WARSZAWA, r.

Transkrypt

1 WARSZAWA, r. Problemy z implementacją Konwencji Helsińskiej w Polsce Prof. UKW dr hab. Zbigniew Bukowski Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Centrum Prawa Ekologicznego we Wrocławiu, Kancelaria Jendrośka, Jerzmański, Bar & Wspólnicy

2 Konwencja Helsińska Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, sporządzona w Helsinkach dnia 9 kwietnia 1992 r. Dz.U Wejście w życie:

3 Obszar działania konwencji Niniejsza konwencja ma zastosowanie do obszaru Morza Bałtyckiego. W rozumieniu niniejszej konwencji "obszar Morza Bałtyckiego" obejmuje Morze Bałtyckie właściwe oraz wejście na Morze Bałtyckie ograniczone równoleżnikiem ' szerokości geograficznej północnej, przechodzącym przez Skaw w Skagerraku. Obejmuje on wody wewnętrzne, tj. w rozumieniu niniejszej konwencji wody po lądowej stronie linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, aż do granicy lądowej zgodnie z tym, jak to zostało oznaczone przez Umawiające się Strony.

4 Podstawowe zasady i zobowiązania Umawiające się Strony podejmą indywidualnie lub wspólnie wszelkie właściwe ustawodawcze, administracyjne i inne odpowiednie środki zapobiegające i eliminujące zanieczyszczenia w celu popierania odnowy ekologicznej obszaru Morza Bałtyckiego i zachowania jego równowagi ekologicznej.

5 Artykuł 6 Zasady i zobowiązania dotyczące zanieczyszczania ze źródeł lądowych Załącznik III Kryteria i środki dotyczące zapobiegania zanieczyszczaniu ze źródeł lądowych.

6 Pierwotny tekst W pierwotnym tekście zawierał on stosunkowo ogólne uregulowania. W zakresie zanieczyszczeń ze źródeł rozproszonych, łącznie z rolnictwem, przewidywał eliminowanie ich poprzez popieranie i wprowadzanie w życie Najlepszej Praktyki Ekologicznej

7 Artykuł 32 Poprawki do załączników i przyjęcie załączników 1. Każda poprawka do załączników zaproponowana przez Umawiającą się Stronę będzie podana przez depozytariusza do wiadomości innym Umawiającym się Stronom i rozpatrzona przez Komisję. W razie uchwalenia jej przez Komisję, poprawka będzie podana do wiadomości Umawiającym się Stronom z zaleceniem jej przyjęcia. 2. Każda poprawka do załączników zalecona przez Komisję będzie podana do wiadomości Umawiającym się Stronom przez depozytariusza z zaleceniem jej przyjęcia.

8 sprzeciw 3. Poprawka taka będzie uważana za przyjętą po upływie okresu ustalonego przez Komisję, jeżeli w ciągu tego okresu żadna z Umawiających się Stron nie zgłosi sprzeciwu wobec tej poprawki drogą pisemnej notyfikacji. Przyjęta poprawka wejdzie w życie w dniu ustalonym przez Komisję. Ustalony przez Komisję okres będzie przedłużony o dodatkowy okres sześciu miesięcy i data wejścia w życie poprawki odpowiednio przesunięta, jeżeli w wyjątkowych przypadkach jakakolwiek Umawiająca się Strona przed upływem okresu ustalonego przez Komisję poinformuje depozytariusza, że zamierza przyjąć poprawkę, lecz wymogi konstytucyjne dla tego przyjęcia nie zostały jeszcze spełnione.

9 Nowe załączniki 4. Zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu może być przyjęty załącznik do niniejszej konwencji

10 Poprawki do załącznika III Najpierw z dniem 31 grudnia 2000 r. zgodnie z zaleceniem Komisji Helsińskiej nr 21/1 podzielono załącznik III na dwie części: "Część I. Zapobieganie zanieczyszczaniu morza przez przemysł i miasta" oraz "Część II. Zapobieganie zanieczyszczaniu morza przez rolnictwo" dodając treści zawarte w części II. Potem z dniem 15 listopada 2008 r. zgodnie z zaleceniem Komisji Helsińskiej 28E/ 4 znowelizowano znaczące fragmenty części II załącznika nr III.

