GEOGRAFIA KL. III Dział Wymagania konieczne i podstawowe Wymagania rozszerzające Wymagania dopełniające Europa. Relacje: przyroda człowiek. 1.Znać położenie geograficzne Europy. 2.Wskazać na mapie politycznej państwa Europy. 3.Wymienić i pokazać na mapie stolice państw europejskich. 4. Wskazać na mapie jednostki fizycznogeograficzne Europy, największe rzeki i jeziora. 5. Wymienić podstawowe cechy środowiska przyrodniczego Europy. 6. Podać przykłady wpływu gór na klimat Europy. 7. Podać przykłady świadczące o dużym zróżnicowaniu ludów Europy. 8. Podać przykłady państw o dużym wewnętrznym zróżnicowaniu językowym i kulturowym. 9. Wskazać na mapie Europy przykładowe miejsca konfliktów narodowościowych. 10.Wyjaśnić przyczyny wybranych konfliktów narodowościowych. 11. Wskazać na mapie politycznej państwa skandynawskie i ich stolice. 12. Czytać i interpretować mapy tematyczne Europy Północnej. 13. Przedstawić główne cechy środowiska przyrodniczego Europy Północnej. 14. Wykazać związek między elementami środowiska przyrodniczego a kierunkami działalności gospodarczej człowieka w krajach Europy Północnej. 1. Rozpoznawać na mapie konturowej państwa i stolice Europy. 2. Na podstawie map tematycznych przedstawić podstawowe cechy środowiska przyrodniczego Europy. 3. Wyjaśnić wpływ czynników klimatotwórczych na kształtowanie się klimatu Europy. 4. Analizować diagramy klimatyczne wybranych miejsc Europy charakterystyczne dla różnych typów klimatu. 5. Podać przykłady współzależności między klimatem, roślinnością i glebami w Europie. 6. Podać przykłady świadczące o dużym zróżnicowaniu ludów Europy wyjaśnić przyczyny tego zróżnicowania. 7. Scharakteryzować działania ograniczające konflikty narodowościowe. 8. Prezentować na forum klasy wybrany kraj Europy Pn. 9. Wskazać dominanty państw Europy Pn.. 10. Przedstawić związki między warunkami środowiska a gospodarką wybranych regionów Europy Zach. 1. Ocenić środowisko przyrodnicze Europy pod względem warunków, jakie stwarza dla życia i gospodarczej działalności człowieka. 2. Opisać zróżnicowanie regionalne, kulturowe, narodowościowe, etniczne Europy. 3. Rozróżniać główne grupy językowe i języki ludności Europy. 4. Wskazać na mapie Europy regiony występowania wyznań, języków i narodowości. 5. Przedstawić procesy integracyjne w Europie. 6.Wykazać i ocenić wartość środowiska przyrodniczego dla człowieka i gospodarki. 7. Scharakteryzować przemiany gospodarcze drugiej połowy XX wieku. 8.Omówić zmiany w rolnictwie zachodzące w krajach Europy Zachodniej. 1
Europa. Relacje: przyroda człowiek. 15.Wskazać na mapie ważne regiony przemysłowe Europy Zachodniej. 16.Wyjaśnić pojęcia: restrukturyzacja, współpraca transgraniczna. 17.Wskazać na mapie główne regiony rolnicze Europy Zachodniej. 18.Podać cechy rolnictwa towarowego; rozumieć, na czym polega rolnictwo intensywne. 19.Zlokalizować Londyn na mapie i wymienić jego podstawowe funkcje. 20.Wymienić główne cechy światowych metropolii. 21.Przedstawić zalety i wady życia w wielkim mieście. 22.Scharakteryzować społeczeństwo Londynu. 23. Wskazać na mapie Alpy i państwa, w granicach których leży ten łańcuch górski. 24.Wymienić główne cechy środowiska przyrodniczego Alp. 25. Wskazać na mapie europejskie państwa leżące nad Morzem Śródziemnym. 26. Opisać główne walory środowiska przyrodniczego basenu M.Śródziemnego. 27. Podaje przykłady państw europejskich o dużych walorach turystycznych. 11. Wyjaśnić przyczyny restrukturyzacji przemysłu w Irlandii i w Okręgu Lotaryngia we Francji oraz główne kierunki tych zmian. 12. Omówić pozytywne i negatywne skutki restrukturyzacji przemysłu. 13.Wykazać związek między warunkami przyrodniczymi a kierunkiem i efektywnością produkcji rolnej. 