Warunki uczestnictwa dla uznanych organizacji producentów owoców i warzyw w mechanizmie obsługa programów operacyjnych Agencja Rynku Rolnego ul. Karolkowa 30 01-207 Warszawa www.arr.gov.pl Załącznik do Zarządzenia Nr 169/2015/Z Prezesa ARR z dnia 23.10.2015 r.
SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Akty prawne 3 2.1. Akty prawne UE 3 2.2. Akty prawne krajowe 4 3. Słownik pojęć 4 3.1. Skróty 4 3.2. Definicje 4 4. Beneficjenci mechanizmu 10 5. Zatwierdzenie programu i funduszu operacyjnego na rynku owoców i warzyw 11 5.1. Składnie wniosków o zatwierdzenie programu funduszu i funduszu operacyjnego 11 5.2. Strategia krajowa dla zrównoważonych programów operacyjnych 12 5.3. Weryfikacja spełnienia warunków zatwierdzenia programu operacyjnego 13 5.4. Weryfikacja spełnienia warunków zatwierdzenia funduszu operacyjnego 23 5.5. Monitorowanie i ocena programów operacyjnych, obowiązki organizacji producentów w zakresie sprawozdawczości 30 6. Przyznanie pomocy na dofinansowanie funduszy operacyjnych lub roczne rozliczenie 31 6.1. Składanie wniosków o przyznawanie pomocy na dofinansowanie lub rozliczenie roczne 31 6.2. Weryfikacja spełnienia warunków uznania OP 34 6.3. Kontrole krzyżowe 34 6.4. Wyliczenie wysokości kwoty pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego 35 6.5. Wyliczenie wysokość należnej kwoty pomocy finansowej dla owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży 38 6.6. Redukcja wnioskowanej kwoty pomocy 40 6.7. Odmowa przyznania pomocy 41 6.8. Terminy wydawania decyzji w sprawie wniosku o przyznanie pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego lub rozliczenia rocznego 42 7. Sankcje i kary 43 8. Odwołania 43 9. Adresy 43 10. Formularze, załączniki i instrukcje 44 2
1. Wprowadzenie Jednym z elementów Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej jest wsparcie finansowe działań prowadzonych na rynku owoców i warzyw. Pomoc przyznawana jest organizacjom producentów, zrzeszeniom organizacji producentów oraz międzynarodowym organizacjom producentów i ich zrzeszeniom, które spełniają kryteria uznania oraz wdrożyły i realizują zatwierdzony program operacyjny. Pomoc finansowa UE polega na dofinansowaniu wydatków poniesionych z funduszu operacyjnego na realizację działań zatwierdzonych w programie operacyjnym. W programie operacyjnym uznana organizacja producentów owoców i warzyw musi realizować co najmniej dwa spośród celów określonych w Strategii krajowej dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016. 2. Akty prawne 2.1. Akty prawne UE (RPEiR_1308/2013) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671 ze zm.) (RWK_543/2011) rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw (Dz. Urz. UE L 157, 15.06.2011, str. 1-163 ze zm.) (RDK_1031/2014) rozporządzenie delegowane Komisji (UE) Nr 1031/2014 z dnia 29 września 2014 r. ustanawiające dalsze tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia producentów niektórych owoców i warzyw (Dz. U. L 284 z 30.9.2014, str. 22) 3
2.2. Akty krajowe Ustawa z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu (Dz. U. z 2011 r. nr 145, poz. 868, ze zm.) Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1182) Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r., poz. 1282 ze zm.) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i o organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 633, ze zm.) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 lutego 2009 r. w sprawie maksymalnej wysokości rekompensat z tytułu nieprzeznaczania do sprzedaży niektórych gatunków owoców i warzyw, dla których rekompensaty te nie zostały określone przepisami Unii Europejskiej (Dz. U. z 2009 r. Nr 28, poz. 182) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 września 2006 r. w sprawie wzoru świadectwa przejęcia owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. z 2006 r. nr 186, poz. 1374) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2008r. w sprawie określenia sposobu zagospodarowania owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 29) Strategia krajowa dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016 (Dz.U. MRiRW 2013 poz. 39) 3. SŁOWNIK POJĘĆ 3.1. Skróty ARR Agencja Rynku Rolnego OT ARR - Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego CRP Centralny Rejestr Przedsiębiorców KE Komisja Europejska 4
MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi UE Unia Europejska WE Wspólnota Europejska WPR Wspólna Polityka Rolna P.O. program operacyjny F.O. fundusz operacyjny ZOP - zrzeszenie organizacji/ponadnarodowe zrzeszenie organizacji producentów owoców i warzyw 3.2. Definicje OP - organizacje producentów, zrzeszenia organizacji producentów, ponadnarodowe organizacje producentów, ponadnarodowe zrzeszenia organizacji producentów. W dokumentacji dotyczącej zatwierdzania programu operacyjnego, wysokości funduszu operacyjnego oraz wysokości wydatków na działania zatwierdzone w programie operacyjnym i wysokości pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej, składanej przez wnioskodawców, pod pojęciem organizacji producentów należy rozumieć również zrzeszenia organizacji producentów, ponadnarodowe organizacje producentów, ponadnarodowe zrzeszenia organizacji producentów. Wartość produktów sprzedanych (WPS) wartość netto produktów sprzedanych przez OP w okresie referencyjnym, będąca podstawą do wyliczenia maksymalnej kwoty pomocy finansowej ze środków pochodzących z UE, przeznaczonych na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów owoców i warzyw. Program operacyjny (PO) - plan biznesowy opracowany przez uznaną organizację producentów owoców i warzyw na okres od 3 do 5 lat, zgodny ze Strategią krajową dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016". Działanie oznacza określone działanie lub instrument mający na celu osiągnięcie konkretnego celu operacyjnego programu operacyjnego, przyczyniające się do realizacji jednego lub więcej celów, o których mowa w Strategii krajowej dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016". 5
