INSTRUKCJA OBS UGI HUMIPORT 05/10/20/05IR Wydanie paÿdziernik 2008 Dane techniczne mog¹ ulec zmianie PRZEDSIÊBIORSTWO AUTOMATYZACJI I POMIARÓW INTROL Sp. z o.o. ul. Koœciuszki 112, 40-519 Katowice tel. 032/ 205 33 44, 78 90 000, fax 032/ 205 33 77 e-mail: introl@introl.pl, www.introl.pl Dzia³ temperatur: tel. 032/ 78 90 110, e-mail: temperatura@introl.pl 1
Spis treœci 1. Czynnoœci wstêpne przed uruchomieniem... 3 2. HUMIPORT 05/10/20... 4 4. Sterowanie urz¹dzeniem... 5 3. Wyœwietlacz... 5 4. Menu górne... 7 6. Menu dolne... 7 7. Kalibracja... 9 9. Konserwacja i regulacje... 10 8. Wymiana baterii... 10 HUMIPORT 05IR... 12 2. Informacje ogólne...13 3.Tryby pracy... 14 4. Uwagi dotycz¹ce wspó³czynnika emisji... 16 2
1. Czynnoœci wstêpne przed uruchomieniem Niniejsza instrukcja zawiera niezbêdne informacje i adnotacje dla bezpiecznego u ytkowania oraz konserwacji urz¹dzenia. Przed dokonaniem czynnoœci zwi¹zanych z eksploatacj¹ urz¹dzenia (rozruchem/ monta em), nale y dok³adnie zapoznaæ siê z instrukcj¹ obs³ugi oraz postêpowaæ œciœle wed³ug ka dego jej punktu. Urz¹dzenie pomiarowe mo e byæ wykorzystywany wy³¹cznie w okreœlonych zakresach pomiarowych (przegrzanie mo e spowodowaæ nieodwracalne uszkodzenia). Urz¹dzenie musi byæ przechowywane w suchych i zamkniêtych pomieszczeniach, z dala od bezpoœredniego wp³ywu promieniowania s³onecznego. Regulacje temperatury oraz wilgotnoœci mog¹ byæ przeprowadzane tylko w oparciu o odpowiedni materia³ porównawczy. Korzystaj¹c z urz¹dzenia w ró nych temperaturach, przed ponownym uruchomieniem, nale y przeznaczyæ kilka minut na dostosowanie siê urz¹dzenia do nowych warunków. Dane techniczne, warunki przechowywania i transportu znajduj¹ siê w arkuszach danych technicznych. W³aœciwe u ytkowanie: Urz¹dzenie mo e byæ wykorzystywane wy³¹cznie w takich warunkach i aplikacjach, dla których zosta³o przeznaczone. Wszelkie modyfikacje lub manipulacje na otwartym urz¹dzeniu stanowi¹ potencjalne zagro enie bezpieczeñstwa u ytkowania. 3
Czynnoœci przed pierwszym uruchomieniem: Otwórz pojemnik na baterie znajduj¹cy siê w tylnej czêœci urz¹dzenia. Usuñ taœmê izolacyjn¹, przygotowuj¹c urz¹dzenie do dzia³añ pomiarowych. Humiport 05 zasilany jest bateri¹ 9V (PP3) 2. HUMIPORT 05/10/20 Nowe wygodne urz¹dzenia do pomiarów temperatury i wilgotnoœci cechuj¹ siê nastêpuj¹cymi w³asnoœciami: du y czytelny wyœwietlacz z podœwietlaniem prze³¹cznik tarczowy trwa³a i bezpieczna obudowa wysoka dok³adnoœæ pomiarowa HUMIPORT 05 jest uproszczon¹ wersj¹ Humiport-a 10. Zrezygnowano w niej z podœwietlenia wyœwietlacza oraz wewnêtrznego zegara z dat¹. Humiport 20 Humiport 10 Humiport 05 4
