Drogie Koleżanki i Koledzy!

Drogie Koleżanki i Koledzy! Dziękuję za udział w naszej konferencji naukowej Nowe trendy w leczeniu homeopatycznym w Polsce i na świecie. Wydarzenie to jest ważnym głosem naszego środowiska na temat miejsca homeopatii klinicznej oraz leków homeopatycznych w polskim systemie ochrony zdrowia. Konferencja pozwala nam także poszerzyć swoją wiedzę o informacje, jak stosowana jest ta terapia w ośrodkach akademickich w Chicago. Mam nadzieję, że praktyczne informacje przekazane przez wykładowców polskich i amerykańskich okażą się pomocne w Państwa codziennej praktyce medycznej i farmaceutycznej. Z poważaniem, Prezes Polskiego Towarzystwa Homeopatii Klinicznej Warszawa 26 listopada 2011 r. 1

2 Warszawa 26 listopada 2011 r.

Spis treści Czy leki homeopatyczne mają zastosowanie we współczesnej medycynie? Status leczenia homeopatycznego w USA prof. Robert Charles Dumont...str. 4 Baryta carbonica studium leku oparte na przypadkach klinicznych lek. med. Alina Małmyszko-Czapkowicz...str. 6 Pozytywny wpływ leku Monilia albicans na przebieg leczenia wczesnych objawów AZS u niemowląt lek. med. Małgorzata Drabek...str. 11 Stosowanie leków homeopatycznych w leczeniu chorób płuc prof. Youngran Chung...str. 15 Gorączka Denga odpowiedź homeopatii lek. med. Ewa Wojciechowska...str. 19 Homeopatyczne podejście w leczeniu chorób zapalnych jelit prof. Robert Charles Dumont...str. 24 Warszawa 26 listopada 2011 r. 3

Czy leki homeopatyczne mają zastosowanie we współczesnej medycynie? Status leczenia homeopatycznego w USA Prof. R. Charles Dumont Raby Institute for Integrative Medicine at Northwestern, LLC 500 N. Michigan Ave. Suite 450 Chicago, IL 60611 Phone: 312-276-1212 Fax: 312-276-1213 rdumont@rabyinstitute.com www.rabyintegrativemedicine.com Homeopatię w Stanach Zjednoczonych praktykowano od ponad 200 lat. Tym niemniej homeopatia, podobnie jak inne alternatywne praktyki, spotykała się często z oporem ze strony części społeczności medycznej. W reakcji na ten opór, w 1844 r. założono Amerykański Instytut Homeopatii (American Institute of Homeopathy). Jest to najstarsze funkcjonujące stowarzyszenie medyczne w USA. Amerykańskie Stowarzyszenie Medyczne (American Medical Association) założono dwa lata później, w dużym stopniu jako odpowiedź na powstanie organizacji lekarzy homeopatów. Ta animozja pośród innych czynników spowodowała, że medycyna homeopatyczna w USA w pierwszej połowie XX wieku bardzo podupadła. Z dwudziestu dwóch szkół homeopatycznych na początku stulecia, do połowy wieku nie pozostała ani jedna. U progu lat siedemdziesiątych zaczął się miarowy wzrost zainteresowania różnymi formami medycyny alternatywnej. Wraz z nim swoje odrodzenie przeżyła homeopatia. Liczba praktykujących wzrosła z 200 w roku 1970 do ponad 3000 w 1996. Znaczące badania, przeprowadzone w 1993 r. (Eisenberg NEJM 1993 28;328(4):246-52), wykazały, że 34% populacji korzysta z jakiejś formy medycyny alternatywnej i komplementarnej (CAM), przy czym 72% nie informuje o tym swojego lekarza. Od tego czasu wzrost liczby pacjentów korzystających z medycyny alternatywnej oszacowano z 34, do 66 procent. Większość pacjentów wolałaby, aby CAM stosowano pod nadzorem lekarza rodzinnego i życzyłaby sobie włączenia jej do programu opieki zdrowotnej. Lekarze również są zainteresowani wiedzą o CAM. Niedawne badanie ujawniło, że zainteresowanie informacjami na jej temat zgłasza 70% lekarzy pierwszego kontaktu w stanie Kentucky (Frenkel et al. NYExplore 2008;4(3):178-86). Leki homeopatyczne W odróżnieniu od produktów ziołowych i suplementów, leki homeopatyczne od 1938 r. podlegają regulacji rządu federalnego z ramienia Amerykańskiej Agencji do spraw Żywności i Leków. Zgodnie z prawem są lekami. Skrót HPUS na etykiecie (homeopatycznego) produktu leczniczego 4 Warszawa 26 listopada 2011 r.

zapewnia, że jego zawartość jest przebadana i zgodna z prawnymi standardami w kwestii mocy, jakości, czystości oraz opakowania. Aktywne składniki są oficjalnie homeopatycznymi produktami leczniczymi i można je znaleźć w bieżącej Farmakopei Homeopatycznej Stanów Zjednoczonych (Homœopathic Pharmacopœia of the United States / HPUS). Standardy, które należy spełnić aby dołączyć substancję lub produkt do HPUS, ustala Homeopatyczna Konwencja Farmakopei Stanów Zjednoczonych (Homeopathic Pharmacopeia Convention of the United States (HPCUS), pozarządowa organizacja naukowa non-profit, składająca się z ekspertów z dziedziny medycyny, biologii, botaniki, chemii, farmakologii oraz sztuki, mogących wykazać się odpowiednią edukacją, doświadczeniem oraz wiedzą i zainteresowaniem homoeopatią. HPCUS jest ciałem autonomicznym, które blisko współpracuje z Administracją do spraw Żywności i Leków oraz organizacjami homeopatycznymi, w tym Amerykańskim Instytutem Homeopatii oraz Amerykańskim Stowarzyszeniu Farmaceutów Homeopatów (American Association of Homeopathic Pharmacists). Publikuje ona zalecenia dotyczące leków homeopatycznych na receptę oraz bez recepty. Uprawianie medycyny i homeopatii Uprawianie medycyny jest regulowane przez każdy stan osobno, z uwzględnieniem zasady wzajemnego uznawania. Homeopatia jest dopuszczona we wszystkich stanach jako element praktyki medycznej. Niektóre stany wyraźnie zezwalają na praktykowanie homeopatii innym praktykom medycyny, lekarzom naturopatom, kręgarzom akupunkturystom, fizykoterapeutom, dentystom, pielęgniarkom zaawansowanej praktyki oraz weterynarzom. W innych, uznających leki homeopatyczne za leki, praktykujący homeopatię muszą legitymować się tytułem doktora medycyny (MD) lub doktora osteopatii (DO), a trzy stany Arizona, Connecticut i Nevada wymagają od lekarza zdania egzaminu na licencję państwową. O ile homeopatię można swobodnie uprawiać na terenie USA, powstaje pytanie, czy jest uprawiana w ośrodkach akademickich? Odkąd zwiększył się popyt na opcje alternatywne, akceptacja dla praktyk niekonwencjonalnych (w tym homeopatii) wzrosła również w środowiskach akademickich. Istnieje obecnie wiele ośrodków akademickich z integratywnymi programami medycznymi. Homeopatia wciąż odgrywa w tych ośrodkach mniej znaczącą rolę niż suplementy żywieniowe i akupunktura. Wynika to z lepszej znajomości modelu biomedycznego, na którym opiera się terapia żywieniowa a także większej akceptacji i powszechniejszego obycia z akupunkturą. Mimo, że liczba lekarzy homeopatów wzrosła znacząco, nie może równać się z liczbą akupunkturystów ani lekarzy wyszkolonych w prowadzeniu terapii żywieniowej. Tym niemniej homeopatia jest uprawiana w wielu ośrodkach akademickich w kraju. Przeprowadziwszy szybką sondę wśród kolegów, byłem w stanie naliczyć co najmniej 12 ośrodków afiliowanych ze szkołami medycznymi, które mają praktykującego lekarza homeopatę na wydziale. Są wśród nich instytucje prestiżowe jak Uniwersytet w Chicago (znany z wydania większej liczby laureatów Nagrody Nobla niż jakikolwiek inny uniwersytet), Northwestern University, Uniwersytet Arizony, Uniwersytet Maryland oraz Uniwersytet Wisconsin i Uniwersytet Waszyngtoński. Nawet Uniwersytet Nauk Medycznych Służb Mundurowych (Uniformed Services University of Health Sciences), szkoła medyczna amerykańskich sił zbrojnych, ma na wydziale praktykującego lekarza homeopatę. Ponieważ nikt nie przeprowadził ukierunkowanej ewidencji praktyki homeopatycznej, przypuszczam, że nie jest to wyliczenie pełne. Medycyna homeopatyczna w USA wzrosła na przestrzeni ostatnich 40 lat w siłę. Liczba świeżo wyszkolonych lekarzy rośnie z każdym rokiem i wygląda na to, że homeopatia cieszy się coraz większą akceptacją naszych kolegów uprawiających medycynę konwencjonalną. Warszawa 26 listopada 2011 r. 5

