2014 RAPORT Z RYNKU WHISKY

2014 RAPORT Z RYNKU WHISKY

SPIS TREŚCI 1. Rozwój rynku whisky 5 1.1. Z czego powstaje whisky 6 1.2. Rodzaje whisky 7 2. Ostatnie lata w branży whisky Szkocja 9 3. Rynek whisky w Polsce 15 4. Wiadomości z branży whisky 25 4.1. Rynek japoński 25 4.2. Rynek indyjski 27 4.3. Rynek afrykański 28 4.4. Amerykańska whiskey 29 5. Rynek aukcyjny butelki whisky 31 5.1. Najdroższe butelki 31 5.2. Inwestycje w butelki whisky 36 6. Inwestycje w beczki whisky 39 7. Ciekawe inwestycje roku 2014 45 7.1. Nowe destylarnie 46 7.2. Nietypowe smaki 47 8. Prognozy 49

Szanowni Państwo, Jest mi niezmiernie miło przedstawić raport, poświęcony sytuacji na rynku whisky w Polsce i na świecie. Wzrost sprzedaży szkockiej whisky, szybko rozwijająca się kategoria burbona, nowe destylarnie, targi, festiwale oraz spotkania poświęcone tematyce whisky, to tylko wybrane przykłady zwiększającego zainteresowania się tematyką whisky w 2014 roku. W ostatnich latach systematycznie wzrasta zarówno spożycie złotego trunku, jak i liczba inwestycji z nim związana. Pragnę podziękować wszystkim ekspertom, którzy poświęcili nam czas w ramach pogłębionych wywiadów. Wierzę, że lektura publikacji dostarczy wielu ciekawych spostrzeżeń na temat rynku whisky w Polsce i na świecie. Krzysztof Maruszewski Prezes Zarządu Stilnovisti Investments SA

1 ROZWÓJ RYNKU WHISKY PPoczątki rynku whisky szacuje się na rok 1831, kiedy umożliwiono produkcję tego trunku na skalę przemysłową. Historia whisky sięga jednak jeszcze dalej. Po raz pierwszy wspomniał o niej już zakonnik z Fife. W 1494 roku zakupił on ponad tonę słodu, z którego miał powstać złoty trunek. W latach 80. XIX wieku Irlandczycy posiadali 28 gorzelni, natomiast Szkoci ponad 170. Załamanie produkcji nastąpiło w roku 1919, kiedy to rozpoczęła się prohibicja w Stanach Zjednoczonych, która wpłynęła na gwałtowny spadek sprzedaży. Po 13 latach, wraz z jej końcem, whisky zaczęła swoją drugą młodość. Dziś jej popularność systematycznie rośnie. Rocznie sprzedaje się ponad 2 mld litrów szkockiej whisky. Rozwój rynku whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 5

ZBOŻE, DREWNO I WODA są niezbędnymi elementami do produkcji każdej szkockiej whisky ZBOŻE WODA 3 LATA 1.1. Z czego powstaje whisky? Zboże jest podstawowym składnikiem alkoholu. Najczęściej do produkcji złotego trunku używa się jęczmienia, jednak stosowane są również pszenica, żyto i kukurydza. Aby whisky nadawała się do sprzedaży, musi leżakować przynajmniej 3 lata w dębowych beczkach, które pozwalają bursztynowemu płynowi oddychać. Na smak wpływa również woda. Miesza się ona z osuszonym słodem, dzięki czemu powstaje zaczyn. Proces powstawania whisky dzieli się na etapy: słodowania, zacierania, fermentacji, destylacji, dojrzewania, mieszania i butelkowania. Dbałość o każdy etap daje lepsze walory smakowe oraz podnosi jakość trunku. Na ogół w krajach takich jak Szkocja, Irlandia czy Japonia stosuje się beczki już wcześniej napełniane. Jeżeli widnieje na niej określenie first fill, to beczki nie były do tej pory wykorzystywane do starzenia whisky, co nie oznacza, że nie były one używane do leżakowania burbona, sherry czy innego alkoholu. Beczki first-fill napełniane po raz pierwszy intensywniej pracują z alkoholem, niż te wypełnione po raz drugi (second fill), czy kolejny (refill cask), w których z każdym kolejnym wypełnieniem zmniejsza się m.in. wpływ dębu na smak destylatu. Niektóre gorzelnie jak Bowmore lub Laphroaig podkreślają, że stosują tylko beczki first fill. 6 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rozwój rynku whisky

1.2. Rodzaje whisky Trzy najpopularniejsze rodzaje to single malt, blended malt oraz grain. Whisky blended, potocznie nazywana mieszaną, jest najpopularniejszym rodzajem whisky dostępnym na rynku. Stanowi aż 90% sprzedaży szkockiej whisky. Łączy w sobie single malt (nazwa zastrzeżona dla szkockich whisky wytwarzanych jedynie z jęczmienia) z mieszanką whisky wytwarzanych z innych zbóż, tj. pszenicy, żyta, kukurydzy. Single malt dzieli się jeszcze na single cask, cask strenght oraz pure malt, które różnią się od siebie liczbą destylacji, zawartością procentową alkoholu, a także pochodzeniem słodu. Whisky grain jest produkowana z mieszanki różnych gatunków zbóż (tj. jęczmień, pszenica i kukurydza). W czystej postaci single grain jest rzadko spotykana. Wykorzystuje się ją natomiast jako składnik kupażu przy produkcji whisky blended. Single malt = zesłodowany jęczmień Whisky blended = single malt whisky + różne dodatkowe zboża Rozwój rynku whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 7

SZKOCKA WHISKY: to marka narodowa może być produkowana i leżakowana jedynie w Szkocji 108 destylarni ma licencję na jej produkcję musi dojrzewać w dębowych beczkach przynajmniej 3 lata daje bezpośrednie zatrudnienie około 10 000 osób i pośrednie kolejnym 25 000 odpowiada za niemal 4% wartości szkockiej gospodarki około 20 milionów wypełnionych nią beczek dojrzewa w magazynach w Szkocji tylko 5% to beczki first fill jest sprzedawana na ponad 200 rynkach na świecie jej eksport w 2013 roku był wart 4,26 mld funtów najważniejszymi kierunkami jej eksportu są USA i Francja

2 OSTATNIE LATA W BRANŻY WHISKY SZKOCJA JJak podaje Scotch Whisky Association (Stowarzyszenie Producentów Szkockiej Whisky) szkocka whisky stanowi około jedną czwartą całego eksportu żywności i napojów w Wielkiej Brytanii. Jej sprzedaż poza granicami Szkocji w ciągu ostatnich 10 lat wzrosła o 80 proc. Sprzedaż rośnie między innymi na rynkach wschodzących, takich jak Azja, Afryka i Rosja. Wartość eksportu whisky w 2013 roku była na poziomie około 4,3 mld złotych. Dobrym wynikiem może się również poszczycić eksport whisky single malt, który w 2013 roku pobił rekord i osiągnął wartość 820 milionów funtów, uzyskując wynik o 5% lepszy niż rok wcześniej. Single malt stanowi obecnie prawie jedną piątą ogółu eksportu. Zgodnie ze szkockimi przepisami single malt musi być destylowany w jednej destylarni, wyprodukowany wyłącznie z jęczmienia słodowego, mieć minimum 3 lata i leżakować w dębowych beczkach. Według indeksu Investment Grade Scotch opublikowanego przez firmę konsultingową Whisky Highland w Szkocji, ceny 100 najlepszych pojedynczych słodów od początku 2008 roku do końca lipca 2014 roku wzrosły średnio o 440 procent. Ostatnie lata w branży whisky Szkocja RAPORT Z RYNKU WHISKY 9

