PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Petycji 2009 25.11.2008 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 0660/2006, którą złożył Albert Tan (Holandia) w sprawie problemów, jakie napotyka ze strony holenderskich organów ds. ubezpieczeń społecznych 1. Streszczenie petycji Składający petycję, który wraz z żoną przeprowadził się do Francji, twierdzi, że na mocy obowiązującego ustawodawstwa holenderskiego w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, emerytur i rent ponieśli oni niewspółmierne konsekwencje w postaci utraty uprawnień do świadczeń socjalnych. Podkreśla on, że na mocy nowego ustawodawstwa obywatele holenderscy mieszkający za granicą nie mogą już być pewni, że zachowają prawo do holenderskiej emerytury i świadczeń socjalnych. Kwestionuje on zgodność takiego stanu rzeczy z zasadami UE dotyczącymi równych praw i swobody przepływu osób i w związku z tym zwraca się do Parlamentu Europejskiego o podjęcie odpowiednich działań. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 22 stycznia 2007 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Wstępna odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 5 maja 2007 r. Kontekst/Streszczenie faktów/przebieg wydarzeń Składający petycję jest holenderskim emerytem mieszkającym wraz z żoną we Francji od 2003 r. CM\756024.doc PE390.339/REV.II
Skarga Składający petycję przeprowadził się do Francji w 2003 r. Według składającego petycję jego emigracja była bezpośrednią konsekwencją faktu, że władze lokalne miasta Reusel stwierdziły, że nie jest on uprawniony do wynajmowania mieszkania w Reusel, a w konsekwencji ponieważ nie ma stałego miejsca zamieszkania w Holandii został zaklasyfikowany jako osoba, która wyemigrowała do Francji. Dnia 12 maja 2006 r., czyli w dniu, kiedy składający petycję ukończył 65 lat i tym samym osiągnął wiek emerytalny, otrzymał on od Sociale Verzekeringsbank (SVB, Bank Ubezpieczeń Społecznych) banku odpowiedzialnego za wypłatę emerytur na rzecz obywateli holenderskich mieszkających w innym państwie członkowskim pismo, w którym został pilnie wezwany do wypełnienia formularzy E-202, E205 i 207F z Caisse de France w celu zapewnienia kontynuacji wypłaty świadczeń z tytułu jego holenderskiej emerytury. Zgodnie z petycją składający petycję dotychczas nie otrzymał żadnych świadczeń emerytalnych z SVB. Składający petycję skarży się ponadto, że podczas ostatnich obliczeń obniżono jego świadczenia emerytalne z tego względu, iż mieszka on za granicą. Zdaniem składającego petycję obniżki te są nieuzasadnione, ponieważ jego emigracja wynika głównie z problemów administracyjnych z lokalnymi władzami holenderskimi, które doprowadziły także do tego, że nie jest on już objęty holenderskim funduszem chorobowym. W rezultacie dochód składającego petycję nie wystarcza już na pokrycie koniecznych wydatków. W związku z tym składający petycję żąda, aby Komisja podjęła działania mediacyjne w tej sprawie, aby zapewnić przywrócenie wypłat świadczeń emerytalnych i unieważnienie obniżek. Wstępne uwagi Komisji dotyczące argumentów składającego petycję Komisja obecnie nie posiada wystarczających informacji dotyczących faktycznej sytuacji składającego petycję, a zatem nie ma możliwości udzielenia definitywnej odpowiedzi na pytania postawione przez składającego petycję. Wydaje się jednak, że problemy związane z wypłatą świadczeń emerytalnych są rezultatem przewidzianej w rozporządzeniach 1408/71 i 574/71 procedury, zgodnie z którą musi postępować dana instytucja właściwa w celu określenia, czy i w jakim zakresie należy przyznać prawo do świadczeń emerytalnych. Fakt, że składający petycję nie jest już ubezpieczony na wypadek choroby w Holandii, najprawdopodobniej wynika z tego, że przeprowadził się on do innego państwa członkowskiego. Zgodnie z holenderskim ustawodawstwem z zakresu ubezpieczeń społecznych emeryci, którzy nie mieszkają już w Holandii, nie są objęci