Wykaz Procedur Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej (SESP):

Załącznik nr 3 do OPZ Wykaz Procedur Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej (SESP): - P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej - P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne - P.02.O.03 Prace niebezpieczne - P.02.O.04 Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii lub zdarzenia awaryjnego Strona 1 z 1

OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ PROCEDURA P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Wydanie III Obowiązuje od 01.01.2014 roku Wydanie III grudzień 2013 Strona 1 / Stron 33

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Rozdzielnik procedury Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej GAZ SYSTEM S.A. egzemplarz archiwalny Dyrektor Oddziału w Gdańsku Dyrektor Oddziału w Poznaniu Dyrektor Oddziału w Rembelszczyźnie Dyrektor Oddziału w Świerklanach Dyrektor Oddziału w Tarnowie Dyrektor Oddziału we Wrocławiu Wydanie III grudzień 2013 Strona 2 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Tabela zmian Lp. Zmiana dotyczy strona / punkt przed zmianą Treść po zmianie Data wprowadzenia zmiany Uwagi 1 2 3 4 5 6 1 5.2.2 pkt 3. Odpowiedzialny za przeprowadzenie próby Wykonawca próby 25.07.2013 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 2 5.3.3 Zmiana składu Komisji Ze strony odbierającej Ze strony zdającej W skład Komisji wchodzą 25.07.2013 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 3 5.5 Rozruch/ruch próbny Nagazowanie/ rozruch/ruch próbny 25.07.2013 Wniesione przez autora 4 5 6 7 8 9 5.6.3 Zmiana składu Komisji 5.8.2 Nowa treść 8 Nowy załącznik Załączniki 03, 06 i 07 Zmiana składu Komisji Załącznik 05 Nowa zawartość 5.3.3 i 5.6.3 Pkt. 6 Ze strony odbierającej Ze strony zdającej Ze strony odbierającej Ze strony zdającej Przedstawiciel Działu Eksploatacji Obiektów (ds. ochrony środowiska) W skład Komisji wchodzą Jednoetapowy odbiór końcowy należy przeprowadzać zgodnie z zasadami opisanymi w pkt. 5.6 procedury z uwzględnieniem poniższych zapisów Nr Z.P.02.O.12-05 Wzór Protokół z jednoetapowego odbioru końcowego 25.07.2013 25.07.2013 25.07.2013 Skład Komisji 25.07.2013 Przedstawiciel Działu Eksploatacji Obiektów (ds. ochrony środowiska) udział nie jest wymagany po wcześniejszym uzgodnieniu z ww. osobą konieczności uczestniczenia, uzależnionej od zakresu prowadzonych prac. 25.07.2013 10.12.2013 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 Uzgodnione w PE Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 Propozycja Działu Ochrony Środowiska przyjęta na naradzie SESP 26,27.11.2013 Wydanie III grudzień 2013 Strona 3 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 10 5.3.3 pkt. 7 Przedstawiciel Działu Ochrony (ds. ppoż.) 11 5.3.3 pkt. 8 Przedstawiciel Służby BHP 12 5.4.2 13 14 15 Z.P.02.O.12-05 Z.P.02.O.12-09 Dokument acja formalnoprawna pkt. 21 Z.P.02.O.12-09 Na końcu dodano Przedstawiciel Działu Ochrony Przeciwpożarowej Przedstawiciel BHP Działu na końcu dodano - ochrony środowiska. 10.12.2013 10.12.2013 10.12.2013 Skład Komisji*: *Skład Komisji ustala Skład Komisji: Inspektor nadzoru w porozumieniu z 10.12.2013 Przewodniczącym Komisji Zgłoszenia/decyzje /pozwolenia/ w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza, gospodarki wodno-ściekowej, -------------- 10.12.2013 gospodarki odpadami, jeśli są wymagane w związku z eksploatacją ------------ Branża środowiska ochrona 10.12.2013 Zmiana schematu organizacyjne go Spółki Zmiana schematu organizacyjne go Spółki Propozycja Działu Ochrony Środowiska przyjęta na naradzie SESP 26,27.11.2013 Ustalenia z narady SESP 26, 27.11.2013 Propozycja Działu Ochrony Środowiska przyjęta na naradzie SESP 26,27.11.2013 Propozycja Działu Ochrony Środowiska przyjęta na naradzie SESP 26,27.11.2013 Wydanie III grudzień 2013 Strona 4 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Spis treści Lp. Tytuł rozdziału Strona 1 Cel procedury 5 2 Przedmiot i zakres procedury 5 3 Definicje 5 4 Odpowiedzialność i uprawnienia 5 5 Opis postępowania 5 5.1 Wymagania ogólne 5 5.2 Próby wytrzymałości, szczelności i próby specjalne 6 5.3 Odbiór techniczny obiektu sieci przesyłowej 6 5.4 Warunki jakim powinna odpowiadać dokumentacja odbiorowa w procesie odbioru technicznego 5.5 Nagazowanie/rozruch/ruch próbny 8 5.6 Odbiór końcowy obiektu sieci przesyłowej 9 7 5.7 Zakończenie odbioru końcowego, ruchu próbnego i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 11 5.8 Warunki dokonywania jednoetapowych odbiorów końcowych 11 6 Informacje dodatkowe 11 7 Dokumenty związane i powołane 11 8 Załączniki 11 Wydanie III grudzień 2013 Strona 5 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 1. Cel procedury Celem procedury jest wprowadzenie we wszystkich Oddziałach GAZ SYSTEM S.A. jednolitych zasad postępowania w trakcie odbiorów zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruchu i przekazaniu do eksploatacji obiektów sieci przesyłowej, aby proces ten był prowadzony w sposób technicznie poprawny, odpowiednio dokumentowany oraz zgodny z obowiązującymi przepisami i wiedzą techniczną. 2. Przedmiot i zakres procedury Przedmiotem procedury jest realizacja i dokumentowanie odbiorów zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruchu i przekazania do eksploatacji obiektów sieci przesyłowej. Zakresem procedury objęte są obiekty sieci przesyłowej nowobudowane i remontowane. Obowiązuje ona wszystkie jednostki organizacyjne biorące udział w odbiorach zadań inwestycyjnych lub remontowych, działające w ramach GAZ SYSTEM S.A. a także wykonawców zewnętrznych, wykonujących usługi na rzecz GAZ SYSTEM S.A. Procedura ustanawia podział kompetencji i zakres odpowiedzialności wszystkich uczestników biorących udział w trakcie odbiorów zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruchu i przekazaniu do eksploatacji obiektów sieci przesyłowej. 3. Definicje W niniejszej procedurze stosuje się określenia i zwroty zawarte w procedurze P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej. 4. Odpowiedzialność i uprawnienia Odpowiedzialność za nadzór nad przestrzeganiem postanowień niniejszej procedury ponosi Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Dyrektorzy, kadra kierownicza oraz pracownicy Oddziałów, a także wykonawcy zewnętrzni wykonujący usługi na rzecz Oddziałów GAZ SYSTEM S.A. zależnie od zakresu swoich uprawnień, odpowiedzialni są za postępowanie zgodne z postanowieniami niniejszej procedury. 5. Opis postępowania 5.1. Wymagania ogólne 5.1.1. Protokół przekazania terenu budowy Przed przystąpieniem do wykonywania zadania inwestycyjnego, lub remontowego na podstawie zawartej z Wykonawcą umowy/zlecenia, Inspektor Nadzoru w obecności przedstawiciela Działu eksploatującego dany obiekt sieci przesyłowej, przekazuje protokólarnie Kierownikowi budowy teren budowy/obiekt sieci przesyłowej do prowadzenia prac - wzór protokołu stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-01 do niniejszej procedury. Jeden egzemplarz protokołu otrzymuje Kierownik budowy/wykonawca, drugi zachowuje Inspektor Nadzoru, który kopię protokołu przekazuje do Działu merytorycznie odpowiedzialnego za eksploatację danego obiektu sieci przesyłowej, w terminie nieprzekraczającym czasu rozpoczęcia prac. Dział Inwestycji i Remontów ma obowiązek przekazania Wykonawcy (Kierownikowi budowy) niniejszej procedury odbiorowej wraz z niezbędnymi załącznikami. 5.1.2. Dla obiektów sieci przesyłowej należy stosować trzy etapy odbioru: odbiór techniczny, nagazowanie/rozruch/ruch próbny odbiór końcowy. Z-ca ds. Technicznych Dyrektora Oddziału w porozumieniu z Kierownikiem Działu Inwestycji i Remontów w zależności od specyfiki zadania inwestycyjnego lub remontowego ma prawo Wydanie III grudzień 2013 Strona 6 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej ustalić szczególny tryb odbioru (w przypadku skomplikowanych zadań odbiory etapowe, w przypadku prostych zadań odbiory jednoetapowe). 5.2 Próby wytrzymałości, szczelności i próby specjalne 5.2.1 Inspektor Nadzoru ma obowiązek złożenia pisemnego oświadczenia o gotowości obiektu sieci przesyłowej do przeprowadzenia próby wytrzymałości/szczelności/specjalnej. 5.2.2 Na podstawie zgłoszenia Wykonawcy (Kierownika budowy) oraz oświadczenia Inspektora Nadzoru Dyrektor Oddziału GAZ SYSTEM S.A. powołuje Komisję w składzie: 1. Inspektor Nadzoru Przedstawiciel Inwestora 2. Kierownik budowy Przedstawiciel Wykonawcy 3. Wykonawca próby 4. Przedstawiciel eksploatującego Przedstawiciel Inwestora 5. Inni /wg. potrzeb/ 5.2.3 Komisja na podstawie dokonanej analizy przebiegu próby wytrzymałości/ szczelności/ specjalnej dopuszcza lub nie dopuszcza obiekt sieci przesyłowej do odbioru technicznego. 5.2.4 Po zakończeniu próby Komisja ma obowiązek niezwłocznego sporządzenia protokołu, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-02 do niniejszej procedury. W przypadku stwierdzenia przez komisję usterek, Odpowiedzialny za przeprowadzenie próby w porozumieniu z Inspektorem Nadzoru sporządza szczegółowy wykaz usterek ujawnionych w trakcie próby. 5.2.5 Po pozytywnym wyniku wymaganych prób dokonywany jest odbiór technicznego obiektu sieci przesyłowej. 5.3. Odbiór techniczny obiektu sieci przesyłowej 5.3.1. Odbiór techniczny odbywa się na podstawie pisemnego zgłoszenia przez Wykonawcę (Kierownika budowy) gotowości obiektu sieci przesyłowej do odbioru. 5.3.2. Inspektor Nadzoru ma obowiązek złożenia pisemnego oświadczenia o gotowości obiektu sieci przesyłowej do odbioru technicznego oraz zgodności wykonanych prac z zapisami zawartymi w umowie oraz kompletnym przygotowaniu niezbędnych dokumentów warunkujących jego odbiór. 5.3.3. Na podstawie zgłoszenia Wykonawcy (Kierownika budowy) oraz oświadczenia Inspektora Nadzoru Dyrektor Oddziału GAZ SYSTEM S.A. powołuje Komisję odbioru technicznego wyznaczając datę i miejsce odbioru. Propozycję składu komisji przedstawia Dyrektorowi Oddziału Inspektor Nadzoru w porozumieniu z Kierownikiem Działu Eksploatacji. Sekretarzem w komisji jest Inspektor Nadzoru lub osoba wyznaczona przez Kierownika Działu Inwestycji i Remontów. Do obowiązków sekretarza należy sporządzenie protokołu z odbioru technicznego. W skład Komisji odbioru technicznego wchodzą: 1. Przedstawiciel Inwestora - Przewodniczący 2. Przedstawiciel Inwestora - Z-ca Przewodniczącego 3. Przedstawiciel Inwestora - Sekretarz 4. Przedstawiciel Pionu Eksploatacji - Członek Komisji 5. Przedstawiciel Pionu Inwestycji - Członek Komisji 6. Przedstawiciel Działu Eksploatacji Obiektów (ds. ochrony środowiska) 7. Przedstawiciel Działu Ochrony Przeciwpożarowej - Członek Komisji udział nie jest wymagany po wcześniejszym uzgodnieniu z ww. osobą konieczności uczestniczenia, uzależnionej od zakresu prowadzonych prac. - Członek Komisji Wydanie III grudzień 2013 Strona 7 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 8. Przedstawiciel Działu BHP - Członek Komisji 9. Kierownik budowy - Członek Komisji 10. Inspektor Nadzoru - Członek Komisji 11. Kierownik robót - Członek Komisji 12. Inni uczestnicy (wg potrzeb) - Członek Komisji 5.3.4 Data i godzina odbioru technicznego powinna być podana do wiadomości wszystkich członków Komisji odbiorowej, przynajmniej z siedmiodniowym wyprzedzeniem (7 dni kalendarzowych). 5.3.5 Proces odbioru technicznego rozpoczyna się z chwilą przybycia członków komisji na teren obiektu sieci przesyłowej zgłoszonego do odbioru. Proces odbioru technicznego kończy się z chwilą sprawdzenia wykonania całego zakresu prac warunkującego włączenie danego obiektu sieci przesyłowej do systemu przesyłowego, kompletności przygotowanych wymaganych dokumentów odbiorowych oraz po usunięciu ewentualnych rozbieżności w stosunku do zapisów umowy. Po zakończeniu odbioru technicznego Komisja ma obowiązek niezwłocznego sporządzenia protokołu, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-03 do niniejszej procedury. W przypadku stwierdzenia przez komisję odbiorową usterek (znaczących) uniemożliwiających dokonanie odbioru z wynikiem pozytywnym, Przewodniczący w porozumieniu z Wykonawcą i Inspektorem Nadzoru ustala (zapis w protokole) nową datę odbioru oraz sporządza szczegółowy wykaz usterek ujawnionych w trakcie odbioru. 5.3.6 Po otrzymaniu zatwierdzonego protokołu przedstawiciele Działów eksploatacji przy udziale Wykonawcy oraz autoryzowanych serwisów, producentów urządzeń i armatury dokonują nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego obiektu sieci przesyłowej. 5.4 Warunki jakim powinna odpowiadać dokumentacja odbiorowa w procesie odbioru technicznego 5.4.1. Na dokumentację odbiorową składają się wszystkie projekty, karty technologiczne, karty zmian oraz certyfikaty, atesty, deklaracje zgodności, dopuszczenia na armaturę, urządzenia, rury, kształtki, materiały izolacyjne itp. DTR-ki. Każda strona dostarczonych projektów powinna posiadać stempel poświadczający, że jest to dokumentacja powykonawcza. Wszelkie zmiany w trakcie realizacji zadania powinny być zamieszczone w projektach powykonawczych, podpisane przez projektanta i zatwierdzone przez Inspektora Nadzoru. Wykonawca prac powinien sporządzić zestawienie zmian dokonanych podczas ich realizacji oraz załączyć część rysunkową obrazującą dokonane zmiany z odnośnikiem do odpowiedniego rysunku i odwrotnie, w projekcie powinna być odnotowana zmiana z podaniem odpowiedniego odwołania do dokumentacji powykonawczej. 5.4.2. Dokumentacja przygotowana do odbioru technicznego powinna być spięta, zestawiona branżami, posiadać ponumerowane poszczególne dokumenty oraz spis treści (zestawienie dokumentacji). Nie dopuszcza się łączenia w tej samej teczce kilku grup branż dokumentacji. Przy odbiorze technicznym wymaga się dokumentacji odbiorowej wg załącznika nr Z.P.02.O.12-09 do niniejszej procedury w zakresie następujących branż: - formalno-prawnej, - technologicznej, - elektrycznej, - budowlanej, - aparatury kontrolno-pomiarowej, telemetrii, - ochrony przeciwkorozyjnej, - ochrony środowiska. Wydanie III grudzień 2013 Strona 8 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 5.5 Nagazowanie/rozruch/ruch próbny 5.5.1 Nagazowanie/rozruch/ruch próbny odbywa się na podstawie pisemnego zgłoszenia przez Wykonawcę (Kierownika budowy) gotowości obiektu sieci przesyłowej do przeprowadzenia nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego. 5.5.2 Inspektor Nadzoru ma obowiązek złożenia pisemnego oświadczenia o gotowości obiektu sieci przesyłowej do nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego oraz zgodności wykonanych prac z zapisami zawartymi w umowie oraz kompletności niezbędnych dokumentów warunkujących jego nagazowanie/rozruch/ruch próbny. 5.5.3 Komisja odbioru technicznego o której mowa w punkcie 5.3.3 jest jednocześnie Komisją nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego obiektu sieci przesyłowej. W czasie nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego obiektu sieci przesyłowej należy wykonać następujące czynności: 5.5.4 W przypadku stacji gazowych (w tym stacji pomiarowych i węzłów): 1. odpowietrzenie stacji gazowej poprzez jego naazotowanie do ciśnienia rzędu 0,1-:- 0,2 MPa, 2. nagazowanie stacji gazowej, 3. sprawdzenie szczelności, 4. uruchomienie kotłowni, ustawienie parametrów pracy i sprawdzenie prawidłowości jej działania, 5. sprawdzenie działania systemu detekcji gazu, 6. ustawienie parametrów pracy urządzeń stacji i sprawdzenie ich działania, 7. uruchomienie nawanialni po uprzednim napełnieniu zbiornika środkiem nawaniającym, ustawienie parametrów pracy, sprawdzenie działania, 8. sprawdzenie prawidłowości przekazów sygnalizacji parametrów pracy i alarmów między ODG, a stacją gazową, 9. sprawdzenie działania urządzeń z poziomu ODG. 5.5.5 W przypadku sieci gazowych: 1. odpowietrzenie gazociągu oraz wszystkich jego elementów tzn. zespołów zaporowo upustowych, śluz nadawczej i odbiorczej tłoka, zbiornika kondensatu, kolumn upustowych poprzez jego naazotowanie do ciśnienia rzędu 0,1-:- 0,2 MPa, 2. nagazowanie gazociągu, 3. sprawdzenie szczelności gazociągu, 4. objazd gazociągu w miejscach przekroczeń w rejonie przeszkód terenowych i skrzyżowań z infrastruktura podziemną, zespołów technologicznych, 5. sprawdzenie działania urządzeń z poziomu ODG. 5.5.6 W przypadku tłoczni gazu: 1. zalanie instalacji chłodzenia roztworem substancji chłodzącej, 2. uruchomienie układu chłodzenia, 3. uruchomienie i próby funkcjonalne sterownika systemu UCS agregatu, 4. zalanie układów olejowych silnika i sprężarki, 5. uruchomienie układu smarnego silnika i sprężarki, 6. uruchomienie układu HOT START, 7. uruchomienie instalacji nawiewno wywiewnej, 8. próby funkcjonalne armatury i systemów sterowania napędów na rurociągach, 9. uruchomienie systemów detekcji i gaszenia pożaru, 10. kontrola nastaw i sygnałów urządzeń oraz próby zabezpieczeń i blokad, Wydanie III grudzień 2013 Strona 9 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 11. test sekwencji startowych agregatu, 12. nagazowanie instalacji, 13. uruchomienie i próby funkcjonalne sterownika systemu ESD tłoczni, 14. uruchomienie i próby funkcjonalne systemu SCS tłoczni, 15. uruchomienie agregatu z poziomu SCS /bieg luzem/ w tym ruch próbny na małej pętli, 16. wykonanie testów sygnalizacji i zabezpieczeń, 17. obciążenie agregatu, 18. regulacja oraz optymalizacja pracy, 19. sprawdzenie komunikacji systemu SCS z ODG, 20. ruch próbny 72h wraz pomiarami: - gwarancyjnymi - hałasu - wibracji 5.5.7. W przypadku ochrony przeciwkorozyjnej 1. przegląd stacji ochrony katodowej wraz z towarzyszącymi instalacjami /linia katodowa, linia anodowa, linia zasilająca stację w energię elektryczną, punktu drenażowego oraz uziomu anodowego/, 2. przeglądy punktów pomiarów elektrycznych zabudowanych na gazociągu, 3. sprawdzenie stanu odizolowania stalowych rur ochronnych od rur przewodowych, 4. sprawdzenie działanie złączy izolujących, 5. sprawdzenie poprawności wykonania elementów instalacji elektrycznej, 6. załączenie stacji ochrony katodowej i wykonanie pomiaru: natężenia prądu polaryzacji i napięcia wyjściowego z prostowników stacji ochrony katodowej, potencjałów załączeniowych i wyłączeniowych gazociągu we wszystkich punktach pomiarowych, prądu na elektrodach symulujących, rezystancji przejścia poszczególnych odcinków gazociągu, odizolowania stalowych rur ochronnych od rur przewodowych, skuteczności działania złączy izolujących (powtórnie po inspekcji gazociągu za pomocą tłoków inteligentnych należy bezwzględnie sprawdzić skuteczność działania złączy izolujących), Z wykonanych badań i pomiarów należy sporządzić: 1. Protokół rozruchu ochrony przeciwkorozyjnej gazociągu, 2. Protokół pomiarów dla szczególnej oceny ochrony przeciwkorozyjnej gazociągu, 3. Protokół przeglądu punktów pomiarów elektrycznych wraz z załącznikiem, 4. Protokół przeglądu stacji ochrony katodowej. Powyższe dokumenty należy dołączyć do protokołu którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-06 do niniejszej procedury. 5.5.8 Z nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego poszczególnych urządzeń i elementów należy sporządzić stosowne protokoły, zgodnie ze wzorem, który stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-06 do niniejszej procedury. 5.6 Odbiór końcowy obiektu sieci przesyłowej Odbiór końcowy obiektu sieci przesyłowej może być przeprowadzony pod warunkiem wykonania przez Wykonawcę pełnego zakresu prac przewidzianych umową zgodnie z Projektem oraz dostarczenia kompletnej dokumentacji odbiorowej. Wydanie III grudzień 2013 Strona 10 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 5.6.1 Odbiór końcowy odbywa się na podstawie pisemnego zgłoszenia przez Wykonawcę (Kierownika budowy) zakończenia wszelkich prac oraz gotowości obiektu sieci przesyłowej do odbioru. 5.6.2 Inspektor Nadzoru ma obowiązek złożenia pisemnego oświadczenia o gotowości obiektu sieci przesyłowej do odbioru, zgodności wykonanych prac z zapisami zawartymi w umowie oraz kompletnym przygotowaniu niezbędnych dokumentów warunkujących jego odbiór. 