PLONOWANIE ZIEMNIAKA W ZALEśNOŚCI OD SPOSOBÓW UPRAWY I ODCHWASZCZANIA

ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2008 z. 530: 151-159 PLONOWANIE ZIEMNIAKA W ZALEśNOŚCI OD SPOSOBÓW UPRAWY I ODCHWASZCZANIA Marek Gugała, Krystyna Zarzecka Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Akademia Podlaska w Siedlcach Wstęp Plony ziemniaka w Polsce rzadko przekraczają 20 ton z 1 ha i naleŝą do najniŝszych w UE. Głównymi przyczynami niskiego plonowania są często występujące susza, a takŝe niewłaściwy dobór odmiany oraz niski stopień intensyfikacji uprawy [NOWACKI 2005; SAWICKA i in. 2007]. W całokształcie zabiegów agrotechnicznych podstawowe znaczenie mają: uprawa roli, nawoŝenie i ochrona przed agrofagami [MIŠEVIC i in. 1997; GRUCZEK 2001; DERYŁO, SZYMANKIEWICZ 2003]. Według GRUCZKA [2004] ziemniak naleŝy do roślin, w uprawie których pogłębienie warstwy ornej przynosi najczęściej korzystne efekty, gdyŝ system korzeniowy ziemniaka rozwija się słabo i ma małe moŝliwości przenikania w głąb gleby. Prace nad uproszczeniem uprawy roli najczęściej wskazują na zmniejszenie kosztów [JABŁOŃSKI 2006; ZARZECKA 2007], zróŝnicowanie struktury plonu w kierunku zdrobnienia bulw [PISKIER 2005] oraz wzrost zachwaszczenia [JABŁOŃSKI, BERNAT 2002; DORADO, LÓPEZ-FANDO 2006]. Dotychczasowe wyniki doświadczeń nie dają jednoznacznej odpowiedzi jak róŝne uproszczenia uprawy roli wpływają na plonowanie ziemniaka. KLIKOCKA [2000] wykazała, Ŝe bezpłuŝna uprawa roli w połączeniu z pielęgnacją mechaniczno-chemiczną, wpływała korzystnie na plon handlowy i plon frakcji sadzeniaków. Inni autorzy takŝe stwierdzili, Ŝe stosowanie herbicydów i mieszanin herbicydowych redukowało zachwaszczenie oraz wpływało na zwiększenie plonu ogólnego i handlowego ziemniaka [SHAH i in. 2003; GRUCZEK 2004; RICHARDSON 2004; ZARZECKA, GUGAŁA 2006]. Badacze wykazali, Ŝe istnieje ścisła zaleŝność między plonem bulw a liczbą i masą chwastów rosnących na plantacji [POMYKALSKA 1991; HASHIM i in. 2003; SAWICKA i in. 2006]. W literaturze przedmiotu spotyka się pojedyncze doniesienia na temat tych zaleŝności. Dlatego teŝ celem badań było określenie oddziaływania sposobów uprawy roli i odchwaszczania z udziałem herbicydów na plon handlowy bulw oraz analiza zaleŝności pomiędzy zachwaszczeniem a plonem ziemniaka. Materiał i metody Wyniki badań pochodzą z doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 2002-2004 w RSD Zawady na glebie kompleksu Ŝytniego bardzo dobrego, o odczynie lekko kwaśnym (ph w KCl 5,6-6,5) i zawartości próchnicy 1,1%. Doświadczenie załoŝono metodą losowanych podbloków w trzech powtórzeniach. Czynnikiem I rzędu były dwa sposoby uprawy roli - tradycyjna (orka odwrotka + orka przedzimowa + bronowanie + kultywatorowanie) oraz uproszczona (orka odwrotka +