przepisami tego ustawodawstwa. Na mocy art. 28 i 28a rozporządzenia 1408/71 Holandia pozostaje jednak finansowo odpowiedzialna za opiekę medyczną zapewnianą emerytowi oraz jego rodzinie przez państwo przyjmujące, czyli Francję. W konsekwencji Holandia ma prawo do dokonania potrąceń od emerytury wypłacanej danemu emerytowi z uwzględnieniem składek na ubezpieczenie chorobowe (art. 33 rozporządzenia 1408/71). W kontekście współpracy administracyjnej z państwami członkowskimi w ramach rozpatrywania indywidualnych przypadków dotyczących koordynacji ubezpieczeń społecznych Komisja przekazała petycję władzom holenderskim, w celu dokładniejszego PE390.339/REV.II 2/6 CM\756024.doc
przeanalizowania sprawy składającego petycję oraz poinformowania jej o wnioskach z tej analizy. Wnioski Kwestie podniesione przez składającego petycję wymagają przeprowadzenia dalszej analizy przez władze holenderskie. Komisja, bezzwłocznie po otrzymaniu od nich odpowiedzi, zwróci się do Parlamentu Europejskiego w celu poinformowania go o rezultacie końcowym tej analizy. 4. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 12 lutego 2008 r. Składający petycję jest holenderskim emerytem mieszkającym wraz z żoną we Francji od 2003 r. Według składającego petycję jego emigracja była bezpośrednią konsekwencją faktu, że władze lokalne miasta Reusel stwierdziły, że nie jest on uprawniony do wynajmowania mieszkania w Reusel, a w konsekwencji ponieważ nie miał stałego miejsca zamieszkania w Holandii został zaklasyfikowany jako osoba, która wyemigrowała do Francji. Dnia 12 maja 2006 r., czyli w dniu, kiedy składający petycję ukończył 65 lat i tym samym osiągnął wiek emerytalny, otrzymał on od Sociale Verzekeringsbank (SVB, Bank Ubezpieczeń Społecznych) banku odpowiedzialnego za wypłatę emerytur na rzecz obywateli holenderskich mieszkających w innym państwie członkowskim pismo, w którym został pilnie wezwany do wypełnienia formularzy E-202, E205 i 207F z Caisse de France w celu zapewnienia kontynuacji wypłaty świadczeń z tytułu jego holenderskiej emerytury. Zgodnie z petycją składający petycję dotychczas nie otrzymał żadnych świadczeń emerytalnych z SVB. Składający petycję skarży się ponadto, że podczas ostatnich obliczeń obniżono jego świadczenia emerytalne z tego względu, iż mieszka on za granicą. Zdaniem składającego petycję obniżki te są nieuzasadnione, ponieważ jego emigracja wynika głównie z problemów administracyjnych z lokalnymi władzami holenderskimi, które doprowadziły także do tego, że nie jest on już objęty holenderskim funduszem chorobowym. W rezultacie dochód składającego petycję nie wystarcza już na pokrycie koniecznych wydatków. W związku z tym składający petycję żąda, aby Komisja podjęła działania mediacyjne w tej sprawie, aby zapewnić przywrócenie wypłat świadczeń emerytalnych i unieważnienie obniżek. Uwagi Komisji Europejskiej dotyczące petycji W piśmie z dnia 8 marca 2007 r. Komisja Europejska zwróciła się do holenderskich władz ds. ubezpieczeń społecznych, aby przeanalizowały sprawy poruszone przez składającego petycję. Niedawno holenderskie Ministerstwo Spraw Społecznych poinformowało Komisję Europejską o sytuacji Alberta Tana związanej z jego uprawnieniami emerytalnymi. Holenderskie Ministerstwo Spraw Społecznych poinformowało Komisję Europejską, że od września 2006 r. składający petycję otrzymuje co miesiąc ustawową emeryturę. Emeryturę tę CM\756024.doc 3/6 PE390.339/REV.II