Konsumpcja whisky rośnie na całym świecie, również w Polsce. Według The International Wine & Spirit Research Polska jest z jednym z najszybciej rozwijających się rynków whisky na świecie. Analitycy prognozują, że będziemy mieli do czynienia z rocznym 8-proc. wzrostem spożycia tego trunku przez kolejne 5 lat. Ograniczone możliwości produkcyjne whisky w Szkocji, przy intensywnie rosnącym popycie na świecie zarówno na trunki masowe (blended), jak i trunki szlachetne (single malt), sprawiają, że rynek whisky jest stabilny, niezależny od wahań na rynkach kapitałowych. Krzysztof Maruszewski, prezes Stilnovisti Whisky związana jest z autentycznością, dziedzictwem i smakiem. Elementy te, bardzo mocno wpływają na jej popularność wśród coraz większego grona odbiorców. Rozwój w sektorze spirytusowym wpływa na budowę nowych gorzelni oraz potęguje nowe działania marketingowe i sprzedażowe. Wiadomo powszechnie, że kryzys finansowy nie odbija się na branży towarów luksusowych. Mimo zapotrzebowania, destylarnie nie mogą szybko zwiększyć produkcji, gdyż whisky szkocka musi spędzić co najmniej 3 lata w dębowych beczkach, a te wyższej jakości 12, 15, a nawet 21 lat. Sprzedaż whisky na całym świecie sukcesywnie rośnie. Zwiększony popyt, a w związku z tym i podaż, sprawiły, że luksusowym produktem zainteresowały się nowe rynki. Coraz chętniej kupują ją Chińczycy oraz Hindusi. Obecnie też coraz więcej krajów produkuje whisky, zyskujące często uznanie w prestiżowych konkursach. Na świecie po whisky coraz częściej sięgają też kobiety. W Wielkiej Brytanii stanowią one już jedną trzecią konsumentów tego trunku. W Polsce większość konsumentów whisky wciąż stanowią wykształceni mężczyźni w wieku od 30 do 45 lat, ale systematycznie pojawia się nowe grono odbiorców. 10 RAPORT Z RYNKU WHISKY Ostatnie lata w branży whisky Szkocja

Zmieniające się trendy na światowych rynkach wpłynęły na preferencje wielu konsumentów, którzy ostatnio zamiast wódki coraz częściej wybierają whisky. Według analityków z Euromonitora, w 2013 roku sprzedaż wódki w USA wzrosła o zaledwie 1,4%, a w przypadku whisky było to aż 6%. Jeśli chodzi o pierwszy z trunków jest to najgorszy wynik od 2000 roku. Mimo że wódka nadal osiąga największą sprzedaż pod względem ilości, wartość rynku whisky stale rośne. Systematycznie rozwija się również segment whisky premium oraz super premium. Wzrost zauważalny jest także w eksporcie burbona, który w zeszłym roku był dwa razy większy niż dotychczas. Tylko od 2012 do 2013 roku jego produkcja wzrosła o 20 procent, tym samym destylatorzy z Kentucky zapełnili nim ponad 1,2 miliona baryłek. W Polsce istnieje środowisko koneserów, które jak podejrzewam jest raczej niewielkie. Polacy podobnie jak Szkoci to słynni konsumenci alkoholu, którzy piją dla przyjemności. Już obecnie widać przechodzenie na whisky. Według ostatnich badań spożycie wódki zarówno w Polsce jak i na świecie znacząco się zmniejsza. Czystą zaczęły zastępować bardziej luksusowe alkohole, w tym whisky, która z roku na rok zyskuje na popularności. Złoty trunek coraz chętniej jest wybierany przez nową grupę konsumentów, którą stanowią młode pełnoletnie osoby. Jeśli spojrzymy na panujące na rynku spirytusowym trendy, to zobaczymy, że trunek ten od wielu lat notuje dwucyfrowe wzrosty, natomiast sprzedaż wódki się zmniejsza. Jest to spowodowane między innymi coraz większą popularnością, jaką cieszą się alkohole międzynarodowe, takie jak szkocka whisky czy też burbon. Charles Maclean, krytyk whisky Ostatnie lata w branży whisky Szkocja RAPORT Z RYNKU WHISKY 11

10 NAJWIĘKSZYCH RYNKÓW, które importują najwięcej szkockiej whisky* * od stycznia do czerwca 2014 roku ze względu na WARTOŚĆ w milionach euro USA 327,7 ze względu na LICZBĘ BUTELEK WHISKY o pojemności 0,7 l w milionach FRANCJA 85,6 FRANCJA 210,7 USA 54,7 SINGAPUR 94 TAJWAN 91 HISZPANIA 78,5 NIEMCY 65,2 REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ 58,7 AFRYKI ZJEDNOCZONE EMIRATY 54 ARABSKIE KOREA POŁUDNIOWA 52.5 INDIE 32,6 BRAZYLIA 29,9 HISZPANIA 26,4 NIEMCY 23,3 REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ 22 AFRYKI SINGAPUR 18 MEKSYK 16,6 BRAZYLIA 40,1 TAJLANDIA 13,9 Źródło: Scotch Whisky Association

W Polsce rynek cały czas się rozwija i w alkohol (wino, whisky, 3RYNEK WHISKY W POLSCE koniaki) zainwestowano już ponad 200 mln złotych. Napoje spirytusowe są w Polsce drugim po piwie największym segmentem alkoholi. Sięga po nie w ciągu roku aż 88% Polaków. W 2013 roku sprzedaż tej kategorii w Polsce osiągnęła wolumen 348,3 mln litrów za sumę 17,4 mld zł. Z raportu KPMG Rynek napojów alkoholowych w Polsce wynika, że w najbliższym czasie najszybciej na popularności zyskiwać będzie m.in. whisky. Konsumenci coraz częściej odkrywają gatunkowe, importowane trunki. Trzech na dziesięciu konsumentów napojów spirytusowych twierdzi, że stara się wybierać alkohol ponadprzeciętnej jakości. Rynek alkoholi w Polsce w 2013 roku był warty 41,1 mld zł, a jego struktura cały czas się zmienia. Polacy nie piją więcej, za to wybierają coraz lepsze i droższe alkohole. Rynek whisky w Polsce RAPORT Z RYNKU WHISKY 13