152 M. Gugała, K. Zarzecka kultywatorowanie). Czynnikiem II rzędu było siedem sposobów odchwaszczania z zastosowaniem zabiegów mechanicznych i chemicznych, tj.: 1. pielęgnacja mechaniczna - obiekt kontrolny, 2. pielęgnacja mechaniczno-chemiczna z zastosowaniem herbicydu Plateen 41,5 WG w dawce 2,0 kg ha -1, 3. pielęgnacja mechaniczno-chemiczna z zastosowaniem mieszaniny herbicydów Plateen 41,5 WG 2,0 kg ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,5 dm 3 ha -1, 4. pielęgnacja mechaniczno-chemiczna z zastosowaniem mieszaniny herbicydów Plateen 41,5 WG 1,6 kg ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,0 dm 3 ha -1 + adiuwant Atpolan 80 EC 1,5 dm 3 ha -1, 5. pielęgnacja mechaniczno-chemiczna z zastosowaniem herbicydu Barox 460 SL 3,0 dm 3 ha -1, 6. pielęgnacja mechaniczno-chemiczna z zastosowaniem mieszaniny herbicydów Barox 460 SL 3,0 dm 3 ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,5 dm 3 ha -1, 7. pielęgnacja mechaniczno-chemiczna z zastosowaniem mieszaniny herbicydów Barox 460 SL 2,4 dm 3 ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,0 dm 3 ha -1 + adiuwant Atpolan 80 EC 1,5 dm 3 ha -1. W wariantach 2-7 przed wschodami ziemniaka wykonywano zabiegi mechaniczne obejmujące dwukrotne obredlanie i dwukrotne obredlanie połączone z bronowaniem. Herbicydy i ich mieszaniny aplikowano tuŝ przed wschodami ziemniaka (warianty 2, 3, 4) i po wschodach (warianty 5, 6, 7). W wariantach 4 i 7 stosowano herbicydy w dawkach o 20% mniejszych niŝ w 3 i 6, a dodano adiuwant Atpolan 80 EC. Ziemniak jadalny średnio wczesnej odmiany Wiking sadzono ręcznie w rozstawie 67,5 37,0 cm na poletkach powierzchni 24,94 m 2. Stosowano nawoŝenie organiczne - obornikiem w dawce 25,0 t ha -1 i mineralne w dawkach: N - 90; P - 32,9; K - 112,1 ha -1. Analizę zachwaszczenia wykonano dwukrotnie - przed zwarciem rzędów ziemniaka i przed zbiorem. Oznaczono liczbę oraz świeŝą i powietrznie suchą masę chwastów na kaŝdym obiekcie doświadczenia. Przed zbiorem wykopano bulwy z 10 krzaków kaŝdego poletka i dokonano oceny struktury plonu, segregując ziemniaki na frakcje: do 30 mm, 40-50, 50-60 i powyŝej 60 mm. Za plon handlowy przyjęto bulwy o średnicy powyŝej 40 mm i po odrzuceniu ziemniaków z wadami zewnętrznymi i wewnętrznymi [ROZTROPOWICZ 1999]. Wyniki badań opracowano statystycznie metodą analizy wariancji. Na podstawie wskaźników zachwaszczenia i plonu handlowego wykonano analizę regresji i obliczono współczynniki korelacji. Warunki pogodowe w latach prowadzenia doświadczenia były zróŝnicowane (tab. 1). Najkorzystniejszy dla wegetacji ziemniaka był rok 2002, mniej korzystny okazał się sezon 2004, który był najchłodniejszy, z opadami nierównomiernie rozłoŝonymi. W 2003 roku odnotowano natomiast niedobór opadów we