Baryta carbonica studium leku oparte na przypadkach klinicznych lek. med. Alina Małmyszko-Czapkowicz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lublinie Adres do korespondencji: alina.czapkowicz@pthk.pl Baryta carbonica BaCO 3 Główne objawy ogólne charakteryzujące lek to: 1. Karłowatość ciała i umysłu 2. Niedorozwój psychiczny i fizyczny 3. Trudność w zrozumieniu i zapamiętywaniu 4. Opóźnienie, uwstecznienie 5. Przedwczesne starzenie się, zdziecinnienie 6. Skrajne wyczerpanie nerwowe i osłabienie ogólne 7. Skłonność do powiększenia i stwardnienia migdałków, węzłów chłonnych (szyjnych, potylicznych, karkowych, krezki) i innych gruczołów np. gruczołu krokowego 8. Zanik lub brak jakichś narządów Opis leku wg schematu Heringa: I Lokalizacja tkanki: 1. Układ limfatyczny: migdałki, węzły chłonne (zapalenie, przerost, stwardnienie) 2. Gruczoł krokowy (stwardnienie) 3. Ściany tętnic (stwardnienie) 6 Warszawa 26 listopada 2011 r.

II Odczucia: 1. Brak jasności myślenia i pojmowania 2. Brak jasnej świadomości 3. Utrata jasności intelektu 4. Otępienie 5. Nieśmiałość 6. Bojaźliwość 7. Osłabienie na poziomie psychicznym i fizycznym. III Modalności: 1. Pogorszenie: w towarzystwie pod wpływem działania zimna i wilgoci poprzez leżenie na bolesnej stronie 2. Poprawa: w samotności poprzez ciepłe owinięcie po spożyciu zimnego jedzenia. IV Objawy towarzyszące: 1. Awersja do owoców (jak Ignatia amara i Phosphorus) 2. Nagłe odczucie obrzydzenia podczas jedzenia 3. Zimne, cuchnące poty stóp Typ wrażliwy to głównie dzieci, ludzie starsi lub przedwcześnie postarzali. Dzieci typu Baryta carbonica późno uczą się chodzić, mówić, późno dojrzewają, późno zdobywają samodzielność. Nie chcą się bawić, siedzą bezczynnie w kącie, często zakrywają twarz dłońmi i chowają się, gdy wchodzi ktoś obcy. Osoby starsze są spowolniałe, zdezorientowane, często z ubytkami pamięci. Morfologicznie są to osoby z postarzałą, pomarszczoną skórą, poważnym wyrazem twarzy, często dużym obwodem głowy z powiększonym brzuchem i ze stwardniałymi węzłami chłonnymi. Chory jest bardzo nieśmiały, niezdecydowany, bojaźliwy wobec innych, niezbyt inteligentny, nierozgarnięty, tak jakby opóźniony w rozwoju. Spowolnienie procesów myślowych i osłabiona pamięć powoduje brak wiary we własne możliwości. Pacjent często zamartwia się drobiazgami pożycza kłopoty od innych. Podstawowe wskazania kliniczne zastosowania leku to: 1. Opóźniony rozwój intelektualny i ruchowy 2. Stan zatrzymanego rozwoju czyli tzw. przedwczesne starzenie się 3. Zapobieganie procesom starzenia przy wejściu w wiek podeszły 4. Otępienie i zdziecinnienie u osób starszych, nieadekwatne do wieku 5. Nawracające anginy i stany zapalne gardła 6. Przerost migdałków 7. Przewlekły ropień około migdałkowy 8. Przerost i stwardnienie węzłów chłonnych 9. Zaburzenia trawienia (zaparcia) 10. Zanik lub brak jakichś narządów 11. Deficyty motoryczne i intelektualne powstałe w wyniku udarów mózgu 12. Nadciśnienie tętnicze ze stwardnieniem tętnic w przebiegu miażdżycy 13. Przewlekle zapalenie oskrzeli ze zwłóknieniem płuc u osób starszych 14. Kurcz przełyku i trudności z połykaniem u osób starszych 15. Przerost i stwardnienie gruczołu krokowego Warszawa 26 listopada 2011 r. 7

Przypadki kliniczne zastosowania leku Baryta carbonica: Przypadek nr 1 Pacjentka lat 28 zgłosiła się w grudniu 2008 r. do gabinetu z bólem gardła, bez gorączki i innych objawów chorobowych. Dane z wywiadu: Od dzieciństwa zdarzały się nawracające infekcje górnych dróg oddechowych, przerost migdałków i częste anginy. Ostatnio wystąpiło nasilenie częstotliwości infekcji gardła co 2 tygodnie. Laryngolog planuje usuniecie migdałków. Badanie: Tylna ściana gardła zaczerwieniona, migdałki bardzo powiększone tzw. całujące się, kryptowate, język rozpulchniony z białym nalotem Nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy. Dziewczyna drobnej budowy, szatynka, niewysoka, szczupła, od zawsze ze skłonnościami do ropienia i przewlekania się infekcji. Leczenie: Mercurius solubilis 15 CH 2x dziennie przez 10 dni Baryta carbonica 9 CH 2x dziennie przez 4 tygodnie Silicea 15 CH 1x w tygodniu przez 4 tygodnie W razie zaostrzenia bólu gardła w trakcie terapii przewlekłej Homeogene 9 5 x dziennie do ssania Wizyta kontrolna I (styczeń 2009 r.): Samopoczucie bardzo dobre. Od miesiąca bez bólu gardła i infekcji. W badaniu stwierdzono nieznaczne zmniejszenie migdałków. Tylna ściana gardła blada. Język z białawym nalotem. Leczenie: Mercurius solubilis 15 CH 1x dziennie przez 4 tygodnie Baryta carbonica 9 CH 2x dziennie przez 4 tygodnie Silicea 15 CH 1x w tygodniu przez 4 tygodnie Ze względu na nawracające grzybice pochwy i grzybiczy nalot na języku dołączono: Monilia albicans 9 CH 2x dziennie przez 4 tygodnie preparat Lactobacillus dopochwowo 10 dni po każdej miesiączce dietę bezcukrową. Wizyta kontrolna II (luty 2009 r.): Samopoczucie bardzo dobre, bez infekcji gardła i nawrotów grzybicy pochwy. Kontynuacja terapii: Baryta carbonica 30 CH 1x w tygodniu przez 8 tygodni Silicea 30 CH 1x w tygodniu przez 8 tygodni Monilia albicans 9 CH 2x dziennie przez 8 tygodni Terapia izopatyczna Wizyta kontrolna III (kwiecień 2009 r.): Bez infekcji gardła i innych objawów chorobowych. Badanie: Tylna ściana gardła blada, migdałki przerośnięte, o ½ mniejsze w porównaniu do początków terapii. Leczenie: Silicea 30 CH 1x co 2 tygodnie przez 6 tygodni Monilia albicans 9 CH 1x dziennie przez 6 tygodni Terapia izopatyczna Wizyta kontrolna IV (kwiecień 2009 r.): Ok. 2 tygodni po odstawieniu leczenia Baryta carbonica nastąpił epizod zapalenia gardła. Objawy ostre ustąpiły po zastosowaniu Homeogene 9. Przywrócono leczenie przewlekłe: Baryta carbonica 9 CH 2x dziennie przez 12 tygodni Silicea 30 CH 1x w tygodniu przez 12 tygodni Monilia albicans 9 CH 2x dziennie przez 12 tygodni Terapia izopatyczna Po 3 miesiącach terapii odstawiono Baryta carbonica, utrzymano Silicea i Monilia albicans. Niestety we wrześniu 2010 wystąpił nawrót anginy i konieczne było zastosowanie 10 dniowego leczenia antybiotykiem. 8 Warszawa 26 listopada 2011 r.

