Instrumenty finansowe: Oczekiwane straty kredytowe Projekt standardu z marca 2013 r. Związek Polskiego Leasingu 12 czerwca 2013 r.

Transkrypt

1 Instrumenty finansowe: Oczekiwane straty kredytowe Projekt standardu z marca 2013 r. Związek Polskiego Leasingu 12 czerwca 2013 r.

2 Agenda 1. Harmonogram prac nad MSSF 9 2. Zakres Projektu Standardu 3. Ogólny model 4. Podejście uproszczone 5. Renegocjacja warunków i spisywanie z bilansu 6. Prezentacja 7. Ujawnienia 8. Data wejścia w życie i postanowienia przejściowe 9. Aktualny model FASB dla oczekiwanych strat finansowych Załącznik A Ujawnienia Załącznik B Dodatkowe pytania Slide 2

3 1. Harmonogram DP = Discussion Paper ED = Projekt standardu FS = Ostateczny standard E = Data wejścia w życie IASB Q4, 2012 H1, 2013 H2, 2013 H1, 2014 H2, 2014 H H2, /1/2015 Klasyfikacja i wycena ED FS? E? Utrata wartości ED FS? E? Rachunkowość zabezpieczeń FS E? Rachunkowość zabezpieczeń w skali makro DP Ubezpieczenia ED FS? Slide 3

4 1. Harmonogram (cd.) Listopad 2009 Styczeń 2011 Grudzień Kwiecień 2013 IASB wydaje ED dot. utraty wartości FASB i IASB wydają dokument uzupełniający do utraty wartości FASB wydaje kolejny Projekt Standardu Koniec okresu komentarzy FASB Maj 2010 FASB wydaje ED obejmujący wszystkie aspekty rachunkowości instrumentów finansowych Lipiec 2012 FASB wycofuje się z dotychczasowych zasad Marzec 2013 IASB wydaje kolejny Projekt Standardu 5 Lipca 2013 Koniec okresu komentarzy IASB Slide 4

5 2. Zakres a) Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu; b) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne dochody całkowite; c) Niektóre zobowiązania do udzielenia kredytu; d) Niektóre umowy gwarancji finansowych; oraz e) Należności leasingowe. Slide 5

6 3. Ogólny model Model oczekiwanych strat kredytowych. Uzależniony od zmian, które wpływają na ryzyko kredytowe. Niewłaściwe jest rozpoznanie pełnych strat kredytowych przewidywanych przez cały okres na moment ujęcia początkowego instrumentu wycenianego w wartości godziwej. Znaczny wzrost ryzyka kredytowego powoduje konieczność rozpoznania strat kredytowych przewidywanych przez cały okres istnienia instrumentu finansowego. Slide 6

7 3. Ogólny model (cd.) Zmiana jakości kredytu od momentu początkowego ujęcia Rozpoznanie oczekiwanych strat kredytowych 12-miesięczna oczekiwana strata kredytowa Straty kredytowe przewidywane przez cały okres istnienia instrumentu finansowego Straty kredytowe przewidywane przez cały okres istnienia instrumentu finansowego Przychody z tytułu odsetek Metoda efektywnej stopy procentowej od wartości brutto składnika aktywów Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Ujęcie początkowe Metoda efektywnej stopy procentowej od wartości brutto składnika aktywów Aktywa ze znacznym wzrostem ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia Metoda efektywnej stopy procentowej od wartości netto składnika aktywów (po uwzględnieniu odpisów z tytułu utraty wartości) Aktywa z rozpoznaną utratą wartości Slide 7

8 3. Ogólny model (cd.) 12-miesięczne oczekiwane straty kredytowe Przewidywane straty za cały okres istnienia instrumentu finansowego Straty kredytowe Oczekiwane straty finansowe Przewidywane straty wynikające z tych przypadków niedotrzymania warunków umowy, które są możliwe w terminie 12 miesięcy od daty sprawozdawczej. Przewidywane straty, które wynikają ze wszystkich przypadków niedotrzymania warunków umowy możliwych przez okres istnienia instrumentu finansowego. Wartość bieżąca różnicy pomiędzy wszystkimi przepływami kapitałowymi i odsetkowymi należnymi na podstawie umowy oraz wszystkich przepływów, które spółka spodziewa się otrzymać. Średnia ważona strat kredytowych, gdzie wagą jest prawdopodobieństwo wystąpienia straty kredytowej. Slide 8

