Raport z badania potrzeb Klientów Fundacji Ocalenie w Łomży kwiecień 2016 r. Manana Jaworska Raport opracowany w ramach projektu Wspieranie Aktywizacji Dzieci i Młodzieży Uchodźczej w Łomży realizowanego w ramach Programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków EOG.
Spis treści Cele badania... 3 Podsumowanie wyników badania... 3 Diagnoza potrzeb Klientów Fundacji... 3 Sytuacja życiowa Klientów Fundacji... 4 Doświadczenia Klientów Fundacji w Polsce... 5 Zadowolenie z działań prowadzonych przez Fundację... 5 Metodologia badania... 6 Uczestnicy badania... 6 Sytuacja życiowa Klientów łomżyńskiego biura Fundacji Ocalenie... 7 Podstawa pobytu w Polsce... 7 Przebywanie w Polsce z dziećmi... 7 Sytuacja mieszkaniowa... 8 Sytuacja finansowa i zawodowa... 9 Znajomość języka polskiego i innych języków... 11 Doświadczenia Klientów Fundacji w Polsce... 12 Korzystanie z usług Fundacji Ocalenie... 13 Zapotrzebowanie cudzoziemców na różne formy pomocy... 15 Ocena działalności Fundacji Ocalenie... 17 2
Cele badania Badanie zrealizowano na zlecenie Fundacji Ocalenie, której głównym obszarem działalności jest pomoc cudzoziemcom mieszkającym w Polsce. Głównym celem badania było poznanie potrzeb Klientów łomżyńskiego biura Fundacji w zakresie oferowanych przez nią - obecnie lub potencjalnie - usług. Celem badania było również zbadanie satysfakcji Klientów Fundacji z dostarczanych przez nią w Łomży usług oraz poznanie sytuacji Klientów łomżyńskiego biura Fundacji zarówno w zakresie ich sytuacji materialnej, mieszkaniowej i zawodowej, jak i pod względem ich doświadczeń z Polakami. Badanie stanowi kontynuację podobnego badania przeprowadzonego wśród Klientów warszawskiego biura Fundacji. Podsumowanie wyników badania Diagnoza potrzeb Klientów Fundacji Badanie pozwoliło na zdiagnozowanie potrzeb Klientów łomżyńskiego biura Fundacji Ocalenie. Wśród Klientów istnieje bardzo duże zainteresowanie formami pomocy, które stanowią podstawę działalności Fundacji, tj. pomocą prawną, pomocą w wypełnianiu wniosków i formalności, pomocą w poszukiwaniu pracy i zakwaterowania, pomocą tłumacza i kursami języka polskiego (tymi formami pomocy zainteresowanych jest pomiędzy 60 a 80% badanych Klientów). Bardzo dużym zainteresowaniem wśród badanych cieszy się też pomoc psychologiczna (58.7%) oraz pomoc dla ofiar przemocy (48.9%). Duża część badanych chciałaby też uzyskać pomoc w poszukiwaniu szkoły i przedszkola dla dziecka (45.7%). Badani wymieniali też formy pomocy spoza oferty Fundacji, którymi byliby zainteresowani. Wśród nich wymienili kursy zawodowe (12% badanych) oraz kursy języka angielskiego (11%). Sprawdziliśmy, na ile zaspokojone są te potrzeby. Okazało się, że potrzeby, które żywi największa część badanych, są też w największym stopniu zaspokojone tj. największy odsetek osób, które są zainteresowane daną formą pomocy, korzystało już z niej w Fundacji Ocalenie lub w innym miejscu. I tak, pomoc w wypełnianiu wniosków i formalności uzyskało już 94% zainteresowanych, pomoc tłumacza 86%, a pomoc prawną 85%. Najbardziej niezaspokojone potrzeby to natomiast potrzeba nauki języka polskiego (z kursów polskiego korzystało tylko 43.5% zainteresowanych), chęć uzyskania pomocy dla ofiar przemocy 3
