ZASADY HIGIENY I WYMAGANIA SANITARNE POSTĘPOWANIE W PRACOWNI KOSMETYCZNEJ 1. Przed przystąpieniem do zajęć praktycznych w pracowni nr 2 każde stanowisko należy odpowiednio przygotować: fotel kosmetyczny należy zabezpieczyć prześcieradłem (dbałość o czystość prześcieradła leży w gestii uczennic i słuchaczek); pomocnik kosmetyczny należy zdezynfekować środkiem do dezynfekcji powierzchni i zabezpieczyć arkuszem ligniny; stolik do zabiegów pielęgnacji dłoni w pracowni nr 4 należy zdezynfekować środkiem do dezynfekcji powierzchni, przykryć ręcznikiem frotte i arkuszem ligniny. 2. Stanowisko pracy po zakończonych zajęciach należy uporządkować: wszystkie preparaty kosmetyczne uporządkować i odstawić we właściwe dla nich miejsca (szafy w pracowni); sprzęt odłączyć (oczyścić) i odstawić w przeznaczone dla niego miejsce; uporządkować fotel, w przypadku zabrudzenia pokrowca frotte zabezpieczającego fotel, zmienić na czysty (brudny umieścić w koszu na brudną bieliznę); używane do zabiegów narzędzia, akcesoria, przybory należy poddać właściwym procedurom dezynfekcyjnym lub sterylizacyjnym (w zależności od zastosowania danego narzędzia). 3. Podczas wykonywania w ramach zajęć pracowni kosmetycznej zabiegów kosmetycznych oraz wszystkich czynności z nimi związanych, należy używać wyłącznie technicznie sprawnych narzędzi i urządzeń oraz preparatów kosmetycznych i środków dezynfekujących o aktualnym terminie ważności i zaleconym stężeniu. 4. Wszystkie preparaty kosmetyczne wykorzystywane podczas zajęć przechowuje się w oryginalnych opakowaniach, w sposób chroniący je przed utratą ich właściwości. 5. Narzędzia, akcesoria i przybory należy przechowywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem lub uszkodzeniem. 6. Niedopuszczalne jest wielokrotne używanie narzędzi i materiałów przeznaczonych do jednorazowego użytku. 7. Do dezynfekcji należy używać środków dopuszczonych do obrotu. 8. Narzędzia używane do zabiegów, które mają kontakt z uszkodzona tkanką lub naruszają ciągłość naskórka muszą być sterylne. 9. Narzędzia używane do zabiegów, które mają kontakt z nieuszkodzoną powierzchnia skóry powinny być zdezynfekowane (wolne od wegetatywnych form drobnoustrojów). 10. Wszelkie zabiegi związane z naruszeniem ciągłości naskórka należy wykonywać w rękawicach jednorazowego użycia (po umyciu i dezynfekcji rąk), fartuchu ochronnym i maseczce ochronnej na twarz. 11. Uczestnicy zajęć na pracowni kosmetycznej, u których stwierdza się przerwanie ciągłości naskórka na skórze dłoni maja obowiązek starannie zabezpieczyć te miejsca plastrem opatrunkowym. 12. Osoby biorące udział w zajęciach praktycznych, u których stwierdza się jakiekolwiek zmiany chorobowe w obrębie skóry dłoni i paznokci (niedające się właściwie 1
zabezpieczyć) nie mogą mieć kontaktu z innymi osobami do czasu wyleczenia. DZIAŁANIA HIGIENICZNE OBOWIAZUJĄCE PODCZAS ZAJĘĆ W PRACOWNI KOSMETYCZNEJ Wszelkie działania higieniczne mają przede wszystkim działanie prewencyjne - przeciwdziałać ryzyku przenoszenia drobnoustrojów patogennych. Działania te można podzielić ze względu na obszary działań: HIGIENA RĄK Higiena rąk skuteczny sposób zmniejszenia częstości zakażeń, podczas przeprowadzania wszystkich zabiegów kosmetycznych. W tym celu przed każdym zabiegiem należy wykonać: Mycie rąk - przy użyciu mydła zwykłego mające na celu usunięcie brudu, drobnoustrojów znajdujących się na powierzchni skóry. Dezynfekcja rąk - wykonywana preparatami alkoholowymi. Preparaty stosuje się w ilości nie mniejszej niż zalecana przez producenta dawka (3-5 ml), którą nakłada się na suche ręce, wciera w dłonie i nadgarstek. Ręce pozostawia się wilgotne przez czas 30-60 sekund. Dezynfekcję rąk wykonuje się preparatami zarejestrowanymi i dopuszczonymi do obrotu. Prawidłowa technika odkażania rąk Dezynfekcja skóry klienta przed zabiegiem Dezynfekcja skóry preparatem alkoholowym przed zabiegami niosącymi ryzyko przerwania ciągłości naskórka. Do dezynfekcji skóry przed zabiegami używa się preparatów zarejestrowanych i dopuszczonych do obrotu ( np. Etaproben, Skinsept Pure). 2