11 postanowienia ogólne Strony stosują środki określone poniżej i uwzględniają najlepsze praktyki ochrony środowiska (BEP) oraz najlepsze dostępne technologie (BAT) w celu zmniejszenia zanieczyszczeń z działalności rolniczej. W tym zakresie Strony będą opracowywać wytyczne zawierające elementy określone poniżej.

12 budowa zbiorników do przechowywania nawozu naturalnego powinien on zapobiegać wyciekom. Jego pojemność magazynowa winna być wystarczająco duża, aby zapewnić, że nawóz naturalny będzie tylko wówczas stosowany, gdy rośliny mogą wykorzystać jego substancje odżywcze. Minimalny poziom obejmuje pojemność 6 miesięcy składowania. Wskazano też na pewne wymagania techniczne, jak np. wodoszczelne podłogi i ściany boczne.

13 problematyka zagęszczenia zwierząt aby obornik nie był produkowany w nadmiarze w stosunku do ilości gruntów ornych, musi być zachowana równowaga pomiędzy liczbą zwierząt w gospodarstwie rolnym i terenem do rozrzucania obornika (wyrażone właśnie jako wskaźnik zagęszczenia zwierząt). Maksymalna liczba zwierząt powinna być ustalona z uwzględnieniem konieczności równowagi pomiędzy ilością fosforu i azotu w oborniku a potrzebami uprawnymi w zakresie składników odżywczych dla roślin

14 lokalizacja i projektowanie budowli dla zwierząt gospodarskich powinny być one zlokalizowane i zaprojektowane w taki sposób, że ziemia i wody powierzchniowe nie będą zanieczyszczone

15 Inne regulacje Następny z przepisów dotyczy sposobu przechowywania ścieków z pomieszczeń dla zwierząt oraz odcieków z obornika lub przygotowywania i przechowywania kiszonki. Dalszy z przepisów dotyczy stosowania nawozów organicznych (pkt 6). Przyjęto w nim, że nawozów naturalne (gnojowica, stały obornik, mocz, osady ściekowe, komposty itp.) powinny być używane w taki sposób, żeby osiągnąć wysoką efektywność ich wykorzystania. Nawozy te powinny być rozmieszczane w sposób minimalizujący ryzyko utraty składników pokarmowych dla roślin i nie powinny być rozłożone na glebach, które są zamrożone, zalane wodą lub pokryte śniegiem. Nawozy te należy jak najszybciej wymieszać po zastosowaniu na gołej glebie.

16 zezwolenia środowiskowe gospodarstwa z produkcją zwierzęcą powyżej określonego rozmiaru powinny wymagać zgody (pozwolenia zintegrowanego) w odniesieniu do aspektów środowiskowych i wpływu farm na środowisko. Są to instalacje do intensywnej hodowli drobiu, trzody chlewnej i bydła z ponad miejsc dla drobiu, 2000 miejsc dla tuczników (powyżej 30 kg), 750 miejscami dla macior i 400 sztuk bydła.

17 Umowa międzynarodowa Wiążąc się taką umową państwo zaciąga dwa zobowiązania do stosowania jej norm w stosunkach zewnętrznych, międzynarodowych oraz do realizacji tego prawa wewnątrz państwa Podstawowe uregulowania w zakresie umów międzynarodowych w prawie polskim zawarte są w Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn.zm.). Najbardziej ogólna zasada związania Rzeczypospolitej Polskiej prawem międzynarodowym zawarta została w rozdziale I Rzeczpospolita regulującym podstawowe zasady ustrojowe państwa.

18 Ustawa o umowach zasady i tryb zawierania, ratyfikowania, zatwierdzania, ogłaszania, wykonywania, wypowiadania i zmian zakresu obowiązywania umów określony został w ustawie z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz.U. Nr 39, poz. 443 z późn.zm.).

