RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 26 maja 2014 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2013/0072 (COD) 9820/1/14 REV 1 AVIATION 112 CONSOM 115 CODEC 1288 SPRAWOZDANIE Od: Sekretariat Generalny Rady Do: Komitet Stałych Przedstawicieli (część I) / Rada Nr poprz. dok.: 8785/14 AVIATION 103 CONSOM 112 CODEC 1059 Nr dok. Kom.: 7615/13 AVIATION 47 CONSOM 47 CODEC 616 + ADD 1 + ADD 2 Dotyczy: Przygotowania do posiedzenia Rady (Transport,Telekomunikacja i Energia) w dniu 5 czerwca 2014 r. Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 261/2004 ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów oraz rozporządzenie (WE) nr 2027/97 w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu przewozu pasażerów i ich bagażu drogą powietrzną Sprawozdanie z postępu prac I. WPROWADZENIE W dniu 13 marca 2013 r. Komisja przedstawiła wyżej wymieniony wniosek, którego celem jest zmiana i ulepszenie europejskich przepisów dotyczących praw pasażerów lotniczych w świetle doświadczeń ze stosowania dotychczas obowiązujących zasad; we wniosku uwzględniono także uwarunkowania wynikające z dynamicznych zmian zachodzących na europejskim rynku transportu lotniczego. 9820/1/14 REV 1 ako/ap/ps 1
Proponowany akt ma promować interes pasażerów lotniczych poprzez zagwarantowanie, że przewoźnicy lotniczy będą faktycznie zapewniać wysoki poziom ochrony pasażerów lotniczych w razie zakłóceń w podróży. Jednocześnie wniosek przewiduje uwzględnianie skutków finansowych, które odczuwa sektor transportu lotniczego w związku z prawami pasażerów, a tym samym zapewnienie europejskim przewoźnikom lotniczym jednolitych warunków działania na zliberalizowanym rynku. W szczególności proponuje się, by wyeliminować luki w obowiązujących przepisach, a zarazem usprawnić mechanizmy rozpatrywania skarg dostępne dla pasażerów. Komisja dąży również do wprowadzenia przepisów zachęcających linie lotnicze do szybkiego przekierowywania pasażerów, umożliwiania im dotarcia do miejsca przeznaczenia oraz minimalizowania niewygód, których pasażerowie doświadczają z powodu dużych opóźnień w portach lotniczych. We wniosku zajęto się także nieproporcjonalnymi kosztami finansowymi ponoszonymi przez linie lotnicze w związku z obowiązkami nakładanymi na nie przez przedmiotowe rozporządzenie w pewnych nadzwyczajnych okolicznościach. Ponadto Komisja proponuje wprowadzenie szczegółowych przepisów dotyczących niektórych już obowiązujących praw, takich jak prawo do informacji, prawo do pomocy i odszkodowania, a także dodanie nowych praw, np. w odniesieniu do sprzętu do poruszania się. II. PRACE W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM I INNYCH INSTYTUCJACH Komisja Transportu i Turystyki Parlamentu Europejskiego wyznaczyła George'a BACHA (PPE) na sprawozdawcę, a Parlament Europejski głosował nad wynikiem pierwszego czytania na sesji plenarnej 5 lutego 2014 r. 11 lipca 2013 r. Komitet Ekonomiczno-Społeczny wydał opinię w sprawie proponowanego rozporządzenia, a Komitet Regionów postanowił nie wydawać opinii na temat tego dossier. 9820/1/14 REV 1 ako/ap/ps 2
III. PRACE W ORGANACH RADY W trakcie prezydencji litewskiej i greckiej Grupa Robocza ds. Lotnictwa analizowała gruntownie wniosek Komisji i towarzyszącą mu ocenę skutków. Na posiedzeniu 10 października 2013 r. Rada ds. Transportu przeprowadziła debatę orientacyjną na temat proponowanego rozporządzenia. Ministrowie poparli cele wniosku i pozytywnie ocenili rewizję obowiązujących przepisów w świetle doświadczeń zdobytych po przyjęciu rozporządzenia w 2004 r. Podkreślili znaczenie przejrzystych i prostych zasad i zgodzili się z Komisją, że rozporządzenie powinno służyć przede wszystkim zminimalizowaniu zakłóceń w podróży i zapewnieniu, by pasażerowie docierali do celu. Zarazem poważne wątpliwości zgłoszono do proponowanych przepisów o lotach łączonych, które to przepisy mogłyby mieć niekorzystny wpływ na komunikację regionalną i istniejące ustalenia między liniami lotniczymi. Podkreślono również, że w odniesieniu do lotów opóźnionych i odwołanych konieczne jest zapewnienie między szczegółowymi