14. Opisać funkcje społecznogospodarcze oraz układ przestrzenny Londynu jako miasta. 15. Przedstawić zależność rozwoju Londynu od warunków środowiska 16. Podać przykłady wpływu gór na środowisko przyrodnicze i gospodarkę krajów alpejskich. 17. Omówić kierunki rozwoju gospodarczego krajów alpejskich. 18. Podać przykłady atrakcji turystycznych, przyrodniczych i kulturowych regionu Europy Południowej. 19. Wyjaśnić pojęcia związane z turystyką. 9. Podać przykłady atrakcji turystycznych Londynu. 10.Uzasadnić konieczność zgodnego współżycia ludzi o różnych narodowościach, kulturach, językach i wyznaniach. 11.Wyjaśnić wpływ gór na zróżnicowanie się gospodarki wraz z wysokością n.p.m. 12. Wykazać związek między warunkami środowiska przyrodniczego, a rozwojem gospodarki, w tym turystyki, w krajach alpejskich. 13. Wykazać wpływ zabytków kultury greckiej, rzymskiej i arabskiej na rozwój turystyki w regionie śródziemnomorskim. 14. Scharakteryzować walory przyrodnicze i kulturowe wybranego regionu turystycznego Europy. 2
Azja kontynent rekordów. 1. Lokalizować na mapie regiony geograficzne kontynentu. 2.Odczytywać informacje z map klimatycznych, roślinności i gleb kontynentu. 3. Lokalizować na mapie kontynentu wybrane obiekty np. rzeki, jeziora, szczyty. 4. Opisać charakterystyczne cechy środowiska przyrodniczego Azji. 5. Podać przykłady różnych kontrastów środowiska Azji i zlokalizować je na mapie 6. Wskazać na mapie rozmieszczenie najstarszych azjatyckich cywilizacji. 7. Wyjaśnić wpływ środowiska przyrodniczego na rozmieszczenie najstarszych cywilizacji w Azji. 8.Wykazać osiągnięcia najstarszych azjatyckich cywilizacji. 9. Wskazać na mapie regiony rolnicze Chin. 10.Wyjaśnić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Chinach. 11. Wymienić produkty chińskie wykorzystywane w życiu codziennym Polaka. 12.Odczytać z danych statystycznych pozycję Chin w gospodarce światowej. 13. Przedstawić znaczenie gospodarki Chin na świecie. 14. Wymienić i scharakteryzować wybrane elementy środowiska przyrodniczego Japonii. 15. Wymienić nazwy znanych firm japońskich oraz produkty japońskie znane na rynku polskim. 1.Wykazać wpływ warunków środowiskowych w Azji na warunki życia człowieka. 2.Odczytywać z mapy wysokość bezwzględną i obliczać wysokość względną. 3. Wykazać, na podstawie map tematycznych, że kontynent Azji jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów. 4. Przedstawić znaczenie rzek w rozwoju osadnictwa i kształtowaniu cywilizacji. 5. Wykazać wpływ osiągnięć najstarszych azjatyckich cywilizacji na życie współczesnych społeczeństw. 6. Scharakteryzować wybrane elementy środowiska przyrodniczego Chin wpływających na specyfikę tego kraju. 7. Wykazać zróżnicowanie ludności Chin. 8.Wykazać gospodarczą rolę Chin w świecie. 9.Scharakteryzować gospodarkę Chin. 10. Scharakteryzować gospodarkę Japonii. 11. Wykazać związek pomiędzy rytmem upraw i kulturą ryżu a cechami klimatu monsunowego. 1.Wykazać zróżnicowanie regionów Azji pod względem możliwości rozwoju osadnictwa i rolnictwa. 2. Wskazać miejsca konfliktów narodowościowych w Azji i ich przyczyny. 3.Wyjaśnić zależność gospodarki Chin od warunków środowiska 4.Przedstawić konsekwencje obecnej sytuacji demograficznej Chin. 5. Przedstawić problemy społeczne wynikające z przemian gospodarczych w Chinach. 6. Wyjaśnić zależność gospodarki Japonii od warunków środowiska 7. Wykazać znaczenie czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii. 8. Przedstawić rozwiązania technologiczne służące zapobieganiu skutkom trzęsień ziemi w Japonii. 9.Wykazać wpływ rozwoju nauki na pozycję gospodarczą państwa. 3
