POWIATOWY URZĄD PRACY W CHEŁMIE MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W MIEŚCIE CHEŁM I W POWIECIE CHEŁMSKIM W 2008 ROKU Chełm, marzec 2009 rok
SPIS TREŚCI Strona I. Wstęp. 3 II. Analiza bezrobocia według zawodów /grup zawodów/. 5 1. Poziom bezrobocia 5 2. Struktura osób bezrobotnych według duŝych grup zawodowych w mieście Chełm i w powiecie chełmskim.. 8 3. Bezrobotne kobiety 11 4. Długotrwale bezrobotni..11 5. Stan i struktura bezrobocia według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2008 roku...12 III. Analiza ofert pracy według zawodów w mieście Chełm i w powiecie chełmskim w 2008 roku.. 14 IV. Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych 17 1. Zawody deficytowe. 17 2. Zawody nadwyŝkowe.. 19 3. Zawody zrównowaŝone. 21 Wnioski. 22 2
I. WSTĘP Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy /tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późniejszymi zmianami/ do zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy naleŝy prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyŝkowych to jedna z podstawowych metod obserwacji i analizy rynku pracy. Podstawowym celem opracowania kolejnego raportu jest zdiagnozowanie zmian zachodzących na lokalnym rynku pracy w aspekcie popytu na pracę i podaŝy zasobów pracy oraz formułowania ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemu kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Zakres tematyczny monitoringu dotyczy 10 wielkich grup zawodowych, 30 duŝych grup, 116 grup średnich, 392 grupy elementarne oraz 1770 zawodów i specjalności określonych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania /Dz.U. Nr 265, poz. 2644/, które zostało zmienione Rozporządzeniem z 01.06.2007 r. /Dz.U. Nr 106, poz. 728/. Ponadto przy monitoringu uwzględniono poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszanych ofert pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności /PKD/, która obowiązuje na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności /Dz.U. Nr 251, poz. 1885/. Analizę zawodów deficytowych i nadwyŝkowych przeprowadzono w oparciu o wskaźniki zawarte w zaleceniach metodycznych do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych, opracowane przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Podstawą do określenia, czy zawód jest deficytowy, w równowadze, bądź nadwyŝkowy jest analiza napływu ofert pracy oraz napływu bezrobotnych w analizowanym okresie. 3
JeŜeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie jest większy od 1,1 (W>1,1), wówczas mamy do czynienia z zawodami deficytowymi do Powiatowego Urzędu Pracy wpływa więcej ofert pracy w danym zawodzie niŝ rejestruje się osób bezrobotnych. Zawodami nadwyŝkowymi są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa mniejsza ilość ofert pracy w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. JeŜeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia jest mniejszy od 0,9 (W<0,9), wówczas mówimy o zawodach nadwyŝkowych. Zawodami w równowadze są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa podobna ilość ofert w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. JeŜeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie zawiera się w przedziale od 0,9 do 1,1 wówczas mamy do czynienia z zawodami w równowadze. Podstawowymi źródłami informacji do sporządzania monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych za 2008 rok zarówno w mieście Chełm, jak i w powiecie chełmskim są: Załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności za 2008 rok. Załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy za 2008 rok. Aplikacja informatyczna przygotowana przez firmę SIGNITY S.A., opracowana według zaleceń metodycznych do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. 4
