Rada Unii Europejskiej Bruksela, 7 marca 2016 r. 6255/1/16 REV 1 SOC 81 GENDER 13 ANTIDISCRIM 13 FREMP 34 NOTA Od: Komitet Stałych Przedstawicieli Do: Rada Nr poprz. dok.: 6255/16 SOC 81 GENDER 13 ANTIDISCRIM 13 FREMP 34 Dotyczy: Odpowiedź na przygotowany przez Komisję wykaz działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI Projekt konkluzji Rady Prezydencja przedłożyła projekt konkluzji Rady pt.: Odpowiedź na przygotowany przez Komisję wykaz działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI. Na posiedzeniu 26 lutego 2016 r. Komitet Stałych Przedstawicieli osiągnął w dużym stopniu porozumienie w sprawie załączonego tekstu. Po posiedzeniu, na wniosek delegacji i HU oraz po konsultacji z wszystkimi delegacjami, prezydencja dodała w tekście nowy punkt 13. Po dalszych konsultacjach z wymienionymi wyżej oraz pozostałymi państwami członkowskimi prezydencja wprowadziła dodatkowe zmiany. Zmiany w stosunku do poprzedniej wersji (dok. 6255/16) zaznaczono następująco: nowe fragmenty tekstu zostały wyróżnione pogrubieniem, a skreślenia nawiasem kwadratowym [...]. Prezydencja zwraca się do wszystkich delegacji, by w ramach kompromisu poparły załączony tekst. Rada proszona jest o przyjęcie projektu konkluzji w wersji zawartej w załączniku na swoim posiedzeniu 7 marca 2016 r. 6255/1/16 REV 1 bc/md/zm 1
Odpowiedź na przygotowany przez Komisję wykaz działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI 1 Projekt konkluzji Rady MAJĄC NA UWADZE, CO NASTĘPUJE: 1. Poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, to jedna z podstawowych wartości Unii, jak określono w Traktacie o Unii Europejskiej oraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. 2. Ważne jest, by promować wspólne wartości, takie jak poszanowanie praw człowieka, oraz powszechne zrozumienie, że prawa człowieka są uniwersalne i mają zastosowanie do wszystkich, bez względu na, między innymi, orientację seksualną czy tożsamość płciową. 3. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, że Unia we wszystkich swoich działaniach zmierza do zniesienia nierówności, a także dąży do zwalczania dyskryminacji z różnych względów, w tym ze względu na płeć i orientację seksualną, przy określaniu i realizacji swoich polityk i działań 2, oraz upoważnia Radę do podejmowania środków w celu zwalczania dyskryminacji ze wspomnianych względów 3. 4. Niniejsze konkluzje opierają się na wcześniejszych pracach i zobowiązaniach politycznych podjętych przez Parlament Europejski, Radę, Komisję i inne zainteresowane podmioty, w tym na dokumentach wymienionych w załączniku I. 5. Art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej wyraźnie zakazuje wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć i orientację seksualną. 1 2 3 Lesbijki, geje, osoby biseksualne, transpłciowe i interseksualne Art. 8 i 10 TFUE. Art. 19 TFUE. 6255/1/16 REV 1 bc/md/zm 2
6. Dyskryminacja ze względu na orientację seksualną jest też zabroniona na mocy prawa unijnego w dziedzinie zatrudnienia. 7. Komisja przedstawiła niedawno wykaz działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI, w którym kładzie się nacisk na: lepsze poszanowanie praw osób LGBTI i zapewnienie tym osobom i ich rodzinom ochrony prawnej w kluczowych dziedzinach z zakresu kompetencji UE; uważne monitorowanie i egzekwowanie poszanowania, istniejących na mocy unijnych przepisów, praw osób LGBTI i ich rodzin; uświadamianie obywateli oraz sprzyjanie różnorodności i niedyskryminacji; wspieranie kluczowych podmiotów odpowiedzialnych za promowanie równych praw osób LGBTI w Unii i za czynienie postępów w tym zakresie; przedstawienie decydentom liczb i faktów na temat istniejących w Unii wyzwań dotyczących osób LGBTI: gromadzenie danych i działalność badawcza; a także działania zewnętrzne: kwestie LGBTI w kontekście rozszerzenia, sąsiedztwa i państw trzecich. 8. Jak wynika z badania ankietowego przeprowadzonego przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA), osoby LGBT 4 żyjące w UE napotykają przeszkody utrudniające korzystanie z praw podstawowych i często są dyskryminowane [ ]. Ponadto badanie to sugeruje, że wiele osób LGBT jest ofiarami przemocy i nękania, często w miejscach publicznych. Równocześnie sugeruje ono, że przypadki dyskryminacji, przemocy i nękania są rzadko zgłaszane policji lub innym organom przez poszkodowanych. RADA UNII EUROPEJSKIEJ 9. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE zobowiązanie Komisji do zapewnienia spójności między sporządzonym przez nią wykazem działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI w państwach członkowskich a wytycznymi Rady na rzecz promowania i ochrony wszystkich praw człowieka przysługujących osobom LGBTI w kontekście unijnej polityki zewnętrznej. 4 Lesbijki, geje, osoby biseksualne i transpłciowe. 6255/1/16 REV 1 bc/md/zm 3
10. ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, by promowała wdrożenie środków nakreślonych w wykazie działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI [ ] przy pełnym poszanowaniu tożsamości narodowej państw członkowskich i ich tradycji konstytucyjnych, a także kompetencji państw członkowskich w dziedzinie prawa rodzinnego, regularnie informowała państwa członkowskie o postępach czynionych przez grupę wysokiego szczebla ds. niedyskryminacji, równouprawnienia i różnorodności oraz uwzględniała prawa podstawowe osób LGBTI przy ocenianiu wszystkich proponowanych środków z zakresu polityki pod kątem praw podstawowych. 11. ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, by pod koniec 2016 r. przedłożyła sprawozdanie z postępów w realizacji wykazu działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI, a następnie przedkładała takie sprawozdanie co roku. 12. WZYWA KOMISJĘ EUROPEJSKĄ do wzmożenia wysiłków w dziedzinie gromadzenia porównywalnych danych na temat dyskryminacji osób LGBTI w UE, w dziedzinie ukierunkowanych działań uświadamiających w kluczowych obszarach, takich jak zatrudnienie, edukacja, zdrowie i sport [ ] oraz w dziedzinie znajomości praw i zwalczania niskiego poziomu zgłaszania przypadków dyskryminacji. Polityki na rzecz zwalczania dyskryminacji ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową wpisują się w szerszy kontekst równego traktowania i powinny również uwzględniać specyficzną sytuację osób LGBTI. 13. WZYWA AGENCJĘ PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ do dalszej analizy sytuacji osób LGBTI poprzez sporządzenie wysokiej jakości statystyk w oparciu o najbardziej wiarygodne metody. 14. PODKREŚLA, że przy realizacji działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI Komisja powinna nadal współpracować z państwami członkowskimi, a także z FRA i innymi właściwymi agencjami unijnymi, społeczeństwem obywatelskim i właściwymi organizacjami międzynarodowymi, w tym z Radą Europy, OECD i ONZ. 15. WZYWA KOMISJĘ EUROPEJSKĄ I PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE, by wzmocniły i nadal wspierały działania mechanizmów instytucjonalnych, w tym krajowych organów ds. równości, które są kluczowymi instrumentami czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI, oraz by wzmocniły i wspierały działania europejskiej sieci krajowych organów ds. równości (Equinet). 6255/1/16 REV 1 bc/md/zm 4
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY 16. Współpracowały z Komisją Europejską w celu realizacji wykazu działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI, przy pełnym wykorzystaniu prac grupy wysokiego szczebla ds. niedyskryminacji, równouprawnienia i różnorodności do omawiania istotnych kwestii i poszukiwania sposobów na przyspieszenie postępów; oraz 17. Podejmowały dalsze działania w celu zwalczania dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową oraz prowadziły kampanie uświadamiające na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI. 6255/1/16 REV 1 bc/md/zm 5
Dokumenty źródłowe ZAŁĄCZNIK 1) Parlament Europejski Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 września 2015 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej (2013 2014) (2014/2254(INI)). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie unijnego planu przeciwdziałania homofobii i dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową (2013/2183(INI)) 2) Rada Wytyczne na rzecz promowania i ochrony wszystkich praw człowieka przysługujących lesbijkom, gejom, osobom biseksualnym, transpłciowym i interseksualnym (LGBTI) (11153/13). 3) Komisja Sporządzony przez Komisję wykaz działań na rzecz czynienia postępów w zakresie równouprawnienia osób LGBTI http://ec.europa.eu/justice/discrimination/files/lgbti_actionlist_en.pdf 4) Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej: Ochrona przed dyskryminacją ze względu na orientację seksualną, tożsamość płciową i specyfikę płci w UE porównawcza analiza prawna aktualizacja za 2015 r. http://fra.europa.eu/en/publication/2015/lgbti-comparative-legal-update-2015 Ankieta dotycząca lesbijek, gejów, osób biseksualnych i transpłciowych w Unii Europejskiej, 2014 r. http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-eu-lgbt-survey-main-results_tk3113640enc_1.pdf 6255/1/16 REV 1 bc/md/zm 6 ZAŁĄCZNIK