przepisami właściwej równowagi, tak aby zarówno pasażerowie, jak i linie lotnicze byli traktowani tak, jak tego oczekują sprawiedliwie. W związku z powyższym prezydencja grecka regularnie pracowała nad wnioskiem, mając na celu wypracowanie podejścia ogólnego na posiedzeniu Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii w dniu 5 czerwca 2014 r.; przedstawiła też kilka propozycji kompromisowych, aby osiągnąć postępy w pracach nad tym dossier. Grupa Robocza ds. Lotnictwa analizowała te propozycje na kilku spotkaniach, uwzględniając również opinię Służby Prawnej Rady dotyczącą równego traktowania w przypadku odwołania lotu i w przypadku opóźnienia lotu oraz opóźnienia przylotu w kontekście eksterytorialnego stosowania rozporządzenia. Analiza ta pozwoliła osiągnąć duży postęp w sprawie tego dossier na szczeblu grupy roboczej. W szczególności skreślono przepisy umożliwiające zastosowanie praw pasażerów lotniczych w innych środkach transportu, a przepisy w sprawie przestoju na płycie lotniska doprecyzowano. Ponadto usunięto przepis, który określał limit kosztów zakwaterowania w razie większych zakłóceń w podróży, i istotnie ulepszono przepisy dotyczące informowania pasażerów o ich prawach. W odniesieniu do tej drugiej kwestii proponuje się, by uprawnić Komisję do przygotowania standardowego ogłoszenia informacyjnego do ogólnego stosowania przez linie lotnicze. 9820/1/14 REV 1 ako/ap/ps 3
Jeśli chodzi o przepisy umożliwiające liniom lotniczym ubieganie się o zwolnienie z wypłaty odszkodowania, wiele uwagi poświęcono rygorystycznemu określeniu warunków zwolnienia. Jedną z większych zmian było utworzenie pojęcia nieoczekiwanej wady mogącej wpłynąć na bezpieczeństwo lotu ; celem jest określenie, na jakich warunkach usterki techniczne mogą być uznawane przez linie lotnicze za powód do ubiegania się o zwolnienie z wypłaty odszkodowania. Choć nie wszystkie delegacje były w stanie zaakceptować to podejście, ogólnie zgodzono się, że linie lotnicze nie powinny zbyt często powoływać się na usterki techniczne jako podstawę odmowy wypłaty odszkodowania. W kontekście zwolnień intensywnie dyskutowano także nad czasowym ograniczeniem możliwości powoływania się na nadzwyczajne okoliczności oraz nieoczekiwane wady mogące wpłynąć na bezpieczeństwo lotu, tak aby ustalić racjonalne i obiektywne limity, po przekroczeniu których linie lotnicze miałyby przywrócić normalną działalność. Tematem dyskusji było także zapewnienie skutecznego egzekwowania rozporządzenia; osiągnięto kompromis w sprawie prostej i jasnej procedury, którą mają stosować pasażerowie w celu złożenia skargi do linii lotniczych, a następnie do organów pozasądowego rozstrzygania sporów. Delegacje były też raczej skłonne zapewnić klarowność przepisów dotyczących przypadków zmian terminu lotu, choć opinie na temat tego, w jakim zakresie takie zmiany są porównywalne do tradycyjnych odwołań lub opóźnień, były zróżnicowane. Najnowsza kompromisowa propozycja prezydencji zawiera osobny artykuł dotyczący różnych przypadków zmian terminu lotu, jednak niektóre delegacje opowiadają się za ściślejszym dostosowaniem tych przepisów do artykułów o opóźnieniach i odwołaniach. Ogólnie rzecz biorąc, rozstrzygnięto kilka technicznych kwestii i w trakcie prezydencji greckiej Grupa Robocza ds. Lotnictwa była w stanie wyznaczyć główny kierunek pewnych istotnych rozwiązań kompromisowych. Jednak mimo dużego dotychczasowego wysiłku włożonego w analizę wniosku pewne ważne nierozstrzygnięte kwestie wymagają dalszych prac. Ponadto zanim Rada podejmie dalsze kroki proceduralne w celu przyjęcia dossier, należy rozwiązać omawianą aktualnie przez Hiszpanię i Zjednoczone Królestwo kwestię Gibraltaru. Mając powyższe na uwadze, prezydencja grecka postanowiła przedłożyć sprawozdanie z postępu prac Radzie ds. Transportu na posiedzeniu 5 czerwca 2014 r. 9820/1/14 REV 1 ako/ap/ps 4