DEZYNFEKCJA NARZĘDZI I PRZYBORÓW KOSMETYCZNYCH Dezynfekcja - celowe niszczenie lub inaktywacja pewnych niepożądanych drobnoustrojów w zdefiniowanych ilościach poprzez nieodwracalne ingerencje w ich strukturę lub przemianę materii, mające na celu zapobieganiu ich dalszemu rozprzestrzenianiu się. Sposoby dezynfekcji: przez zanurzenie przez spryskanie przez przetarcie Środki dezynfekcyjne Do dezynfekcji należy stosować preparaty zarejestrowane i dopuszczone do obrotu, nie uszkadzające dezynfekowanego sprzętu. Parametry środków dezynfekcyjnych: Spektrum działania - jakie grupy mikroorganizmów jest w stanie zniszczyć (np. opis B, F oznacza, że dany środek dezynfekcyjny jest bakterio- i grzybobójczy, a B, Tbc, F, V znaczy, że środek niszczy bakterie, prątki gruźlicy, grzyby i wirusy). Czas dezynfekcji - czas kontaktu środka dezynfekcyjnego z drobnoustrojami potrzebny na ich zniszczenie Stężenie - informuje nas, jak dany środek należy zastosować, czy jest on gotowy do użycia, czy należy przygotować tzw. roztwór roboczy. Substancja aktywna - jaki związek chemiczny (niezależnie od nazwy handlowej środka dezynfekcyjnego) wykazuje działanie biobójcze. Dezynfekcja narzędzi i sprzętu Narzędzia nie powodujące ciągłości skóry, po każdym użyciu należy oczyścić, umyć i zdezynfekować. Narzędzia powodujące naruszenie ciągłości tkanek, po każdym użyciu należy poddać dezynfekcji przez zanurzenie, następnie umyć i poddać sterylizacji. Do dezynfekcji powierzchni (pole pracy) urządzeń i sprzętu zalecane są preparaty alkoholowe w areozolu o krótkim czasie działania, które dokładnie wnikają w szczeliny i po odparowaniu nie pozostawiają śladu. Dezynfekcja przez zanurzenie dezynfekcję przeprowadza się w tzw. wannie dezynfekcyjnej- pojemnik wyposażony w sito i szczelną pokrywkę, wykonany z materiału odpornego na kontakt z substancjami chemiczne zawartymi w środkach dezynfekcyjnych; przygotowanie odpowiedniego tzw. roztworu roboczego odpowiednie stężenie środka o szerokim spektrum działania (nazwa preparatu, data przygotowania roztworu, termin, do którego może być użyty, imię i nazwisko osoby przygotowującej roztwór); 3
całkowite zanurzenie narzędzi przez okres podany przez producenta (narzędzia powinny być otwarte i luźno ułożone w preparacie dezynfekcyjnym). Po określonym czasie dezynfekcji, należy: wyjąć narzędzia z pojemnika, w którym odbywała się dezynfekcja; narzędzia umyć i poddać procesowi sterylizacji; preparat dezynfekcyjny wylać, wanienkę umyć, zdezynfekować i osuszyć. Dezynfekcja w myjkach ultradźwiękowych: dezynfekcja w myjce ultradźwiękowej z zastosowaniem środka o parametrach dla myjki ultradźwiękowej skrócenie czasu dezynfekcji przez zanurzenie w roztworze roboczym, uzyskanie czystości mikrobiologicznej, wysoka precyzja mycia; dezynfekcja w myjce ultradźwiękowej z zastosowaniem środka, który nie ma podanych specjalnych parametrów dla zastosowania z wykorzystaniem ultradźwięków taki sam czas dezynfekcji przez zanurzenie w roztworze roboczym jak standardowo w wannie dezynfekcyjnej, uzyskanie czystości mikrobiologicznej, wysoka precyzja mycia. STERYLIZACJA NARZĘDZI WIELOKROTNEGO UŻYTKU Sterylizacja (wyjaławianie) jednostkowy proces technologiczny, który polega na zniszczeniu wszystkich, zarówno wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych form mikroorganizmów. Art. 11.2. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004 r. mówi, że wszystkie narzędzia i sprzęt, których stosowanie może powodować naruszenie ciągłości tkanek po każdorazowym użycia należy zdezynfekować, umyć, osuszyć i poddać sterylizacji. Do sterylizacji narzędzi kosmetycznych wielokrotnego użycia należy stosować wyłącznie autoklawy zaopiniowane pozytywnie przez Państwowy Zakład Higieny. Autoklaw - urządzenie przeznaczone do sterylizacji parą wodną. Czynnik sterylizujący: nasycona para wodna w nadciśnieniu; w temperaturze 121C (nadciśnienie 1 atmosfery) ; w temperaturze 134 C (nadciśnienie 2 atmosfery). Sterylizacja parą wodną sterylizacja parowa osiąga pełny efekt, jeżeli para nasycona oddziałuje na sterylizowany materiał przez ściśle określony czas; wszystkie powierzchnie sterylizowanych materiałów muszą być w kontakcie z parą; ważnym czynnikiem jest usunięcie powietrza z komory sterylizatora, w tym także z załadunku, oraz jakość pary; należy dokonywać pomiary danych fizycznych w czasie sterylizacji, parametry fizyczne powinny być kontrolowane i monitorowane w sposób ciągły. Kontrola procesów sterylizacji Procesy sterylizacji należy kontrolować wskaźnikami: 4
Fizycznymi określają stan techniczny urządzenia, zamontowane są na stałe w sterylizatorze (termometry, monometry, kontrolki świetlne) Biologicznymi informują o fakcie zabicia drobnoustrojów, zawierają spory wyselekcjonowanych bakterii wysoce opornych na czynniki sterylizujące. Chemicznymi zawierają substancje, które po osiągnięciu wymaganych parametrów sterylizacji zmieniają barwę. Informacje o przeprowadzonym procesie sterylizacji otrzymuje się natychmiast po jego zakończeniu. Gwarancja sterylności narzędzi: zachowanie właściwego toku postępowania przed sterylizacją; właściwe przeprowadzanie procesu sterylizacji; odpowiednie postępowanie z materiałem po przeprowadzonym procesie. Ogniwa sterylizacyjnego łańcucha zależności: dezynfekcja po użyciu; dokładne mycie, wysuszenie, dokonanie przeglądu; odpowiednie opakowanie w specjalne opakowania sterylizacyjne; właściwe ułożenie w komorze sterylizacyjnej; kontrola procesu; wyładunek z komory; przechowywanie; aseptyczne otwarcie opakowania; użycie. MYCIE I DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI ŚRODOWISKA PRACY Powierzchnie są rezerwuarem drobnoustrojów, które mogą stanowić zagrożenie, i z którego mogą zostać przeniesione na inne powierzchnie, sprzęty lub osoby. Dezynfekcji podlegają powierzchnie wyposażenia aparatury i narzędzia, miski, pojemniki używane podczas zabiegów kosmetycznych, szpatułki, pędzle i inne przedmioty mające kontakt ze skórą i jej przydatkami. Podłoga, ściany wokół umywalki/zlewu podlegają dezynfekcji środkami myjącodezynfekującymi. Dezynfekcję powierzchni wykonuje się po każdym zabiegu kosmetycznym. 5
POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Odpady w pracowni kosmetycznej dzieli się na: Odpady komunalne (odpady nie stwarzające zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi i zwierząt) powinny być gromadzone w zamykanych pojemnikach, zaopatrzonych w jednorazowe worki foliowe. Odpady niebezpieczne specyficzne (odpady, które są uważane za potencjalnie zakaźne - zużyte materiały, które mogły ulec zanieczyszczeniu krwią lub wydzielinami) gromadzi się w oznakowanych, przeznaczonych do tego celu pojemnikach lub w workach foliowych. Odpady niebezpieczne specjalne (substancje chemiczne) należy gromadzić w przeznaczonych do tego celu, oznakowanych pojemnikach. Zużyte przedmioty o ostrych końcach i krawędziach, które miały kontakt z krwią powinny być zbierane do pojemników sztywnych, odpornych na przebicie. Odpady do momentu odbioru powinny być przechowywane, w przystosowanym do tego celu wydzielonym miejscu, odizolowanym od części, gdzie wykonuje się zabiegi. Oznakowanie pojemnika na odpady o ostrych końcach i krawędziach 6