BIULETYN SPSK im. prof. Adama Grucy CMKP w Otwocku Nr 1(1)/2015 W numerrzze:: Z ostatniej chwili: ocena akredytacyjna Szpital w liczbach Nowe inwestycje Klinika Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej CMKP Rekonstrukcja kości to proces wieloetapowy Warszawskie Sympozjum Rekonstrukcji Kończyn Z kart historii Szpitala 1
INFORMACJE Z ostatniej chwili: ocena akredytacyjna Miło nam poinformować, że w wyniku przeglądu akredytacyjnego przeprowadzonego w SPSK im. prof. Adama Grucy CMKP w Otwocku uzyskaliśmy łączną ocenę 89 procent (na 100 możliwych). Ta ocena dotyczy poziomu spełniania wszystkich wymaganych standardów. Oceny dokonało Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia. Szpital w liczbach Nasz Szpital dysponuje łącznie 438 łóżkami. Zatrudnia ponad 700 pracowników, w tym m.in.: 158 lekarzy, 226 pielęgniarek (w tym oddziałowych i koordynatorek), 26 rehabilitantów, 10 przedstawicieli wyższego personelu medycznego (farmaceutów i diagnostów laboratoryjnych), ponad 70 przedstawicieli średniego personelu medycznego (techników analityki i techników rtg). W administracji pracują 53 osoby. Ubiegłoroczna działalność w zakresie świadczonych usług medycznych zamknęła się następującymi liczbami: 11 tysięcy pacjentów leczonych w oddziałach klinicznych, pooperacyjnym i rehabilitacji, ponad 8 tysięcy zabiegów wykonanych na 11 nowoczesnych salach operacyjnych, 13 tysięcy pacjentów przyjętych podczas całodobowych ostrych dyżurów, blisko 81,5 tysiąca porad i konsultacji udzielanych pacjentom (zarówno dorosłym jak i dzieciom) w przyszpitalnej Przychodni Specjalistycznej oraz w Izbie Przyjęć. Nowe inwestycje Inwestycje w SPSK im. prof. Adama Grucy CMKP w Otwocku obejmują modernizację istniejącej już bazy oraz budowę nowych obiektów. Warto przypomnieć, że infrastruktura szpitala powstała w końcu lat 60. ubiegłego wieku, wymagała zatem dostosowania do obowiązujących obecnie standardów. Kompletne remonty objęły wszystkie oddziały łóżkowe szpitala, wzniesiono też nowy budynek, w którym pomieszczenia znalazły: Izba Przyjęć Planowych, Oddział Intensywnej Opieki Medycznej oraz Zakład Diagnostyki Obrazowej. Przebudowa i modernizacja, trwająca od ośmiu lat, objęła m.in. Centralną Sterylizatornię, Blok Operacyjny, Oddział Pooperacyjny, Izbę Przyjęć Ostrego Dyżuru. Niemal od podstaw zmienił się budynek Przychodni Specjalistycznej, dysponujący teraz nowoczesnymi gabinetami lekarskimi dla dzieci i dorosłych, gabinetami zabiegowymi, pracownią rentgenowską i gipsownią. Zmodernizowano też budynek G, dostosowując go do potrzeb Bloku Operacyjnego Kliniki Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej. Dobiega końca budowa nowoczesnego pawilonu Zakładu Rehabilitacji Leczniczej, liczącego 126 łóżek z wieloma pracowniami, salami ćwiczeń oraz 1- i 2-osobowymi pokojami dla pacjentów. 2
Z myślą o pracownikach Szpitala wybudowano wielopoziomowy parking liczący ponad 300 miejsc postojowych a na jego dachu planujemy uruchomić lądowisko dla lotniczego transportu medycznego. Przebudowano drogi wewnętrzne i miejsca postojowe wraz z remontem wewnętrznej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Rozbudowa i modernizacja, która właśnie dobiega końca, była współfinansowana przez Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dzięki projektom zgłoszonym przez Szpital, a także ze środków Fundacji Polsat i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Klinika Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej CMKP Kliniki w SPSK im. prof. Adama Grucy CMKP to cztery samodzielne, niezależne jednostki sprofilowane kierunkowo, które zajmują się leczeniem pacjentów i działalnością naukową. Dysponują one łączenie 375 łóżkami. Klinika Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej CMKP obejmuje: Oddział Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej (Ia), Oddział Ortopedii Dorosłych (Ib). 3
