Odpływ biogenów z wielkoprzemysłowej produkcji zwierzęcej a eutrofizacja Morza Bałtyckiego dr inż. Jakub Skorupski Warszawa, 17 kwietnia 2015
określenie skali wielkotowarowej produkcji zwierzęcej w reg. bałtyckim, ewaluacja implementacji Anksu III do Konwencji Helsińskiej, wsparcie pełnej implementacji Części 2 Aneksu III do Konwencji Helsińskiej, podniesienie świadomości społecznej w zakresie podjętej tematyki.
Definicje Fermy IPPC/IED instalacje wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego, czyli o obsadzie ponad 40000 osobników drobiu, 2000 tuczników o wadze ponad 30 kg i/lub 750 macior (Dyrektywa w sprawie emisji przemysłowych). Bałtyckie punktowe HOT SPOTy rolnicze HELCOM u fermy IPPC + fermy bydła o obsadzie odpowiadającej 400 AU (HELCOM Baltic Sea Action Plan). Rozszerzona definicja HELCOM u fermy IPPC + HOT SPOT y + fermy owiec, kóz, koni oraz zwierząt futerkowych o wielkości obsady odpowiadającej fermom IPPC (Rekomendacja HEL-COM LAND 14/2008). Definicja produkcyjna podmioty prowadzące zorganizowaną, stałą, zawodową i zarobkową działalność wytwórczą, polegającą na intensywnej i uprzemysłowionej produkcji zwierzęcej na dużą skalę i funkcjonującymi często w postaci koncernów (agrokoncernów).
Udział poszczególnych gatunków zwierząt w całkowitym pogłowiu zwierząt gospodarskich (w %) na Białorusi, Ukrainie, w Norwegii oraz krajach UE położonych w zlewisku Bałtyku (EuroStat 2010, FAOSTAT 2010)
Industrializacja wykorzystanie profesjonalnych technologii przemysłowych na dużą skalę. Intensyfikacjaispecjalizacja dużaobsadaiwyspecjalizowanie w wielkotowarowej produkcji zwierzęcej. Znaczący indywidualny wpływ na środowisko areał gospodarstwa skala prowadzonej produkcji.
RAMY GEOGRAFICZNE 14 krajów zlewiska Morza Bałtyckiego: FINLANDIA, SWECJA, DANIA, NIEMCY, POLSKA, LITWA, ŁOTWA, ESTONIA, ROSJA, BIAŁORUŚ, UKRAINA, NORWEGIA, CZECHY, SŁOWACJA.
ROLNICTWO A MORZE BAŁTYCKIE?
ROZMIARYWIELKOPRZEMYSOWEJPRODUKCJIZWIERZĘCEJ: Całkowita obsada zwierząt gospodarskich (w 1000 LSU), w krajach zlewiska Morza Bałtyckiego (EuroStat 2010, FAOSTAT 2010, Federal State Statistics Service of the Russian Federation 2013)
Liczna wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej i drobiu w krajach regionu Morza Bałtyckiego (uwzględniono jedynie fermy zlokalizowane na obszarze zlewiska)
Odsetek populacji zwierząt gospodarskich utrzymywanych na fermach wielkotowarowych objętych definicją HELCOM w krajach UE w regionie bałtyckim (Monteney i in. 2007)
Lokalizacja wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej (kolor czerwony) i drobiu (kolor żółty) na obszarze zlewiska Bałtyku 1475 ferm (520 ferm trzody chlewnej i 955 ferm drobiu)
Udział (w %) ferm wielkotowarowej w poszczególnych krajach zlewiska Bałtyku w ogólnej liczbie ferm w regionie (uwzględniono jedynie fermy zlokalizowane na terenach objętym zlewiskiem)
Lokalizacja wielkoprzemysło wych ferm trzody chlewnej w Polsce
Lokalizacja wielkoprzemysło wych ferm drobiu w Polsce
98 51 16 fermy tuczników fermy macior fermy tuczników i macior fermy drobiu 694 Liczba poszczególnych typów ferm IED w Polsce (843)
Liczba ferm IED w poszczególnych województwach
IMPLEMENTACJA ANEKSU III DO KONWENCJI HELSIŃSKIEJ Minimalna pojemność zbiorników do magazynowania gnojowicy (w miesiącach) Państwo strona Konwencji Dania Estonia Finlandia Niemcy Łotwa Litwa Polska Rosja Szwecja Minim alna objęto ść magaz ynowa nia 7*-9 8 12 6 7 6-8** 4-6*** * bydło, ** trzoda chlewna i drób, *** OSNy, **** w zależności od gatunku utrzymywanego na fermie i jej wielkości 6-10****
Dopuszczalna dawka N i P (z nawozów odzwierzęcych) w kg/ha/rok Państwo strona Konwencji Biogen Dania Estonia Finlandia Niemcy Łotwa Litwa Polska Rosja Szwecja Azot 140-170 170 (100-140) 170 170-230*** 170 170 170 200 Fosfor 30* 25 9 22 * limitacja pośrednia, ** OSNy, *** użytki zielone
Obszar kraju objęty OSNami (grunty rolne z wyłączeniem lasów i wód śródlądowych)
NAJISTOTNIEJSZE PROBLEMY ZIDENTYFIKOWANE W PRZYPADKU POLSKI 1. Brak implementacji Konwencji Helsińskiej Konwencją o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego kalendarium w Polsce: podpisanie: 9 kwietnia 1992 r., ratyfikacja: 24 czerwca 1999 r., wejście w życie: 5 lutego 2000 r. Polskie przepisy dotyczące przechowywania i stosowania nawozów odzwierzęcych nie zostały w pełni dostosowane do wymogów wynikających ze znowelizowanego Aneksu III do Konwencji Helsińskiej. Brak ogłoszenia w Dzienniku Ustaw! obowiązywanie dwóch równorzędnych i różnobrzmiących aktów prawnych w zakresie nawozów naturalnych.
2. Nieskuteczność egzekucji obowiązującego prawa Negatywne wyniki kontroli systemu sprawowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad fermami wielkoprzemysłowymi Najwyższa Izba Kontroli: NADZÓR NAD WIELKOPRZEMYSŁOWYMI FERMAMI TRZODY CHLEWNEJ 2007 r., NADZÓR NAD FUNKCJONOWANIEM FERM ZWIERZĄT FUTERKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE WIELKO-POLSKIM 2011 r., NADZÓR NAD FUNKCJONOWANIEM FERM ZWIERZĄT 2014 r.
Dziękuję za uwagę jakub@gajanet.pl