Po zakończeniu leczenia zaostrzenia wprowadzono: Silicea 200 CH 1x w tygodniu przez 6 miesięcy Baryta carbonica 9 CH 2x dz. przez 6 miesięcy Monilia albicans 15 CH 1x dziennie przez 6 miesięcy Probiotyk 1x 1 przez 2 miesiące Pacjentka zgłosiła się na wizytę kontrolną w marcu 2011. Bez dolegliwości. Badanie: Tylna ściana gardła blada, migdałki przerośnięte, o ½ mniejsze w porównaniu do początków terapii. Leczenie: Silicea 200 CH 1x w miesiącu przez 6 miesięcy Baryta carbonica 9 CH 2x dziennie przez 6 miesięcy Monilia albicans 15 CH 1x dziennie przez 6 miesięcy Przypadek nr 2 Pacjentka zgłosiła się do gabinetu w listopadzie 2008 r. z objawami zapalenia gardła (ból gardła, uczucie obrzęku migdałków), dreszczami, temp. 36,9 st. C. Dane z wywiadu: Nawracające anginy od dzieciństwa. Ostatnio nasilenie dolegliwości i wzrost częstotliwości zapalenia migdałków (co 1 2 miesiące zawsze leczone antybiotykami) Badanie: Tylna ściana gardła jasnoczerwona z nalotami ropnymi, migdałki powiększone, przerośnięte, obrzęknięte. Typ budowy karbonicznej przysadzista, grubokoścista, otyła, z dużą okrągłą głową, krótkimi kończynami Leczenie: Mercurius solubilis 9 CH 2x dziennie przez 10 dni Apis mellifica 15 CH 2x dziennie przez 10 dni Wizyta kontrolna I (po 3 dniach leczenia): Poprawa po leczeniu. Ustąpił ból gardła i stany podgorączkowe. W badaniu stwierdzono nadal powiększone migdały z nalotami ropnymi. Zalecono kontynuację leczenia jw. Po 10 dniach terapii zalecono włączenie na 4 tygodnie: Baryta carbonica 9 CH 2x dziennie Calcarea carbonica ostrearum 30 CH 1x w tygodniu Wizyta kontrolna II (marzec 2009 r.) Od listopada 2008 bez anginy i bólu gardła. Pacjentka nie zgłosiła się do kontroli po 4 tyg. terapii, ponieważ czuła się bardzo dobrze. Przyszła do kontroli po leczeniu infekcji pęcherza moczowego (leczonej przez innego lekarza). Badanie: Tylna ściana gardła blada, migdałki przerośnięte, bez nalotów. Leczenie: Baryta carbonica 9 CH 2x dziennie przez 4 tygodnie Calcarea carbonica ostrearum 30 CH 1x w tygodniu przez 4 tygodnie Wizyta kontrolna III (kwiecień 2009 r.): Ból gardła i odczucie obrzęku migdałków od kilku dni. Badanie: Tylna ściana gardła blada, migdałki obrzęknięte bez nalotów. Lewy migdał bolesny przy palpacji. Leczenie: Apis mellifica 15 CH 2x dziennie do ustąpienia objawów Homeogene 9 5 x dziennie do ustąpienia objawów Po ustąpieniu objawów zalecono: Baryta carbonica 9 CH 2x dziennie przez 3 miesiące Calcarea carbonica ostrearum 200 CH 1x w miesiącu przez 3 miesiące Pacjentka nie zgłosiła się do kontroli. Przypadek nr 3 Pacjent lat 13 zgłosił się z mamą do gabinetu w grudniu 2008 r. z powodu utrzymującego się od kilku dni kłucia i uczucia strzelania w prawym uchu, szczególnie przy przełykaniu, z towarzyszącym niedosłuchem i odczuciem zatkanego ucha. Objawom nie towarzyszyła gorączka, a jedynie nieznaczna, gęsta wydzielina z nosa. Dane z wywiadu: Od dzieciństwa występowała skłonność do infekcji górnych dróg Warszawa 26 listopada 2011 r. 9

10 Nowe trendy w leczeniu homeopatycznym w Polsce i na świecie oddechowych, kwaśnych wydzielin (poty, ulewania). Od kilku miesięcy częste, nawracające przeziębienia i zapalenia gardła Budowa ciała karboniczna: otyły, krępy blondyn z okrągłą, dużą, kwadratową głową, Badanie: Tylna ściana gardła blada, ucho lewe błona bębenkowa blada, ucho prawe przekrwiony górno-przedni kwadrant błony bębenkowej. Leczenie: Ferrum phosphoricum 15 CH 2x dziennie Kalium bichromicum 9 CH, Hydrastis canadensis 9 CH po 5 granulek każdego leku rozpuszczone w ½ szklanki wody do wypicia przez 1 dzień Wizyta kontrolna I Po kilku dniach poprawy w zakresie bólu i odczucia trzasków nastąpił nawrót dolegliwości, głównie pod postacią odczucia świstów i trzasków. Chłopiec nie odczuwał zbyt silnego bólu. Nie ustąpiło uczucie niedosłuchu i głębokiego zatkania ucha. Katar zmienił się na nieznacznie rozluźniony, płynący. W badaniu otoskopowym stwierdzono nasilenie zaczerwienienia i napięcie błony bębenkowej ucha prawego. Podano: Capsicum annuum 200 CH jednorazowo Kalium muriaticum 9 CH 2x dziennie Wizyta kontrolna II: Pacjent nie odczuwał żadnej poprawy ani pogorszenia w zakresie dolegliwości związanych z uchem. Nastąpiło tylko odblokowanie nosa i dalsze rozrzedzenie wydzieliny. Ze względu na nieustępujący po rutynowym leczeniu stan zapalny z żywoczerwonym zaczerwienieniem błony bębenkowej podano: Belladonna 200 CH jednorazowo Kalium muriaticum 9 CH 2x dziennie przez kilka dni Nastąpiła kilkudniowa poprawa, a następnie pogorszenie. W badaniu otoskopowym obraz ucha prawego bez zmian (zaczerwienienie i napięcie błony bębenkowej). Z powodu braku poprawy po leczeniu homeopatycznym, włączono doustne leczenie antybiotykiem: Cefuroxym 500 mg 2x dziennie przez 10 dni i skierowano chłopca na konsultację laryngologiczną. Laryngolog utrzymał leczenie antybiotykiem i rozważał paracentezę. Badanie kontrolne (po 5 dniach leczenia antybiotykowego) uwidoczniło nadal napiętą błonę bębenkową z utrzymującym się zaczerwienieniem. Dziecko nie odczuwało już bólu ucha. Skarżyło się głównie na niedosłuch jakby miało wodę w uchu i bardzo przeszkadzające odczucia trzasków i świstów. Zastanawiającym był fakt, iż przy typowym obrazie otoskopowym stanu zapalnego ucha środkowego z napięciem i silnym zaczerwienieniem błony bębenkowej pacjent nie odczuwał prawie bólu. Głównym objawem przeszkadzającym dziecku było zatkanie ucha, odczucia trzasków, świstów i niedosłuch. Zadano sobie pytanie: czego mały pacjent nie chciał słyszeć i od czego się w ten sposób izolował? Biorąc pod uwagę brak jakiejkolwiek reakcji na dobrze dobrane leki homeopatyczne, a następnie rutynowe leczenie alopatyczne, zebrano jeszcze raz dokładny wywiad lekarski z pacjentem i jego mamą. Na pierwszy plan wysunęły się objawy: potrzeba odsunięcia od siebie pewnych niekorzystnych dla chłopca informacji, dotyczących zarówno życia prywatnego jak i szkolnego (konflikt z wychowawczynią) pewnego rodzaju zamknięcie się w sobie i wycofanie jako reakcja lękowa na to, co może się zdarzyć w przyszłości (ewentualność pojawienia się w ich życiu nowego partnera mamy). Biorąc pod uwagę typ konstytucyjny a zarazem typ wrażliwy pacjenta podano: Calcarea carbonica ostrearum 200 CH jednorazowo, a po kilku dniach z powodu braku reakcji w kierunku poprawy: Baryta carbonica 200 CH jednorazowo, a następnie Baryta carbonica 200 CH kilka dni z wody. Po kilku dniach stopniowo ustępowały dolegliwości niedosłuchu i odczucia trzasków i świstów. Po ok. tygodniu stwierdzono ustąpienie zmian chorobowych w badaniu otoskopowym i całkowity powrót dziecka do zdrowia. Warszawa 26 listopada 2011 r.