(korzystało 46.7% zainteresowanych) oraz pomoc w znalezieniu szkoły lub przedszkola dla dziecka (54.8% zainteresowanych już z takiej pomocy korzystało). Niezaspokojenie tych potrzeb wśród Klientów Fundacji może mieć kilka przyczyn. Po pierwsze, Fundacja może w niewystarczającym stopniu oferować wymienione formy pomocy. Drugim powodem może być niska świadomość Klientów w zakresie tego, że takie formy pomocy mogą w Fundacji uzyskać. Niewielkie korzystanie z niektórych form pomocy, w porównania do istniejących potrzeb, może też wynikać z oporów związanych z korzystaniem z tego rodzaju pomocy (np. pomoc dla ofiar przemocy, pomoc psychologiczna). Zapotrzebowanie na pomoc dla ofiar przemocy wśród Klientów Fundacji jest alarmująco wysokie. Prawie połowa badanych Klientów jest zainteresowana uzyskaniem takiej pomocy, co może świadczyć o bardzo dużych problemach związanych z przemocą występujących w tej grupie. Nie wiadomo, czy chodzi tu o przemoc domową, czy też o przemoc wynikającą np. z uprzedzeń wobec cudzoziemców. Zainteresowanie pomocą dla ofiar przemocy jest równie wysokie wśród kobiet (47.8%), co wśród mężczyzn (51.2%). Ponieważ aż 34% badanych doświadczyło przynajmniej raz agresji lub dyskryminacji ze strony Polaków, jest prawdopodobne, że problemy z przemocą mogą przynajmniej częściowo wynikać z uprzedzeń wobec Klientów Fundacji. Zagadnienie to powinno stać się podstawą kolejnego badania, dzięki któremu możliwe byłoby dokładnie zdiagnozowanie problemu doświadczania przemocy wśród Klientów Fundacji, a także przygotowanie najlepiej do nich dostosowanej formy pomocy. Mnij niż połowa osób zainteresowanych pomocą dla ofiar przemocy korzystała przynajmniej raz z takiej pomocy. Przedmiotem badania powinno stać się również sprawdzenie, dlaczego tak dużo osób potrzebujących pomocy dla ofiar przemocy z niej nie korzysta. Efektem badania powinno stać się również znalezienie sposobów na przekonanie jak największej liczby ofiar przemocy do skorzystania z pomocy. Sytuacja życiowa Klientów Fundacji Celem badania było również zbadanie warunków życiowych Klientów łomżyńskiego biura Fundacji. Zdecydowana większość badanych Klientów (78%) w chwili badania nie pracowała. Częściowo może wynikać to z tego, że 67% Klientów w czasie badania ubiegało się o status 4
uchodźcy. Duża część z nich mogła więc nie mieć prawnej możliwości podjęcia pracy. Osoby, które pracują, robią to w oparciu o umowy o dzieło lub zlecenie, bądź też bez umowy (żadna z badanych osób nie posiada umowy o pracę). Zwykle wykonują pracę o niskim (42% pracujących) lub średnim (26%) statusie. Nikt z badanych nie wykonuje pracy wymagającej wyższego wykształcenia. Część badanych Klientów to natomiast osoby dobrze wykształcone (22% ma wykształcenie wyższe), o wysokich kwalifikacjach zawodowych (21% zdobyło zawód o wysokim statusie, taki jak księgowy, inżynier, nauczyciel, prawnik, psycholog, pedagog). Wysoka jest również znajomość języka polskiego wśród badanej grupy aż 52% twierdzi, że zna ten język w stopniu umożliwiającym swobodną komunikację, a 83% potrafiłoby zrobić zakupy posługując się tym językiem. 17% badanych potrafi swobodnie komunikować się w języku angielskim. Doświadczenia Klientów Fundacji w Polsce 13% badanych przyznało, że odkąd znaleźli się w Polsce, przynajmniej raz byli w sytuacji, w której nie mieli własnego miejsca do spania. 10% przyznało, że znalazło się w sytuacji, w której nie miało co jeść. 59% badanych spotkało się przynajmniej raz z chęcią pomocy ze strony Polaków, jednak 34% spotkała się z ich strony z dyskryminacją lub agresją. Dane te wskazują na trudną sytuację cudzoziemców w Polsce. Pozytywny wydaje się fakt, że aż 75% badanych ma przynajmniej jednego bliskiego znajomego, który jest Polakiem. Jest to częstsze wśród kobiet (83%) niż wśród mężczyzn (70%). Zadowolenie z działań prowadzonych przez Fundację Fundacja Ocalenie jest bardzo pozytywnie oceniana przez Klientów jej łomżyńskiego biura. Aż 87% badanych Klientów ma zaufanie do Fundacji. Również 87% poleciłoby Fundację innym cudzoziemcom. W skali od 1 do 10, aż 46% badanych wystawiło Fundacji najwyższą ocenę, a kolejne 26% wystawiło Fundacji ocenę 8 lub 9. 5
