Program zajęć z Anatomii kierunek: Pielęgniarstwo, studia stacjonarne DATA Ćwiczenie 1 04.10.2017 SZCZEGÓŁY Regulamin zajęć. Obowiązuje nomenkatura pojęć anatomicznych w języku polskim. Podstawy anatomii. Mianownictwo anatomiczne. Postawa (pozycja) anatomiczna. Budowa ogólna ciała człowieka. Różnice konstytucjonalne budowy ciała. Osie i płaszczyzny ciała. Miana kierunku i położenia, Okolice i linie topograficzne ciała. Budowa ogólna kości. Podział kości ze względu na kształt, funkcje kości, właściwości fizyczne i biologiczne. Typy kostnienia. Budowa wewnętrzna kości (istota zbita, istota gąbczasta, szpik kostny). Okostna i ochrzęstna budowa i funkcje. Połączenia kości. Rodzaje połączeń kości (połączenia ścisłe, połączenia maziowe stawy). Budowa ogólna stawu, stałe i niestałe składniki stawu.. Budowa torebki stawowej. Podział więzadeł (położenie względem torebki stawowej). Klasyfikacje stawów ze względu na ilość kości, ukształtowanie powierzchni stawowych oraz ilość osi ruchu. Ogólna mechanika stawów. Szkielet osiowy kręgosłup Budowa ogólna kręgosłupa. Budowa typowego kręgu. Charakterystyka budowy kręgów z poszczególnych odcinków kręgosłupa (kręgi szyjne, piersiowe, lędźwiowe). Kość krzyżowa, kość guziczna, połączenie kości krzyżowej z kością guziczną. Ćwiczenie 2 11.10.2017 Szkielet osiowy c.d. klatka piersiowa kostna. Żebra: budowa, podział żeber. Mostek: budowa, połączenia części mostka. Połączenia żeber z kręgosłupem, połączenia żeber z mostkiem. jako całość: przestrzenie międzyżebrowe, mechanika klatki piersiowej, mechanika oddychania. Kości i stawy kończyny górnej. Kości obręczy kończyny górnej: łopatka, obojczyk. Staw mostkowo obojczykowy, staw barkowo obojczykowy. Kości części wolnej kończyny górnej: kość ramienna, kość promieniowa i kość łokciowa, kości ręki (nadgarstka, śródręcza i palców). 1
Połączenia kości kończyny górnej. Staw ramienny, staw łokciowy (ramienno promieniowy, ramienno łokciowy, promieniowo łokciowy bliższy). Staw promieniowo łokciowy dalszy. Błona międzykostna przedramienia. Stawy ręki (staw promieniowo nadgarstkowy, staw śródnadgarstkowy, stawy międzynadgarstkowe, stawy nadgarstkowo śródręczne, stawy międzyśródręczne, stawy śródręczno paliczkowe, stawy międzypaliczkowe). Mechanika stawów kończyny górnej. Ćwiczenie 3 18.10.2017 Ćwiczenie 4 25.10.2017 Kości i stawy kończyny dolnej. Kości obręczy kończyny dolnej: kość miedniczna (kość biodrowa, kulszowa, łonowa). Kość krzyżowa i kość guziczna (powtórzenie). Połączenia miednicy: staw krzyżowo biodrowy, spojenie łonowe. Miednica kostna jako całość: Więzozrosty miednicy. Naturalne otwory miednicy (rozstęp wspólny, otwór kulszowy większy, otwór kulszowy mniejszy, otwór zasłonowy, otwory krzyżowe miedniczne, otwory krzyżowe grzbietowe). Pochylenie miednicy. Kąt podłonowy. Płaszczyzny miednicy, wymiary zewnętrzne miednicy. Różnice płciowe w budowie miednicy. Kości i stawy wolnej kończyny dolnej: Kość udowa, rzepka, kość piszczelowa, kość strzałkowa. Kości stopy (stępu, śródstopia, palców). Staw biodrowy. Staw kolanowy. Połączenia kości goleni (staw piszczelowo strzałkowy, więzozrost piszczelowo strzałkowy, błona międzykostna goleni. Stawy stopy: Staw skokowo goleniowy (skokowy górny), staw skokowo piętowo - łódkowy (skokowy dolny). Pozostałe stawy stępu (staw piętowo sześcienny, staw poprzeczny stępu Choparta, staw klinowo łódkowy. Stawy stępowo śródstopne, stawy międzyśródstopne, stawy śródstopno paliczkowe, stawy międzypaliczkowe. Kończyna górna. Okolice topograficzne kończyny górnej. Mięśnie obręczy kończyny górnej, mięśnie ramienia, przedramienia, ręki. Splot ramienny: definicja, budowa, gałęzie krótkie, pęczki splotu ramiennego i nerwy z nich wychodzące. Przebieg i zakres unerwienia nerwów. Najczęstsze przyczyny i objawy porażenia splotu ramiennego i nerwów kończyny górnej. Unaczynienie tętnicze kończyny górnej. Odpływ krwi żylnej (naczynia żylne głębokie i powierzchowne). Naczynia chłonne i węzły chłonne kończyny górnej. 2