KLUCZOWE TRENDY KONSUMENCKIE na rynku alkoholi w Polsce 1Polacy szukają produktów 2 wyższej jakości i marek kojarzonych z wyższą wartością premiumizacja wielu kategorii. Silny trend innowacyjny, wynikający z dużej otwartości konsumentów na nowości i próbowanie nowych smaków oraz oryginalnych, mniej znanych produktów. 3Coraz więcej osób wybiera produkty wysokiej jakości i marki o charakterze premium, jednocześnie poszukując jak najlepszego stosunku ilości lub jakości do ceny. Polska jest z jednym z najszybciej rozwijających się rynków whisky na świecie wynika z danych The IWSR (International Wine & Spirit Research). Sprzedaż whisky w Polsce rosła średnio o 20% rocznie w ciągu ostatnich 10 lat i obecnie notuje najszybszy wzrost spośród wszystkich kategorii alkoholi. Przyrost wartościowy rynku whisky względem ubiegłego roku wynosi ok. 14-15 proc. Widać również wyraźny wzrost sprzedaży alkoholi w kategorii premium. W Polsce liderem kategorii whisky jest Johnnie Walker Red Label, który generuje ok. 85 proc. całej sprzedaży koncernu Diageo. Na świecie większy udział w rynku (42 proc.) ma wyższy wariant tej marki Black Label (w Polsce 12 proc.). Rynek jednak systematycznie ewoluuje w kierunku zagranicznych trendów. W 2013 roku sprzedano w Polsce 19 mln litrów whisky o wartości 1,8 mld zł. To sześciokrotnie więcej niż w 2004 roku pod względem wielkości sprzedaży i pięciokrotnie więcej pod względem jej wartości. Pojawiła się również nowa grupa konsumentów, głównie mężczyzn, w wieku od 25 do 30 lat, wykształconych i skłonnych do eksperymentowania.

Na rynek whisky w Polsce wpływ mają pasjonaci, którzy go zbudowali. Ekskluzywność w przypadku alkoholi oznacza wiedzę o produkcie od początku do końca, czyli: skąd pochodzi, z czego i kiedy powstał, przez kogo został wyprodukowany itd. Ten certyfikat i świadectwo pochodzenia to właśnie ekskluzywność, która moim zdaniem będzie rosła szybko i znacznie. Mówiąc praktycznym językiem: pijemy/degustujemy coraz więcej. A dlaczego właśnie whisky jest tego motorem? Przede wszystkim dlatego, że kunszt tego trunku predysponuje go jako produkt, który się nie narzuca, nie dyktuje tempa, powoduje zadumę i serie pozytywnych przemyśleń o świecie i otaczającej nas rzeczywistości. Mirosław Pawlina, M&P Alkohole i Wina Świata Rynek whisky w Polsce SPRZEDAŻ DETALICZNA 3,2 3,8 4,4 5,7 7,2 8,6 11,6 13,9 16,5 19,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 WOLUMEN (w mln l) Źródło: KPMG Potencjał polskiego rynku whisky został już dostrzeżony w Szkocji. W ostatnim raporcie Scotch Whisky Association, Polska znalazła się w pierwszej dwudziestce największych odbiorców szkockiej pod względem ilości kupowanego trunku. Z kolei dom aukcyjny Bonhams zaczął umieszczać wyceny sprzedawanych przez siebie butelek whisky, również w polskiej walucie. Rynek whisky w Polsce RAPORT Z RYNKU WHISKY 15

11. MIEJSCE W 2013 roku Polska awansowała na 11. miejsce wśród krajów, gdzie trafia najwięcej szkockiej whisky na świecie (SWA), sprzedano wtedy 26,7 mln butelek whisky o pojemności 0,7 l, z kolei rok wcześniej 19,2 mln. PAŃSTWO 2013 2012 ZMIANA FRANCJA 177,8 mln 153,9 mln 15,5% USA 127,3 mln 127,5 mln 0,17% SINGAPUR 66,8 mln 64,2 mln 4,0% INDIE 61,1 mln 58,6 mln 4,0% BRAZYLIA 58,0 mln 46,1 mln 26,0% HISZPANIA 57,5 mln 60,0 mln 4,0% REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ 57,3 mln 53,2 mln 8,0% AFRYKI NIEMCY 52,3 mln 52,5 mln 0,55% MEKSYK 40,6 mln 35,3 mln 15,0% AUSTRALIA 30,2 mln 26,5 mln 14,0% POLSKA 26,7 mln 19,2 mln 39,0% 16 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rynek whisky w Polsce

Moim zdaniem nasz rynek na przestrzeni lat bardzo dojrzał jeśli chodzi o Whisky. 11 miejsce na świecie pod względem importu Whisky w ogóle, a 20 miejsce pod względem single malt mówi samo za siebie. Szczególnie mocno przyrósł import single malt, a bardzo osłabł import bulk blend. Nie tylko obniżył się wiek miłośnika Whisky, (kiedyś mówiło się o grupie docelowej 45+, teraz interesuje producenta już klient 25+), ale też coraz więcej ludzi sięga po dobrą Whisky, gdyż wzrosła znacznie wiedza i świadomość tego co się pije. Z pewnością przyszły rok przyniesie ograniczenia w dostępności dojrzałych wieloletnich whisky, z oferty na pewien czas znika chociażby Glenfarclas 30 i 40 yo, ze względu na zbyt duży popyt, natomiast cenowo nie mam dla miłośników whisky dobrych informacji, myślę że ceny szczególnie starszych, limitowanych edycji nadal będą szły w górę. Jarosław Buss twórca firmy Tudor House, właściciel Bristol Whisky Club oraz współorganizator Warsaw Whisky Fest Spożycie whisky w 2013 roku przypadające na jedną osobę pełnoletnią Polacy wydają na whisky już ponad 1 mld zł rocznie. Według firmy badawczej Nielsen w 2013 r. wartość jej sprzedaży zwiększyła się o 14,8 proc. W 2013 roku sprzedano 19 mln litrów whisky o wartości 1,8 mld zł. Whisky od 2008 roku zwiększyła udział w wolumenie sprzedaży napojów spirytusowych z nieco ponad 2%, do ponad 5%. SŁOWACJA WĘGRY NIEMCY POLSKA WIELKA BRYTANIA 0,7 litra 0,4 litra 0,5 litra 0,6 litra 1,5 litra FRANCJA 2,8 litra Źródło: Euromonitor International Rynek whisky w Polsce RAPORT Z RYNKU WHISKY 17

Rynek whisky w Polsce KATEGORIE, KTÓRYCH ZNACZENIE BĘDZIE ROSŁO W CIĄGU NAJBLIŻSZYCH 2 LAT (ODSETEK WSKAZAŃ FIRM) CZĘSTOTLIWOŚĆ SPOŻYCIA 18% W ciągu ostatniego miesiąca MARKI PRODUCENTÓW 40% Ekonomiczne 60% Standardowe 33% 51% 49% W ciągu ostatnich 3 miesięcy W ciągu ostatniego roku Wcale lub wcześniej niż rok temu Źródło: KPMG 80% Premium 73% Top premium MARKI DETALISTÓW 67% Ekonomiczne 27% Standardowe 21% dorosłych konsumentów w Polsce, czyli 6,6 mln osób, deklaruje się jako regularni, lub w miarę regularni konsumenci whisky. Tylko w ostatnim miesiącu trunek ten piło 18% konsumentów, a w ciągu ostatniego roku 51%. Mężczyźni sięgają po whisky prawie dwa razy częściej niż kobiety. 27% Premium POCHODZENIE 100% Szkocka 80% Amerykańska 67% Irlandzka 13% Kanadyjska 13% Japońska RODZAJ 87% 33% Bez dodatków smakowych Z dodatkami smakowymi