Metodologia badania Badanie miało charakter ilościowy - osoby badane wypełniały samodzielnie kwestionariusze w formie papierowej. Badanie było przeprowadzone w łomżyńskiej siedzibie Fundacji Ocalenie w maju 2016 roku. Osoby badane były zapraszane do badania podczas wizyt w Fundacji w celu skorzystania z jej usług (np. uzyskania wsparcia od pracowników Fundacji). Klienci Fundacji otrzymywali ankietę od jej pracowników, a następnie wypełniali ją samodzielnie i odkładali do przeznaczonego na ten cel pudełka. Odpowiedzi były następnie wpisywane do programu Excel przez wolontariuszy Fundacji. Ankieta była wypełniana całkowicie anonimowo, o czym uczestnicy badania byli poinformowani. Ankiety były dostępne w trzech językach: rosyjskim, ukraińskim i angielskim. Uczestnicy badania wypełniali jedną z czterech wersji ankiety, różniących się kolejnością odpowiedzi w części pytań. Uczestnicy badania W sumie w badaniu wzięły udział 92 osoby, w tym 46 kobiet i 43 mężczyzn (3 osoby nie podały swojej płci). Uczestnicy badania byli w wieku od 16 do 56 lat (2 osoby nie podały swojego wieku), a średnia wieku w badanej próbie wyniosła 32 lata. Rozkład wieku i płci wśród osób badanych przedstawiono na Wykresie 1. Wiek osób badanych 2,2% Płeć osób badanych 3,3% 13,0% 28,3% 22,8% 46,7% 50,0% 33,7% 16-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-56 lat brak odpowiedzi kobieta mężczyzna brak odpowiedzi Wykres 1. Rozkład wieku i płci wśród osób badanych. 6
Ankiety zostały wypełnione w języku rosyjskim (65.2%) oraz w języku ukraińskim (34.8%). Nikt nie wypełnił ankiety w języku angielskim. 57.6% badanych jako swój kraj pochodzenia wskazało Rosję, a 34.8% badanych Ukrainę. 7.6% badanych nie wskazało kraju pochodzenia. Większość uczestników badania jako swoje wyznanie zadeklarowało islam (55.4%), z czego 53.5% wyznaje islam sunnicki, a 2.2% - islam szyicki. 21.7% badanych zadeklarowało wyznanie prawosławne, a 6.5% - protestanckie. 5.5% zadeklarowało inne wyznanie, a 5.4% określiło się jako osoby niewyznające żadnej religii. 5.4% badanych nie odpowiedziało na pytanie o wyznawaną religię. Sytuacja życiowa Klientów łomżyńskiego biura Fundacji Ocalenie Podstawa pobytu w Polsce Badanych Klientów Fundacji spytaliśmy o podstawę prawną ich pobytu w Polsce. Dla większości badanych Klientów jest to ubieganie się o status uchodźcy (67.4%). 4.3% badanych otrzymało już taki status, a 10.9% otrzymało ochronę uzupełniającą. 1.1% przebywa w Polsce na podstawie pozwolenia na pobyt tolerowany, a 4.3% na podstawie pozwolenia na pobyt ze względów humanitarnych. 5.4% badanych przebywa w Polsce na podstawie pozwolenia na pobyt stały, a 1.1% (1 osoba) - na podstawie pozwolenia na pobyt czasowy. 2.2% badanych (2 osoby) obecnie ubiega się o pozwolenie na pobyt czasowy na okres 1 roku, a kolejne 2.2% ubiega się o pozwolenie na pobyt stały. Żaden z badanych Klientów Fundacji nie przebywa w Polsce na podstawie wizy, nie posiada polskiego obywatelstwa ani nie przebywa w Polsce bez ważnego zezwolenia. Jedna osoba (1.1% badanych) nie udzieliła odpowiedzi na pytanie o podstawę prawną pobytu w Polsce. Przebywanie w Polsce z dziećmi 58.7% badanych przebywa w Polsce razem ze swoimi dziećmi, z czego 13% - z jednym dzieckiem, 16.7% - z dwójką dzieci, 25.9% - z trójką dzieci, 27.8% - z czwórką, 14.8% - z piątką dzieci, a 1.9% (1 osoba) z szóstką dzieci. 34.8% respondentów przebywa w Polsce bez dzieci, a 6.5% nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. 7