Dr hab. n. med. Jarosław Czubak prof. CMKP kierownik Kliniki Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej CMKP: - Klinika Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej CMKP jest unikatowa w skali całego kraju, dlatego że jej zespół zajmuje się leczeniem zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Dawniej ortopedia nie była podzielona, obecnie ze względu na postępującą specjalizację powstają osobne kliniki zajmujące się małymi pacjentami i osobami dorosłymi. Zespół, który u nas pracuje ma doświadczenie i wiedzę z zakresu całej ortopedii. Zajmujemy się wieloma aspektami, w przypadku dzieci są to np. wady i zniekształcenia wrodzone, rozwojowe, martwice, zniekształcenia wynikające z leczenia nowotworów, ale również chorób wieku dziecięcego, rozwojowego. Inną grupę stanowią deformacje kręgosłupa u dzieci. Dominują tutaj skoliozy, czyli skrzywienia boczne. Głównym celem funkcjonowania oddziału dziecięcego jest zapobieżenie deformacjom, które utrudniać będą funkcjonowanie w dorosłym życiu. Przy Klinice działa Poradnia Preluksacyjna, która zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem najczęściej występującej wady u dzieci, czyli dysplazji stawu biodrowego. Ta wada ciągle istnieje, a nasz rejon Europy Środkowej jest endemicznie dotknięty zwiększoną częstotliwością jej występowania. Rozpoznanie wady w okresie noworodkowym gwarantuje w większości przypadków pełne wyleczenie dziecka. Brak rozpoznania powoduje natomiast, że wada, rozwijając się, prowadzi do znacznych deformacji, które wymagają potem bardzo skomplikowanego leczenia: operacji rekonstrukcyjnych z zachowaniem stawu lub nawet jego wymianą. Druga część, wokół której koncentruje się działalność naszej Kliniki, to ortopedia dorosłych. Pierwotnym założeniem było utworzenie oddziału zajmującego się operacjami naprawczymi u dorosłych, z zachowaniem stawu, czyli różnego rodzaju rekonstrukcjami pozwalającymi przedłużyć żywotność własnego stawu u osób, które już nie rosną. Rozwijałem tę działalność leczniczą przez wiele lat, w tym czasie ukształtował się zespół lekarzy, którzy opanowali techniki leczenia stawu biodrowego z jego zachowaniem. Dominuje tutaj leczenie dysplastycznego stawu biodrowego u dorosłych z użyciem osteotomii okołopanewkowej, zwanej berneńską. Jedyni w Polsce wykonujemy dużą liczbę tego typu operacji. Warto dodać, że przez cały rok prowadzimy dydaktykę w tym zakresie, ucząc wykonywania operacji osteotomii okołopanewkowej. Naukę prowadzimy w formie tzw. tutorialu, czyli chirurg dla chirurga. Odbywa się to 4-5 razy w roku. Organizowane są dwudniowe sesje operacyjne składające się mniej więcej z 7-10 operacji, wśród których dominuje właśnie osteotomia okołopanewkowa. Na te sesje przyjeżdżają lekarze z innych ośrodków w kraju a także z zagranicy. Mają oni możliwość zobaczyć w krótkim czasie wiele takich zabiegów. Wśród operacji zachowujących staw, poza osteotomią okołopanewkową, przeprowadzamy jeszcze operacje wykonywane z użyciem technik małoinwazyjnych, a wśród nich artroskopię stawu biodrowego. Pozwala ona na zahamowanie choroby zwyrodnieniowej, a tym samym na przedłużenie funkcjonowania tego stawu przez lata. Zabieg taki polega na usunięciu przeszkód, które utrudniają ruch w stawie biodrowym i powodują jego uszkodzenie. Tę grupę chorób nazywamy konfliktem udowo-panewkowym, który wynika ze zniekształcenia panewki lub wyższego odcinka kości udowej. Te zniekształcenia, wzajemnie na siebie oddziaływując, powodują systematyczne niszczenie stawu, co w przyszłości