Choć rynek Polski należy do ścisłej czołówki pod względem importu whisky szkockiej to w dalszym ciągu segment sprzedaży whisky typu blended pozostaje procentowo najwyższy. Jednak w ostatnich latach rodzimi konsumenci wykazują chęć poszerzania wrażeń smakowych co w efekcie przekłada się na jakość dokonywanych przez nich wyborów w postaci zakupionej whisky. Myślę, że w dzisiejszym zagonionym świecie każda chwila jest na wagę złota i należy ją celebrować w towarzystwie wyjątkowych trunków. Od kilku lat obserwuję znaczny wzrost zainteresowania segmentem Single Malt Whisky oraz zaskakującą rynek w ostatnich miesiącach whisky japońską. Klienci internetowego sklepu Domu Whisky skupiają się na rzadko spotykanych edycjach, butikowych destylarniach oraz białych krukach o nietuzinkowym wieku, co obrazuje coraz większe zainteresowanie tematyką whisky. Andrzej Kubiś, twórca pierwszego w Polsce Festiwalu Whisky Jastrzębia Góra, właściciel sieci Coctail Bar Max & Dom Whisky Większość rynku (14,9 mln l) stanowią whisky szkockie typu blended, choć bardzo dynamicznie rozwija się także sprzedaż whiskey z USA (3 mln l) oraz Irlandii (0,4 mln l). Dużą rolę w zwiększeniu sprzedaży odegrały dyskonty, które wspólnie z dystrybutorami wprowadziły na półki światowe marki w znacznie niższych niż dotychczas cenach. Dodatkowo wpływ miały zagraniczne wzorce kulturowe oraz premiumizacja. Rynek whisky w Polsce RAPORT Z RYNKU WHISKY 19

Do niedawna chcąc dowiedzieć się więcej na temat whisky, trzeba było sięgać przede wszystkim do zagranicznych źródeł. Dziś branża whisky rozszerza się w Polsce o nowe obszary działalności. W czerwcu pojawił się pierwszy polski magazyn w całości poświęcony tematyce whisky, udostępniając czytelnikom bogate źródło wiedzy. Zainteresowanie gazetą przerosło nasze oczekiwania. Dziś dwumiesięcznik WHISKY ma wielu stałych prenumeratorów, dostępny jest także w whisky barach. Potencjał polskiego rynku jest ogromny, nie dziwi więc fakt, że o whisky coraz więcej się mówi i pisze. Przyczyny wzrostu popularności whisky w Polsce związane są ze zmianą stylu życia konsumentów, przejmowaniem zachodnich wzorców kulturowych, wzrostem zamożności Polaków, a także zwiększeniem dostępności whisky na polskim rynku. Colin Hampden-White, redaktor prowadzący dwumiesięcznik Whisky i redaktor naczelny Whisky Quarterly Rozwój branży powoduje, że na polskim rynku pojawia się coraz więcej wydarzeń związanych z whisky. W czerwcu pojawił się pierwszy polski magazyn Whisky w całości poświęcony tematyce whisky, udostępniając czytelnikom bogate źródło wiedzy. W sierpniu odbył się też pierwszy polski festiwal whisky organizowany przez Dom Whisky w Jastrzębiej Górze. Z kolei w październiku miłośnicy złotego trunku mogli degustować luksusowe whisky oraz brać udział w master classes na pierwszym Warsaw Whisky Fest. Od stycznia 2015 roku firma Stilnovisti wydaje w Wielkiej Brytanii Whisky Quarterly, drugi na Wyspach magazyn o whisky. 20 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rynek whisky w Polsce

Od czasu globalnego kryzysu finansowego nastąpiło zwiększenie popytu na ekskluzywne towary, szczególnie na luksusowe alkohole. Złoty trunek należy obecnie do jednych z najbardziej zyskownych inwestycji alternatywnych. Z roku na roku obserwujemy rosnące zainteresowanie produktami luksusowymi w Polsce. Jako główny czynnik, który ukształtuje rynek w Polsce w następnych latach, wskazywana jest premiumizacja. To bez wątpienia bardzo pozytywny trend dla rynku whisky, którego wartość w naszym kraju w zeszłym roku wyniosła ponad 1,8 mld złotych. Systematycznie rozwija się kultura konsumpcji i rośnie poziom wiedzy, co sprawia że Polacy świadomie sięgają po dobra z najwyższej półki. Ten pozytywny trend zauważamy również w innych kategoriach ekskluzywnych alkoholi takich jak: szampan, koniak czy wódka segmentu super premium. Śmiało możemy więc stwierdzić, że w Polsce kryzys zdecydowanie nie dotyka rynku dóbr luksusowych. Tomasz Urbański, Trade Marketing Manager Moët Hennessy Polska Rynek whisky w Polsce RAPORT Z RYNKU WHISKY 21

4RYNEK GLOBALNY 4.1. Rynek japoński Kraj Kwitnącej Wiśni od lat jest jednym z największych producentów whisky single malt. Sprzedaje ok. 100 mln litrów rocznie przy jedynie 9 destylarniach. Dla porównania Szkoci mają ich ponad 100. W 1923 roku rozpoczęła się produkcja whisky w Japonii. Za twórcę uznaje się Masatakę Taketsuru, który brał czynny udział przy założeniu destylarni Yamazaki. W smaku japońska whisky bardziej przypomina szkocką whisky niż amerykańskiego Burbona. Rok 2014 należał do whisky Kurizawa. Koneserzy z całego świata marzą by mieć ją w swojej kolekcji. Niestety Kurizawa zamknęła swoje podwoje w 2000 r., a pozostałe po niej zapasy zostały już niemal całkowicie wyprzedane. Rynek globalny RAPORT Z RYNKU WHISKY 23

Producent Yamazaki najsłynniejszej japońskiej whisky- przejął za 16 mld dolarów amerykańską grupę Beam, która produkuje m.in. Jim Beam a. Według danych Whisky Highland, firmy zajmującej się monitorowaniem cen na rynku whisky, japońskie trunki z destylarni Karuizawa były w ciągu ostatniego roku jednymi z najszybciej drożejących na rynku aukcyjnym. Tempem wzrostów cen przebiły nawet szkocką destylarnie Port Ellen, która od lat znajduje się na szczytach inwestycyjnych rankingów Whisky Highland. 50-letnia Yamazaki szacowana wstępnie na 150 tys. dolarów hongkońskich osiągnęła na jednej z aukcji niemal dwukrotnie wyższą cenę. Telewizja NHK wyemitowała,,massan, który opowiada o życiu kobiet w Japonii. Charlotte Kate Fox zagra Szkotkę, dzięki której powstała jedna z najważniejszych destylarni whisky w Japonii. Kobieta przyczyniła się do powstania Nikka Whisky single malt,,yoichi jednej z najbardziej docenianych whisky na rynku światowym.

