regulatora dozowania. 4. Wyłączyć dopływ wody zasilającej. 5. Zamknąć zawory wody zasilającej. 6. Zamknąć zawory odcinające przed i za wtryskiwaczem. 2 3 TM04 0753 0908 TM04 0752 0908 1. Zamknąć zawór na zbiornku chloru. 2. System powinien pracować aż do zaprzestania wskazywania przez rurkę pomiarową regulatora dozowania przepływu gazu. 3. Zamknąć zawór regulacji natężenia przepływu regulatora dozowania. 4. Wyłączyć dopływ wody zasilającej. 5. Zamknąć zawory wody zasilającej. 6. Zamknąć zawory odcinające przed i za wtryskiwaczem. 7. Odkręcić regulator podciśnienia z przyłącza zbiornika. Umieścić regulator na wsporniku ściennym, jeżeli jest. 8. Nakręcić kołpak ochronny na pusty zbiornik chloru; odłozyć puste zbiorniki i zabezpieczyć przed przewróceniem i toczeniem. 9. Ustawić nowe zbiorniki chloru i odpowiednio zamocować. 10. Usunąć kołpaki ochronne z zaworów nowego zbiornika. Wszystkie przyłącza muszą być czyste i suche. 11. Zamocować uszczelkę w przyłączu ciśnieniowym regulatora podciśnienia. Wymienić filtr, jeżeli jest to konieczne. 12. Nakręcić regulator podciśnienia na zbiornik chloru. UWAGA 13. Sprawdzić szczelność w sposób opisany w punkcie 6.1 Sprawdzić szczelność. 14. Ponownie uruchomić system. 8. Konserwacja Wymienić uszczelki po każdej wymianie zbiornika. Nigdy nie używać regulatora podciśnienia bez filtra! Nie ustawiać regulatora przez obracanie obudowy! Jeżeli jest to konieczne, przytrzymać kluczem płaskim 13 mm. Sprawdzić szczelność przed ponownym uruchomieniem systemu. Czyszczenie i okresy międzykonserwacyjne Przynajmniej raz na 12 miesięcy. Przed każdym uruchomieniem. W przypadku nieprawidłowego działania. Konserwację może wykonywać tylko uprawniony i wykwalifikowany personel. Przed przystąpieniem do czyszczenia i prac konserwacyjnych należy wyłączyć cały system. Niebezpieczeństwo wycieku chloru gazowego! Należy upewnić się, że system nie zostanie przypadkowo uruchomiony podczas wykonywania prac. Przed ponownym uruchomieniem sprawdzić szczelność. Niebezpieczeństwo wycieku chloru gazowego! 20

9. Przegląd zakłóceń Zakłócenie Przyczyna Usuwanie zakłócenia 1. Maksymalna wydajność dozowania nie została osiągnięta. 2. Nieszczelne przyłącze ciśnieniowe. 3. Wyciek gazu na przewodzie nadciśnieniowym. 4. Mimo prawidłowo wskazywanej wydajności dozowania, nie można uzyskać żądanego stężenia roztworu gazu. 5. Kulka w rurce pomiarowej jest zakleszczona. 6. Tworzenie się lodu na zbiorniku chloru. a) Niewystarczające podciśnienie wtryskiwacza. b) Nieszczelność w przewodzie podciśnienia pomiędzy regulatorem dozowania a wtryskiwaczem. c) Przewód podciśnieniowy pomiędzy regulatorem dozowania a wtryskiwaczem jest za długi. Sprawdzić wtryskiwacz. Naprawić, jeżeli jest to konieczne. Postępować zgodnie z instrukcją wtryskiwacza. Sprawdzić pompę wody zasilającej. Naprawić, jeżeli jest to konieczne. Sprawdzić łapacz zanieczyszczeń przed wtryskiwaczem. Wyczyścić, jeżeli jest to konieczne. Zlikwidować nieszczelność. Informacje szczegółowe na temat przewodów podciśnieniowych, patrz rozdział 5.1.2 Przewody podciśnieniowe pomiędzy regulatorem dozowania a wtryskiwaczem d) Zanieczyszczony przewód podciśnieniowy. Wymienić przewód podciśnieniowy. e) Serwomotor nie osiąga maksymalnej wydajności dozowania. f) Zanieczyszczony filtr przyłącza ciśnieniowego na regulatorze dozowania. g) Zamknąć zawór na zbiorniku chloru gazowego. Ponownie ustawić serwomotor i/lub zewnętrzny sterownik. Wezwać serwis. Otworzyć zawór na zbiorniku z chlorem gazowym. h) Pusty zbiornik z chlorem. Wymienić pusty zbiornik na nowy pełny. i) Nieodpowiedni trzpień regulacyjny regulatora Wezwać serwis. dozowania (średnica za mała). a) Uszkodzona uszczelka przyłącza ciśnieniowego. b) Powierzchnie uszczelniające zanieczyszczone pozostałościami po starych uszczelkach. Wymienić uszczelkę. Wyczyścić powierzchnie uszczelniające. c) Uszkodzone powierzchnie uszczelniające Wykorzystać inny zbiornik chloru. zbiornika chloru. d) Poluzowane przyłącze ciśnieniowe. Dokręcić przyłącze ciśnieniowe. e) Uszkodzone powierzchnie uszczelniające przyłącza ciśnieniowego regulatora podciśnienia. Wezwać serwis. a) Skroplony gaz przedostaje się do zaworu wlotowego. b) Zanieczyszczony lub uszkodzony zawór wlotowy. a) Nieszczelność w przewodzie podciśnienia pomiędzy regulatorem podciśnienia a regulatorem dozowania. a) Rurka pomiarowa lub kulka są zanieczyszczone. a) Ustawiona wartość ilości pobieranej jest za duża. Jeżeli jest pobierane więcej niż 1 % zawartości zbiornika na godzinę, istnieje niebezpieczeństwo tworzenia się lodu na zbiorniku. b) Za mały system dozowania chloru gazowego. Zmniejszyć pobieraną ilość, zapewnić odpowiednią sekwencję temperatury. Wezwać serwis. Zlikwidować nieszczelność. Wezwać serwis. 7. Woda w rurce pomiarowej. a) Uszkodzona membrana zaworu zwrotnego. Wezwać serwis. 8. Serwomotor nie działa. a) Serwomotor jest przełączony na pracę ręczną. 9. Serwomotor nie działa w całym zakresie osiągów. 10. Nieprawidłowy kierunek obrotów serwomotora. 11. Zmiany podciśnienia pomimo stałych warunków pracy. 12. Zmiany wydajności dozowania pomimo stałych warunków pracy. a) Serwomotor i/lub sterownik ustawione nieprawidłowo. a) Zanieczyszczona lub uszkodzona sprężyna regulatora różnicy ciśnień. a) Zanieczyszczona lub uszkodzona membrana regulatora różnicy ciśnień. Użyć systemu dozującego z kilkoma zbiornikami chloru. Wezwać serwis. Użyć większego systemu dozowania chloru gazowego. Przełączyć serwomotor na pracę automatyczną. Wezwać serwis. Polski (PL) 21

Polski (PL) 10. Utylizacja Niniejszy produkt i wszystkie jego elementy należy utylizować zgodnie z zasadami ochrony środowiska. Należy skorzystać zusług odpowiedniego zakładu utylizacji odpadów. Jeśli jest to niemożliwe, należy skontaktować się z najbliższym oddziałem Grundfos lub punktem serwisowym. Zmiany techniczne zastrzeżone. 22