Propozycje kompromisowe były po raz ostatni analizowane przez Grupę Roboczą ds. Lotnictwa 19 maja 2014 r. i zamieszczono je w addendum 1 do niniejszego sprawozdania. Zmiany względem wniosku Komisji (dok.7615/13) wytłuszczono. Fragmenty usunięte zaznaczono symbolem [ ]. Wszystkie delegacje i Komisja zgłaszają ogólne zastrzeżenie weryfikacji do całego tekstu. Delegacja UK zgłasza do tekstu zastrzeżenie parlamentarne. IV. NAJWAŻNIEJSZE NIEROZSTRZYGNIĘTE KWESTIE Progi stosowane do celów odszkodowania W swoim tekście prezydencja dostosowała progi stosowane do celów odszkodowania za odwołanie i opóźnienie lotu, aby zapewnić równe traktowanie pasażerów doświadczających podobnych utrudnień. Jednak zmienione zakresy odległości i zaproponowane progi czasowe 5-9-12 gwarantujące otrzymanie odszkodowania w przypadku odwołania i opóźnienia lotu nie satysfakcjonują niektórych delegacji, które zajęły w tej ważnej kwestii odmienne stanowiska (zob. przypis 8 i 17 w addendum do niniejszego sprawozdania). Odszkodowanie w przypadku lotów łączonych Kompromis prezydencji przewiduje częściowe zwolnienie linii lotniczych z obowiązku wypłacania odszkodowania, jeżeli czas transferu był relatywnie krótki (90 minut w obecnym brzmieniu tekstu), a pasażer, który zakupił bilet na lot łączony, był świadomy, że małe opóźnienie lotu dowożącego może skutkować utratą połączenia. Jeżeli jednak pierwotnie planowany czas transferu był dłuższy niż 90 minut, pasażer otrzyma odszkodowanie w przypadku utraty lotu łączonego spowodowanej opóźnieniem lotu dowożącego. Niektóre delegacje nie były w stanie zaakceptować tej kompromisowej propozycji, gdyż budzi ona ich poważne wątpliwości co do tego, jakie skutki dla komunikacji regionalnej i istniejących ustaleń między liniami lotniczymi będą miały wszelkie wyraźne przepisy o odszkodowaniach w przypadku lotów łączonych. Delegacje te proponują usunięcie przepisów o odszkodowaniach w przypadku lotów łączonych i uważają, że odszkodowania te powinny być wypłacane od poszczególnych części podróży i od odnośnego opóźnienia. 9820/1/14 REV 1 ako/ap/ps 5
Nadzwyczajne okoliczności Intensywnie pracowano nad określeniem jasnych przepisów o nadzwyczajnych okolicznościach odnoszących się do kwestii technicznych. Jednak stanowiąca punkt wyjścia w tej dyskusji różnica zdań co do statusu jakiegokolwiek wykazu zwolnień z obowiązku wypłacania odszkodowania nie została wyeliminowana. Niektóre delegacje nadal mają trudności z zaakceptowaniem w pełni wiążącego charakteru załącznika, który zawiera niewyczerpujący wykaz nadzwyczajnych okoliczności. Delegacje te wolałyby dać krajowym organom egzekwowania prawa i krajowym sądom możliwość odejścia od wykazu. W konsekwencji sprzeciwiają się one włączeniu do definicji pojęcia nieoczekiwanej wady mogącej wpłynąć na bezpieczeństwo lotu, co siłą rzeczy zmieniłoby odnośny wykaz kryteriów w wykaz zamknięty. Z drugiej strony inne delegacje chciałyby wyeliminować brak pewności prawa w tych przepisach rozporządzenia i uznają, że wiążący, ale otwarty wykaz nadzwyczajnych okoliczności gwarantuje wystarczającą elastyczność. Bagaż podręczny Jeżeli chodzi o rozporządzenie (WE) 2027/97, jedyną nierozstrzygniętą kwestią jest nadal bagaż podręczny chodzi o to, czy należy ustalić jasne przepisy w sprawie tzw. zasady jednej sztuki. Niektóre delegacje twierdzą, że nie powinno się ograniczać swobody gospodarczej przewoźnika lotniczego i że wystarczające jest wprowadzenie wymogu zapewniania przez linie lotnicze pełnej przejrzystości względem pasażera. Z drugiej strony inne delegacje nalegają na doprecyzowanie ograniczeń dotyczących bagażu podręcznego, w tym zakupów dokonanych w portach lotniczych, tak aby wszyscy pasażerowie mogli w unijnych portach lotniczych zabierać na pokład przedmioty na tych samych warunkach. Kompromis prezydencji w obecnym brzmieniu dopuszcza, by ograniczenia bagażu dotyczyły rozmiaru lub wagi, lecz nie liczby sztuk. Te ewentualne ograniczenia mogą być także stosowane do przedmiotów osobistych i zakupów w porcie lotniczym. V. PODSUMOWANIE Zachęca się Coreper i Radę, by z uwzględnieniem powyższych uwag i z myślą o umożliwieniu organom przygotowawczym Rady kontynuowania prac nad wyżej wymienionym wnioskiem przyjęły do wiadomości niniejsze sprawozdanie z postępu prac i dokument zamieszczony w addendum 1. 9820/1/14 REV 1 ako/ap/ps 6