II.ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW /GRUP ZAWODÓW/ 1. Poziom bezrobocia Powiatowy Urząd Pracy w Chełmie swoim zasięgiem działania obejmuje powiat chełmski oraz miasto Chełm na prawach powiatu. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Chełmie w dniu 31.12.2008 roku wyniosła 8713 /w mieście Chełm 3608; w powiecie chełmskim 5105/. W porównaniu do roku 2007 liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 2756 osób tj. 24,0 % / w mieście Chełm - o 893 osoby tj.19,8%, w powiecie chełmskim - o 1863 osoby tj. 26,7 %/. Stopa bezrobocia udział osób bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo. Tabela 1. Stopa bezrobocia w 2008 i 2007 roku Wyszczególnienie 31.12.2007 r. 31.12.2008 r. Spadek /punkty procentowe/ Polska 11,4 % 9,5 % -1,9 Woj. Lubelskie 13,0 % 11,3 % -1,7 Miasto Chełm 18,2 % 14,3 % -3,9 Powiat chełmski 20,9 % 16,3 % -4,6 W porównaniu do roku 2007 stopa bezrobocia zmniejszyła się w mieście Chełm o 3,9 punkta procentowego, a w powiecie chełmskim o 4,6 punkta. Stopa bezrobocia 25,0% 20,9% 20,0% 18,2% 16,3% 15,0% 11,4% 13,0% 11,3% 14,3% 10,0% 9,5% 5,0% 0,0% Polska Woj. lubels kie Miasto Chełm Powiat chełm s ki 31.12.2007 r. 31.12.2008 r. 5
Płynność bezrobocia Płynność bezrobocia oznacza napływ do bezrobocia /nowo zarejestrowani/ i odpływ z bezrobocia /wyrejestrowani/. Liczba nowych rejestracji w 2008 roku w mieście Chełm była wyŝsza o 4,0 % w porównaniu do 2007, a w powiecie chełmskim o 0,8%. Podstawowym składnikiem napływu bezrobocia są ponowne rejestracje, które stanowią około 80,0 % ogółu nowo zarejestrowanych. Tabela 2. Napływ bezrobotnych Ogółem Miasto Chełm Powiat chełmski Nowo zarejestrowani 2007r. 2008r. 2007r. 2008r. 2007r. 2008r. po raz pierwszy po raz kolejny 2261 8833 2063 9279 935 4043 917 4261 1326 4790 1146 5018 Ogółem: 11094 11342 4978 5178 6116 6164 W 2008 roku największy napływ bezrobotnych odnotowano wśród osób bez zawodu. W analizowanym okresie zarejestrowano ogółem 3198 osób nie posiadających zawodu /z miasta Chełm 1308; z powiatu 1890/. Osoby bez zawodu stanowiły 28,0 % ogółu zarejestrowanych w tym okresie. Tabela 3. Ranking zawodów o największym napływie bezrobotnych z miasta Chełm w 2008 roku Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba bezrobotnych 1. 000000 Bez zawodu 1308 2. 522107 Sprzedawca 233 3. 311502 Technik mechanik 156 4. 241912 Specjalista do spraw marketingu i handlu 134 5. 341902 Asystent ekonomiczny 127 6. 744304 Obuwnik przemysłowy 127 7. 311204 Technik budownictwa 121 8. 244104 Pedagog 101 9. 712102 Murarz 94 10. 212102 Matematyk 89 11. 722204 Ślusarz 87 12. 244204 Politolog 77 13. 311302 Technik elektryk 67 14. 743304 Krawiec 63 15. 512201 Kucharz 52 6
Tabela 4. Ranking zawodów o największym napływie bezrobotnych z powiatu chełmskiego w 2008 roku Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba bezrobotnych 1. 000000 Bez zawodu 1890 2. 522107 Sprzedawca 189 3. 311502 Technik mechanik 162 4. 712102 Murarz 157 5. 722204 Ślusarz 148 6. 341902 Asystent ekonomiczny 138 7. 744304 Obuwnik przemysłowy 135 8. 512201 Kucharz 92 9. 311204 Technik budownictwa 90 10. 241912 Specjalista do spraw marketingu i handlu 81 11. 321402 Technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego 79 12. 743304 Krawiec 73 13. 321208 Technik rolnik 56 14. 311302 Technik elektryk 56 Odpływ bezrobotnych Od stycznia do grudnia 2008 roku z ewidencji wyłączono 14098 osób bezrobotnych tj. o 2,7 % więcej niŝ w roku 2007 / w powiecie chełmskim o 9,8 % więcej/. Tylko w mieście Chełm liczba wyłączeń jest mniejsza o 5,3 %. Najwięcej osób wyłączono z powodu podjęcia pracy oraz z tytułu niepotwierdzenia gotowości do pracy. Odpływ bezrobotnych w 2008 roku przedstawia tabela 2. Tabela 5. Wyłączeni z ewidencji urzędu pracy Ogółem Miasto Chełm Powiat Wyszczególnienie chełmski 2007r. 2008r. 2007r. 2008r. 2007r. 2008r. Wyłączeni ogółem: 13723 14098 6410 6071 7313 8027 w tym z powodu: podjęcia pracy niepotwierdzenia gotowości do podjęcia pracy dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego rozpoczęcia szkolenia rozpoczęcia staŝu rozpoczęcia przygotowania zawodowego rozpoczęcia prac społecznie uŝytecznych inne /np.: nauka, wojsko/ 5588 3715 590 606 1225 859 222 918 4985 4394 907 587 1124 959 238 904 2522 1866 259 285 548 426 0 504 2195 1863 347 278 472 458 28 430 3066 1849 331 321 677 433 222 414 2790 2531 560 309 652 501 210 474 7