4.2. Rynek indyjski Na pierwszym miejscu najlepiej sprzedających się złotych trunków, wcale nie znajduje się szkocka whisky. W dorocznym rankingu Drinks International bardzo dobrze wszystkim znany Johnnie Walker znalazł się dopiero na 3 miejscu. Stawkę otwierają dwie marki z Indii. Pierwsze miejsce należy do Officer s Choice, marki należącej do Allied Blenders and Distillers z Bombaju. Wcześniej zajmował jedno z najniższych miejsc, a tak świetny wynik osiągnął w ciągu roku, dzięki ogromnemu wzrostowi w 2013 roku. Pozycję lidera straciła marka Mc Dowell s należąca do United Spirits Limited (zajmując drugie miejsce). Zwycięstwo Hindusów w rankingu Drinks International nie powinno dziwić. Indie, w których mieszka ponad 1,2 mld ludzi, to największy rynek whisky na świecie. Sprzedaje się tam trzy razy więcej tego trunku niż w USA. I na tym podobno nie koniec. NAJWIĘKSZE RYNKI NA ŚWIECIE INDIE wynik zawdzięczają produkcji i konsumpcji rodzimej whisky, na importowaną jest nałożone ogromne cło. USA najbardziej wartościowy rynek szkockiej whisky, dynamicznie rośnie też sprzedaż irlandzkiej whiskey. FRANCJA przewaga whisky nad koniakiem, którego sprzedaż wyniosła tylko 2,7 mln litrów, jest astronomiczna. 1400 mln litrów 433 mln litrów 141 mln litrów 98,7 mln litrów JAPONIA od lat jest największym producentem whisky single malt poza miejscem jej pochodzenia. Źródło: The Spirit Business na podstawie danych Euromonitora za 2012 rok Rynek globalny RAPORT Z RYNKU WHISKY 25

4.3. Rynek afrykański W ostatnim latach nastąpił silny wzrost sprzedaży whisky na nowych rynkach. Eksperci uznają, że whisky daje długoterminowe perspektywy rozwoju. Do grona liczących się importerów szkockiej whisky dołączyły niedawno kraje afrykańskie, między innymi RPA, Angola i Maroko. Stella David, prezes William Grant&Sons wśród państw, ze znacznym wzrostem zakupu szkockiej whisky, wymieniła również Tajwan, Koreę Południową i Polskę. Pernod Ricard planuje butelkować najlepiej sprzedające się marki whisky w Afryce, by zwiększyć swoją obecność na kontynencie. Z kolei Diageo oficjalnie przejmuje kontrolę nad United Spirits. Połączenie United Spirits i Diageo sprawi, że będą mieć ponad 30% całkowitego wolumenu dla whisky. Zakup ten całkowicie zmieni profil geograficzny Diageo na kluczowych rynkach, i zwiększy wpływy w ujęciu ilościowym na rynkach wschodzących. Zaskakuje też wzrost konsumpcji aromatyzowanych whisky Colin Hampden-White, redaktor prowadzący Whisky Magazyn Polska i redaktor naczelny Whisky Quarterly 26 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rynek globalny

Johannes Reginald Beam (1 pokolenie) rozpoczął rodzinny interes produkcji whiskey w 1795 roku. Obecnie Jim Beam jest jedną z największych marek whisky na świecie. 4.4. Amerykańska whiskey Burbon whiskey To rodzaj amerykańskiej whiskey produkowanej głównie z kukurydzy, która musi stanowić min. 51%. Zwykle jednak mieszanka składa się w 70% z kukurydzy, natomiast pozostałą część stanowią pszenica lub żyto oraz słód jęczmienny. Kukurydza nadaje tłustej słodyczy, pszenica delikatności, żyto pikantności i kwaskowatości, natomiast słód jęczmienny zapewnia naturalne enzymy które zamieniają skrobię w cukry. Burbon musi leżakować w beczkach przez co najmniej 2 lata. Jednak jeżeli leżakuje krócej niż cztery lata, musi posiadać stosowną informacje na butelce. Po zakończonym procesie leżakowania burbon rozcieńczany jest wodą, by uzyskać co najmniej 40% mocy alkoholu. Burbon może być produkowany jedynie w Stanach Zjednoczonych. Szacuje się, że 95% jego światowej produkcji pochodzi ze stanu Kentucky. Według standardów uchwalonych 4 maja 1964 roku przez Kongres Stanów Zjednoczonych, burbon wlewany do beczek nie może mieć więcej niż 62,5% czystego alkoholu, a maturacja musi zachodzić w nowych beczkach z dębu amerykańskiego o pojemności ok. 200 litrów. Rynek globalny RAPORT Z RYNKU WHISKY 27

Jack Daniels oraz Geroge Dickel są jedynymi odmianami złotego trunku z Tennessee na świecie Tennessee Whiskey Swoją nazwę zawdzięcza stanowi Tennessee w USA i stanowi odrębny gatunek whiskey. Produkuje się ją od roku 1941. Tennessee whiskey od burbona różni fakt, że podlega ona filtrowaniu destylatu przez grubą, 3-metrową warstwę klonowego węgla drzewnego. Procedura ta określana jest mianem Lincoln County Process i została wynaleziona w 1825 roku przez Alfreda Eatona. Proces ten łagodzi smak trunku. Jack Gentleman to przykład Tennessee whiskey przechodzącej proces filtrowania dwukrotnie przed leżakowaniem i po jego zakończeniu. 28 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rynek globalny

Złoty trunek z Teksasu Whisky produkowana w destylarni Balcones w Teksasie, zdobyła nagrodę w kategorii najlepszy Single Malt 2014 roku, pokonując między innymi Kavalana, Macallana oraz Balvenie. Nagrody zostały przyznane w prestiżowym konkursie organizowanym przez Wizards of Whisky. Jest to niezwykłe wyróżnienie. Po raz pierwszy amerykańska whisky została numerem jeden na świecie i tym samym stanęła na równi z innymi, wielkimi markami znanymi od lat. Dominującą siłą na międzynarodowym rynku spirytusowym w zakresie eksportu szkockiej whisky jest Ameryka. Rynek globalny RAPORT Z RYNKU WHISKY 29

5RYNEK AUKCYJNY BUTELKI WHISKY 5.1. Najdroższe butelki Na początku 2014 w domu aukcyjnym w Sotheby s w Hongkongu padł rekord cenowy pojedynczej butelki szkockiej whisky. Mowa o sześciolitrowej butelce-karafce Macallan M, wyprodukowanej przez firmę Lalique. Za kolekcjonerską butelkę M anonimowy nabywca z Azji zapłacił 631 850 dolarów, pobijając tym samym rekord najdrożej sprzedanej whisky single malt. W połowie roku 2014 po raz kolejny uwagę kolekcjonerów z całego świata przyciągnął Hongkong, w związku z aukcją zorganizowaną przez dom aukcyjny Bonhams. Do sprzedaży trafiło ponad 200 single maltów z Kraju Kwitnącej Wiśni oraz ponad 60 ekskluzywnych trunków ze Szkocji. Wartość sprzedaży przekroczyła 6,5 mln dolarów hongkońskich. Rosnący popyt na złote trunki wpłynął na wartość sprzedaży, bowiem większość transakcji została zawarta po cenach znacznie wyższych niż prognozowano. Rynek aukcyjny butelki whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 31

Popularnością cieszę się również aukcje internetowe m.in. Whisky-Online Auctions. W trakcie jednej z nich sprzedano butelkę Macallan 1961 z serii Fine & Rare za 6,4 tys. funtów. Wynik może nie jest bardzo wysoki, lecz jeśli weźmie się pod uwagę, fakt, że jeszcze w 2008 r. kosztowała ona 740 funtów, to wzrost wartości w ciągu pięciu lat 765 proc. robi wrażenie. Na tej samej aukcji sprzedano też butelkę Macallana z rocznika 1951, za 8,6 tys. funtów, której cena od 2011 r. wzrosła o 437 proc. Na aukcjach w ubiegłym roku pojawił się także nowy trend. Coraz częściej licytuje się całe beczki trunku. W połowie roku podczas aukcji w Hongkongu została sprzedana beczka Macallan a z 1991 roku za ponad 1,9 mln dolarów hongkońskich (czyli ok. 770 tys. polskich złotych), co znacznie przewyższyło oczekiwania domu aukcyjnego. Tym samym został ustanowiony nowy rekord sprzedaży beczki whisky. Whisky ze sprzedanej beczki można rozlać do 490 butelek. Według firmy Whisky Highland na najlepszych szkockich trunkach można zarobić nawet 300 proc. zainwestowanej sumy w ciągu kilku lat. Niestety, ta forma inwestycji ma ograniczoną kwotę inwestycji oraz bardzo ograniczoną płynność.

