PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W KLASIE GITARY KLASYCZNEJ PSM I stopnia PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MUZYK PRZEDMIOT GŁÓWNY GITARA (w oparciu o Rozporządzenie Ministra Kultury z dn. 19 sierpnia 2002r.) Zadania techniczno wykonawcze oraz minimum wymagań programowych Skala ocen i kryterium oceniania PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MUZYK
PRZEDMIOT GŁÓWNY GITARA (w oparciu o Rozporządzenie Ministra Kultury z dn. 19 sierpnia 2002r.) Na podstawie programu nauczania dla gitary klasycznej wydanego przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w 1996r. Pierwszy etap edukacyjny PSM I stopnia Cele nauczania 1. Zainteresowanie ucznia muzyką. 2. Rozbudzenie zamiłowania do muzyki. 3. Rozwijanie uzdolnień muzycznych ucznia w sposób dostosowany do jego wieku i predyspozycji. 4. Nauczanie podstaw gry na instrumencie 5. Rozwijanie umiejętności technicznych i interpretacyjnych. 6. Nauczanie zasad notacji w stopniu umożliwiającym samodzielne odczytywanie zapisu nutowego. 7. Przygotowanie do samodzielnego opracowywania krótkich i łatwych utworów. 8. Wdrożenie do systematycznego i świadomego ćwiczenia. 9. Rozwijanie naturalnej potrzeby ekspresji twórczej ucznia i kształcenie wyobraźni artystycznej. 10. Rozwijanie umiejętności muzykowania zespołowego. 11. Przygotowanie ucznia do publicznych występów estradowych, zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w życiu muzycznym. 12. Zapoznanie ucznia z podstawową wiedzą o muzyce. 13. Kształtowanie wrażliwości estetycznej i poczucia piękna. 14. Przygotowanie absolwentów do dalszego kształcenia w szkole muzycznej II stopnia. Treści nauczania: 1. Podstawowa wiedza w zakresie historii instrumentu, budowy instrumentu i jego części, obsługi oraz konserwacji. 2. Podstawy prawidłowego aparatu gry (prawidłowa postawa, ułożenie rąk, właściwy sposób wydobycia dźwięku). 3. Wybrane elementy techniki gry. 4. Podstawy interpretacji utworu zgodnej z zapisem, budową formalną i elementami stylu. 5. Zasady notacji właściwej dla danego instrumentu oraz techniki czytania avista łatwych utworów. 6. Przygotowanie do samodzielnej pracy nad łatwym utworem w zakresie poprawnego odczytania tekstu nutowego, ćwiczenia i korygowania błędów. 7. Przygotowanie do praktyki estradowej z uwzględnieniem podstawowych elementów obycia estradowego, m.in. w zakresie technik opanowania pamięciowego utworu oraz koncentracji i pokonywania tremy. 8. Podstawowe formy muzykowania zespołowego. 9. Literatura muzyczna dla danego instrumentu, dobrana przez nauczyciela w zależności od możliwości ucznia i z uwzględnieniem jego preferencji. 10. Program na zakończenie etapu edukacyjnego Osiągnięcia uczniów
1. Znajomość podstawowych wiadomości z historii instrumentu i umiejętność nazywania poszczególnych części gitary oraz poznanie roli poszczególnych elementów instrumentu w procesie powstawania dźwięku. Znajomość zasad czyszczenia i konserwacji gitary, strun i futerału. Umiejętność samodzielnego strojenia instrumentu. 2. Opanowanie prawidłowej postawy, właściwego trzymania gitary, prawidłowego ułożenia prawej i lewej ręki. Umiejętność właściwego sposobu siedzenia, właściwego stosowania podgitarnika, podnóżka lub poduszki. 3. Opanowanie podstaw techniki gry z uwzględnieniem koordynacji pracy obydwu rąk, niezależności palcowej obu rąk, gry flażoletów naturalnych i sztucznych, uderzenia tirando i apoyando, gry dwudźwięków, trójdźwięków i czterodźwięków, chwytów poprzecznych barre, czystości intonacji, grania w pozycjach, realizacji arpeggio, tremolo i rasgueado, realizacji podstawowych ozdobników. 4. Umiejętność frazowania i operowania podstawowymi sposobami artykulacji. Zgodna z zapisem realizacja metrorytmiki, agogiki i dynamiki. Interpretowanie utworu zgodnie z jego budową formalną. 