Fundusz operacyjny (FO) fundusz ustanowiony przez uznaną organizację producentów w celu finansowania realizacji programu operacyjnego. Środki finansowe funduszu utrzymywane są na wyodrębnionym rachunku bankowym organizacji. Fundusz utrzymywany jest ze składek pobieranych od członków organizacji, wkładów organizacji producentów oraz pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej. Przygotowanie owoców i warzyw do sprzedaży oznacza działania przygotowawcze takie jak mycie, czyszczenie, sortowanie, krojenie, cięcie, obieranie, szatkowanie, rozbiór, drylowanie lub osuszanie owoców i warzyw, bez przekształcenia ich w przetwory owocowe i warzywne. Wskaźniki wydajności mają na celu ocenę, czy istnieje związek pomiędzy podjętymi działaniami, a osiągniętymi rezultatami i czy efekty, które osiągnięto są znaczące. Na wskaźniki wydajności składają się poszczególne grupy wskaźników: wskaźniki wyjściowe, nakładu, produktu, rezultatu i oddziaływania. Pomoc na dofinansowanie funduszu operacyjnego pomoc finansowa z tytułu wydatków faktycznie poniesionych wynikających z wdrażania P.O. w rocznym okresie jego wdrażania. Produkty nieprzeznaczone do sprzedaży finansowane z funduszu operacyjnego ilość owoców i warzyw nieprzeznaczona do sprzedaży przez OP, zagospodarowana zgodnie z decyzją wydaną przez Prezesa ARR, która mieści się w granicach ustalonego na dany rok maksymalnego limitu oraz kwoty zatwierdzonej na wydatki z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży w ramach funduszu operacyjnego. Środki zapobiegania kryzysom i zarządzania nimi, zgodnie z ustaleniami w Krajowej strategii dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016, obejmują tylko nieprzeznaczenie owoców i warzyw do sprzedaży; W ramach nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży produkty mogą być wykorzystane na następujące cele: a) bezpłatna dystrybucja, b) pasza dla zwierząt. 6
Rok handlowy dla owoców i warzyw objętych pomocą finansową z tytułu nieprzeznaczenia do sprzedaży w ramach funduszu operacyjnego, trwa od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia. Pomoc finansowa z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży jest wypłacana tylko do ilości w granicach limitu z uwzględnieniem kwoty zatwierdzonej na ten cel w funduszu operacyjnym. Stanowi ona iloczyn ilości owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży (zakwalifikowanej do objęcia wspólnotowym wsparciem finansowym) i jednostkowej kwoty rekompensaty ustalonej do 100 kg poszczególnych produktów (Załączniku XI do RK(UE) Nr 543/2011). Zryczałtowany koszt sortowania i pakowania owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży, będących przedmiotem bezpłatnej dystrybucji pomoc finansowa wypłacana organizacji producentów, stanowiąca iloczyn ilości danego gatunku owoców i warzyw nieprzeznaczonej do sprzedaży, posortowanych oraz przekazanych do bezpłatnej dystrybucji w opakowaniach do 25kg i kwoty ustalonej dla każdej tony danego produktów, (część A załącznika XIII do RK(UE) Nr 543/2011). Koszty transportu pomoc finansowa wypłacana organizacjom producentów, stanowiąca iloczyn ilości ton przewożonych owoców i warzyw (w ramach ich bezpłatnej dystrybucji) i zryczałtowanej jednostkowej kwoty, dostosowanej do przedziałów odległości, zgodnie z załącznikiem XII do RK(UE) Nr 543/2011: Częściowa pomoc na dofinansowanie funduszu operacyjnego (transza kwartalna) wypłata części dopłat odpowiadającej wydatkom faktycznie poniesionym wynikającym z wdrażania programu operacyjnego w okresie kwartału. Pomoc ta nie może przekraczać 80% zatwierdzonej kwoty pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej na dany kwartał realizacji programu operacyjnego lub 80% kwoty faktycznie poniesionych wydatków, w zależności od tego, która z nich jest niższa zgodnie z art.72 RK(UE) Nr 543/2011. Pomoc na dofinansowanie funduszu operacyjnego pomoc finansowa z tytułu wydatków faktycznie poniesionych wynikających z wdrażania programu operacyjnego w rocznym okresie jego wdrażania. Pomoc ta nie może przekroczyć 4,1% wartości produktów wprowadzonych do obrotu, za pośrednictwem organizacji producentów, z okresu referencyjnego. Jednakże kwota pomocy finansowej może zostać zwiększona dla OP do 4,6% (lub 4,7% w przypadku ZOP) wartości produktów 7
wprowadzonych do obrotu w okresie referencyjnym, o ile wielkość przekraczająca 4,1% wartości produktów wprowadzonych na rynek jest wykorzystywana wyłącznie w zakresie środków zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych art. 34 ust 2 RPEiR_(WE) Nr 1308/2013. Roczne rozliczenie wypłaconych środków finansowych wypłata salda pomocy finansowej w przypadku, gdy organizacja producentów korzystała z częściowej pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego w trakcie roku realizacji programu operacyjnego. Rozliczenie wypłaconych środków finansowych oznacza coroczne rozliczenie środków finansowych dotyczących przyznanej pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego art. 9a ust. 1 kt 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu (Dz. U. z 2011 r. nr 145, poz. 868, ze zm.) Okres referencyjny: dwanaście kolejnych miesięcy, liczonych od dnia przypadającego nie wcześniej niż 1 stycznia trzeciego roku przed rokiem wdrożenia programu operacyjnego i kończących się nie później niż dnia 1 sierpnia roku poprzedzającego dany rok wdrożenia programu operacyjnego (tj. poprzedzającego rok, na który zatwierdzany jest fundusz operacyjny), albo trzy kolejne okresy dwunastomiesięczne, pomiędzy dniem 1 stycznia piątego roku przed rokiem wdrożenia programu operacyjnego, a dniem 1 sierpnia roku poprzedzającego dany rok wdrożenia programu operacyjnego (tj. poprzedzającego rok, na który zatwierdzany jest fundusz operacyjny), z których wyliczana jest średnia wartość produktów sprzedanych. Rok handlowy dla owoców i warzyw objętych pomocą finansową z tytułu nieprzeznaczenia do sprzedaży w ramach funduszu operacyjnego, trwa od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia. Limit nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży jest ustalany na dany rok handlowy, dla każdej organizacji producentów. Limit produktów przekazanych do bezpłatnej dystrybucji jest ustalany dla wszystkich produktów łącznie i stanowi 5% średniej arytmetycznej całkowitej ilości produktów, w odniesieniu do których uznano organizację producentów, sprzedanej za pośrednictwem tej organizacji oraz przekazanej do bezpłatnej dystrybucji w ciągu trzech lat poprzedzających rok objęty wnioskiem bądź 8