5.6.3 Na podstawie zgłoszenia Wykonawcy (Kierownika budowy) oraz oświadczenia Inspektora Nadzoru Dyrektor Oddziału GAZ SYSTEM S.A. powołuje Komisję odbioru końcowego wyznaczając datę i miejsce odbioru. Propozycję składu Komisji przedstawia Dyrektorowi Oddziału Inspektor Nadzoru w porozumieniu z Kierownikiem Działu Eksploatacji. Sekretarzem w komisji jest Inspektor Nadzoru lub osoba wyznaczona Kierownika Działu Inwestycji i Remontów. Do obowiązków sekretarza należy sporządzenie protokołu z odbioru końcowego. W skład Komisji odbioru końcowego wchodzą: 1. Przedstawiciel Inwestora - Przewodniczący Komisji 2. Przedstawiciel Inwestora - Z-ca Przewodniczącego Komisji 3. Przedstawiciel Inwestora - Sekretarz Komisji 4. Przedstawiciel Pionu Eksploatacji - Członek Komisji 5. Przedstawiciel Pionu Inwestycji - Członek Komisji 6. Przedstawiciel Działu Eksploatacji Obiektów (ds. ochrony środowiska) - Członek Komisji udział nie jest wymagany po wcześniejszym uzgodnieniu z ww. osobą konieczności uczestniczenia, uzależnionej od zakresu prowadzonych prac. 7. Przedstawiciel Działu Ochrony Przeciwpożarowej - Członek Komisji 8. Przedstawiciel Działu BHP - Członek Komisji 9. Kierownik budowy - Członek Komisji 10. Inspektor Nadzoru - Członek Komisji 11. Kierownik robót - Członek Komisji 12. Inni uczestnicy (wg potrzeb) - Członek Komisji 5.6.4 Data i godzina odbioru końcowego powinna być podana do wiadomości wszystkich członków Komisji odbiorowej przynajmniej z siedmiodniowym wyprzedzeniem (7 dni kalendarzowych). 5.6.5 Na 7 dni przed terminem odbioru końcowego, kompletna dokumentacja powinna być przekazana przez Inspektora Nadzoru do właściwych komórek organizacyjnych Oddziału, celem weryfikacji oraz oceny jej merytorycznej zawartości. 5.6.6 Po zakończeniu odbioru końcowego Komisja ma obowiązek niezwłocznego sporządzenia protokołu, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-07 do niniejszej procedury. 5.6.7 Dokumentacja odbioru końcowego. Dokumentacja przygotowana do odbioru końcowego powinna być spięta, zestawiona branżami, posiadać ponumerowane poszczególne dokumenty oraz spis treści (zestawienie dokumentacji). Wykaz dokumentów odbiorowych podany jest w załączniku nr Z.P.02.O.12-09 do niniejszej procedury. Odrębny zbiór dokumentów odbioru końcowego powinny stanowić oświadczenia Kierownika budowy i Inspektora Nadzoru (wymagane przez Prawo Budowlane po zakończeniu inwestycji lub remontu) oraz inwentaryzacja geodezyjna powykonawcza. Wydanie III grudzień 2013 Strona 11 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 5.6.8 Inwestycję, remont należy uznać za ukończone, jeśli uzyskano pozwolenie na użytkowanie, lub dokonano zgłoszenia do urzędu o zakończeniu budowy jeśli nie było wymagane pozwolenie i jeśli urząd nie wniósł w terminie ustawowym sprzeciwu) oraz uzyskano decyzję /pozwolenie/ lub dokonano zgłoszenia w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, jeśli ww. są wymagane w związku z eksploatacją instalacji. 5.7 Zakończenie odbioru końcowego, ruchu próbnego i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej. Bezpośrednio po dokonaniu odbioru końcowego (max. do 30 dni) Inspektor Nadzoru zobowiązany jest do przekazania kompletnej dokumentacji odbiorowej (oryginały lub kopie z potwierdzeniem za zgodność z oryginałem ) w wersji papierowej i elektronicznej (PDF) do archiwum technicznego Oddziału. Z przekazania dokumentacji sporządzany jest Protokół z przekazania dokumentacji odbiorowej do archiwum technicznego Oddziału, który zawiera szczegółowy wykaz wszystkich przekazywanych dokumentów. Wzór protokołu stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-08 do niniejszej procedury. Protokół podpisuje Inspektor Nadzoru i osoba odpowiedzialna za prowadzenie archiwum technicznego w Oddziale. Dokumentacja odbiorowa w formie elektronicznej powinna być przekazana do Działów eksploatujących (bezpośredni użytkownicy) dany obiekt sieci przesyłowej przez Inspektora Nadzoru w czasie nie dłuższym niż 30 dni po terminie odbioru końcowego. 5.8 Warunki dokonywania jednoetapowych odbiorów końcowych 5.8.1 Dyrektor Oddziału jako dysponent środków ma prawo zadecydować o jednoetapowym odbiorze końcowym zadania remontowego lub inwestycyjnego. 5.8.2 Jednoetapowy odbiór końcowy należy przeprowadzać zgodnie z zasadami opisanymi w punkcie 5.6 procedury z uwzględnieniem poniższych zapisów. 5.8.3 W przypadku stwierdzenia przez Zamawiającego podczas jednoetapowego odbioru zadania remontowego lub inwestycyjnego wad (usterek, braków, niedoróbek itp.) które można zakwalifikować jako nieistotne z punktu widzenia merytorycznego celu zadania, obowiązują następujące zasady postepowania: decyzja o zakwalifikowaniu stwierdzonych w trakcie odbioru wad jako nieistotnych należy do Zamawiającego (dysponenta środków), Zamawiający w protokole odbioru wyznacza dodatkowy termin na usunięcie stwierdzonych i wykazanych wad nieistotnych, protokólarne stwierdzenie usunięcia wskazanych wad nieistotnych jest potwierdzeniem zakończenia realizacji zadania remontowego czy inwestycyjnego, może zatem stanowić podstawę do wypłaty Wykonawcy całości lub części należności. 5.8.4 Jednoetapowy odbiór końcowy należy dokumentować wypełniając protokół, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.12-05 do niniejszej procedury. 6. Informacje dodatkowe 6.1 Wszelkie zmiany do niniejszej procedury mogą być wprowadzone zgodnie z procedurą P.01.001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość. 6.2 Sprawdzenie poprawności stosowania i skuteczności procedury odbywa się zgodnie z procedurą P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. 7. Dokumenty związane i powołane 7.1. Procedury P.01.001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP Wydanie III grudzień 2013 Strona 12 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 8. Załączniki Nr Z.P.02.O.12-01 Wzór Protokół z przekazania terenu budowy. Nr Z.P.02.O.12-02 Wzór Protokół z przeprowadzenia próby wytrzymałości/ szczelności/ specjalnej obiektu sieci przesyłowej. Nr Z.P.02.O.12-03 Wzór Protokół z odbioru technicznego obiektu sieci przesyłowej. Nr Z.P.02.O.12-04 Wzór Protokół z odbioru końcowego robót budowlanomontażowych. Nr Z.P.02.O.12-05 Wzór Protokół z jednoetapowego odbioru końcowego. Nr Z.P.02.O.12-06 Wzór Protokół z nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego obiektu sieci przesyłowej. Nr Z.P.02.O.12-07 Wzór Protokół z odbioru końcowego obiektu sieci przesyłowej. Nr Z.P.02.O.12-08 Wzór Protokół z przekazania dokumentacji odbiorowej obiektu sieci przesyłowej do Archiwum technicznego Oddziału. Nr Z.P.02.O.12-09 Wzór Wykaz dokumentów odbiorowych obiektu sieci przesyłowej. Wydanie III grudzień 2013 Strona 13 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Załącznik nr Z.P.02.O.12-01 Oddział w... Obiekt: Inwestor: Protokół Nr. z przekazania terenu budowy * Wykonawca: Data: Przekazanie terenu budowy na podstawie umowy nr:.... z dnia:... Przedmiot umowy:.. Skład Komisji: 1. Inspektor Nadzoru..... (imię i nazwisko) 2. Kierownik budowy... (imię i nazwisko) 3. Inni wg potrzeb... (imię i nazwisko) Komisja dokonała wizji lokalnej w terenie przewidzianym do realizacji zadania inwestycyjnego/ remontowego ** Komisja stwierdza, że: 1. Rozpoczęcie prac budowlano montażowych zostało zgłoszone do Nadzoru Budowlanego pismem znak:... z dnia:... / nie wymaga zgłoszenia do Nadzoru Budowlanego** 2. Termin rozpoczęcia prac zgodnie z umową:... 3. Termin zakończenia prac zgodnie z umową:.... 4. Ważne telefony: ODG :... Przedstawiciel eksploatującego... Inspektor Nadzoru 5. Kierownik budowy. 6. Zalecenia i uwagi : * Wraz z przejęciem terenu budowy Wykonawca przyjmuje pełną odpowiedzialność z tytułu szkód, które mogą zaistnieć w związku ze zdarzeniami losowymi, odpowiedzialność cywilną oraz od następstw nieszczęśliwych wypadków, dotyczących pracowników i osób trzecich, które to wypadki mogą powstać w związku z prowadzonymi robotami budowlanymi. ** niepotrzebne skreślić Wydanie III grudzień 2013 Strona 14 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Na tym protokół zakończono i podpisano. Podpisy członków komisji : 1. Inspektor Nadzoru -. 2. Kierownik budowy -.. 3. Inni wg potrzeb - Rozdzielnik: 1. Wykonawca 2. Dział Inwestycji i Remontów 3. Przedstawiciel Użytkownika 4. Dział Techniczny Wydanie III grudzień 2013 Strona 15 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Załącznik nr Z.P.02.O.12-02 Oddział w... Obiekt: Inwestor: Protokół Nr.. z przeprowadzenia próby wytrzymałości/ szczelności/specjalnej* obiektu sieci przesyłowej Wykonawca: Data: Skład Komisji: 1. Inspektor Nadzoru... (imię i nazwisko) 2. Kierownik budowy... (imię i nazwisko) 3. Wykonawca próby... (imię i nazwisko) 4. Przedstawiciel Działu eksploatującego... (imię i nazwisko) 5. Inni członkowie wg. potrzeb:... (imię i nazwisko) Dane techniczne elementu obiektu sieci przesyłowej poddawanego próbie -.. - długość odcinka od... do... - maksymalne ciśnienie robocze (MOP) obiektu sieci przesyłowej [MPa] - rury stalowe D z x g... materiał... Komisja w powyższym składzie dopuściła/nie dopuściła* obiekt sieci przesyłowej..... do prób ciśnieniowych na podstawie oświadczenia Kierownika budowy nr pisma z dnia.... oraz Inspektora Nadzoru nr pisma.. z dnia.....stwierdzającego zgodność wykonawstwa obiektu sieci przesyłowej z dokumentacją techniczną oraz jego przygotowanie do prób zgodnie z zatwierdzonym przez Inwestora projektem. Informacje dotyczące przebiegu próby wytrzymałości/szczelności/specjalnej * : Data rozpoczęcia próby... godzina... Data zakończenia próby... godzina... Czas trwania próby... [h] Czynnik użyty do próby... Manometr rejestrujący klasy... typ... nr fabryczny... Manometr precyzyjny klasy... typ... nr fabryczny... Ciśnienie początkowe próby : [MPa] Ciśnienie końcowe próby: [MPa] Spadek ciśnienia... [MPa] Dopuszczalny spadek ciśnienia..... [MPa ] Wydanie III grudzień 2013 Strona 16 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Przebieg próby wytrzymałości/szczelności/specjalnej* Data i godzina odczytu Manometr precyzyjny [MPa] Temperatura gruntu [ o C] Temperatura powietrza [ o C] UWAGI Komisja na podstawie dokonanej analizy przebiegu próby wytrzymałości/szczelności/ specjalnej* dopuszcza /nie dopuszcza* obiekt sieci przesyłowej do odbioru technicznego. Podpisy członków komisji : 1. Inspektor Nadzoru -. 2. Kierownik budowy -. 3. Wykonawca próby -. 4. Przedstawiciel Działu eksploatującego -. 5. Inni wg potrzeb -. Załączniki : 1. Zapis manometru rejestrującego z przebiegu próby wytrzymałości/specjalnej *, 2. Zapis manometru rejestrującego z przebiegu próby szczelności, 3. Świadectwo legalizacji manometru rejestrującego, 4. Świadectwo legalizacji manometru precyzyjnego, 5. Zapisy liczbowe ze wskazań przyrządów dokonane podczas trwania próby, 6. Schemat odcinka poddanego próbie na planie zagospodarowania obiektu sieci przesyłowej, 7. Obliczenia dopuszczalnego spadku ciśnienia. * niepotrzebne skreślić Wydanie III grudzień 2013 Strona 17 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Załącznik nr Z.P.02.O.12-03 Oddział w... Obiekt: Inwestor: Protokół Nr z odbioru technicznego obiektu sieci przesyłowej Wykonawca: Data: Obiekt gazowniczy został wykonany w oparciu o projekt nr arch.. Opracowany przez Pozwolenie na budowę nr (jeżeli było)... Gotowość do odbioru zgłoszona przez Wykonawcę w dniu. nr pisma: Gotowość do odbioru zgłoszona przez Inspektora Nadzoru w dniu. nr pisma: Skład Komisji: 1. Przewodniczący... (imię i nazwisko) 2. Z-ca Przewodniczącego... (imię i nazwisko) 3. Sekretarz... (imię i nazwisko) 4. Członek Komisji (Inspektor Nadzoru)... (imię i nazwisko) 5. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Eksploatacji)... (imię i nazwisko) 6. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Inwestycji)... (imię i nazwisko) 7. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Eksploatacji ds. ochrony środowiska)... (imię i nazwisko) 8. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Ochrony Ppoż.)... (imię i nazwisko) 9. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu BHP)... (imię i nazwisko) 10. Członek Komisji (Kierownik budowy)... (imię i nazwisko) 11. Członek Komisji (Kierownik robót)... (imię i nazwisko) Wydanie III grudzień 2013 Strona 18 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 12. Członek Komisji (Inni uczestnicy wg potrzeb)... (imię i nazwisko) Komisja dokonała przeglądu obiektu sieci przesyłowej, zamontowanych urządzeń, armatury oraz sprawdzenia dokumentów wg. załącznika do protokołu odbioru technicznego. Komisja stwierdza, że: Obiekt sieci przesyłowej będący przedmiotem odbioru technicznego spełnia /nie spełnia* wymagania projektu w stopniu umożliwiającym przekazanie go do nagazowania/ rozruchu/ruchu próbnego*. Przekazanie zadania przez Wykonawcę do nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego* będzie możliwe po spełnieniu następujących warunków:.. * niepotrzebne skreślić Uwagi końcowe:........ Podpisy członków Komisji: 1. Przewodniczący... 2. Z-ca Przewodniczącego... 3. Sekretarz... 4. Członek Komisji (Inspektor Nadzoru)... 5. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Eksploatacji)... 6. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Inwestycji)... 7. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Eksploatacji ds. ochrony środowiska)... 8. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Ochrony Ppoż.)... 9. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu BHP)... 10. Członek Komisji (Kierownik budowy)... 11. Członek Komisji (Kierownik robót)... 12. Członek Komisji (Inni uczestnicy wg potrzeb)... Załącznik: Wykaz przekazanych dokumentów odbiorowych Wydanie III grudzień 2013 Strona 19 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Załącznik nr Z.P.02.O.12-04 Oddział w... Obiekt: Inwestor: Protokół Nr z odbioru końcowego prac budowlanomontażowych* Wykonawca: Data: * protokół jest wypełniany wg potrzeb ** niepotrzebne skreślić Prace wykonano w ramach/ zakresie Adres budowy: Zleceniodawca: Wykonawca: Prace wykonano na podstawie umowy zlecenia nr:.. Zgodnie z dokumentacją projektową opracowaną przez:.. Gotowość do odbioru końcowego została zgłoszona przez Wykonawcę robót budowlanomontażowych:.. Skład Komisji: 1. Inspektor Nadzoru... (imię i nazwisko) 2. Kierownik budowy/robót... (imię i nazwisko) 3. Inni uczestnicy (wg. potrzeb)... (imię i nazwisko) Dokonano przeglądu obiektu w terenie, sprawdzenia dokumentów wg. załącznika i stwierdzono, że roboty zostały/nie zostały** wykonane zgodnie z umową, dokumentacją projektową i warunkami technicznymi. Wydanie III grudzień 2013 Strona 20 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Stwierdzono następujące usterki:..... Termin usunięcia usterek ustalono na dzień:.... Usterki wyszczególnione powyżej zostały usunięte w dniu:. Komisja stwierdza, że: dokonano /nie dokonano** odbioru robót budowlano-montażowych Czynności odbiorowe zakończono w dniu... Podpisy członków Komisji: 1. Inspektor Nadzoru... 2. Kierownik budowy/robót... 3. Inni uczestnicy (wg. potrzeb)... Załącznik: Wykaz przekazanych dokumentów odbiorowych Wydanie III grudzień 2013 Strona 21 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Oddział w... Protokół Nr z jednoetapowego odbioru końcowego Załącznik nr Z.P.02.O.12-05 Data: Obiekt: Inwestor: Wykonawca: Obiekt sieci przesyłowej został wykonany w oparciu o umowę nr Pozwolenie na budowę nr (jeżeli było) Gotowość do odbioru zgłoszona przez Wykonawcę w dniu. pismem nr.... Gotowość do odbioru zgłoszona przez Inspektora Nadzoru w dniu.... pismem nr Skład Komisji*: *Skład Komisji ustala Inspektor nadzoru w porozumieniu z Przewodniczącym Komisji 1. Przewodniczący... (imię i nazwisko) 2. Przedstawiciel użytkownika obiektu... (imię i nazwisko) 3. Sekretarz (Inspektor Nadzoru)... (imię i nazwisko) 4. Członek Komisji (wg potrzeb)... (imię i nazwisko) 5..... (imię i nazwisko) Dokonano przeglądu obiektu w terenie, sprawdzenia dokumentów wg. załącznika i stwierdzono, że prace zostały/nie zostały** wykonane zgodnie z umową, dokumentacją projektową i warunkami technicznymi. Stwierdzono następujące usterki:.... Termin usunięcia usterek ustalono na dzień:.... Usterki wyszczególnione powyżej zostały usunięte w dniu:. Wydanie III grudzień 2013 Strona 22 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Komisja stwierdza, że: dokonano/nie dokonano** odbioru końcowego Czynności odbioru zakończono w dniu... ** niepotrzebne skreślić Podpisy członków Komisji: 1. Przewodniczący... 2. Przedstawiciel użytkownika obiektu... 3. Sekretarz (Inspektor Nadzoru)... 4. Członek Komisji (wg potrzeb)... 5.. Wydanie III grudzień 2013 Strona 23 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Załącznik nr Z.P.02.O.12-06 Oddział w... Obiekt: Inwestor: Protokół Nr z nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego* obiektu sieci przesyłowej Wykonawca: Data: Data i czas nagazowania /rozruchu/ruchu próbnego*: - początek nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego*... - koniec nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego*... Ciśnienie: - na początku nagazowania/rozruchu/ uchu próbnego *... [MPa] - na końcu nagazowania/rozruchu/ uchu próbnego *... [MPa] Ilość zużytego gazu: - do odpowietrzenia... [m 3 ] - do nagazowania do ciśnienia roboczego... [m 3 ] Skład Komisji: 1. Przewodniczący... (imię i nazwisko) 2. Z-ca Przewodniczącego... (imię i nazwisko) 3. Sekretarz... (imię i nazwisko) 4. Członek Komisji (Inspektor Nadzoru)... (imię i nazwisko) 5. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Eksploatacji)... (imię i nazwisko) 6. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Inwestycji)... (imię i nazwisko) 7. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Eksploatacji ds. ochrony środowiska)... (imię i nazwisko) 8. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Ochrony Ppoż.)... (imię i nazwisko) 9. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu BHP)... (imię i nazwisko) Wydanie III grudzień 2013 Strona 24 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 10. Członek Komisji (Kierownik budowy)... (imię i nazwisko) 11. Członek Komisji (Kierownik robót)... (imię i nazwisko) 12. Członek Komisji (Inni uczestnicy wg potrzeb)... (imię i nazwisko) Nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego* dokonano na podstawie polecenia wykonania pracy gazoniebezpiecznej : Nr. wydanego przez z dnia.... Z czynności nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego* sporządzono następujące dokumenty: 1.... 2.... 3.... Nagazowanie/rozruch/ruch próbny* obiektu sieci przesyłowej przeprowadzono z wynikiem pozytywnym/negatywnym*. * niepotrzebne skreślić Uwagi:.... Podpisy członków Komisji : 1. Przewodniczący... 2. Z-ca Przewodniczącego... 3. Sekretarz... 4. Członek Komisji (Inspektor Nadzoru)... 5. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Eksploatacji)... 6. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Inwestycji)... 7. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Eksploatacji ds. ochrony środowiska)... 8. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Ochrony Ppoż.)... 9. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu BHP)... 10. Członek Komisji (Kierownik budowy)... 11. Członek Komisji (Kierownik robót)... 12. Członek Komisji (Inni uczestnicy wg potrzeb)... Wydanie III grudzień 2013 Strona 25 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Oddział w... Protokół Nr z odbioru końcowego obiektu sieci przesyłowej Załącznik Nr Z.P.02.O.12-07 Data: Obiekt: Inwestor: Wykonawca: Obiekt sieci przesyłowej został wykonany w oparciu o umowę nr Pozwolenie na budowę nr (jeżeli było) Gotowość do odbioru zgłoszona przez Wykonawcę w dniu. pismem nr.... Gotowość do odbioru zgłoszona przez Inspektora Nadzoru w dniu.... pismem nr Skład Komisji: 1. Przewodniczący... (imię i nazwisko) 2. Z-ca Przewodniczącego... (imię i nazwisko) 3. Sekretarz... (imię i nazwisko) 4. Członek Komisji (Inspektor Nadzoru)... (imię i nazwisko) 5. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Eksploatacji)... (imię i nazwisko) 6. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Inwestycji)... (imię i nazwisko) 7. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Eksploatacji ds. ochrony środowiska)... (imię i nazwisko) 8. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Ochrony Ppoż.)... (imię i nazwisko) 9. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu BHP)... (imię i nazwisko) 10. Członek Komisji (Kierownik budowy)... (imię i nazwisko) 11. Członek Komisji (Kierownik robót)... (imię i nazwisko) 12. Członek Komisji (Inni uczestnicy wg potrzeb)... (imię i nazwisko) Wydanie III grudzień 2013 Strona 26 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Komisja dokonała przeglądu obiektu sieci przesyłowej i skompletowanej dokumentacji odbiorowej. Uwagi :.. Komisja stwierdza, że obiekt sieci przesyłowej będący przedmiotem odbioru odpowiada warunkom technicznym i nadaje /nie nadaje/ się do eksploatacji *. Podpisy członków Komisji: 1. Przewodniczący... 2. Z-ca Przewodniczącego... 3. Sekretarz... 4. Członek Komisji (Inspektor Nadzoru)... 5. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Eksploatacji)... 6. Członek Komisji (Przedstawiciel Pionu Inwestycji)... 7. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Eksploatacji ds. ochrony środowiska)... 8. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu Ochrony Ppoż.)... 9. Członek Komisji (Przedstawiciel Działu BHP)... 10. Członek Komisji (Kierownik budowy)... 11. Członek Komisji (Kierownik robót)... 12. Członek Komisji (Inni uczestnicy wg potrzeb)... Komisja przekazuje obiekt sieci przesyłowej do eksploatacji. Załączniki : 1. Protokół odbioru technicznego 2. Protokół nagazowania/rozruchu/ruchu próbnego * 3. Inne *niepotrzebne skreślić Wydanie III grudzień 2013 Strona 27 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Załącznik Nr Z.P.02.O.12-08 Oddział w... Obiekt: Inwestor: Protokół Nr z przekazania dokumentacji odbiorowej obiektu sieci przesyłowej do Archiwum Technicznego Oddziału Wykonawca: Data: Dokumentacja dotyczy:.. Dokumentacja zawiera: wg załączonego spisu dokumentacji. Dokumentację przekazuje Inspektor Nadzoru :.. ( imię i nazwisko, pieczątka) Dokumentację (w wersji oryginalnej) przekazano do Działu Technicznego w celu archiwizacji w dniu:. Dokumentację przyjął:. ( imię i nazwisko, pieczątka) Dokumentację przyjęto do Archiwum Technicznego Oddziału po weryfikacji* z załączonym spisem (numer i tytuł segregatora/tomu, nazwa teczki) w dniu: Dokumentację przyjął: ( imię i nazwisko, pieczątka) * czas weryfikacji dokumentów nie powinien być dłuższy niż 14 dni. W szczególnych przypadkach dopuszcza się 30-dniowy czas weryfikacji. UWAGA: PROTOKÓŁ PRZEKAZANIA DOKUMENTACJI SPORZĄDZONO W DWÓCH JEDNOBRZMIĄCYCH EGZEMPLARZACH PO JEDNYM DLA KAŻDEJ ZE STRON (PRZEKAZUJĄCY I PRZYJMUJĄCY). DOKUMENTACJA UWAŻANA JEST ZA FAKTYCZNIE PRZEKAZANĄ PO UZYSKANIU WSZYSTKICH WYMAGANYCH PODPISÓW. Wydanie III grudzień 2013 Strona 28 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej Załącznik nr Z.P.02.O.12-09 Wykaz dokumentów odbiorowych dla obiektu sieci przesyłowej stanowi otwartą listę, która w zależności od potrzeb może być rozszerzona o dodatkowe dokumenty bądź też zawężona do niezbędnych wynikające z indywidualnego charakteru zadania. Dokumenty należy posegregować wg następujących zbiorów: Dokumentacja formalno prawna: 1. Pozwolenie na budowę (oryginał), jeżeli było wymagane. 2. Dziennik budowy. 3. Akt notarialny lub inny dokument regulujący stosunek prawny do zajętego trwale terenu pod urządzenia i obiekty budowlane. 4. Kopie pism skierowane do właściwych urzędów i firm, powiadamiające o rozpoczęciu robót budowlanych, jeżeli były wymagane w pozwoleniu na budowę. 5. Korespondencja z urzędami terenowej administracji budowlanej. 6. Decyzje prawne dotyczące trwałego wyłączenia z produkcji leśnej terenu. 7. Oświadczenia właścicieli o doprowadzeniu ich nieruchomości do stanu przed rozpoczęciem prac. 8. Zgody właścicieli gruntów na budowę. 9. Projekt budowlany, wykonawczy (w podziale na branże) z wprowadzonymi zmianami powykonawczymi naniesionymi przez projektanta i potwierdzonymi przez inspektora nadzoru. W projekcie powinny być zawarte wymagane przepisami prawa uzgodnienia. 10. Dokumentacja techniczno-ruchowa (tzw. instrukcja eksploatacji) zawierająca opis techniczny, charakterystykę techniczną (np.: przepustowość, ciśnienie wejściowe, ciśnienie wyjściowe, schemat całości obiektu z wskazaniem zamontowanej armatury i urządzeń). Schematy każdego z pomieszczeń osobno z wyróżnieniem armatury odcinającej. 11. Plan trasy gazociągu w skali 1:25000 z naniesionymi zmianami powykonawczymi. 12. Oświadczenia kierowników robót. 13. Oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem i warunkami pozwolenia na budowę, przepisami i obowiązującymi normami. 14. Oświadczenie kierownika budowy o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy. 15. Wykaz i kserokopie uprawnień wykonawcy, podwykonawców i kadry w zakresie: wykonawstwa sieci i elementów sieci gazowych, wykonawstwa prac spawalniczych, wykonawcy badań prac spawalniczych, nadzoru i wykonania prac budowlanych, nadzoru i wykonania robót elektrycznych. 16. Świadectwa odbioru, protokoły odbioru, zaświadczenia, atesty, certyfikaty na znak bezpieczeństwa, deklaracje zgodności z PN lub aprobatami technicznymi dla wyrobów zastosowanych do budowy (rury, armatura, kształtki, złącza izolujące, materiały izolacyjne i inne). 17. DTR urządzeń i armatury zainstalowanej na obiekcie. 18. Dokumentacja niezbędna do rejestracji zbiorników ciśnieniowych w UDT. 19. Protokoły poświadczające rejestrację zbiorników ciśnieniowych w UDT. 20. Gwarancja obiektu. Branża budowlana: 1. Protokół kontroli dna i profilu podłużnego wykopu. 2. Protokół kontroli ułożenia gazociągu w wykopie. 3. Protokół kontroli ułożenia gazociągu w rurze ochronnej, przejściowej i osłonowej. 4. Protokół kontroli montażu obciążników. Wydanie III grudzień 2013 Strona 29 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 5. Protokół odbioru skrzyżowań gazociągu z instalacjami podziemnymi. 6. Protokół kontroli zasypki gazociągu. 7. Protokół kontroli umocnienia brzegu cieku wodnego. 8. Protokół odbioru odbudowy systemów melioracyjnych. 9. Protokół kontroli wykonania oznakowania trasy. 10. Protokół kontroli odbudowy dróg. 11. Protokół kontroli rekultywacji terenów rolniczych. 12. Protokół zwrotu terenów leśnych zajętych czasowo pod budowę. 13. Protokół odbioru prac malarskich. 14. Inwentaryzacja geodezyjna obiektu oraz innych urządzeń towarzyszących budowie np. kabli telemetrycznych, sygnalizacyjnych, ochrony katodowej. Inwentaryzacja geodezyjna powinna być wykonana zgodnie ze Standardem Danych Przestrzennych GAZ-SYSTEM S.A. w formie cyfrowej i analogowej. Branża technologiczna: 1. Protokoły badań kwalifikowania technologii spawania WPAR. 2. Instrukcje technologiczne spawania WPS. 3. Dziennik robót spawalniczych wraz z wykazem uprawnionych spawaczy. 4. Dziennik poprawek spoin. 5. Wyniki badań połączeń spawanych metodami nieniszczącymi (wizualne, penetracyjne, ultradźwiękowe, radiologiczne) orzeczenia, radiogramy Protokół odbioru materiałów spawalniczych. 6. Raporty z badań złączy spawanych - schematy zespołów technologicznych z naniesioną numeracją spoin. 7. Księga rurociągu. 8. Protokół kontroli gięcia łuków (na zimno, indukcyjnie). 9. Protokół szczelności instalacji c.o. podgrzewania gazu. 10. Protokół próby szczelności instalacji gazowej zasilania kotłowni. 11. Protokół z próby szczelności. 12. Protokół z próby wytrzymałości. 13. Protokół z próby specjalnej. 14. Protokół z odbioru technicznego. 15. Protokół z rozruchu/ruchu próbnego. 16. Protokół z odbioru końcowego. 17. Protokół z pomiarów wibracji agregatu. 18. Protokół z pomiarów gwarancyjnych agregatu. 19. Protokół z pomiarów hałasu. 20. Protokół z oczyszczenia wnętrza gazociągu. 21. Protokół z osuszenia gazociągu. 22. Protokół z czyszczenia i badania gazociągu tłokiem. Branża elektryczna: 1. Protokół z badania rezystancji izolacji przewodów, kabli elektrycznych. 2. Protokół z badań rezystancji uziemienia. 3. Protokół badania skuteczności zabezpieczenia przeciwporażeniowego obiektu. 4. Protokół z przeprowadzenia badań natężenia oświetlenia w pomieszczeniach. 5. Protokół odbioru technicznego instalacji elektrycznych i odgromowych. 6. Schematy instalacji elektrycznej i odgromowej. Branża ochrona przeciwkorozyjna: 1. Protokół ze sprawdzenia odizolowania przewodu gazowego od rur ochronnych. 2. Protokół odbioru złącza izolującego Wydanie III grudzień 2013 Strona 30 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej 3. Protokół z przeprowadzenia odbioru powłok malarskich rurociągów i konstrukcji naziemnych. 4. Protokół z badania izolacji gazociągu po zasypaniu. 5. Karta technologiczna izolowania oraz pokryć malarskich. 6. Dziennik prac izolacyjnych. 7. Protokół odbioru technicznego urządzeń ochrony katodowej/ urządzeń zabezpieczających przed działaniem prądu przemiennego z załącznikami. 8. Protokół z przeprowadzenia rozruchu urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej zamontowanych. Branża systemy nadrzędne (AKPiA, telemetria, sterowanie): 1. Protokół odbioru technicznego instalacji telemechaniki, aparatury kontrolno-pomiarowej, automatyki oraz kabla telemetrycznego z załącznikami. 2. Protokół ze sprawdzenia działania układów pomiarowo rozliczeniowych. 3. Protokół z przeprowadzenia odbioru instalacji detekcji i gaszenia pożaru. 4. Protokół z przeprowadzenia odbioru instalacji detekcji metanu. 5. Protokół z przeprowadzenia odbioru instalacji elektronicznej ochrony obiektu. 6. Protokół z przeprowadzenia odbioru systemów sterowania UCS, SCS, ESD. 7. Protokół z przeprowadzenia odbioru i rozruchu układów transmisji danych. Branża ochrona środowiska I. W odniesieniu do niżej wymienionych pozwoleń/zezwoleń/decyzji/uzgodnień, o ile były wymagane przy realizacji zadania, w dokumentacji musi znaleźć się: - oryginał - w przypadku, gdy dokument wydany został na GAZ-SYSTEM S.A. - kopia - w przypadku, gdy wydany został na Wykonawcę. 1. Dokumenty wynikające z Ustawy o ochronie przyrody: a. Zezwolenie na czynności podlegające zakazom na obszarze parku narodowego, b. Zezwolenie na czynności podlegające zakazom w obszarze rezerwatu przyrody; c. Uzgodnienie z organem ustanawiającym pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny lub zespół przyrodniczo-krajobrazowy; d. Zezwolenie na czynności podlegające zakazom w stosunku do dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową; e. Zezwolenie na czynności podlegające zakazom w stosunku do dziko występujących roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową; f. Zezwolenie na odstępstwa od zakazów obowiązujących w strefach ochrony; g. Zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów. 2. Dokumenty wynikające z ustawy o odpadach: a. Kopia Pozwolenia na zbieranie odpadów - w przypadku, gdy wydane zostało na Wykonawcę/GAZ-SYSTEM b. Kopia Zezwolenia na przetwarzanie odpadów jeśli Wykonawca posiada ww. pozwolenie c. Kopia Umowy Wykonawcy z odbiorcą odpadów posiadającym odpowiednie pozwolenie jeśli Wykonawca posiada umowę, d. Kopie kart przekazania odpadów jeśli Wykonawca przekazał uprawnionemu odbiorcy odrębnie odpady wytworzone w trakcie realizowanego zadania, 3. Dokumenty wynikające z ustawy Prawo wodne: a. Pozwolenie wodnoprawne na pobór wód i/lub zrzut ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi pochodzących np. z płukania sieci, prób hydraulicznych, odwadniania wykopów budowlanych b. Wyniki badań jakości zrzucanych ścieków Wydanie III grudzień 2013 Strona 31 / Stron 30

P.02.O.12 Odbiór zadań inwestycyjnych i remontowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji obiektu sieci przesyłowej c. Decyzja zwalniająca od zakazu lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wykonywania robót na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią d. Decyzja zwalniająca od zakazu wykonywania czynności w pobliżu wałów przeciwpowodziowych. e. Dokument potwierdzający przekazanie ścieków z płukania sieci, prób hydraulicznych i odwadniania wykopów budowlanych uprawnionemu odbiorcy jeśli sytuacja taka miała miejsce. 4. Dokumenty wynikające z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: a. Plan zadań ochronnych b. Raport wstępny, Plan Nadzoru i Raport końcowy z nadzoru przyrodniczego c. Program monitoringu przedinwestycyjnego, inwestycyjnego i poinwestycyjnego d. Akceptacja przez właściwy organ programów monitoringu przedinwestycyjnego, inwestycyjnego i poinwestycyjnego, e. Raport z przeprowadzonego monitoringu przedinwestycyjnego, inwestycyjnego i poinwestycyjnego f. Akceptacja przez właściwy organ wyników przeprowadzonego monitoringu przedinwestycyjnego i inwestycyjnego (raportu) g. Inne pisma, opracowania, decyzje wydawane na etapie przygotowania i realizacji inwestycji. II. Wykaz dokumentów niezbędnych w trakcie eksploatacji, jeśli są wymagane i zostały pozyskane na rzecz GAZ-SYSTEM S.A. przez inne podmioty: Zgłoszenia/decyzje/pozwolenia/ w zakresie: emisji zanieczyszczeń do powietrza, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, emisji hałasu, chronionych gatunków lub siedlisk itp. Wydanie III grudzień 2013 Strona 32 / Stron 30

OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ PROCEDURA P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Wydanie VII Obowiązuje od 17.07.2015 roku Niniejsza procedura jest własnością GAZ SYSTEM S.A. Kopiowanie całości lub fragmentu niniejszego dokumentu bez zgody Dyrektora Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. jest zabronione

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Rozdzielnik procedury Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej GAZ SYSTEM S.A. egzemplarz archiwalny Dyrektor Oddziału w Gdańsku Dyrektor Oddziału w Poznaniu Dyrektor Oddziału w Rembelszczyźnie Dyrektor Oddziału w Świerklanach Dyrektor Oddziału w Tarnowie Dyrektor Oddziału we Wrocławiu Wydanie VII lipiec 2015 Strona 2/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Spis treści Lp. Tytuł rozdziału strona 1 Cel procedury 7 2 Przedmiot i zakres procedury 7 3 Definicje 7 4 Odpowiedzialność i uprawnienia 9 5 Przygotowanie i wykonywanie prac gazoniebezpiecznych 9 5.1 Warunki ogólne 9 5.2 Czynności przygotowawcze 11 5.3 Rozpoczęcie prac 12 5.4 Prowadzenie prac gazoniebezpiecznych 12 5.5 Wymagania BHP, ppoż., i ochrony środowiska w zakresie prowadzenia prac gazoniebezpiecznych 14 5.6 Zakończenie prac gazoniebezpiecznych 17 5.7 Ewidencjonowanie wydanych poleceń i wykonanych prac gazoniebezpiecznych. 6 Informacje dodatkowe 17 7 Dokumenty związane i powołane 18 8 Załączniki 18 17 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 3/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Tabela zmian Lp. Zmiana dotyczy strona / punkt Przed zmianą Treść Po zmianie Data wprowadzenia zmiany Uwagi 1 2 3 4 5 6 Przerwa w wykonywaniu Przerwa w wykonywaniu 3 pracy nie związana z pracy nie związana z Ustalenia z Przerwa w technologią wykonania technologią, wynikająca narady realizacji pracy, nie ujęta w 1 z innych uwarunkowań 15.07.2015 Koordynatorów pracy harmonogramie prac oraz zewnętrznych i związana SESP w dniu gazoniebezpi nie wynikająca z z likwidacją stanowiska 26.05.2015 r. ecznej dobowego wymiaru czasu pracy. pracy. 2 3 4 5 5.1.5 siódmy odnośnik 5.1.5 dodano nowy odnośnik 5.1.7 Dodano zdanie 5.1.7 Dodano Uwaga 2 arkusz meldunku o rozpoczęciu, przerwaniu i zakończeniu pracy, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-10 do niniejszej procedury -------------------------- ------------------------- ------------------- arkusz meldunku o przerwach w realizacji pracy, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-10 do niniejszej procedury arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-11 do niniejszej procedury Jeżeli w trakcie realizacji polecenia zachodzi potrzeba wprowadzenia zmiany w poleceniu w zakresie osoby funkcyjnej, terminu realizacji pracy, rodzaju zabezpieczeń, zmiana taka powinna być, zgłoszona Poleceniodawcy i ODG, uzgodniona z Odpowiedzialnym za eksploatację oraz odnotowana w Arkuszu zmian Polecenia, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-11 do niniejszej procedury. Arkusz zmian Polecenia prowadzi Nadzorujący Dopuszcza się możliwość wyznaczenia więcej niż jednego Nadzorującego/ Dopuszczającego. Informację o osobach funkcyjnych w poszczególnych dniach realizacji prac gazoniebezpiecznych należy zamieścić w protokole z wykonania danej czynności eksploatacyjnej lub w Dzienniku ruchu obiektu 15.07.2015 15.07.2015 15.07.2015 15.07.2015 Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 4/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 6 5.2.1.2 a 7 8 5.2.1.4 5.2.3, 5.4.5 a) i 5.4.5.2 9 5.2.6 zatwierdza polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej d) sprawdzenie wykonania pracy, e) nadzór nad zlikwidowaniem miejsca pracy po jej zakończeniu co najmniej na cztery dni robocze Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację upoważnionych do uzgadniania i zatwierdzania poleceń pisemnych na prace gazoniebezpieczne prowadzi oraz aktualizuje Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Kopia wykazu, po każdej zmianie, przekazywana jest do ODG. Wzór wykazu stanowi załącznik nr Z.P.02.G.02-07 do niniejszej procedury. zatwierdza polecenie i zmiany do Polecenia wykonania pracy gazoniebezpiecznej 15.07.2015 --------------------- 15.07.2015 co najmniej na pięć dni roboczych Dla pracowników Spółki Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację upoważnionych do uzgadniania i zatwierdzania poleceń pisemnych na prace gazoniebezpieczne prowadzi oraz aktualizuje Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Kopia wykazu, po każdej zmianie, przekazywana jest do ODG. Wzór wykazu stanowi załącznik nr Z.P.02.G.02-07 do niniejszej procedury. Wykaz zatwierdzony w danym Oddziale GAZ- SYSTEM S.A. obowiązuje w całej Spółce. 15.07.2015 15.07.2015 10 5.3.1 Nowa treść punktu 15.07.2015 11 5.4.5.3 12 5.4.5 c) 13 5.4.6 Nowy punkt W przypadku zadań remontowych lub inwestycyjnych zakres prac określonych w poleceniu powinien potwierdzić podpisem Inspektor nadzoru GAZ - SYSTEM S.A. prowadzący zadanie remontowe lub inwestycyjne po zakończeniu pracy gazoniebezpiecznej oryginał Polecenia przekazuje Odpowiedzialnemu za eksploatację. ---------------------- W przypadku zadań remontowych lub inwestycyjnych zakres prac określonych w poleceniu powinien potwierdzić podpisem Inspektor nadzoru prowadzący zadanie remontowe lub inwestycyjne po zakończeniu pracy gazoniebezpiecznej kompletny oryginał Polecenia przekazuje Odpowiedzialnemu za eksploatację. Realizacja prac gazoniebezpiecznych związanych z usuwaniem usterek 15.07.2015 15.07.2015 15.07.2015 Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 5/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 14 5.6.1 Nowa treść punktu 15.07.2015 15 16 17 18 19 8 Z.P.02.O.02-10 8 Nowy załącznik Z.P.02.O.02-01 Pkt. 12 Dodano załącznik Z.P.02.O.02-01 Na końcu części I dodano pkt. 14 Z.P.02.O.02-01 Na końcu części II arkusz meldunku o rozpoczęciu, przerwaniu i zakończeniu pracy -------------------- ------------------- --------------------- Meldunek o przebiegu prac 1. Dopuszczono do prac dnia o godz... 2. Prace rozpoczęto dnia. o godz.. Arkusz meldunków o przerwach w realizacji pracy gazoniebezpiecznej Z.P.02.O.02-11: Arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej Arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej 14. Informacja o rozpoczęciu pracy Meldunek o przebiegu i zakończeniu prac 1. Prace zakończono dnia... o godz... podpis Nadzorującego 15.07.2015 15.07.2015 15.07.2015 15.07.2015 15.07.2015 Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Ustalenia z narady Koordynatorów SESP w dniu 26.05.2015 r. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 6/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 1. Cel procedury Celem procedury jest wprowadzenie we wszystkich Oddziałach Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ - SYSTEM S.A. jednolitych metod postępowania przy organizacji i wykonywaniu prac gazoniebezpiecznych, tak, aby procesy te były prowadzone w sposób bezpieczny, technicznie poprawny, uporządkowany i zgodny z obowiązującymi przepisami. 2. Przedmiot i zakres procedury Przedmiotem procedury są zasady organizacji i wykonywania prac gazoniebezpiecznych na urządzeniach, instalacjach i sieciach gazowych należących do systemu przesyłowego gazu ziemnego eksploatowanego przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ -SYSTEM S.A. Zakresem procedury objęte są wszystkie prace eksploatacyjne uznane za prace gazoniebezpieczne. 3. Definicje W niniejszej procedurze stosuje się określenia i zwroty zawarte w procedurze P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej oraz: Atmosfera wybuchowa Dopuszczający Dyspozytor Instrukcja wykonania prac Instrukcja zabezpieczeń Kierownik zakładu Koordynator Obiekt technologiczny ODG Odpowiedzialny za eksploatację Mieszanina z powietrzem w warunkach atmosferycznych, substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów, w której po wystąpieniu zapłonu, spalanie rozprzestrzenia się na całą nie spaloną mieszaninę. Osoba wyznaczona przez Odpowiedzialnego za eksploatację, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. Pracownik Oddziałowej Dyspozycji Gazu Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. pełniący dyżur dyspozytorski. Dokument opisujący czynności oraz technologię wykonania pracy gazoniebezpiecznej. Dokument opisujący czynności oraz środki techniczne niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa wykonania pracy gazoniebezpiecznej. Dyrektor Oddziału Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. lub Wykonawcy zewnętrznego. Osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru wyznaczona przez Odpowiedzialnego za eksploatację w przypadku: a) równoczesnego wykonywania prac w tym samym miejscu przez różne zespoły, b) równoczesnego wykonywania wzajemnie powiązanych prac gazoniebezpiecznych. Budynek lub budowla wraz z pomieszczeniami technologicznymi związane z funkcjonowaniem sieci gazowych usytuowane na wydzielonym terenie. Oddziałowa Dyspozycja Gazu Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Pracownik Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. odpowiedzialny z racji zajmowanego stanowiska za eksploatację obiektów sieci przesyłowej, na których będą prowadzone prace Wydanie VII lipiec 2015 Strona 7/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Operator sieci gazowej Nadzorujący Pomieszczenie technologiczne Poleceniodawca Prace gazoniebezpieczne Prace gazoniebezpieczne awaryjne Prace gazoniebezpieczne eksploatacyjne Prace gazoniebezpieczne nietypowe Przerwa w realizacji pracy gazoniebezpiecznej Służby eksploatacyjne Świadectwo kwalifikacyjne Urządzenie technologiczne Wykonawca zewnętrzny gazoniebezpieczne, posiadający ważne Świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Osoba wyznaczona przez Poleceniodawcę do kierowania pracami gazoniebezpiecznymi, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacje na stanowisku dozoru. Pomieszczenie z urządzeniami i instalacjami technologicznymi, w którym przebiegają procesy związane z przesyłaniem i dystrybucją gazu ziemnego. Kierownik zakładu lub osoba przez niego upoważniona do wydawania poleceń na wykonanie prac gazoniebezpiecznych, posiadająca świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. Prace szczególnie niebezpieczne w zrozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wykonywane na urządzeniach, instalacjach i sieciach gazowych, napełnionych lub napełnianych gazem ziemnym oraz opróżnianych z gazu ziemnego, podczas których może dojść do wypływu gazu ziemnego powodującego zagrożenie życia zdrowia ludzkiego, wybuchu lub pożaru. Prace związane z ratowaniem życia i zdrowia ludzi, mienia oraz związane z usuwaniem awarii sieci gazowej. Prace określone w instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci operatora sieci gazowej, wykonywane przez wyznaczonych pracowników. Pozostałe prace gazoniebezpieczne nie będące pracami eksploatacyjnymi lub awaryjnymi. Przerwa w wykonywaniu pracy nie związana z technologią wykonania pracy, nie ujęta w harmonogramie prac oraz nie wynikająca z dobowego wymiaru czasu pracy. Służby jednostek organizacyjnych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ - SYSTEM S.A. i wykonawców zewnętrznych w skład których wchodzą osoby posiadające wymagane świadectwa kwalifikacyjne w zakresie eksploatacji i dozoru urządzeń, instalacji i sieci gazowych. Dokument uprawniający do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetycznych na stanowisku: - Eksploatacji (E) - Dozoru (D) Urządzenie, w którym następuje podwyższanie lub redukcja ciśnienia, regulacja ciśnienia, regulacja, pomiar lub uzdatnianie gazu ziemnego. Organizacja lub firma zewnętrzna, dysponująca pracownikami z wymaganymi niniejszą procedurą kwalifikacjami oraz odpowiednimi środkami technicznymi do wykonania zakresu prac określonych w umowach/zleceniach z nimi podpisanych. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 8/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Zespół pracowników Minimum dwie osoby wykonujące prace gazoniebezpieczne, z których przynajmniej jedna posiada ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. 4. Odpowiedzialność i uprawnienia Odpowiedzialność za nadzór nad przestrzeganiem postanowień niniejszej procedury ponosi Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Dyrektorzy, Kadra Kierownicza oraz pracownicy Oddziałów GAZ - SYSTEM S.A, a także wykonawcy zewnętrzni realizujący prace na rzecz GAZ - SYSTEM S.A. odpowiedzialni są za postępowanie zgodne z postanowieniami niniejszej procedury. 5. Przygotowanie i wykonanie prac gazoniebezpiecznych 5.1 Warunki ogólne. 5.1.1 Prace gazoniebezpieczne dzielimy na: 5.1.1.1 Prace gazoniebezpieczne niewymagające pisemnego polecenia: prace awaryjne, czynności ruchowe związane ze zmianą stanu pracy armatury odcinającej, ruchową zmianą parametrów pracy obiektu, realizowane na polecenie służb dyspozytorskich CDG i ODG. 5.1.1.2 Prace gazoniebezpieczne wymagające pisemnego polecenia: prace nietypowe, prace eksploatacyjne. 5.1.2 Prace, o których mowa w punkcie 5.1.1.2. można prowadzić tylko na podstawie polecenia pisemnego. Wzór polecenia pisemnego pracy gazoniebezpiecznej stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-01 do niniejszej procedury. 5.1.3 Numerowanie poleceń wykonania prac gazoniebezpiecznych Numer polecenia powinien mieć formę: X/N/R gdzie : X symbol komórki organizacyjnej (zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Spółki) prowadzącej eksploatację danego obiektu sieci przesyłowej N numer kolejny polecenia wydanego w danej komórce organizacyjnej w roku kalendarzowym R rok kalendarzowy np.: GDJ/3/2014 5.1.4 Załącznikami do pisemnego polecenia na prace gazoniebezpieczne eksploatacyjne są: instrukcja zabezpieczeń (wzór instrukcji stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-09 do niniejszej procedury), arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy gazoniebezpiecznej (wzór arkusza stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-02 do niniejszej procedury), 5.1.5 Załącznikami do pisemnego polecenia na prace gazoniebezpieczne nietypowe są: instrukcja wykonania prac wynikających z polecenia, schemat technologiczny lub szkic sytuacyjny miejsca pracy, harmonogram wykonywania planowanej pracy; harmonogram dla kilku firm uczestniczących w jednym zadaniu powinien być jeden podpisany/uzgodniony przez wszystkie firmy, Wydanie VII lipiec 2015 Strona 9/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne instrukcja zabezpieczeń, której wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-09 do niniejszej procedury, arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy gazoniebezpiecznej (wzór arkusza stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-02 do niniejszej procedury), arkusz do pomiaru stężenia metanu i tlenu (wzór arkusza stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-03 do niniejszej procedury). arkusz meldunku o przerwach w realizacji pracy, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-10 do niniejszej procedury. arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-11 do niniejszej procedury 5.1.6 Prace gazoniebezpieczne powinny być nadzorowane przez pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje w zakresie dozoru oraz wykonywane przez pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje w zakresie eksploatacji urządzeń energetycznych, uzyskane na podstawie przepisów prawa energetycznego. 5.1.7 Osoby funkcyjne uczestniczące w procesie organizacji i wykonania prac gazoniebezpiecznych na polecenie pisemne: - Poleceniodawca, - Odpowiedzialny za eksploatację, - Nadzorujący prace, - Koordynator, - Dopuszczający, Jeżeli w trakcie realizacji polecenia zachodzi potrzeba wprowadzenia zmiany w poleceniu w zakresie osoby funkcyjnej, terminu realizacji pracy, rodzaju zabezpieczeń, zmiana taka powinna być, zgłoszona Poleceniodawcy i ODG, uzgodniona z Odpowiedzialnym za eksploatację oraz odnotowana w Arkuszu zmian Polecenia, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-11 do niniejszej procedury.. Arkusz zmian Polecenia prowadzi Nadzorujący. UWAGA 1: Zabronione jest łączenie funkcji Poleceniodawcy z funkcją Nadzorującego prace oraz funkcji Dopuszczającego z funkcją Nadzorującego prace. UWAGA 2: Dopuszcza się możliwość wyznaczenia więcej niż jednego Nadzorującego/ Dopuszczającego. Informację o osobach funkcyjnych w poszczególnych dniach realizacji prac gazoniebezpiecznych należy zamieścić w protokole z wykonania danej czynności eksploatacyjnej lub w Dzienniku ruchu obiektu. 5.1.8 Prace gazoniebezpieczne należy wykonywać w zespole co najmniej dwuosobowym, w celu zapewnienia asekuracji. 5.1.9 W przypadku wykonywania prac gazoniebezpiecznych przez więcej niż jeden zespół lub w miejscu gdzie wykonywane są prace przez pracowników zatrudnionych przez różnych pracodawców Odpowiedzialny za eksploatację wyznacza Koordynatora. 5.1.10 W przypadku wykonywania prac gazoniebezpiecznych mających wpływ na ruch i eksploatacje systemu przesyłowego, Odpowiedzialny za eksploatację może wyznaczyć Dopuszczającego. 5.1.11 W przypadku prac przy których planowany jest znaczny upust gazu do atmosfery lub upust gazu jest wysoce prawdopodobny w szczególności z kolumn wydmuchowych, Odpowiedzialny za eksploatację w porozumieniu z Poleceniodawcą podejmuje decyzję o potrzebie zgłoszenia do Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP) wniosku o wydanie depeszy telekomunikacyjnej Kierownictwa Lotów NOTAM. Sposób postepowania w przypadku podjęcia decyzji o potrzebie zgłoszenia upustu do PAŻP opisany jest w załączniku Z.P.02.O.02-12. Zgłoszenia NOTAM należy dokonać Wydanie VII lipiec 2015 Strona 10/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne z 4 dniowym wyprzedzeniem. 5.1.12 Wykazy prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych, nietypowych i awaryjnych stanowią odpowiednio załączniki nr Z.P.02.O.02-04, Z.P.02.O.02-05 i Z.P.02.O.02-06 do niniejszej procedury. 5.1.13 Prace gazoniebezpieczne należy prowadzić w sposób technicznie poprawny, zapewniający bezpieczeństwo życia i zdrowia ludzi oraz bezpieczny dla mienia i środowiska. 5.2 Czynności przygotowawcze. 5.2.1 Wydanie polecenia wykonania pracy gazoniebezpiecznej. Zakres czynności osób funkcyjnych 5.2.1.1 Poleceniodawca. a) wydaje polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej b) wyznacza Nadzorującego wykonanie pracy oraz określa zakres prac. 5.2.1.2 Odpowiedzialny za eksploatację: a) zatwierdza polecenie i zmiany do Polecenia wykonania pracy gazoniebezpiecznej, b) jeżeli zachodzi konieczność wyznacza Dopuszczającego c) jeżeli zachodzi konieczność wyznacza Koordynatora, 5.2.1.3 Nadzorujący prace: a) rozeznaje zakres pracy wg dokumentacji projektowej, technologiczno - ruchowej, podkładów geodezyjnych, b) identyfikuje w terenie (w przypadku prac sieciowych) lub na terenie obiektu technologicznego istotne elementy związane z organizacją pracy i potrzebnymi środkami technicznymi, c) dokonuje ustaleń na temat przygotowania sieci lub instalacji do robót, d) przygotowuje i sporządza pisemne polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej, e) posiada lub opracowuje instrukcje wykonania prac, instrukcje zabezpieczeń, schemat technologiczny lub szkic sytuacyjny. 5.2.1.4 Dopuszczający (jeżeli wyznaczono): a) sprawdza przygotowanie miejsca prowadzenia pracy, b) przedstawia zasady, które muszą być spełnione w celu zapewnienia bezpiecznego wykonania prac, c) dopuszcza do wykonania pracy po stwierdzeniu gotowości zespołu i miejsca prowadzenia prac, każdorazowo przy rozpoczynaniu prac gazoniebezpiecznych oraz przy zmianie warunków pracy. 5.2.1.5 Koordynator (jeżeli wyznaczono): a) ustala harmonogram prac uwzględniający zadania wszystkich zespołów pracowników, b) ustala zasady współpracy, w szczególności sposoby informowania, komunikowania się poszczególnych zespołów wykonujących prace oraz sposoby postepowania w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników, c) sprawuje nadzór w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy nad wszystkimi pracownikami, którzy wykonują pracę w tym samym miejscu. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 11/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 5.2.2 Pisemne polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej wraz z załącznikami należy przedłożyć w Dziale Ochrony Przeciwpożarowej i w Dziale BHP w celu zaopiniowania Instrukcji zabezpieczeń. 5.2.3 Polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej wraz z złącznikami należy złożyć do uzgodnienia z ODG co najmniej na pięć dni roboczych przed planowanym terminem realizacji prac. Jeśli wykonanie pracy ma wpływ na ruch systemu i/lub warunki dostawy/odbioru paliwa gazowego należy dotrzymać terminu zgodnego z IRiESP. 5.2.4 W uzasadnionych przypadkach za zgodą Odpowiedzialnego za eksploatację dopuszcza się opiniowanie i uzgadnianie poleceń na prace gazoniebezpieczne za pomocą poczty elektronicznej. Uzgodnienia takie należy dołączyć do oryginału polecenia. 5.2.5 W przypadku prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych oraz nietypowych w trakcie uzgadniania polecenia służba ODG nadaje nr rejestru. 5.2.6 Dla pracowników Spółki Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację upoważnionych do uzgadniania i zatwierdzania poleceń pisemnych na prace gazoniebezpieczne prowadzi oraz aktualizuje Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Kopia wykazu, po każdej zmianie, przekazywana jest do ODG. Wzór wykazu stanowi załącznik nr Z.P.02.G.02-07 do niniejszej procedury. Wykaz zatwierdzony w danym Oddziale GAZ-SYSTEM S.A. obowiązuje w całej Spółce. 5.2.7 Wykaz osób upoważnionych do opiniowania instrukcji zabezpieczeń w zakresie bhp i ochrony przeciwpożarowej prowadzi Sekretariat Pionu BHP i PPOŻ. Po zatwierdzeniu przez Dyrektora Pionu BHP i PPOŻ. Wykaz przekazywany jest do Koordynatorów ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej w Oddziałach. 5.3 Rozpoczęcie prac. 5.3.1 Zakres czynności osób funkcyjnych 5.3.1.1 Nadzorujący prace a) powiadamia Poleceniodawcę o rozpoczęciu pracy gazoniebezpiecznej, b) powiadamia Dopuszczającego (jeżeli wyznaczono) o rozpoczęciu pracy gazoniebezpiecznej, c) powiadamia Koordynatora (jeżeli wyznaczono) o rozpoczęciu pracy gazoniebezpiecznej, d) składa meldunek do ODG o rozpoczęciu prac (w przypadku gdy nie wyznaczono Koordynatora). 5.3.1.2 Koordynator (jeżeli wyznaczono) powiadamia ODG o rozpoczęciu prac. 5.3.2 ODG może wstrzymać rozpoczęcie prac gazoniebezpiecznych, pomimo wcześniejszego uzgodnienia prac. 5.4 Prowadzenie prac gazoniebezpiecznych. 5.4.1 Zakres czynności osób funkcyjnych 5.4.1.1 Poleceniodawca a) ma prawo kontrolować przebieg pracy gazoniebezpiecznej, b) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy gazoniebezpiecznej. 5.4.1.2 Odpowiedzialny za eksploatację a) ma prawo kontrolować przebieg pracy gazoniebezpiecznej, b) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy gazoniebezpiecznej. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 12/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 5.4.1.3 Nadzorujący prace a) organizuje i kieruje pracami gazoniebezpiecznymi zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami sztuki inżynierskiej w sposób zapewniający bezpieczeństwo dla otoczenia i osób wykonujących pracę, b) stosuje się do ustaleń zawartych w poleceniu, c) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy gazoniebezpiecznej. 5.4.1.4 Koordynator (jeżeli wyznaczono) a) ma prawo do wydawania poleceń pracownikom wykonującym prace w miejscu wykonywania pracy gazoniebezpiecznej. b) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy gazoniebezpiecznej, c) wyraża zgodę na rozpoczęcie pracy po wystąpieniu przerwy w pracy. 5.4.1.5 Dopuszczający (jeżeli wyznaczono) a) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy gazoniebezpiecznej, b) wyraża zgodę na rozpoczęcie pracy po stwierdzeniu gotowości zespołu i miejsca prowadzenia prac, również każdorazowo przy zmianie warunków pracy. 5.4.2 Realizacja prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych. 5.4.2.1 Realizacja prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych odbywa się zgodnie z opisem zawartym w instrukcjach na realizację prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych, których wykaz znajduje się w załączniku nr Z.P.02.O.02-04 do niniejszej procedury. 5.4.2.2. Prace gazoniebezpieczne eksploatacyjne powinny być dokumentowane w sposób umożliwiający określenie daty, miejsca oraz osób wykonujących te prace (protokoły z czynności eksploatacyjnych). 5.4.2.3 Należy każdorazowo powiadomić ODG o rozpoczęciu i zakończeniu prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych. Przy pracach trwających dłużej niż jeden dzień, należy każdego dnia powiadamiać ODG o rozpoczęciu i zakończeniu prac. 5.4.2.4 W przypadku prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych, które cechuje powtarzalność, na które są opracowane instrukcje Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej (SESP) lub instrukcje ruchu i eksploatacji, dopuszcza się ich wykonywanie na podstawie jednego polecenia, wystawionego na okres nie dłuższy niż 1 rok. 5.4.2.5 Dokumentowanie wyników pomiarów stężenia metanu i tlenu prowadzone jest w protokołach z wykonania czynności eksploatacyjnych SESP. 5.4.2.6 Prace eksploatacyjne wykonywane są na podstawie rocznego zatwierdzonego harmonogramu czynności eksploatacyjnych. 5.4.3 Realizacja prac gazoniebezpiecznych nietypowych. 5.4.3.1 Realizacja prac gazoniebezpiecznych nietypowych odbywa się zgodnie z poleceniem wykonania prac gazoniebezpiecznych nietypowych. Wykaz prac nietypowych znajduje się załączniku nr Z.P.02.O.02-05 do niniejszej procedury. 5.4.3.2 Każdorazowo o rozpoczęciu i zakończeniu prac gazoniebezpiecznych nietypowych należy powiadomić ODG. Przy pracach trwających dłużej niż jeden dzień, należy każdego dnia powiadamiać ODG o rozpoczęciu i zakończeniu prac. 5.4.4 Realizacja prac gazoniebezpiecznych awaryjnych. Realizacja prac gazoniebezpiecznych awaryjnych odbywa się na podstawie polecenia ustnego, w trybie pilnym zgodnie z zasadami wiedzy technicznej i zasadami sztuki opisanymi w procedurze P.02.O.04 Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii.. Wykaz prac awaryjnych znajduje się załączniku nr Z.P.02.O.02-06 do niniejszej procedury. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 13/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 5.4.5 Realizacja prac gazoniebezpiecznych przez wykonawców zewnętrznych. a) uzgadnia z właściwą jednostką organizacyjną GAZ-SYSTEM S.A. Działem Eksploatacji Obiektów/Sieci polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej (Polecenie wraz z załącznikami należy przedłożyć do uzgodnienia co najmniej pięć dni roboczych przed planowanym terminem realizacji prac mając na uwadze zapis w p. 5.2.3 niniejszej procedury); b) wydaje swoim pracownikom polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej zgodnie z warunkami uzgodnionymi ze służbami Oddziału w tym w szczególności z Odpowiedzialnym za eksploatację; c) po zakończeniu pracy gazoniebezpiecznej kompletny oryginał Polecenia przekazuje Odpowiedzialnemu za eksploatację. 5.4.5.1 Prace gazoniebezpieczne realizowane przez Wykonawców zewnętrznych powinny być wykonywane na podstawie polecenia wykonania pracy gazoniebezpiecznej wydanego w oparciu o zawartą z nim umowę/zlecenie. 5.4.5.2 Polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej powinno zostać uzgodnione z właściwą jednostką organizacyjną GAZ-SYSTEM S.A. Działem Eksploatacji Obiektów/Sieci. Polecenie wraz z załącznikami należy przedłożyć do uzgodnienia co najmniej pięć dni roboczych przed planowanym terminem realizacji prac. 5.4.5.3 W przypadku zadań remontowych lub inwestycyjnych zakres prac określonych w poleceniu powinien potwierdzić podpisem Inspektor nadzoru prowadzący zadanie remontowe lub inwestycyjne. 5.4.5.4 Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej archiwizuje zatwierdzone przez Dyrektora Oddziału wykazy Poleceniodawców wykonawców zewnętrznych. Kopia wykazu przekazywana jest do ODG. Wzór formularza stanowi załącznik nr Z.P.02.O.02-07 do niniejszej procedury. W przypadku zmian listy osób lub wygaśnięcia ważności świadectw, przedstawiciele firmy zewnętrznej zobowiązani są do przekazania do GAZ- SYSTEM S.A. aktualnej wersji wykazu osób funkcyjnych, w celu zatwierdzenia przez Dyrektora Oddziału. 5.4.5.5 Instrukcja wykonania prac gazoniebezpiecznych nietypowych sporządzona przez Wykonawcę zewnętrznego podlega uzgodnieniu przez Odpowiedzialnego za eksploatację. 5.4.6 Realizacja prac gazoniebezpiecznych związanych z usuwaniem usterek Jeśli prace związane z usuwaniem usterki zostaną zakwalifikowane jako gazoniebezpieczne, usunięcie usterki możliwe jest w oparciu o polecenie pracy gazoniebezpiecznej eksploatacyjnej pod warunkiem, że charakter i rodzaj zagrożeń występujących przy usuwaniu usterki nie wykracza poza zakres określony w instrukcjach dla czynności, na które wydane było polecenie. W przypadku kiedy usunięcie usterki nie będzie możliwe w oparciu o polecenie eksploatacyjne należy sporządzić polecenie na prace nietypowe. 5.5 Wymagania BHP, ppoż. i ochrony środowiska w zakresie prowadzenia prac gazoniebezpiecznych. 5.5.1 W czasie prowadzenia prac gazoniebezpiecznych należy przestrzegać wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony ppoż. i ochrony środowiska określonych w odrębnych przepisach oraz zgodnie z poniższymi warunkami: Wydanie VII lipiec 2015 Strona 14/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne a) przy prowadzeniu w pomieszczeniach prac z użyciem otwartego ognia, prace należy przerwać przy stężeniu gazu ziemnego przekraczającym 10% dolnej granicy wybuchowości (DGW), b) w przypadku stwierdzenia w wykopie stężenia gazu ziemnego powyżej 40% DGW nie wolno prowadzić prac z użyciem otwartego ognia, c) Nadzorujący decyduje o doborze i użyciu sprzętu ochrony indywidualnej na każdym etapie prowadzenia prac, d) prace spawalnicze powinny być wykonywane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia wydane na podstawie odrębnych przepisów, e) pracowników wykonujących roboty ziemne należy przeszkolić w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie zagrożeń występujących przy wykonywaniu robót ziemnych oraz postępowania na wypadek uszkodzenia uzbrojenia podziemnego, f) pracownicy obsługujący urządzenia technologiczne powinni przed dopuszczeniem do pracy zapoznać się z instrukcjami obsługi urządzeń oraz ze schematami instalacji technologicznych, na których wyraźnie zaznaczono usytuowanie zaworów odcinających przepływ gazu, g) o ile zachodzi taka konieczność, ODG powiadamia o pracy gazoniebezpiecznej właściwe jednostki samorządu terytorialnego odpowiedzialne za zarządzanie kryzysowe (w zależności od oceny zagrożenia) oraz Policję i Państwową Straż Pożarną a pracę odnotowuje w rejestrze poleceń. Konieczność ww. powiadamiania określa w poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej Odpowiedzialny za eksploatacje, h) przed przystąpieniem do wykonania robót ziemnych należy ustalić usytuowanie uzbrojenia podziemnego w miejscu prowadzenia prac. Wymiary wykopu należy dostosować do rodzaju prac oraz liczby przebywających tam osób, i) przed przystąpieniem do prac w miejscach zagrożonych obecnością gazu ziemnego należy wykonać pomiary stężenia metanu i stężenia tlenu. Pomiary należy również wykonywać podczas prowadzenia prac, j) pracownicy przed przystąpieniem do prac w miejscach pracy zagrożonych powstaniem atmosfery wybuchowej powinni być poinformowani o występujących zagrożeniach i zasadach bezpiecznego prowadzenia prac, k) pracowników eksploatacji i dozoru należy wyposażyć w odzież trudnopalną i nie gromadzącą ładunków elektrostatycznych, l) pracowników wykonujących prace stwarzające zagrożenie powstaniem pożaru należy wyposażyć w odpowiednie urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice, m) prace gazoniebezpieczne powinny być prowadzone przy zapewnieniu właściwego oświetlenia stanowisk pracy, n) przed rozpoczęciem prac polegających na demontażu metalowych elementów sieci gazowej napełnionej gazem ziemnym należy założyć połączenia zapewniające ciągłość elektryczną. W przypadku zastosowania w sieci gazowej ochrony katodowej, należy ją wyłączyć przed rozpoczęciem prac, o których mowa powyżej. Przed rozpoczęciem prac spawalniczych na metalowych elementach sieci gazowej napełnionych gazem należy również wyłączyć stacje ochrony katodowej oddziaływujące na miejsce prowadzenia prac. Szczegółowe wymagania w tym zakresie powinna regulować instrukcja wykonania pracy gazoniebezpiecznej. o) w przypadku zagrożenia wystąpieniem metanu (przekroczenie 2% objętości metanu w powietrzu) lub niedoboru tlenu (poniżej 18%), podczas prowadzenia prac, w szczególności w wykopach, kanałach, zbiornikach, studzienkach związanych z remontami, naprawą gazociągów, usunięciem awarii, należy stosować odpowiednie do zagrożeń środki ochrony indywidualnej i sprzęt służący do Wydanie VII lipiec 2015 Strona 15/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne asekuracji lub ewakuacji z zagrożonego obszaru (np. szelki bezpieczeństwa połączone z liną asekuracyjną), p) montaż rurowych elementów sieci gazowej powinien odbywać się w sposób niedopuszczający do niekontrolowanego przemieszczania się rur, sprzętu, urządzeń oraz skarp i zabezpieczeń wykopu. Niedopuszczalne jest przebywanie pracowników w wykopie podczas opuszczania do niego rurowych elementów sieci gazowej. q) podczas napełniania elementów sieci gazowej i urządzeń technologicznych gazem ziemnym inne prace na tych elementach należy wstrzymać, r) wylot przewodu odpowietrzającego odcinek sieci gazowej powinien być wyprowadzony poza strefę przebywania osób na wysokość co najmniej 3 m nad poziom terenu oraz odpowiednio obciążony i utwierdzony. Odpowietrzenie odcinka sieci gazowej należy dążyć aby było prowadzone bezpiecznie najlepiej przez kolumnę upustową. Dla wylotu przewodu odpowietrzającego odcinek sieci gazowej lub wylotu kolumny upustowej należy wyznaczyć strefę zagrożoną wybuchem. Niedopuszczalne jest odpowietrzanie i opróżnianie elementów sieci gazowej podczas wyładowań atmosferycznych, s) w razie zaistnienia nieprzewidzianych zagrożeń podczas wykonywania prac gazoniebezpiecznych, prace powinny zostać przerwane, pracownicy wycofani do strefy zapewniającej bezpieczeństwo, miejsce pracy zabezpieczone oraz powiadomione służby ODG. O ponownym przystąpieniu do prac decyduje Nadzorujący lub Koordynator/Dopuszczający jeżeli został wyznaczony, t) przy wykonywaniu prac zabronione jest: 1) zmiana zakresu prac i miejsca określonego w poleceniu bez zgody Poleceniodawcy, 2) dokonywanie zmian położenia napędów, aparatury i armatury odcinającej, użytej do przygotowania miejsca pracy, usuwanie ogrodzeń, osłon, barier, zaślepek i tablic ostrzegawczych, jeżeli nie wynika to z technologii wykonania prac. Jeżeli to konieczne należy stosować zabezpieczenia czasowe, u) w razie konieczności opuszczenia miejsca pracy przez Nadzorującego, wykonywanie prac powinno być przerwane, zespół pracowników wyprowadzony z miejsca pracy, a miejsce pracy odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób postronnych. O ponownym przystąpieniu do prac decyduje Nadzorujący lub Koordynator/ Dopuszczający jeżeli został wyznaczony. 5.5.2 Dział BHP uprawniony jest do: a) prowadzenia kontroli prac gazoniebezpiecznych pod kątem warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, b) wystąpienia do Nadzorującego pracami gazoniebezpiecznymi o usunięcie stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, c) niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób, d) niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób, e) wnioskowania do Nadzorującego prace z powiadomieniem osoby odpowiedzialnej za eksploatację o niezwłoczne wstrzymanie pracy, w przypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 16/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 5.5.3 Służby ds. ppoż. uprawnione są do: a) prowadzenia w ramach prac gazoniebezpiecznych kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej oraz doraźnych przeglądów stanowisk pracy, sprzętu i urządzeń pożarniczych, b) wystąpienia do Nadzorującego prace gazoniebezpieczne o wstrzymanie prac stwarzających zagrożenie życia, zdrowia, mienia lub stanowiących zagrożenie dla środowiska naturalnego. 5.6 Zakończenie prac gazoniebezpiecznych. 5.6.1 Zakres czynności osób funkcyjnych 5.6.1.1 Nadzorujący prace e) powiadamia Poleceniodawcę o zakończeniu pracy gazoniebezpiecznej f) powiadamia Dopuszczającego (jeżeli wyznaczono) o zakończeniu pracy gazoniebezpiecznej g) powiadamia Koordynatora (jeżeli wyznaczono) o zakończeniu pracy gazoniebezpiecznej h) składa meldunek do ODG o zakończeniu prac (w przypadku gdy nie wyznaczono Koordynatora), i) powiadamia Odpowiedzianego za eksploatację o zakończeniu prac. 5.6.1.2 Koordynator (jeżeli wyznaczono) powiadamia ODG o zakończeniu prac. 5.6.2 W przypadku niewykonania pełnego zakresu prac, przewidzianych poleceniem, Nadzorujący prace gazoniebezpieczne fakt przerwania prac odnotowuje w Meldunku o przebiegu i zakończeniu prac (część II Polecenia wykonania pracy gazoniebezpiecznej). 5.6.3 W przypadku prac eksploatacyjnych Nadzorujący prace fakt zakończenia prac odnotowuje w Meldunku o przebiegu i zakończeniu prac. 5.6.4 W przypadku niewykonania pełnego zakresu prac Poleceniodawca w porozumieniu z Odpowiedzialnym za eksploatację i ODG decyduje o podjęciu dalszych działań w tym o potrzebie ponownego zgłoszenia depeszy NOTAM. 5.7 Ewidencjonowanie wydanych poleceń i wykonanych prac gazoniebezpiecznych. 5.7.1 Służby ODG prowadzą Oddziałowy rejestr prac gazoniebezpiecznych realizowanych przez pracowników OGP jak i przez Wykonawców zewnętrznych, zgodnie z załącznikiem nr Z.P.02.O.02-08 do niniejszej procedury. Dopuszcza się możliwość prowadzenia ww. rejestru przy pomocy aplikacji komputerowej TelNote (z uwzględnieniem wszystkich danych zawartych w formularzu Rejestr poleceń prac gazoniebezpiecznych - Z.P.02.O.02-08). 5.7.2 Polecenia pisemne wraz z załącznikami oraz Rejestr poleceń prac gazoniebezpiecznych należy przechowywać przez okres 5 lat od daty zakończenia pracy. 5.7.3 Dokumentacja pracy gazoniebezpiecznej, po zakończeniu prac trafia w oryginale do Odpowiedzialnego za eksploatację. W przypadku, gdy oryginał dokumentacji na prace gazoniebezpieczne pozostaje u Poleceniodawcy, do Odpowiedzialnego za eksploatację powinna trafić kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez Poleceniodawcę. 6. Informacje dodatkowe 6.1 Wszelkie zmiany do niniejszej procedury mogą być wprowadzone zgodnie z procedurą P.01.001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 17/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 6.2 Skuteczność działań opisanych w niniejszej procedurze oraz kontrolę przestrzegania procedury prowadzi się w drodze audytów wewnętrznych zgodnie z procedurą P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. 7. Dokumenty związane i powołane 7.1. Procedury i instrukcje P.01.001 Procedury i instrukcje - forma oraz zawartość. P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej P.02.O.04 Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii. Instrukcje eksploatacyjne zawarte w Systemie Eksploatacji Sieci Przesyłowej. 8. Załączniki Z.P.02.O.02-01: Polecenie wykonania pracy gazoniebezpiecznej. Z.P.02.O.02-02: Arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy gazoniebezpiecznej. Z.P.02.O.02-03: Arkusz do odnotowania pomiarów stężenia metanu i tlenu w miejscu pracy. Z.P.02.O.02-04: Wykaz prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych. Z.P.02.O.02-05: Wykaz prac gazoniebezpiecznych nietypowych. Z.P.02.O.02-06: Wykaz prac gazoniebezpiecznych awaryjnych. Z.P.02.O.02-07: Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację Z.P.02.O.02-08: Rejestr poleceń prac gazoniebezpiecznych. Z.P.02.O.02-09: Instrukcja Zabezpieczeń wzór Z.P.02.O.02-10: Arkusz meldunków o przerwach w realizacji pracy gazoniebezpiecznej Z.P.02.O.02-11: Arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej Z.P.02.O.02-12: Postępowanie w przypadku zgłaszania do PAŻP informacji o upuście gazu do atmosfery Wydanie VII lipiec 2015 Strona 18/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-01 Nr w rejestrze ODG.. Wykonawca pracy gazoniebezpiecznej POLECENIE WYKONANIA PRACY GAZONIEBEZPIECZNEJ Nr.. z dnia. I. Opis pracy gazoniebezpiecznej oraz osoby uczestniczące w jej wykonaniu 1. Rodzaj pracy gazoniebezpiecznej i forma jej wykonania: Rodzaj pracy gazoniebezpiecznej Forma wykonania pracy gazoniebezpiecznej eksploatacyjna * nietypowa* Wykonawca zewnętrzny* Pracownicy Zakładu* 2. Miejsce pracy (obiekt, instalacja, urządzenie):..... 3. Krótki opis pracy gazoniebezpiecznej:. 4. Instrukcja wykonania prac: (Nr instrukcji SESP lub indywidualne instrukcje eksploatacji dla pracy gazoniebezpiecznej eksploatacyjnej, dla pracy gazoniebezpiecznej nietypowej sporządzić i załączyć instrukcję szczegółową wykonania prac) 5. Opis i sposób zamknięcia gazu i oznakowania armatury gazowej........ 6. Planowana data i godzina rozpoczęcia pracy:.., godzina.... 7. Planowana data i godzina zakończenia pracy:., godzina..... 8. Osoby biorące udział w przygotowaniu, wykonaniu i zakończeniu prac: Nadzorujący prace:... (Imię i nazwisko) Dopuszczający wyznaczam/ nie wyznaczam * :... (Imię i nazwisko) Koordynator wyznaczam/ nie wyznaczam * :... (Imię i nazwisko) 9. Prace uzgodniono z ODG:...... (Imię i nazwisko) podpis Wydanie VII lipiec 2015 Strona 19/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 10. Uzgodnienie z Działem Inwestycji i Remontów - wymaga/nie wymaga*. Inspektor Nadzoru( podpis w przypadku wymaga ): 11. Wykaz numerów telefonów Imię i nazwisko podpis Pogotowie ratunkowe 999/112 Państwowa Straż Pożarna 998/112 Policja 997/112 ODG Gazowe Pogotowie Techniczne Poleceniodawca Odpowiedzialny za eksploatację Nadzorujący Dopuszczający ** Koordynator ** Inspektor nadzoru** Służba bhp wykonawcy Dział BHP GAZ SYSTEM SA Dział Ochrony Przeciwpożarowej GAZ-SYSTEM S.A. 12. Załączniki do polecenia (zaznaczyć właściwe): Instrukcja wykonania prac gazoniebezpiecznych lub indywidualna Instrukcja eksploatacji obiektu (zaznaczyć, jeżeli w pkt. 4 nie podano nr instrukcji SESP) - obligatoryjna w przypadku prac nietypowych Szkic sytuacyjny miejsca pracy lub schemat technologiczny urządzeń z zaznaczonym miejscem odcięcia dopływu gazu Instrukcja zabezpieczeń Harmonogram wykonania prac Arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy gazoniebezpiecznej Arkusz meldunków o przerwach w realizacji pracy gazoniebezpiecznej Arkusz do odnotowania pomiarów stężenia metanu i tlenu w miejscu pracy Arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej Świadectwo kalibracji urządzenia do pomiarów stężenia metanu i tlenu w przypadku prac realizowanych przez Wykonawców zewnętrznych Inne załączniki (wymienić).. Polecenie sporządził: Imię i nazwisko podpis Poleceniodawca: Odpowiedzialny za eksploatację: *niepotrzebne skreślić, ** jeżeli wyznaczono (Imię i nazwisko, podpis) (Imię i nazwisko, podpis) Wydanie VII lipiec 2015 Strona 20/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne 13. Oświadczenia pracowników (wypełnić przed rozpoczęciem pracy) Oświadczam, że zapoznałem się z poleceniem i jestem przygotowany do wykonania poleconych mi prac: Nadzorujący prace:... (Imię i nazwisko) (podpis) Dopuszczający: :.. (Imię i nazwisko) (podpis) Koordynator:. (Imię i nazwisko) (podpis) 14. Informacja o rozpoczęciu prac 1. Dopuszczam do prac dnia o godz. podpis Dopuszczającego 2. Wyrażam zgodę na rozpoczęcie prac dnia o godz. podpis Koordynator 3. Prace rozpoczęto dnia.... o godz.. podpis Nadzorującego Wydanie VII lipiec 2015 Strona 21/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne II. Meldunek o przebiegu i zakończeniu prac 1. Prace zakończono dnia... o godz.. podpis Nadzorującego 2. Prace wykonano w pełnym zakresie: tak/ nie* 3. Przyczyny nie rozpoczęcia prac/nie wykonania pełnego zakresu prac*....... 4. O zakończeniu prac powiadomił... (Imię i nazwisko Nadzorującego prace, Dopuszczającego, Koordynatora*) ODG w dniu..., o godzinie:.... zgłoszenie przyjął:.. (Imię i nazwisko dyspozytora ODG przyjmującego zgłoszenie) Odpowiedzialnego za eksploatację w dniu..., o godzinie:...., zgłoszenie przyjął:.. (Imię i nazwisko przyjmującego zgłoszenie) 5. Rodzaj podjętych działań w celu wykonania pełnego zakresu prac (wypełniamy w przypadku wykonania niepełnego zakresu prac): 6. Meldunek o zakończeniu prac przyjęli: Poleceniodawca: Odpowiedzialny za eksploatację: (Imię i nazwisko, podpis) (Imię i nazwisko, podpis) * niepotrzebne skreślić Wydanie VII lipiec 2015 Strona 22/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-02 Arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy gazoniebezpiecznej Nr... (wypełnić przed rozpoczęciem pracy) Oświadczam, że zapoznałem się z poleceniem, zostałem poinformowany o występujących zagrożeniach i zasadach bezpiecznego prowadzenia i wykonania prac. Lp. Imię i nazwisko Nr świadectwa Podpis Kwalifikacji * Data pracownika 1 2 3 4 5 * - dotyczy pracowników Wykonawcy zewnętrznego Nadzorujący:. Imię i nazwisko podpis Wydanie VII lipiec 2015 Strona 23/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-03 Załącznik do polecenia nr z dnia Arkusz do odnotowania pomiarów stężenia metanu i tlenu w miejscu pracy Przed rozpoczęciem prac dokonać pomiaru i wpisać do tabeli wartości stężeń metanu i tlenu. W przypadku przekroczeń progów alarmowych należy wpisać do tabeli kolejne wartości. W przypadku pomiaru ciągłego w Uwagach wpisać pomiar ciągły. Data Godzina Miejsce pomiaru Stężenie metanu [%] Stężenie tlenu [%] Imię i Nazwisko wykonującego pomiar Podpis pomiar stężenia metanu wykonano urządzeniem typ:... nr:... pomiar stężenia tlenu wykonano urządzeniem typ:... nr:... Uwagi:............ Wydanie VII lipiec 2015 Strona 24/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-04 Wykaz prac gazoniebezpiecznych eksploatacyjnych Lp. Numer dokumentu Praca eksploatacyjna 1 I.02.G.01.02 Kontrola trasy i części nadziemnych gazociągu 2 I.02.S.01.01 Kontrola stacji gazowej 3 I.02.S.01.02 Przegląd urządzeń redukcyjno - zabezpieczających na ciągu redukcyjnym 4 I.02.S.01.02 Przegląd filtrów, filtroseparatorów, filtropodgrzewaczy, podgrzewaczy gazu 5 I.02.S.01.02 Przegląd przewodu awaryjnego 6 I.02.S.01.02 Przegląd urządzeń na ciągu paliwowym do kotłowni 7 I.02.S.01.02 Zmiana pracy ciągów redukcyjnych 8 I.02.S.01.04 Kontrola nawanialni 9 I.02.S.01.04 Regulacje nawanialni 10 I.02.S.01.04 Przegląd nawanialni 11 I.02.S.01.04 Pomiary stężenia THT w gazie 12 I.02.S.01.04 Napełnianie i opróżnianie zbiorników THT 13 I.02.S.01.05 Pobieranie próbek gazu 14 I.02.T.01.01 Obsługa agregatu sprężarkowego 15 I.02.T.01.02 Obsługa instalacji technologicznych tłoczni i osuszalni gazu 16 I.02.T.01.03 Obsługa instalacji pomocniczych tłoczni i osuszalni gazu 17 I.02.T.01.04 Obsługa instalacji wykrywania i gaszenia pożaru 18 I.02.T.01.05 Obsługa systemu sterowania i nadzoru 19 P.02.O.06 Kontrola wzrokowa urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym 20 P.02.O.06 Kontrola szczegółowa urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym 21 P.02.O.07 Przygotowanie urządzeń do czynności dozorowych 22 P.02.O.07 Rewizje zewnętrzne urządzeń ciśnieniowych 23 P.02.O.08 Opróżnianie odwadniaczy zamontowanych w sieci gazowej i transport kondensatu 24 P.02.O.17 Przegląd kotłowni i automatyki kotłowni 25 P.02.O.17 Konserwacja kotłowni i instalacji grzewczej 26 P.02.O.18 Konserwacja kolumn wentylacyjnych i upustowych 27 P.02.O.18 Konserwacja budynków, kontenerów, obudów i pomieszczeń 28 P.02.O.21 Sprawdzenie szczelności zamknięcia i działania armatury 29 P.02.O.21 Sprawdzenie działania napędów i systemów sterowania armatury 30 P.02.O.21 Konserwacja armatury 31 P.02.O.21 Konserwacja napędów i systemów sterowania armatury 32 P.02.O.21 Przegląd armatury 33 P.02.O.21 Przegląd napędów armatury 34 P.02.O.21 Przegląd systemów sterowania armatury 35 P.02.O.24 Przegląd i konserwacja aparatury kontrolno-pomiarowej 36 P.02.O.24 Sprawdzenie pełne układu pomiarowego 37 P.02.O.24 Wymiana urządzenia pomiarowego 38 P.02.O.24 Sprawdzenie poprawności działania sterowników programowalnych PLC 39 P.02.O.27 Obsługa systemu detekcji gazu wybuchowego 40 P.02.O.27 Przegląd systemu detekcji gazu wybuchowego 41 P.02.O.33 Usuwanie i ewidencjonowanie usterek stwierdzonych w sieci przesyłowej Wydanie VII lipiec 2015 Strona 25/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-05 Wykaz prac gazoniebezpiecznych nietypowych na wykonanie których wymaga się wydawania polecenia jednorazowego wg załącznika Nr Z.P.02.O.02-01 L.p. Nr procedury/ Prace opisane procedurami i instrukcjami SESP instrukcji 1 I.02.G.01.04 Czyszczenie gazociągu tłokami 2 I.02.S.01.03 Uruchomienie i stałe zatrzymanie stacji gazowej 3 I.02.T.01.07 Przegląd agregatu sprężarkowego 4 I.02.T.01.08 Przegląd instalacji technologicznych oraz pomiarowni gazu 5 I.02.T.01.09 Przegląd instalacji technologicznej osuszalni gazu 6 I.02.T.01.10 Przegląd systemu sterowania i nadzoru 7 I.02.T.01.13 Przegląd systemu wentylacji 8 I.02.T.01.14 Przegląd instalacji chłodzenia agregatów sprężarkowych 9 I.02.T.01.15 Przegląd instalacji sprężonego powietrza 10 I.02.T.01.16 Przegląd instalacji olejowej 11 I.02.T.01.21 Przegląd systemu azotowania 12 P.02.O.07 Rewizje wewnętrzne urządzeń ciśnieniowych 13 P.02.O.07 Próby ciśnieniowe urządzeń dozorowych 14 P.02.O.12 Rozruch obiektu sieci przesyłowej 15 P.02.O.16 Wyłączenie obiektu sieci przesyłowej z eksploatacji 16 P.02.O.33 Usuwanie i ewidencjonowanie usterek stwierdzonych w sieci przesyłowej Prace nie opisane procedurami i instrukcjami SESP 17 Prace modernizacyjne i remontowe wykonywane na czynnych urządzeniach i układach technologicznych stacji gazowych, węzłów i tłoczni gazu, a w szczególności: Odgazowanie, odpowietrzanie, nagazowanie, sprawdzanie szczelności. Montaż i podłączenie do czynnej sieci przesyłowej rezerwowych układów zasilania oraz układów obejściowych, w tym wykonywanych metodą hermetyczną. Odłączenie i demontaż rezerwowych układów zasilania oraz układów obejściowych. Montaż i demontaż urządzeń i układów technologicznych na czynnych obiektach sieci przesyłowej z wykonaniem podłączenia do czynnej sieci gazowej, jak również bez wykonania podłączenia (w tym prace przygotowawcze). Montaż, demontaż, prace naprawcze i modernizacyjne urządzeń i układów technologicznych nawanialni gazu. Montaż, demontaż rur upustowych i wydmuchowych. Wymiana i naprawa izolacji rurociągów. Montaż, demontaż kotłów grzewczych wraz z odłączeniem/podłączeniem do czynnej sieci gazowej. Prace spawalnicze i uszczelniające. Pomiary bezpośrednie parametrów rur gazociągów. 18 Przebudowy, włączenia, odłączenia, przełączenia, czynnej części liniowej gazociągów przesyłowych wraz z wykonaniem tymczasowych obejść, a w szczególności: Wstrzymanie/przywrócenie przepływu gazu na zespołach technologicznych. Wstrzymanie/przywrócenie przepływu gazu wykonywane metodą hermetyczną (TDW). Montaż i demontaż króćców TDW, urządzeń zamykających i obejść. Prace spawalnicze i montażowe na czynnych gazociągach i zespołach Wydanie VII lipiec 2015 Strona 26/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne technologicznych. 19 Odgazowanie, odpowietrzanie, nagazowanie części liniowej gazociągów przesyłowych i zespołów technologicznych. Montaż rur wydmuchowych i upustowych. 20 Prace remontowe i modernizacyjne prowadzone na czynnej części liniowej gazociągów przesyłowych i zespołach technologicznych, a w szczególności: Montaż i demontaż armatury i orurowania. Prace spawalnicze i montażowe wykonywane na czynnych gazociągach i zespołach technologicznych. 21 Diagnostyka gazociągu tłokami Wydanie VII lipiec 2015 Strona 27/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-06 Wykaz prace gazoniebezpiecznych awaryjnych Prace gazoniebezpieczne awaryjne to wszystkie prace wymagające natychmiastowej interwencji służb eksploatacyjnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi oraz bezpieczeństwa mienia i środowiska w tym w szczególności usuwanie: zabezpieczanie obiektów zagrożonych w wyniku: klęsk żywiołowych, aktów wandalizmu, usunięcie zagrożeń powstałych w wyniku: klęsk żywiołowych, aktów wandalizmu, prowadzenia prac przez osoby trzecie, usuwanie nieszczelności na obiektach sieci przesyłowej, Wydanie VII lipiec 2015 Strona 28/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-07 Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację upoważnionych do wydawania lub zatwierdzania poleceń wykonania PRAC GAZONIEBEZPIECZNYCH EKSPLOATACYJNYCH/NIETYPOWYCH* *- niepotrzebne skreślić Legenda: Czynności eksploatacyjne zgodnie z aktualnym rozporządzeniem w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci: O obsługowe, K konserwacyjne, R remontowe, M montażowe, K-P kontrolno- pomiarowe (nazwa firmy/komórki organizacyjnej) Lp. Imię i Nazwisko Poleceniodawca Świadectwo kwalifikacyjne grupy 3 nr Odpowiedzialny za eksploatację Świadectwo kwalifikacyjne grupy 3 nr Zakres świadectwa grupy 3 stanowisko pracy D punkty czynności (1 10) ** (O, K, R, M, K-P)** data ważności ** - właściwe wpisać Zatwierdził: Dyrektor Oddziału Wydanie VII lipiec 2015 Strona 29/ Stron 41

Nazwa obiektu Praca nietypowa Praca eksploatacyjna Uzgodniony termin rozpoczęcia prac Uzgodniony termin zakończenia prac Termin rozpoczęcia prac Termin zakończenia prac Procedura nr P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-08 Rejestr poleceń prac gazoniebezpiecznych Lp. Nr w rejestrze ODG Nr polecenia Poleceniodawca 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 30/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne * niepotrzebne skreślić Część I informacje podstawowe 1. Środki łączności Instrukcja zabezpieczeń do Procedury SESP/Instrukcji SESP/Polecenia * nr... Załącznik Nr Z.P.02.O.02-09 Środki łączności Ilość 2. Wykaz sprzętu technicznego (maszyny i urządzenia budowlane, narzędzia, elektronarzędzia i inne urządzenia techniczne) Maszyny, urządzenia techniczne, narzędzia i elektronarzędzia Ilość 3. Wykaz sprzętu zabezpieczającego BHP oraz sprzęt do pomiaru środowiska pracy (środki ochrony indywidualnej, środki ochrony zbiorowej, przyrządy pomiarowe: metanomierze, tlenomierze, apteczki pierwszej pomocy itp.) Przyrządy do pomiaru stężenia metanu Ilość Miejsce wykonywania pomiarów Częstotliwość pomiarów stężenia metanu Przyrządy do pomiaru stężenia tlenu Ilość Miejsce wykonywania pomiarów Częstotliwość pomiarów stężenia tlenu Wydanie VII lipiec 2015 Strona 31/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej Ilość 4. Wykaz sprzętu ppoż. (gaśnice, koce gaśnicze) Podręczny sprzęt gaśniczy Ilość O rozmieszczeniu sprzętu ppoż. decyduje Nadzorujący prace. Sprzęt ppoż. musi być umieszczony w miejscu prowadzenia prac 5. Sposób oznakowania i zabezpieczenia miejsca wykonania prac gazoniebezpiecznych (tablice ostrzegawcze, tablice informacyjne taśmy ostrzegawcze, zapory, oświetlenie) 6. Dodatkowe wymagania Opracował Nadzorujący prace:.. (data, imię, nazwisko i podpis) Zaopiniował: Służba BHP wykonawcy zewnętrznego.. (data, imię, nazwisko i podpis) Dział BHP GAZ SYSTEM S.A.. (data, imię, nazwisko i podpis) Dział Ochrony Przeciwpożarowej GAZ SYSTEM S.A.. (data, imię, nazwisko i podpis) Wydanie VII lipiec 2015 Strona 32/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Część II- informacje uzupełniające instrukcji zabezpieczeń Uzupełnienie instrukcji zabezpieczeń bezpośrednio przed wykonywaną pracą Lp. Osoba wyznaczona do wykonywania pomiarów stężenia metanu Osoba wyznaczona do wykonywania pomiarów stężenia tlenu Typ i numer przyrządu do pomiarów stężenia metanu Typ i numer przyrządu do pomiarów stężenia tlenu Dodatkowe uwagi: Nadzorujący prace:.. (data imię nazwisko i podpis) Wydanie VII lipiec 2015 Strona 33/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-10 Załącznik do polecenia nr z dnia Arkusz meldunków o przerwach w realizacji pracy gazoniebezpiecznej Lp. Imię i nazwisko, funkcja osoby podejmującej decyzję o przerwie w pracy Data/godz. rozpoczęcia przerwy w pracy Data/godz. wznowienia pracy Imię i nazwisko Dyspozytora przyjmującego zgłoszenie Podpis osoby uprawnionej 1 2 3 4 5 6 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 34/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-11 Załącznik do polecenia nr z dnia Arkuszu zmian w Poleceniu wykonania pracy gazoniebezpiecznej Lp. Zakres zmiany (np. osoba funkcyjna, termin zakończenia, rodzaj zabezpieczeń) Data i godz. wprowadzenia zmiany Zmianę wprowadził (imię i nazwisko) Podpis osoby wprowadzającej zmianę 1 2 3 4 5 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 35/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-12 Postępowanie w przypadku zgłaszania do PAŻP informacji o upuście gazu do atmosfery Formularz zamówienia NOTAM wg poniższego wzoru ma być wypełniony przez służby eksploatacyjne Odpowiedzialnego za eksploatację i przekazany do ODG. ODG po otrzymaniu wypełnionego formularza dokonuje zgłoszenia zmówienia NOTAM do PAŻP pod numer faksu: 22 574 7178, 22 574 7179, lub telefonicznie pod numerem 22-574 7174 oraz e-mailem: nof@pansa.pl. Zgłoszenie Notam powinno nastąpić z 4 dniowym wyprzedzeniem przed planowanym rozpoczęciem prac Informacje o miejscu zdarzenia, którego dotyczy zgłoszenie NOTAM - pole A) we wzorze formularza zamówienia NOTAM ma wartość stałą i będzie miało zawsze wpis- EPWW oznaczający teren Polski. Najbliższą miejscowość oraz współrzędne miejsca zdarzenia - pole E) należy ustalić na podstawie danych kartograficznych lub z odczytu z wykorzystaniem odbiornika GPS. Współrzędne maja być zapisane w następującym formacie xx o yy zz N aa o bb cc E Pola B) i C) we wzorze formularza zamówienia NOTAM, dotyczące czasu trwania prac pole B) - czas rozpoczęcia oraz w polu C) - przewidywany czas zakończenia, dane zapisane w następującym formacie: data RRRR-MM-DD, czas GG:MM:SS Pole F) dotyczące dolnej wysokości występowania strefy zagrożenia dla lotnictwa ma wartość stałą i będzie miało zawsze wpis GND oznaczający poziom gruntu, Pole G) dotyczące górnej granicy występowania strefy zagrożenia w metrach oraz zasięgu poziomego strefy promień oddziaływania w metrach. Wyznaczenia górnej granicy wysokości i zasięgu występowania strefy zagrożenia dla lotnictwa należy dokonać w oparciu o niżej przedstawiony algorytm. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 36/ Stron 41

Wzór formularza zamówienia NOTAM Procedura nr P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Wydanie VII lipiec 2015 Strona 37/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Algorytm wyznaczania górnej granicy wysokości i zasięgu występowania strefy zagrożenia dla lotnictwa podawane w Polu G) w formularzu zamówienia NOTAM. Parametry wymagane do wyznaczenia wymiarów występowania strefy zagrożenia wybuchem: Lp. Parametr Oznaczenie Jednostka 1 Pole przekroju Wylotowego A [m 2 ] 2 Maksymalne ciśnienie w odgazowywanej instalacji Pmax [bar] 3 Temperatura gazu odgazowywanej części instalacji T [K] 4 Współczynnik wypływu gazu Cd bezwymiarowy 5 Masa molowa gazu ziemnego M [kg/kmol] 6 Wysokość przekroju wylotowego gazu od powierzchni terenu H [m] 1. Wyznaczenie masowego natężenia wypływu gazu W przypadku gdy Pmax 850 mbar: Q m = 675 C d A M 0.5 T 0.5 (Pmax + 1,013) 1,05 W przypadku gdy Pmax 850 mbar: Q m = 1500 C d A M 0.5 T 0.5 Pmax 0,5 W obliczeniach należy przyjąć następujące wartości: Współczynnik wypływu gazu Cd= 0,9 Masa molową gazu ziemnego M=16,3257 kg/kmol Temperaturę gazu w odgazowywanej części instalacji T= 278 K Pole przekroju wylotowego A [m2] wyznaczyć dla średnicy upustu lub średnicy nominalnej gazociągu DN w którym nastąpiło uszkodzenie i wypływ gazu. Uwaga: W przypadku gdy dla parametrów odgazowywanej instalacji masowe natężenie przepływu Qm osiągnie wartość przekraczającą wartości zawarte w tabelach NR 1 i Nr 2 należy przyjąć, że rozmiary strefy - zasięg poziomy i pionowy przekraczają wartości maksymalne odpowiadające danej średnicy wydmuchu. W formularzu zgłoszenia NOTAM należy podać informację że górna granica i promień strefy położone są powyżej maksymalnej wysokości i promienia odczytanych z tabel dla danej średnicy wydmuchu. 2.Odczyt zasięgu poziomego strefy występowania zagrożenia (promień okręgu, którego środkiem jest źródło emisji) Wydanie VII lipiec 2015 Strona 38/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Na podstawie wyznaczonego w punkcie 1 niniejszego algorytmu, masowego natężenia wypływu gazu oraz dla danej średnicy upustu DN, z tabeli Nr 1 należy odczytać zasięg poziomy strefy Xr wyrażony w metrach. Jest to promień okręgu strefy. Uwaga: W przypadku gdy w tabelach Nr 1 i Nr 2 nie ma podanej dokładnie średnicy upustu DN, należy przyjąć z tabeli najbliższą większą od rzeczywistej średnicę DN. 3. Odczyt zasięgu pionowego strefy występowania zagrożenia (wysokości) Xh Na podstawie wyznaczonego punkcie 1 niniejszego algorytmu, masowego natężenia wypływu gazu oraz dla danej średnicy upustu DN, z tabeli Nr 2 należy odczytać zasięg pionowy strefy Xh i powiększyć go o ewentualną wysokość kolumny wydmuchowej lub wysokość wzniesienia H nad poziom gruntu instalacji z której następuje wypływ gazu do atmosfery. Uwaga: Zgłoszenia należy dokonywać w zależności od wartości pionowego zasięgu strefy występowania zagrożenia i lokalizacji lotniska lub lądowiska (na podstawie współrzędnych lokalizacyjnych udostępnionych przez PAŻP) w stosunku do położonego upustu: - każdy upust gazu o wartości pionowego zasięgu strefy występowania zagrożenia powyżej 5 metrów, w promieniu 1 km w odniesieniu do współrzędnych lokalizacji lotniska lub lądowiska, - każdy upust gazu o wartości pionowego zasięgu strefy występowania zagrożenia powyżej 50 metrów, w promieniu od 1 do 2 km w odniesieniu do współrzędnych lokalizacji lotniska lub lądowiska, - każdy upust gazu o wartości pionowego zasięgu strefy występowania zagrożenia powyżej 100 metrów, w promieniu od 2 do 3 km w odniesieniu do współrzędnych lokalizacji lotniska lub lądowiska, - każdy upust gazu o wartości pionowego zasięgu strefy występowania zagrożenia powyżej 150 metrów, bez względu na położenie lotniska lub lądowisk. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 39/ Stron 41

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Średnica nominalna upustu DN (mm) Natężenie 15 25 40 50 80 100 150 200 250 300 450 600 900 przepływu (kg/s) Zasięg poziomy strefy zagrożenia promień strefy Xr (m) 0.0002 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 > 0.0002 0.002 1 1 1 1 1 1.5 2 2 2 2 2 2 2 > 0.002 0.005 1 1.5 2 2 2 2 2.5 2.5 2.5 3 3 3 3 > 0.005 0.01 2 2 2.5 3 3.5 3.5 4 4 4 4 4 4 4 > 0.01 0.02 2 2 3 3.5 5 5 6 6 6 6 6 6 6 > 0.02 0.05 2 3 5 6 6.5 7 8.5 9 9.5 9.5 9.5 9.5 9.5 > 0.05 0.1 2 3 5 7 10 10 11 11 12 12 13 13 13 >0.1 0.2 2 3 5 7 12 15 15 16 16 16 16 17 17 > 0.2 0.5 3 3 5 7 12 15 22 22 22 22 22 22 23 > 0.5 1 4 4 5 7 12 15 22 30 40 40 40 40 40 > 1 2 5 5 6 7 12 15 22 30 40 45 45 60 60 > 2 5 8 8 9 9 12 15 22 30 40 45 70 70 80 > 5 10 12 12 12 12 15 22 30 40 45 70 90 100 > 10 15 14 14 14 15 15 22 30 40 45 70 90 120 > 15 20 16 16 17 17 22 30 40 45 70 90 120 > 20 30 20 20 20 21 22 30 40 45 70 90 120 > 30 50 30 30 30 30 30 30 40 45 7 90 120 > 50 75 35 35 35 35 40 45 70 90 120 > 75 100 40 40 40 40 40 45 70 90 120 > 100 150 50 50 50 50 50 50 70 90 120 > 150 200 60 60 60 60 60 70 90 120 > 200 300 70 70 70 70 80 90 120 > 300 500 90 90 90 90 100 100 120 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 40/ Stron 41 Tabela nr 1

P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne Natężenie przepływu (kg/s) Średnica nominalna upustu DN (mm) 15 25 40 50 80 100 150 200 250 300 450 600 900 Zasięg pionowy strefy zagrożenia X b (m) 0.0002 2 2 2 2 2.5 2.5 2.5 3 3 3 4 4.5 6 > 0.0002 0.002 5 5 5 5 5 5 5.5 5.5 6 6 7 7.5 9 > 0.002 0.005 5 7 7 7 7 7 7.5 7.5 7.5 8 8.5 10 11 > 0.005 0.01 5 7 9 9 9 9 9 10 10 10 11 11 13 > 0.01 0.02 6 7 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 > 0.02 0.05 6 9 15 15 20 20 20 20 20 20 20 20 20 > 0.05 0.1 7 9 15 20 20 25 25 25 25 25 25 25 30 >0.1 0.2 9 9 15 20 25 30 30 35 35 40 40 40 40 > 0.2 0.5 15 15 20 20 30 35 40 45 45 45 45 45 45 > 0.5 1 20 20 20 20 30 35 40 50 60 60 60 60 60 > 1 2 25 25 30 30 35 40 50 60 70 70 80 80 80 > 2 5 40 40 40 40 45 45 60 70 80 90 100 110 120 > 5 10 60 60 60 60 60 70 80 90 100 120 140 150 > 10 15 70 70 70 70 70 80 80 90 110 140 150 170 > 15 20 80 80 80 80 80 80 90 110 140 160 180 > 20 30 100 100 100 100 100 100 100 120 150 180 210 > 30 50 120 120 120 120 130 130 130 140 170 200 240 > 50 75 150 150 150 150 160 160 180 210 260 > 75 100 170 170 170 170 170 180 200 220 280 > 100 150 210 210 210 210 210 210 230 240 290 > 150 200 240 240 240 240 240 250 270 320 > 200 300 300 300 300 300 300 310 340 > 300 500 380 380 380 380 380 390 410 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 41/ Stron 41

OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ PROCEDURA P.02.O.03 Prace niebezpieczne Wydanie VII Obowiązuje od 17.07.2015 roku Niniejsza procedura jest własnością GAZ SYSTEM S.A. Kopiowanie całości lub fragmentu niniejszego dokumentu bez zgody Dyrektora Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. jest zabronione