2. Struktura bezrobocia według duŝych grup zawodowych w mieście Chełm i w powiecie chełmskim w 2008 roku Tabela 6. Struktura osób bezrobotnych według grup zawodowych Miasto Chełm Powiat chełmski Kod Nazwa grupy zawodów Wzrost, Wzrost, /kod 2 cyfrowy/ 31.12.2007 31.12.2008 spadek 31.12.2007 31.12.2008 spadek - % % 01 Siły zbrojne 1 0-0 0-12 Kierownicy duŝych i średnich organizacji 25 15-40,0 7 5-28,6 13 Kierownicy małych przedsiębiorstw 11 13 +18,2 5 4-20,0 21 Specjaliści nauk fizycznych matematycznych i technicznych 95 83-12,6 49 52 +6,1 22 Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 42 30-28,6 38 37-2,6 23 Specjaliści szkolnictwa 99 104 +5,0 70 81 +15,7 24 Pozostali specjaliści 363 327-9,9 222 204-8,1 31 Średni personel techniczny 478 342-28,5 584 393-32,7 32 Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 201 150-25,4 353 276-21,8 33 Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 5 4-20,0 3 1-66,7 34 Pracownicy pozostałych specjalności 293 250-14,7 290 210-27,6 41 Pracownicy obsługi biurowej 120 97-19,2 101 66-34,7 42 Pracownicy obrotu pienięŝnego i obsługi klientów 34 26-23,5 23 26 +13,0 51 Pracownicy usług osobistych i ochrony 187 125-33,2 324 233-28,1 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 266 232-12,8 331 262-20,8 61 Rolnicy (zawód szkolny: rolnikobejmuje grupę duŝą 61) 33 25-24,2 135 75-44,4 62 Ogrodnicy 20 14-30,0 35 28-20,0 63 Leśnicy i rybacy 3 1-66,7 32 15-53,1 64 Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby 1 0-2 0-71 Górnicy i robotnicy budowlani 222 146-34,2 392 240-38,8 72 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 325 223-31,4 638 386-39,5 73 Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni 24 18-25,0 64 35-45,3 74 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 392 324-17,3 711 519-27,0 81 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 7 5-28,6 43 32-25,6 82 Operatorzy i monterzy maszyn 53 37-30,2 78 55-29,5 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 56 50-10,7 127 110-13,4 91 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 117 78-33,3 278 188-32,4 92 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 0 0-3 3-93 Robotnicy pomocniczy w górnictwie przemyśle, budownictwie i transporcie 76 57-25,0 167 104-37,7 Bez zawodu 952 832-12,6 1863 1465-21,4 Ogółem: 4501 3608-19,8 6968 5105-26,7 8
Analizując dane przedstawiające strukturę zawodową osób bezrobotnych według duŝych grup zawodowych /kod 2 cyfrowy/ naleŝy stwierdzić,ŝe najliczniejsze zawodowe to: Miasto Chełm 1/ średni personel techniczny 342 osoby Wśród tej grupy najwięcej odnotowano: techników mechaników 107 techników budownictwa 86 techników elektryków 30 2/ pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 324 W grupie tej dominowali: obuwnicy przemysłowi 169 krawcy - 71 3/ pozostali specjaliści 327 osób W grupie tej najwięcej zarejestrowanych było: specjalistów do spraw marketingu i handlu - 64 pedagogów - 51 ekonomistów - 29 politologów - 41 4/ pracownicy pozostałych specjalności 250 osób Wśród tej grupy dominowali: asystenci ekonomiczni 128 pracownicy administracyjni 35 5/ robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 223 osoby Do zawodów najliczniej reprezentowanych w tej grupie naleŝą: ślusarze 65 mechanicy pojazdów samochodowych 45 mechanicy monterzy maszyn i urządzeń 36 6/ modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 232 osoby sprzedawcy - 225 grupy Powiat chełmski 1/ pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 519 osób W grupie tej dominowali: obuwnicy przemysłowi 190 krawcy 121 szwaczki - 71 piekarze - 45 2/ średni personel techniczny - 393 osoby W grupie tej najwięcej zarejestrowanych było: techników mechaników 101 techników budownictwa 67 9
