Polskie Towarzystwo Bibliologiczne, Oddział Warszawski
Zadanie ZAŁOŻENIA RAMOWE KOMPONENTÓW REALIZACJI PROJEKTU AKTUALIZACJA KSZTAŁCENIA AKADEMICKIEGO BIBLIOTEKARZY PRACUJĄCYCH W MAŁYCH BIBLIOTEKACH GMINNYCH
Podstawowe założenia: Zgodność z zasadniczymi dokumentami regulującymi kształt współczesnych akademickich programów edukacyjnych czyli : Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia.., Wytycznymi ECTS, Struktury programowe istniejące w Ośrodkach akademickich uczestniczących w Projekcie.
Podstawowe założenia Zgodność z założeniami Programu Rozwoju Bibliotek realizowanego przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego; Menu 8: promocja czytelnictwa i kultury praca z dziećmi i młodzieżą funkcjonalny dostęp do zasobów bibliotecznych ułatwianie dostępu do informacji lokalnej informatyka dla grup wykluczonych wsparcie dla lokalnej samoorganizacji społecznej korzystanie z usług e-administracji usługi i poradnictwo w zakresie multimediów
Podstawowe założenia Aktualizacja nie: rewolucja : Wyniki sondażu zarówno studenckiego jak i bibliotekarskiego pozytywne dla Uczelni! Jednak: w uspakajających wynikach sondażu można dostrzec zagrożenia: Brak zainteresowania/zrozumienia respondentów dla tych zagadnień/możliwości działań bibliotecznych, które dość powszechnie wiązane są z rozwojem współczesnego bibliotekarstwa (np. e-government).
PRZEDMIOTY NA STUDIACH LICENCJACKICH Założenia wstępne: Znikoma liczba kursów (programów zajęciowych) dedykowanych wyłącznie dyskutowanej grupie bibliotek; Treści kształcenia powiązane z gminnymi bibliotekami publicznymi są rozrzucone, nie tworzą oddzielnej, możliwej do wydzielenia całości; Postulat: nowe przedmioty wypracowywane i wprowadzane w ramach realizacji Projektu winny być systemowo włączone w dotychczas istniejące struktury programowe, tak aby nie doprowadzać do niezwykle negatywnie przez studentów przyjmowanej redundancji treści kształcenia.
PRZEDMIOTY NA STUDIACH LICENCJACKICH. Treści programowe trzy strategie: Strategia nr 1: wprowadzanie zagadnień, które dotychczas nie pojawiały się w przyjętym na danej Uczelni programie. Przykład: Fundraising (zdobywanie środków finansowych/grantów/dotacji).
PRZEDMIOTY NA STUDIACH LICENCJACKICH Treści programowe trzy strategie: Strategia nr 2: integrowania zdobytej już wiedzy teoretycznej z dziedziny ogólnie rozumianego bibliotekoznawstwa i zbudowania struktur profilujących tę wiedzę w stronę małych bibliotek gminnych. Przykłady: Marketing w Bibliotece Gminnej, Zarządzanie małymi bibliotekami.
PRZEDMIOTY NA STUDIACH LICENCJACKICH Treści programowe trzy strategie: Strategia nr 3: wprowadzeniu do programu kursu o charakterze monograficznym. Przyjęcie takiego rozwiązanie pozwalałoby zaprezentować podczas jednego ciągu edukacyjnego uporządkowanej, systemowej wiedzy związanej z różnymi aspektami istnienia i funkcjonowania gminnych bibliotek publicznych. Przykład: Wprowadzenie do zagadnień bibliotekarstwa gminnego.
PRZEDMIOTY NA STUDIACH LICENCJACKICH Formy pracy ze studentami: Aktywizujące formy zajęć: Konwersatoria; Warsztaty; Ćwiczenia. Seminarium (???)
PRZEDMIOTY NA STUDIACH LICENCJACKICH Oczekiwane efekty - Wstępne zapoznanie studentów tak z ogólną problematyką bibliotekarstwa gminnego jak i zagadnieniami szczegółowymi, Promocja tematyki bibliotekarstwa gminnego w trakcie edukacji Uniwersyteckiej.
PRAKTYKI NA STUDIACH LICENCJACKICH Założenia wstępne: Wyniki sondażu PTB OW, którzy za najważniejsze uwarunkowania tego komponentu studiów przyjmują: fachową opiekę merytoryczną [w trakcie praktyk], poszerzanie wiedzy nabytej na studiach, nabycie / doskonalenie umiejętności zawodowych.
PRAKTYKI NA STUDIACH LICENCJACKICH Założenia wstępne: treści programowe Studenci powinni zetknąć się z wszelkimi komponentami działań i procedur bibliotecznych, zapoznać się z zasadami budowania kolekcji, jej opracowania, przechowywania, informowanie o niej czy wreszcie udostępniania, Szczególne miejsce doskonalenia umiejętności opracowania dokumentów. Cel: doprowadzenie do wyboru biblioteki gminnej jako miejsca praktyk.
PRAKTYKI NA STUDIACH LICENCJACKICH Formy pracy ze studentami: Fachowa opieka : Przygotowane przez Uczelnie programy praktyk winny więc w szczególnie pieczołowity sposób promować procedury kontaktów trójstronnych pomiędzy opiekunami praktyk: akademickim, bibliotekarskim oraz samym studentem. Niezwykle ważnym komponentem nowej formuły praktyk licencjackich winna być również procedura ewaluacyjna, której realizacja byłaby możliwa właśnie dzięki wyżej postulowanym procedurom komunikacyjnym.