19 Stosunki międzynarodowe Umowy międzynarodowe w kontekście stosunków międzynarodowych obowiązują po ich ratyfikacji zgodnie z zasadą pacta sunt servanda. Państwa są związane umową i mają obowiązek ją wykonywać działając w dobrej wierze. Jest to jedna z najważniejszych zasad prawa międzynarodowego. W Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów w art. 26 przyjęto w odniesieniu do tej zasady, że Każdy będący w mocy traktat wiąże jego strony i powinien być przez nie wykonywany w dobrej wierze.

20 Prawo wewnętrzne dla obowiązywania w prawie wewnętrznym polskim konieczne jest ogłoszenie ratyfikowanej umowy w Dzienniku Ustaw. Umożliwia to podanie treści umowy do wiadomości jej potencjalnym adresatom. Staje się ona wówczas częścią krajowego porządku prawnego. W ten sposób następuje transformacja norm umowy do prawa wewnętrznego

21 kwestia zmian w załącznikach Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych przewiduje, że związanie Rzeczypospolitej Polskiej umową międzynarodową może nastąpić również w drodze podpisania, wymiany not lub w inny sposób dopuszczony przez prawo międzynarodowe.

22 ogłoszenie ratyfikowana umowa międzynarodowa wraz z dotyczącymi jej oświadczeniami rządowymi oraz umowa międzynarodowa, o której mowa w art. 13 ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 i 3, o ile stanowi umowę wykonawczą w stosunku do ratyfikowanej umowy międzynarodowej lub zmienia ratyfikowaną umowę międzynarodową, jest ogłaszana niezwłocznie, wraz z dotyczącymi jej oświadczeniami rządowymi, w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (art. 18 ust. 1).

23 Aktualna sytuacja Polska jest związana załącznikami w stosunkach zewnętrznych (wobec innych państw stron tej Konwencji oraz wobec Komisji Helsińskiej), natomiast nie jest w stosunkach wewnętrznych (ze względu na niepodanie ich do wiadomości adresatom).

24 ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu Aktualnie obowiązującym aktem prawnym w zakresie nawożenia jest ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. Nr 147, poz z późn.zm.), która uchyliła z dniem 15 listopada 2007 r. ustawę z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu. Konieczność zmiany istniejącego w Polsce stanu ustawowego związana była także z bezpośrednio obowiązującym w całej Unii Europejskiej rozporządzeniem (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. w sprawie nawozów (Dz.Urz. WE L 304 z , str. 1, z późn. zm.).

25 Zakres ustawy Ustawa reguluje: 1) warunki i tryb wprowadzania do obrotu nawozów, z wyłączeniem spraw związanych z wprowadzaniem do obrotu nawozów uregulowanych w przepisach rozporządzenia (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. w sprawie nawozów; 2) warunki i tryb wprowadzania do obrotu środków wspomagających uprawę roślin; 3) zadania i właściwość organów oraz jednostek organizacyjnych w zakresie wprowadzania do obrotu nawozów na podstawie przepisów rozporządzenia nr 2003/2003; 4) stosowanie nawozów i środków wspomagających uprawę roślin w rolnictwie; 5) zapobieganie zagrożeniom zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska, które mogą powstać w wyniku przewozu, przechowywania i stosowania nawozów oraz środków wspomagających uprawę roślin; 6) agrochemiczną obsługę rolnictwa.

26 przechowywanie gnojówki i gnojowicy Od dnia 1 stycznia 2011 r. wchodzi w życie przepis przewidujący, że gnojówkę i gnojowicę przechowuje się wyłącznie w szczelnych zbiornikach o pojemności umożliwiającej gromadzenie co najmniej 4-miesięcznej produkcji tego nawozu. Zbiorniki te powinny być zbiornikami zamkniętymi, w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie.

27 Kwestia zgodności polskich przepisów z załącznikiem III do Konwencji Helsińskiej Polskie przepisy nie zostały w pełni dostosowane do wymogów wynikających ze znowelizowanego załącznika III do Konwencji Helsińskiej (najprostszym przykładem jest kwestia pojemności zbiorników na gnojówkę i gnojowicę). Załącznik III Konwencji Helsińskiej nie będzie miał w Polsce wewnętrznej mocy obowiązującej aż do jego ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.