SYSTEM ZIELONEJ KARTY SYSTEM IV DYREKTYWY Agata Śliwińska 1
W przypadku międzynarodowych szkód komunikacyjnych można rozróżnić z perspektywy poszkodowanego: wypadek krajowy z uczestnictwem obcokrajowca oraz wypadki zagraniczne. Pierwszy przypadek podlega ogólnie Systemowi Zielonej Karty (Internal Regulations), w przypadku wypadków zagranicznych na terenie Unii Europejskiej i EOG ma zastosowanie IV Dyrektywa komunikacyjna. 2
ZIELONA KARTA Został stworzony na mocy Rekomendacji Organów Narodów Zjednoczonych z 25 stycznia 1949 r., która była skierowana do rządów europejskich krajów członkowskich ONZ tzw. Rekomendacji Genewskiej. Funkcjonuje od 1 stycznia 1953 r., ale Polska jest nim objęta dopiero od 1958 roku. System Zielonej Karty opiera się na współpracy pomiędzy rządami, biurami narodowymi i krajowymi rynkami ubezpieczeń. Stanowi on sieć umów cywilnoprawnych, które są kontrolowane przez organizację międzynarodową ( Główną Grupę Roboczą ds. transportu Drogowego Komisji Gospodarczej ds. Europy ONZ) w taki sposób, aby umożliwić rządom integrację w treść tych umów. 3
W każdym państwie członkowskim funkcjonuje biuro Zielonej Karty, zwane również biurem narodowym. Są one zrzeszeniem ubezpieczycieli wykonujących w tym państwie działalność w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Każde biuro narodowe jest wydawane do wydawania ujednoliconego certyfikatu ubezpieczeniowego Zielonej Karty. 4
Warunkiem odpowiedzialności biura jest co do zasady legitymowanie się przez sprawcę wypadku Zieloną Kartą. (wyjątek kierowcy, których auta są zarejestrowane w państwach z tzw. Porozumienia Wielostronnego) Dzięki działaniu Systemu osoba poszkodowana może dochodzić roszczenia do swojego biura narodowego, zamiast od zagranicznego zakładu ubezpieczeń, z którym zawarł umowę posiadacz pojazdu który spowodował wypadek. Biuro narodowe po dokonaniu na rzecz poszkodowanego wypłacie odszkodowania, zwraca się z roszczeniem regresywnym do zagranicznego biura, które wystawiło Zieloną Kartę sprawcy szkody lub bezpośrednio do zakładu ubezpieczeń, który zawarł umowę ubezpieczenia Zielonej Karty ze sprawcą. 5
Członkami mogą zostać państwa spełniające następujące warunki: 1. Położenie kraju w Europie, basenie Morza Śródziemnego lub sąsiadowanie z europejskim krajem reprezentowanym w systemie, 2. Utworzenie na terenie danego kraju Biura Narodowego i uznanie go przez odpowiednie władze państwowe, 3. Wprowadzenie w danym kraju obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, 4. Zagwarantowanie uznawania zagranicznych zielonych kart jako wystarczającego pokrycia ubezpieczeniowego, 5. Udzielenie gwarancji pokrycia wypłaty świadczeń odszkodowawczych przez Biuro Narodowe wystawcę Zielonej Karty, 6. Przedstawienie przez Biuro Narodowe gwarancji finansowych, 7. Zapewnienie przez rząd danego kraju swobody przepływy środków na pokrycie zobowiązań wynikających z rozliczeń między biurami. Decyzję w sprawie podjęcia nowych biur, podejmuje Walne Zgromadzenie Rady Biur. 6
Celem Systemu Zielonej Karty jest zapewnienie, aby poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych mogli otrzymać należne im odszkodowanie z tytułu szkód spowodowanych przez kierowcę pojazdu zarejestrowanego za granicą oraz aby zmotoryzowani nie byli zmuszeni do nabywania ubezpieczenia OC komunikacyjnego na granicy każdego z odwiedzanych przez nich krajów. 7
Systemem zarządza Rada Biur utworzona przez Biura Narodowe z państw członkowskich Systemu. Zielona Karta nie jest potrzebna w następujących państwach Europy : Austria, Andora, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy oraz Węgry. W ich przypadku wystarczy ważna polisa ubezpieczenia OC. Zielona Karta jest wymagana w krajach: Albanii, Białorusi, Bośni i Hercegowiny, Iranu, Izraela, Macedonii, Maroko, Mołdawii, Rosji, Czarnogóry, Tunezji, Turcji i na Ukrainę. 8
9