Ćwiczenie 5 8.11.2017 Dół podobojczykowy, dół pachowy. Jama pachowa, dół łokciowy, kanał nadgarstka. (ograniczenie i zawartość). Dołek promieniowy. Miejsca badania tętna na kończynie górnej. Miejsca powierzchownego przebiegu nerwów. Kończyna dolna Okolice topograficzne kończyny dolnej. Mięśnie obręczy kończyny dolnej (mięśnie miednicy). Mięśnie uda, podudzia (goleni), mięśnie krótkie stopy. Splot lędźwiowo krzyżowy: definicja, położenie. Przebieg nerwów i zakres unerwienia. Najczęstsze przyczyny i objawy porażenia nerwów. Unaczynienie tętnicze kończyny dolnej. Odpływ krwi żylnej. Odpływ chłonki z kończyny dolnej. Naturalne otwory miednicy: rozstęp wspólny (rozstęp naczyń, rozstęp mięśni), otwór kulszowy większy (nadgruszkowaty i podgruszkowaty), otwór kulszowy mniejszy, kanał zasłonowy, otwory krzyżowe miedniczne. Dół biodrowo łonowy, trójkąt udowy, kanał przywodzicieli, dół podkolanowy, kanał kostki przyśrodkowej, kanał kostki bocznej. Miejsca badania tętna na kończynie dolnej. Miejsca powierzchownego przebiegu nerwów. Miejsca iniekcji. Grupy: C7, C10, C11, C14, C16 ćwiczenia prosektoryjne (Aula A1 Ćwiczenie 6 15.11.2017 Grzbiet Okolice grzbietu. Mięśnie powierzchowne grzbietu. Mięśnie głębokie grzbietu (mięsień prostownik grzbietu). Okolice klatki piersiowej. Linie topograficzne. Ściany klatki piersiowej. Mięśnie powierzchowne i głębokie. Naczynia i nerwy ścian klatki piersiowej. Przepona, struktury anatomiczne przechodzące przez przeponę. Gruczoł sutkowy: budowa, unaczynienie, unerwienie, odpływ chłonki z gruczołu sutkowego. Węzły chłonne pachowe (powtórzenie). Ograniczenie i podział śródpiersia. Śródpiersie górne (przedtchawicze i zatchawicze), śródpiersie dolne tylne, dolne środkowe i dolne przednie ograniczenie i zawartość. Grupy: C1, C2, C3, C5, C8, C13 ćwiczenia prosektoryjne (Aula A1 3
Ćwiczenie 7 22.11.2017 Narządy śródpiersia: grasica, żyła główna górna i jej dopływy, łuk aorty i jego gałęzie, przełyk, układ żył nieparzystych, przewód piersiowy, pnie sympatyczne, nerw przeponowy, nerw błędny, nerwy trzewne, aorta piersiowa i jej gałęzie. Płuca Opłucna ścienna i trzewna, jama opłucnej, zachyłki opłucnej. Budowa zewnętrzna płuc: powierzchnie płuc, brzegi, szczeliny, wnęka płuca, korzeń płuca. Tchawica i oskrzela główne. Budowa wewnętrzna płuc, drzewo oskrzelowe, drzewo oddechowe. Unaczynienie czynnościowe i odżywcze płuc. Unerwienie płuc. Unaczynienie i unerwienie opłucnej ściennej. Mechanika oddychania. Grupy: C4, C6, C9, C12, C15 ćwiczenia prosektoryjne (Aula A1 Ćwiczenie 8 29.11.2017 Śródpiersie dolne środkowe worek osierdziowy i jego zawartość. Serce: położenie i umocowanie serca, budowa zewnętrzna, rzut serca na przednią ścianę klatki piersiowej., Powierzchnie i obrys serca. Budowa warstwowa ściany serca. Mięśniówka, szkielet serca, układ bodźcotwórczo przewodzący. Osierdzie, jama osierdzia. Budowa wewnętrzna jam serca. Budowa zastawek ujść żylnych i tętniczych. Unaczynienie tętnicze i odpływ krwi żylnej z serca. Układ chłonny serca. Unerwienie serca. Krwioobieg duży i mały. Krążenie płodowe. Pozostałości po krążeniu płodowym. Grupy: C7, C10, C11, C14, C16 ćwiczenia prosektoryjne (Aula A1 Ćwiczenie 9 6.12.2017 Brzuch Okolice i linie topograficzne brzucha. Ściany brzucha, budowa, unaczynienie i unerwienie. Otrzewna ścienna i trzewna. Stosunek narządów do otrzewnej (położenie wewnątrzotrzewnowe i zewnątrzotrzewnowe). Jama otrzewnej. Miejsca zmniejszonego oporu przepukliny brzuszne. Tylna powierzchnia przedniej ściany brzucha przestrzeń przedotrzewnowa, kanał pachwinowy. Przestrzeń zaotrzewnowa, ograniczenie i zawartość. Aorta brzuszna i jej gałęzie, żyła główna dolna i jej dopływy. Nerki i nadnercza, moczowody. 4
Grupy: C1, C2, C3, C5, C8, C13 ćwiczenia prosektoryjne (Aula A1 Ćwiczenie 10 13.12.2017 Brzuch Część nadokrężnicza jamy brzusznej, żołądek, dwunastnica, trzustka, wątroba, śledziona - położenie, budowa i funkcje. Drogi żółciowe. Krążenie wrotne wątroby. Pozostałości po krążeniu płodowym. Część podokrężnicza jamy brzusznej. Jelito czcze i kręte, jelito grube. Unaczynienie narządów jamy brzusznej. Unerwienie narządów jamy brzusznej (splot trzewny). Układ chłonny jamy brzusznej (zarys budowy, główne pnie zbiorcze, zbiornik mleczu). Grupy: C4, C6, C9, C12, C15 ćwiczenia prosektoryjne (Aula A1 5