Geoinżynieria DROGI Agata Sumara Geoinżynieria 2,7 tys. km tras szybkiego ruchu Sieć dróg krajowych w 2013 r. W ubiegłym roku sieć szybkich dróg zwiększyła się o ponad 300 km, w tym około 120 km autostrad i blisko 181 km dróg ekspresowych. Wybudowano też około 48 km innych dróg krajowych. Wyremontowane zostało 677 km oraz 68 obiektów mostowych. Z informacji przekazanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad na początku br. wynika, że około 800 km nowych dróg jest objętych przetargami ogłoszonymi w 2013 r. W sumie chodzi o 51 postępowań na realizację 62 zadań w zakresie Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011 2015. Te inwestycje będą realizowane już w nowej perspektywie unijnej (2014 2020). Dyrekcja podaje też, że otrzymała 8,5 mld zł refundacji z Komisji Europejskiej, natomiast 13 mld zł przeznaczono na budowę, remonty i pozostałe zadania GDDKiA. Jeśli chodzi o jakość próbek drogowych, to na podstawie badań wykonanych w ramach Laboratoryjnego Systemu Jakości do końca III kwartału 2013 r. stwierdzono, że ponad 80% z nich oceniono pozytywnie. Dobiega końca realizacja projektów drogowych w ramach perspektywy fi nansowej 2007 2013. Jeszcze pod koniec ubiegłego roku rozpoczęły się przygotowania do inwestycji, które będą fi nansowane ze środków budżetowych UE na lata 2014 2020. Zanim w Polsce w 2007 r. rozpoczęła się wielka rozbudowa sieci drogowej, użytkować można było jedynie 674,2 km autostrad oraz 248,4 km dróg ekspresowych. Z końcem 2013 r. do dyspozycji kierowców było 2739 km dróg szybkiego ruchu Regularnie zwiększa się też sieć dróg objętych systemem viatoll ta liczy obecnie ponad 2662 km, a blisko 770 km dróg dołączyło do niej w roku ubiegłym. Wpływy z opłat drogowych, które odnotował Krajowy Fundusz Drogowy wyniosły ponad 1,1 mld zł. Do końca 2013 r. GDDKiA oddała do ruchu blisko 350 km dróg szybkiego ruchu, a do końca 2014 r. łącznie będzie to około 500 km. Jak zmieniała się sieć tych dróg, zobrazowano na mapach przedstawiających stan z roku 2007 i 2013. Kiedy rozpoczynała się wielka budowa dróg, w Polsce było 674,2 km autostrad i 248,4 km dróg ekspresowych. Pod koniec grudnia 2013 r. można było już korzystać z sieci 1491,4 km autostrad i 1247,9 km dróg ekspresowych. W budowie znajdowało się 142,7 km autostrad oraz 229,9 km dróg ekspresowych. Stan dróg zakładany na koniec roku bieżącego zobrazowano na rys. 2. Rys. 1. Stan sieci dróg szybkiego ruchu w roku 2007 i 2013 32 styczeń - marzec 1 / 2014 [46]
DROGI Geoinżynieria Rys. 2. Prognozowany stan sieci dróg szybkiego ruchu na 31 grudnia 2014 r. DK16 Biskupiec Borki Wielkie 8 km, obwodnica Rawicza w ciągu DK35 9 km, obwodnica Olecka w ciągu DK65 7,6 km, obwodnica Leżajska w ciągu DK77 4 km, obwodnica Stawisk w ciągu S61 (planowana) 6,5 km, most przez rz. Wisłę koło Kwidzyna w ciągu DK90 12 km, w. Jarosław Zachód umożliwił skorzystanie z 8-kilometrowego odcinka A4 do w. Jarosław Wschód. 2739 km 350 km 677 km 23 tys. 10,3% 1,1 mld zł sieć dróg szybkiego ruchu w Polsce (w tym 1491 km autostrad i 1248 km dróg ekspresowych drogi oddane do ruchu w 2013 r. (w tym około 120 km autostrad, około 181 km dróg ekspresowych i około 48 km dróg krajowych) wyremontowane drogi na 246 odcinkach kosztem 470 mln zł próbki pobrane do końca września 2013 r. w ramach Laboratoryjnego Systemu Jakości, z których ponad 80% pozytywnie przeszło próbę o tyle zmniejszył się odsetek wypadków śmiertelnych w okresie od stycznia do listopada 2013 r. w porównaniu