3/ robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 386 osób Zawody najliczniej reprezentowane w tej grupie to: ślusarze - 134 mechanicy pojazdów samochodowych 59 tokarze 44 4/ modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 262 sprzedawcy - 256 5/ średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 276 osób technicy rolnicy 88 technicy Ŝywienia i gospodarstwa domowego - 73 technicy technologii Ŝywności - 67 6/ górnicy i robotnicy budowlani 240 osób Wśród tej grupy dominowali: murarze - 74 malarze budowlani 35 monterzy instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 23 Natomiast najmniej osób bezrobotnych odnotowano w następujących grupach zawodowych: rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby powiat chełmski 2 osoby nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy powiat chełmski 1 osoba miasto Chełm 4 osoby leśnicy i rybacy miasto Chełm 1 osoba kierownicy małych przedsiębiorstw powiat chełmski 4 osoby miasto Chełm 13 osób robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni powiat chełmski - 3 osoby 10
3. Bezrobotne kobiety Na koniec grudnia 2008 roku w ewidencji PUP w Chełmie pozostawało 5239 kobiet /z miasta Chełm 2217; z powiatu - 3022/. W porównaniu do stanu sprzed roku liczba kobiet zmniejszyła się o 1336 tj. 20,3 %. NajwyŜsze pozycje na liście rankingowej zajęły bezrobotne kobiety w zawodach: Sprzedawca - - 451 /m. Chełm 206; powiat chełmski 245/ Obuwnik przemysłowy - 329 /m. Chełm 150; powiat 179/ Asystent ekonomiczny - 226 /m. Chełm - 119; powiat 107/ Krawiec - 192 /m. Chełm - 71; powiat 121/ Kucharz - 102 /m. Chełm - 25; powiat 77/ Technik rolnik - 106 /m. Chełm - 35; powiat - 71/ Technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego - 92 /m. Chełm - 27; powiat 65/ Pedagog - 71 /m. Chełm 45; powiat - 26 Pracownik biurowy - 68 /m. Chełm - 48; powiat 20/ Specjalista do spraw marketingu i handlu - 65 /m. Chełm - 41; powiat 24/ 4. Długotrwale bezrobotni W dniu 31 grudnia 2008 roku w ewidencji PUP w Chełmie zarejestrowane były 5423 osoby długotrwale bezrobotne /z miasta Chełm 2092; z powiatu chełmskiego 3331/. Stanowili oni 62,2 % ogółu bezrobotnych /w mieście Chełm 57,9 %; w powiecie chełmskim - 65,2 %/. Do grup zawodów o wysokim wskaźniku długotrwałego bezrobocia /według kodu 2 cyfrowego / naleŝą: W mieście Chełm: leśnicy i rybacy kierownicy duŝych i średnich organizacji nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni, pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach, operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych, robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie, 11
W powiecie chełmskim: nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy, robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni, pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach, leśnicy i rybacy, robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni, pracownicy obsługi biurowej, operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, 5. Stan i struktura bezrobocia według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2008 roku W 2008 roku w PUP w Chełmie zarejestrowało się ogółem 11342 osoby bezrobotne /z miasta Chełm - 5178 osób; z powiatu 6164/. W badanym okresie najwięcej bezrobotnych zarejestrowano w sekcjach: 1/ Przetwórstwo przemysłowe miasto Chełm - 624 osoby; powiat - 733 osoby 2/ Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów uŝytku osobistego i domowego miasto Chełm - 684 osoby; powiat - 607 osób 3/ Budownictwo miasto Chełm - 440 osób; powiat 480 osób 4/ Administracja publiczna i obrona narodowa... powiat chełmski 570 osób; miasto Chełm 190 osób 5/ Edukacja powiat chełmski 345 osób; miasto Chełm - 203 osoby Natomiast najmniej bezrobotnych zarejestrowało się z sekcji: 1/ Górnictwo miasto Chełm - 2 osoby; powiat 0 osób 2/ Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników miasto Chełm 8 osób; powiat 13 osób 3/ Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę miasto Chełm 31 osób; powiat 30 osób 12