Pozytywny wpływ leku Monilia albicans na przebieg leczenia wczesnych objawów AZS u niemowląt lek. med. Małgorzata DRABEK Rzeszów, Polska STRESZCZENIE Pleśniawki i pieluszkowe zapalenie skóry są pospolitymi dolegliwościami wieku niemowlęcego. Często współistniejące z tymi schorzeniami objawy AZS mogą sugerować reakcję alergiczną na drożdżaki. W pracy przedstawiono przypadki korzystnego wpływu leku Monilia albicans 9CH i 15CH na przebieg leczenia AZS u niemowląt zakażonych Candida albicans. I. WHAT IS WHAT? Candida albicans (CA) Bezotoczkowy drożdżak o charakterze dimofricznym, występuje w postaci pączkującej blastospory oraz w inwazyjnej formie micelialnej (pseudostrzępki). Wczesne stadia infekcji są związane z forma drożdżową, późniejsze poprzez wytworzenie strzępek, ułatwiają penetrację i zajęcie tkanki gospodarza. Grzyby w rodzaju CA należą do normalnej flory kolonizującej błony śluzowe i przewód pokarmowy zdrowych osób. Uważa się, że 10 20% noworodków jest kolonizowanych przez CA w ciągu pierwszych tygodni życia, ilość ta wzrasta do 50% w ciągu 1 3 miesięcy życia. Zakażenie ma charakter oportunistyczny. Ważny jest stan zdrowia gospodarza. Do rozwoju kandydozy predysponują takie czynniki jak: przerwanie ciągłości bariery naskórka upośledzenie odporności komórkowej (zależącej od limfocytów T) ogólnoustrojowe podawanie antybiotyków ogóle i miejscowe stosowanie kortykosteroidów Inwazja może dotyczyć wszystkich tkanek i narządów. U noworodków i niemowląt kandydoza najczęściej dotyczy: śluzówki jamy ustnej, tzw. PLEŚNIAWKI skóry w okolicy pieluszkowej, tzw. pieluszkowe zapalenie skóry (napkin dermatitis) Warszawa 26 listopada 2011 r. 11

Zakażenia te mogą być skutkiem zakażenia noworodka podczas porodu oraz w okresie poporodowym przez matkę lub innego opiekuna. Pleśniawki Białe, błyszczące naloty na błonie śluzowej policzków, podniebienia i języka pod którymi często obserwuje się zaczerwienienie, a czasem też nadżerki. Pieluszkowe zapalenie skóry Żywoczerwony, sączący rumień w okolicy pieluszkowej, który może otaczać obszar drobnego łuszczenia. Wykwity te stopniowo przyjmują postać nadżerek i stają się bolesne. Dodatkowo występują satelitarne grudki i krostki. Atopowe zapalenie skóry AZS Jest przewlekłą dermatozą o nawrotowym przebiegu. W patogenezie w równej mierze odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe. Schorzeniu towarzyszą liczne nieprawidłowości immunologiczne. Choroba charakteryzuje się: występowaniem zaczerwienienia i grudek wysiękowych w okresie zaostrzeń nasilonym świądem współistnieniem cech atopii u chorego lub u jego członków rodziny lichenifikacją przy przebiegu przewlekłym AZS zaczyna się wcześnie: 40% przypadków w pierwszych 6 mies. życia, 60% ma swój początek w 1 r.ż., a 90% wszystkich przypadków rozpoczyna się przed ukończeniem 5 r.ż. II CZY ZAKAŻENIE CANDIDA ALBICANS MOŻE MIEĆ WPŁYW NA MANIFESTACJĘ KLINICZNĄ AZS U DZIECI? W patomechanizmie AZS odgrywają rolę: 1. Czynniki immunologiczne I i IV mechanizm reakcji alergicznej wg klasyfikacji Gella / Coombsa, m.in.: odpowiedź IgE zależna na alergeny pokarmowe i wziewne obecność swoiście uczulonych limfocytów Th2 nadprodukcja IgE przez limfocyty B zwiększone stężenie IL4 w surowicy i zmianach skórnych odpowiedź limfocytów Th1 na superantygeny drożdżakowe, bakteryjne i wirusowe! 2. Czynniki niealergiczne m.in. uszkodzenie bariery naskórkowej obniżenie ilości ceramidów w skórze wzrost neuropeptydów w skórze pobudzenie komórek tucznych pobudzenie makrofagów III CZY LEK HOMEOPATYCZNY MONILIA ALBICANS MOŻE KORZYSTNIE WPŁYWAĆ NA PRZEBIEG LECZENIA AZS U NIEMOWLĄT? STUDIUM 4 PRZYPADKÓW Przypadek 1: Filip S. 10/12 Ciąża II, poród II o czasie, Apgar 9, masa urodzeniowa 3220 g. Karmiony piersią 6/12, od 7 miesiąca życia dieta eliminacyjna hydrolizat białkowy mleka. Obraz kliniczny: zmiany rumieniowołuszczące na policzkach i grzbietowych stronach rąk od 6 m.ż. nawracające zaczerwienienia na pośladkach Czynniki sugerujące infekcję candida albicans (z wywiadu): odparzenia na pośladkach od okresu noworodkowego pleśniawki jamy ustnej wzdęcia w przewodzie pokarmowym ciągła potrzeba ruchu, podrażnienie antybiotykoterapia (2 x zapalenie oskrzeli) 12 Warszawa 26 listopada 2011 r.

Wizyta 1, zalecenia: Sulfur 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Medorrhinum 30 CH, 10 gran. 1x / tydzień Poumon histamine 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Monilia albicans 9 CH 5 gran. 1x / dzień rano Arsenicum album 9 CH 5gran. 1x / dzień wieczorem Emolienty do pielęgnacji skóry Wizyta 2; po 6 tygodniach: poprawa zmian skórnych głównie na pośladkach i rękach, na policzkach okresowo rumienie Zalecenia: Sulfur 30 CH 10 gran. 1x / 2 tyg. Medorrhinum 30 CH 10 gran. 1x / miesiąc Poumon histamine 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Monilia albicans 15 CH 10 gran. 1x / tydzień Wizyta 3; po 2 miesiącach: bez zmian na skórze, spokojniejszy, bardziej pogodny. Zalecenia: Sulfur 30 CH 10 gran. 1x / miesiąc Poumon histamine 30 CH 10 gran. 1x / 2 tyg. Monilia albicans 15 CH 10 gran. 1x / tydzień Przypadek 2: Mikołaj K. 5/12 Ciąża I, poród I o czasie, Apgar 8, masa urodzeniowa 3490 g. Karmiony piersią, matka na diecie eliminacyjnej. Obraz kliniczny: zmiany skórne o charakterze rumienia z tendencją do łuszczenia się ( skóra lamparta ) na policzkach i podudziach, ze znacznym pogorszeniem po kąpieli, silny świąd wywołujący niepokój. Ciemieniucha na skórze głowy. Wizyta 1, zalecenia: Sulfur 30 CH 10 gran. 2x / tydzień Calcarea carbonica ostrearum 15 CH 5 gran. co drugi dzień Rhus toxicodendron 9 CH 5 gran. 2x dziennie Emolienty do pielęgnacji skóry Wizyta 2; po 4 tygodniach: była poprawa, a potem nastąpiło pogorszenie zmian skórnych z tendencją do sączenia w zgięciach. Uzupełniono wywiad w kierunku możliwości zakażenia Candida alb.: grzybica pochwy w ciąży pleśniawki w pierwszych 2 miesiącach życia Zalecenia: Sulfur 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Calcarea carbonica ostrearum 30 CH 5 gran. 2x / tydzień Graphites 15 CH 5 gran. 1x / dzień Arsenicum iodatum 9 CH 5 gran. 1x / dzień Monilia albicans 9 CH 5 gran. 1x / dzień Wizyta 3; po 4 tygodniach: poprawa, utrzymuje się rumień na policzkach, dziecko spokojniejsze. Zalecenia: Calcarea carbonica ostrearum 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Monilia albicans 15 CH 10 gran 1x / tydzień Przypadek 3: Angel P. 5/12 Ciąża I, poród I, o czasie przez cięcie cesarskie, Apgar 9, masa urodzeniowa 3150 g. Karmiony piersią, matka wegetarianka, dziecko nieszczepione, w rodzinie alergia. Obraz kliniczny: skóra szorstka, rumień na policzkach, pogorszenie po kąpieli i po wszystkich kosmetykach, ciemieniucha na skórze głowy. Czynniki sugerujące infekcję Candida alb.: grzybica pochwy przez całą ciążę grzybica brodawek sutkowych pleśniawki jamy ustnej w 2 i 3. miesiącu życia Wizyta 1, zalecenia: Silicea 15 CH 10 gran. 1x / tydzień Lycopodium clavatum 15 CH 10 gran 1x / tydzień Pulsatilla 15 CH 5 gran. 2x / tydzień Warszawa 26 listopada 2011 r. 13