NAJDROŻSZE BUTELKI Za niektóre butelki miłośnicy i kolekcjonerzy są w stanie zapłacić nawet sześciocyfrowe sumy. Na cenę whisky wpływają takie czynniki jak jakość, wiek, rocznik, ograniczona podaż i dostępność, oprawa, czy unikalność. Macallan M whisky 631 850 dolarów Rekordowa cena butelki whisky w styczniu 2014 roku sprzedano Macallana M za 631850 dolarów. Powstały zaledwie cztery takie butelki. 17 rzemieślników w ciągu 50 godzin ręcznie pracowało przy stworzeniu butelki Constantine, która wraz z zawartością osiągnęła niebotyczną sumę. Macallan 64-letni w butelce Lalique 460 000 dolarów Karafka została wypełniona jedną z najstarszych whisky w historii, która spędziła w beczce aż 64 lata. W 2010 roku sprzedano ją za 460000 dolarów na aukcji organizowanej przez dom aukcyjny Sotheby w Nowym Jorku. Kryształowe karafki Lalique są jedyne w swoim rodzaju. Rynek aukcyjny butelki whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 33

Dalmore 64 Trinitas 160100 dolarów Dalmore Trinitas powstał z połączenia destylatów pochodzących z lat: 1868, 1878, 1926 i 1939. Zachowana ilość destylatów była tak niewielka, że wystarczyła do stworzenia zaledwie trzech butelek whisky. Złoty trunek zapakowano w ekskluzywną karafkę. Zdobienie wykonano ze srebra Sterling, które składa się w 92,5% z czystego metalu i w 7,5% z miedzi. Glenfiddich Janet Sheed Roberts Reserve 1955 94000 dolarów Whisky powstała na cześć Janet Sheed Roberts, wnuczki założyciela Glenfiddich Williama Granta. Powstało zaledwie 15 butelek tego niezwykłego trunku. Cztery zostały przeznaczone dla rodziny, podczas gdy pozostałe zostały zlicytowane. Nabywcą jednej z butelek został koneser pochodzący z Atlanty, który zakupił ją za 94 000 dolarów. 34 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rynek aukcyjny butelki whisky

Macallan 1926 75 000 dolarów Jest to najstarsza z kolekcji Macallan. Wyprodukowano tylko 40 single maltów, jeden z nich zostal zakupiony przez biznesmena z Korei Południowej w 2005 roku. Glenlivet 50-latka 25000 dolarów Za 25 tys. dolarów można kupić jedną ze 100 butelek Glenlivet Winchester Collection, która mają szansę stać się jedną z najbardziej poszukiwanych whisky do kolekcji złotego trunku na świecie. Swoją nazwę wzięła od nazwiska ostatniego opiekuna Alana Winchestera, mistrza-destylatora z Glenlivet. DLA KOLEKCJONERÓW liczy się przede wszystkim: Wiek (liczba lat spędzonych w beczce) Okazja z jakiej butelka została wprowadzona Rocznik Renoma destylarni Limitowana podaż Oprawa Im mniej butelek zostało wydanych, tym większa szansa, że będzie można na niej zarobić. Należy jednak pamiętać, że nawet jeśli kupimy wiekową whisky z limitowanej edycji, nie oznacza to, że osiągniemy zyski. Źródło: KMPG Rynek aukcyjny butelki whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 35

10 NAJLEPSZYCH SZKOCKICH MAREK RZADKICH BUTELEK Z KULTOWYCH GORZELNI 1 Macallan 2 Port Ellen 3 Dalmore 4 Balvenie 5 Ardbeg 6 Brora 7 Bowmore 8 Glenury Royal 9 Highland Park 10 Glenlivet Źródło: The Whisky Highland Index 5.2. Inwestycje w butelki whisky Whisky nie jest wyłączanie dedykowana kolekcjonerom i wielbicielom jej smaku, obecnie stanowi doskonałą możliwość inwestowania i dywersyfikowania portfela dla mniejszych lub większych inwestorów. Na starannie wybranych butelkach whisky można zarobić. Jednak ze względu na fakt, iż jest to ogromny rynek, tylko niewielka część butelek ze złotym trunkiem posiada walor inwestycyjny. Są to przede wszystkim kolekcjonerskie butelki starej szkockiej whisky single malt. Chcąc osiągnąć zysk trzeba wybierać rzadkie edycje butelek, które są coraz trudniej dostępne. Rynek aukcyjny butelek whisky ocenia się na ponad 7 mln funtów, co sprawia, iż płynność takich zakupów jest raczej ograniczona. Inwestorzy najchętniej nabywają butelki minimum 30-letnie, które od pewnego czasu najszybciej zyskują na wartości. Ich liczba jest jednak stosunkowo nieduża, ponieważ dobrych, starych roczników jest coraz mniej. W ciągu dwóch lat dwukrotny wzrost cen został odnotowany również w przypadku premium blended whisky. 36 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rynek aukcyjny butelki whisky

NAJPOPULARNIEJSZE NA AUKCJACH SZKOCKIE WHISKY* *do września 2014 0 20 40 60 80 100 120 MACALLAN ARDBEG BOWMORE GLENMORANGIE BRUICHLADDICH GLENFIDDICH HIGHLAND PARK PORT ELLEN SPRINGBANK LAGAVULIN Źródło: The Rare Whisky 101 Inwestowanie w butelki whisky staje się coraz modniejsze. Aktualnie największy zysk przynoszą butelki szkockich marek takich jak: Macallan, Dalmore, Bowmore, Brory, Glenfarclas, Port Ellen czy japońska Karuizawa. Według danych Whisky Highland z indeksu IGS 1000 śledzącego ceny tysiąca butelek o największym potencjale inwestycyjnym wzrosły one o 160 proc. w ciągu ostatnich 5 lat. W te trunki Polacy zainwestowali już około 25 mln zł. Rynek aukcyjny butelki whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 37