do tego samego okresu w roku 2012 wpływy z Krajowego Systemu Poboru Opłat viatoll (do 10 grudnia 2013 r.) 620 km o tyle wzrosła sieć dróg objętych systemem viatoll (blisko 2650 km na koniec 2013 r.) 13 mld zł wydatki GDDKiA na realizację zadań statutowych 8,5 mld zł kwota zrefundowana przez KE w 2013 r. (stan na dzień 09.12.2013 r.); od początku wdrażania POIiŚ KE zrefundowała wydatki w kwocie 33 mld zł Tab. 1. Zestawienie najważniejszych faktów liczbowych za rok 2013 Wybrane odcinki dróg oddanych do ruchu w 2013 r. A1 w. Czerniewice w. Włocławek Zachód 45 km, A4 w. Dębica Pustynia w. Rzeszów Centralny i w. Pawłosiów w. Radymno 54,8 km, A4 Radymno Korczowa 21 km, S2 w. Konotopa (bez węzła) w. Warszawa Południe (bez węzła) 10,5 km, S2/S79 w. Warszawa Południe w. Marynarska oraz w. Warszawa Południe w. Puławska 9,5 km, S3 w. Międzyrzecz Południe w. Sulechów 43 km, S7 Kielce (DK73 Węzeł Wiśniówka) Chęciny (Węzeł Chęciny) 22,7 km, S8 Syców Walichnowy 45 km, S8 Salomea Wolica 2 km, S17 w. Kurów Zachód w. Jastków i Lublin Felin Piaski Zachód 38,5 km, 1800 km nowoczesnych tras z nowej perspektywy fi nansowej Nowa perspektywa finansowa na lata 2014 2020 otwiera drogę do kontynuowania programu rozbudowy sieci drogowej. Jakkolwiek fizyczna realizacja projektów finansowanych z nowego budżetu mogła się rozpocząć dopiero w styczniu 2014 r., to drogowcy jeszcze w zeszłym roku rozpisali część przetargów na około 800 km dróg ekspresowych i obwodnic. W oparciu o nową perspektywę ma powstać około 1800 km nowoczesnych tras drogowych. Koszt budowy 1 km autostrady w Polsce szacuje się na około 9,6 mln EUR, przy czym średnia europejska to 9,4 mln EUR (najwięcej kosztuje budowa autostrady w Austrii 12,9, a najmniej w Niemczech 8,2 km). Z danych GDDKiA wynika, że od 2008 r. cena budowy 1 km autostrady spadła o 36%, a drogi ekspresowej o 39%. Wykonawcy wykazali bardzo duże zainteresowanie nowymi kontraktami. Średnio na jedną inwestycję składanych jest około 20 ofert. Zdaniem ekspertów pierwsze umowy z wykonawcami będą podpisywane dopiero w drugiej połowie tego roku ze względu na to, że z pewnością dojdzie do odwołań od dokonywanych przez inwestora wyborów. Tym samym prace na budowie ruszą najwcześniej pod koniec roku. Drogi ekspresowe priorytetem do 2020 r. Uzupełnienie w ubiegłym roku programu drogowego o nowy załącznik załącznik nr 5, w którym wskazana została lista inwestycji realizowanych w nowej perspektywie finansowej UE 2014 2020, oznaczało możliwość ogłaszania przetargów na odcinki dróg ekspresowych jeszcze w 2013 r. Na tej podstawie ustalono, że ponad 700 km dróg ekspresowych powstanie w ramach następujących szlaków: S3 Sulechów Legnica, S3 Legnica Lubawka, S5 Wrocław Bydgoszcz (odc. Poznań Wronczyn, Radomicko Kaczkowo, Korzeńsko Wrocław, Gniezno Mielno), S7 Warszawa Gdańsk (odc. Olsztynek Miłomłyn, Nidzica Napierki), styczeń - marzec 1 / 2014 [46] 33
Geoinżynieria DROGI Rys. 3. Załącznik nr 6 i załącznik nr 5 do Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011 2015 34 styczeń - marzec 1 / 2014 [46]