prowadzi do konieczności jego wymiany. W niektórych przypadkach udaje nam się też wykonać zabieg tzw. ponownego ukształtowania stawu. Polega on na bezpiecznym zwichnięciu stawu, usunięciu deformacji w stawie i w obrębie panewki oraz ponownym jego nastawieniu. Warunkiem zakwalifikowania do takiej operacji jest brak zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej, która wyklucza możliwość przedłużenia żywota stawu biodrowego. Ze względu jednak na fakt, że większość pacjentów trafia do nas z poważnymi uszkodzeniami stawu biodrowego, bądź zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową, możemy ich leczyć za pomocą artroplastyki. Zajmujemy się takimi trudniejszymi przypadkami artroplastyki stawu biodrowego 4
przeprowadzanymi u chorych, którzy w okresie dzieciństwa byli już operowani, mieli wady wrodzone, bądź nabyte i w związku z tym wymagają bardziej skomplikowanych zabiegów endoprotezoplastyki. Na bloku operacyjnym w naszej Klinice mamy do dyspozycji różne rodzaje implantów stosowanych w skomplikowanych deformacjach stawów i kości np. wysoko zwichniętych stawach, bardzo wąskich kościach udowych, czy zdeformowanych miednicach. Są też endoprotezy, których kształt można zmieniać w zależności od potrzeb anatomicznych i funkcjonalnych pacjentów. Wśród tych implantów są też takie, które zakładamy wyłącznie w naszej Klinice. Osobną grupę chorych dorosłych stanowią w naszej Klinice pacjenci z deformacjami stóp. Jest to dziedzina niezbyt powszechna w publicznych szpitalach, a my, oprócz deformacji stawu biodrowego, leczymy właśnie deformacje stóp. Kolejny obszar naszej działalności to operacje kręgosłupa przeprowadzane szczególnie u naszych pacjentów leczonych wcześniej jako dzieci, którzy są dorośli i przestali już rosnąć. Są to m.in. operacje skolioz i zespołów bólowych odcinka lędźwiowego-krzyżowego kręgosłupa. 5
dr. n. med. Szymonem Pietrzakiem, kierownikiem Oddziału Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej w Klinice Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej CMKP. Rekonstrukcja kości to proces wieloetapowy Od jak dawna kierowany przez Pana Oddział zajmuje się zabiegami rekonstrukcjami kości u dzieci? - Zajmujemy się tym od ponad 10 lat, tj. od czasu gdy zaczęliśmy stosować stabilizator Ilizarowa, który pozwala na wydłużanie i poprawę kształtu kończyny, tzn. skorygowanie jej osi i poprawienie ruchomości w stawie. Wcześniej zabiegi ograniczały się do prostego wydłużania kończyn, zarówno górnych jak dolnych, w przypadku różnicy ich długości. Wykorzystywano do tego stabilizatory zewnętrzne jednopłaszczyznowe. Od 2004 roku, kiedy to szpital zakupił instrumentarium, najpierw do stosowania aparatów Ilizarowa, a pięć lat później aparatów Taylora, zaczęliśmy się zajmować bardziej skomplikowaną rekonstrukcją kości. W przypadku jakich wad można podjąć takie leczenie? - Stosujemy je zarówno w przypadkach wad wrodzonych związanych z częściowym ubytkami kończyn (np. brak lub niedorozwój kości strzałkowej) oraz wad rozwojowych w chorobach tkanki kostnej. Obejmuje to również wady nabyte u dzieci, które powstały jako następstwo zapaleń stawów i kości, i to tych najgroźniejszych przebytych w okresie noworodkowym i niemowlęcym. Te zapalenia stosunkowo łatwo opanować chirurgicznie, ponieważ jednak czynnik zapalny działa na niezwykle wrażliwą, rosnącą tkankę kostną, te następstwa choroby są bardzo poważne najczęściej w ich wyniku powstają znaczne deformacje. Drugą grupą są zniekształcenia pourazowe: złamania w okolicy końców kończyn długich: biodra, kolana, stawu skokowego, które u dorosłych dobrze zespolone nie skończyłyby się takimi powikłaniami, natomiast u dzieci mają one miejsce w strefach wzrostowych, stąd