wszystkich miesiącach wegetacji i stanowiły one tylko 38,6% średniej sumy z okresu wieloletniego. Wyniki i dyskusja Plon handlowy bulw ziemniaka zaleŝał istotnie od sposobów uprawy roli pielęgnacji oraz warunków atmosferycznych panujących w latach badań (tab. 2, 3). Temperatura powietrza i opady w okresie wegetacji ziemniaka w latach 2002-2004 według Stacji Meteorologicznej Zawady Air-temperatures and rainfall during the vegetation period of potato Tabela 1; Table 1

PLONOWANIE ZIEMNIAKA W ZALEśNOŚCI OD SPOSOBÓW UPRAWY... 153 in 2002-2004 acording to the Zawady Meteorological Station Miesiące Months IV V VI VII VIII IX IV-IX Temperatura; Air temperature (C ) średnia z wielolecia multiyear mean średnia z miesiąca month mean średnia z wielolecia multiyear mean Opady; Rainfall (mm) średnia z miesiąca month mean 1981-1995 2002 2003 2004 1981-1995 2002 2003 2004 7,7 10,0 16,1 19,3 18,0 13,0 9,0 17,0 17,2 21,0 20,2 12,9 7,1 15,6 18,4 20,0 18,5 13,5 8,0 11,6 15,4 17,5 18,9 13,0 średnia; mean 14,0 16,2 15,5 14,1 52,3 50,0 68,2 45,7 66,8 60,7 12,9 51,3 61,1 99,6 66,5 18,7 13,6 37,2 26,6 26,1 4,7 24,3 35,9 97,0 52,8 49,0 66,7 19,5 suma; sum 343,7 310,1 132,5 320,9 Tabela 2; Table 2 Wpływ zabiegów na udział i plon handlowy bulw ziemniaka (2002-2004) Influence of treatments on the share and trade yield of potato tubers (2002-2004) Sposoby pielegnacji Weed control methods 1. Pielęgnacja mechaniczna Mechanical weeding 2. Plateen 41,5 WG 3. Plateen 41,5 WG + Fusilade Forte 150 EC 4. Plateen 41,5 WG + Fusilade Forte 150 EC + adiuvant Atpolan 80 EC 5. Barox 460 SL 6. Barox 460 SL + Fusilade Forte 150 EC 7. Barox 460 SL 2,4 dm 3 ha -1 + Fusilade Forte 150 EC + adiuvant Atpolan 80 EC Udział plonu handlowego (%) Share of trade yield (%) sposoby uprawy tillage systems średnia mean Plon handlowy bulw (t ha -1 ) Trade yield of tubers (t ha -1 ) sposoby uprawy tillage systems 1* 2* 1* 2* 73,0 79,4 82,5 84,9 78,7 82,1 83,6 62,4 74,8 78,0 80,9 71,7 77,3 78,9 67,7 77,1 80,3 82,9 75,2 79,7 81,3 21,71 25,45 28,11 30,31 25,31 27,07 28,30 16,92 22,21 24,63 26,11 20,87 22,89 23,87 średnia mean 19,32 23,83 26,37 28,21 23,09 24,98 26,09 Średnia; Mean 80,6 74,9 77,7 26,61 22,50 24,56 NIR 0,05; LSD 0.05 dla; for: - sposobów pielęgnacji; weed control methods - sposbów uprawy; tillage systems - interakcji: sposoby pielęgnacji sposoby uprawy; interaction: weed control met-hods tillage systems 1,83 0,56 r.n.; n.s. 1* tradycyjna; traditional 2* uproszczona; simplifield Zastosowanie uproszczeń uprawy, w porównaniu do tradycyjnej uprawy płuŝnej, przyczyniło się do zmniejszenia plonu o 15,4%. W badaniach DERYŁY i SZYMANKIEWICZA [2003] obniŝenie plonu bulw po wyeliminowaniu niektórych zabiegów uprawowych, wynosiło 11,4%, a według PISKIERA [2005] od 3,8 do 9,0%. Ponadto autorzy ci zaobserwowali pogorszenie struktury plonu pod wpływem uproszczenia uprawy. RównieŜ BOYDSON i VAUGHIN [2002] stwierdzili obniŝenie plonu ogólnego i handlowego w stosunku do standardowej uprawy o 15-25%. W badaniach własnych na obiektach odchwaszczanych mechaniczno-chemicznie

