Wstępna inwentaryzacja ornitologiczna (screening) terenu planowanej farmy elektrowni wiatrowych w rejonie m. Wyryki, gm. Włodawa Wykonano w ramach zlecenia GEO Wind Polska. Wykonawca: dr Jarosław Krogulec 1
1. Przedmiot zamówienia: Przedmiotem zamówienia jest wstępna inwentaryzacja przyrodnicza (screening) planowanej budowy zespołu 27 elektrowni wiatrowych Wyryki wraz z towarzyszącą infrastrukturą drogową i elektroenergetyczną o łącznej mocy 54 MW w gminie Wyryki. Teren objęty planowanym przedsięwzięciem stanowią działki rolne bez zabudowy, aktualnie wykorzystywane rolniczo. Dojazd do terenu inwestycji zapewniają drogi publiczne, w tym o nawierzchni utwardzonej. Projektowane obiekty elektrowni wiatrowych oraz towarzyszącej infrastruktury drogowej i elektroenergetycznej nie będą znacząco ingerować w dotychczasowy sposób wykorzystania terenu, pozostawiając go w użytkowaniu rolniczym. W bezpośrednim sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia znajdują się wyłącznie tereny gruntów rolnych. W dalszym sąsiedztwie znajduje się zabudowa typu zagrodowego wsi: Kaplonosy, Lubień, Kolonia Wyryki, Wyryki Wola i Wyryki Połód w gminie Wyryki. Projektowana inwestycja będzie polegała na budowie i eksploatacji farmy wiatrowej składającej się maksymalnej liczby 27 elektrowni wiatrowych o łącznej maksymalnej mocy 54 MW składającego się z 27 turbin wiatrowych typu VESTAS V90 2.0MW H105m 104.1dB(A) IEC IIIa class i/ lub GAMESA G90 2.0MW 108.4dB(A) IEC IIIa class, zainstalowanych na wieżach o wysokości do piasty do 105m. Projektowane elektrownie wiatrowe będą wytwarzać energię elektryczną odbieraną przez PGE - Polską Grupę Energetyczną SA. Wyprodukowana energia elektryczna będzie przekazywana do sieci elektroenergetycznej poprzez abonencką stację transformatorowo-rozdzielczą (GPZ) SN/WN zlokalizowaną na terenie projektowanej farmy wiatrowej, z której następnie zostanie wyprowadzona przyłączem WN do linii przesyłowej 110 kv do GPZ Lubień. W ramach inwestycji przewiduje się budowę fundamentów i konstrukcji elektrowni wiatrowych, a także wykonanie niezbędnych dróg dojazdowych, placów montażowych, sieci podziemnych połączeń kablowych oraz GPZ i przyłączenia do istniejącej linii WN. Powierzchnia działek, na których zaplanowana jest inwestycja, wynosi łącznie w przybliżeniu 550,00 ha. W ramach realizacji farmy wiatrowej przewiduje się budowę 27 turbin wiatrowych, o łącznej maksymalnej mocy 54 MW, na wieżach o wysokości do piasty do 105m. Pojedyncza elektrownia wiatrowa składa się z czterech głównych modułów: fundamentu, wieży, gondoli oraz wirnika. Fundament o kształcie kwadratu o boku 18 m zbudowany jest z konstrukcji żelbetowej o objętości ok. 520 m3. Na fundamencie usadowiona jest wieża o wysokości do 105 m, średnicy 4,8 m u podstawy i masie 255 t. Na wieży usadowiona jest obrotowa gondola o wymiarach 9,0 x 4,5 x 4,0 m i masie 72 t, do której przymocowany jest wirnik o wymiarach 4,2 x 4,7 m i masie 18 t. Do wirnika przytwierdzone 2
są trzy łopaty o długości 44 m i łącznej masie 17,3 t. Startowa prędkość wiatru potrzebna do uruchomienia wirnika wynosi już 3 m/s a prędkość wyłączeniowa 18-20 m/s. Regulacja wszystkich funkcji turbiny odbywa się z wykorzystaniem mikroprocesora i jest zdalnie monitorowanie. Infrastruktura towarzysząca obejmuje drogi dojazdowe oraz place manewrowe przy każdej z elektrowni a także kable elektroenergetyczne, które zostaną położone pod powierzchnią ziemi. 2. Proponowane warianty lokalizacyjne siłowni. Wskazano 3 warianty rozstawienia siłowni na obszarze planowanej inwestycji. Bazując na dotychczasowych danych dotyczących rozkładu i siły wiatrów preferowanym przez inwestora wariantami są pierwszy i drugi wariant rozstawienia. Ryc.1. Mapa planowanej lokalizacji siłowni wiatrowych na obszarze farmy wiatrowej Wyryki w pierwszym wariancie rozstawienia. 3
