PODSTAWY TYPOGRAFII DLA ZIELONYCH 28 lutego 2012 r. Bartłomiej Przybylski
O czym będziemy mówić?
O czym nie będziemy mówić?
Czy po naszym spotkaniu będziemy wiedzieć już wszystko?
Gdzie szukać więcej informacji?
Część 1: NARZĘDZIA
Microsoft Word
OpenOffice Writer
AbiWord
Adobe InDesign
TeX
i wiele, wiele innych...
Czy systemy składu tekstu nie wykonują za nas całej pracy?
Jakie narzędzie wybrać?
Część 2: STRONA
krawędź górna verso recto krawędź zewnętrzna krawędź grzbietowa krawędź zewnętrzna krawędź dolna
margines górny margines zewnętrzny margines wewnętrzny margines dolny
22 23 paginy
skład jednołamowy oraz dwułamowy
Część 3: PISMO
Cauchy
Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy
Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy Cauchy
Chrząszcz z dżdżownicą Segoe UI Light Chrząszcz z dżdżownicą Segoe UI Normal Chrząszcz z dżdżownicą Segoe UI Semibold Chrząszcz z dżdżownicą Segoe UI Bold
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
matematyka matematyka matematyka
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni. źródło: fakt.pl
Część 4: JEDNOSTKI MIARY SYSTEMY KOLORÓW
punkt
milimetr
cal
firet
półfiret
system RGB
system CMYK
Część 5: CECHY PISMA
wydłużenia górne mebel jest wysoki wysokość x linia pisma wydłużenie dolne wydłużenie dolne
wysoki wysoki wysoki 72 punkty
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz Arial Narrow 48pt abcdefghijklmnopqrstuvwxyz Segoe UI Normal 48pt abcdefghijklmnopqrstuvwxyz Verdana 48pt
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz -3% abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0% abcdefghijklmnopqrstuvwxyz +5%
Część 6: 10 TYPOGRAFICZNYCH MORDERSTW
MORDERSTWO NUMER 1 Nieprawidłowy dobór krojów czcionek
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
Sonet XVIII Czy mam przyrównać cię do dnia letniego? Jesteś piękniejszy i bardziej łagodny. Wiatr strząsa płatki pąka majowego I zbyt jest krótki lata czas pogodny. Czasem żar zbytni w oku słońca błyszczy Lub chowa ono złote lico w chmury; Wszystko, co piękne, swoje piękno niszczy Przypadkiem albo zmiennością Natury. Nie zwiędnie jednak, ginąc w zapomnieniu, Twe wieczne lato, a twe piękno czyste Przetrwa. Nie będziesz błądził w Śmierci cieniu; Żyj tu, wpleciony w strofy wiekuiste. Póki ma ludzkość wzrok, a w piersi tchnienie, Będzie żył wiersz ten, a w nim twe istnienie. William Shakespeare
Sonet XVIII Czy mam przyrównać cię do dnia letniego? Jesteś piękniejszy i bardziej łagodny. Wiatr strząsa płatki pąka majowego I zbyt jest krótki lata czas pogodny. Czasem żar zbytni w oku słońca błyszczy Lub chowa ono złote lico w chmury; Wszystko, co piękne, swoje piękno niszczy Przypadkiem albo zmiennością Natury. Nie zwiędnie jednak, ginąc w zapomnieniu, Twe wieczne lato, a twe piękno czyste Przetrwa. Nie będziesz błądził w Śmierci cieniu; Żyj tu, wpleciony w strofy wiekuiste. Póki ma ludzkość wzrok, a w piersi tchnienie, Będzie żył wiersz ten, a w nim twe istnienie.
Sonet XVIII Czy mam przyrównać cię do dnia letniego? Jesteś piękniejszy i bardziej łagodny. Wiatr strząsa płatki pąka majowego I zbyt jest krótki lata czas pogodny. Czasem żar zbytni w oku słońca błyszczy Lub chowa ono złote lico w chmury; Wszystko, co piękne, swoje piękno niszczy Przypadkiem albo zmiennością Natury. Nie zwiędnie jednak, ginąc w zapomnieniu, Twe wieczne lato, a twe piękno czyste Przetrwa. Nie będziesz błądził w Śmierci cieniu; Żyj tu, wpleciony w strofy wiekuiste. Póki ma ludzkość wzrok, a w piersi tchnienie, Będzie żył wiersz ten, a w nim twe istnienie.
MORDERSTWO NUMER 2 Stosowanie nieprawidłowego stopnia pisma lub nieprawidłowej interlinii
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
MORDERSTWO NUMER 3 Komputerowe modyfikowanie stylu czcionek
matematyka
MORDERSTWO NUMER 4 Używanie krojów nieobsługujących polskich znaków diakrytycznych
funkcja ciągła
MORDERSTWO NUMER 5 Niepoprawne użycie znaków łącznika, minusa, półpauzy i pauzy
a-a a a a a a a łącznik, dywiz minus półpauza pauza
MORDERSTWO NUMER 6 Niepoprawne użycie cudzysłowów
"Podstawy typografii dla zielonych"
Podstawy typografii dla zielonych
Podstawy typografii dla zielonych x Podstawy typografii dla zielonych
MORDERSTWO NUMER 7 Za dużo przenoszeń wyrazów pod rząd
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty.
MORDERSTWO NUMER 8 Niepoprawne użycie justowania
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty.
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty.
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty.
MORDERSTWO NUMER 9 Wdowy, szewce i bękarty
Kurz złamał mi rękę! Jest paskudny, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam czai się kurz. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
MORDERSTWO NUMER 10 Spacjowanie minuskuł
Kurz złamał mi rękę! Jest p a s k u d n y, szary, brudzi i może wyrządzić wiele złego. O tym, jak niebezpieczna może być walka z kurzem, przekonała się na własnej skórze Teresa Łągwa (73 l.) z Łodzi. Pani Teresa, jak większość Polaków, zabrała się z werwą za przedświąteczne porządki. Emerytka mieszka wraz z dorosłą już wnuczką, ale jako wytrawna gospodyni nie chciała się nikim wyręczać, tylko zakasała rękawy i wzięła się do roboty. Najpierw postanowiłam wysprzątać duży pokój. Wyszorowałam kąty za wersalką, fotelem, pozmywałam klosze w żyrandolu. Była piękna pogoda, dobrze się czułam, praca szła mi jak z płatka opowiada Faktowi. W myślach planowała sobie, co będzie robić dalej: wytrzepie dywan, potem posprząta kuchnię. Ale niespodziewanie wzrok pani Teresy spoczął na segmencie. Wiem, że mebel jest wysoki, że nie widać, czy tam na górze jest zakurzone czy nie, ale ja wiedziałam, że tam c z a i s i ę k u r z. To mi spędzało sen z powiek mówi gospodyni.
BIBLIOGRAFIA 1. Felici James, Kompletny przewodnik po typografii, wydanie drugie, wyd. Czysty Warsztat 2. Knuth Donald E., TeX przewodnik użytkownika, WNT, Warszawa 2005 3. Mitchell Michael, Wightman Susan, Typografia książki podręcznik projektanta, d2d.pl, Kraków 2012 4. Strizver Ivone, Top Ten Type Crimes, http://www.fonts.com/content/learning/fyti/ typographic-tips/top-ten-type-crimes