6 INWESTYCJE W BECZKI WHISKY NNa całym świecie, w tym również w Polsce, systematycznie wzrasta spożycie whisky. Do niedawna popularnością cieszyły się głównie whisky blended, ale sukcesywnie coraz więcej Polaków przeznacza większe kwoty na zakup single maltów, zarówno w celach konsumpcyjnych, jak i inwestycyjnych. Na rynku produktów alternatywnych pojawiła się nowa oferta inwestycja w beczki whisky. Whisky w beczce zyskuje na wartości jako składnik do produkcji whisky blended bądź rzadkich edycji butelek single cask. Beczki whisky można kupić za pośrednictwem firm specjalizujących się w inwestycjach w alkohole. Stilnovisti, jako jedna z kilku firm na świecie proponuje klientom taką formę lokowania środków. Polacy coraz częściej stawiają na alternatywne formy inwestowania, w tym na kupowanie beczek whisky, w które zainwestowali już ponad 25 mln złotych. Inwestycje w beczki whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 39

BECZKI Z WHISKY CORAZ CZĘŚCIEJ TRAFIAJĄ NA AUKCJE Na aukcji w Hongkongu została sprzedana beczka Macallana z 1991 roku za ok. 770 tys. zł Whisky pochodząca z jednej beczki nazywana jest single cask. Whisky zabutelkowana z jednej beczki nie jest rozcieńczana, a jej moc może oscylować w granicach 60%. Wartość beczek whisky podnosi także wykorzystywanie ich zawartości do produkcji rzadkich butelek kolekcjonerskich, w nakładzie nie większym niż kilkaset sztuk. W najbardziej popularnych beczkach może pomieścić się 195-250 litrów alkoholu. Potencjał inwestycji można ocenić poprzez zestawienie cen beczek na kolejnych etapach starzenia. Według statystyk brokerskich każdy rok przynosił inwestorom w beczki whisky od kilku do kilkudziesięciu procent wzrostu wartości transakcyjnej. Zakupy beczek whisky charakteryzują się dużym potencjałem (wzrostu wartości), ponieważ inwestor zarabia na niedostępności pełnych beczek na rynku brokerów. Dodatkowo na całym świecie spożycie whisky systematycznie rośnie. Nawet jeśli trend wzrostowy zatrzymałby się, cały czas znaczący pozostaje sam fakt starzenia się whisky w beczce. Whisky single malt jest trunkiem najwyższej jakości. Na jej bazie powstaje whisky blended. Jest to produkt skierowany do klienta masowego (z reguły kosztuje kilkadziesiąt złotych za butelkę), co zapewnia inwestycji płynność. Whisky blended zgodnie z brytyjskimi przepisami musi zawierać w swojej zawartości minimum 15% single malt. 40 RAPORT Z RYNKU WHISKY Inwestycje w beczki whisky

Na całym świecie obserwujemy wzrost konsumpcji whisky. W zdecydowanej większości globalny popyt skupia się na niedrogich blendach, równolegle kształtują się jednak środowiska zainteresowane wysokopozycjonowaną whisky typu malt. Rynek producentów whisky stawia obecnie na wolumen, oceniamy jednak, że to wysoka jakość dojrzewających alkoholi dojdzie do głosu na przestrzeni najbliższych lat. Dlatego zarówno podejście masowe, jak i to nastawione na najbardziej dedykowane trunki mogą współistnieć z korzyścią dla wszystkich graczy rynkowych. Nasze działania motywowane są przede wszystkim tym, by dzięki przewidywaniu światowych trendów, być o krok przed rynkiem. Niezależnie od tego dla inwestorów w beczki, sam fakt starzenia przynosi znaczące i stabilne przyrosty wartości aktywów z roku na rok. Jednocześnie zarówno wzrost zapotrzebowania na blendy, jak i malty klasy premium, może przynieść posiadaczom beczek ponadprzeciętne zyski. W związku z powyższym zdecydowaliśmy się na partnerstwo z inwestorami kupującymi beczki whisky, proponując zastąpienie opłat obsługowych udziałem w zysku. Na szczęście perspektywa wzrostu cen beczek, zalanych dziś i przechowywanych zgodnie ze sztuką tworzenia i starzenia się alkoholu, ma charakter samosprawdzającej się prognozy. Dzieje się tak, ponieważ już teraz wiemy, jakie możliwości realizacji zysku przedstawia analogiczny wieloletni alkohol dziś, dlatego rekomendujemy wyłącznie hurtowe zakupy destylatów najwyższej jakości w możliwie wczesnej fazie produkcji. Karol Nadrowski, dyrektor sprzedaży Stilnovisti Inwestycje w beczki whisky RAPORT Z RYNKU WHISKY 41

Zyski z inwestycji w beczki szacuje się na 3-4-krotność inwestycji w lokatę bankową. Rekomendowany czas inwestycji to 4-5 lat. Popyt na beczki whisky generują przede wszystkim producenci popularnych whisky typu blended, takich jak Johnnie Walker, Ballantine s czy Chivas Regal. Na rynku whisky obserwujemy niedobory beczek, które mogą służyć do produkcji blendów. Dzięki temu ceny tych, które zawierają konsumpcyjną whisky (niedrogie, kilkuletnie single malt), bardzo dynamicznie rosną. W ostatnim czasie odnotowuje się znaczący deficyt beczek, szczególnie tych powyżej 5 lat stażu. W konsekwencji tego ceny wspomnianych beczek systematycznie rosną. Warto zauważyć, że beczki whisky standardowej wielkości umożliwiają uzyskanie ponad 300 butelek w mocy ponad 60% i prawie 500 butelek w mocy 40 lub 43%. Oznacza to, w przypadku świeżo zalanych beczek, ok. 5 funtów w przeliczeniu na butelkę, podczas gdy sklepowe ceny analogicznych butelek kilkuletnich maltów oscylują w granicach 35 50 funtów. Stilnovisti skupia się na zakupie beczki dla klienta, zorganizowaniu przechowywania i ubezpieczenia jej przez określony czas, a następnie odsprzedaniu jej na terenie Szkocji. Lokowanie środków w beczki whisky polecamy szczególnie tym, którzy są zainteresowani dywersyfikacją portfela inwestycyjnego i zabezpieczeniem go fizycznym towarem. Największe korzyści zyskają jednak osoby stawiające na długofalowe inwestowanie, ponieważ ceny kilkudziesięcioletnich beczek nierzadko osiągają pułap 100000 funtów, a zdarza się, że przekraczają nawet 500000 funtów. 42 RAPORT Z RYNKU WHISKY Inwestycje w beczki whisky

7CIEKAWE INWESTYCJE DESTYLARNI W ROKU 2014 W niedługiej przyszłości w samej Szkocji ma powstać ponad 40 nowych gorzelni. Część inwestycji jest już w trakcie realizacji. Zaobserwować można również budowę nowych destylarni powstających w zamian za obiekty już istniejące. Na samo zaplanowanie i budowę gorzelni trzeba przeznaczyć około 2 lata, a przez kolejne 3, czekać aż destylat dojrzeje w beczkach i będzie mógł być określany mianem whisky. W ubiegłym roku eksport szkockiej whisky wygenerował 4,3 mld funtów przychodów, z czego około 1 mld funtów trafiło do kasy Państwa. Ciekawe inwestycje destylarni w roku 2014 RAPORT Z RYNKU WHISKY 45