równoważne dane lub wielkość mająca zastosowanie do wniosku o uznanie - art. 77 RK(UE) Nr 543/2011. Limit produktów wykorzystanych na paszę dla zwierząt jest ustalany dla każdego produktu osobno i stanowi 5% średniej arytmetycznej ilości danego produktu sprzedanej za pośrednictwem tej organizacji w ciągu trzech lat poprzedzających rok objęty wnioskiem bądź wielkość produkcji sprzedanej, w odniesieniu do której OP/ZOP została uznana - art. 79 ust.2 RK(UE) Nr 543/2011. Wartość produktów sprzedanych przez organizację producentów owoców i warzyw jest to wartość produktów sprzedanych w okresie referencyjnym, będąca podstawą do wyliczenia maksymalnej kwoty pomocy finansowej ze środków pochodzących z UE, przeznaczonych na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów owoców i warzyw art. 50 ust. 1 RK (UE) Nr 543/2011. Produkty nieprzeznaczone do sprzedaży (wycofane z rynku) świeże owoce i warzywa wyprodukowane przez członków OP/ZOP, wycofane ze sprzedaży w uznanych przez nich ilościach i okresach. Produkty nieprzeznaczone do sprzedaży muszą spełniać wymogi jakości handlowej zgodnie z art. 76 RK(UE) Nr 543/2011: co najmniej dla II klasy jakości jeśli istnieją dla tych produktów normy handlowe lub minimalne wymogi, o których mowa w załączniku X do rozporządzenia RK(UE) Nr 543/2011, jeśli dla tych produktów nie ma ustanowionych norm handlowych. Organizacja charytatywna uczestnicząca w mechanizmie administrowania rozdysponowywaniem owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży jednostka organizacyjna uznana decyzją Prezesa ARR za organizację charytatywną uprawnioną do dystrybucji otrzymywanych od organizacji producentów i ich zrzeszeń nieprzeznaczonych do sprzedaży owoców i warzyw. Inna jednostka organizacyjna jednostka wyznaczona decyzją Prezesa ARR, jako uprawniona do bezpłatnego otrzymywania nieprzeznaczonych do sprzedaży owoców i warzyw od organizacji producentów i ich zrzeszeń (tj.: szpitale, domy opieki społecznej, domy dziecka, ośrodki wypoczynkowe dla dzieci, szkoły, zakłady karne, inne podmioty zużywające owoce i warzywa do skarmiania zwierząt itp.). Osoba fizyczna osoba fizyczna uprawniona decyzją Prezesa ARR do otrzymywania od organizacji producentów i ich zrzeszeń bezpłatnie owoców i warzyw 9
nieprzeznaczonych do sprzedaży (np. hodowca zwierząt używający owoce i warzywa do ich skarmiania) 4. Beneficjenci mechanizmu Warunkiem uczestnictwa w mechanizmach realizowanych przez ARR jest rejestracja w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców (CRP). Przed złożeniem pierwszego wniosku organizacja producentów zobowiązana jest do zarejestrowania się w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców (CRP), prowadzonym przez ARR. Formularz rejestracyjny WPR_P1_f1 oraz szczegółowe zasady rejestracji zamieszczone są na stronie internetowej ARR pod adresem: www.arr.gov.pl. Pomoc finansową w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw mogą otrzymać uznane: 1) organizacje producentów owoców i warzyw, 2) zrzeszenia organizacji producentów, 3) ponadnarodowe organizacje producentów, 4) ponadnarodowe zrzeszenia organizacji producentów, które wdrożyły i realizują zatwierdzony program operacyjny. Dla sfinansowania realizacji działań zatwierdzonych w programie operacyjnym organizacja zobowiązana jest ustanowić fundusz operacyjny. Pomoc przysługuje organizacji producentów która: 1) posiada numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności prowadzonym przez ARiMR, 2) działalność główna organizacji producentów jest związana z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których jest uznana, 3) nie korzystała lub nie korzysta ze wsparcia w ramach działań PROW. 4) opracowała program operacyjny zgodny ze Strategią krajową dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016, który stanowi plan biznesowy obejmujący okres od 3 do 5 lat i przedstawia sytuację wyjściową organizacji producentów owoców i warzyw, określa cele, które organizacja producentów 10
owoców i warzyw ma w tym czasie osiągnąć oraz precyzuje działania i wymagane środki, w tym finansowe, do osiągnięcia celów, 5) założyła specjalny rachunek bankowy, na którym gromadzone są środki finansowe funduszu operacyjnego pochodzące ze składek członków organizacji producentów, samej organizacji producentów oraz pomocy otrzymanej z budżetu UE. 5. Zatwierdzenie programu i funduszu operacyjnego na rynku owoców i warzyw 5.1. Składanie wniosków o zatwierdzenie programu i funduszu operacyjnego 1. Organizacja producentów ubiegająca się o: 1) zatwierdzenie programu operacyjnego, wysokości funduszu operacyjnego oraz wysokości wydatków na działania zatwierdzone w programie operacyjnym i wysokości pomocy finansowej ze środków pochodzących z UE na I rok realizacji programu operacyjnego, 2) zatwierdzenie wysokości funduszu operacyjnego oraz wysokości wydatków na działania zatwierdzone w programie operacyjnym i wysokości pomocy finansowej ze środków pochodzących z UE na kolejny rok realizacji programu operacyjnego, 3) o zatwierdzenie zmian programu operacyjnego na lata kolejne składa wniosek na formularzu OPO1_W1 wraz z załącznikami, stanowiące załączniki do niniejszych Warunków w terminie do 15 września roku poprzedzającego rok realizacji programu operacyjnego. 2. Organizacja producentów ubiegająca się o: 1) zatwierdzenie zmian programu operacyjnego na bieżący rok realizacji/ zmian wysokości funduszu operacyjnego oraz wysokości wydatków na działania zatwierdzone w programie operacyjnym i wysokości pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej na bieżący rok realizacji programu operacyjnego składa wniosek na formularzu OPO1_W2 wraz z załącznikami, stanowiące załączniki do niniejszych Warunków w terminie do 30 listopada roku, którego zmiany dotyczą. 11
