ZAGROśENIA WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE POWIATU. 1. ZagroŜenia poŝarowe. ZagroŜenie poŝarowe w przemyśle. Na terenie powiatu przemysł skoncentrowany jest głównie w mieście Bochni. Obszarami szczególnie zagroŝonymi poŝarowo są: - Stalprodukt S. A. w Bochni, - Baza Paliw Gazu Płynnego Krak-Gaz w Bochni, ul. Partyzantów, - Baza Gazu Płynnego SINUS w Gierczycach, - Sanocki Zakład Górnictwa i Gazu w Sanoku Kopalnia Ropy Naftowej Grobla, - Sanocki Zakład Górnictwa i Gazu w Sanoku Kopalnia Gazu Muchówka, - obszar ul. Partyzantów i Łany w Bochni (KZZ Herbapol, Texpol,). ZagroŜenie poŝarowe w obiektach uŝyteczności publicznej. ZagroŜenia dla duŝych grup ludzi w obiektach uŝyteczności publicznej przestawia tabela nr 1. Tabela nr 1 - ZagroŜenia dla duŝych grup ludzi w obiektach uŝyteczności publicznej. Rodzaj budynku Ilość Wysokość Ilość osób zagroŝonych Administracyjnobiurowe 17 Niskie/ ok. 1.000 średniowysokie Oświaty i nauki 115 Niskie/ średniowysokie ok. 34.000 Szpitale, domy dziecka, domy opieki społecznej, Ŝłobki 30 Niskie/ Średniowysokie ok. 2.000 Handlowo-usługowe 60 Niskie/ ok. 3.000 Średniowysokie Obsługi pasaŝerskiej 6 Niskie ok. 600 Obiekty sakralne 30 Niskie/ ok.15.000 Średniowysokie Obiekty widowiskowe i sportowe 3 Niskie/ Średniowysokie ok. 3.000 Budynek niski (N), do 12 m wysokości nad poziomem terenu lub mieszkalne do 4 kondygnacji włącznie. Budynek średniowysoki (SW), ponad 12 m do 25 lub mieszkalne od 5 do 9 kondygnacji. Budynek wysoki (W), ponad 25 m do 55m, lub mieszkalne od 10 do 18 m wysokości. Budynek wysokościowy (WW), powyŝej 55 m wysokości nad poziomem terenu. Na terenie powiatu nie występują obiekty wysokie i wysokościowe.
ZagroŜenie poŝarowe obiektów zabytkowych. Wykaz obiektów zabytkowych i sakralnych ( o konstrukcji drewnianej) na terenie powiatu: - Bazylika Mniejsza z dzwonnicą w Bochni (palna konstrukcja dachu), - Muzeum im. prof. Fischera w Bochni (wyposaŝone w system monitoringu poŝarowego), - Kościół w KrzyŜanowicach (wyposaŝony w system monitoringu poŝarowego), - Kościół w Pogwizdowie, - Kościół w Brzeźnicy (wyposaŝony w system sygnalizacji poŝaru), - Kościół w Sobolowie, - Kościół z dzwonnicą w Łapanowie (wyposaŝony w system sygnalizacji poŝaru), - Kościół w Chronowie, - Kościół w Lipnicy Murowanej (wyposaŝony w system sygnalizacji poŝaru oraz stałe urządzenia gaśnicze), - Kościół w Rajbrocie, - Kościół w Rozdzielu, - Kościół w Gawłowie, - Muzeum Koryznówka w Nowym Wiśniczu, - Dzwonnica drewniana w Łapczycy (uległa zniszczeni w wyniku poŝaru w dniu 30 grudnia 2008 r.) - Dzwonnica drewniana w Okulicach. ZagroŜenie poŝarowe obszarów leśnych. Główne zagroŝenie poŝarowe na terenie powiatu powodują kompleksy leśne wchodzące w skład Nadleśnictwa Niepołomice. Obszary leśne zajmują ponad 30% powierzchni powiatu, a 60 % kompleksów zaliczona jest do II kategorii zagroŝenia poŝarowego (pozostałe 40 % do kategorii III). Średnio w okresie lat 2000-2007 notowano 3-4 poŝary lasów rocznie. Dzięki wczesnemu wykrywaniu poŝarów oraz szybkiej interwencji PSP poŝary te nie rozwinęły się nigdy do poŝarów średnich lub duŝych. Nie moŝna jednak wykluczyć zaistnienia w przyszłości poŝarów duŝych na terenie kompleksów leśnych. Podział obszarów leśnych na