POROZUMIENIE WIELOSTRONNE W ramach Systemu Zielonej Karty funkcjonuje Porozumienie Wielostronne, zgodnie z którym kierowcy pojazdów zarejestrowanych w państwach w których Biura Narodowe są Sygnatariuszami Porozumienia, mogą poruszać się po terytoriach tych państw bez konieczności posiadania Zielonej Karty. W ich przypadku domniemywa się posiadanie ważnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartego w kraju, w którym pojazd został zarejestrowany o czym świadczy ważna tablica rejestracyjna pojazdu. Do Porozumienia Wielostronnego należy 32 spośród 47 członków Systemu Zielonej Karty, w tym Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. 10
PAŃSTWA, KTÓRYCH BIURA NARODOWE SĄ SYGNATA- RIUSZAMI POROZU- MIENIA WIELO- STRONNEGO 11
IV DYREKTYWA Jest jedną z dyrektyw kształtujących w państwach członkowskich UE jednolity model systemu obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Ogólnie rzecz ujmując, skonstruowała ona system dochodzenia ubezpieczeniowych roszczeń odszkodowawczych przez osoby, które zostały poszkodowane w wypadkach komunikacyjnych poza granicami państwa, w którym mają miejsce zamieszkania. Stworzyła ona drogę dochodzenia tych roszczeń we własnym kraju poszkodowanego poprzez skonstruowanie kolejnej, obok działalnością biur narodowych, transgenicznej sieci powiązanych ze sobą, jednolicie zorganizowanych instytucji. Dotyczy zarówno osób fizycznych jak i przedsiębiorców. 12
Dlatego można powiedzieć, że System IV Dyrektywy jest niejako odbiciem lustrzanym systemu Zielonej Karty. Czwarta Dyrektywa dokładnie określa krąg osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych za granicą, uprawnionych do korzystania ze stworzonego przez nią systemy dochodzenia roszczeń. Służy ona ofiarom wypadków, które wydarzyły się na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, innego niż to, w którym poszkodowany miał miejsce zamieszkania albo na obszarze innego państwa należącego do systemu Zielonej Karty. Ponadto Dyrektywa wymaga, aby pojazd, którego kierowca spowodował wypadek, był zarejestrowany i ubezpieczony poza tym państwem członkowskim, w którym jest miejsce zamieszkania poszkodowanego. 13
Każdy zakład ubezpieczeń działający na obszarze UE, który prowadzi działalność w zakresie umów ubezpieczeniowych OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ma obowiązek wyznaczyć swoich reprezentantów do spraw roszczeń w każdym państwie członkowskim innym niż to, w którym otrzymał zezwolenie na prowadzenie działalności. Reprezentant, który mieszka w kraju, w który miało miejsce zdarzenie, zbiera od niego informacje dotyczące okoliczności sprawy i ma obowiązek ją rozpatrzyć w czasie nie dłuższym niż trzy miesiące od daty zgłoszenia. Po upływie tego terminu odszkodowany musi otrzymać: odszkodowanie w pełnej wysokości albo odszkodowanie częściowe bądź odmówienie wypłacanie jakiekolwiek wypłaty kwoty. 14
Czwarta Dyrektywa przewiduje utworzenie lub wyznaczenie przez każde państwo członkowskie instytucji, której podstawowym zadanie będzie gromadzenie i udostępnianie danych obejmujących zasadniczo dwie grupy informacji. Do pierwszej należy zaliczyć dane dotyczące: zarejestrowanych w danym kraju pojazdów mechanicznych; Polis ubezpieczeniowych w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia krajowego OC posiadacza pojazdu mechanicznego; Wystawionych certyfikatów Zielonych kart oraz ubezpieczeń gwarancyjnych; Pojazdów zwolnionych z obowiązku zawarcia ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego. Druga grupa obejmuje następujące dane: wykaz zakładów prowadzących ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego; Listę reprezentantów do spraw rozliczeń każdego zakładu ubezpieczeń w każdym z kraju członkowskich. 15
Likwidacja szkody spowodowanej przez polskiego obywatela w Niemczech pojazdem zarejestrowanym i ubezpieczonym w Polsce nastąpi w ramach Systemu Zielonej Karty. W przypadku wypadku w Niemczech polski poszkodowany ma natomiast możliwość wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym wobec ubezpieczyciela komunikacyjnego odpowiedzialności cywilnej (dal. ubezpieczyciel OC) niemieckiego uczestnika wypadku w ramach IV Dyrektywy Komunikacyjnej bezpośrednio u ubezpieczyciela OC w Niemczech lub też w Polsce, u mającego siedzibę w Polsce reprezentanta do spraw roszczeń niemieckiego ubezpieczyciela. 16
Dziękuję za uwagę! 17