3. Wyœwietlacz Menu górne- funkcja daty i zegara (nie s¹ dostepne w Humiport 05) Sonda 1 temperatura Sonda 1 jednostka ( C, F) Sonda 2 wilgotnoœæ wzglêdna Sonda 2 jednostka (g/m3, %rh, dp F, dp C) Podmenu konfiguracyjne regulacje 4. Sterowanie urz¹dzeniem Tradycyjne urz¹dzenia podrêczne posiadaj¹ zazwyczaj funkcjê sterowania opart¹ o dzia³anie przycisków lub pokrête³. Urz¹dzenie HUMIPORT 05/ 10/20 posiada natomiast prze³¹cznik tarczowy, umieszczony z lewej strony obudowy. Prze³¹cznik ma 15 stopniowy zakres ruchów w górê i w dó³, z mo liwoœci¹ zaznaczenia pozycji startowej przez wciœniêcie. Menu górne wybierane jest przez przekrêcanie prze- ³¹cznika w kierunku w górê, dolne w odwrotnym (podmenu konfiguracji i regulacji). Prze³¹cznik tarczowy Wciœniêcie prze³¹cznika w pozycji startu uruchamia urz¹dzenie, wy³¹cza go i wprowadza ustawienia. 5
Poni ej przedstawione s¹ trzy pozycje prze³¹cznika tarczowego: Pojedyncze krótkie wciœniêcie prze³¹cznika uruchamia urz¹dzenie. Przytrzymanie prze³¹cznika przez 2 sek. w³¹cza podœwietlanie.powtórne wciœniêcie i przytrzymanie przez kolejne 2 sek. wy³¹cza urz¹dzenie (menu nieaktywne). Menu górne z aktywacj¹ funkcji HOLD MAX MIN AVG (zatrzymanie, wartoœci maksymalne, wartoœci minimalne, œrednia).wybór za pomoc¹ przycisku, zatwierdzanie przyciskiem przerwa, za pomoc¹ przycisku lub przez brak manipulacji prze³¹cznikiem przez 20 sek. Aktywacja podmenu dla potrzeb konfiguracyjnych lub regulacji. Wybór za pomoc¹ przycisku zatwierdzanie przyciskiem przerwa, za pomoc¹ przycisku lub przez brak manipulacji prze³¹cznikiem przez 20 sek. Opisy do fotografii Symbol used in manual Symbol u yty w instrukcji obs³ugi 6
5. Menu górne Poni sze funkcje wybierane s¹ przez menu górne wyœwietlacza: HOLD MAX MIN AVG Wybór za pomoc¹ przycisku zaznaczona funkcja miga, umo liwiaj¹c zatwierdzenie wyboru - przycisk Po wprowadzeniu wybranej funkcji ukazywana jest ona na ekranie wyœwietlacza. Przerwa; za pomoc¹ przycisku lub przez brak manipulacji prze³¹cznikiem przez 20 sek. Hold: zatrzymanie wartoœci. MAX: wyœwietlanie wartoœci maksymalnej MIN: wyœwietlanie wartoœci minimalnej AVG: wyœwietlanie wartoœci œredniej arytmetycznej. 6. Menu dolne Poni sze funkcje wybierane s¹ poprzez menu dolne wyœwietlacza (podmenu konfiguracji i regulacji): Unit1 Unit2 Time Date AutoOff CAL 12LH Wybór za pomoc¹ przycisku zaznaczona funkcja miga, umo liwiaj¹c zatwierdzenie wyboru - przycisk [symbol przycisku]. Po wprowadzeniu wybranej funkcji, ukazywana jest ona na ekranie wyœwietlacza. Przerwa; za pomoc¹ przycisku lub przez brak manipulacji prze³¹cznikiem przez 20 sek. 7
UNIT 1: wybór jednostki temperaturowej. Za pomoc¹ przycisków wybiera siê jednostkê C lub F. Zatwierdzanie wyboru: przycisk UNIT 2: wybór jednostki wilgotnoœci dla pomiarów wilgotnoœci wzglêdnej lub punktu rosy. Za pomoc¹ przycisków wybiera siê jednostkê g/m3, %rh, dp F, dp C). Zatwierdzanie wyboru: przycisk TIME: wybór wartoœci czasu. Za pomoc¹ przycisków wybiera siê godziny i minuty (w kolejnoœci). Zatwierdzanie wyboru: przycisk Date: wybór daty. Za pomoc¹ przycisków wybiera siê dzieñ, miesi¹c i rok (w kolejnoœci). Zatwierdzanie wyboru: przycisk 8