Dzieci badanych Klientów Fundacji są w wieku od roku do 34 lat, a średnia ich wieku wynosi 9 lat (jeśli wziąć pod uwagę tylko dzieci do 18 roku życia, średnia wieku wynosi 8 lat). Wszyscy badani, którzy przebywają w Polsce z dziećmi, mają co najmniej jedno dziecko w wieku 18 lat lub młodsze. 50% badanych przebywa w Polsce tylko z dziećmi w wieku 18 lat lub młodszymi (nie przebywa w Polsce z dziećmi pełnoletnimi), natomiast 8.7% badanych przebywa w Polsce zarówno z dziećmi pełnoletnimi jak i młodszymi. Sytuacja mieszkaniowa 50% badanych Klientów Fundacji mieszka w ośrodku dla cudzoziemców w Czerwonym Borze, a 44.6% mieszka w Łomży. Jedna osoba (1.1% badanych) jako miejsce zamieszkania wskazała Ukrainę, a 4.3% nie wskazało miejsca zamieszkania. Osoby mieszkające poza ośrodkiem najczęściej wynajmują całe mieszkanie lub dom (38% wszystkich badanych), bądź też wynajmują pokój (8.7% wszystkich badanych). Tylko kilka osób udzieliło odpowiedzi na pytanie o wysokość płaconego czynszu - podane stawki mieszczą się w granicach 600-1200 zł za całe mieszkanie lub dom oraz 300-600 zł za pokój. Jedna z badanych osób (1.1% badanych) jako miejsce zamieszkania wskazała akademik, a jedna inny rodzaj zakwaterowania. Jedna osoba nie udzieliła na pytanie o rodzaj miejsca zamieszkania. Aby oszacować skalę problemu bezdomności wśród łomżyńskich Klientów Fundacji zapytaliśmy ich, czy odkąd są w Polsce, byli przynajmniej raz w sytuacji, w której nie mieli własnego miejsca do spania (np. wynajmowanego mieszkania/pokoju czy miejsca w ośrodku dla uchodźców). 13% badanych przyznało, że przynajmniej raz byli w takiej sytuacji. 84.8% stwierdziło, że od początku pobytu w Polsce nie znalazło się w takiej sytuacji, a 2.2% (2 osoby) nie udzieliło na ten temat informacji. 8
Sytuacja finansowa i zawodowa Aby oszacować skalę problemu ubóstwa wśród łomżyńskich Klientów Fundacji zapytaliśmy ich, czy odkąd są w Polsce, byli przynajmniej raz w sytuacji, w której nie mieli co jeść. 9.8% badanych przyznało, że przynajmniej raz byli w takiej sytuacji. 85.9% stwierdziło, że od początku pobytu w Polsce nie znalazło się w takiej sytuacji, a 4.3% nie udzieliło informacji na ten temat. Odkąd jestem w Polsce, byłem przynajmniej raz w sytuacji, w której nie miałem własnego miejsca do spania. 2,2% 13,0% Odkąd jestem w Polsce, byłem przynajmniej raz w sytuacji, w której nie miałem co jeść. 4,3% 9,8% 84,8% 85,9% tak nie brak odpowiedzi Wykres 2. Skala problemów bezdomności i ubóstwa wśród Klientów Fundacji. 39.1% badanych pobiera obecnie świadczenia na życie poza ośrodkiem dla cudzoziemców (świadczenia przyznawane osobie ubiegającej się o status uchodźcy, która mieszka poza ośrodkiem), 22.8% pobiera świadczenia przyznane przez Ośrodek Pomocy Społecznej, 8.7% - świadczenia przysługujące w ramach Indywidualnego Programu Integracji Cudzoziemców, a 2.2% świadczenia przyznane przez Urząd Pracy. 2.2% pobiera innego rodzaju świadczenia finansowe, a 19.6% nie pobiera żadnych świadczeń finansowych. 9