14 Nowe trendy w leczeniu homeopatycznym w Polsce i na świecie Belladonna 5 CH 5 gran. codziennie Monilia albicans 9 CH 5 gran. codziennie Emolienty do pielęgnacji skóry Wizyta 2; po 6 tygodniach: skóra mniej szorstka, bez ciemieniuchy, przejściowe rumienie na skórze przy wprowadzaniu nowych pokarmów, stolce papkowate 4-5 dziennie. Zalecenia: Silicea 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Lycopodium clavatum 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Monilia albicans 15 CH 10 gran. 1x / tydzień Probiotyk 1 kapsułka 1x / dzień przez 1 miesiąc Wizyta 3; po 6 miesiącach: zdrowy, tendencja do anemii, skóra i stolce w normie Przypadek 4: Paulina P. 4/12 Ciąża I, poród I o czasie, Apgar 10, masa urodzeniowa 3050 g. Karmiona piersią. Obraz kliniczny: zmiany skórne grudkowo-rumieniowe w formie plam na karku, szyi i tułowiu, ciemieniucha na skórze głowy. Czynniki sugerujące infekcję Candida alb.: w ciąży nawracające infekcje dróg moczowo-płciowych (zapalenie pęcherza, grzybica pochwy) skłonność do rumieni pośladkowych u dziecka biegunki towarzyszące zmianom na skórze Wizyta 1 zalecenia: Calcarea carbonica ostrearum 15 CH 5 gran. / x tydzień Poumon histamine 15 CH 10 gran. 1x / tydzień Medorrhinum 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Belladonna 9 CH 5 gran. 1x / dzień rano Arsenicum iodatum 9 CH 5 gran. 1x / dzień wieczorem Monilia albicans 9 CH 5 gran. 1x / dzień Emolienty do pielęgnacji skóry Wizyta 2; po 2 miesiącach: ciemieniucha ustąpiła, pojedyncze wykwity rumieniowo-łuszczące jak mama zje ogórki lub rybę, dziewczynka pogodna, dobrze się rozwija. Zalecenia: Pulsatilla 30 CH 10 gran. 1x / tydzień Poumon histamine 15 CH 10 gran. 1x / tydzień Monilia albicans 15 CH 10 gran. 1x / tydzień Medorrhinum 30 CH 10 gran. 1x / miesiąc Wizyta 3; po 4 miesiącach: Skóra gładka, dziecko zdrowe, rozwój prawidłowy. PODSUMOWANIE Powyższe przypadki wskazują na pozytywny wpływ włączenia leku MONILIA ALBICANS do leczenia AZS-u u niemowląt z dodatnim wywiadem w kierunku zakażenia Candida albicans (pleśniawki, pieluszkowe zapalenie skóry, grzybica brodawek sutkowych i/lub pochwy u matki). Wszystkie przedstawione dzieci były karmione piersią (a ich matki przestrzegały diety), co eliminuje wpływ alergogennego działania białek mleka krowiego na patomechanizm AZS u tych dzieci. WNIOSKI Leki homeopatyczne stanowią cenne uzupełnienie terapii AZS u niemowląt. W etiologii AZS warto uwzględnić odpowiedź immunologiczną organizmu na zakażenie drożdżakiem Candida albicans i wpływ tej reakcji na przebieg kliniczny schorzenia u niemowląt. Monilia albicans 9 CH stosowana codziennie przez okres 1 2 miesięcy, a następnie Monilia albicans 15 CH stosowana 1x / tydzień przez okres 2-4 miesięcy korzystnie wpływa na leczenie objawów AZS u niemowląt. Warszawa 26 listopada 2011 r.

Stosowanie leków homeopatycznych w leczeniu chorób płuc Prof. Youngran Chung pulmonolog pediatra Szkoła Medyczna Feinberga na Northwestern University Children s Memorial Hospital Chicago, Illinois USA Wymienione poniżej schorzenia często są przeze mnie leczone w pulmonologicznej klinice pediatrycznej, w której na co dzień pracuję. Dobór leków jest różnorodny, moje omówienia dotyczą tych, które stosuję najczęściej. Opracowanie to jest oparte na przeglądzie wielu przypadków, które leczyłam w ostatnich latach. Astma W przypadku astmy podejście komplementarne uważam za ważne, jako że wielu pacjentów z astmą wymaga doraźnego zażywania silnych leków takich jak wziewne środki rozszerzające oskrzela i kortykosterydy. Celem zastosowania leków komplementarnych jest osiągnięcie efektów długoterminowych: np. redukcji dawek inhalowanych steroidów; zmniejszenie zapotrzebowania na sterydy przyjmowane doustnie; odstawienie leków przeciwleukotrienowych; zmniejszenie intensywności lub długości trwania ataków, a tym samym usunięcie potrzeby częstych wizyt na izbie przyjęć. Z takimi intencjami dodaję leki homeopatyczne w ramach terapii uzupełniającej. Rzadko przepisuję silne leki chemiczne, ponieważ istnieją efektywne środki rozszerzające oskrzela takie jak betamimetyki, których generalnie nie zaleca się w dłuższych okresach. Po wstępnym, rutynowym leczeniu astmy, kiedy jest pewne, że pacjent otrzymuje odpowiednie leki i wie, jak radzić sobie z chorobą, dodaję leki przewlekłego sposobu reakcji, leki podłoża chorobowego. Środki lecznicze, które w mojej praktyce pediatrycznej zalecam najczęściej to Sulfur, Sulfur iodatum, Silicea, a czasem Arsenicum album. Sulfur iodatum i Silicea najczęściej wybieram z powodu nawracających infekcji (np. zapalenia zatok przynosowych, zapalenia ucha środkowego, infekcji górnych dróg oddechowych), które wyzwalają lub nasilają astmę. Warszawa 26 listopada 2011 r. 15