AutoOff: wybór i ustawianie odcinka czasu (w minutach), po up³ywie którego urz¹dzenie zostanie automatycznie wy³¹czone. Funkcja OFF (<1) znosi funkcjê wy³¹czeñ automatycznych. Wybór za pomoc¹ przycisku zatwierdzenie wyboru - przycisk 7. Kalibracja Kalibracja urz¹dzenia Humiport 05/10/20 przeprowadzana jest przez Laboratorium naszej Firmy Przedsiêbiorstwo Automatyzacji i Pomiarów INTROL sp. z o.o. Laboratorium Pomiarowe ul. Koœciuszki 112 40-519 Katowice tel. 032/78 90 108 lub 032/78 90 118 www.introl.pl zobacz Laboratorium 9
HUMIPORT 05IR
Ostrze enie przed œwiat³em laserowym! Niniejszy przyrz¹d wyposa ony jest w laser klasy 2. Nigdy nie nale y kierowaæ wi¹zki laserowej bezpoœrednio lub poœrednio przez powierzchnie odbijaj¹ce na oczy. Promieniowanie laserowe mo e spowodowaæ nieodwracalne uszkodzenia oczu. Wi¹zka laserowa musi byæ chroniona przy wykonywaniu pomiarów w otoczeniu ludzi. 2. Informacje ogólne Niniejszy, rêczny przyrz¹d pomiarowy, mo e s³u yæ jako termohigrometr, jako pirometr laserowy lub ³¹czyæ obie te funkcje, zale nie od wybranego trybu pracy. Omawiany przyrz¹d pomiarowy mo e pracowaæ w trzech ró nych trybach: W trybie TH, przyrz¹d pozwala korzystaæ ze wszystkich funkcji elektronicznego termometru i higrometru. W trybie IR, mo na przyrz¹du u ywaæ jako pirometru laserowego, do pomiaru temperatury powierzchni z zaznaczeniem miejsca pomiaru. W trybie DP, przyrz¹d ³¹czy funkcje termohigrometru i pirometru, gdy mo e równoczeœnie wskazywaæ temperaturê punktu rosy i temperaturê powierzchni. Gdy tylko temperatura powierzchni staje siê ni sza od temperatury punktu rosy, przyrz¹d pomiarowy alarmuje u ytkownika optycznym sygna³em lasera i dÿwiêkiem ostrzegawczym. Powierzchnie mo na sprawdziæ bez straty czasu i szybko wykrywaæ w¹tpliwe punkty, wykorzystuj¹c tê funkcjê sygnalizacji. Progi sygnalizacji mo na indywidualnie nastawiaæ. 11
3. Tryby pracy TH: Po wybraniu trybu TH, przyrz¹d pracuje jako termohigrometr. W tym trybie temperatura jest wskazywana na górnym wyœwietlaczu, a wilgotnoœæ na dolnym. Jednostkê temperatury ( C, F) nastawia siê w obszarze konfiguracji Unit 1 tego trybu. Fabrycznym nastawieniem jest C. Jednostkê wilgotnoœci (% r.h., g/m3. dp C, dp F) nastawia siê w obszarze konfiguracji Unit 2. Fabrycznym nastawieniem jest tu % r.h. Przesuniêcie, jako poprawkê wartoœci temperatury i wilgotnoœci, wprowadza siê w obszarach konfiguracji CAL1 i CAL2. IR: Po wybraniu trybu IR, przyrz¹d pracuje jako pirometr. W tym trybie mo na