DROGI Geoinżynieria Mimo że plan budowy dróg krajowych do 2020 r. miał być przedstawiony w grudniu 2013 r., nadal trwają nad nim prace. Według byłego szefa GDDKiA Lecha Witeckiego do 2020 r. zbudowane zostanie około 1,8 tys. km dróg ekspresowych. Aktualnie sieć tras szybkiego ruchu to około 2,7 tys. km. 12 obwodnic o długości łącznej 150 km Zgodnie z przyjętym jesienią przez Radę Ministrów załącznikiem nr 6 do Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011 2015 powstanie 12 obwodnic o długości łącznej wynoszącej 150 km. Załącznik niniejszy jest zmianą do realizowanego programu. Wskazane w dokumencie obwodnice będą realizowane w nowej perspektywie finansowej na lata 2014 2020. Objęte załącznikiem nr 6 obwodnice mają stanowić obejścia następujących miast i miejscowości: Bełchatów, Brodnica, Inowrocław, Wieluń, Ostrów Wielkopolski, Jarocin, Góra Kalwarii, Olsztyn, Kłodzk, Nysa, Kościerzyna, Sanok. Załącznik nr 6 do Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011 2015 to jedna z poważnych zmian do planów drogowych, wprowadzona w ubiegłym roku. W czerwcu ub.r. przyjęto do realizacji załącznik nr 5 określono w nim listę zadań dotyczących budowy dróg ekspresowych o długości łącznej wynoszącej ponad 700 km. Na ten cel zabezpieczono ponad 35 mld zł. Na budowę 12 obwodnic zarezerwowano około 4,7 mld zł. Oba załączniki są jedynie wycinkiem inwestycji drogowych przewidzianych do realizacji w latach 2014 2020. Program całościowy jest w opracowaniu. Polska sieć drogowa zbliża się do najwyższych europejskich standardów Drogowcy porównali długość i jakość dróg w Polsce z trasami innych krajów europejskich. Na tej podstawie ustalili, że pod względem długości autostrad i dróg ekspresowych zbliżamy się do najbardziej rozwiniętych krajów Europy. Oszacowano również, że na przełomie 2016 i 2017 r. wyprzedzimy pod tym względem Wielką Brytanię. Rys. 4. Ilość kilometrów dróg szybkiego ruchu w latach 2007 2013 S7 Warszawa Rabka (odc. Radom Skarżysko Kamienna wraz z obwodnicą Radomia, Chęciny gr. woj. świętokrzyskiego, Igołomska Christo Botewa, Lubień Rabka), S8 Radziejowice Białystok (odc. Radziejowice Paszków, gr. woj. Mazowieckiego Zambrów, Wiśniewo Jeżewo), S17 Warszawa Lublin (odc. w. Zakręt Kurów), S19 Lublin Rzeszów (odc. obwodnica Lublina, w. Sokołów Małopolski Północ Stobierna, w. Świlcza w. Rzeszów Południe), S51 Olsztyn Olsztynek. Rząd zamierza kontynuować wcześniejsze zapowiedzi dotyczące tego, że najważniejsze będzie dopięcie sieci dróg ekspresowych. Zdaniem minister transportu, Elżbiety Bieńkowskiej, dzięki realizacji takiego planu do 2020 r. każde wojewódzkie miasto ma mieć bezpośrednie połączenie ze stolicą kraju. ETO chwali Polskę za dobre wydawanie funduszy unijnych Europejski Trybunał Obrachunkowy (unijny odpowiednik Najwyższej Izby Kontroli) bardzo dobrze ocenił Polskę w związku z wydawaniem unijnych pieniędzy. W zakresie popełnianych błędów przy wypełnianiu dokumentacji dotyczącej projektów realizowanych za pieniądze unijne Polska osiąga wynik poniżej średniej europejskiej. Unijni urzędnicy wyrywkowo sprawdzali systemy wdrażania funduszy i ich kontrolę w poszczególnych krajach. Kontrolowali, czy dotacje zostały dobrze rozliczone, czy dana dopłata rzeczywiście została wykorzystana zgodnie z założeniami itp. Błędy w rozliczeniach mogą bowiem skutkować odebraniem dofinansowania. Z raportów ETO wynika, że Polska na tle innych krajów otrzymujących dotacje na projekty infrastrukturalne wygląda bardzo dobrze. W rozliczeniach popełniamy zdecydowanie mniej błędów niż inne kraje. O ile w 2012 r. średnio w Unii Europejskiej poziom błędów w zakresie wydatkowania pieniędzy z polityki spójności wyniósł 6,8%, w Polsce wyniósł on poniżej 2%. styczeń - marzec 1 / 2014 [46] 35
Geoinżynieria DROGI Rys. 5. Program budowy dróg krajowych na lata 2011 2015 36 styczeń - marzec 1 / 2014 [46]
DROGI Geoinżynieria styczeń - marzec 1 / 2014 [46] 37