3. Wnioski, o których mowa w pkt 1. i 2. należy składać do Oddziału Terenowego ARR (OT ARR) właściwego ze względu na siedzibę wnioskodawcy. 4. Wnioski składane są w formie papierowej osobiście lub przesyłane pocztą. Za datę złożenia wniosku uznaje się datę jego nadania w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego, w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub datę złożenia w Kancelarii OT ARR. 5. W przypadku, gdy wniosek nie spełnia warunków formalno-prawnych do wnioskodawcy przesyłana jest Informacja o uzupełnieniu braków we wniosku. 6. W przypadku, gdy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia wnioskodawcy Informacji o uzupełnieniu braków we wniosku nie zostanie on uzupełniony lub zostanie uzupełniony niepoprawnie sprawę pozostawia się bez rozpatrzenia przesyłana jest Informacja o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania. 7. W przypadku, gdy brakujące dokumenty lub uzupełnienie braków zostaną nadesłane po terminie wskazanym w Informacji o uzupełnieniu braków we wniosku, jednak przed wysłaniem Informacji o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania, wówczas za termin złożenia brakujących dokumentów, uzupełnienia braków uznawany jest termin złożenia pierwotnego wniosku o którym mowa w pkt.5.1. ppkt. 1 i 2. 5.2. Strategia krajowa dla zrównoważonych programów operacyjnych 1. Państwa Członkowskie, w których działają uznane organizacje producentów, ustanawiają krajową strategię na rzecz zrównoważonych programów operacyjnych na rynku owoców i warzyw. W Polsce opracowano Strategię krajową dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016. 2. Strategia krajowa uwzględnia następujące elementy: 1) analizę sytuacji pod kątem mocnych i słabych stron oraz potencjału rozwoju, 2) uzasadnienie wybranych priorytetów, 3) cele programów operacyjnych i instrumentów oraz wskaźniki wydajności, 4) ocenę programów operacyjnych, 5) zobowiązania sprawozdawcze organizacji producentów. 3. Celem strategii krajowej jest wykorzystanie możliwości rozwoju organizacji producentów, przy uwzględnieniu struktur poszczególnych organizacji. W 12
perspektywie długookresowej dąży się do poprawy oferty oraz konkurencyjności organizacji producentów przez wykorzystanie dostępnych środków finansowych. Podstawą dla koncepcji krajowej strategii jest wykorzystanie organizacji producentów jako podstawowego ogniwa pomiędzy produkcją i handlem. Organizacje producentów muszą być atrakcyjnym i skutecznym partnerem dla odbiorców owoców, warzyw i pieczarek. 4. Organizacje producentów w ramach krajowej strategii mogą ukierunkować swoje programy operacyjne pomiędzy na przykład działaniami na rzecz koncentracji podaży, podniesieniem atrakcyjności dla producentów oraz podnoszeniem i utrzymywaniem jakości. W ten sposób takie elementy jak np. koncentracja podaży i poprawa jakości, wzmacniają powiązania pomiędzy producentami. Jednocześnie przyczynia się to do stabilizacji poziomu produkcji oraz większej identyfikowalności producentów z organizacjami, co w konsekwencji oznacza poprawę konkurencyjności naszej produkcji owoców i warzyw na rynku międzynarodowym. 5. Strategia krajowa uwzględnia również Ramy krajowe na rzecz działań w zakresie ochrony środowiska dla programów operacyjnych organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw, w celu określenia ogólnych warunków w odniesieniu do działań w zakresie ochrony środowiska. 7. Wsparcie działań w zakresie środowiska obejmuje dodatkowe koszty i utracone dochody wynikające z tego działania. 8. Inwestycje zwiększające negatywny wpływ na środowisko są dozwolone wyłącznie w przypadku zapewnienia skutecznych zabezpieczeń mających na celu ochronę środowiska przed tym wpływem. 5.3. Weryfikacja spełnienia warunków zatwierdzenia programu operacyjnego 5.3.1. Ogólna charakterystyka programu operacyjnego 1. Program operacyjny jest to specyficzny biznes plan, przygotowywany przez uznane organizacje producentów, z uwzględnieniem Strategii krajowej dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016 (o której mowa w pkt. 5.2.) Program operacyjny ma na celu poprawę ich funkcjonowania oraz rozwój w następujących obszarach: 1) marketing, 13
2) jakość owoców i warzyw, 3) planowanie produkcji, 4) ochrona środowiska. 2. Programy operacyjne realizowane są w okresach rocznych trwających od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego. 3. Program operacyjny musi zawierać: 1) opis sytuacji wyjściowej przed rozpoczęciem realizacji programu operacyjnego, z zastosowaniem wskaźników wyjściowych, 2) cele programu operacyjnego, z uwzględnieniem perspektyw w zakresie produkcji i zbytu, oraz wyjaśnienie, w jaki sposób program przyczynia się do realizacji Strategii krajowej dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016", jak również potwierdzenie, że jest zgodny z ww. strategią krajową, w tym pod względem równowagi między działaniami, 3) opis celów programu operacyjnego, zdefiniowanych w strategii krajowej, oraz wskazanie ich mierzalności i wymierności, w celu ułatwienia monitorowania postępów czynionych stopniowo przy realizacji programu operacyjnego, 4) szczegółowy opis działań, o których mowa w strategii krajowej, których realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów w każdym roku realizacji programu operacyjnego. Opis wskazuje stopień, w jakim różne proponowane działania i cele: a) uzupełniają inne środki, w tym środki finansowane lub kwalifikujące się do udzielenia wsparcia w ramach innych funduszy Wspólnoty Europejskiej, w szczególności wsparcia na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, b) nie wiążą się z ryzykiem podwójnego finansowania przez fundusze unijne, 5) czas trwania programu operacyjnego, 6) aspekty finansowe, a mianowicie: a) metodę obliczania oraz poziom wkładów finansowych członków organizacji producentów oraz samej organizacji producentów, b) procedurę finansowania funduszu operacyjnego, c) informacje niezbędne do uzasadnienia różnych poziomów wkładu finansowego do funduszu operacyjnego, d) budżet i harmonogram podejmowania działań w każdym roku realizacji programu. 14