Posiadanie pracy 1,1% 3,3% Status wykonywanej pracy wśród osób pracujących (N=19) 9,8% 7,6% 31,6% 42,1% 78,3% 26,3% pracuje na pełen etat pracuje na część etatu pracuje dorywczo nie pracuje brak odpowiedzi niski średni wysoki brak odpowiedzi Wykres 3. Sytuacja zawodowa Klientów Fundacji. Większość badanych Klientów Fundacji w chwili badania nie posiadała pracy (78.3%). Tak wysoki odsetek osób bezrobotnych wśród badanych Klientów może częściowo wynikać z tego, że aż 67% badanych w chwili badania ubiegało się o status uchodźcy. Duża część z nich mogła więc nie mieć prawnej możliwości podjęcia pracy (podczas pierwszych sześciu miesięcy pobytu w Polsce osoby ubiegające się o status uchodźcy nie mają prawa do pracy). 9.8% badanych posiadała w chwili badania pracę na część etatu, 7.6% - pracę dorywczą, a tylko 3.3% - pracę na pełen etat. Jedna osoba (1.1%) nie udzieliła odpowiedzi na pytanie o sytuację zawodową. Spośród osób pracujących (na stałe bądź dorywczo), 63.2% pracuje bez umowy, 15.8% pracuje na podstawie umowy o dzieło, a 5.3% na umowę zlecenie. Żaden z badanych Klientów nie ma umowy o pracę (15.8% pracujących nie udzieliło odpowiedzi). Wśród Klientów łomżyńskiego biura Fundacji, którzy pracują na stałe lub dorywczo 1, 42.1% wykonuje pracę o niskim statusie, nie wymagającą wykształcenia (np. praca na budowie, sprzątanie, praca dozorcy), 26.3% wykonuje pracę o średnim statusie, wymagającą wcześniejszego przeszkolenia (np. mechanik, stolarz). Żadna z badanych osób nie wykonuje 1 Uwaga, mała podstawa procentowania (N=19). 10
obecnie pracy o wysokim statusie, tj. wymagającej wyższego wykształcenia. 31.6% osób pracujących nie podało, w jakim zawodzie pracuje. 20.7% badanych osób zdobyło zawód o wysokim statusie (np. księgowy, inżynier, nauczyciel, psycholog, prawnik, pedagog), 17.4% - zawód o średnim statusie (np. strażak, mechanik, cukiernik, kucharz, krawiec), a 12% - zawód o niskim statusie (pracownik budowy, kierowca). 25% badanych nie zdobyło żadnego zawodu (część jeszcze się uczy), a 26.1% nie podało wyuczonego zawodu. 21.7% ma wykształcenie wyższe, a 47.8% - wykształcenie średnie. Tylko 26.1% Klientów ma wykształcenie podstawowe, a 1.1% (jedna osoba) nie zdobyła żadnego wykształcenia (3.3% badanych nie udzieliło odpowiedzi). Status wyuczonego zawodu Poziom wykształcenia 1,1% 3,3% 12,0% 26,1% 21,7% 26,1% 17,4% 25,0% 20,7% 47,8% niski średni wysoki brak zawodu brak odpowiedzi podstawowe średnie wyższe żadne z powyższych brak odpowiedzi Wykres 4. Status wyuczonego zawodu i poziom wykształcenia Klientów Fundacji. Znajomość języka polskiego i innych języków 82.6% badanych Klientów twierdzi, że zna język polski w stopniu umożliwiającym im zrobienie zakupów posługując się tym językiem, 70.7% umie wyszukać informacje w Internecie w języku polskim, a 52.2% twierdzi, że zna język polski w stopniu umożliwiającym swobodną komunikację. Znajomość języka polskiego wśród Klientów łomżyńskiego biura Fundacji można więc uznać za bardzo wysoką. Znajomość innych języków, które mogłyby ułatwić Klientom Fundacji znalezienie pracy, jest znacznie niższa. 17.4% twierdzi, że umie swobodnie komunikować się w języku angielskim, 11
a po 1.1% - po niemiecku lub francusku. Z racji swojego pochodzenia, zdecydowana większość badanych (92.4%) zna język rosyjski. Doświadczenia Klientów Fundacji w Polsce Zapytaliśmy Klientów Fundacji, czy przyjaźnią się z Polakami, oraz czy spotkali się z pozytywnym i/lub negatywnym traktowaniem ze strony Polaków. Aż 75% badanych ma przynajmniej jednego bliskiego znajomego, który jest Polakiem (22.8% nie ma takiego znajomego, a 2.2% nie udzieliło odpowiedzi). Większość badanych (58.7%) przynajmniej raz spotkała się też z chęcią pomocy ze strony Polaków (38% ani razu nie doświadczyła chęci takiej pomocy, a 3.3% nie udzieliło odpowiedzi). Jednocześnie, duża część badanych (33.7%) spotkała się ze strony Polaków z dyskryminacją lub agresją (64.1% nigdy nie spotkało się z takim traktowaniem ze strony Polaków, a 2.2% nie udzieliło na ten temat informacji). Doświadczanie przez cudzoziemców agresji i/lub dyskryminacji ze strony Polaków nie