oblicza i wypłaca Sociale Verzekeringsbank, holenderska instytucja ds. emerytur. Albert Tan osiągnął wiek emerytalny w maju 2006 r., zatem we wrześniu 2006 r. wypłacono mu również zaległą emeryturę za okres od maja do sierpnia 2006 r. Według holenderskiego Ministerstwa Spraw Społecznych Albert Tan nie jest uprawniony do pobierania pełnej emerytury ustawowej. Przez sześć lat, od roku 1967 do 1970 i w latach 2003-2006, składający petycję nie mieszkał w Holandii i w związku z tym nie powiększał swojej przyszłej emerytury w ramach holenderskiego systemu emerytalnego. Podczas obliczania wysokości przysługującej mu emerytury ustawowej dokonuje się zatem potrącenia w wysokości 2% za każdy rok kalendarzowy, w którym składający petycję nie był ubezpieczony w Holandii. Dalszych odliczeń od kwoty emerytury składającego petycję dokonuje się z uwagi na składki chorobowe i zasiłek macierzyński, zgodnie z nowym holenderskim systemem obowiązkowych ubezpieczeń chorobowych, który wszedł w życie dnia 1 stycznia 2006 r. Na mocy tego nowego holenderskiego ustawodawstwa emeryci zamieszkali w innym kraju tracą ubezpieczenie w ramach holenderskiego systemu ubezpieczeń chorobowych. Rozporządzenie 1408/71, a w szczególności art. 28 stanowi jednak, że emeryt otrzymujący emeryturę z jednego państwa członkowskiego, lecz zamieszkały w innym państwie członkowskim uprawniony jest do pobierania świadczeń chorobowych zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego zamieszkania, lecz na koszt państwa członkowskiego wypłacającego emeryturę. Holandia pozostaje zatem finansowo odpowiedzialna za opiekę lekarską świadczoną przez państwo zamieszkania. Tytułem rekompensaty art. 33 rozporządzenia 1408/71 zezwala, aby państwo członkowskie wypłacające emeryturę dokonywało potrąceń od kwoty emerytury w celu finansowania kosztów opieki zdrowotnej opłacanych na rzecz państwa członkowskiego zamieszkania. Wysokość tych potrąceń zwykle określa się na podstawie ustawodawstwa państwa członkowskiego, które wypłaca emeryturę. Składający petycję twierdzi, że w rzeczywistości w 2003 r. został zmuszony do przeprowadzenia się do Francji, ponieważ władze lokalne miasta Reusel wykreśliły go ze swoich rejestrów administracyjnych jako osobę nieposiadającą stałego miejsca zamieszkania na terenie Holandii. Według składającego petycję nie można wykorzystywać tego faktu przeciwko niemu podczas obliczania wysokości jego ustawowych uprawnień emerytalnych. Ministerstwo Spraw Społecznych wyjaśniło, że do wykreślenia składającego petycję z rejestrów administracji lokalnej miasta Reusel doszło tylko dlatego, iż składający petycję oświadczył, że nie mieszka już na stałe w Reusel. Nie można zatem powiedzieć, że składający petycję przeprowadził się do Francji z konieczności. Wnioski Informacje dostarczone przez holenderskie władze wskazują na to, że ponownie przystąpiono do wypłacania emerytury składającemu petycję i że obecne potrącenia od emerytury składającego petycję nie naruszają przepisów Wspólnoty w sprawie koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych. 5. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 25 listopada 2008 r. PE390.339/REV.II 4/6 CM\756024.doc
Na podstawie informacji przekazanych w 2007 r. przez holenderskie Ministerstwo Spraw Społecznych służby Komisji stwierdziły, że nie doszło do naruszenia prawa wspólnotowego, a tym samym nie było potrzeby podejmowania dalszych działań w tej sprawie. Jednak w piśmie z dnia 8 lipca 2008 r. składający petycję podtrzymuje swoją skargę, twierdząc, że potrącenia od jego ustawowej emerytury nie znajdują uzasadnienia, gdyż są wynikiem przymusowej przeprowadzki do Francji. Potrącenia te stanowią też naruszenie zasady równego traktowania, gdyż przedmiotowe płatności są 2,5 raza wyższe niż średnia składka opłacana przez obywateli mieszkających w Holandii. Ponadto składający petycję skarży się, że na skutek przymusowej emigracji on i jego żona nie są już uprawnieni do leczenia w Holandii. Zgodnie z pierwszą odpowiedzią służby Komisji pragną powtórzyć, że potrącenia od emerytury ustawowej, do których odnosi się składający petycje, dokonywane są na skutek koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego określonej w rozporządzeniu Rady 1408/71. Art. 28 stanowi, że emeryt lub rencista mieszkający w innym państwie członkowskim niż państwo, które wypłaca mu emeryturę lub rentę, jest uprawniony do rzeczowych świadczeń chorobowych