Ryc.2. Mapa planowanej lokalizacji siłowni wiatrowych na obszarze farmy wiatrowej Wyryki w drugim wariancie rozstawienia. Ryc.3. Mapa planowanej lokalizacji siłowni wiatrowych na obszarze farmy wiatrowej Wyryki w trzecim wariancie rozstawienia. 4
3. Metodyka wykonania zamówienia i wyniki przeprowadzonych analiz. Opracowanie wstępne przygotowano w oparciu o metodykę zawartą w pracy Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki przygotowane przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Zgodnie z Wytycznymi podstawowe dane, które uwzględniono w screeningu, to: a. Publikowane dane o występowaniu rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków na terenie badań; b. Niepublikowane dane o występowaniu kluczowych gatunków ptaków (regionalne kartoteki faunistyczne, bazy danych wybranych programów badawczych, konsultacje z lokalnymi ekspertami); c. Informacje o występowaniu w okolicy obszarowych form ochrony przyrody (obszary Natura 2000, parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary Ramsar); d. Informacje o występowaniu w okolicy ostoi ptaków o znaczeniu europejskim (IBA of EU importance w znaczeniu BirdLife International; Sidło i in. 2004); e. Dane zebrane w trakcie wizji lokalnej obszaru wstępne rozpoznanie potencjalnych siedlisk lęgowych i żerowiskowych gatunków kluczowych, możliwości występowania szlaków migracji i korytarzy ekologicznych; Ad. a. W ramach analizy publikowanych danych o występowaniu rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków na terenie badań dokonano przeglądu następujących monografii ogólnopolskich i regionalnych: Sidło P.O., Błaszkowska B. & Chylarecki P. (red.) 2004. Ostoje ptaków o randze europejskiej w Polsce. OTOP, Warszawa. Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G. & Chylarecki P. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. Tomiałojć L. & Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski: rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP "pro Natura", Wrocław. Wójciak J., Biaduń W., Buczek T. & Piotrowska M. (red.) 2005. Atlas ptaków lęgowych Lubelszczyzny. LTO, Lublin. W analizowanej literaturze brak jest wzmianek o bezpośrednim obszarze planowanej inwestycji (obszar pomiędzy miejscowościami: Kaplonosy, Lubień, Kolonia Wyryki, Wyryki Wola i Wyryki Połód. 5
Jest to bowiem obszar stosunkowo mały o rolniczym charakterze i w efekcie o niewielkim znaczeniu dla awifauny w skali ogólnopolskiej i regionalnej. Natomiast szereg informacji dotyczy znajdującego się w odległości ok. 5,5-14 km na N i NW od planowanego przedsięwzięcia ostoi ptaków o znaczeniu europejskim (IBA of EU importance w znaczeniu BirdLife International) Uroczysko Mosty- Zahajki Kod ostoi: PL101. Ad.b. W ramach realizacji zadania przeprowadzono wywiady z lokalnymi ekspertami z Komitetu Ochrony Orłów (Zbigniew Jaszcz, Janusz Wójciak) prowadzącymi obserwacje w okolicach badanego terenu. Ich prace związane są z monitoringiem gatunków strefowych w tej okolicy. Biorąc pod uwagę pierwszy i drugi wariant rozstawienia lokalizacja 9 10 turbin na zachód od wsi Kaplonosy