zależy od płci cudzoziemców agresji lub dyskryminacji doświadczyło 30.4% badanych kobiet i 34.9% badanych mężczyzn. Klientki i Klienci Fundacji w podobnym stopniu doświadczyli też chęci pomocy ze strony Polaków (56.5% wśród kobiet i 60.5% wśród mężczyzn). Jednak z Polakami częściej przyjaźnią się kobiety niż mężczyźni (82.6% badanych kobiet ma co najmniej jednego bliskiego znajomego Polaka, w porównaniu do 69.8% badanych mężczyzn). Mam przynajmniej jednego bliskiego znajomego - Polaka. Kobiety 82,6% 15,2% 2,2% Mężczyźni 69,8% 27,9% 2,3% Tak Nie Brak odpowiedzi Wykres 5. Posiadanie bliskich znajomych wśród Polaków w zależności od płci. 12
Korzystanie z usług Fundacji Ocalenie 9.8% badanych osób w chwili badania było pierwszy raz w Fundacji Ocalenie. 12% korzystało z usług Fundacji krócej niż 6 miesięcy, 26.1% - od 6 do 12 miesięcy, 15.2% - od roku do dwóch lat, a 37% - dłużej niż 2 lata. Najczęściej Klienci dowiadywali się o Fundacji od swoich znajomych innych cudzoziemców (81.5%).* 2 Drugim najczęstszym źródłem informacji o Fundacji są znajomi Polacy (12%). 4.3% badanych dowiedziało się o Fundacji na forach internetowych, 3.3% - ze strony internetowej Fundacji Ocalenie, 3.3% - wyszukując informacje w Internecie, a 2.2% dowiedziało się o Fundacji z Facebooka. Żadna z osób badanych nie wskazała, że dowiedziała się o istnieniu Fundacji Ocalenie z ulotki, plakatu, TV lub innych mediów czy też od innych organizacji lub instytucji. 3.3% Klientów (3 osoby) dowiedziało się o Fundacji z innego źródła niż wymienione, z czego jedna osoba wskazała, że dowiedziała się o Fundacji w ośrodku dla cudzoziemców. Znajomi - cudzoziemcy Znajomi - Polacy Fora internetowe Strona www Fundacji Ocalenie Szukając informacji w internecie Z Facebooka Inne żródło 12,0% 4,3% 3,3% 3,3% 2,2% 3,3% 81,5% Wykres 6. Źródła informacji o istnieniu Fundacji Ocalenie. Badanych Klientów zapytaliśmy o powód, dla którego pierwszy raz znaleźli się w Fundacji.* Najczęściej Klienci przychodzili po raz pierwszy do Fundacji w poszukiwaniu pomocy prawnej (42.4%), pomocy w wypełnianiu wniosków i innych formalności (32.6%), pomocy tłumacza podczas wizyty w urzędzie lub w innej instytucji (28.3%) oraz szukając pomocy psychologicznej (19.6%). 8.7% badanych Klientów pojawiło się po raz pierwszy w Fundacji w poszukiwaniu kursu języka polskiego, 8.7% - by otrzymać pomoc w zapisaniu dziecka do szkoły/przedszkola, 7.6% - pomoc w poszukiwaniu zakwaterowania, 5.4% - pomoc dla ofiar przemocy, a 5.4% przyszło do Fundacji szukając pomocy w poszukiwaniu pracy. 2 Kolejność odpowiedzi w pytaniach oznaczonych gwiazdką była wersjonowana (każda z 4 wersji ankiet zawierała inną kolejność odpowiedzi). 13
Pomoc prawna Pomoc w wypełnianiu wniosków, formalności Pomoc tłumacza Pomoc psychologiczna 42,4% 32,6% 28,3% 19,6% Kursy języka polskiego Szukanie szkoły/przedszkola dla dziecka Szukanie zakwaterowania Pomoc dla ofiar przemocy Szukanie pracy 8,7% 8,7% 7,6% 5,4% 5,4% Wykres 7. Powody przyjścia po raz pierwszy do Fundacji. Klientów Fundacji zapytaliśmy też o to, jakie formy pomocy otrzymali w Fundacji Ocalenie.* Najczęściej otrzymywane formy pomocy to pomoc w wypełnianiu wniosków i innych formalności (62% badanych), pomoc prawna (57.6%) oraz pomoc tłumacza podczas wizyty w urzędzie lub innej instytucji (52.2%). 43.5% badanych otrzymało od Fundacji pomoc w poszukiwaniu pracy, 38% - pomoc w szukaniu zakwaterowania, a 34.8% - pomoc psychologiczną. 25% Klientów uczestniczyło w prowadzonych przez Fundację kursach języka polskiego. 23.9% badanych otrzymało pomoc w poszukiwaniu szkoły lub przedszkola dla dziecka, a 21.7% - pomoc dla ofiar przemocy. 5.4% otrzymało w Fundacji innego rodzaju pomoc niż wymienione. Wypełnianie wniosków, formalności Pomoc prawna Pomoc tłumacza Pomoc w szukaniu pracy Pomoc w szukaniu zakwaterowania Pomoc psychologiczna Kursy języka polskiego Pomoc w znalezieniu szkoły/przedszkola dla dziecka Pomoc dla ofiar przemocy Inna forma pomocy 5,4% 62,0% 57,6% 52,2% 43,5% 38,0% 34,8% 25,0% 23,9% 21,7% Wykres 8. Formy pomocy otrzymane przez badanych Klientów w Fundacji Ocalenie. 14