nadleśnictwa i leśnictwa przedstawia tabela nr 2. Tabela nr 2 - Podział obszarów leśnych na nadleśnictwa i leśnictwa. Nadleśnictwo Leśnictwa Powierzchnia w ha Nadleśnictwo Brzesko Jodłówka Brzeźnica Kopaliny Chrostowa śegocina Kamionna 391 507 860 578 742 681 Kategoria zagroŝenia poŝarowego Nadleśnictwo Dąbrowa Tarnowska Bratucice 1.229 II Nadleśnictwo Niepołomice Ispina Chobot (część) Dziewin Gawłówek Baczków 1.009 734 1.083 1.130 992 Monitoring poŝarowy- system przeciwpoŝarowego zabezpieczenia obiektu, obejmujący instalacje czujek poŝarowych wewnątrz obiektu podłączonych do centrum odbioru sygnału o poŝarze. System umoŝliwia automatyczne przekazanie alarmu poŝarowego do jednostki Państwowej StraŜy PoŜarnej. III II 2
2. ZagroŜenie powaŝnymi awariami przemysłowymi. W ramach wdraŝania prawa Unii Europejskiej w Polsce w zakresie ochrony środowiska, jak równieŝ ochrony ludności, Państwowa StraŜ PoŜarna stanęła przed zadaniem stworzenia systemu zapobiegania oraz ograniczania skutków awarii oraz katastrof mogących powstać zakładach przemysłowych, w których magazynowane, przetwarzane lub produkowane są substancje niebezpieczne. Dokumentem prawnym zawierającym wymagania w zakresie przeciwdziałania i zapobiegania powaŝnym awariom przemysłowym, obligatoryjnie obowiązującym w krajach Unii Europejskiej jest Dyrektywa Rady Europejskiej 96/82/EC z dnia 9 grudnia 1996 r. dotycząca zarządzania zagroŝeniami powaŝnymi awariami przemysłowymi z udziałem substancji niebezpiecznych. Dyrektywa ta nazywana jest popularnie dyrektywą Dyrektywy SEVESO II. Dyrektywa powyŝsza została wprowadzona do polskiego systemu prawnego w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62, poz. 4445). W tytule VI PowaŜne awarie cyt. ustawy określono instrumenty prawne słuŝące przeciwdziałaniu powaŝnej awarii przemysłowej, w tym: - obowiązki prowadzącego zakład zaliczony do ryzyka wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, - obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową. Zgodnie z w/w przepisami Państwowej StraŜy PoŜarnej została określona jako organ właściwy do nadzoru nad realizacja zadań w zakresie przeciwdziałania powaŝnym awariom oraz podejmujący działania ratownicze w celu likwidacji ich skutków. Do waŝnych zadań Państwowej StraŜy PoŜarnej w tym zakresie naleŝy równieŝ prowadzenie właściwej działalności informacyjnej o występujących zagroŝeniach związanych z powaŝnymi awariami przemysłowymi. Zakłady przemysłowe stwarzające ryzyko wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, w zaleŝności od rodzaju, kategorii oraz ilości substancji niebezpiecznych występujących w tych zakładach podzielono na dwa zasadnicze rodzaje: 1) zakłady o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, 2) zakłady o duŝym ryzyku wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej. Małopolska Brygada Odwodowa (MBO) to odwód operacyjny Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP, składający się z wydzielonych sił i środków (pojazdów poŝarniczych i innego sprzętu) z poszczególnych powiatów województwa. W przypadku wystąpienia zagroŝenia przekraczającego moŝliwości jednostek ochrony przeciwpoŝarowej danego powiatu dysponowane są przez Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Ratownictwa w