Czy istnieje lek homeopatyczny nadający się do systematycznego stosowania przy astmie? Czy współczesna nauka, w szczególności nasza wiedza na temat patofizjologii astmy może nam pomóc w dobraniu leków homeopatycznych, które zatrzymałyby nawroty uporczywych zapaleń dróg oddechowych, obecnych przy astmie chronicznej? Omówię tu koncepcję systematycznego stosowania leków homeopatycznych w chronicznych zapaleniach dróg oddechowych. Uważam, że wczesne podanie takich leków może wpłynąć na przebieg astmy, zwłaszcza jeśli zaczyna się taką terapię w dzieciństwie. Homeopatyk jako lek kontrolujący Wiemy, że astma jest chorobą polegającą na chronicznym zapaleniu dróg oddechowych. Choć ma ona różne postacie kliniczne, patologia jej podłoża jest taka sama, bez względu na stopień ciężkości choroby. Istnieją dowody na przewlekłe zapalenie dróg oddechowych nawet u astmatyków z łagodną formą choroby (badania post mortem astmatyków zmarłych z innych przyczyn). Wiemy także, że zapalenie dróg oddechowych nie ustępuje nawet pomiędzy atakami, gdy pacjent nie ma objawów i jego astma jest stabilna. Z tej przyczyny pacjentom cierpiącym na astmę często przepisuje się do codziennej inhalacji kortykosterydy, nieprzerwanie przez miesiące a nawet lata, po to, aby opanować stan zapalny i utrzymać objawy pod kontrolą. Czy istnieje lek homeopatyczny który mógłby pełnić taką rolę kontrolera? Czy wczesna interwencja homeopatyczna może odwrócić rozwój utrzymującego się zapalenia dróg oddechowych? Niektóre dzieci mają objawy astmy wyłącznie we wczesnym dzieciństwie, ustępujące bezpowrotnie, podczas kiedy u innych astma utrzymuje się do wieku nastoletniego lub dorosłego. Ta ostatnia grupa pacjentów ma genetyczne skłonności do astmy i często występuje u nich atopia lub inne czynniki środowiskowe, zwiększające ryzyko rozwoju trwałego zapalenia dróg oddechowych i astmy przewlekłej. Obecne standardy leczenia uporczywej astmy zalecają, by leki takie jak kortykosterydy były przyjmowane regularnie. O ile owocuje to lepszą kontrolą objawów, dotychczasowe badania nie wykazały aby długotrwałe zażywanie wdychanych kortykosterydów poprawiało funkcjonowanie płuc albo też odwracało rozwój samej astmy. Nawet gdy występuje remisja objawów, nieprawidłowości patofizjologiczne i zapalenie dróg oddechowych często pozostają. Nadal zachodzą też obawy co do długoterminowych skutków ubocznych wziewnych kortykosterydów. Czy istnieje lek homeopatyczny który mógłby po pierwsze pełnić rolę podobną do wziewnych kortykosterydów (kontrola objawów) oraz po drugie zatrzymać rozwinięcie się trwałego zapalenia dróg oddechowych? Ze względu na stan chronicznego zapalenia dróg oddechowych w astmie, powinien to być lek sykotyczny. Jednym z takich leków jest Natrum sulfuricum, ponieważ jest to lek będący furtką do skazy sykotycznej. Wskazania do systematycznego podawania Natrum sulfuricum są następujące: 1. jest on zalecany w stanach sykotycznych, ale może także obejmować epizody okresowego zaostrzenia typu pso- 16 Warszawa 26 listopada 2011 r.

rycznego, jak możemy to zaobserwować podczas astmy. 2. przy Natrum sulfuricum bardziej niż w przypadku jakiegokolwiek innego leku typ fizyczny lub wrażliwość nie są ani niezbędne, ani same w sobie wystarczające, aby go przepisać. 3. charakterystyczne dla leku jest występowanie zapalenia błon śluzowych z żółtawymi i wodnistymi lub zielonkawymi i gęstymi wydzielinami często obserwowane w astmie Leki etiologiczne na astmę Dulcamara jest lekiem etiologicznym użytecznym w leczeniu astmy, gdy jest ona u pacjenta wyzwalana przez wilgotną pogodę lub warunki pogodowe w Chicago jesienią, w końcu października bądź w listopadzie. W tym okresie zalecam pacjentom 4. pogorszenie występuje z powodu zimnej lub ciepłej wilgoci jest to także charakterystyczne dla wielu astmatyków. 5. sykotyzacja regularne przyjmowanie leków chemicznych (np. kortykosterydów). Tak więc obok leku podłoża chorobowego, pacjentom pediatrycznym, którzy wymagają stałego leku kontrolującego jak np. wziewne kortykosterydy, kiedy ich epizody astmatyczne stają się częstsze lub występują stale podaję Natrum sulfuricum (30 CH raz w tygodniu). przyjmowanie Dulcamary 30 CH, 5 granulek dziennie. Takie stosowanie często powstrzymywało epizody astmatyczne u pacjentów, u których uprzednio występowały one każdego roku w tym samym sezonie. KATAR SIENNY Z powodu alergii leczyłam wielu pacjentów w wieku od 4 do 17 lat, systematycznie podając Natrum sulphuricum 30 CH 10 granulek tygodniowo, oraz Histaminum 6 CH lub 9 CH w dawce 5 granulek, 1-2 razy dziennie. Do typowych objawów alergicznych z jakimi do mnie trafiali obserwowałam zwykle wodnisty wyciek z nosa lub jego obturację, oraz astmę, pogorszającą się przy nasileniu alergii. Stan wielu z tych pacjentów wcześniej nie poprawiał się, pomimo przyjmowania leków konwencjonalnych, takich jak antagoniści leukotrienów lub histaminy. Podawanie Natrum sulfuricum i Histaminum rozpoczynałam tuż przed lub w trakcie sezonu alergicznego. Jeśli pacjenci przyjmowali już konwencjonalne leki przeciwalergiczne, to brali je nadal, przy równoległym stosowaniu homeopatycznych. I przy takich komplementarnych działaniach, już przy kolejnej wizycie często można było odstawić leki konwencjonalne, jeżeli dzięki środkom homeopatycznym stan pacjentów się poprawiał. Inne leki homeopatyczne jakie zwykle w tym przypadku zalecam to Hydrastis canadensis 9 CH lub Pulsatilla 9 CH, 5 granulek według potrzeby (zwłaszcza jeśli pacjenci są typami wrażliwymi Pulsatilla). Gdy chorzy ci mają alergiczne zapalenie spojówek, bardzo efektywny w przypadku tego typu podrażnień jest Apis mellifica 15 CH 5 granulek (lub według potrzeby). Niekiedy Apis mellifica stosowany jest w połączeniu z homeopatycznymi kroplami do oczu Homeoptic. KASZEL PSYCHOGENNY Gdy pacjenci z kaszlem chronicznym są kierowani na konsultacje do kliniki pulmonologicznej, często okazuje się, że jest to kaszel psychosomatyczny, najczęściej kaszel nawykowy lub dysfunkcja strun głosowych ( DSG ). Cechy, które pozwalają Warszawa 26 listopada 2011 r. 17