różnice długości kończyn, zaburzenia w osi, które później wymagają korekcji. Ile zabiegów wykonano u dzieci w ciągu tych ponad 10 lat? - Od czasu gdy używamy stabilizatora Ilizarowa wykonaliśmy ok. 250 takich zabiegów. Lepszym wariantem aparatu jest wspomniany aparat Taylora i stosujemy go od 2009 roku. Jest on jednak bardzo drogi jeden zestaw kosztuje ponad 30 tys. złotych, podczas gdy NFZ zwraca za całą procedurę jedynie 12,5 tys. złotych. My pozyskaliśmy kilkanaście takich aparatów dzięki Fundacji Polsat i stale dokupujemy do nich nowe części. Od 2009 roku wykonaliśmy 90 zabiegów z jego użyciem. Aparat Ilizarowa to koszt ok. 4 tysięcy złotych, mamy tu więc jeszcze środki na całą procedurę leczenia, w przypadku aparatu Taylora nie. Gdyby przed laty nie pomogła Fundacja Polsat, nie moglibyśmy zacząć leczyć tą metodą. Czym różnią się obie metody? - Metoda Taylora to rozwinięcie i ulepszenie klasycznego i znanego od pół wieku aparatu Ilizarowa, bo całe działanie stabilizatora jest sprzężone z programem komputerowym. Dzięki temu możemy uzyskać taką korekcję i kształt kości, jaki chcemy. A sama konstrukcja aparatu jest o wiele bardziej przyjazna dla nas chirurgów i dla pacjentów. 6
Czy wydłużanie kości wiąże się też czasem z rekonstrukcją stawu? - Tak, jest ono często jednym z elementów leczenia złożonego, w przypadku niektórych urazów bądź schorzeń i wad wrodzonych, np. w aplazji kości strzałkowej. Jedna z form leczenia tej choroby polega na tym, że mały pacjent wymaga najpierw operacji korekcyjnej stopy i stawu skokowego i ją wykonuje się wcześnie, nawet w pierwszym roku życia dziecka, potem jest jeszcze operacja stabilizująca staw skokowy i dopiero w wieku kilku czy kilkunastu lat wydłuża się kończynę. Pod pojęciem rekonstrukcji kości kryje się nie tylko ich wydłużanie, ale także zabiegi poprawiające kształt kości i stabilność stawu, nie zawsze istnieje przy tym konieczność zakładania stabilizatora. Bywa, że trzeba zrekonstruować zniszczony przez proces zapalny staw biodrowy, po to przede wszystkim, by miał on funkcję podporową. Wtedy wyrównanie długości jest tylko częścią procesu leczenia. Zdarza się też, że staw biodrowy lub kolanowy jest zniszczony, ogranicza możliwość poruszania się i daje duże dolegliwości bólowe, musimy wówczas wykonać zabieg jego wymiany, ale staramy się to planować u starszych dzieci, lub co jest najbardziej korzystne u młodych dorosłych. A na czym polega metoda leczenia tzw. kontrolowanego wzrostu? - Polega ona na tym, że moduluje się wzrost chrząstki nasadowej, żeby biologicznie obie kończyny mogły się wyrównać. Stosujemy ją u dzieci, które jeszcze rosną, jest ona przyjazna i komfortowa dla pacjenta, bo nie nosi on stabilizatora zewnętrznego, ma wszczepiony do kości mały implant, jest aktywny, może grać w piłkę i robić to wszystko co zdrowi rówieśnicy. Jak długo trwa leczenie i czy zawsze udaje się całkowicie zrekonstruować kość u małego pacjenta? - Z reguły tak, choć nie od razu, nieraz są to procesy wieloetapowe, szczególnie wtedy, kiedy wyjściowa różnica długości jest duża. Bezpieczne jest wydłużanie do jednej czwartej długości segmentu kości. W wielu przypadkach trzeba zakończyć jeden etap i za pół roku czy rok rozpocząć następny. Średnio nosi się aparat przez 1 miesiąc na 1 cm wydłużenia. Są pacjenci, którzy mają za sobą trzy wydłużenia, np. dwa na poziomie goleni i jedno na poziomie uda, gdzie doszliśmy do wydłużenia o 15 cm. Pamiętajmy, że pracujemy na żywym, rosnącym organizmie czasem wydłużamy kończynę na równi z drugą, zdrową albo nawet z naddatkiem. Młody człowiek rośnie potem jeszcze o 10 czy 15 cm różnica znowu się pojawia i wymaga kolejnego etapu leczenia. W trakcie i po zakończeniu