3. Program operacyjny zatwierdzany jest na okres od 3 do 5 lat i realizowany jest w okresach rocznych trwających od 1 stycznia do 31 grudnia każdego roku. Realizacja programu operacyjnego zatwierdzonego najpóźniej do dnia 15 grudnia może rozpocząć się z dniem 1 stycznia kolejnego roku. 4. Po zakończeniu realizacji programu operacyjnego, organizacja producentów może ubiegać się o zatwierdzenie kolejnych programów operacyjnych. 5. Programy operacyjne powinny uwzględniać co najmniej dwa spośród niżej wymienionych celów wymienionych w Strategii krajowej dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016 : 1) Planowanie produkcji, 2) Poprawa lub utrzymanie jakości produktu, 3) Poprawa obrotu/ marketingu, 4) Badania naukowe i produkcja eksperymentalna, 5) Działania w zakresie szkolenia i działania mające na celu wspieranie dostępu do usług doradczych, 6) Środki zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych, 7) Działania w zakresie ochrony środowiska, 8) Inne rodzaje działań. 8. W Polsce w ramach zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych organizacje producentów owoców i warzyw mogą korzystać z mechanizmu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży. 9. Limit nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży jest ustalany na dany rok handlowy, dla każdej organizacji producentów. 10. Limit produktów przekazanych do bezpłatnej dystrybucji jest ustalany dla wszystkich produktów łącznie i stanowi 5% średniej arytmetycznej całkowitej ilości produktów, w odniesieniu do których uznano organizację producentów, sprzedanej za pośrednictwem tej organizacji oraz przekazanej do bezpłatnej dystrybucji w ciągu trzech lat poprzedzających rok objęty wnioskiem (art. 77 RK(UE) Nr 543/2011). 11. Limit produktów wykorzystanych na paszę dla zwierząt jest ustalany dla każdego produktu osobno i stanowi 5% średniej arytmetycznej ilości danego produktu sprzedanej za pośrednictwem tej organizacji w ciągu trzech lat poprzedzających rok objęty wnioskiem (art. 79 ust.2 RK(UE) Nr 543/2011). 15
12. Odsetki 5% stanowią roczną średnią z trzyletniego okresu (w roku bieżącym oraz dwóch poprzednich latach) z 5-procentowym marginesem przekroczenia w skali roku (tzn. w pierwszym roku limit nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży może wynieść maksymalnie 10% (5% +5%), natomiast w kolejnych latach musi spaść, aby suma z trzech lat wyniosła 15% (15%/3 = 5%). 13. Organizacje producentów owoców i warzyw zobowiązane są uwzględnić w programie operacyjnym przynajmniej dwa działania w zakresie technologii bezpiecznych dla środowiska stosowanych w produkcji owoców i warzyw i zagospodarowaniu odpadów. 14. Do każdego celu programu operacyjnego przypisane są działania i wydatki kwalifikujące się do przyznania pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego (załącznik nr 1). 15. W celu prawidłowego zatwierdzenia programu operacyjnego oraz wyeliminowania ewentualnych problemów związanych z wypłatą pomocy finansowej, należy szczegółowo opisać poszczególne działania oraz wydatki podejmowane do zrealizowania w ramach programu operacyjnego. 16. Opis każdego działania w szczególności powinien zawierać: 1) mierzalny cel działania, 2) stan wyjściowy przed podjęciem realizacji działania, 3) pożądany stan końcowy po zakończeniu realizacji działania, 4) sposób realizacji działania, zakres oraz środki podejmowane do realizacji działania, 5) wyszczególnienie pozycji kosztów dla danego działania wraz ze sposobem oszacowania tych kosztów, 6) okres realizacji działania w czasie trwania programu operacyjnego. 14. Szczegółowe informacje dotyczące działań określone są w załączniku nr 2. 15. Wykaz kosztów niekwalifikowanych w ramach programu operacyjnego zawiera załącznik nr 3. 16. Inwestycje, łącznie z inwestycjami na mocy umów leasingu, których okres spłaty wykracza poza okres realizacji programu operacyjnego, w należycie uzasadnionych z ekonomicznego punktu widzenia przypadkach, mogą zostać przeniesione do następnego programu operacyjnego, w szczególności w sytuacji, gdy okres amortyzacji podatkowej jest dłuższy niż 5 lat. 16
17. Inwestycje lub działania mogą być realizowane w gospodarstwach indywidualnych członków organizacji producentów, pod warunkiem, że przyczyniają się do osiągnięcia celów programu operacyjnego. 18. W przypadku, gdy z organizacji producentów owoców i warzyw występuje członek, w którego gospodarstwie dokonano inwestycji z funduszu operacyjnego, zrealizowanej w ramach programu operacyjnego, zwraca on: 1) składniki majątkowe zrealizowanej inwestycji albo 2) wartość zrealizowanej inwestycji pomniejszoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, oraz wartość wkładu finansowego członka, jeżeli jest niemożliwy zwrot składników majątkowych zrealizowanej inwestycji w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wypowiedzenia członkostwa w tej organizacji. Wartość zrealizowanej inwestycji, o której mowa powyżej, jest ustalana przez organizację producentów owoców i warzyw. 19. W przypadku, o którym mowa w pkt. 18 środki finansowe stanowiące wartość inwestycji wpłaca się na wyodrębniony rachunek bankowy, na którym są gromadzone środki funduszu operacyjnego. 20. Koszty kapitałowe zawarte w programie operacyjnym, np. zakup, budowa, remont, rozbudowa budynków i budowli, zakup i instalacja maszyn i urządzeń mogą być opłacone w całości w momencie zakupu przez organizację producentów i wówczas koszt całkowity takich pozycji jest kosztem kwalifikowanym do objęcia pomocą finansową. 21. Działanie ujęte w programie operacyjnym kwalifikuje się do objęcia pomocą finansową, jeśli ponad 50% wartości produktów, których ono dotyczy, stanowią produkty, w odniesieniu do których dana organizacja producentów jest uznana. Do kalkulacji 50% przyjmuje się, że produkty muszą pochodzić od członków danej organizacji producentów lub członków będących producentami należącymi do innej organizacji producentów lub zrzeszenia organizacji producentów. Oznacza to, że wartość produktów, dla których wykorzystywana jest maszyna/ urządzenie/ budynek, w ponad 50% musi dotyczyć produktów z grupy produktów, dla której organizacja uzyskała uznanie, pochodzących od członków organizacji producentów oraz członków innych organizacji producentów (wprowadzanych do obrotu za pośrednictwem danej organizacji). 17