Tabela 7. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy w mieście Chełm i w powiecie chełmskim w 2008 roku Sekcje PKD Zarejestrowani bezrobotni na koniec 2008 roku Nowo zarejestrowani w 2008 roku M. Chełm Powiat M. Chełm Powiat Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 65 182 77 145 Rybactwo 0 0 0 0 Górnictwo 1 2 2 0 Przetwórstwo przemysłowe 578 846 624 733 Wytwarzanie i zaopatrywanie 27 24 31 30 w energię elektryczną, gaz i wodę Budownictwo 262 325 440 480 Handel hurtowy i detaliczny 540 578 684 607 Hotele i restauracje 111 81 141 91 Transport, gospodarka magazynowa i 114 110 148 132 łączność Pośrednictwo finansowe 54 22 75 39 Obsługa nieruchomości 88 83 142 118 Administracja publiczna i obrona 131 378 190 570 narodowa Edukacja 105 177 203 345 Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 124 178 187 198 Działalność usługowa komunalna 69 80 116 124 społeczna i indywidualna pozostała Gospodarstwa domowe zatrudniające 12 18 8 13 pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0 0 0 Działalność niezidentyfikowana 329 385 464 476 Razem: 2610 3469 3532 4101 Dotychczas niepracujący 998 1636 1646 2063 Ogółem: 3608 5105 5178 6164 13
III. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW W MIEŚCIE I W POWIECIE CHEŁMSKIM W 2008 ROKU CHEŁM W 2008 roku do PUP w Chełmie wpłynęło 5844 oferty pracy / z miasta Chełm 4187; z powiatu chełmskiego 1657/. W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego odnotowano spadek ogólnej liczby ofert pracy o 2,2 % /w powiecie chełmskim o 9,0 %/. Tylko w mieście Chełm liczba ofert pracy nieznacznie wzrosła o 0,7 %. Tabela 8. Zestawienie ofert pracy Wyszczególnienie Zbiorczo Miasto Chełm Powiat chełmski 2007r. 2008r 2007r. 2008r. 2007r. 2008r. 1. Oferty pracy niesubsydiowanej 3146 3032 2444 2576 702 456 2. Oferty pracy subsydiowanej /finansowane ze środków Funduszu Pracy i EFS/ 2831 2812 1713 1611 1118 1201 O g ó ł e m 5977 5844 4157 4187 1820 1657 W 2008 roku najwięcej ofert pracy wpłynęło w zawodach: robotnik gospodarczy* - 506 ofert /powiat - 453 ; miasto Chełm 53/ sprzedawca - 487 ofert /m. Chełm - 421 ; powiat 66/ pracownik biurowy* - 474 /m. Chełm 293 ; powiat 181 / robotnik budowlany - 414 /m. Chełm - 333 ; powiat 81/ murarz - 328 /m. Chełm 229 ; powiat 99/ specjalista administracji publicznej 245 /m. Chełm 226; powiat 19/ /oferty konkursowe/ kierowca samochodu cięŝarowego 82 /m. Chełm 69 ; powiat 13/ pracownik administracyjny* - 171 /m. Chełm 115; powiat 56/ tynkarz - 70 /m. Chełm 55 ; powiat 15 / robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 104 /m. Chełm 104/ pomoc kuchenna - 101 /m. Chełm 61 ; powiat - 40/ kucharz - 91 /m. Chełm - 76 ; powiat 15 / NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe oferty pracy dla pracowników administracyjnych, pracowników biurowych, robotników gospodarczych są w większości refundowane ze środków Funduszu Pracy i EFS /staŝe, przygotowanie zawodowe, prace interwencyjne/. 14
Oferty pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2008 roku W 2008 roku pracodawcy reprezentujący poszczególne sekcje PKD zgłosili do Powiatowego Urzędu Pracy w Chełmie 5844 oferty pracy /z miasta Chełm - 4187; z powiatu 1657/. Najwięcej ofert pracy wpłynęło z następujących sekcji gospodarczych : 1/ Handel hurtowy i detaliczny, 2/ Administracja publiczna obrona narodowa, 3/ Budownictwo 4/ Przetwórstwo przemysłowe, 5/ Edukacja, 6/ Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, 7/ Edukacja. Natomiast najmniej ofert pracy wystąpiło w sekcjach, które generują niewielką liczbę bezrobotnych tj.: 1/ Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę, 2/ Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 3/ Pośrednictwo finansowe / dotyczy tylko powiatu chełmskiego/, 4/ Hotele i restauracje /dotyczy powiatu chełmskiego/. Analizując zgłoszone oferty pracy w 2008 roku według sekcji PKD w porównaniu do 2007 roku naleŝy stwierdzić, Ŝe największy wzrost odnotowano w następujących działach gospodarki: Miasto Chełm 1/ Administracja publiczna i obrona narodowa o 35,2 %, 2/ Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała o 17,6 %, 3/ Edukacja o 15,0 %, 4/ Hotele i restauracje o 13,7 %, Powiat chełmski 1/ Transport, gospodarka magazynowa i łączność o 36,4 % 2/ Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej o 28,6 %, 3/ Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczna o 10,6 %. 15