PRAKTYKI NA STUDIACH LICENCJACKICH Oczekiwane efekty - Praktyczne zetknięcie studenta z bibliotekami gminnymi, zapoznanie się z podstawowymi procedurami pracy bibliotecznej, doskonalenie praktycznych umiejętności warsztatowych, w szczególności zaś opracowaniem dokumentów, Promocja bibliotekarstwa gminnego wśród studentów, Nawiązanie ściślejszej współpracy pomiędzy uczelniami a wybranymi bibliotekami gminnymi.
PROGRAMY MAGISTERSKIE Założenia wstępne: Absolwent powinien zdobyć specjalizację o charakterze teoretyczno-profesjonalnym związaną z informacją naukową i bibliotekoznawstwem, dostosowaną do kryteriów, potrzeb i możliwości środowiska regionalnego, w którym działa jednostka uczelni prowadząca kształcenie, Wizji, która wyłania się z postulatów Menu 8 FRSI czy wyników sondaży PTB OW: bibliotekarza posiadającego zestaw dotychczasowych umiejętności i wiedzy poszerzonych jednak o zrozumienie konieczności społecznościowego podejścia do placówek gminnych oraz o nowe kompetencje.
PROGRAMY MAGISTERSKIE Treści programowe Seminarium magisterskie jako serce projektowanych ścieżek, Standardy kształcenia dla kierunku studiów: informacja naukowa i bibliotekoznawstwo : Proponowane przedmioty muszą więc w klarowny sposób lokować się w strukturze treści podstawowych i kierunkowych. Narzucający się kierunek działań związanych z realizacją projektu to zwłaszcza Przedmioty Kierunkowe i Specjalizacyjne
PROGRAMY MAGISTERSKIE Treści programowe Menu 8 (FRSI): w przypadku projektów przedmiotów na studiach licencjackich z listy tej należałoby dokonywać wyborów, to przy projektach programu studiów II stopnia można zawrzeć właściwie komplet 8 zagadnień. Wyniki sondażu PTB OW: oferują zestaw informacji o preferencjach i zainteresowaniach tej grupy związanych z dyskutowaną problematyką.
PROGRAMY MAGISTERSKIE Formy pracy ze studentami Program magisterski jako złożona struktura dydaktyczna: wszystkie formy zajęć są użyteczne, ze szczególnym uwzględnieniem zajęć aktywizujących prowadzonych w trybie proseminaryjnym, ćwiczeniowym czy konwersatoryjnym, prace projektowe związane z praktykami zawodowymi. Taki model zajęć w oczywisty sposób odnosi się do pożądanego profilu absolwenta takich studiów, jako do niezależnego profesjonalisty, samodzielnie budującego i realizującego własne projekty.
PROGRAMY MAGISTERSKIE Oczekiwane efekty: Gruntowne zapoznanie studentów tak z ogólną problematyką bibliotekarstwa gminnego jak i zagadnieniami szczegółowymi; Promocja aktywnego, pro-społecznego modelu zarządzania biblioteką; Promocja tematyki bibliotekarstwa gminnego w trakcie edukacji Uniwersyteckiej.
PRAKTYKI NA STUDIACH MAGISTERSKICH Założenia wstępne: Absolwent winien być przygotowany do projektowania i realizowania działań o charakterze koncepcyjnym. Oparcie praktyk na studiach II stopnia na zrealizowaniu wcześniej przygotowanego i zaakceptowanego przez obu opiekunów projektu. Ścisła współpraca pomiędzy wszystkimi trzema ogniwami praktyk: studentem, uczelnią i biblioteką.
PRAKTYKI NA STUDIACH MAGISTERSKICH Treści programowe Temat projektu studenta-praktykanta powinien być uzależnione od własnych zainteresowań, tematu pracy magisterskiej, potrzeb biblioteki, ale również od wypracowanego długofalowego programu współpracy biblioteka-uczelnia, Podstawowym kierunkiem w którym praktyka mogłaby jednak zmierzać to utrwalenie i poszerzenie społecznościowej wizji biblioteki gminnej, miejsca spotkań. Inny możliwy do zaproponowania nurt działań w dużej mierze również przecież związanych z powyżej zaproponowanymi - to przeprowadzenia badań empirycznych dotyczących potrzeb informacyjno-wyszukiwawczych użytkowników
PRAKTYKI NA STUDIACH MAGISTERSKICH Formy pracy ze studentami Podobnie jak w przypadku praktyk licencjackich istotną częścią postulowanej zmiany byłoby wzmocnienie kontaktów pomiędzy 3 partnerami: biblioteką, uczelnią i praktykantem. Faza przygotowawcza praktyki magisterskiej mogłaby mieć charakter quasi seminaryjny: student przygotowywałby przeznaczony do zrealizowania projekt w trakcie spotkań i dyskusji z obydwoma opiekunami, na podstawie lektur, czy nawet hospitacji biblioteki.
PRAKTYKI NA STUDIACH MAGISTERSKICH Oczekiwane efekty: Zrealizowanie konkretnego, wcześniej przygotowanego projektu działań/aktywności, umożliwienie studentowi samodzielnego, praktycznego działania i sprawdzenia umiejętności i wykorzystania wiedzy pozyskanej na uczelni, umożliwienie praktykantowi pogłębionego wglądu w działanie placówki bibliotecznej, pogłębienie współpracy pomiędzy biblioteką a uczelnią.
Podsumowanie Zaprezentowane powyżej propozycje ramowe nie stanowią rzecz jasna ostatecznego wzorca. Zebrano je dla zbudowania pewnego punktu startowego czy też może punktu odniesienia dla przyszłych działań projektowych badaczy i nauczycieli akademickich.
Dziękuję za uwagę! Michał Zając michal.zajac@uw.edu.pl