154 M. Gugała, K. Zarzecka stwierdzono wzrost plonu handlowego w stosunku do obiektu kontrolnego odchwaszczanego mechanicznie od 3,77 do 8,89 t ha -1. Największe plony wydały rośliny odchwaszczane mieszaninami herbicydowymi (obiekty 3 - Plateen 41,5 WG + Fusilade Forte 150 EC, 4 - Plateen 41,5 WG + Fusilade Forte 150 EC + adiuwant Atpolan 80 EC, 6 - Barox 460 SL + Fusilade Forte 150 EC, 7 - Barox 460 SL + Fusilade Forte 150 EC + adiuwant Atpolan 80 EC). Zwiększenie plonu ogólnego i handlowego po zastosowaniu herbicydów i mieszanek herbicydowych obserwowali SHAH i in. [2003], GRUCZEK [2004] ZARZECKA i GUGAŁA [2006], SAWICKA i in. [2007]. Natomiast RICHARDSON [2004] odnotował występowanie uszkodzeń roślin ziemniaka po zastosowaniu metribuziny, metolachloru i ich mieszanin, a plony bulw były podobne na obiekcie kontrolnym oraz obiektach opryskiwanych herbicydami. Wpływ zabiegów i lat badań na udział i plon handlowy bulw ziemniaka Influence of treatments and years of research on the share and trade yield of potato tubers Sposoby pielegnacji Weed control methods 1. Pielęgnacja mechaniczna Mechanical weeding 2. Plateen 41,5 WG 2,0 kg ha -1 3. Plateen 41,5 WG 2,0 kg ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,5 dm 3 ha -1 4. Plateen 41,5 WG 1,6 kg ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,0 dm 3 ha -1 + adiuvant Atpolan 80 EC 1,5 dm 3 ha -1 5. Barox 460 SL 3,0 dm 3 ha -1 6. Barox 460 SL 3,0 dm 3 ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,5 dm 3 ha -1 7. Barox 460 SL 2,4 dm 3 ha -1 + Fusilade Forte 150 EC 2,0 dm 3 ha -1 + adiuvant Atpolan 80 EC 1,5 dm 3 ha -1 Udział plonu handlowego Share of trade yield (%) Tabela 3; Table 3 Plon handlowy bulw Trade field of tubers (t ha -1 ) 2002 2003 2004 2002 2003 2004 średnia mean 68,1 78,2 80,7 83,5 72,3 76,4 76,7 60,9 70,9 70,7 75,1 77,4 80,3 82,9 73,5 80,7 87,1 87,9 77,9 83,5 85,6 24,74 30,65 33,91 35,28 26,73 28,37 28,63 13,53 16,83 17,61 18,57 19,67 20,71 22,67 19,68 24,03 27,61 30,78 22,88 25,86 26,96 19,32 23,83 26,37 28,21 23,09 24,98 26,06 Średnia; Mean 76,6 74,0 82,3 29,76 18,51 25,40 24,56 NIR 0,05; LSD 0.05 dla; for: - sposobów pielęgnacji; weed control methods - lat; years - interakcji: sposoby pielęgnacji lata; interaction: weed control methods years 1,83 0,94 3,16 W przeprowadzonych badaniach na poletkach z tradycyjną uprawą roli i odchwaszczanych mechaniczno-chemicznie stwierdzono większy udział plonu handlowego w plonie ogólnym (tab. 2, 3, rys. 1).