zbliża inwestycję bezpośrednio do Lasu Koniusze znajdującego się w granicach Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Uroczysko Mosty Zahajki. W Lesie Koniusze znajdują się stanowiska lęgowe orlika krzykliwego, bociana czarnego o i puchacza. Lokalizacja turbin bezpośrednio przy kompleksie leśnym zawierającym te trzy gatunki strefowe jest niedopuszczalna i warianty pierwszy i drugi powinny być wykluczone z dalszych prac monitoringowych. Biorąc pod uwagę trzeci wariant rozstawienia orlik krzykliwy był obserwowany w trzech lokalizacjach znajdujących się w pobliżu planowanej inwestycji (3 6 km). W tych lokalizacjach znane są 3 gniazda orlika krzykliwego, z którego jedna para ma rewir łowiecki obejmujący łąki na obrzeżach lasu na północ od miejscowości Kolonia Wyryki i Wyryki Wola. W trakcie monitoringu przedrealizacyjnego konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na wszelkie obserwacje tego gatunku w okolicy. Ad. c i d. W odległości ok. 5,5-14 km na N i NW od planowanego przedsięwzięcia znajduje się ostoja ptaków o znaczeniu europejskim (IBA of EU importance w znaczeniu BirdLife International) Uroczysko Mosty- Zahajki, kod ostoi: PL101. Ostoja na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 została wyznaczona jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000 PLB060014 Uroczysko Mosty- Zahajki. Ostoja leży w zachodniej części makroregionu Polesie Zachodnie, w mezoregionie Zaklęsłość Sosnowicka. Jest to długa dolinna forma rozdzielająca sąsiednie wyżej wyniesione równiny. Przez to obniżenie przeprowadzono sztuczny kanał między rzekami Wieprz i Krzna. Ostoja obejmuje dwa sąsiadujące ze sobą, niezbyt głębokie zbiorniki retencyjne Mosty (390 ha) i Zahajki (240 ha), położone w zlewni rzeki Hanny, dopływu Bugu i Zielawy, wpadających do Krzny. Obydwa zbiorniki są 6
antropogeniczne, powstały przez usypanie wałów powodujących spiętrzenie wód. Zbiornik Zahajki składa się z trzech mniejszych zbiorników oddzielonych od siebie groblami. Otoczony jest lasem mieszanym, w drzewostanie którego dominują brzoza, dąb i sosna. Północne otoczenie zbiornika zostało zmeliorowane, osuszone i zamienione w grunty orne i pastwiska. Teren na wschód od zbiornika Mosty jest nadal znacznie podmokły i stanowi siedlisko olsu. Prawie 1/3 powierzchni zbiorników porośnięta jest szuwarami, a brzegi zaroślami wierzbowymi. Na zbiornikach prowadzona jest gospodarka rybacka. W ostoi Uroczysko Mosty-Zahajki stwierdzono występowanie co najmniej 21 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Liczebność 1 gatunku (rybitwy czarnej) spełnia kryteria wyznaczania ostoi ptaków wprowadzone przez BirdLife International. Ponadto 8 gatunków zostało wymienionych w Polskiej czerwonej księdze zwierząt. Tab. 1. Występowanie i liczebność gatunków z zał. I Dyrektywy Ptasiej na terenie ostoi Uroczysko Mosty- Zahajki Nazwa łacińska Nazwa polska Liczebność Botaurus stellaris Bąk 4-5m Ixobrychus minutus Bączek 0-3p Ciconia nigra Bocian czarny 1p Pernis apivorus Trzmielojad 2-3p Haliaetus albicilla Bielik 1p Circus aeruginosus Błotniak stawowy 11-15p Circus pygargus Błotniak łąkowy 3p Aquila pomarina Orlik krzykliwy 7-8p Porzana parva Zielonka + Crex crex Derkacz + Grus grus Żuraw 5p Chlidonias hybridus Rybitwa białowąsa 7-50p Chlidonias niger Rybitwa czarna 50p Bubo bubo Puchacz 3p Alcedo atthis Zimorodek + Dryocopus martius Dzięcioł czarny + Dendrocopos medius Dzięcioł średni + Luscinia svecica Podróżniczek + Ficedula parva Muchołówka mała + Lanius collurio Gąsiorek + Emberiza hortulana Ortolan + 7