mierzyæ bezkontaktowo temperaturê powierzchni. Omawiany przyrz¹d jest przeznaczony wy³¹cznie do pirometrycznych pomiarów temperatury w pomieszczeniach. W tym trybie temperatura powierzchni jest wskazywana na górnym wyœwietlaczu. Odpowiednia wartoœæ HOLD, MAX, MIN lub AVG jest wskazywana na wyœwietlaczu dolnym, je eli któraœ z tych funkcji zosta³a wybrana w górnym menu. Jednostkê temperatury powierzchni ( C, F) nastawia siê w obszarze konfiguracji Unit 1 tego trybu. Fabrycznym nastawieniem jest C. Przesuniêcie, jako poprawkê wartoœci temperatury, wprowadza siê tu w obszarze konfiguracji CAL1. W celu zaznaczenia miejsca pomiaru, œwiat³o laserowe jest w³¹czane, gdy tylko wybrany zostaje tryb IR. Laser œwieci maksymalnie przez 2 minuty i mo e byæ uaktywniony na nastêpne 2 minuty, przy u yciu >, w dowolnej chwili, w tym trybie. Odleg³oœæ, a wielkoœæ plamki pomiarowej (E: M) Dla uzyskania dok³adnych wyników pomiaru, powierzchnia mierzonego celu musi byæ wiêksza ni plamka pomiarowa przyrz¹du. Uzyskana temperatura jest, bowiem, œredni¹ temperatur¹ na powierzchni pomiaru. Im mniejszy jest cel, tym mniejsz¹ odleg³oœæ przyrz¹du trzeba stosowaæ. Dok³adn¹ wielkoœæ plamki pomiarowej mo na okreœliæ na podstawie poni szego, schematycznego rysunku. Przy dok³adnych pomiarach, cel musi byæ przynajmniej dwa razy wiêkszy ni plamka pomiarowa. 12
Wi¹zka laserowa Wielkoœæ plamki pomiarowej DP (DP = Dew Point = punkt rosy): Po wybraniu trybu DP, przyrz¹d pracuje jako generator sygnalizacji punktu rosy. Tryb DP umo liwia równoczesne wyœwietlanie temperatury powierzchni (np. œciany) i temperatury punktu rosy, co pozwala œledziæ wa ne powierzchnie, na których mo e dochodziæ do kondensacji z wykraplaniem, przy temperaturze ni szej ni punkt rosy. Temperatura punktu rosy, to taka temperatura, przy której powietrze jest ca³kowicie nasycone par¹ wodn¹. Po jej osi¹gniêciu, na przyk³ad przez zimn¹ powierzchniê œciany (lub spadku poni ej), na powierzchni nastêpuje kondensacja pary. W tym trybie temperatura powierzchni jest wskazywana na górnym wyœwietlaczu, a temperatura punktu rosy (TdP) dla otaczaj¹cego powietrza na wyœwietlaczu dolnym. adna funkcja górnego menu nie mo e byæ wybrana dla trybu DP! W polu konfiguracji Unit 1 wyœwietlana jest wybrana jednostka temperatury ( C, F), ta sama dla obu mierzonych temperatur. Fabrycznym nastawieniem jest C. Wartoœci temperatury powierzchni i temperatury punktu rosy (TdP) podawane s¹ zgodnie z wybran¹ jednostk¹. W celu zaznaczenia miejsca pomiaru, œwiat³o laserowe jest w³¹czane, gdy tylko wybrany zostaje tryb DP. Laser œwieci maksymalnie przez 2 minuty i mo e byæ uaktywniony na nastêpne 2 minuty, przy u yciu?, w dowolnej chwili, w tym trybie. Stosowanie funkcji sygnalizacji Funkcja sygnalizacji aktywuje siê (w³¹cza siê) automatycznie w trybie DP. Uruchomienie sygnalizacji i jej intensywnoœæ, zale y od nastawieñ górnej granicy sygnalizacji i dolnej granicy sygnalizacji. 13