Klientów zapytaliśmy też o to, w jakim stopniu korzystają ze strony internetowej Fundacji Ocalenie. Tylko 16.3% badanych przyznało, że przynajmniej raz odwiedzili stronę Fundacji. 13% badanych odwiedza stronę w celu sprawdzenia aktualnych informacji o oferowanych przez Fundację usługach i organizowanych przez nią wydarzeniach, a 14.1% odwiedza stronę Fundacji w celu sprawdzenia podstawowych informacji, takich jak adres i godziny otwarcia Fundacji. Zapotrzebowanie cudzoziemców na różne formy pomocy Zapytaliśmy Klientów Fundacji, w jakim stopniu chcieliby skorzystać z różnych możliwych form pomocy cudzoziemcom.* Najbardziej poszukiwaną formą pomocy okazała się pomoc prawna taką formą pomocy zainteresowanych jest 77.2% badanych Klientów. 72.8% badanych chciałoby uzyskać pomoc w wypełnianiu wniosków lub innych formalności, a 69.6% - pomoc w poszukiwaniu pracy. 67.4% badanych jest zainteresowana udziałem w kursach języka polskiego, 64.1% chciałoby uzyskać pomoc w szukaniu zakwaterowania, a 60.9% - pomoc tłumacza podczas wizyty w urzędzie lub innej instytucji. Bardzo dużo osób w badanej grupie jest zainteresowanych otrzymaniem pomocy psychologicznej (58.7%) oraz pomocy dla ofiar przemocy (48.9%). 45.7% badanych jest zainteresowanych pomocą w szukaniu szkoły lub przedszkola dla dziecka, a 19.6% chciałoby uzyskać inną formę pomocy niż wymienione. Pomoc prawna Wypełnianie wniosków, formalności Pomoc w szukaniu pracy Kursy języka polskiego Pomoc w szukaniu zakwaterowania Pomoc tłumacza Pomoc psychologiczna Pomoc dla ofiar przemocy Pomoc w znalezieniu przedszkola/szkoły dla dziecka Inna forma pomocy 19,6% 77,2% 72,8% 69,6% 67,4% 64,1% 60,9% 58,7% 48,9% 45,7% Wykres 9. Zapotrzebowanie cudzoziemców na różne formy pomocy. Sprawdziliśmy, jaki odsetek osób zainteresowanych różnymi formami pomocy korzystał już z tych form pomocy (w Fundacji Ocalenie lub w innej organizacji czy instytucji). Mały odsetek 15
osób zainteresowanych, które skorzystały już z danej formy pomocy, można potraktować jako wskaźnik niezaspokojenia zapotrzebowania na daną formę pomocy. Najmniej zaspokojone okazały się potrzeba nauki języka polskiego (jedynie 43.5% osób zainteresowanych kursami polskiego korzystało z takich kursów) oraz potrzeba uzyskania pomocy dla ofiar przemocy (z takiej pomocy korzystało 46.7% osób, które byłyby nią zainteresowane). Wśród najmniej zaspokojonych potrzeb znalazły się też potrzeba wsparcia przy szukaniu szkoły/przedszkola dla dziecka (54.8% skorzystało) oraz potrzeba uzyskania pomocy przy szukaniu zakwaterowania (skorzystało 59.3%). 