9 3. Ogólny model (cd.) Zasady szacowania oczekiwanych strat kredytowych: Szacowane przez jednostkę oczekiwane straty kredytowe powinny odzwierciedlać: a) Najlepszą dostępna wiedzę; b) Obiektywne i ważone prawdopodobieństwem szacowane przepływy pieniężne (uwzględniające jako minimum szacunek prawdopodobieństwa wystąpienia straty kredytowej oraz prawdopodobieństwa, że strata kredytowa nie wystąpi); oraz c) Wartość pieniądza w czasie. Istnieje możliwość zastosowania różnych metod. Slide 9

10 3. Ogólny model (cd.) Ocena istotnego wzrostu ryzyka kredytowego: Jednostka powinna dokonać takiej oceny biorąc pod uwagę zmianę prawdopodobieństwa wystąpienia defaultu, a nie zmianę przewidywanej straty kredytowej. Jednostka powinna porównać prawdopodobieństwo wystąpienia defaultu na dzień bilansowy przez cały okres istnienia instrumentu finansowego z prawdopodobieństwem wystąpienia defaultu na moment początkowego ujęcia. Porównanie bezwzględnych wartości prawdopodobieństwa wystąpienia defaultu nie jest wystarczające. Slide 10

11 3. Ogólny model (cd.) Kryteria do rozważenia przy ocenie konieczności rozpoznania przewidywanych strat za cały okres istnienia instrumentu finansowego: Zmiany zewnętrznych wskaźników rynkowych; Zmiany ratingów kredytowych (zewnętrznych lub wewnętrznych); Zmiany wewnętrznych wskaźników cen ryzyka kredytowego; Bieżące i prognozowane zmiany sytuacji finansowej lub ekonomicznej kredytobiorcy; Zmiany w rentowności działalności kredytobiorcy. Zaległości w spłatach (domyślne założenie: kryteria rozpoznania straty kredytowej za cały okres są spełnione jeśli zadłużenie przekracza 30 dni); Inne dane jakościowe. Slide 11

12 3. Ogólny model (cd.) Stopa dyskontowa zastosowana do oszacowania oczekiwanych strat kredytowych: Oddzielne stopy dyskontowe (stopa procentowa stosowana do rozpoznania przychodów z tytułu odsetek nie musi być równa stopie procentowej wykorzystanej do szacowania utraty wartości). Zastosowane mogą zostać wszelkie stopy procentowe w zakresie od stopy procentowej wolnej od ryzyka do efektywnej stopy procentowej. Możliwe jest zastosowanie bieżącej stopy procentowej. Wyboru stopy dyskontowej dokonuje się w momencie początkowego ujęcia. Slide 12

13 3. Ogólny model (cd.) Wyjątek od ogólnego modelu: Kryterium rozpoznania strat za cały okres istnienia instrumentu finansowego nie jest spełnione (niezależnie od zmiany ryzyka kredytowego) jeśli, na dzień bilansowy, aktywa finansowe mają niskie ryzyko kredytowe (tj. charakteryzują się ratingiem inwestycyjnym). Slide 13

14 4. Podejście uproszczone Kategoria Ujęcie pierwotne Oczekiwana strata kredytowa Krótkoterminowe należności handlowe Należności długoterminowe Należności leasingowe Metoda uproszczona. Ujęcie należności w kwocie wymagalnej zapłaty. Wybór zasad rachunkowości: Ogólny model; lub Metoda uproszczona. Przewidywana strata za cały okres istnienia instrumentu finansowego Możliwość stosowania matrycy rezerw. W zależności od przyjętych zasad rachunkowości. Analogicznie do należności długoterminowych Slide 14

15 5. Renegocjacja warunków i spisywanie z bilansu Renegocjacja warunków O ile renegocjacja nie skutkuje usunięciem z bilansu, wartość bilansowa brutto powinna zostać ponownie skalkulowana w oparciu o renegocjowane/zmodyfikowane przepływy pieniężne wynikające z umowy za pomocą pierwotnej efektywnej stopy procentowej. Zyski/straty wynikające z renegocjacji powinny zostać rozpoznane w rachunku zysków i strat. Przy ocenie znacznego wzrostu ryzyka kredytowego, ryzyko kredytowe na dzień bilansowy należy porównać z ryzykiem kredytowym w momencie początkowego ujęcia. Odpis Wartość bilansowa brutto składnika aktywów powinna zostać usunięta z bilansu jeśli jednostka nie ma podstawy do oczekiwania spłaty. Brak wskazówek kiedy renegocjacja skutkuje usunięciem z bilansu. Slide 15