leczenia pacjent wymaga stałej rehabilitacji, niektóre ćwiczenia są trudne, wymagające utrzymania zakresu ruchów w stawie. Dziecko trzeba nauczyć jak ma właściwe chodzić, jak prawidłowo obciążać wydłużoną kończynę. Ważne jest więc tu współdziałanie zarówno z małym pacjentem jak i z jego rodzicami. - Oczywiście, pacjenci muszą w trakcie korekcji regularnie przyjeżdżać do kontroli, co najmniej raz na 2 tygodnie. A duża część niedogodności związanych z bólem, z infekcjami skóry i wszystkim tym, co się wiąże z leczeniem spada na rodziców. Pacjenci muszą się uczyć żyć z aparatem, rodzice im w tym pomóc. 7
We wrześniu br. w SPSK i. prof. Adama Grucy CMKP w Otwocku odbędzie się Warszawskie Sympozjum Rekonstrukcji Kończyn, na które zaproszeni zostali specjaliści ortopedzi i traumatolodzy z Turcji. Czy polscy lekarze będą mieli możliwość zapoznania się ze stosowanymi przez nich nowymi metodami leczenia? - Zaproszenie do udziału w seminarium lekarzy z Turcji wynika z naszych kontaktów i współpracy w European Pediatric Ortopedic Society. Turcja to kraj na bardzo wysokim poziomie, jeśli chodzi o ortopedię i traumatologię, także dziecięcą. W trakcie seminarium odbędą się m.in. warsztaty, podczas których nasi goście zaprezentują własny autorski system stabilizacji zewnętrznej. W Turcji stosowane są też nowoczesne metody leczenia i techniki operacyjne, np. wydłużanie kości na gwoździu śródszpikowym. O tym wszystkim będziemy rozmawiać właśnie podczas tego sympozjum. Dziękuję za rozmowę. W opinii naszych pacjentów i ich rodzin - Jeszcze podczas ciąży zdiagnozowano u mojego syna skrócenie kości udowej. Pierwsza operacja i leczenie metodą Ilizarowa w szpitalu w Otwocku odbyło się gdy syn miał 5 lat. Udało się wtedy wydłużyć nóżkę aż o 5,5 centymetra. Obecnie Igor ma 11 lat i przeszedł drugą operację, korygujemy różnicę długości wynoszącą 4 centymetry. Tym razem z zastosowaniem aparatu Taylora. Co bardzo ważne dla małego pacjenta, całe leczenie odbywa się bez bólu, nie trzeba upominać się o leki zarówno w tych najtrudniejszych pierwszych dniach po zabiegu, jak i później. Przy wypisie dostaje się szczegółową instrukcję obejmującą higienę, rehabilitację i leczenie przeciwbólowe. Bardzo lubimy szpital ortopedyczny w Otwocku po pierwsze dlatego, że lekarze są bardzo profesjonalni i obie operacje przebiegły bez komplikacji, po drugie mamy pełny dostęp do informacji o stanie zdrowia syna. Pan prof. Czubak i pan dr Pietrzak bardzo dużo opowiadali nam na początku o tej chorobie, wyjaśniali jak będzie przebiegało leczenie i jak należy pielęgnować dziecko. Nie trzeba zatem szukać informacji na własną rękę. Co jeszcze jest ważne, to fakt, że Igor jest zadbany od strony emocjonalnej, personel pielęgniarski bardzo dba nie tylko o zdrowie fizyczne pacjentów, ale także i psychiczne. Tak samo zachowują się panie rehabilitantki. W tej chorobie jest bardzo ważne, by przekonać małego pacjenta do noszenia aparatu i tego, że można prowadzić normalne życie. Rekomendujemy ten szpital! Mama Igora - Klaudia kilka dni po urodzeniu zachorowała na bakteryjne zapalenie stawu biodrowego. Udało się je na szczęście wyleczyć antybiotykami. Jednak kiedy miała kilka lat okazało się, że ma krzywy kręgosłup, a powodem tego jest nierówna wysokość bioder. Lewa noga, ta po przebytym stanie zapalnym biodra jest krótsza. Trafiliśmy do prof. Czubaka. Na leczenie trzeba było trochę zaczekać, bo Klaudia wówczas 12-letnia dość intensywnie rosła. Teraz ma 14 lat i założony aparat Ilizarowa różnica w długości obu nóg wynosi 3,5 centymetra. Myślę, że uda jej się wrócić po wakacjach do szkoły już bez aparatu. 8
