Komentarz tygodniowy 10-17.11.2017 DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Produkt Krajowy Brutto (wstępne dane GUS) Według danych GUS, wzrost PKB w III kwartale 2017 r. wyniósł 4,7 % r/r, wobec 4,0 % wzrostu w II kwartale 2017 r. (po korekcie). Opublikowane dane określane są przez GUS jako tzw. szybki szacunek, w związku z tym nie zawierają informacji dotyczących struktury wypracowanego wzrostu. Szczegółowe informacje na ten temat zostaną przedstawione w tzw. regularnym szacunku PKB za III kwartał 2017 r., który zostanie opublikowany 30 listopada 2017 r. Można oczekiwać, iż głównym filarem wzrostu gospodarczego pozostała konsumpcja prywatna, wspierana zarówno efektem rządowego programu "Rodzina 500 plus", jak i poprawą sytuacji na rynku pracy (raportowany przez GUS spadek bezrobocia, a także wzrost zatrudnienia i przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw). Odnotowane przyspieszenie dynamiki PKB wydaje się jednak wskazywać, iż stopniowo, wraz z uruchamianiem funduszy unijnych, poprawia się także dynamika inwestycji, które również w kolejnych kwartałach powinny zwiększać swój udział w wypracowanym wzroście PKB. W konsekwencji, tempo wzrostu PKB może nadal poprawiać się w kolejnych kwartałach. Przyspieszeniu dynamiki PKB powinien sprzyjać także relatywnie niski punkt odniesienia sprzed roku (wykres obok). Za utrzymaniem dobrej koniunktury w Polsce przemawia także korzystna sytuacja gospodarcza w strefie euro, która pozostaje naszym głównym partnerem handlowym. Z opublikowanych przez Eurostat wstępnych danych wynika, iż PKB strefy wzrosło w III kw. 2017 r. o 2,5 % r/r, tj. najszybciej od II kw. 2011 r. Z dostępnych, wstępnych danych porównawczych Eurostatu, wynika, iż w III kw. 2017 r. wyjątkowo szybko rozwijała się Rumunia (wzrost PKB o 8,6 % r/r) oraz Łotwa (6,2 % r/r). Polska, z wynikiem 5,0 % r/r (dane wyrównane sezonowo), zajęła wspólnie z Czechami trzecie miejsce (w gronie 20 państw UE, dla których opublikowano dane). Najwolniejsze tempo wzrostu PKB w III kw. 2017 r. w UE odnotowano z kolei w Danii (1,1 % r/r) oraz w Wielkiej Brytanii (1,5 % r/r). Zatrudnienie i wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw W miniony piątek GUS opublikował dane o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, które potwierdziły bardzo dobrą koniunkturę na rynku pracy. W październikowych danych zwraca uwagę m.in. przyspieszenie tempa wzrostu wynagrodzeń do najwyższego poziomu od 2012 r. (przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw, w których liczba pracujących przekracza 9 osób wzrosło o 7,4 % r/r, osiągając 4 574,35 zł). Wzrostowi wynagrodzeń towarzyszył dalszy wzrost zatrudnienia, którego tempo jednak nieznacznie spadło (do 4,4 % r/r, wobec 4,5 % r/r we wrześniu). Odnotowując raportowaną przez GUS poprawę na rynku pracy, warto równocześnie zwrócić uwagę, iż w związku z występowaniem inflacji, w ujęciu realnym (tj. po uwzględnieniu obliczanego także przez GUS wskaźnika wzrostu cen), tempo wzrostu wynagrodzeń pozostaje niższe niż w ostatnich latach (3,7 % r/r w okresie dziesięciu miesięcy 2017 r., wobec 4,8 % r/r przed rokiem i 4,5 % r/r w analogicznym okresie 2015 r.). 1