zgodnie z prawodawstwem państwa członkowskiego, w którym mieszka, jednak na koszt państwa członkowskiego wypłacającego mu emeryturę lub rentę. Z drugiej strony państwo członkowskie, które wypłaca emeryturę lub rentę, jest uprawnione do dokonywania potrąceń od tych świadczeń w celu zrekompensowania sobie kosztów opieki zdrowotnej zwracanych państwu członkowskiemu, w którym mieszka emeryt lub rencista (art. 33). Potrącenia te są zazwyczaj określane na podstawie prawodawstwa państwa członkowskiego, które wypłaca emeryturę lub rentę. Procedura określona w art. 28 jest ukierunkowana na realizację dwóch celów. Po pierwsze zapewnia, że emeryci i renciści nie są pozostawieni bez ochrony w postaci ubezpieczenia na wypadek choroby, kiedy przeprowadzają się do innego państwa członkowskiego. Wiele państw członkowskich posiada ustawodawstwo krajowe, które umożliwia emerytom i rencistom przystąpienie do ich systemów ubezpieczeń chorobowych tylko wówczas, gdy uprzednio posiadali oni związek z tym krajem (np. praca, zamieszkanie czy emerytura lub renta). Drugim celem jest zagwarantowanie przestrzegania podstawowej zasady niedyskryminacji ze względu na narodowość w nowym kraju zamieszkania. Emeryt lub rencista otrzyma świadczenia chorobowe na tych samych warunkach, co obywatele tego kraju. W lipcu 2006 r. Holandia, wprowadzając tak zwany wskaźnik kraju zamieszkania (woonlandfactor), postanowiła zmienić sposób obliczania składek na pokrycie kosztów opieki zdrowotnej, jakie opłacają emeryci i renciści zamieszkujący poza Holandią. Wskaźnik ten uwzględnia średnie koszty opieki zdrowotnej na osobę w kraju, w którym mieszka dany emeryt lub rencista. W rezultacie wielu emerytów i rencistów mieszkających poza Holandią płaci niższe składki niż ci, którzy pozostali w Holandii. W 2008 r. wskaźnik kraju zamieszkania dla Francji został ustalony na poziomie 0,6935. W opinii Komisji holenderskie ustawodawstwo w dziedzinie ubezpieczeń chorobowych jest zgodne z zasadami zawartymi w rozporządzeniu 1408/71. Należy ponadto pamiętać, że emeryci i renciści mieszkający w innym państwie członkowskim niż to, które wypłaca im emeryturę lub rentę, nie znajdują się dokładnie w takiej samej sytuacji, jak emeryci i renciści, CM\756024.doc 5/6 PE390.339/REV.II
którzy nadal zamieszkują w państwie członkowskim wypłacającym ich świadczenia. W przeciwieństwie do tej ostatniej kategorii emerytów i rencistów, opieka zdrowotna jest świadczona na warunkach państwa członkowskiego, w którym emeryt i rencista mieszka, nie zaś na warunkach państwa członkowskiego, które wypłaca emeryturę lub rentę. Rozporządzenie 1408/71 reguluje też dostęp do opieki zdrowotnej w Holandii dla holenderskich emerytów i rencistów mieszkających w innym państwie członkowskim. Zgodnie z tym rozporządzeniem holenderski emeryt lub rencista mieszkający we Francji z zasady podlega francuskiemu ustawodawstwu krajowemu w dziedzinie ubezpieczeń chorobowych. Jest on jednak uprawniony do opieki zdrowotnej, która staje się niezbędna z medycznego punktu widzenia w trakcie czasowego pobytu w innym państwie członkowskim. Innymi słowy, zostanie on poddany leczeniu, jakiego naprawdę potrzebuje. Sytuacja ta różni się od tej, gdy dana osoba wyjeżdża za granicę w celu leczenia. Wówczas zastosowanie mają przepisy szczególne. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), która wydawana jest osobom objętym prawnym systemem zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, może ułatwić procedury uzyskiwania pomocy medycznej z granicą. Składający petycję nie przekazał żadnych dodatkowych szczegółów, które umożliwiłyby Komisji ocenę, czy odmowa udzielenia składającemu petycję zaleceń medycznych przez podmiot świadczący opiekę zdrowotną w Holandii jest niezgodna z przedstawionymi powyżej przepisami. Wniosek Składający petycję nie przedstawił nowych faktów, które uzasadniałyby zmianę stanowiska Komisji. PE390.339/REV.II 6/6 CM\756024.doc