Tabela 9. Zestawienie zgłoszonych ofert pracy według sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności w mieście Chełm i w powiecie chełmskim w 2008 roku Liczba zgłoszonych ofert pracy SEKCJE PKD Miasto Chełm Powiat chełmski 2008 2007 2008 2007 Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 5 1 39 92 Rybactwo 0 0 0 0 Górnictwo 0 1 2 2 Przetwórstwo przemysłowe 423 494 81 131 Wytwarzanie i zaopatrywanie w 24 21 13 15 energię elektryczną, gaz i wodę Budownictwo 752 890 82 105 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa 922 863 172 243 pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów uŝytku osobistego i domowego Hotele i restauracje 133 117 32 2 Transport, gospodarka magazynowa i 137 174 30 22 łączność Pośrednictwo finansowe 106 100 14 10 Obsługa nieruchomości, wynajem i 186 181 54 42 usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona 734 543 606 548 narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia zdrowotne Edukacja 315 274 283 331 Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 242 322 175 183 Działalność usługowa komunalna, 207 176 74 94 społeczna i indywidualna, pozostała Gospodarstwa domowe zatrudniające 1 0 0 0 Pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0 0 0 Razem: 4187 4157 1657 1820 16
IV. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH Zawód deficytowy zawód na który występuje na rynku pracy wyŝsze zapotrzebowanie, niŝ liczba osób poszukujących pracy w danym zawodzie. Zawód nadwyŝkowy zawód na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie, niŝ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Wskaźnik intensywności nadwyŝki /deficytu/ zawodów liczony jest jako iloraz średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie i średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie. Zawody, dla których Wskaźnik intensywności nadwyŝki /deficytu/ zawodów : jest mniejszy od 0,9 to zawody nadwyŝkowe zawiera się w przedziale od 0,9 do 1,1 to zawody zrównowaŝone /wykazujące równowagę na rynku pracy/ jest większy od 1,1 to zawody deficytowe 1. Zawody deficytowe tabela 11. Zawody deficytowe w mieście Chełm przedstawia tabela 10, a w powiecie chełmskim Tabela 10. Wybrane zawody deficytowe w mieście Chełm w 2008 roku Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności deficytu 1. 213901 Administrator sieci informatycznej 1,6667 2. 213903 Specjalista zastosowań informatyki 1,2000 3. 214203 InŜynier budownictwa 1,4286 4. 233201 Nauczyciel przedszkola 47,0000 5. 241922 Specjalista do spraw projektów/programów unijnych 1,3333 6. 244505 Wychowawca w jednostkach ponitencjarnych 6,0000 7. 247901 Specjalista administracji publicznej 5,2558 8. 311801 Grafik komputerowy 1,6667 9. 341501 Handlowiec /zawód szkolny: technik handlowiec/ 2,2143 10. 341503 Przedstawiciel handlowy 8,0000 11. 343101 Pracownik administracyjny* 2,6744 12. 343201 Księgowy /samodzielny/ 3,5385 13. 419101 Pracownik biurowy* 6,5111 14. 512201 Kucharz 1,4615 15. 512301 Bufetowy barman 3,8333 17
16. 522107 Sprzedawca 1,8069 17. 712102 Murarz 2,4362 18. 712301 Cieśla 4,0000 19. 712401 Brukarz 3,0000 20. 713201 Glazurnik 11,0000 21. 713203 Posadzkarz 3,5000 22. 713302 Tynkarz 18,3333 23. 721403 Monter konstrukcji stalowych 3,3333 24. 723106 Mechanik pojazdów samochodowych 3,1111 25. 723302 Mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali 2,0000 26. 723304 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 8,0000 27. 742207 Stolarz meblowy 4,5000 28. 811102 Operator koparek i zwałowarek 29,0000 29. 913204 Pomoc kuchenna* 7,6250 30. 914103 Robotnik gospodarczy* 2,9444 31. 916201 Robotnik placowy 7,6667 32. 931301 Robotnik budowlany 9,2500 33. 932104 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 26,0000 Tabela 11. Wybrane zawody deficytowe w powiecie chełmskim w 2008 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności deficytu 1. 