16 6. Prezentacja Przychody z tytułu odsetek: Prezentowane jako oddzielna linia rachunku zysków i strat. Obliczone w oparciu o wartość brutto lub netto składnika aktywów (w zależności, czy są to aktywa z rozpoznaną utratą wartości). Obliczone metodą efektywnej stopy procentowej lub metodą efektywnej stopy procentowej od wartości netto składnika aktywów (po uwzględnieniu odpisów z tytułu utraty wartości), w zależności od tego, czy są to aktywa z rozpoznaną utratą wartości od momentu początkowego ujęcia. Oczekiwane straty kredytowe: Straty/Zyski są prezentowane jako oddzielna linia rachunku zysków i strat. Prezentacja w sprawozdaniu z sytuacji finansowej: - Odpis z tytułu oczekiwanej straty kredytowej, jeśli dotyczy aktywów finansowych (za wyjątkiem prezentacji w przypadku aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne dochody całkowite); oraz - Rezerwa, jeśli dotyczy gwarancji finansowych lub zobowiązania do udzielenia kredytu. Slide 16

17 7. Ujawnienia Szeroki zakres informacji do ujawnienia. Zasada ogólna: jednostka powinna ujawnić informacje, które identyfikują i wyjaśniają: - Kwoty zawarte w sprawozdaniu finansowym, które wynikają z oczekiwanych strat kredytowych, oraz - Wpływ pogorszenia się lub poprawy ryzyka kredytowego instrumentów finansowych, które wchodzą w zakres projektu standardu. Patrz również: załącznik A lista proponowanych ujawnień. Slide 17

18 8. Data wejścia w życie i postanowienia przejściowe Data wejścia w życie nie jest sprecyzowana w związku z odejściem od daty 1 stycznia IASB jest otwarta na komentarze dotyczące daty wejścia w życie. Retrospektywne wykazanie przy zastosowaniu oceny ryzyka kredytowego na moment początkowego ujęcia jest wymagane, za wyjątkiem: sytuacji, gdzie wykazanie takiej informacji wiąże się ze znacznym kosztem lub nakładem pracy. W takim przypadku rezerwa na straty powinna zostać rozpatrzona pod kątem tego, czy ryzyko kredytowe jest niskie dla każdego okresu sprawozdawczego. Sytuacji, gdzie nie ma wymogów dotyczących przekształcenia danych porównawczych. Ujawnienie dotyczące porównania wpływu stosowania MSR39 i MSSF9 nie jest wymagane w bieżącym okresie sprawozdawczym. Uzgodnienie bilansu zamknięcia odpisów oszacowanych zgodnie z MSR39 i rezerw zgodnie z MSR37 i bilansu otwarcia odpisów i rezerw szacowanych zgodnie z projektem standardu na dzień wdrożenia przepisów. Slide 18

19 9. Aktualny model FASB dla oczekiwanych strat finansowych FASB opublikował poprawioną wersję modelu utraty wartości kredytów straty oczekiwane. Jedna metoda wyceny aktualnie oczekiwanych strat kredytowych, które odzwierciedlają najlepszy osąd Zarządu co do przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, których jednostka spodziewa się nie otrzymać. Brak konieczności zaistnienia przesłanek do rozpoznania utraty wartości, co powoduje istotne zmiany w porównaniu z obecnym modelem poniesionych strat. Przychód z tytułu odsetek rozpoznawany na zasadzie przepływów wynikających z umowy, za wyjątkiem kredytów nabytych z utratą wartości, w przypadku których dyskonto/premia wynikająca z nabycia jest rozpoznawana w przychody stopniowo przez cały okres. Slide 19

20 Pytania? Niniejsza publikacja została opracowana w celach informacyjnych i zawiera jedynie ogólne wskazówki odnośnie przedmiotu publikacji. Jej zadaniem nie było udzielenie specjalistycznej porady. Nie powinni Państwo działać na podstawie informacji zawartych w publikacji bez uzyskania odnośnej specjalistycznej porady. Nie udziela się żadnego oświadczenia ani gwarancji (wyraźnej lub dorozumianej) co do dokładności lub kompletności informacji zawartych w publikacji i w zakresie dozwolonym prawem PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. nie bierze na siebie żadnych zobowiązań i zrzeka się wszelkiej odpowiedzialności i obowiązku zachowania staranności w związku z konsekwencjami działań lub zaniechań Państwa lub dowolnej innej osoby na podstawie informacji zawartych w niniejszej publikacji oraz wszelkich decyzji podejmowanych na jej podstawie PricewaterhouseCoopers. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nazwa PricewaterhouseCoopers oraz PwC odnosi się do sieci firm członkowskich PricewaterhouseCoopers International Limited (PwCIL). Każda z firm stanowi oddzielny i niezależny podmiot prawny i żadna nie jest przedstawicielem PwCIL ani żadnej innej firmy członkowskiej. PwCIL nie świadczy żadnych usług na rzecz klientów. PwCIL nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych swoich firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania ich zawodowego osądu ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób. Żadna firma członkowska nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych innych firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania zawodowego osądu jakiejkolwiek innej firmy członkowskiej ani PwCIL, ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób. Slide 20