5. Znajomość notacji oraz umiejętność samodzielnego i bezbłędnego odczytania tekstu nutowego. Umiejętność prawidłowego grania a vista łatwych utworów w wolnym tempie z uwzględnieniem precyzji rytmicznej. 6. Umiejętność samodzielnego opracowania łatwego utworu pod względem technicznowykonawczym (palcowanie, frazowanie, dynamika, interpretacja). Umiejętność samodzielnej pracy nad utworem. Umiejętność świadomego ćwiczenia i korekty własnych błędów. 7. Umiejętność koncentrowania się i pokonywania tremy podczas wykonywania utworu. Posługiwanie się różnymi formami zapamiętywania. Przyswojenie podstawowych elementów obycia estradowego. Umiejętność dokonywania właściwej samooceny wykonania utworu. 8. Umiejętność gry pod kierunkiem nauczyciela w prostych formach muzykowania zespołowego (np.: unisono, gitarowe zespoły kameralne lub orkiestra gitarowa, gra z akompaniamentem) 9. Opanowanie literatury gitarowej w następującym zakresie: etiudy o zróżnicowanej problematyce technicznej, utwory polifoniczne, forma cykliczna (do wyboru: sonatina, sonata, suita, wariacje), utwory kameralne (duet, trio). 10. Poprawne wykonanie dwóch etiud o zróżnicowanej problematyce technicznej, części suity lub utworu z muzyki dawnej, części sonaty klasycznej lub wariacje klasyczne, utworu dowolnego, utworu kameralnego lub utworu z akompaniamentem, grania a vista.
Cele przedmiotowego systemu oceniania Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju oraz motywowanie go do dalszej pracy Dostarczenie rodzicom (opiekunom) i nauczycielom (innych przedmiotów) informacji o postępach, trudnościach w uczeniu się oraz uzdolnieniach ucznia Umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej Formy oceniania umiejętności przedmiotowych 1. Popisy sekcyjne 2. Popisy klasowe na różnych szczeblach 3. Przesłuchania i konkursy 4. Egzaminy promocyjne Sześcioletni cykl nauczania PSM I stopnia Pierwszy rok nauczania (1 i 1/3 jednostki lekcyjnej tygodniowo) Budowa gitary, akcesoria, zasady konserwacji. Postawa ucznia przy instrumencie, układ rąk i sposoby wydobywania dźwięków. Arpeggio proste formy. Koordynacja pracy obu rąk. Tłumienie strun prawą ręką. Realizowanie jedno-, dwu-, trzy- i czteropalcowych układów lewej ręki na jednej i kilku strunach. Znajomość dźwięków na chwytni (gryfie) do V progu włącznie. Notacja muzyczna i oznaczenia notacji gitarowej. Przedtakt i odbitka. Realizacja ćwiczeń, utworów jednogłosowych i prostych akordów granych ze słuchu i z nut. Drugi rok nauczania (1 i 1/3 jednostki lekcyjnej tygodniowo) Zmiany pozycji: na tej samej strunie oraz z wykorzystaniem pustej struny Łatwe formy legato (wstępujące i zstępujące) Tłumienie strun prawą i lewą ręką Arpeggio Rozszerzenie przestrzeni międzypalcowej lewej ręki Małe barré Próby wyeksponowania jednego spośród dwu głosów Rozszerzanie skali dźwięków do XII progu na 1 i 2 strunie Rozpoczynanie i kończenie frazy Wartości nut i pauz do szesnastek włącznie Dynamika: crescendo i diminuendo Trzeci rok nauczania (1 i 1/3 jednostki lekcyjnej tygodniowo) Rozwijanie niezależności palców lewej ręki przy zmianie chwytów Doskonalenie techniki legato, arpeggio, zmian pozycji Chwyt barré Technika tremolo w klasycznym układzie
Uderzenie apoyando Flażolety naturalne sposób wykonania, notacja Eksponowanie jednego głosu Improwizacja swobodna oraz oparta na krótkich konstrukcjach harmonicznych Takty złożone parzyste i nieparzyste, rytm punktowany, synkopa, triola Dynamika od piano (p) do forte (f), ćwiczenie następstw dynamicznych na dźwiękach powtarzających się i gamach Rozszerzanie skali dźwięków do XII progu na 3 i 4 strunie Czwarty rok nauczania (2 jednostki lekcyjne tygodniowo) Doskonalenie techniki arpeggio, tremolo, apoyando, legato Artykulacja staccato, portamento i glissando Doskonalenie zdolności chwytowej, ruchliwości i elastyczności lewej ręki Zmiany pozycji różnymi sposobami Ornamentyka przednutka, mordent