22. Zgodnie ze strategią krajową, w celu zabezpieczenia ewentualnych strat rynkowych organizacji producentów lub jej członków, spowodowanych wystąpieniem sytuacji kryzysowych na rynku, przewiduje się realizowanie działań polegających na stosowaniu mechanizmu nieprzeznaczania owoców i warzyw do sprzedaży. Działanie to ma na celu złagodzenie skutków wystąpienia sytuacji kryzysowej na rynku owoców i warzyw objętego wspólną organizacją rynków rolnych. 23. Organizacje Producentów mogą dokonywać operacji nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży w momencie pojawienia się trudności ze zbytem owoców i warzyw, spadku cen rynkowych i pogorszenia opłacalności produkcji. 24. Nieprzeznaczenie owoców i warzyw do sprzedaży finansowane jest z funduszu operacyjnego organizacji producentów owoców i warzyw, w ramach zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych, po uprzednim zatwierdzeniu takich wydatków w programie operacyjnym. 25. Organizacje producentów owoców i warzyw uwzględniają w programie operacyjnym przynajmniej dwa z poniższych działań w zakresie technologii bezpiecznych dla środowiska stosowanych w produkcji owoców i warzyw i zagospodarowaniu odpadów: 1) środki i zabiegi pielęgnacyjne służące poprawie i utrzymaniu dobrego stanu gleby, 2) systemy redukujące emisję gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń do atmosfery, 3) inwestycje w nową technologię zapewniającą lepsze wykorzystywanie energii, 4) rozwijanie systemów energii odnawialnej, 5) zastosowanie systemów redukcji zużycia wody, 6) zastosowanie systemów określania rzeczywistych potrzeb nawadniania, 7) zastosowanie zamkniętych obiegów wody, 8) zastępowanie starych, tradycyjnych opryskiwaczy lub ich elementów, nowymi, bardziej przyjaznymi dla środowiska, 9) budowa oczyszczalni ścieków. 10) stosowanie biologicznych metod ochrony roślin - od 1 stycznia 2014 r. zakup środków i materiałów do biologicznej ochrony roślin w zakresie działania Stosowanie biologicznych metod ochrony roślin nie może stanowić kosztu kwalifikowanego w ramach realizowanych programów operacyjnych, 18
11) wprowadzenie naturalnych metod zapylania roślin, 12) tworzenie systemów kompostowania odpadów, 13) horyzontalne działania: uczestnictwo w szkoleniach, korzystanie z usług doradczych w zakresie ochrony środowiska, przeprowadzanie analiz wody i roślin odnoszących się do ochrony środowiska. 26. Aby działania na rzecz ochrony środowiska kwalifikowały się do wsparcia na ich realizację, muszą zostać spełnione następujące wymagania ogólne: 1) Zgodność z "Ramami krajowymi na rzecz działań w zakresie ochrony środowiska dla programów operacyjnych organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw", 2) Przestrzeganie wymagań odnośnie płatności rolno-środowiskowych, 3) Kompatybilność z innymi działaniami na rzecz ochrony środowiska, 4) Poziom wsparcia, 5) Czas trwania działania na rzecz ochrony środowiska, 6) Trwałość inwestycji, 7) Znaczenie korzyści środowiskowych wynikających z działania 27. Działania na rzecz ochrony środowiska ujęte w programie operacyjnym muszą być zgodne z ogólnymi aspektami, określonymi w Ramach krajowych na rzecz działań w zakresie ochrony środowiska dla programów operacyjnych organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw" tj.: 1) Równowaga, 2) Rozpiętość, 3) Wspólność. 28. Wymagania dla działań na rzecz ochrony środowiska wybranych w ramach programu operacyjnego określa załącznik nr 5 do warunków. 29. Jeżeli co najmniej 80% producentów będących członkami organizacji producentów podlega przynajmniej jednemu takiemu samemu zobowiązaniu rolno-środowiskowemu, to każde z tych zobowiązań liczone jest jako działanie w zakresie środowiska, uwzględnione w programie operacyjnym. 30. Jeśli organizacja producentów wdraża dwa działania zgodne z wymogami dotyczącymi płatności rolno-środowiskowych, przy czym przynajmniej 80% członków organizacji jest zaangażowanych w realizację każdego z tych działań, wówczas należy uznać, że organizacja spełnia wymóg realizowania w ramach programu operacyjnego dwóch działań środowiskowych. 19
31. Zastosowanie wskaźników jest integralną częścią strategii krajowej. Ma to na celu dokonanie oceny, czy istnieje związek pomiędzy podjętymi działaniami, a osiągniętymi rezultatami i czy efekty, które osiągnięto są znaczące i czy działanie przyczyniło się do poprawy jakości środowiska (w skali kraju czy regionu). 32. W przypadku finansowania z funduszu operacyjnego kosztów produkcji doświadczalnej, mając na względzie nowatorskie rozwiązania oraz ryzyko ich wprowadzenia, warunki prowadzenia produkcji doświadczalnej określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie kryteriów kwalifikacji produkcji jako doświadczalnej (Dz. U. Nr 144, poz. 1525). Produkcja doświadczalna w gospodarstwach członków organizacji producentów musi być prowadzona na podstawie projektu badawczego pozytywnie zaopiniowanego przez jednostkę badawczo rozwojową prowadzącą działalność w dziedzinie odpowiadającej danemu rodzajowi produkcji oraz pod nadzorem jednostki badawczo-rozwojowej. 33. Za kryterium kwalifikacji produkcji jako doświadczalnej uznaje się, prowadzoną w gospodarstwie członków organizacji producentów owoców i warzyw, produkcję z uwzględnieniem: 1) nowych gatunków owoców i warzyw, 2) nowych odmian owoców i warzyw, 3) technologii produkcji owoców i warzyw odmiennych od obecnie stosowanych, 4) technologii przechowywania owoców i warzyw odmiennych od obecnie stosowanych - co najmniej na obszarze województwa, w którym położone są gospodarstwa członków organizacji producentów. 5.3.2. Forma i tryb zatwierdzania programu operacyjnego 1. OP w celu zatwierdzenia programu operacyjnego składa wniosek o zatwierdzenie programu operacyjnego, wysokości funduszu operacyjnego oraz wysokości wydatków na działania zatwierdzone w programie operacyjnym i wysokości pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej na pierwszy rok realizacji programu operacyjnego wraz z załącznikami OPO1_W1. 2. Decyzja o zatwierdzeniu programu operacyjnego oraz wysokości funduszu operacyjnego i wysokości pomocy finansowej na pierwszy rok realizacji programu 20