232121 Nauczyciel techniki 7,0000 2. 233201 Nauczyciel przedszkola 1,2500 3. 241203 Specjalista bankowości 3,0000 4. 241922 Specjalista do spraw projektów/programów unijnych 1,3333 5. 342201 Agent celny 2,0000 6. 343201 Księgowy samodzielny 2,0000 7. 419101 Pracownik biurowy* 7,5417 8. 712204 Zbrojarz 2,0000 9. 713201 Glazurnik 3,0000 10. 713302 Tynkarz 3,7500 11. 714201 Lakiernik samochodowy 1,2000 12. 811102 Operator koparek i zwałowarek 4,0000 13. 833401 Kierowca operator wózków jezdniowych 2,0000 14. 913204 Pomoc kuchenna* 3,3333 15. 914103 Robotnik gospodarczy* 6,7612 16. 931301 Robotnik budowlany 1,1408 *Wysoki wskaźnik intensywności deficytu zawodu w takich zawodach jak: pracownik administracyjny, pracownik biurowy, pomoc kuchenna, robotnik gospodarczy nie oznacza w pełni, Ŝe są to zawody deficytowe na lokalnym rynku pracy, poniewaŝ miejsca pracy zorganizowano przy współudziale środków z Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
Wśród zawodów deficytowych wystąpiły równieŝ zawody o wartości wskaźnika MAX co oznacza, Ŝe na zgłoszone oferty pracy nie było zarejestrowanych bezrobotnych tj.: nauczyciel plastyki, specjalista do spraw zamówień publicznych, doradca zawodowy, specjalista do spraw rozwoju zawodowego, specjalista do spraw kadr, kosztorysant budowlany, technik elektroradiolog, dekarz. 2. Zawody nadwyŝkowe Analizując wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) grup zawodów według kodu sześciocyfrowego, naleŝy stwierdzić, Ŝe znaczna większość zarejestrowanych osób bezrobotnych zarówno z miasta Chełm jak i z powiatu chełmskiego reprezentuje zawody zaliczane do zawodów nadwyŝkowych na rynku pracy. Zawody, dla których wskaźnik intensywności nadwyŝki /deficytu/ jest mniejszy od 0,9 to zawody nadwyŝkowe. Zawody nadwyŝkowe w mieście Chełm przedstawia tabela 9, a w powiecie chełmskim tabela 10. Tabela 12. Zawody nadwyŝkowe w mieście Chełm w 2008 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyŝki 1. 232109 Nauczyciel języka polskiego 0,0938 2. 232123 Nauczyciel wychowania fizycznego 0,5000 3. 233106 Nauczyciel matematyki w szkole podstawowej 0,3333 4. 233108 Nauczyciel nauczania początkowego 0,1429 5. 241205 Specjalista ds. rachunkowości 0,3333 6. 241912 Specjalista ds. marketingu i handlu 0,1343 7. 241915 Specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, 0,0667 hotelarskich i turystycznych 8. 244104 Pedagog 0,0990 9. 311104 Technik geodeta 0,3333 10. 311204 Technik budownictwa 0,0083 11. 311302 Technik elektryk 0,1642 12. 311402 Technik telekomunikacji 0,2000 13. 322401 MasaŜysta 0,5882 14. 322404 Terapeuta zajęciowy 0,6154 15. 341902 Asystent ekonomiczny 0,0157 /zawód szkolny: technik ekonomista/ 16. 346104 Pracownik socjalny 0,1667 17. 347102 Plastyk 0,4000 18. 412102 Asystent rachunkowości 0,0909 19. 621201 Ogrodnik terenów zieleni 0,2500 20. 714101 Malarz budowlany 0,2424 21. 722204 Ślusarz 0,1954 22. 722304 Tokarz 0,1000 19
23. 724201 Elektromonter /elektryk/ zakładowy 0,5455 24. 725201 Monter instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych 0,6667 25. 742204 Stolarz 0,3571 26. 743304 Krawiec 0,3333 27. 743604 Szwaczka 0,3529 28. 744304 Obuwnik przemysłowy 0,0787 29. 832201 Kierowca autobusu 0,5556 30. 833204 Operator sprzętu do robót ziemnych 0,5000 Tabela 13. Zawody nadwyŝkowe w powiecie chełmskim w 2008 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyŝki 1. 232106 Nauczyciel historii 0,1429 2. 232109 Nauczyciel języka polskiego 0,0556 3. 232123 Nauczyciel wychowania fizycznego 0,1538 4. 233108 Nauczyciel nauczania początkowego 0,6667 5. 235907 Pedagog szkolny 0,2500 6. 241102 Ekonomista 0,0526 7. 241912 Specjalista ds. marketingu i handlu 0,0123 8. 244104 Pedagog 0,0392 9. 311204 Technik budownictwa 0,0111 10. 321401 Dietetyk 0,1818 11. 322404 Terapeuta zajęciowy 0,4286 12. 413103 Magazynier 0,2222 13. 421103 Kasjer w przedsiębiorstwie 0,2500 14. 513301 Opiekunka domowa 0,7500 15. 