Krakowie siły i środki MBO z terenu województwa. MBO składa się z 2 podstawowych formacji: WOO tj. wojewódzki odwód operacyjny (jednostki OSP i PSP) oraz COO tj. centralny odwód operacyjny (jednostki PSP). Występowanie zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej przedstawia tabela nr 3. Tabela nr 3 - Występowanie zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej. Lp. Nazwa zakładu Rodzaj substancji chemicznej. Ilość w Mg Sposób magazynowania Kwalifikacja zakładu 1 KRAK-GAZ Sp. z o.o. Terminal Magazynowo- Przeładunkowy LPG Gaz skroplony LPG (propan- 300 3 zbiorniki podziemne o pojemności Zakład o duŝym ryzyku 3
w Bochni, ul. Partyzantów 14 (baza gazu płynnego) 2 SINUS Warszawa Mała Baza Gazu Płynnego w Gierczycach butan) Gaz skroplony LPG 200m 3 kaŝdy 89 3 zbiorniki podziemne o poj. 2 x 54 m 3 1 x 96 m 3 Zakład o zwiększonym. ryzyku Ze względu na lokalizację oraz duŝą ilość magazynowanej substancji, szczególne zagroŝenia występują w przypadku zaistnienia powaŝnej awarii przemysłowej na terenie zakładu KRAK-GAZ. W przypadku Małej Bazy Gazu Płynnego SINUS wystąpić moŝe emisja gazu LPG do atmosfery. Zakład Krak-Gaz w Bochni funkcjonuje od 2001 r. na podstawie decyzji Starosty Bocheńskiego. Komenda Powiatowa PSP w Bochni dokonała czynności odbiorowych zakładu zgodnie z kompetencją. NaleŜy nadmienić, Ŝe zakład spełnia warunki lokalizacyjne wynikające z obowiązujących przepisów, a podczas oddawania obiektu do uŝytkowania nie obowiązywała ustawa Prawo Ochrony Środowiska. 3.ZagroŜenia chemiczno-ekologiczne. ZagroŜenia w przemyśle. Szczególne zagroŝenie powodują materiały niebezpieczne magazynowane i stosowane w procesie technologicznym w zakładach produkcyjnych. Występowanie materiałów niebezpiecznych na terenie powiatu bocheńskiego przedstawia tabela nr 4. Tabela nr 4 Występowanie materiałów niebezpiecznych na terenie powiatu bocheńskiego. Lp. Nazwa obiektu, adres Powiat Rodzaj materiałów Max. Sposób niebezpiecznych ilość [T] składowania 1 2 3 4 5 6 1. Stalprodukt S.A32- Wytwórnia 700Bochnia, Bochnia Wodór 0.067 Wodoru ul.wygoda 69 2. Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji 32-700 Bochnia ul. mjr. Bacy 15 3. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Bochni 32-700 Bochnia ul. Wygoda 147 4. Spółdzielnia Ogrodnicza Zamvinex 32-731 Łąkta Górna 35 5. Sanocki Zakład Górnictwa Nafty i Gazu Sanok Kopalnia Grobla 32-009 Grobla Bochnia Chlor 0.5 Bochnia Amoniak 2.0 Bochnia Amoniak 5.0 Bochnia Ropa surowa 20.0 ton /24 h Instalacja chlorująca wodę Instalacja Chłodnicza Instalacja Chłodnicza Zbiorniki V =50 m 3 Zbiornik V=320 m 3 4
ZagroŜenia w transporcie drogowym i kolejowym. Szczególne zagroŝenie dla mieszkańców powiatu oraz środowiska występuje ze strony transportu materiałów niebezpiecznych. Transport materiałów niebezpiecznych na terenie powiatu przedstawia tabela nr 5. Tabela nr 5 - Transport materiałów niebezpiecznych na terenie powiatu. Lp. Trasa Rodzaj materiałów 1 2 3 1. Trasa 4 / Rzezawa - Chełm / Etylina Olej napędowy Chlor Amoniak LPG Kwas siarkowy Nitroza Kwas fluorowodorowy Chlorek benzolu 2. Trasa Bochnia-Limanowa Etylina Olej napędowy Amoniak Chlor LPG Wykaz tras kolejowych, którymi transportowane są materiały niebezpieczne przedstawia tabela nr 