Standard ten, który zastąpił MSR 14, określa wymogi w zakresie ujawniania informacji o segmentach działalności jednostki, a także o jej produktach i usługach, obszarach geograficznych prowadzonej przez nią działalności oraz o głównych klientach. W listopadzie 2006 roku Rada Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości (IASB) wydała MSSF 8 Segmenty operacyjne", który zastąpił MSR 14 Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności". Myślą przewodnią nowego standardu jest zapewnienie ujawnienia przez jednostkę informacji pomocnych użytkownikom jej sprawozdań finansowych w ocenie rodzaju i skutków finansowych prowadzonych przez nią działań gospodarczych oraz środowiska gospodarczego, w którym funkcjonuje. Najważniejsze postanowienia standardu Standard określa wymogi w zakresie ujawniania informacji o segmentach działalności jednostki, a także o jej produktach i usługach, obszarach geograficznych prowadzonej przez nią działalności oraz o głównych klientach. Jednym z głównych celów jego wydania było doprowadzenie do jak największej zbieżności pomiędzy dotychczasowymi regulacjami w tym zakresie a rozwiązaniami amerykańskimi (US GAAP). Nowy standard jest zasadniczo zbieżny z wymogami amerykańskiego standardu SFAS 131 Ujawnianie informacji na temat segmentów jednostki i informacji powiązanych". W szczególności ujednolicono stosowaną w obu systemach terminologię, z wyjątkiem tych kwestii, gdzie zachodziłaby niespójność pomiędzy nowym standardem a pozostałymi MSSF. MSSF 8 wymaga od jednostki prezentowania informacji o charakterze finansowym oraz informacji opisowych na temat jej segmentów sprawozdawczych. Segmenty sprawozdawcze są segmentami operacyjnymi lub zagregowanymi segmentami operacyjnymi spełniającymi określone kryteria (m.in. odnośnie ich wielkości). Z kolei segmenty operacyjne stanowią części składowe jednostki, dla których dostępne są odrębne informacje finansowe podlegające 1 / 5
regularnej ocenie przez jej główny organ podejmujący decyzje operacyjne. Standard wymaga, aby informacje dotyczące segmentów działalności były ujawniane w taki sposób, jaki wykorzystują organy zarządzające w bieżącym kierowaniu firmą. Oznacza to, że z chwilą wejścia standardu w życie może ulec znacznemu zwiększeniu zakres ujawnianych informacji. Nie jest bowiem tajemnicą, że decyzje w jednostkach zapadają na znacznie niższych poziomach działalności niż dotychczas prezentowane w sprawozdaniach finansowych zgodnie z MSR 14. Standard wymaga prezentowania wyniku segmentu oraz jego aktywów. Konieczne jest również ujawnienie zobowiązań, określonych przychodów i kosztów segmentu, jeżeli takie dane są regularnie przedstawiane kierownictwu podejmującemu decyzje operacyjne. Niezbędne jest uzgodnienie łącznych przychodów, wyników, aktywów i innych danych odnośnie segmentów sprawozdawczych z odpowiednimi kwotami w sprawozdaniu finansowym. Jednostka zobowiązana jest również ujawnić informacje na temat przychodów uzyskiwanych z jej produktów i usług, krajów, w których są uzyskiwane przychody lub zlokalizowane aktywa, a także na temat głównych klientów. Te ujawnienia są niezbędne niezależnie od tego czy są wykorzystywane przez kierownictwo jednostki w bieżącym zarządzaniu. Jednakże, jeżeli wymagane przez standard dane nie są dostępne, a koszt ich sporządzenia byłby znaczący, jednostka może odstąpić od ich ujawnienia. Jednostki są również zobowiązane do zamieszczenia opisowych informacji na temat sposobu wyodrębnienia segmentów działalności, produktów i usług pochodzących z poszczególnych segmentów, różnic w sposobie wyceny pomiędzy sprawozdawczością segmentów a sprawozdawczością finansową, a także na temat zmian w wycenie danych dotyczących segmentów pomiędzy segmentami. 2 / 5