operacyjnego, podejmowana jest przez dyrektora OT ARR najpóźniej do dnia 15 grudnia roku poprzedzającego rozpoczęcie realizacji programu operacyjnego. 3. Jednakże, z należycie uzasadnionych przyczyn, program operacyjny może być zatwierdzony najpóźniej do dnia 20 stycznia po dacie złożenia wniosku o jego zatwierdzenie. Decyzja zatwierdzająca może określać kwalifikowalność wydatków od dnia 1 stycznia roku następującego po dacie złożenia wniosku. 4. Organizacja producentów powinna poddawać program operacyjny stałemu przeglądowi w zakresie możliwości realizacji poszczególnych działań oraz pojawienia się ewentualnych trudności w ich realizacji. 6. Dyrektor OT ARR, właściwy ze względu na siedzibę organizacji producentów, może zezwolić organizacji producentów w trakcie roku na: 1) częściowe wykonanie programu operacyjnego, polegającego na niepełnej realizacji lub braku realizacji wybranych działań zatwierdzonych w programie operacyjnym na bieżący rok, 2) zmianę treści programu operacyjnego, w szczególności polegającej na: a) zmianie rodzaju, zakresu lub sposobu realizacji działań zatwierdzonych w programie operacyjnym lub b) wprowadzeniu do programu operacyjnego nowych działań, 3) zmianę wysokości funduszu operacyjnego. 7. Zmiany programu operacyjnego wprowadzane w bieżącym roku jego realizacji nie mogą spowodować: 1) zmiany ogólnych celów programu operacyjnego, 2) zwiększenia wysokości pierwotnie zatwierdzonego funduszu operacyjnego o więcej niż 25% wysokości tego funduszu albo jego zmniejszenia o więcej niż 30% wysokości tego funduszu, 3) wyłączenia obligatoryjnych działań na rzecz ochrony środowiska (organizacja producentów w każdym roku realizacji programu operacyjnego musi realizować przynajmniej dwa działania dotyczące ochrony środowiska, zgodnie z art. 33 RPEiR (WE) Nr 1308/2013 oraz na podstawie Ram krajowych na rzecz działań w zakresie ochrony środowiska dla programów operacyjnych organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw), 4) przekroczenia maksymalnego procentowego poziomu funduszu operacyjnego przeznaczonego na cele, działania lub wydatki realizowane w ramach programu operacyjnego, określonego przez ministra właściwego do spraw 21
rynków rolnych na podstawie art. 8 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno, 5) naruszenia zbiorowego charakteru programu operacyjnego. 8. Wydatki na działania ujęte w programie operacyjnym mogą zostać zwiększone nie więcej niż o 20%, bez konieczności wcześniejszego ich zatwierdzenia, jeżeli: 1) nastąpi jednoczesne obniżenie wydatków na inne działania, 2) nie zostanie przekroczona zatwierdzona wysokość funduszu operacyjnego. 9. Maksymalny odsetek funduszu operacyjnego, przeznaczony na poszczególne cele programu operacyjnego nie może przekroczyć 60% wydatków w danym roku realizacji programu (z wyłączeniem celu "Środki zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych", dla którego maksymalne wydatki nie przekraczają 1/3 wydatków w danym roku realizacji programu operacyjnego). 10. W przypadku finansowania z funduszu operacyjnego pro-środowiskowych horyzontalnych działań: uczestnictwo w szkoleniach, korzystanie z usług doradczych w zakresie ochrony środowiska, przeprowadzanie analiz wody i roślin odnoszących się do ochrony środowiska, wydatki na zatrudnienie wykwalifikowanego personelu i przeprowadzone analizy nie mogą przekroczyć 30% całkowitych wydatków w całym okresie realizacji programu na działania prośrodowiskowe, które uzupełniają (towarzyszą im bądź są z nimi związane). 11. Zmiany wprowadzone przez organizację producentów, wymagające zatwierdzenia przez Dyrektora OT ARR, które tego zatwierdzenia nie uzyskały, nie zostaną uwzględnione do objęcia pomocą finansową. 12. Organizacje producentów mogą wnioskować o zatwierdzenie zmian na kolejne lata realizacji programu operacyjnego. Wnioskując o zatwierdzenie zmian organizacja uzasadnia powody ich wprowadzenia, rodzaj oraz zakres zmian, a także podaje skutki ich wprowadzenia. 13. W ramach zatwierdzania zmian na kolejne lata realizacji programu operacyjnego, organizacja producentów może: 1) zmienić treść programu operacyjnego (np. zmienić nazwy celów i działań, wyłączyć działania, wprowadzić nowe działania), 2) wydłużyć okres realizacji programu operacyjnego, maksymalnie do 5 lat. 14. Zmiany programu operacyjnego wprowadzane na kolejne lata jego realizacji nie mogą spowodować: 22
1) rezygnacji z realizacji dwóch działań w zakresie ochrony środowiska, zatwierdzonych do realizacji (organizacja producentów w każdym roku realizacji programu operacyjnego musi realizować przynajmniej dwa działania dotyczące ochrony środowiska, zgodnie z art. 103c ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 oraz Ramami krajowymi na rzecz działań w zakresie ochrony środowiska dla programów operacyjnych organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw, 2) naruszenia zbiorowego charakteru programu operacyjnego. 15. Organizacje producentów muszą uzyskać zatwierdzenie Dyrektora OT ARR przed wprowadzeniem zmian do programu operacyjnego. 16. Dyrektor OT ARR podejmuje decyzje o zatwierdzeniu zmian programu operacyjnego na bieżący rok realizacji niezwłocznie po złożeniu wniosku o ich wprowadzenie w roku bieżącym. Zatwierdzone zmiany w programie operacyjnym na rok bieżący będą uwzględniane do naliczenia pomocy finansowej. 17. Dyrektor OT ARR podejmuje decyzje o zatwierdzeniu zmian programu operacyjnego na kolejne lata realizacji najpóźniej do dnia 15 grudnia. Zatwierdzone zmiany w programie operacyjnym będą miały zastosowanie od dnia 1 stycznia kolejnego roku. 5.4. Weryfikacja spełnienia warunków zatwierdzenia Funduszu operacyjnego 1. Fundusz operacyjny ustanawiany jest przez OP w celu finansowania działań zatwierdzonych w programie operacyjnym. Środki finansowe funduszu utrzymywane są na wyodrębnionym rachunku bankowym organizacji producentów, utworzonym do obsługi operacji finansowych związanych z realizacją programu operacyjnego. W związku z tym, organizacja producentów zobowiązana jest do założenia specjalnego rachunku bankowego, na którym gromadzone są środki finansowe funduszu operacyjnego pochodzące ze składek członków organizacji producentów, samej organizacji producentów oraz pomocy otrzymanej z budżetu UE. Organizacja producentów zobowiązana jest wskazać wyodrębniony rachunek we wniosku o zatwierdzenie funduszu operacyjnego. 2. Pomoc finansowa UE wypłacana jest bezpośrednio na rachunek bankowy funduszu operacyjnego organizacji producentów. 23