21 Załącznik A - Ujawnienia Wartości wynikające z oczekiwanych strat kredytowych: Zmiany wartości brutto i odpisu (w podziale na 12-miesięczną oczekiwaną stratę kredytową i straty kredytowe przewidywane przez cały okres, aktywa finansowe with an objective loss of impairment i nabyte lub własne aktywa finansowe ze stwierdzoną przesłanka utraty wartości); Uzgodnienie ruchów od bilansu otwarcia do bilansu zamknięcia rezerw na zobowiązania do udzielenia kredytu oraz gwarancje finansowe; Dane wejściowe, założenia i metody szacowania wykorzystane do oszacowania 12- miesięcznej oczekiwanej straty kredytowej i straty kredytowej przewidywanej przez cały okres; Zamortyzowany koszt i zysk/strata z tytułu renegocjacji warunków dla umów renegocjowanych wykazujących stratę kredytową przewidywaną przez cały okres przed momentem renegocjacji; Informacja o odpisach; Informacje uzupełniające. Slide 21

22 Załącznik A - Ujawnienia (cd.) Wpływ zmiany ryzyka kredytowego: Wartość brutto aktywów finansowych i rezerw z tytułu zobowiązań do udzielenia kredytu oraz gwarancji finansowych według ratingów ryzyka kredytowego; Dane wejściowe, założenia i metody szacowania wykorzystane do oceny stopnia wzrostu ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia oraz do oceny, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości; Wartość brutto aktywów finansowych i rezerw z tytułu zobowiązań do udzielenia kredytu oraz gwarancji finansowych, które są oceniane indywidualnie; Przyczyny nierozpoznania istotnego wzrostu ryzyka kredytowego w przypadku aktywów finansowych przeterminowanych powyżej 30 dni. Slide 22

23 Załącznik B dodatkowe pytania 1. Jaki model utraty wartości spełniałby Państwa oczekiwania? 2. Czy przedstawiony projekt przekonuje Państwa w stronę modelu IASB czy podejścia FASB (single measurement) lub innego podejścia? 3. Jak ważna jest dla Państwa spójność w tym obszarze? W jaki sposób brak spójności może wpłynąć na rynek? 4. Czy maja Państwo jakiekolwiek wątpliwości co do zastosowania któregokolwiek z modeli? Jeśli tak, jakie są to wątpliwości i jak powinny zostać rozwiązane? 5. Czy zrozumiałe są dla Państwa następujące koncepcje założone w modelu IASB: - Znaczny wzrost ryzyka kredytowego? 6. Czy mają Państwo obawy co do tego, jak obydwa modele wpłyną na poziom rezerw? Jak zmieni się poziom rezerw dla poszczególnych grup aktywów? Slide 23

24 Załącznik B Dodatkowe pytania (cd.) 7. Czy mają Państwo szczególne wątpliwości dotyczące rozpoznania straty kredytowej przewidywanej przez cały okres aktywa finansowego na moment początkowego ujęcia dla wszystkich nabytych kredytów (za wyjątkiem nabytych kredytów z rozpoznaną utratą wartości) w modelu FASB? Czy mają Państwo wątpliwości co do niższego poziomu rozpoznanej straty na moment początkowego ujęcia dla wszystkich nabytych kredytów w przypadku modelu IASB? 8. Czy zamierzają Państwo przeprowadzić wewnętrzne testy omawianych modeli? 9. Czy wspierają Państwo podejście IASB lub FASB w przypadku kredytów nabytych z rozpoznaną utratą wartości? Jeśli nie, jakie podejście preferowaliby Państwo? 10. Jaki jest Państwa preferowany model impairmentowy dla dłużnych papierów wartościowych? Czy wspierają Państwo podejście IASB lub FASB (ze wskazaniem na instrumenty wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite)? 11. Czy powinien zostać zastosowany oddzielny model impairmentowy dla instrumentów AC i wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite? 12. Czy mają Państwo jakiekolwiek inne obawy dotyczące projektu, np. data wejścia w życie, przekształcenia, pozyskanie danych historycznych? Slide 24