6. Tabela nr 6 Wykaz tras kolejowych, którymi transportowane są materiały niebezpieczne. Lp Przebieg trasy Rodzaj materiałów niebezpiecznych 1 2 3 1. Cikowice - Rzezawa na trasie Kraków Tarnów Etylina Olej napędowy Chlor Chlorek winylu Dwutlenek siarki Tlenek etylenu LPG Amoniak Benzen Naftolen Benzol Trójpropylen Materiały bojowe Komenda Powiatowa PSP prowadzi stałe rozpoznanie w zakresie ilości i rodzaju przewoŝonych materiałów niebezpiecznych i gromadzi informacje w tym zakresie. Ponadto zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa nadawca materiału szczególnie niebezpiecznego przekazuje informacje do Powiatowego Stanowiska Kierowania PSP o rodzaju, ilości materiału, trasie i terminie przewozu oraz odbiorcy. 5
4.ZagroŜenia techniczne i wysokościowe. Przez powiat bocheński przebiegają główne drogi : droga krajowa nr 4, drogi wojewódzkie: 775, 964, 965, 966, 967 oraz linia kolejowa Kraków-Medyka (Granica Państwa). ZagroŜenia w komunikacji drogowej to najczęściej wypadki samochodów osobowych i cięŝarowych na trasie A4 połączone z wyciekiem paliw i olejów, a takŝe niejednokrotnie skutkujące poŝarem. Dodatkowym zagroŝeniem jest trasa kolejowa relacji Kraków-Tarnów, stanowiąca część linii kolejowej nr 91 Kraków- Medyka Granica Państwa. Długość odcinka trasy na terenie powiatu bocheńskiego wynosi ok. 14 km. ZagroŜenia ze strony transportu lotniczego związane są z występowaniem nad powiatem korytarza powietrznego A-4-84 wschód zachód. Komunikacja wodna na terenie powiatu nie występuje. Na terenie powiatu nie występują budynki szczególnie zagroŝone katastrofami budowlanymi zdarzenia takie mogą występować na wskutek poŝaru, wybuchu, obsunięć ziemi, obciąŝenia konstrukcji zalegającą warstwą śniegu, silnych wiatrów, robót górniczych. Brak na terenie powiatu budynków wysokich i wysokościowych ogranicza ratownictwo wysokościowe do działań na budynkach niskich i średniowysokich oraz w zagłębieniach terenu. 5. ZagroŜenia wynikające z występowania cieków i akwenów wodnych. Na terenie powiatu występuje sieć cieków wodnych o róŝnych parametrach oraz zbiorniki wodne wykorzystywane do celów rekreacji. Do głównych naleŝą rz. Wisła, Raba, Stradomka oraz Zalew w Łapanowie, Stawy w Borku, równieŝ wyrobiska poŝwirowe. Występowanie cieków wodnych oraz zbiorników niesie z sobą zagroŝenia dla ludzi tj. moŝliwość utonięć, pęknięcia kry lodowej w warunkach zimowych. 6. ZagroŜenie powodziowe. ZagroŜenia powodziowe jest zaleŝne w duŝej części od ukształtowania terenu. Ukształtowanie terenu powiatu jest bardzo zróŝnicowane, co warunkuje w znacznym stopniu charakter zagroŝenia powodziowego: - powódź krótkotrwała, charakteryzująca się przepływem duŝych ilości mas wody w bardzo krótkim czasie, głównie po intensywnych opadach deszczu lub szybkim topnieniu śniegu. Występowanie zjawiska: południe powiatu, gdzie występują tereny pagórkowate. Zaobserwowano duŝe zniszczenia w obiektach budowlanych, jak równieŝ infrastrukturze drogowej, - powódź długotrwała, charakteryzująca się relatywnie wolnym przyborem mas wodny w korytach rzek, głównie Raby i Wisły, związana jest z długotrwałymi opadami deszczu, roztopami śniegu lub zatorami lodowymi. Występowanie zjawiska: północna część powiatu, gdzie rozciągają się tereny nizinne. 6