Te dwie granice sygnalizacji oblicza siê, odpowiednio, na podstawie mierzonej temperatury punktu rosy (TdP) oraz progów progu górnego (Hi) i progu dolnego (Lo) - indywidualnie nastawianych w polu konfiguracji CFG. Wynik dodawania temperatury punktu rosy (TdP) oraz progu górnego (Hi) tworzy górn¹ granicê sygnalizacji (TdP + Hi). Wynik odejmowania od temperatury punktu rosy (TdP), progu dolnego (Lo) daje doln¹ granicê sygnalizacji (TdP Lo). Je eli temperatura powierzchni spada poni ej górnej granicy sygnalizacji (TdP + Hi), wyzwalana jest sygnalizacja alarmowa akustyczna (brzêczyk) oraz optyczna (pulsowanie lasera), których intensywnoœæ narasta proporcjonalnie, ze zbli aniem siê do dolnej granicy sygnalizacji. Im bardziej temperatura powierzchni obni a siê, tym czêstsze staj¹ siê sygna³y dÿwiêkowe brzêczka i sygna³y œwietlne lasera. Maksymalna czêstotliwoœæ sygnalizacji pojawia siê, gdy temperatura osi¹ga doln¹ granicê sygnalizacji (TdP Lo). Przyk³ad: Aktualna temperatura punktu rosy (TdP) wynosi +2 C. U ytkownik nastawia próg górny (Hi), jako 5 C i próg dolny (Lo), jako 5 C. Wówczas, sygnalizacja alarmowa pojawi siê przy +7 C (TdP + Hi), a maksymalne natê enie osi¹gnie przy 3 C (TdP Lo). 4. Uwagi dotycz¹ce wspó³czynnika emisji Wspó³czynnik emisji, jest to wartoœæ u ywana do opisu energii promieniowania, charakterystycznej dla ka dego materia³u. Im wy sz¹ wartoœæ ma ten wspó³czynnik, tym wiêksz¹ zdolnoœæ wysy³ania promieniowania ma materia³. Wiele materia³ów organicznych i powierzchni charakteryzuje siê wspó³czynnikiem emisji oko³o 0,95 Powierzchnie metalowe lub materia³y b³yszcz¹ce maj¹ ma³y wspó³czynnik emisji i z tego powodu wyniki pomiarów s¹ dla nich niedok³adne. Nale y braæ to pod uwagê, przy korzystaniu z omawianego przyrz¹du pomiarowego. 14
Dla poprawienia powierzchni b³yszcz¹cych czêœci, mo na je pokryæ taœm¹ przylepn¹ lub czarn¹, matow¹ farb¹. Przyrz¹d nie mo e mierzyæ przez przezroczyste powierzchnie, takie jak szk³o. Zmierzy on wtedy temperaturê powierzchni szk³a. Przegl¹d wspó³czynników emisji dla ró nych materia³ów w zakresie 0 do 200 C Azbest 0,95 Asfalt 0,90 do 0,95 Bitum 0,98 do 1,00 Ceg³a (chropowata) 0,90 do 0,95 Cement 0,90 do 0,95 Materia³ ceramiczny 0,90 do 0,95 Kreda 0,95 Glina 0,95 Beton 0,95 Ziemia 0,95 Pow³oka emalii, czarna 0,95 Szk³o 0,85 do 0,90 Marmur 0,90 do 0,95 Farba (nie metaliczna) 0,95 Tynk 0,90 do 0,95 Tworzywa sztuczne 0,90 Farba do grzejników 0,95 Dachówka 0,95 Tynk kamyczkowy 0,90 do 0,95 Materia³y w³ókiennicze (nie metaliczne) 0,95 Tapeta (nie metaliczna) 0,95 Woda 0,93 Drewno 0,90 do 0,95 15