631102 Robotnik leśny 0,0833 16. 712301 Cieśla 0,1667 17. 713604 Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 0,1154 18. 714101 Malarz budowlany 0,0213 19. 722304 Tokarz 0,0233 20. 742204 Stolarz 0,0588 21. 743304 Krawiec 0,0137 22. 832201 Kierowca autobusu 0,5000 Przeprowadzając analizę zawodów nadwyŝkowych w mieście Chełm i w powiecie chełmskim naleŝy zwrócić uwagę na te zawody, na które brak jest zapotrzebowania ze strony pracodawców, czyli liczba zgłoszonych miejsc pracy w 2008 roku wyniosła 0. Są to między innymi takie zawody jak: matematyk, geograf, fizyk, inŝynier rolnictwa, inŝynier ogrodnictwa, inŝynier zootechniki, inŝynier technologii Ŝywności, socjolog, historyk, politolog, filolog, technik mechanik, technik rolnik, technik leśnik, technik technologii Ŝywności, technik obuwnik. 20
3. Zawody zrównowaŝone Zawody zrównowaŝone to takie zawody, które wykazują równowagę na rynku pracy, czyli zapotrzebowanie na rynku pracy jest równe liczbie osób poszukujących pracy w tych zawodach. Wskaźnik intensywności dla zawodów zrównowaŝonych zawiera się w przedziale od 0,9 do 1,1. W mieście Chełm wystąpiły następujące zawody zrównowaŝone: nauczyciel muzyki 1,00 specjalista do spraw finansów - 1,00 dziennikarz - 1,00 technik informatyk -1,00 technik dentystyczny - 1,00 agent celny - 1,00 instruktor odnowy biologicznej - 1,00 pracownik do spraw osobowych 1,00 operator maszyn drogowych - 1,00 spawacz ręczny gazowy 1,00 W powiecie chełmskim są to między innymi: nauczyciel chemii - 1,00 programista - 1,00 kasjer bankowy - 1,00 kasjer walutowy - 1,00 przedstawiciel handlowy - 1,00 spawacz ręczny gazowy - 1,00 dozorca - 1,00 21
WNIOSKI 1. Na przestrzeni ostatnich lat bezrobocie w mieście Chełm i w powiecie chełmskim wykazuje tendencję spadkową. W porównaniu do roku 2007 liczba bezrobotnych zmniejszyła się w mieście Chełm o 19,8 %; w powiecie chełmskim o 26,7 %. W 2008 roku spadek liczby osób bezrobotnych wystąpił prawie we wszystkich duŝych grupach zawodowych, w tym największy wśród: górników i robotników budowlanych; pracowników przy pracach prostych w handlu i usługach; pracowników usług osobistych i ochrony; robotników obróbki metali i mechaników maszyn i urządzeń; średniego personelu technicznego, pracowników obsługi biurowej. 2. Rynek powiatu chełmskiego charakteryzuje się znaczną przewagą zawodów nadwyŝkowych. NadwyŜkę bezrobocia cechują nie tylko zawody wymagające niskich kwalifikacji zawodowych, ale równieŝ zawody o wysokim poziomie kwalifikacji na przykład: matematyk, geograf, fizyk, inŝynier rolnictwa, inŝynier zootechniki, socjolog, historyk, politolog, ekonomista. 3. W najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy nadal pozostają osoby długotrwale bezrobotne, które stanowią w mieście Chełm - 57,9 % ogółu zarejestrowanych, a w powiecie chełmskim 65,2 %. Do grup zawodów o najwyŝszym wskaźniku długotrwałego bezrobocia naleŝą: nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy; pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach, robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni; leśnicy i rybacy, operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych. 4. Znaczący udział w generowaniu bezrobocia mają osoby bez zawodu, które stanowiły w mieście Chełm 23,0 %; w powiecie chełmskim 28,7 %. 5. W 2008 roku pracodawcy reprezentujący poszczególne sekcje PKD zgłosili do PUP w Chełmie 5844 oferty pracy, z tego 48,0 % stanowiły oferty pracy subsydiowanej. Najwięcej ofert pracy odnotowano w takich działach gospodarki jak: Handel hurtowy i detaliczny, Administracja publiczna i obrona narodowa, Budownictwo, Edukacja. W ewidencji urzędu pracy pozostaje nadal wiele ofert pracy, których nie moŝna zrealizować, pomimo tego, Ŝe w ewidencji bezrobotnych figurują osoby o wskazanych kwalifikacjach. Trudnościami w zrealizowaniu tych ofert są między innymi: brak doświadczenia zawodowego, zdezaktualizowane uprawnienia i kwalifikacje zawodowe, długotrwałe pozostawanie bez pracy. Opracowała: Krystyna Waseńczuk 22