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Rozdzielnik procedury Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej GAZ SYSTEM S.A. egzemplarz archiwalny Dyrektor Oddziału w Gdańsku Dyrektor Oddziału w Poznaniu Dyrektor Oddziału w Rembelszczyźnie Dyrektor Oddziału w Świerklanach Dyrektor Oddziału w Tarnowie Dyrektor Oddziału we Wrocławiu Wydanie VII lipiec 2015 Strona 2/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Spis treści Lp. Tytuł rozdziału strona 1 Cel procedury 5 2 Przedmiot i zakres procedury 5 3 Definicje 5 4 Odpowiedzialność i uprawnienia 7 5 Przygotowanie i wykonywanie prac niebezpiecznych 7 5.1 Warunki ogólne 7 5.2 Czynności przygotowawcze 8 5.3 Rozpoczęcie prac 10 5.4 Prowadzenie prac niebezpiecznych 10 5.5 Wymagania BHP, ppoż., i ochrony środowiska w zakresie prowadzenia prac niebezpiecznych 12 5.6 Zakończenie prac niebezpiecznych 13 5.7 Ewidencjonowanie wydanych poleceń i wykonanych prac niebezpiecznych. 6 Informacje dodatkowe 13 7 Dokumenty związane i powołane 13 8 Załączniki 13 13 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 3/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Tabela zmian Niniejsze wydanie procedury P.02.O.03 powstało w związku z koniecznością ujednolicenia jej zapisów z zapisami w procedurze P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne i zastępuje wydanie VI z dnia 01.01.2015 roku Zmiana dotyczy Lp. strona / punkt Przed zmianą Treść Po zmianie Data wprowadzenia zmiany 1 2 3 4 5 6 Uwagi Wydanie VII lipiec 2015 Strona 4/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 1. Cel procedury Celem procedury jest wprowadzenie we wszystkich Oddziałach Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ - SYSTEM S.A. jednolitych metod postępowania przy organizacji i wykonywaniu prac niebezpiecznych, tak, aby procesy te były prowadzone w sposób bezpieczny, technicznie poprawny, uporządkowany i zgodny z obowiązującymi przepisami. 2. Przedmiot i zakres procedury Przedmiotem procedury są zasady organizacji i wykonywania prac niebezpiecznych na urządzeniach, instalacjach i sieciach gazowych należących do systemu przesyłowego gazu ziemnego eksploatowanego przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ - SYSTEM S.A. Zakresem procedury objęte są wszystkie prace eksploatacyjne uznane za prace niebezpieczne. 3. Definicje W niniejszej procedurze stosuje się określenia i zwroty zawarte w procedurze P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej oraz: Dopuszczający Dyspozytor Instrukcja wykonania prac Instrukcja zabezpieczeń Kierownik zakładu Koordynator Obiekt technologiczny ODG Odpowiedzialny za eksploatację Operator sieci gazowej Nadzorujący Osoba wyznaczona przez Odpowiedzialnego za eksploatację, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. Pracownik Oddziałowej Dyspozycji Gazu Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. pełniący dyżur dyspozytorski. Dokument opisujący czynności oraz technologię wykonania pracy niebezpiecznej. Dokument opisujący czynności oraz środki techniczne niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa wykonania pracy niebezpiecznej. Dyrektor Oddziału Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. lub Wykonawcy zewnętrznego. Osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru wyznaczona przez Odpowiedzialnego za eksploatację w przypadku: a) równoczesnego wykonywania prac w tym samym miejscu przez różne zespoły, b) równoczesnego wykonywania wzajemnie powiązanych prac niebezpiecznych. Budynek lub budowla wraz z pomieszczeniami technologicznymi związane z funkcjonowaniem sieci gazowych usytuowane na wydzielonym terenie. Oddziałowa Dyspozycja Gazu Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Pracownik Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. odpowiedzialny z racji zajmowanego stanowiska za eksploatację obiektów sieci przesyłowej, na których będą prowadzone prace niebezpieczne, posiadający ważne Świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Osoba wyznaczona przez Poleceniodawcę do kierowania pracami Wydanie VII lipiec 2015 Strona 5/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Pomieszczenie technologiczne Poleceniodawca Prace niebezpieczne Prace niebezpieczne awaryjne Prace niebezpieczne eksploatacyjne Prace niebezpieczne nietypowe Przerwa w realizacji pracy niebezpiecznej Służby eksploatacyjne Świadectwo kwalifikacyjne Urządzenie technologiczne Wykonawca zewnętrzny Zespół pracowników niebezpiecznymi, posiadająca ważne świadectwo na stanowisku dozoru. kwalifikacje Pomieszczenie z urządzeniami i instalacjami technologicznymi, w którym przebiegają procesy związane z przesyłaniem i dystrybucją gazu ziemnego. Kierownik zakładu lub osoba przez niego upoważniona do wydawania poleceń na wykonanie prac niebezpiecznych, posiadająca świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. Prace szczególnie niebezpieczne w rozumieniu ogólnych przepisów BHP oraz przepisów prawa budowlanego, przy wykonywaniu, których istnieje duże zagrożenie wypadkiem. Prace związane z ratowaniem życia i zdrowia ludzi, mienia oraz związane z usuwaniem awarii sieci gazowej. Prace określone w instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci operatora sieci gazowej, wykonywane przez wyznaczonych pracowników. Pozostałe prace niebezpieczne nie będące pracami eksploatacyjnymi lub awaryjnymi. Przerwa w wykonywaniu pracy nie związana z technologią wykonania pracy, nie ujęta w harmonogramie prac oraz nie wynikająca z dobowego wymiaru czasu pracy. Służby jednostek organizacyjnych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ - SYSTEM S.A. i wykonawców zewnętrznych w skład których wchodzą osoby posiadające wymagane świadectwa kwalifikacyjne w zakresie eksploatacji i dozoru urządzeń, instalacji i sieci gazowych. Dokument uprawniający do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetycznych na stanowisku: - Eksploatacji (E) - Dozoru (D) Urządzenie, w którym następuje podwyższanie lub redukcja ciśnienia, regulacja ciśnienia, regulacja, pomiar lub uzdatnianie gazu ziemnego. Organizacja lub firma zewnętrzna, dysponująca pracownikami z wymaganymi niniejszą procedurą kwalifikacjami oraz odpowiednimi środkami technicznymi do wykonania zakresu prac określonych w umowach/zleceniach z nimi podpisanych. Minimum dwie osoby wykonujące prace niebezpieczne, z których przynajmniej jedna posiada ważne Świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 6/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 4. Odpowiedzialność i uprawnienia Odpowiedzialność za nadzór nad przestrzeganiem postanowień niniejszej procedury ponosi Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Dyrektorzy, Kadra Kierownicza oraz pracownicy Oddziałów GAZ - SYSTEM S.A, a także wykonawcy zewnętrzni realizujący prace na rzecz GAZ - SYSTEM S.A. odpowiedzialni są za postępowanie zgodne z postanowieniami niniejszej procedury. 5. Przygotowanie i wykonanie prac niebezpiecznych 5.1 Warunki ogólne. 5.1.1 Prace niebezpieczne dzielimy na: 5.1.1.1 Prace niebezpieczne niewymagające pisemnego polecenia: prace awaryjne, 5.1.1.2 Prace niebezpieczne wymagające pisemnego polecenia: prace nietypowe, prace eksploatacyjne. 5.1.2 Prace, o których mowa w punkcie 5.1.1.2. można prowadzić tylko na podstawie polecenia pisemnego. Wzór polecenia pisemnego pracy niebezpieczne stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-01 do niniejszej procedury. 5.1.3 Numerowanie poleceń wykonania prac niebezpiecznych Numer polecenia powinien mieć formę: X/N/R gdzie : X symbol komórki organizacyjnej (zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Spółki) prowadzącej eksploatację danego obiektu sieci przesyłowej N numer kolejny polecenia wydanego w danej komórce organizacyjnej w roku kalendarzowym R rok kalendarzowy np.: GDJ/3/2014 5.1.4 Załącznikami do pisemnego polecenia na prace niebezpieczne eksploatacyjne są: instrukcja zabezpieczeń (wzór instrukcji stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-08 do niniejszej procedury), arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy niebezpieczne (wzór arkusza stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-02 do niniejszej procedury), 5.1.5 Załącznikami do pisemnego polecenia na prace niebezpieczne nietypowe są: instrukcja wykonania prac wynikających z polecenia, schemat technologiczny lub szkic sytuacyjny miejsca pracy, harmonogram wykonywania planowanej pracy; harmonogram dla kilku firm uczestniczących w jednym zadaniu powinien być jeden podpisany/uzgodniony przez wszystkie firmy, instrukcja zabezpieczeń, której wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-08 do niniejszej procedury, arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy niebezpieczne (wzór arkusza stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-02 do niniejszej procedury), arkusz meldunku o przerwach w realizacji pracy, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-09 do niniejszej procedury. 5.1.6 Prace niebezpieczne powinny być nadzorowane przez pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje w zakresie dozoru oraz wykonywane przez pracowników Wydanie VII lipiec 2015 Strona 7/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne posiadających odpowiednie kwalifikacje w zakresie eksploatacji urządzeń energetycznych, uzyskane na podstawie przepisów prawa energetycznego. 5.1.7 Osoby uczestniczące w procesie organizacji i wykonania prac niebezpiecznych na polecenie pisemne: - Poleceniodawca, - Odpowiedzialny za eksploatację, - Nadzorujący prace, - Koordynator, - Dopuszczający, Jeżeli w trakcie realizacji polecenia zachodzi potrzeba wprowadzenia zmiany w poleceniu w zakresie osoby funkcyjnej, terminu realizacji pracy, rodzaju zabezpieczeń, zmiana taka powinna być, zgłoszona Poleceniodawcy i ODG, uzgodniona z Odpowiedzialnym za eksploatację oraz odnotowana w Arkuszu zmian Polecenia, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-10 do niniejszej procedury. Arkusz zmian Polecenia prowadzi Nadzorujący. UWAGA 1: Zabronione jest łączenie funkcji Poleceniodawcy z funkcją Nadzorującego prace oraz funkcji Dopuszczającego z funkcją Nadzorującego prace. UWAGA 2: Dopuszcza się możliwość wyznaczenia więcej niż jednego Nadzorującego/ Dopuszczającego. Informację o osobach funkcyjnych w poszczególnych dniach realizacji prac niebezpiecznych należy zamieścić w protokole z wykonania danej czynności eksploatacyjnej lub w Dzienniku ruchu obiektu. 5.1.8 Prace niebezpieczne należy wykonywać w zespole co najmniej dwuosobowym, w celu zapewnienia asekuracji. 5.1.9 W przypadku wykonywania prac niebezpiecznych przez więcej niż jeden zespół lub w miejscu gdzie wykonywane są prace przez pracowników zatrudnionych przez różnych pracodawców Odpowiedzialny za eksploatację wyznacza Koordynatora. 5.1.10 W przypadku wykonywania prac niebezpiecznych mających wpływ na ruch i eksploatacje systemu przesyłowego, Odpowiedzialny za eksploatację może wyznaczyć Dopuszczającego. 5.1.11 Wykazy prac niebezpiecznych eksploatacyjnych, nietypowych i awaryjnych stanowią odpowiednio załączniki nr Z.P.02.O.03-03, Z.P.02.O.03-04 i Z.P.02.O.03-05 do niniejszej procedury. 5.1.12 Prace niebezpieczne należy prowadzić w sposób technicznie poprawny, zapewniający bezpieczeństwo życia i zdrowia ludzi oraz bezpieczny dla mienia i środowiska. 5.1.13. Zasady realizacji prac niebezpiecznych: a) na polecenie wykonania pracy 1) w przypadku wystąpienia w trakcie planowanych prac zarówno prac gazoniebezpiecznych jak i niebezpiecznych wystawia się jedno polecenie na prace gazoniebezpieczne, w którego instrukcji prowadzenia prac należy określić zasady wykonania prac niebezpiecznych; 2) w przypadku pracy niebezpiecznej w strefie zagrożenia wybuchem przy instalacjach i urządzeniach elektrycznych w wykonaniu Ex, wystawiane jest polecenie z uwzględnieniem wymagań procedury P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne oraz procedury P.02.O.06 Eksploatacja urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym i instalacji elektrycznych znajdujących się w strefie zagrożenia wybuchem ; Wydanie VII lipiec 2015 Strona 8/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne b) pod stałym nadzorem osoby wyznaczonej do pełnienia nadzoru; przy wyposażeniu pracowników odpowiednio do zakresu prac w niezbędne: - środki ochrony indywidualnej, - środki ochrony ppoż., - środki łączności, - środki transportu. 5.2 Czynności przygotowawcze. 5.2.1 Wydanie polecenia wykonania pracy niebezpiecznej. Zakres czynności osób funkcyjnych 5.2.1.1 Poleceniodawca. a) wydaje polecenie wykonania pracy niebezpiecznej b) wyznacza Nadzorującego wykonanie pracy oraz określa zakres prac. 5.2.1.2 Odpowiedzialny za eksploatację: a) zatwierdza polecenie i zmiany do wykonania pracy niebezpiecznej, b) jeżeli zachodzi konieczność wyznacza Koordynatora c) jeżeli zachodzi konieczność wyznacza Dopuszczającego. 5.2.1.3 Nadzorujący prace: a) rozeznaje zakres pracy wg dokumentacji projektowej, technologiczno - ruchowej, podkładów geodezyjnych, b) identyfikuje w terenie (w przypadku prac sieciowych) lub na terenie obiektu technologicznego istotne elementy związane z organizacją pracy i potrzebnymi środkami technicznymi, c) dokonuje ustaleń na temat przygotowania sieci lub instalacji do robót, d) przygotowuje i sporządza pisemne polecenie wykonania pracy niebezpiecznej, e) posiada lub opracowuje instrukcje wykonania prac, instrukcje zabezpieczeń, schemat technologiczny lub szkic sytuacyjny. 5.2.1.4 Dopuszczający (jeżeli wyznaczono): a) przygotowanie miejsca dla bezpiecznego prowadzenia pracy, b) przedstawienie zasad, które muszą być spełnione w celu zapewnienia bezpiecznego wykonania prac, c) dopuszczenie do wykonania pracy po stwierdzeniu gotowości zespołu i miejsca prowadzenia prac, każdorazowo przy rozpoczynaniu prac niebezpiecznych oraz przy zmianie warunków pracy, d) sprawdzenie wykonania pracy, e) nadzór nad zlikwidowaniem miejsca pracy po jej zakończeniu. 5.2.1.5 Koordynator (jeżeli wyznaczono): a) ustala harmonogram prac uwzględniający zadania wszystkich zespołów pracowników, b) ustala zasady współpracy, w szczególności sposoby informowania, komunikowania się poszczególnych zespołów wykonujących prace oraz sposoby postepowania w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników, c) sprawowanie nadzoru w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy nad wszystkimi pracownikami, którzy wykonują pracę w tym samym miejscu. 5.2.2 Polecenie wykonania pracy niebezpiecznej wymagającej pisemnego polecenia wraz z załącznikami należy przedłożyć w Dziale Ochrony Przeciwpożarowej i w Dziale BHP w celu zaopiniowania Instrukcji zabezpieczeń. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 9/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 5.2.3 W uzasadnionych przypadkach za zgodą Odpowiedzialnego za eksploatację dopuszcza się opiniowanie i uzgadnianie poleceń na prace gazo za pomocą faksu lub poczty elektronicznej. Uzgodnienia takie należy dołączyć do oryginału polecenia. 5.2.4 Dla pracowników Spółki Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację upoważnionych do uzgadniania i zatwierdzania poleceń pisemnych na prace niebezpieczne prowadzi oraz aktualizuje Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Kopia wykazu, po każdej zmianie, przekazywana jest do ODG. Wzór wykazu stanowi załącznik nr Z.P.02.G.03-06 do niniejszej procedury. Wykaz zatwierdzony w danym Oddziale GAZ-SYSTEM S.A. obowiązuje w całej Spółce 5.2.5 Wykaz osób upoważnionych do opiniowania instrukcji zabezpieczeń w zakresie bhp i ochrony przeciwpożarowej prowadzi Sekretariat Pionu BHP i PPOŻ. Po zatwierdzeniu przez Dyrektora Pionu BHP i PPOŻ. Wykaz przekazywany jest do Koordynatorów ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej w Oddziałach. 5.3 Rozpoczęcie prac. 5.3.1 Zakres czynności osób funkcyjnych 5.3.1.1 Nadzorujący prace a) powiadamia Poleceniodawcę o rozpoczęciu pracy niebezpiecznej b) powiadamia Dopuszczającego (jeżeli wyznaczono) o rozpoczęciu pracy niebezpiecznej c) powiadamia Koordynatora (jeżeli wyznaczono) o rozpoczęciu pracy niebezpiecznej 5.3.1.2 Koordynator (jeżeli wyznaczono) o rozpoczęciu prac powiadamia Odpowiedzialnego za eksploatację. 5.4 Prowadzenie prac niebezpiecznych. 5.4.1 Zakres czynności osób funkcyjnych 5.4.1.1 Poleceniodawca a) ma prawo kontrolować przebieg pracy niebezpiecznej, b) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy niebezpiecznej. 5.4.1.2 Odpowiedzialny za eksploatację a) ma prawo kontrolować przebieg pracy niebezpiecznej, b) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy niebezpiecznej. 5.4.1.3 Nadzorujący prace a) organizuje i kieruje pracami niebezpiecznymi zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami sztuki inżynierskiej w sposób zapewniający bezpieczeństwo dla otoczenia i osób wykonujących pracę, b) stosuje się do ustaleń zawartych w poleceniu, c) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy niebezpiecznej. 5.4.1.4 Koordynator (jeżeli wyznaczono) a) ma prawo do wydawania poleceń pracownikom wykonującym prace w miejscu wykonywania pracy niebezpiecznej. b) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy niebezpiecznej, c) wyraża zgodę na rozpoczęcie pracy po wystąpieniu przerwy w pracy. 5.4.1.5 Dopuszczający (jeżeli wyznaczono) a) ma prawo wstrzymać wykonywanie pracy niebezpiecznej, b) wyraża zgodę na rozpoczęcie pracy po stwierdzeniu gotowości zespołu i miejsca prowadzenia prac, również każdorazowo przy zmianie warunków pracy. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 10/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 5.4.2 Realizacja prac niebezpiecznych eksploatacyjnych. 5.4.2.1 Realizacja prac niebezpiecznych eksploatacyjnych odbywa się zgodnie z opisem zawartym w instrukcjach na realizację prac niebezpiecznych eksploatacyjnych, których wykaz znajduje się w załączniku nr Z.P.02.O.03-03 do niniejszej procedury. 5.4.2.2 Prace niebezpieczne eksploatacyjne powinny być dokumentowane w sposób umożliwiający określenie daty, miejsca oraz osób wykonujących te prace (protokoły z czynności eksploatacyjnych). 5.4.2.3 W przypadku prac niebezpiecznych eksploatacyjnych, które cechuje powtarzalność, na które są opracowane instrukcje Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej (SESP) lub instrukcje ruchu i eksploatacji, dopuszcza się ich wykonywanie na podstawie jednego polecenia, wystawionego na okres nie dłuższy niż 1 rok. 5.4.2.4 Prace eksploatacyjne wykonywane są na podstawie rocznego zatwierdzonego harmonogramu czynności eksploatacyjnych. 5.4.3 Realizacja prac niebezpiecznych nietypowych. Realizacja prac niebezpiecznych nietypowych odbywa się zgodnie z poleceniem wykonania prac niebezpiecznych nietypowych. Wykaz prac nietypowych znajduje się załączniku nr Z.P.02.O.03-04 do niniejszej procedury. 5.4.4 Realizacja prac niebezpiecznych awaryjnych. Realizacja prac niebezpiecznych awaryjnych odbywa się na podstawie polecenia ustnego, w trybie pilnym zgodnie z zasadami wiedzy technicznej i zasadami sztuki opisanymi w procedurze P.02.O.04 Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii.. Wykaz prac awaryjnych znajduje się załączniku nr Z.P.02.O.03-05 do niniejszej procedury. 5.4.5 Realizacja prac niebezpiecznych związanych z usuwaniem usterek Jeśli prace związane z usuwaniem usterki zostaną zakwalifikowane jako niebezpieczne, usunięcie usterki możliwe jest w oparciu o polecenie pracy niebezpiecznej eksploatacyjnej pod warunkiem, że charakter i rodzaj zagrożeń występujących przy usuwaniu usterki nie wykracza poza zakres określony w instrukcjach dla czynności, na które wydane było polecenie. W przypadku kiedy usunięcie usterki nie będzie możliwe w oparciu o polecenie eksploatacyjne należy sporządzić polecenie na prace nietypowe. 5.4.6 Realizacja prac niebezpiecznych przez wykonawców zewnętrznych. a) uzgadnia z właściwą jednostką organizacyjną GAZ-SYSTEM S.A. Działem Eksploatacji Obiektów/Sieci polecenie wykonania pracy niebezpiecznej (Polecenie wraz z załącznikami należy przedłożyć do uzgodnienia co najmniej pięć dni robocze przed planowanym terminem realizacji prac mając na uwadze zapis w p. 5.2.3 niniejszej procedury); b) wydaje swoim pracownikom polecenie wykonania pracy niebezpiecznej zgodnie z warunkami uzgodnionymi ze służbami Oddziału w tym w szczególności z Odpowiedzialnym za eksploatację; c) po zakończeniu pracy niebezpiecznej oryginał Polecenia przekazuje Odpowiedzialnemu za eksploatację. 5.4.6.1 Prace gazo realizowane przez Wykonawców zewnętrznych powinny być wykonywane na podstawie polecenia wykonania pracy niebezpiecznej wydanego w oparciu o zawartą z nim umowę/zlecenie. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 11/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 5.4.6.2 Polecenie wykonania pracy niebezpiecznej powinno zostać uzgodnione z właściwą jednostką organizacyjną GAZ-SYSTEM S.A. Działem Eksploatacji Obiektów /Sieci. Polecenie wraz z załącznikami należy przedłożyć do uzgodnienia co najmniej pięć dni robocze przed planowanym terminem realizacji prac. 5.4.6.3 W przypadku zadań remontowych lub inwestycyjnych zakres prac określonych w poleceniu powinien potwierdzić podpisem Inspektor nadzoru GAZ - SYSTEM S.A. prowadzący zadania remontowe lub inwestycyjne. 