Azja - kontynent rekordów. 16. Wykazać wpływ pracowitości i zaangażowania Japończyków na rozwój gospodarczy swojego kraju. 17. Wymienić osiągnięcia technologiczne Japończyków. 18. Wskazać na mapie obszary uprawy ryżu w Azji Południowo- Wschodniej. 19. Opisać warunki naturalne Azji Poł.-Wsch.. 20. Podać przykłady biednych i bogatych państw Azji Poł.-Wschodniej. 21. Wyjaśnić pojęcia: przyrost naturalny, eksplozja demograficzna, kasty. 22. Opisać zróżnicowanie etniczne, językowe, religijne społeczeństwa Indii. 23.Wykazać związek pomiędzy hinduizmem a życiem społeczeństwa np.: kastowość, reinkarnacja, święte krowy. 24.Przedstawić wpływ religii na życie mieszkańców Indii. 25.Wskazać na mapie państwa Bliskiego Wschodu. 26.Opisać warunki środowiska przyrodniczego na Bliskim Wschodzie. 27.Odczytać dane dotyczące wydobycia i eksportu ropy naftowej w krajach Bliskiego Wschodu. 12. Opisać kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach. 13. Wykazać znaczenie klimatu i rzek w życiu mieszkańców Indii. 14. Przedstawić zróżnicowanie etniczne i religijne Bliskiego Wschodu. 15.Wymienić główne zasady islamu i wpływ religii na życie muzułmanów. 16. Wskazać przykłady konfliktów na Bliskim Wschodzie. 10. Wykazać różnorodne zastosowanie ryżu w żywieniu człowieka. 11. Wyjaśnić przyczyny niewielkich możliwości zastosowania maszyn rolniczych w uprawie ryżu. 12. Wyjaśnić przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii w Indiach. 13. Przedstawić wpływ wydobycia ropy naftowej na rozwój motoryzacji. 14.Wyjaśnić przyczyny i skutki konfliktów na Bliskim Wschodzie. 4
Afryka Ameryka Północna i Południowa 1. Odczytać z mapy współrzędne geograficzne krańcowych miejsc Afryki. 2. Odczytać z map tematycznych Afryki informacje dotyczące klimatu, gleb i roślinności. 3. Odczytać i interpretować klimatogramy wybranych stacji na kontynencie Afryki. 4. Wskazać obszary nadwyżek i niedoborów wody. 5. Wskazać strefę Sahelu na mapie; wymienić i wskazać na mapie kraje leżące w strefie Sahelu. 6. Wyjaśnić przyczyny koczowniczego trybu życia ludności w strefie Sahelu. 7. Podać sposoby gospodarowania w Afryce. 8. Określić wartości przyrostu naturalnego w Afryce. 9. Przedstawić główne problemy społeczne Afryki. 10. Wskazać regiony głodu w Afryce i podać jego przyczyny. 1. Wskazać na mapie regiony geograficzne obu Ameryk. 2. Wskazać na mapie główne obiekty geograficzne Ameryki Północnej i Południowej. 3. Opisać warunki naturalne obu Ameryk. 4. Podać przykłady państw biednych i bogatych obu Ameryk. 5. Określić wartości przyrostu naturalnego państw Ameryki Środkowej. 6.Odczytać z mapy informacje dotyczące warunków klimatycznych i glebowych obszaru Amazonii. 7.Uzasadnić potrzebę ochrony lasów równikowych. 8. Wskazać zmiany zalesienia Amazonii na podstawie map tematycznych. 9. Wymienić przyczyny intensywnej wycinki drzew w Amazonii. 1. Wykazać zależności pomiędzy położeniem geograficznym a występowaniem stref klimatyczno - roślinno- glebowych w Afryce. 2. Opisać problemy rolnictwa Afryki. 3. Wskazać przyczyny pustynnienia strefy Sahelu. 4. Wymienić choroby występujące w Afryce i podać ich przyczyny. 5. Przedstawić sposoby rozwiązania problemu głodu i ocenić ich skuteczność. 1. Wykazać współzależności pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego obu Ameryk. 2.Wyjaśnić przyczyny występowania trzęsień ziemi i czynnego wulkanizmu w Kordylierach i w Andach. 3. Wskazać na mapie obszary występowania cywilizacji Indian. 4.Wykazać wpływ czynników przyrodniczych, gospodarczych, społecznych i historycznych na zróżnicowanie ludności obu Ameryk. 5. Przedstawić zróżnicowanie rasowe i językowe obu Ameryk. 1. Wskazywać na mapie obiekty geograficzne Afryki. 