PLONOWANIE ZIEMNIAKA W ZALEśNOŚCI OD SPOSOBÓW UPRAWY... 155 Rys. 1. Plon handlowy bulw ziemniaka w zaleŝności od sposobu uprawy Fig. 1. Trade yield of tubers depending on the tillage system Wartość współczynników korelacji liniowej pomiędzy zachwaszczeniem a plonem handlowym bulw (średnia dla trzech lat i sposobów uprawy) Value of correlation coefficients between the weediness and the trade yield of tubers (mean for 3 years and tillage systems) Tabela 4; Table 4 Wskaźniki zachwaszczenia; Indexes of weediness Liczba chwastów na 1 m 2 przed zwarciem rzędów ziemniaka Number of weeds per 1 m 2 before closing of potato rows Liczba chwastów na 1 m 2 przed zbiorem bulw Number of weeds per 1 m 2 before harvest of tubers ŚwieŜa masa chwastów w t na 1 ha przed zwarciem rzędów ziemniaka Fresh matter of weeds in t per 1 ha before closing of potato rows ŚwieŜa masa chwastów w t na 1 ha przed zbiorem bulw Fresh matter of weeds in t per 1 ha before harvest of tubers Powietrznie sucha masa chwastów w t na 1 ha przed zwarciem rzędów ziemniaka Air-dry matter of weeds in t per 1 ha before closing of potato rows Powietrznie sucha masa chwastów w t na 1 ha przed zbiorem bulw Air-dry matter of weeds in t per 1 ha before harvest of tubers Plon handlowy Trade yield (t ha -1 ) -0,945-0,962-0,976-0,997-0,985-0,996 ZbliŜoną reakcję obserwowali takŝe PISKIER [2005], SAWICKA i in. [2007]. Na plon bulw wpływały ponadto warunki pogodowe w latach badań. Największe plony otrzymano w 2002 roku, który był korzystny dla wzrostu i rozwoju roślin ziemniaka, a mniejsze o 62% w 2003 roku odznaczającym się niedostatkiem opadów. Istotne oddziaływanie warunków pogodowych na plon bulw stwierdzili takŝe inni autorzy [GRUCZEK 2001; DERYŁO, SZYMANKIEWICZ 2003; FRANT, BUJAK 2007].

156 M. Gugała, K. Zarzecka Rys. 2. ZaleŜności plonu handlowego od liczby chwastów na 1 m 2 Fig. 2. Corelation between trade yield of tubers and the number weeds per 1 m 2 Rys. 3. ZaleŜność plonu handlowego od powietrznie suchej masy chwastów (t ha -1 ) Fig. 3. Correlation between trade yield of tubers and the air-dry matter of weeds (t ha -1 ) Współczynniki korelacji przedstawione w tabeli 4 potwierdzają istotne ujemne oddziaływanie liczby, świeŝej i powietrznie suchej masy chwastów oznaczonych w pełni wegetacji i przed zbiorem bulw na plon handlowy ziemniaka. ŚwieŜa i

PLONOWANIE ZIEMNIAKA W ZALEśNOŚCI OD SPOSOBÓW UPRAWY... 157 powietrznie sucha masa roślinności segetalnej były ściślej skorelowane z plonem bulw niŝ liczba chwastów. Potwierdzają to wyniki uzyskane przez MIŠEVICA i in. [1997], HASHIMA i in. [2003], SAWICKĄ i in. [2006] wskazujące na większą zaleŝność plonu od masy chwastów niŝ ich liczebności. Analiza regresji wykazała prostoliniową ujemną zaleŝność plonu handlowego bulw od liczby i powietrznie suchej masy chwastów określonych na początku i pod koniec wegetacji (rys. 2, 3). Wzrost zachwaszczenia o 1 chwast na 1 m 2 przed zwarciem rzędów powodował obniŝenie plonu o 0,77 t, a przed zbiorem bulw o 0,89 t z 1 ha. W badaniach POMYKALSKIEJ [1991] spadek ten dla plonu ogólnego wynosił 0,10-0,12 t. Z równań regresji obrazujących zaleŝność plonu handlowego od powietrznie suchej masy chwastów wynika, Ŝe straty masy bulw na