rozpoznać kaszel jako nawykowy są następujące: zazwyczaj jest on suchy i ustępuje całkowicie gdy pacjent zasypia a ustaje, gdy uwaga pacjenta jest odwrócona. Wyniki badań, w tym prześwietlenia klatki piersiowej, testów krwi, prób czynnościowych układu oddechowego, czasem bronchoskopii, są zawsze w normie. Pacjenci ci nie wykazują pozytywnej reakcji na wiele leków, w tym przeciwastmatycznych, choć nieraz testowano już na nich duże dawki kortykosterydów i to w długim okresie. Diagnoza kaszlu nawykowego nasuwa się zwłaszcza, gdy w trakcie wywiadu jako czynnik etiologiczny zgłaszane są sytuacje stresowe doświadczane przez pacjenta (np. kłopoty szkolne lub rodzinne itd.). Ja leczę tych pacjentów najczęściej przy pomocy Ignatia amara 30 CH, stosując lek 1-2 razy dziennie (wskazanie z powodu silnej etiologii emocjonalnej). Ale gdy wśród czynników większą rolę odgrywa frustracja, wtedy dobre efekty daje lek Staphysagria. Syndrom dysfunkcji strun głosowych (DSG) jest schorzeniem, w którym pacjent ma ostrą niewydolność strun głosowych KRUP Zespół krupu (laryngotracheobronchitis) jest częstym sezonowym schorzeniem górnych dróg oddechowych. Schorzenie to jest powodem dużej ilość wizyt w pogotowiu pediatrycznym, przede wszystkim z powodu swej ostrej natury, przejawiającej się nagłymi napadami kaszlu, czasem także z trudnościami z prawidłowym oddychaniem. Zespół ten jest spowodowany przez wirusową infekcję górnych dróg oddechowych ale może też mieć przyczynę nieinfenkcyjną (krup spazmodyczny). Z reguły u dziecka rozwija się nocny, szczekający kaszel, ze świstem lub bez. Jako, że konwencjonalna terapia opiera się na inhalacjach z adrenaliną lub kortykosterydami, może być dla rodziny chorego dziecka źródłem obaw i stresu. Moje podejście do leczenia krupu, to podanie leku Spongia tosta w domu małego pacjenta, jako, że lek w czasie spoczynku lub mówienia, często w połączeniu z tremą. Może mieć on świst krtaniowy lub skarżyć się na krótkość oddechu i ucisk w gardle. Schorzenie to jest często spotykane u pacjentów z astmą, stąd jego objawy nierzadko są z nią mylone lub pozostają nierozpoznane. Dlatego też wielu pacjentów z DSG bywa nieskutecznie leczonych wieloma lekami na astmę. Diagnozę dysfunkcji strun głosowych potwierdza badanie terapeuty mowy, zaznajomionego z tymi objawami. Także laryngoskopia może pokazać przy wdechu paradoksalne przywodzenie strun głosowych. Chociaż DSG można skutecznie leczyć określonymi technikami oddechowymi nauczanymi przez terapeutów mowy, ja przy tym schorzeniu używam także leku Ignatia amara. Ignatia jest dobierana ze względu na jej objawy spastyczne oraz mentalno-emocjonalną właściwość tego schorzenia. Czasami łączyłam ją z innymi lekami, takimi jak Staphysagria, Argentum nitricum, czy Lachesis mutus, w zależności od rodzaju problemów emocjonalnych które mogły przyczynić się do stanu chorobowego. ten odpowiada szczekającemu, suchemu kaszlowi krupu i można stosować go systematycznie. A kiedy w następnych dniach kaszel staje się luźniejszy, można zastosować lek Hepar sulfur codziennie. Wszyscy moi pacjenci z nawracającym krupem otrzymują plan działania, który mogą stosować w domu. Na przykład lek Spongia tosta 9 CH, 5 granulek co 10 minut podczas napadów kaszlu a w następnych dniach Hepar sulfur 15 CH 5 granulek dziennie, gdy kaszel stanie się luźniejszy. I dopiero wtedy, jeśli trudności w oddychaniu się pogłębiają, należy udać się na izbę przyjęć. A licznym pacjentom, u których krup powraca każdego roku jesienią, zalecam, aby brali oni lek Spongia tosta lub Hepar sulphur, każdorazowo przed pójściem spać, już na początku sezonu. 18 Warszawa 26 listopada 2011 r.

Choroba Denga możliwości leczenia homeopatycznego Lek. med. Ewa Wojciechowska ISPL Szczecin ewa.wojciechowska@pthk.pl Do napisania tego wykładu zainspirowało mnie wystąpienie jednego z kolegów homeopatów podczas konferencji w Reims, we wrześniu bieżącego roku. Padło tam zdanie, że nie można bagatelizować chorób tropikalnych, ponieważ przy masowym przemieszczaniu się turystów po całym świecie, możliwość zachorowania na gorączkę Denga staje się coraz bardziej realna w każdym miejscu Europy. Dlatego warto wiedzieć więcej o tym to zagrożeniu, a przede wszystkim mieć świadomość czy i jak można pomóc choremu, oczywiście biorąc także pod uwagę leczenie homeopatyczne. Wprowadzenie Gorączka Denga dotyka rocznie 100 mln osób w ponad 100 krajach świata, a co roku z jej powodu i umiera około 25 tys. ludzi. Choroba ta występuje u około u 3% osób powracających z podróży zagranicznych. Czynnikiem etiologicznym jest wirus z rodziny Flaviviridae, przenoszony przez komary z rodzaju Aedes. W zależności od stanu immunologicznego pacjenta wirus daje różne obrazy kliniczne, od łagodnej postaci grypopodobnej, poprzez postać kla- syczną, aż do ciężkiej postaci krwotocznej. Potwierdzenie rozpoznania uzyskuje się testami serologicznymi. Leczenie jest wyłącznie objawowe, w ciężkich postaciach kluczowym postępowaniem jest intensywne nawadnianie. Bardzo skuteczne jest w tym przypadku leczenie homeopatyczne, możliwe do zastosowania we wszystkich stadiach tej choroby. Konieczna jest także profilaktyka, zapobieganie opiera się przede wszystkim na stosowaniu środków ochrony przed komarami. W trakcie badań klinicznych jest tetrawalentna, atenuwana szczepionka, niestety dotąd niedostępna. Możliwa jest także profilaktyka lekami homeopatycznymi, ale o tym poniżej. Epidemiologia Epidemie na półkuli zachodniej występują okresowo od ponad 200 lat, ale w ostatnich trzydziestu latach częstotliwość zachorowań znacznie się zwiększyła. Dotyczy to również gorączki Denga, gdzie wzrost zapadalności odnotowano szczególnie w takich krajach jak Indie, Bangladesz, Brazylia, Kambodża, Indonezja, Malezja, Meksyk, Pakistan, Singapur, Sri Lanka, Tajlandia czy Wietnam. Warszawa 26 listopada 2011 r. 19

Gorączka Denga jest obecnie jedną z najszybciej rozprzestrzeniających się chorób zakaźnych, drugą, po malarii najczęstszą przyczyną występowania gorączki po powrocie z podróży zagranicznej. Występuje w ponad 100 krajach na świecie]. Aktualne szacunkowe dane podają liczbę 100 milionów nowych przypadków rocznie, przede wszystkim w Azji, ale w ostatnich latach również w Ameryce Południowej i Afryce. 250 tysięcy spośród zachorowań przebiega z gorączką krwotoczną a 25 tysięcy osób rocznie umiera z powodu Dengi. WHO uznaje tę relatywnie nową globalną pandemię za palący problem zdrowia publicznego. Etiologia i patogeneza Wirus dengi należy do rodziny Flaviviridae. Metodami serologicznymi można odróżnić 4 serotypy wirusa (DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4) zakażenie daje dożywotnią odporność jedynie serotyp, który je wywołał. Sprawia to, że na dengę można zachorować 4 razy w ciągu życia. Głównym rezerwuarem są ludzie, choć zakażane mogą też być inne naczelne. Zakażenie przenoszą komary z rodzaju Aedes, przede wszystkim Aedes egipti oraz Aedes albopictus. Choroba rozwija się na skutek namnażania się wirusa, początkowo w obrębie układu chłonnego, a następnie w skórze i układzie siateczkowo-śródbłonkowym, co następnie prowadzi do wiremii. Okres inkubacji wynosi od 3 do 7 dni, choć możliwy jest rozwój objawów nawet do dwóch tygodni po zakażeniu. Pierwsze zakażenie przebiega, jako łagodna postać grypopodobna lub klasyczna denga. Kolejne infekcje wywołane przez inny serotyp mogą powodować zespół hemolityczny, co ma prawdopodobnie związek z istnieniem krzyżowo reagujących przeciwciał. Rozpoznanie Standardem rozpoznawania dengi są testy serologiczne (PCR lub ELISA), w których stwierdza się przynajmniej 4-krotny wzrost miana przeciwciał klasy IgM lub IgG. Wymagają one jednak pobrania dwóch próbek krwi, w tym jednej z okresu rekonwalescencji, w związku z czym ich praktyczna przydatność jest ograniczona, a diagnozę stawia się zazwyczaj na podstawie przesłanek klinicznych. Przebieg Gorączka Denga występuje zwykle w dwóch postaciach 1. Postać łagodna -Simple Dengue Fever (DF) 2. Postać krwotoczna -Dengue haemorrhagic fever (DHF) Pierwsza postać charakteryzuje się nagle pojawiająca się gorączką z towarzyszącym bólem głowy w okolicy zaoczodołowej, 20 Warszawa 26 listopada 2011 r.