7.1. Nowe destylarnie Teeling Whiskey Rynek zlotego trunku rozwija się również w Irlandii. Po ponad 125 latach przerwy, w Dublinie produkcję rozpoczęła nowa destylarnia. Jest to dublińska gorzelnia Teeling Whiskey. Był czas, że w regionie działało 37 różnych destylarni, dlatego nowe otwarcie ma wymiar symboliczny. Gorzelnia Teeling planuje produkować 500 tysięcy litrów rocznie złotego trunku i zatrudnić na stałe 30 osób. Marka Teeling Whiskey dostępna jest na ponad 25 rynkach zagranicznych. Ardnamurchan w Glenberg Pod koniec roku otwarto także prawdopodobnie najbardziej ekologiczną gorzelnię w Szkocji. W ceremonii otwarcia destylarni Ardnamurchan w Glenberg, zależnej od Adelphi Distillery Ltd. wzięła udział księżniczka Anna. Zakład jest w 100 proc. zasilany ze źródeł odnawialnych, przy użyciu energii wodnej i pochodzącej ze spalania wiórów z okolicznych leśnictw. Produkty uboczne służą jako pasza dla hodowanego w okolicy bydła, a nawóz do użyźniania pól. Do odwiedzenia gorzelni zachęca krajobraz, w którym ją ulokowano nad brzegiem Loch Sunart, na dzikim półwyspie Ardnamurchan. Dalmunach W październiku 2014 roku ruszyła produkcja w Dalmunach nowej gorzelni Chivas Brothers w Speyside. Nowy zakład będzie w stanie wyprodukować do 10 mln litrów alkoholu rocznie. Czternasty zakład Pernod Ricard w Szkocji, jest reakcją na rosnący popyt na marki tego producenta, chodzi tu o: Chivas Regal, Ballantine s i Royal Salute. Old Forester Za dwa lata ma powstać nowa destylarnia burbona koncernu Brown-Forman w Kentucky. Inwestycja ta pozwoli podwoić dotychczasową produkcję marki Old Forester, burbonu z najdłuższym 143-letnim stażem na rynku. 46 RAPORT Z RYNKU WHISKY Ciekawe inwestycje destylarni w roku 2014

Annandale-Distillery Również zabytkowa Annandale-Distillery w ubiegłym roku wznowiła produkcję whisky i napełniła swoją pierwszą beczkę po raz pierwszy od 95 lat. Właściciele mają nadzieję przywrócić gorzelni, która była kiedyś własnością Johnnie Walker, dawną świetność. W planach gorzelni jest stworzenie dwóch rodzajów single maltów: Man O Sword oraz Man O Words, oba mają być dostępne na początku 2018. Annandale planuje również wydać blended whisky, o nazwie Nation of Scots. Gorzelnia wypełniła swoją pierwszą beczkę w listopadzie. Macallan w Speyside Grupa Edrington rozpoczęła pracę nad nową destylarnią Macallan w Speyside, która ma zostać otwarta wiosną 2017 r. Inwestycja ma kosztować 100 mln funtów. Projekt umożliwi szkockiej marce whisky znaczne zwiększenie wielkości produkcji, w celu zaspokojenia rosnącego popytu konsumentów. Edrington zamierza przenieść produkcję The Macallan do nowego obiektu, który ma być przyjazny dla środowiska naturalnego. Celem firmy jest zapewnienie najlepszej jakości single malt oraz walka o pozycję lidera. 7.2. Nietypowe smaki Obecnie tylko kilku szkockich producentów złotego trunku ma w swojej ofercie aromatyzowane whisky, które na mocy przepisów UE, nie mogą być określane mianem whisky. Whisky wzbogacone smakiem miodu, jabłka, cynamonu i wiśni zdobyły już popularność wśród amerykańskich i kanadyjskich konsumentów, ale konserwatywni producenci szkockiej pomału oswajają się z ideą nowych rozwiązań, popularnych szczególnie wśród młodszych osób, które preferują delikatniejsze smaki. Pierwszy smakowy alkohol na bazie burbona to miodowy Jack Daniel s. Nowe smaki zaczął tworzyć też m.in. Dewar. Z kolei Chivas Brothers wprowadził Ballantine s Brasil, o smaku limonki. Producent twierdzi, że smakowa whisky wpłynęła na wzrostu popularności marki i nie będzie to krótkotrwała moda. Ciekawe inwestycje destylarni w roku 2014 RAPORT Z RYNKU WHISKY 47

8 PROGNOZY WWedług prognoz w kolejnych latach w Polsce będziemy mieli do czynienia z rocznym wzrostem konsumpcji whisky o 8%. W latach 2013-2015 złoty trunek w naszym kraju może liczyć na 18% wzrostu. Z każdym rokiem Polacy kupują coraz więcej whisky i nic nie wskazuje na to, żeby rynek miał się szybko nasycić. Polska jest jednym z najszybciej rozwijających się rynków whisky na świecie. Branża spodziewa się dalszego wzrostu kategorii nawet o 8-9% rocznie w 2014 i 2015 roku. Kluczowe znaczenie dla rozwoju tej kategorii będzie miał w najbliższych latach rozwój kategorii premium, jako odpowiedź na rosnące oczekiwania konsumentów. Eksperci szacują, że do 2017 roku największe wzrosty w imporcie szkockiej whisky zanotują Chiny, Indie oraz Rosja. International Wine and Spirits Research szacuje, iż do tego czasu rynek whisky w Indiach wzrośnie o ok. 40%. Diageo w najbliższych latach planuje rozwijać segment whisky premium i super premium. Zdaniem przedstawicieli koncernu sprzedaż ich luksusowych marek zwiększy się w najbliższych latach aż o 26 % netto. Prognozy RAPORT Z RYNKU WHISKY 49

Szkocka Planowane jest zwiększenie produkcji. Rosemary Gallagher ze Scotch Whisky Association twierdzi, że w ciągu najbliższych pięciu lat na nowe destylarnie w Szkocji zostaną przeznaczone 2 mld funtów. Irish Whiskey Dzięki otwieraniu nowych gorzelni, w najbliższych latach zwiększy się produkcja irlandzkiej whisky. Amerykańska Whiskey Pozostanie rozwijającą się kategorią. Analitycy przewidują, że wartość sprzedanej whisky w USA w tym roku przekroczy 20 mld dolarów. Japońska whisky Wysokiej klasy japońskie whisky wciąż będą rywalizować na globalnym rynku ze szkockimi trunkami. Specjaliści badający przyczyny wzrostu popularności whisky, jako jeden z elementów nowego trendu, wymieniają zmiany, jakie przynosi kultura popularna, która kultywuje droższe marki oraz bardziej skomplikowane drinki. Żródło: The Spirits Business Raport powstał na podstawie opracowań własnych spółki Stilnovisti oraz danych zaczerpniętych ze źródeł: Euromonitor, International Wine & Spirit Research, KPMG, Nielsen, The Rare Whisky 101, The Scotch Whisky Association, Whisky Highland. 50 RAPORT Z RYNKU WHISKY Rozwój rynku whisky

Spółka Stilnovisti powstała w 2006 roku i jest najstarszą firmą w Europie Środkowej zajmującą się inwestowaniem w whisky. Stilnovisti prowadzi inwestycje dla Klientów prywatnych i instytucjonalnych w Polsce i za granicą, skupiając się przede wszystkim na aktywach alternatywnych, takich jak whisky, sztuka i samochody klasyczne.