początku wegetacji wynosiły 1,53 t, a pod koniec wegetacji 4,29 t z 1 ha. RównieŜ POMYKALSKA [1991] oraz ZARZECKA i GUGAŁA [2004] potwierdzili tę zaleŝność, a obniŝka plonu bulw mieściła się w przedziale 5,7-6,3 t z ha. Określenie zaleŝności między plonowaniem a zachwaszczeniem obrazuje zagroŝenie dla plonu wskutek zachwaszczenia i wskazuje na potrzebę stosowania chemicznych środków odchwaszczających w integracji z zabiegami mechanicznymi. Wnioski 1. Zastosowanie uproszczeń w uprawie roli istotnie obniŝyło plon handlowy bulw ziemniaka w stosunku do uprawy tradycyjnej. 2. Na obiektach odchwaszczanych mechaniczno-chemicznie, w porównaniu do pielęgnacji wyłącznie mechanicznej, plony bulw były większe od 19,5 do 36,5%. 3. Większa zaleŝność plonu handlowego od świeŝej i powietrznie suchej masy chwastów niŝ od ich liczby wskazuje, Ŝe masa roślinności segetalnej jest dokładniejszym miernikiem wpływu zachwaszczenia na plonowanie ziemniaka. Literatura BOYDSON R.A., VAUGHIN S.F. 2002. Alternative weed management systems control weeds in potato (Solanum tuberosum). Weed Technology 16(1): 23-28. DERYŁO S., SZYMANKIEWICZ K. 2003. Plonowanie i zachwaszczenie ziemniaka w warunkach zróŝnicowanego poziomu agrotechniki na glebie lekkiej. Annales UMCS, Sec. E, 58: 247-255. DORADO J., LOPEZ-FANDO C. 2006. The effect of tillage system and use of a paraplow on weed flora in a semiarid soil from central Spain. Weed Research 46(5): 424-431. FRANT M., BUJAK K. 2007. Plonowanie ziemniaka w zaleŝności od zróŝnicowanego sposobu upraw poŝniwnych. Acta Agrophysica 10(3): 563-571. GRUCZEK T. 2001. Efektywne sposoby walki z chwastami ich wpływ na jakość bulw ziemniaka. Biuletyn IHAR 217: 221-231. GRUCZEK T. 2004. Przyrodnicze i agrotechniczne aspekty uprawy ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 500: 31-44. HASHIM S., MARWAT K.B., HASSAN G. 2003. Chemical weed control efficiency in potato (Solanum tuberosum L.) under agro-climatic conditions of Peshawar, Pakistan. Pak. Weed Sci. Res. 9 (1-2): 105-110.

158 M. Gugała, K. Zarzecka JABŁOŃSKI K. 2006. Agrotechniczne i ekonomiczne efekty uproszczonej uprawy roli pod ziemniaki. InŜynieria Rolnicza 3: 21-30. JABŁOŃSKI K., BERNAT E. 2002. Agrotechniczne efekty bezpłuŝnej uprawy roli pod ziemniaki. Pam. Puławski 130: 301-308. KLIKOCKA H. 2000. Badania nad wprowadzeniem nowych technologii uprawy ziemniaków. Pam. Puławski 120: 217-224. MIŠEVIC M.M., BROCIC Z.A., MOMIROVIC N.M., ŠINZAR B.C. 1997. Herbicide combination efficacy and potato yield in agro-ecological conditions of Dragacevo. Acta Horticulturae 462: 363-368. NOWACKI W. 2005. Stopień chemizacji w technologii uprawy ziemniaka w Polsce. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 45(1): 317-324. PISKIER T. 2005. Wpływ technologii uprawy ziemniaków na strukturę plonu. InŜynieria Rolnicza 9: 279-285. POMYKALSKA A. 1991. Badania nad określeniem progów szkodliwości chwastów w łanie ziemniaków. Rocz. Nauk Rol. 109-A-2: 21-35. RICHARDSON R.J. 2004. Weed control and potato (Solanum tuberosum) tolerance with dimethenamid isomers and other herbicides. Am. J. Potato Res. 81(5): 299-304. ROZTROPOWICZ S. (Red.) 1999. Metodyka obserwacji, pomiarów i pobierania prób w agrotechnicznych