Bardzo dobrze oceniam ten szpital i leczenie, choć może trochę tu mało miejsca w porównaniu z ogromna liczbą pacjentów. Mama Klaudii - Kuba przyszedł na świat z wadą wrodzoną, chorobą Oliera, atakującą długie kości. Objawiało się to w ten sposób, ze nóżka od kolana w dół rosła krzywo. Kiedy Kuba miał pięć lat trafiliśmy do prof. Czubaka. Wtedy też wykonano pierwszy zabieg zakładając synowi malutki aparat. Od tego czasu kolejne etapy leczenia powtarzają się co roku, teraz prowadzi nas dr Pietrzak. Wyniki leczenia są rewelacyjne obie nogi są prościutkie, to wynik noszenia aparatów. W ubiegłym roku miał wydłużaną nóżkę o 6 centymetrów, w tym roku trzeba jeszcze wydłużyć o kolejne dwa przy okazji operacji deformacji kostki stopy. Kuba jest leczony metodą Taylora, jest to leczenie wieloetapowe. Bardzo dobrze oceniam leczenie syna, doskonałe podejście do dzieci mają też pielęgniarki, umieją z nimi rozmawiać, odwrócić uwagę, np. przy pobieraniu krwi czy robieniu zastrzyku. Zanim trafiliśmy do prof. Czubaka jeden z lekarzy radził nam wyjazd na leczenie do Wiednia lub Berlina. Teraz już o tym nie myślę i niczego więcej nie szukam, bo efekty leczenia tutaj naprawdę są bardzo dobre. A ja mam duże zaufanie do tutejszych lekarzy i polecam ten szpital innym rodzicom. Mama Kuby 9
WYDARZENIA Warszawskie Sympozjum Rekonstrukcji Kończyn W dniu 19 września 2015 r. w SPSK im. prof. Adama Grucy CMKP w Otwocku odbędzie się Warszawskie Sympozjum Rekonstrukcji Kończyn. Celem sympozjum jest popularyzacja wiedzy i wymiana doświadczeń na temat zabiegów korekcji wrodzonych, rozwojowych i nabytych zniekształceń kończyn. W trakcie obrad zaprezentowane zostaną różne techniki operacyjne a także metodyka oceny klinicznej i radiologicznej deformacji kostnych i planowania ich korekcji. Wystąpieniom teoretycznym towarzyszyć będą warsztaty praktyczne prezentujące techniki operacyjne i zastosowanie różnych systemów stabilizacji zewnętrznej. Warszawskie Sympozjum Rekonstrukcji Kończyn stanowić będzie zarazem inauguracyjne spotkanie lekarzy specjalistów z Turcji, którzy zajmują się w swojej praktyce na szeroką skalę zabiegami rekonstrukcyjnymi. Przedstawiciele Organizatora sympozjum dr hab. n. med. Jarosław Czubak, prof. CMKP kierownik Kliniki Ortopedii, Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej CMKP w Otwocku i dr n. med. Szymon Pietrzak, kierownik Oddziału Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej wyrażają nadzieję, że wzbudzi ono zainteresowanie środowiska polskich ortopedów z całego kraju i stanie się pierwszym z cyklu międzynarodowych spotkań poświęconych tej problematyce. Kolejne takie sympozjum planowane jest w Turcji. Patronat nad sympozjum objęły Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne oraz Turkish ASAMI. Oficjalnym językiem sympozjum jest angielski. Informacja i rejestracja: www.limbreconstruction2015.pl Z kart historii otwockiego ośrodka ortopedycznego Choć SPSK im. prof. Adama Grucy obchodził przed dwoma laty swoje 40-lecie, to mało kto wie, iż historia otwockiego ośrodka ortopedycznego sięga czasów II wojny światowej. W 1941 roku Wydział Opieki i Zdrowia m. Warszawy zorganizował tu Dom Zdrowia dla dzieci chorych na gruźlicę kości i stawów. Mieścił się on w budynku Palladium, w którym urządzono 100-łóżkowy oddział szpitalny z własnym traktem operacyjnym. Dom Zdrowia funkcjonował przez całą okupację i po jej zakończeniu jako sanatorium zabiegowe, w którym oprócz leczenia zachowawczego stosowano leczenie operacyjne gruźlicy kostno-stawowej. WYDAWCA: SAMODZIELNY PUBLICZNY SZPITALKLINICZNY IM. PROF. ADAMA GRUCY CMKP 05-400 Otwock ul. Konarskiego 13, centrala tel.: 22 779 40 31 e-mail: sekretariat@spskgruca.pl Tekst i opracowanie: Halina Guzowska Copyright SPSK im. prof. Adama Grucy CMKP, Otwock 2015 10