Nowy standard należy stosować w odniesieniu do rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2009 roku i później. Możliwe jest także wcześniejsze zastosowanie standardu, co wiąże się z koniecznością stosownego ujawnienia w sprawozdaniu finansowym. Różnice pomiędzy MSSF 8 a MSR 14 MSSF 8 zastępuje dotychczasowy MSR 14 Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności". Najistotniejsze wprowadzone zmiany dotyczą określenia segmentów, wyceny danych finansowych na temat segmentów i ujawnienia informacji. Poniżej przedstawiono ich podsumowanie. Określenie segmentów operacyjnych Segment operacyjny podlega identyfikacji na podstawie wewnętrznych raportów, które są przedmiotem regularnego przeglądu dokonywanego przez główny organ odpowiedzialny za podejmowanie decyzji operacyjnych w odniesieniu do segmentu oraz za ocenę wyników jego działalności. Takie podejście zastępuje pojęcia podstawowego i uzupełniającego segmentu sprawozdawczego zawarte w MSR 14 oparte na kryteriach branżowym i geograficznym. Segmentem operacyjnym może być również część jednostki, która prowadzi sprzedaż głównie lub wyłącznie na rzecz innych segmentów operacyjnych, jeżeli w taki sposób jest ukształtowana struktura firmy. MSR 14 ograniczał zakres segmentów sprawozdawczych do tych segmentów, które uzyskują większość swoich przychodów ze sprzedaży na zewnątrz. 3 / 5
Wycena Dane finansowe prezentowane w odniesieniu do poszczególnych pozycji segmentu operacyjnego muszą wynikać z informacji przedstawianych głównemu organowi podejmującemu decyzje operacyjne i oceniającemu wyniki działalności jednostki. Może to oznaczać, że tak zaprezentowane dane będą się różnić od danych liczbowych ustalonych zgodnie z MSSF. MSR 14 wymagał sporządzania informacji dotyczących segmentów działalności zgodnie z zasadami rachunkowości przyjętymi do sporządzenia i prezentacji sprawozdań finansowych. W przeciwieństwie do MSR 14, MSSF 8 nie zawiera definicji przychodów, kosztów i wyniku segmentu oraz aktywów i zobowiązań segmentu. Tym samym konieczne jest wyjaśnienie sposobu wyceny wyników segmentu oraz jego aktywów i zobowiązań dla każdego segmentu. Ujawnienia Standard wymaga ujawnienia informacji dotyczących czynników przyjętych do określenia segmentów operacyjnych, w tym podstawy organizacji działalności jednostki (według jakich kryteriów kierownictwo organizuje działalność jednostki oraz czy dokonano agregacji segmentów), a także rodzajów produktów i usług, z których każdy segment uzyskuje przychody. MSSF 8 wymaga ujawniania określonych danych odnośnie każdego segmentu, jeżeli dane te są brane pod uwagę przy ocenie jego wyników lub w inny sposób regularnie są prezentowane kierownictwu podejmującemu decyzje operacyjne. Wymogi odnośnie ujawnień w MSR 14 dotyczyły podstawowych segmentów jednostki. 4 / 5
Standard wymaga oddzielnego prezentowania przychodów i kosztów z tytułu odsetek dla każdego segmentu, chyba że większość przychodów segmentu pochodzi z odsetek, a ocena wyników i podejmowanie decyzji odnośnie segmentu opiera się głównie na przychodach netto z odsetek. MSR 14 nie wymagał ujawniania przychodów i kosztów z tytułu odsetek. MSR 14 wymagał ujawnienia informacji na temat segmentów uzupełniających w przypadku segmentów branżowych lub geograficznych, aby w ten sposób uzupełnić informacje przedstawione na temat segmentów podstawowych. Z kolei MSSF 8 wymaga od jednostki, niezależnie od liczby zidentyfikowanych segmentów, aby ujawniała informacje o jednostce jako o całości, w tym o jej produktach i usługach, obszarach geograficznych prowadzonej działalności oraz o głównych klientach. Wymóg ten ma zastosowanie niezależnie od sposobu organizacji jednostki. Podsumowanie Nowy standard został przyjęty przez Unię Europejską do stosowania w listopadzie 2007 roku. Zgodnie z decyzją Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości o niepublikowaniu nowych standardów przed 1 stycznia 2009 roku, jest on ostatnim standardem (nie licząc zmian do dotychczasowych standardów) z jakim przyjdzie się zmierzyć jednostkom w najbliższym czasie. Proponowane rozwiązania niewątpliwie zbliżają do siebie rachunkowość finansową i zarządczą. Należy zauważyć, że zakres zmian w zakresie sprawozdawczości segmentów jest dość istotny i wymaga odpowiedniej reakcji i ścisłej współpracy działów księgowych, sprawozdawczych z kierownictwem jednostek. Pierwsze kwartalne raporty, do których będzie miał zastosowanie nowy standard powinny zostać opublikowane pod koniec kwietnia 2009 roku. Czasu na przygotowanie jest zatem coraz mniej. 5 / 5