3. Fundusz operacyjny utrzymywany jest dzięki składkom pobieranym od członków producentów owoców i warzyw, wkładom organizacji producentów oraz dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. 4. Wkłady finansowe do funduszu operacyjnego (składki pobierane od członków oraz wkłady organizacji producentów) określane są przez samą organizację producentów. 5. Wybrana metoda naliczania składek oraz tryb ich pobierania od członków oraz naliczania i wnoszenia wkładów do funduszu operacyjnego przez organizację producentów, muszą zostać ustalone przez organizację producentów i przedstawione w celu zatwierdzenia programu operacyjnego oraz funduszu operacyjnego na pierwszy rok realizacji programu. 6. W przypadku zmiany sposobu naliczania i wnoszenia wkładów finansowych do funduszu operacyjnego, OP zobowiązana jest poinformować niezwłocznie o zmianie Dyrektora OT ARR, składając informację o zakresie zmian programu operacyjnego i funduszu operacyjnego nie wymagających zatwierdzenia, wprowadzanych w bieżącym roku realizacji programu operacyjnego. Informacja powinna wskazywać powód, skutki i charakter wprowadzanych zmian. 7. Wszyscy producenci powinni mieć możliwość korzystania z funduszu operacyjnego. Jednocześnie, wszyscy producenci powinni mieć możliwość demokratycznego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji dotyczących wykorzystania funduszy organizacji producentów i wkładów finansowych do funduszy operacyjnych. 8. Organizacja producentów zapewnia zgromadzenie wystarczającej wysokości składek oraz wkładów finansowych samej organizacji w celu sfinansowania działań w programie operacyjnym. Jeśli środki finansowe zebrane w trybie podstawowym okazałyby się niewystarczające do sfinansowania działań, organizacja może zorganizować składki dodatkowe. 9. W celu prefinansowania pomocy finansowej dopuszczalne jest zasilenie funduszu operacyjnego środkami nie pochodzącymi ze składek członkowskich oraz wkładów organizacji producentów (w wysokości do 60% poniesionych wydatków z funduszu), np. pożyczkami bankowymi. 10. Środki finansowe funduszu operacyjnego wykorzystywane są na: 1) realizację działań zatwierdzonych w programie operacyjnym, 24
2) finansowanie środków zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych, zatwierdzonych w programie operacyjnym, 3) koszty ogólne zarządzania funduszem operacyjnym i programem operacyjnym (koszty administracyjne). 11. Wysokość funduszu operacyjnego, wysokości wydatków na działania zatwierdzone w programie operacyjnym i wysokość pomocy finansowej zatwierdzana jest na każdy rok realizacji programu operacyjnego. 12. Całkowite wydatki z tytułu środków zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych, obejmujące nieprzeznaczenie owoców i warzyw do sprzedaży, kwalifikują się do wsparcia z funduszu operacyjnego, jednakże nie mogą przekraczać 1/3 wszystkich wydatków ponoszonych przez organizację producentów w ramach programu operacyjnego. Kwota wydatków z tytułu środków zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych podlega weryfikacji w stosunku do wydatków ogółem rzeczywiście poniesionych z funduszu operacyjnego. 13. Wsparcie unijne na dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży, w ramach środków zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych, wynosi 60% poniesionych z tego tytułu kosztów kwalifikowanych. Wyjątkiem jest bezpłatna dystrybucja owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży, która jest refinansowana ze środków unijnych w 100% i dotyczy: 1) rekompensaty finansowej, która zgodnie z art. 79 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 nie przekracza maksymalnych kwot wsparcia określonych w Tabeli 1 załącznik 4 do niniejszych warunków. Jednakże, jeżeli OP otrzymała od osób trzecich rekompensatę za produkty wycofane, wsparcie, o którym mowa powyżej, zmniejsza się o wpływy netto danej organizacji producentów uzyskane z produktów wycofanych z rynku. Aby kwalifikować się do otrzymania wsparcia, określone produkty muszą zostać wycofane z rynku handlowego owoców i warzyw. 2) kosztów transportu w ramach bezpłatnej dystrybucji, które zgodnie z art. 81 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 nie przekraczają maksymalnie ustalonych stawek ryczałtowych określonych w Tabeli 2 załącznik 4 do niniejszych warunków. 25
3) kosztów sortowania i pakowania w ramach bezpłatnej dystrybucji, które zgodnie z art. 82 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 nie przekraczają ustalonych stawek ryczałtowych, określonych w Tabeli 3 - załącznik 4 do niniejszych warunków. (w przypadku produktów w opakowaniach o masie netto nie przekraczającej 25 kilogramów). 14. Maksymalny odsetek funduszu operacyjnego, który może być przeznaczony na poszczególne cele programu operacyjnego nie może przekroczyć 60% wydatków w danym roku realizacji programu operacyjnego (z wyłączeniem celu "Środki zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych", dla którego maksymalne wydatki nie przekraczają 1/3 wydatków w danym roku realizacji programu operacyjnego). 15. Koszty ogólne zarządzania funduszem operacyjnym i programem operacyjnym, w tym koszty zarządzania i koszty personelu, dotyczą przede wszystkim opracowywania sprawozdań i szacunków oraz kosztów prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz zarządzania rachunkowością. 16. Koszty administracyjne zarządzania funduszem operacyjnym i programem operacyjnym stanowią 2% ryczałt z kwoty stanowiącej sumę wydatków poniesionych na działania zatwierdzone w programie operacyjnym oraz z tytułu środków zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych w ramach funduszu operacyjnego (2% kwoty zatwierdzonego funduszu operacyjnego lub rzeczywiście poniesionych wydatków z funduszu operacyjnego, którakolwiek z tych kwot jest niższa). Jednocześnie, koszty te nie mogą przekroczyć równowartości 180 000 EUR. Na przedmiotowe 2% składa się 1,2% pomocy unijnej i 0,8% wkładu organizacji producentów. W przypadku uznanego zrzeszenia organizacji producentów standardową stawkę ryczałtową można pomnożyć przez ilość członkowskich organizacji producentów danego zrzeszenia, maksymalnie do kwoty 1 250 000 EUR. 17. Decyzje odnośnie wykorzystania środków finansowych funduszu operacyjnego (wyboru działań do realizacji w ramach programu operacyjnego) podejmowane są demokratycznie przez członków producentów owoców i warzyw. 18. W związku z tym, że podatek VAT nie jest kosztem kwalifikowanym ponoszonym w ramach realizacji programu operacyjnego (z wyjątkiem podatku VAT niepodlegającego zwrotowi), zalecane jest dokonywanie wydatków w kwotach netto bezpośrednio z funduszu operacyjnego (opłacanie faktur VAT w kwotach 26