2. Wyjaśnić przyczyny występowania rzek i jezior okresowych w Afryce. 3. Wykazać związek pomiędzy zasobami wodnymi a sposobami gospodarowania w regionie Sahelu. 4. Wyjaśnić przyczyny problemów rolnictwa w Afryce. 5. Określić związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób (m.in. AIDS) a poziomem życia w krajach Afryki na południe od Sahary. 1. Porównać środowisko przyrodnicze obu Ameryk. 2. Określić związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką Ameryki Północnej i Łacińskiej. 3. Porównać zróżnicowanie kulturowe Ameryki Północnej i Południowej. 4. Uzasadnić rolę lasu równikowego w procesie globalnego ocieplenia. 5.Ocenić ekologiczną i gospodarczą funkcję lasu. 5
Ameryka Północna i Południowa 10.Wyjaśnić zagrożenia lokalne i globalne wynikające z faktu wylesiania Amazonii. 11. Wskazać na mapie wielkie miasta Brazylii i uzasadnić ich lokalizację. 12.Zdefiniować pojęcie urbanizacji. 13. Wykazać związek pomiędzy warunkami przyrodniczymi a lokalizacją miast Brazylii. 14.Wskazać na mapie regiony geograficzne Stanów Zjednoczonych. 14. Wskazać na mapie megalopolis i większe miasta w Stanach Zjednoczonych. 15. Wskazuje na mapie regiony rolnicze USA. 16. Odczytać dane statystyczne dotyczące miejsca USA w gospodarce światowej. 17. Omówić rolę i osiągnięcia przemysłu wysokich technologii w USA. 18. Wskazać na mapie obszary koncentracji przemysłu w USA. 6. Wymienić piętra roślinne lasu równikowego. 7.Omawić skutki przyrodnicze i społeczne gospodarki leśnej w Amazonii. 8. Przedstawić skutki żywiołowego rozwoju miast Brazylii. 9.Uzasadnia lokalizację miast Brazylii. 10. Interpretować mapy tematyczne dotyczące klimatu i gleb w kontekście rozwoju rolnictwa w USA. 11.Wyjaśnić zależność gospodarki USA od warunków środowiska 12. Wymienić największe amerykańskie koncerny przemysłowe i wykazać ich znaczenie w gospodarce świata. 13.Wskazać współzależności pomiędzy środowiskiem przyrodniczym a koncentracją przemysłu w USA. 6. Identyfikuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem. 7. Wyjaśnić przyczyny problemów społecznych występujących w wielkich miastach Brazylii. 8. Wyjaśnić wpływ kolonizacji na rozwój przestrzenny miast Brazylii. 9. Uzasadnić znaczenie regionów geograficznych w gospodarce USA. 10. Wykazać związki między gospodarką a warunkami środowiska przyrodniczego w najważniejszych regionach gospodarczych USA. 11.Ocenić rolę USA w gospodarce światowej. 12. Określa wpływ kryzysu finansowego 2007-2009 na gospodarkę Stanów Zjednoczonych. 6
Australia 1. Odczytać wybrane informacje z map klimatycznych, roślinności i gleb. 2. Omawić elementy środowiska przyrodniczego Australii wpływające na specyfikę tego kontynentu. 3. Wskazać najważniejsze działy gospodarki Australii. 4. Wskazać na mapie Australii obszary występowania surowców mineralnych. 1. Odczytać z mapy współrzędne geograficzne krańcowych miejsc kontynentu. 2. Wykazać zależność pomiędzy klimatem a światem organicznym kontynentu. 3. Scharakteryzować rolnictwo Australii. 4. Wyjaśnić rolę wód artezyjskich na kontynencie. 1.Przedstawić, na podstawie map tematycznych, główne cechy gospodarki Australii na tle warunków środowiska Arktyka i Antarktyda 1. Odczytać nazwy i wskazać na mapie regiony geograficzne obszarów okołobiegunowych. 2.Scharakteryzuje środowisko przyrodnicze obszarów okołobiegunowych. 1. Porównać warunki środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki. 2. Wyjaśnić zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych. 1. Omówić prawdopodobne zmiany, jakie zajdą w obszarach okołobiegunowych w wyniku ocieplenia klimatu na Ziemi. 2. Wymienić pierwszych zdobywców obu biegunów. 3.Wskazać na udział Polaków w badaniach obszarów okołobiegunowych. 7