doświadczeniach z ziemniakiem. Wyd. IHAR Oddział w Jadwisinie: 1-50. SAWICKA B., BARBAŚ P., KUŚ J. 2006. Wpływ zachwaszczenia łanu na plon ogólny i handlowy bulw ziemniaka w warunkach ekologicznego i integrowanego systemu produkcji. Pam. Puławski 142: 429-443. SAWICKA B., BARBAŚ P., KUŚ J. 2007. Variability of potato yield and its structure in organic and integrated crop production systems. EJPAU, Agronomy 10(1), http://www.ejpau.media.pl/volume10/issue1/art-02html SHAH N.H., HASSAN G., KHAN I.A., AZIM A. 2003. Management of grassy and broadleaf weeds in potato in the hills of Hazara, Pakistan. Pak. J. Weed Sci. Res. 9(1-2): 111-116. ZARZECKA K. 2007. Opłacalność pielęgnacji atrybutem konkurencyjności w produkcji ziemniaka jadalnego. Rocz. Nauk. Stow. Ekon. Rol. i Agrobiznesu 9(1): 571-573. ZARZECKA K., GUGAŁA M. 2004. Kształtowanie się zachwaszczenia odmian ziemniaka w zaleŝności od sposobu pielęgnacji. Biuletyn IHAR 232: 177-184. ZARZECKA K., GUGAŁA M. 2006. Porównanie róŝnych sposobów odchwaszczania plantacji ziemniaka. Pam. Puławski 142: 607-615. Słowa kluczowe: ziemniak, plon handlowy, sposoby uprawy, herbicydy Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki oparte na 3-letnim doświadczeniu polowym zlokalizowanym w Rolniczej Stacji Doświadczalnej Zawady, Akademii Podlaskiej. Badano wpływ sposobów uprawy roli i odchwaszczania na plon handlowy bulw ziemniaka odmiany Wiking. Ponadto, za pomocą analizy regresji i współczynników korelacji określono zaleŝności między zachwaszczeniem plantacji a plonowaniem ziemniaka. Stwierdzono występowanie wysokiej ujemnej współzaleŝności pomiędzy liczbą, świeŝą i powietrznie suchą masą chwastów a plonem handlowym bulw

PLONOWANIE ZIEMNIAKA W ZALEśNOŚCI OD SPOSOBÓW UPRAWY... 159 ziemniaka. ZaleŜność ta miała charakter prostoliniowy. Wzrost zachwaszczenia o 1 tonę powietrznie suchej masy chwastów na 1 ha oznaczonej przed zwarciem międzyrzędzi, powodował obniŝenie plonu handlowego bulw 0 1,53 t a przed zbiorem bulw 0 4,29 t z 1 ha. YIELDING OF POTATO DEPENDING ON THE SOIL TILLAGE AND WEED CONTROL METHODS Marek Gugała, Krystyna Zarzecka Department of Plant Cultivation, University of Podlasie, Siedlce Key words: potato, trade yield, tillage systems, herbicides Summary The 3-year field experiment results are shoved in the paper. The experiment was conduced in the Agricultural Experimental Station Zawady of University of Podlasie. An influence of soil tillage methods and weed control methods and the trade yield of tubers of the Wiking cultivar were studied. Moreover, regression analysis and coefficients of correlation were applied to evaluate the dependencies between the potato plantation weeding and yielding of potato. There was a high negative correlation between the weed number, fresh matter and air-dry matter and the trade yield of potato tubers. The relationship was linear. An increase of 1 ton of air-dry matter of weeds per 1 ha was followed by the reduction of trade yield of tubers by 1.53 t per 1 ha recorded before closing potato rows, and by 4.29 t ha -1 before potato harvest. Dr inŝ. Marek Gugała Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin Akademia Podlaska ul. B. Prusa 14 08-110 SIEDLCE e-mail: Gugala@ap.siedlce.pl