a także znacznego stopnia bólem mięśni i stawów. Ten ostatni objaw dał dendze potoczną nazwę choroby breakbone fever czyli gorączki łamiącej kości. W czasie, gdy gorączka ustępuje, u około połowy chorych występuje plamisto-grudkowa wysypka, trwająca od 2 do 4 dni, której może towarzyszyć świąd i łuszczenie się skóry. Mogą pojawić się także dolegliwości ze strony górnych dróg oddechowych czy układu pokarmowego, limfadenopatia, zaczerwienienie twarzy oraz zapalenie spojówek. Sporadycznie występują powikłania krwotoczne, zapalenie serca, wątroby lub mózgu. Do charakterystycznych zmian w badaniach laboratoryjnych należy trombocytopenia, leukopenia z limfopenią, hiponatremia oraz zwiększona aktywność enzymów wątrobowych oraz dehydrogenazy mleczanowej. Objawy postaci krwotocznej początkowo są identyczne z postacią klasyczną. Po około 4-7 dniach, a więc w czasie ustępowania gorączki, występuje ból brzucha, wymioty, niepokój, dochodzi do zaburzeń świadomości. W badaniach stwierdza się hipotermię, wysięki do jam ciała oraz objawy skazy krwotocznej. W badaniach laboratoryjnych pojawia się małopłytkowość współistniejąca z podwyższonym hematokrytem. Postępująca utrata płynów na skutek ich ucieczki do przestrzeni trzeciej lub krwawienia może prowadzić do rozwinięcia wstrząsu. Leczenie farmakologiczne Leczenie łagodnych postaci dengi jest objawowe i zazwyczaj może być prowadzone w warunkach ambulatoryjnych, choć zdarzają się przypadki hospitalizacji. Zastosowanie mają leki przeciwgorączkowe, odpoczynek w łóżku oraz uzupełnianie płynów doustnie. Co 24 godziny należy badać morfologię krwi obwodowej w celu szybkiego wykrycia ewentualnej postaci krwotocznej. Pacjenci z trombocytopenią poniżej 100 tys/mm3 powinni być hospitalizowani z uwagi na podwyższone ryzyko wystąpienia krwotocznej postaci dengi. Natomiast postać krwotoczna, ze względu na znaczne zagrożenie życia, wymaga bezwzględnej hospitalizacji. Profilaktyka Obecnie nie istnieje zarejestrowana szczepionka przeciwko wirusowi dengi. Niskie finansowanie badań oraz brak odpowiedniego zwierzęcego modelu choroby sprawiają, że mimo dużego zapotrzebowania postęp w tej dziedzinie jest niezadowalający. Mimo tych trudności udało się opracować obiecującą, tetrawalentną, atenuowaną szczepionkę. Znajduje się ona na etapie drugiej fazy badań klinicznych. W związku z brakiem aktualnie dostępnej profilaktyki immunologicznej na pierwszy plan wysuwa się zapobieganie poprzez stosowanie środków ochrony przed komarami, zarówno mechanicznych jak i chemicznych. Zaleca się przyjmowanie witamin z grupy B, które wydzielając się przez skórę, odstraszają owady swoim zapachem oraz witamina C, która wpływa mobilizująco na układ odpornościowy. Gorączka Denga a homeopatia Rząd Kolumbii ogłosił oficjalnie, że zaleca stosowanie leków homeopatycznych w prewencji i leczeniu gorączki Denga na obszarach zagrożonych chorobą. Służby medyczne i mieszkańcy Kolumbii przyjęli to z ogromnym zadowoleniem wiedząc, że jest to skuteczna, bezpieczna i nisko -kosztowa metoda lecznicza. Podobnie często, z tych samych powodów, po te właśnie leki sięgają terapeuci w Indiach, Brazylii czy Tajlandii. Leki homeopatyczne dobiera się zarówno do objawów samej choroby jaki i do indywidualnego sposobu reagowania pacjenta. Natomiast lekiem Genus epidemicus jest Eupatorium perfoliatum, ten lek sprawdził się w leczeniu gorączki Denga na każdym etapie patologii tej choroby. Kiedy przeważają krwawienia, w pierwszej kolejności zwykle zastosujemy lek Ipeca a w dalszej kolejności Lachesis, Hamamelis, Crotalus horridus, Ferrum metallicumi Secale cornutum. Takie leki jak China officinalis czy Baptisia tinctoria pomogą w okresie rekonwalescencji, kiedy powrót do zdrowia jest powolny i towarzyszy mu duże osłabienie. Warszawa 26 listopada 2011 r. 21

22 Nowe trendy w leczeniu homeopatycznym w Polsce i na świecie Kolejne leki, które należy wziąć pod uwagę to: Acidum sulfuricum, Aconitum napellus, Arnica montana Arsenicum album, Arum triphyllum, Baptisia tinctoria, Belladonna, Bryonia alba, Cantharis, China rubra, Colocynthis, Eupatorium perfoliatum, Ferrum metallicum, Gelsemium, Hamammellis, Ipeca, Mercurius solubilis, Nux vomica, Podophyllum, Pyrogenium, Rhus toxicodendron, oraz Secale cornutum. Poniżej chciałabym omówić wskazania do zastosowania każdego z nich, ale najpierw przypomnę najważniejsze objawy gorączki Denga, które bierzemy pod uwagę w różnicowaniu leków. Oto one: bóle głowy, zwykle w okolicy czołowej, bóle zaooczodołowe bóle mięśniowe bóle stawowe wybroczyny wysypka krostkowo- grudkowa nudności brak apetytu osłabienie. Podczas gdy większość objawów mija w ciągu czternastu dni, te dwa ostatnie symptomy mogą utrzymywać się jeszcze wiele tygodni po chorobie. Acidum sulfuricum stany infekcyjne przebiegające z osłabieniem. Krwawienia ciemną, rzadką krwią. Plamica krwotoczna. Osłabienie po infekcji. Aconitum napellus nagła wysoka gorączka z odczuciem niepokoju i napadową tachykardia. Krwotoki pochodzenia tętniczego, krew jest czerwona, ciepła i błyszcząca. Bóle zaoczodołowe. Arnica montana drobne wybroczyny, kruchość naczyń, Stan gorączkowy z osłabieniem, dreszczami i dużym pragnieniem, nietolerancją dotyku. Czerwona przekrwiona twarz podczas gdy reszta ciała jest zimna. Bóle stawów przy gorączce. Arsenicum album duże osłabienie, utrata sił z niepokojem ruchowym, z dużym pragnieniem, pije tylko małe ilości, ale często. Uczucie zimna z pożądaniem świeżego powietrza. Bóle stawów przy gorączce. Arum triphyllum nieżyt nosa z jego niedrożnością, zapalenie krtani, głos dwutonowy. Wysuszone krwawiące wargi. Wydzieliny silnie drażniące. Baptisia tinctoria bóle głowy z zaczerwienioną i przekrwioną twarzą i bólami gałek ocznych. Przy infekcji osłabienie fizyczne i psychiczne, ospałość, powolność. Uczucie rozbicia mięśniowego. Nudności przy gorączce. Belladonna nagła wysoka gorączka z przekrwieniem i odczuciem gorąca i potami. Drgawki gorączkowe. Majaczenia. Nadwrażliwość na światło, zimno hałas. Bóle zaoczodołowe. Bóle stawów przy gorączce. Wysypka krostkowo-grudkowa. Bryonia alba chory pacjent leży w nieruchomej pozycji, każdy najmniejszy ruch pogarsza jego dolegliwości. Stawy są gorące i obrzęknięte, dolegliwości zmniejszają się przy ucisku, obandażowaniu. Cantharis piekące zmiany krostkowo pęcherzowe na skórze. Zmiany zapalne gardła i jamy ustnej, z odczuciem skurczu. China rubra krwawienia z nosa, dziąseł. Osłabiające poty z silnym pragnieniem. Gorycz w ustach, brak pragnienia i nudności przy gorączce. Colocynthis bóle w nadbrzuszu- kolkowe, z wymiotami. Skrajne pobudzenie i nadwrażliwość przy bólu, poprawa przez silny ucisk bolesnego miejsca. Eupatorium perfoliatum duża obolałość całego ciała z bólami kostnymi. Odczucie jakby mięśnie były oddzielone od kości. Nudności przy gorączce. Ferrum metallicum niedokrwistość z powodu krwawień. Naprzemiennie bladość i zasinienie twarzy, bladość błon śluzowych. Nadwrażliwość na hałas, dotyk. Napadowy kaszel i duszność przy najmniejszym wysiłku. Bóle stawów przy gorączce. Gelsemium sempervirens odczucie poobijania potłuczenia wszystkich mięśni, jakby odmawiały posłuszeństwa. Brak pragnienia i odczucie przejmującego zimna. Wysypka krostkowo-grudkowa. Hamamellis wynaczynienia z naczyń żylnych pod wpływem niewielkiego ucisku. Warszawa 26 listopada 2011 r.