62.5% zainteresowanych Klientów korzystało już z pomocy przy poszukiwaniu pracy, a 68.5% - z pomocy psychologicznej. Najbardziej zaspokojone potrzeby to pomoc prawna (84.5% korzystało), pomoc tłumacza podczas wizyty w urzędzie lub innej instytucji (korzystało 85.7%) oraz pomoc w wypełnianiu wniosków i innych formalności (korzystało 94%). Kursy języka polskiego Pomoc dla ofiar przemocy Pomoc w szukaniu szkoły/przedszkola Pomoc w szukaniu zakwaterowania Pomoc w szukaniu pracy Pomoc psychologiczna Pomoc prawna Pomoc tłumacza Pomoc w wypełnianiu wniosków/formalności 43,5% 46,7% 54,8% 59,3% 62,5% 68,5% 84,5% 85,7% 94,0% Wykres 10. Odsetek osób zainteresowanych daną formą pomocy, które skorzystały z tej formy pomocy w Fundacji Ocalenie lub w innej instytucji. Badanych Klientów spytaliśmy też, czy jest coś, czego cudzoziemcy potrzebują, a czego nie otrzymują obecnie od Fundacji Ocalenie. Badani wymieniali formy pomocy takie jak: Kursy zawodowe (np. na mechanika, kucharza) 12% badanych Kursy języka polskiego (10.9%) oraz języka angielskiego (10.9%) Wyjazdy lub wycieczki dla dzieci (3.3%) Kursy na prawo jazdy (2.2%) 16
Pojedyncze osoby wymieniły też: Pomoc humanitarną (odzież, żywność) Pomoc finansową Zapewnienie pracy Kursy języka niemieckiego Zapewnienie dostępu do Internetu Ocena działalności Fundacji Ocalenie Zdecydowana większość badanych (87%) ma zaufanie do Fundacji Ocalenie (suma odpowiedzi Zdecydowanie tak i Raczej tak ). Tylko 9.8% badanych nie ma zaufania do Fundacji (suma odpowiedzi Zdecydowanie nie i Raczej nie ). Większość badanych (87%) poleciłaby Fundację Ocalenie innym cudzoziemcom (suma odpowiedzi Zdecydowanie tak i Raczej tak ). Tylko 9.8% badanych nie poleciłoby Fundacji Ocalenie (suma odpowiedzi Zdecydowanie nie i Raczej nie, szczegółowy rozkład odpowiedzi na oba pytanie przedstawiono na Wykresie 11). Mam zaufanie do Fundacji Ocalenie 3,3% 7,6% 2,2% 20,7% 66,3% Poleciłbym Fundację Ocalenie innym cudzoziemcom 3,3% 6,5% 3,3% 19,6% 67,4% brak odpowiedzi Zdecydowanie nie Raczej nie Raczej tak Zdecydowanie tak Wykres 11. Stopień zgadzania się ze stwierdzeniami Mam zaufanie do Fundacji Ocalenie oraz Poleciłbym Fundację Ocalenie innym cudzoziemcom wśród Klientów Fundacji. Klientów zapytaliśmy też o ogólną ocenę działalności Fundacji Ocalenie. Oceny można było dokonać na skali od 1 do 10, gdzie 10 oznaczało ocenę najwyższą, a 1 ocenę najniższą. Aż 45.7% badanych wystawiło Fundacji ocenę najwyższą z możliwych (10). Kolejne 26.1% wystawiło Fundacji ocenę 8 lub 9. 10.9% wystawiło Fundacji ocenę negatywną, tj. niższą niż 6 na 10-punktowej skali (szczegółowy rozkład odpowiedzi przedstawiono na Wykresie 12). 17
1,1% 1,1% 2,2%3,3%4,3% 8,7% 7,6% 15,2% 10,9% 45,7% brak odpowiedzi 1 - ocena najniższa 3 4 5 6 7 8 9 10 - ocena nawyższa Wykres 12. Ogólna ocena działalności Fundacji Ocalenie przez Klientów jej biura w Łomży. Klientów Fundacji spytaliśmy też, czy trudno im było znaleźć siedzibę Fundacji. Dla zdecydowanej większości badanych nie było to trudne (71.7% - suma odpowiedzi Zdecydowanie nie - 48.9% - i Raczej nie - 22.8%). 22.8% badanych Klientów stwierdziło, że trudno było im znaleźć siedzibę Fundacji (suma odpowiedzi Zdecydowanie tak - 6.5% - i Raczej tak 16.3%), a 5,4% nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. Aby lepiej zrozumieć sposób funkcjonowania Fundacji spytaliśmy Klientów, czy kiedy odwiedzają Fundację, przychodzą tak naprawdę do konkretnego pracownika lub wolontariusza. Spośród osób, które już wcześniej były w Fundacji, 3 36.1% osób przyznało, że zdecydowanie przychodzi do konkretnego pracownika/wolontariusza, a 15.7% - że raczej przychodzi do konkretnej osoby. 28.9% spośród osób, które były już wcześniej Klientami Fundacji odpowiedziało, że zdecydowanie nie przychodzi do konkretnej osoby, a 14.5% - że raczej nie przychodzi do konkretnego pracownika/wolontariusza (4.8% badanych nie udzieliło odpowiedzi). 3 Ponieważ pytanie to miało sens tylko dla osób, które już wcześniej były w Fundacji, nie prezentujemy odpowiedzi dla osób, które w chwili badania były w Fundacji pierwszy raz. Podstawa procentowania: 83 osoby. 18