OCENA ZAGROśENIA POWIATU I GMIN NA PODSTAWIE ANALIZY KALKULACYJNEJ. Analiza niniejsza słuŝy określeniu w sposób obiektywny zagroŝenia gmin jak równieŝ całego powiatu. Opiera się na wskaźnikach matematycznych przyporządkowanych poszczególnym zagroŝeniom występującym na danym terenie. Wyniki analiza słuŝą do określenia właściwego zabezpieczenia operacyjnego poszczególnych gmin i powiatu. Kalkulacji dokonano w oparciu o wskaźniki uwzględniające poniŝsze dane: Liczba mieszkańców Rodzaj zabudowy Palność konstrukcji budynków Wysokość budynków Kategoria zagroŝenia ludzi Zakłady przemysłowe Rurociągi do transportu ropy naftowej i produktów naftowych oraz gazociągi Drogi Szlaki kolejowe Transport drogowy i kolejowy materiałów niebezpiecznych Cieki wodne i budowle hydrotechniczne (zagroŝenie powodziowe) Cieki i zbiorniki wodne (zagroŝenie utonięciami) ZagroŜenie poŝarami lasów Lotniska lub tereny operacyjne lotnisk Wyniki wyliczeń stopnia zagroŝenia gmin wg wzoru: H G = V i= I n i L Bi gdzie: HG ni LBi wskaźnik zagroŝenia gminy, liczba kryteriów (czynników) zagroŝenia, które zostały zakwalifikowane do i-tego stopnia zagroŝenia, liczba bazowa (waga) dla i-tego stopnia zagroŝenia. Stopień zagroŝenia gmin powiatu bocheńskiego. Lp. Gmina Wskaźnik zagroŝenia Stopień zagroŝenia gminy gminy 1. Miasto Bochnia 6,97 ZIVG duŝe zagroŝenie 2. Bochnia 5,85 ZIIIG średnie zagroŝenie 3. Łapanów 3,5 ZIG bardzo małe zagroŝenie 4. Rzezawa 5,33 ZIIIG średnie zagroŝenie 5. Trzciana 3,45 ZIG bardzo małe zagroŝenie 6. Lipnica Murowana 3,4 ZIG bardzo małe zagroŝenie 7
7. Nowy Wiśnicz 3,6 ZIG bardzo małe zagroŝenie 8 śegocina 3,5 ZIG bardzo małe zagroŝenie 9 Drwinia 4,9 ZIIIG średnie zagroŝenie Wartość wskaźnika zagroŝenia powiatu. Wartość wskaźnika zagroŝenia powiatu obliczono zgodnie z poniŝszym wzorem: gdzie: HP Ni LBi LG P V H = N i= I i L Bi wskaźnik zagroŝenia powiatu, liczba kryteriów (czynników) zagroŝenia, które zostały zakwalifikowane do i-tego stopnia zagroŝenia we wszystkich gminach w powiecie, liczba bazowa (waga) dla i-tego stopnia zagroŝenia, liczba gmin w powiecie L G Uzyskany wynik : 5,44 ZIIIP średnie zagroŝenie. ZagroŜenie poszczególnych gmin przedstawia poniŝsza mapa: 8
Na terenie powiatu występuje łącznie 9 gmin, z czego: a) 1 (Gmina Miasto Bochnia) została zaliczona do IV stopnia zagroŝenia (duŝe zagroŝenie), głównie ze względu na zwartą zabudowę, występowanie duŝej ilości obiektów uŝyteczności publicznej, przebieg trasy kolejowej oraz drogi krajowej, występowanie w granicach miasta zakładu o duŝym ryzyku wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, b) 3 gminy zaliczone do III stopnia zagroŝenia ( średnie zagroŝenie) tj.: Bochnia, głównie ze względu na występowanie części kompleksu leśnego Puszczy Niepołomickiej, przebieg trasy kolejowej i drogi krajowej, występowanie zakładu o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, Drwinia, głównie ze względu na występowanie głównego kompleksu Puszczy Niepołomickie, zagroŝenie powodziowe ze strony Wisły, przebieg rurociągów wysokopręŝnych, Rzezawa, głównie ze względu na przebieg trasy kolejowej i drogi krajowej. c) 5 gmin zaliczonych do I stopnia zagroŝenia (zagroŝenie bardzo małe), zlokalizowanych głównie na południu powiatu. 9
10