5.4.6.4 Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej archiwizuje zatwierdzone przez Dyrektora Oddziału wykazy Poleceniodawców wykonawców zewnętrznych. Wzór formularza stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-06 do niniejszej procedury. W przypadku zmian listy osób lub wygaśnięcia ważności świadectw, przedstawiciele firmy zewnętrznej zobowiązani są do przekazania do GAZ- SYSTEM S.A. aktualnej wersji wykazu osób funkcyjnych, w celu zatwierdzenia przez Dyrektora Oddziału. 5.4.6.5 Instrukcja wykonania prac niebezpiecznych nietypowych sporządzona przez Wykonawcę zewnętrznego podlega uzgodnieniu przez Odpowiedzialnego za eksploatację. 5.4.6.6 Jeżeli pracę niebezpieczną wykonywać będzie zespół pracowników Wykonawcy zewnętrznego nie związanego z GAZ-SYSTEM S.A. umową, nieposiadających świadectw kwalifikacyjnych (wymaganych ze względu na rodzaj wykonywanych prac) lub gdy Nadzorujący wykonanie prac z ramienia Wykonawcy zewnętrznego nie posiada wymaganego świadectwa kwalifikacyjnego, Odpowiedzialny za eksploatację może wyznaczyć pracownika Spółki pełniącego nadzór nad bezpieczeństwem sieci przesyłowej. 5.4.6.7 W przypadku opisanym w punkcie 5.4.6.6 dopuszcza się odstąpienie od wymogu umieszczania Poleceniodawcy w Wykazie poleceniodawców. 5.5 Wymagania BHP w zakresie prowadzenia prac niebezpiecznych. 5.5.1 W czasie prowadzenia prac niebezpiecznych należy przestrzegać wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska, określonych w instrukcjach eksploatacyjnych, oraz odrębnych przepisach. 5.5.2 Dział BHP uprawniony jest do: a) prowadzenia kontroli prac niebezpiecznych pod kątem warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, b) wystąpienia do Nadzorującego pracami niebezpiecznymi o usunięcie stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, c) niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób, d) niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób, e) wnioskowania do Nadzorującego prace z powiadomieniem osoby odpowiedzialnej za eksploatację o niezwłoczne wstrzymanie pracy, w przypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób. 5.5.3 Służby ds. ppoż. uprawnione są do: a) prowadzenia w ramach prac niebezpiecznych kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej oraz doraźnych przeglądów stanowisk pracy, sprzętu i urządzeń pożarniczych, Wydanie VII lipiec 2015 Strona 12/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne b) wystąpienia do Nadzorującego prace niebezpieczne o wstrzymanie prac stwarzających zagrożenie życia, zdrowia, mienia lub stanowiących zagrożenie dla środowiska naturalnego. 5.6 Zakończenie prac niebezpiecznych. 5.6.1 Nadzorujący prace a) powiadamia Poleceniodawcę o zakończeniu pracy niebezpiecznej, b) powiadamia Dopuszczającego (jeżeli wyznaczono) o zakończeniu pracy niebezpiecznej c) powiadamia Koordynatora (jeżeli wyznaczono) o zakończeniu pracy niebezpiecznej, d) powiadamia Odpowiedzialnego za eksploatację o zakończeniu prac. 5.6.2 W przypadku niewykonania pełnego zakresu prac, przerwania prac przewidzianych poleceniem, Nadzorujący prace niebezpieczne fakt przerwania prac odnotowuje w Meldunku o przebiegu i zakończeniu prac (część II Polecenia wykonania pracy niebezpiecznej). 5.6.3 W przypadku prac eksploatacyjnych Nadzorujący prace fakt zakończenia prac odnotowuje w Meldunku o przebiegu i zakończeniu prac. 5.7 Ewidencjonowanie wydanych poleceń i wykonanych prac niebezpiecznych. Odpowiedzialny za eksploatację lub osoba przez niego upoważniona: Przechowuje oryginały Poleceń wykonania pracy niebezpiecznej wraz z ewentualną dokumentacją powykonawczą przez okres minimum 5 lat a następnie je archiwizuje. Prowadzi Rejestr poleceń wykonania prac niebezpiecznych, którego wzór stanowi załącznik nr Z.P.02.O.03-07 do niniejszej procedury. 6. Informacje dodatkowe 6.1 Wszelkie zmiany do niniejszej procedury mogą być wprowadzone zgodnie z procedurą P.01.001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość. 6.2 Skuteczność działań opisanych w niniejszej procedurze oraz kontrolę przestrzegania procedury prowadzi się w drodze audytów wewnętrznych zgodnie z procedurą P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. 7. Dokumenty związane i powołane 7.1. Procedury i instrukcje P.01.001 Procedury i instrukcje - forma oraz zawartość. P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej P.02.O.04 Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii. Instrukcje eksploatacyjne zawarte w Systemie Eksploatacji Sieci Przesyłowej. 8. Załączniki Z.P.02.O.03-01: Polecenie wykonania pracy niebezpiecznej. Z.P.02.O.03-02: Arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy niebezpiecznej. Z.P.02.O.03-03: Wykaz prac niebezpiecznych eksploatacyjnych. Z.P.02.O.03-04: Wykaz prac niebezpiecznych nietypowych. Z.P.02.O.03-05: Wykaz prac niebezpiecznych awaryjnych. Z.P.02.O.03-06: Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację Z.P.02.O.03-07: Rejestr poleceń prac niebezpiecznych. Z.P.02.O.03-08: Instrukcja Zabezpieczeń wzór Wydanie VII lipiec 2015 Strona 13/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Z.P.02.O.03-09: Arkusz meldunków o przerwach w realizacji pracy niebezpiecznej Z.P.02.O.03-10: Arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy niebezpiecznej Wydanie VII lipiec 2015 Strona 14/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-01.. Wykonawca pracy niebezpiecznej POLECENIE WYKONANIA PRACY NIEBEZPIECZNEJ Nr.. z dnia. I. Opis pracy niebezpiecznej oraz osoby uczestniczące w jej wykonaniu 1. Rodzaj pracy niebezpiecznej i forma jej wykonania: Rodzaj pracy niebezpiecznej Forma wykonania pracy niebezpiecznej eksploatacyjna * nietypowa* Wykonawca zewnętrzny* Pracownicy Zakładu* 2. Miejsce pracy (obiekt, instalacja, urządzenie):..... 3. Krótki opis pracy niebezpiecznej:. 4. Instrukcja wykonania prac: (Nr instrukcji SESP lub indywidualne instrukcje eksploatacji dla pracy niebezpiecznej eksploatacyjnej, dla pracy niebezpiecznej nietypowej sporządzić i załączyć instrukcję szczegółową wykonania prac) 5. Opis i sposób zamknięcia gazu i oznakowania armatury gazowej........ 6. Planowana data i godzina rozpoczęcia pracy:.., godzina.... 7. Planowana data i godzina zakończenia pracy:., godzina..... 8. Osoby biorące udział w przygotowaniu, wykonaniu i zakończeniu prac: Nadzorujący prace:... (Imię i nazwisko) Dopuszczający wyznaczam/ nie wyznaczam * :... (Imię i nazwisko) Koordynator wyznaczam/ nie wyznaczam * :... ( Imię i nazwisko) Wydanie VII lipiec 2015 Strona 15/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 9. Uzgodnienie z Działem Inwestycji i Remontów - wymaga/nie wymaga*. Inspektor Nadzoru( podpis w przypadku wymaga ): 10. Wykaz numerów telefonów Imię i nazwisko podpis Pogotowie ratunkowe 999/112 Państwowa Straż Pożarna 998/112 Policja 997/112 ODG Gazowe Pogotowie Techniczne Poleceniodawca Odpowiedzialny za eksploatację Nadzorujący Dopuszczający ** Koordynator ** Inspektor nadzoru** Służba bhp wykonawcy Dział BHP GAZ SYSTEM SA Dział Ochrony Przeciwpożarowej GAZ-SYSTEM S.A. 11. Załączniki do polecenia (zaznaczyć właściwe): Instrukcja wykonania prac niebezpiecznych lub indywidualna Instrukcja eksploatacji obiektu (zaznaczyć, jeżeli w pkt. 4 nie podano nr instrukcji SESP) - obligatoryjna w przypadku prac nietypowych Szkic sytuacyjny miejsca pracy lub schemat technologiczny urządzeń z zaznaczonym miejscem odcięcia dopływu gazu Instrukcja zabezpieczeń Harmonogram wykonania prac Arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy niebezpiecznej Arkusz meldunków o przerwach w realizacji pracy niebezpiecznej Arkusz zmian w Poleceniu wykonania pracy niebezpiecznej Inne załączniki (wymienić).. Polecenie sporządził: Imię i nazwisko podpis Poleceniodawca: Odpowiedzialny za eksploatację: (Imię i nazwisko, podpis) (Imię i nazwisko, podpis) *niepotrzebne skreślić, ** jeżeli wyznaczono Wydanie VII lipiec 2015 Strona 16/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 12. Oświadczenia pracowników (wypełnić przed rozpoczęciem pracy) Oświadczam, że zapoznałem się z poleceniem i jestem przygotowany do wykonania poleconych mi prac: Nadzorujący prace:... (Imię i nazwisko) (podpis) Dopuszczający: :... (Imię i nazwisko) (podpis) Koordynator:... (Imię i nazwisko) (podpis) 13. Meldunek o rozpoczęciu prac 1. Wyrażam zgodę na rozpoczęcie prac dnia o godz... podpis Koordynator 2. Dopuszczam do prac dnia o godz.... podpis Dopuszczającego 3. Prace rozpoczęto dnia.... o godz..... podpis Nadzorującego Wydanie VII lipiec 2015 Strona 17/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne II. Meldunek o przebiegu i zakończeniu prac 1. Prace zakończono dnia... o godz.. podpis Nadzorującego 2. Prace wykonano w pełnym zakresie: tak/ nie* 3. Przyczyny nie rozpoczęcia prac/nie wykonania pełnego zakresu prac*.......6 4. O zakończeniu prac powiadomił... (Imię i nazwisko Nadzorującego prace) Odpowiedzialnego za eksploatację w dniu..., o godzinie:...., zgłoszenie przyjął:.. (Imię i nazwisko przyjmującego zgłoszenie) 5. Rodzaj podjętych działań w celu wykonania pełnego zakresu prac (wypełniamy w przypadku wykonania niepełnego zakresu prac): 6. Meldunek o zakończeniu prac przyjęli: Poleceniodawca: Odpowiedzialny za eksploatację: (Imię i nazwisko, podpis) (Imię i nazwisko, podpis) * niepotrzebne skreślić Wydanie VII lipiec 2015 Strona 18/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-02 Arkusz składu zespołu realizującego polecenie pracy niebezpiecznej Nr... (wypełnić przed rozpoczęciem pracy) Oświadczam, że zapoznałem się z poleceniem, zostałem poinformowany o występujących zagrożeniach i zasadach bezpiecznego prowadzenia i wykonania prac. Lp. Imię i nazwisko Nr świadectwa Podpis Kwalifikacji * Data pracownika 1 2 3 4 5 * - dotyczy pracowników Wykonawcy zewnętrznego Nadzorujący:. Imię i nazwisko podpis Wydanie VII lipiec 2015 Strona 19/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.02-03 Wykaz prac niebezpiecznych eksploatacyjnych Lp. Numer dokumentu Czynność eksploatacyjna 1 I.02.G.01.05 Wycinka drzew 2 I. 02.T.01.06 Obsługa instalacji i urządzeń elektroenergetycznych 3 I. 02.T.01.11 Przegląd systemu łączności 4 I. 02.T.01.18 Przegląd ujęcia wody 5 I. 02.T.01.20 Przegląd oczyszczalni ścieków 6 P.02.O.06 Kontrola wzrokowa urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym 7 P.02.O.06 Kontrola szczegółowa urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym 8 P.02.O.20 Konserwacja urządzeń suwnicowych 9 P.02.O.25 Oględziny instalacji elektrycznych NN 10 P.02.O.25 Oględziny baterii akumulatorów wolnostojących 11 P.02.O.25 Oględziny urządzeń oświetlenia 12 P.02.O.25 Oględziny rozdzielni elektroenergetycznych 13 P.02.O.25 Oględziny silników elektrycznych NN 14 P.02.O.25 Oględziny baterii kondensatorów 15 P.02.O.25 Oględziny agregatów prądotwórczych 16 P.02.O.25 Oględziny silników SN 17 P.02.O.25 Oględziny prostowników, falowników, UPS 18 P.02.O.25 Oględziny transformatorów 19 P.02.O.25 Oględziny linii kablowych NN 20 P.02.O.25 Przegląd urządzeń oświetlenia 21 P.02.O.25 Oględziny linii kablowych SN 22 P.02.O.25 Przegląd agregatów prądotwórczych przewoźnych 23 P.02.O.25 Przegląd instalacji odgromowych i uziemiających 24 P.02.O.25 Pomiar rezystancji posadzki antyelektrostatycznej 25 P.02.O.28 Przegląd kanalizacji sanitarnej 26 P.02.O.28 Przegląd kanalizacji deszczowej 27 P.02.O.28 Przegląd kanalizacji teletechnicznej 28 P.02.O.29 Przegląd systemów klimatyzacji i wentylacji 29 P.02.O.30 Przeglądy i konserwacje urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej* (SOK, SDW) 30 I.02.O.30.01 Pomiary w ochronie przeciwkorozyjnej* 31 P.02.O.33 Usuwanie i ewidencjonowanie usterek stwierdzonych w sieci przesyłowej *- w zakresie prób i pomiarów układów zasilania urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej Wydanie VII lipiec 2015 Strona 20/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.03-06 Wykaz prac niebezpiecznych nietypowych Lp. Numer dokumentu Czynność eksploatacyjna 1 I.02.T.01.12 Przegląd instalacji wykrywania i gaszenia pożaru 2 I.02.T.01.17 Przegląd sieci i instalacji cieplnych 3 I.02.T.01.19 Przegląd wodnej instalacji ppoż. 4 P.02.O.15 Likwidacja obiektu sieci przesyłowej (o ile na przedmiotowe prace nie wydano Polecenia wykonania pracy gazoniebezpiecznej ). 5 P.02.O.20 Przegląd dozorowy urządzeń suwnicowych 6 P.02.O.25 Przegląd linii kablowych SN 7 P.02.O.25 Przegląd rozdzielni elektroenergetycznych SN 8 P.02.O.25 Przegląd transformatorów 9 P.02.O.25 Przegląd agregatów prądotwórczych stacjonarnych 10 P.02.O.25 Przegląd baterii kondensatorów 11 P.02.O.25 Przegląd silników SN 12 P.02.O.25 Przegląd baterii akumulatorów wolnostojących 13 P.02.O.25 Przegląd prostowników, falowników, UPS 14 P.02.O.25 Przegląd linii kablowych NN 15 P.02.O.25 Przegląd instalacji elektrycznych NN 16 P.02.O.25 Przegląd rozdzielni elektroenergetycznych NN 17 P.02.O.25 Przegląd silników elektrycznych NN 18 P.02.O.33 Usuwanie i ewidencjonowanie usterek stwierdzonych w sieci przesyłowej Pozostałe prace wykonywane na sieci przesyłowej nie opisane procedurami i instrukcjami SESP 19 Transport, załadunek i rozładunek rur stalowych o średnicy zewnętrznej większej niż 150 mm lub o ciężarze większym niż 100 kg i rur w wiązkach. 20 Załadunek i rozładunek elementów o masie większej niż 300 kg. 21 Badania radiograficzne złączy spawanych gazociągów. 22 Opuszczanie do wykopu gazociągów o średnicy zewnętrznej większej niż 200 mm. 23 Wykonywanie przekroczeń gazociągów nad przeszkodami terenowymi. 24 Próby szczelności i wytrzymałości gazociągów o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) większym niż 0,5 MPa. 25 Prace na wysokościach większych niż 2 m wykonywane ze składanych pomostów stałych i ruchomych oraz rusztowań. 26 Prace prowadzone w zbiornikach i kanałach, wewnątrz urządzeń technologicznych oraz w studzienkach instalacyjnych. 27 Wykonywanie wykopów o ścianach pionowych bez rozparcia o głębokości większej niż 1,5 m oraz wykopów o bezpiecznym nachyleniu ścian o głębokości większej niż 3,0 m. 28 Prace w bliskiej odległości od nieosłoniętych kabli i urządzeń elektroenergetycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem. 29 Wykonywanie prac związanych z czyszczeniem tłokiem gazociągów bez gazu ziemnego. 30 Prace na dachach budynków. 31 Prace ziemne przy użyciu maszyn oraz sprzętu mechanicznego i wymagające współpracy grupy pracowników. 32 Prace lokalizacyjne i wykopowe w terenie silnie uzbrojonym Wydanie VII lipiec 2015 Strona 21/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 33 Prace związane z identyfikowaniem i przecinaniem kabli elektroenergetycznych. Uwaga: W przypadku wystąpienia prac spełniających kryteria prac niebezpiecznych przy realizacji których mogą wystąpić zagrożenia podobne jak przy realizacji prac z ww. wykazu wówczas prace takie należy wykonywać na pisemne polecenie wykonania prac niebezpiecznych nietypowych. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 22/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.03-07 Wykaz prac niebezpiecznych awaryjnych Prace związane z ratowaniem zdrowia, życia ludzkiego i mienia oraz z zabezpieczaniem urządzeń przed zniszczeniem m.in.: - usunięcie zagrożeń w postaci uszkodzonych konstrukcji masztów antenowych, kontenerów, ogrodzeń, budynków, - usunięcie zagrożeń powstałych w wyniku klęsk żywiołowych, aktów wandalizmu, prowadzenia prac przez osoby trzecie, - zabezpieczanie obiektów w trakcie powodzi, - usuwanie awarii na przyłączu energetycznym do stacji gazowej/węzła/sok. Wydanie VII lipiec 2015 Strona 23/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.03-07 Wykaz Poleceniodawców i Odpowiedzialnych za eksploatację upoważnionych do wydawania lub zatwierdzania poleceń wykonania PRAC NIEBEZPIECZNYCH EKSPLOATACYJNYCH/NIETYPOWYCH* *- niepotrzebne skreślić Legenda: Czynności eksploatacyjne zgodnie z aktualnym rozporządzeniem w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci: O obsługowe, K konserwacyjne, R remontowe, M montażowe, K-P kontrolno- pomiarowe (nazwa firmy/komórki organizacyjnej) Lp. Imię i Nazwisko Poleceniodawca Świadectwo kwalifikacyjne grupy/ nr Odpowiedzialny za eksploatację Świadectwo kwalifikacyjne grupy /nr Zakres świadectwa stanowisko pracy D punkty czynności (1 10) ** (O, K, R, M, K-P)** data ważności ** - właściwe wpisać Zatwierdził: Dyrektor Oddziału Wydanie VII lipiec 2015 Strona 24/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.03-04 REJESTR POLECEŃ WYKONANIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH Nr polecenia Rodzaj i miejsce zgłoszonej pracy Data zgłoszenia Nazwa Wykonawcy pracy Wydający polecenie Data i godz. rozpoczęcia pracy Data i godz. zakończenia pracy 1 2 3 4 5 6 7 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 25/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne * niepotrzebne skreślić Część I informacje podstawowe 1. Środki łączności Instrukcja zabezpieczeń do Procedury SESP/Instrukcji SESP/Polecenia * nr... Załącznik Nr Z.P.02.O.03-08 Środki łączności Ilość 2. Wykaz sprzętu technicznego (maszyny i urządzenia budowlane, narzędzia, elektronarzędzia i inne urządzenia techniczne) Maszyny, urządzenia techniczne, narzędzia i elektronarzędzia Ilość 3. Wykaz sprzętu zabezpieczającego BHP (środki ochrony indywidualnej, środki ochrony zbiorowej, przyrządy pomiarowe, apteczki pierwszej pomocy itp.) Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej Ilość 4. Wykaz sprzętu ppoż. (gaśnice, koce gaśnicze) Podręczny sprzęt gaśniczy Ilość O rozmieszczeniu sprzętu ppoż. decyduje Nadzorujący prace. Sprzęt ppoż. musi być umieszczony w miejscu prowadzenia prac Wydanie VII lipiec 2015 Strona 26/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne 5. Sposób oznakowania i zabezpieczenia miejsca wykonania prac niebezpiecznych (tablice ostrzegawcze, tablice informacyjne taśmy ostrzegawcze, zapory, oświetlenie) 6. Dodatkowe wymagania 7. Sposób zabezpieczenia miejsca wykonania pracy: Opracował Nadzorujący prace:.. (data, imię, nazwisko i podpis) Zaopiniował: Służba BHP wykonawcy zewnętrznego.. (data, imię, nazwisko i podpis) Dział BHP GAZ SYSTEM S.A.. (data, imię, nazwisko i podpis) Dział Ochrony Przeciwpożarowej GAZ SYSTEM S.A.. (data, imię, nazwisko i podpis) Część II- informacje uzupełniające instrukcji zabezpieczeń Uzupełnienie instrukcji zabezpieczeń bezpośrednio przed wykonywaną pracą. Dodatkowe uwagi: Nadzorujący prace:.. (data imię nazwisko i podpis) Wydanie VII lipiec 2015 Strona 27/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.03-09 Załącznik do polecenia nr z dnia Arkusz meldunków o przerwach w realizacji pracy niebezpiecznej Lp. Imię i nazwisko, funkcja osoby uprawnionej do dokonywania przerw w pracach Data/godz. rozpoczęcia przerwy w pracy Data/godz. wznowienia pracy Imię i nazwisko Dyspozytora przyjmującego zgłoszenie Podpis osoby uprawnionej 1 2 3 4 5 6 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 28/ Stron 29

P.02.O.03 Prace niebezpieczne Załącznik Nr Z.P.02.O.03-10 Załącznik do polecenia nr z dnia Arkuszu zmian w Poleceniu wykonania pracy niebezpiecznej Lp. Zakres zmiany (np. osoba funkcyjna, termin zakończenia, rodzaj zabezpieczeń) Data i godz. wprowadzenia zmiany Zmianę wprowadził (imię i nazwisko) Podpis osoby wprowadzającej zmianę 1 2 3 4 5 Wydanie VII lipiec 2015 Strona 29/ Stron 29

OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ PROCEDURA P.02.O.04 Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii Wydanie II Obowiązuje od dnia: 17.07.2015 roku Niniejsza procedura jest własnością GAZ SYSTEM S.A. Kopiowanie całości lub fragmentu niniejszego dokumentu bez zgody Dyrektora Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. jest zabronione