WYDARZENIA Według danych NBP, wskaźnik inflacji po wyłączeniu cen żywności i energii wyniósł w październiku br. 0,8 % r/r (wobec 1,0 % r/r we wrześniu br.). Wskaźnik ten jest postrzegany jako odzwierciedlający ruch cen, na które polityka pieniężna prowadzona przez bank centralny ma duży wpływ. Dane za październik potwierdziły, iż inflacja bazowa utrzymuje się na niskim poziomie, co powinno wzmocnić przekonanie większości przedstawicieli Rady o słuszności dotychczasowej polityki, zakładającej utrzymywanie stóp procentowych NBP na niezmienionym poziomie. Indeks ZEW, odzwierciedlający nastroje wśród analityków i inwestorów instytucjonalnych w Niemczech, wzrósł w listopadzie br. o 1,1 pkt. m/m (do 18,7 pkt). W wynikach badania ankietowego prezentuje się tzw. procent netto, który jest różnicą między odsetkiem odpowiedzi pokazujących przeciwne kierunki (np. poprawa lub pogorszenie koniunktury), co pozwala pokazać ogólną tendencję. Jeśli bardzo dobre nastroje w największej gospodarce strefy euro zostaną potwierdzone także w wynikach kolejnych badań koniunktury (23 listopada Markit opublikuje wstępne szacunki indeksu PMI w sektorze przemysłowym, zaś 24 listopada poznamy wskazania indeksu koniunktury wśród niemieckich przedsiębiorców opracowywanego przez instytut Ifo), wówczas wzrosną szanse na to, iż w najbliższych miesiącach utrzyma się także dobra koniunktura w Polsce. DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA Strefa euro - inflacja Według finalnych danych opublikowanych przez Eurostat, inflacja w strefie euro w październiku br. wyniosła 1,4 % r/r, wobec 1,5 % r/r we wrześniu br. Wyhamowanie inflacji było konsekwencją m.in. spowolnienia dynamiki cen związanych z energią (w tym paliw) z 3,9 % r/r we wrześniu do 3,0 % r/r w październiku. Najnowszy odczyt w ujęciu rocznym, potwierdza, iż zmiany inflacji w ostatnich miesiącach są przede wszystkim konsekwencją wpływu czynników niezależnych od polityki monetarnej (tj. zmian cen surowców, w tym ropy naftowej na światowych rynkach). W danych opublikowanych przez Eurostat zwraca uwagę bardzo duża rozbieżność pomiędzy tempem wzrostu cen w poszczególnych gospodarkach strefy (w najwyższym tempie rosną ceny w państwach bałtyckich, na Litwie o 4,2 % r/r, w Estonii o 4,0 % r/r, z kolei ceny konsumentów na Cyprze i w Irlandii rosną odpowiednio w tempie 0,4 % i 0,5 % w ujęciu rocznym). Tak duże rozbieżności w tempie wzrostu cen w poszczególnych krajach niewątpliwie utrudniają właściwą politykę pieniężną realizowaną przez Radę EBC. Na tle innych państw UE, ceny w Polsce rosną w umiarkowanym tempie (wskaźnik inflacji według metodologii stosowanej przez Eurostat wyniósł w październiku 1,6 % r/r, wobec 1,7 % r/r średnio w Unii). Oznacza to, iż inflacja konsumentów w Polsce według metodologii unijnej (prezentowanej przez Eurostat) kształtowała się w październiku br. na poziomie aż o 0,5 pp. niższym niż wskazuje GUS (2,1 % r/r). Różnice w prezentowanym poziomie inflacji w Polsce przez GUS (wskaźnik CPI) oraz przez Eurostat (wskaźnik HICP) wynikają m.in. z odmiennego systemu wag, który w systemie krajowym przypisuje większy niż w systemie unijnym udział wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe (24,3 % ogółu wydatków konsumentów, wobec 18,4 % ogółu wydatków według metodologii UE). W efekcie, zmiany cen żywności mają większe przełożenie na poziom głównego wskaźnika inflacji według metodologii GUS (CPI). 2
RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu pozostały stabilne (wykres obok). Warto odnotować, iż obecny poziom stawek w głównych tenorach utrzymuje się bez zmian od listopada 2016 r. Brak sygnałów ze strony większości przedstawicieli RPP o możliwych zmianach w poziomie stóp NBP w perspektywie najbliższych miesięcy powinien sprzyjać stabilizacji rynkowych stawek także w kolejnych tygodniach. Najbliższe posiedzenie decyzyjne RPP odbędzie się w dn. 4-5 grudnia br. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 13 17.11.2017 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,37% 1,27% -0,79% 0,49% 3M 1,73% -0,33% 1,43% -0,75% 0,53% 6M 1,81% -0,27% 1,62% -0,65% 0,59% 1Y 1,85% -0,19% 1,89% -0,53% 0,78% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 10.11.2017 17.11.2017 Zmiana USD/PLN 3,6274 3,5965-0,9% EUR/PLN 4,2299 4,2419 0,3% CHF/PLN 3,6539 3,6266-0,7% Kluczowym wydarzeniem, które miało wpływ na kierunek zmian na rynku walutowym w ostatnim tygodniu były wstępne odczyty danych o PKB w europejskich gospodarkach w III kwartale br. (publikacja Eurostat z dn. 14.11). Dane wskazały, iż koniunktura w strefie euro jest najlepsza od 2011 r., co sprzyjało umocnieniu wspólnej waluty nie tylko wobec dolara, lecz także wobec złotego. Podobne sygnały z amerykańskiej gospodarki (publikacja zweryfikowanego szacunku PKB w USA za III kw. planowana jest w dn. 29 listopada br.), mogą zwiększyć także oczekiwania uczestników rynku odnośnie determinacji Rezerwy Federalnej w dalszym zacieśnianiu polityki pieniężnej. Z punktu widzenia naszej waluty, ewentualne wzmocnienie oczekiwań odnośnie kolejnych podwyżek stóp procentowych w USA byłoby potencjalnie niekorzystne dla notowań złotego. 3
RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 10.11 63,52 1276,06 16,90 13.11 63,16 1277,61 17,04 14.11 62,21 1280,63 17,01 15.11 61,87 1278,41 16,99 16.11 61,36 1278,40 17,08 17.11 62,72 1294,33 17,31 Miniony tydzień przyniósł spadkową korektę w trwającym od połowy października br. systematycznym wzroście cen ropy naftowej na światowych rynkach (cena ropy Brent na zamknięciu w miniony piątek była o 1,3 % niższa niż przed tygodniem). Perspektywy trwałego wzrostu cen surowca na światowych rynkach ogranicza m.in. systematyczny wzrost wydobycia ropy w USA, które w tygodniu zakończonym 10 listopada br. osiągnęło najwyższy poziom w historii (link https://www.eia.gov/dnav/pet/hist/leafh andler.ashx?n=pet&s=wcrfpus2&f=w). W przeciwnym kierunku oddziałują ograniczenia wydobycia przez OPEC oraz państwa współpracujące (link https://www.bloomberg.com/graphics/20 17-opec-production-targets/), a także najlepsza od lat koniunktura w światowej gospodarce. RYNEK KAPITAŁOWY WIG30 kontynuował korektę spadkową rozpoczętą w pierwszych dniach listopada br., tracąc w ujęciu tygodniowym 0,9 %. Warto przypomnieć, iż wraz z publikacją bardzo dobrych danych z głównych gospodarek utrzymuje się także ryzyko potencjalnie niekorzystnej perspektywy, jaką dla rynku akcji jest zaostrzenie polityki pieniężnej w strefie euro i USA. W najbliższych dniach brak jest zaplanowanych istotnych publikacji makroekonomicznych na głównych rynkach, stąd najbardziej prawdopodobne wydaje się, iż bez nowych impulsów, zmiany głównych indeksów nie będą znaczące. 4
KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (20-24.11.2017 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 23 listopada Polska Podaż pieniądza (M3), r/r X 5,4 % 24 listopada Polska Stopa bezrobocia X 6,8 %* * według wstępnych danych MRPiPS, stopa bezrobocia w październiku wyniosła 6,6 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5