Interpretacja utworu frazowanie, progresja, kulminacja Próby samodzielnego stosowania dynamiki w utworach i ćwiczeniach Rozwijanie umiejętności improwizacji Rozszerzanie skali dźwięków do XII progu na 5 i 6 strunie Piąty rok nauczania (2 jednostki lekcyjne tygodniowo) Doskonalenie poznanych technik gitarowych Rozwijanie biegłości palcowej obu rąk na pochodach diatonicznych i chromatycznych Czytanie nut w obrębie całej skali instrumentu Flażolety naturalne i sztuczne Toczek i tryl Czytanie nut a vista i próby samodzielnego przygotowania utworów Elementy wiedzy o interpretacji utworów i podstawowe różnice stylistyczne między utworami z różnych epok muzycznych Homofonia i polifonia Rozwijanie umiejętności improwizacji Szósty rok nauczania (2 jednostki lekcyjne tygodniowo) Doskonalenie poznanych technik. Wykorzystywanie gam, pasaży i kadencji do ćwiczenia poznanych problemów technicznych Poszerzanie wiedzy o interpretacji utworów: cechy stylistyczne różnych epok Podstawowe znaki skróconej notacji akordów, symbole i chwyty schematyczne Rytmy taneczne Improwizowanie w dowolnym stylu Strojenie instrumentu Czteroletni cykl nauczania PSM I stopnia Pierwszy rok nauczania w klasach I i II cyklu 6-letniego. Drugi rok nauczania w klasach III i IV cyklu 6-letniego.
Trzeci rok nauczania w klasie V cyklu 6-letniego. Czwarty rok nauczania w klasie VI cyklu 6-letniego. Kryteria oceniania umiejętności uczniów klasy gitary I stopnia Ocenę z egzaminu promocyjnego wystawia się według obowiązującej skali punktowej. Na podstawie przeprowadzonego egzaminu promocyjnego komisja ustala ocenę ucznia. W przypadku różnicy zdań ocenę stanowi średnia arytmetyczna punktów wystawionych przez członków komisji. Ocena celująca: - uczeń realizuje założenia edukacyjne na ocenę bardzo dobrą oraz: posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program w danej klasie - samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, osiąga sukcesy w konkursach i kwalifikuje się do finałów na szczeblu wojewódzkim (regionalnym) albo krajowym, lub posiada inne porównywalne osiągnięcia - biegle posługuje się zdobytymi umiejętnościami w rozwiązaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania tej klasy. Ocena bardzo dobra: - uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określonej w programie nauczania danej klasy - sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach - gra na gitarze bezbłędnie technicznie, a jednocześnie interesująco od strony muzycznej Ocena dobra: - uczeń poprawnie korzysta z wiadomości, różnicuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne - gra na gitarze poprawnie pod względem technicznym i muzycznym, lecz z małymi niedociągnięciami. Ocena dostateczna: - uczeń opanował podstawowe treści programowe w zakresie umożliwiającym postępy w dalszej nauce gry na gitarze, rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, czasem przy pomocy nauczyciela - gra z wyraźnymi brakami technicznymi lub muzycznymi, ale z zadatkami na postępy muzyczne w dalszej nauce. Ocena dopuszczająca: - uczeń w ograniczonym zakresie opanował podstawowe wiadomości i umiejętności w grze na gitarze, a braki nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z tego przedmiotu w ciągu dalszej nauki - rozwiązuje (często przy pomocy nauczyciela) zadania typowe o niewielkim stopniu
trudności - gra na gitarze z dużymi brakami technicznymi lub muzycznymi, ale nie przekreślającymi całkowicie jego postępów w dalszej nauce. Ocena niedostateczna: - nie opanował niezbędnego minimum podstawowych wiadomości i umiejętności w grze na gitarze - nie jest w stanie (nawet przy pomocy nauczyciela) rozwiązywać zadań o niewielkim stopniu trudności - nie spełnia minimum programowego i nie rokuje żadnych nadziei na rozwój i na wykonanie zadań technicznych. Wszystkie oceny wystawiane przez nauczyciela są jawne i uzasadnione.