Ryc. 1. Mapa lokalizacyjna Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 PLB 060014 Uroczysko Mosty- Zahajki. W proponowanych wariantach rozstawienia pierwszym i drugim, 9-10 siłowni planowanych jest do lokalizacji na zachód od drogi Lubień Kaplonosy. Siłownie te zbudowane byłyby tuż przy samej granicy obszaru Natura 2000 (na południe od Lasu Koniusze leżącego w granicach obszaru). Jak już wskazano w powyższym punkcie b.w Lesie Koniusze znajdują się stanowiska lęgowe orlika krzykliwego, bociana czarnego o i puchacza. Lokalizacja turbin bezpośrednio przy granicy Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 będącym miejscem gniazdowania kilku gatunków strefowych jest niedopuszczalna i warianty pierwszy i drugi powinny być wykluczone z dalszych prac monitoringowych. W trakcie monitoringu przedrealizacyjnego proponowanego wariantu trzeciego należy zwrócić szczególną uwagę na możliwość wykorzystywania obszaru planowanej inwestycji przez gniazdujące na terenie ostoi ptaki z zał I DP. Może to dotyczyć gatunków o dużych rewirach łowieckich i żerowiskowych, a mianowicie: - błotniak stawowy 8
- błotniak łąkowy - orlik krzykliwy - rybitwa białowąsa - rybitwa czarna Ad. e. Dane zebrane w trakcie wizji lokalnej obszaru wstępne rozpoznanie potencjalnych siedlisk lęgowych i żerowiskowych gatunków kluczowych, możliwości występowania szlaków migracji i korytarzy ekologicznych. W ramach realizacji zadania wykonano 5 kontroli terenowych w dniach 22.03.09, 29.03.09, 13.04.09, 03.05.09 oraz 17.05.09. Kontrole marcowe poświęcone były obserwacjom ptaków w trakcie wiosennej wędrówki. Natomiast w kwietniu i w maju wykonano liczenia na transektach i wstępną ocenę liczebności gatunków na wstępnym etapie sezonu lęgowego. Tab. 2. Gatunki stwierdzone w trakcie wstępnych kontroli terenowych (Wyryki-Lubień) L.p. Nazwa polska Nazwa łacińska 22.03 Wyryki 29.03 Lubień 13.04 Wyryki 03.05. Wyryki 17.05. Lubień 1 Skowronek Alauda arvensis Stado 8 12 21 4 21 os. 2 Trznadel Emberiza citrinella Stado12 7 5 3 Potrzeszcz Miliaria calandra 1 4 4 Potrzos Emberiza 1 2 schoeniclus 5 Pliszka żółta Motacilla flava 6 4 6 Makolągwa Acanthis cannabina 3 1 7 Kos Turdus merula 1 2 8 Kwiczoł Turdus pilaris 12 przel 5 9 Śpiewak Turdus philomelos 2 1 10 Paszkot Turdus viscivorus 10 11 Zięba Fringilla coelebs 1 1 2 12 Szpak Sturnus vulgaris 22 32 108 11 13 Cierniówka Sylvia communis 2 14 Kapturka Sylvia atricapilla 2 15 Pierwiosnek Phylloscopus 1 1 collybita 16 Świstunka Phylloscopus 1 sybilatrix 17 Bogatka Parus major 1 18 Pokląskwa Saxicola rubetra 2 1 19 Rudzik Erithacus rubecula 3 20 Słowik szary Luscinia luscinia 1 21 Szczygieł Carduelis carduelis 3 22 Grzywacz Columba palumbus 3 2 9
23 Dymówka Hirundo rustica 2 24 Oknówka Delichon urbica 1 25 Lerka Lullula arborea 3 26 Świergotek Anthus pratensis 3 łąkowy 27 Świergotek Anthus trivialis 1 drzewny 28 Srokosz Lanius excubitor 1 3 1 29 Kruk Corvus corax 2 1 2 1 30 Gawron Corvus frugilegus 3 31 Sójka Garrulus glandarius 1 1 32 Dudek Upupa epops 1 33 Myszołów Buteo buteo 1 1 34 Błotniak Circus aeruginosus 1 1 stawowy 35 Błotniak Circus pygargus 1 łąkowy 36 Jastrząb Accipiter gentilis 1 37 Orlik krzykliwy Aquila pomarina 1 38 Pustułka Falco tinnunculus 1 39 Dzięcioł czarny Dryocopus martius 1 40 Krętogłów Jynx torquilla 1 41 Bocian biały Ciconia ciconia 32 15 1 42 Czyż Carduelis spinus 15 43 Czajka Vanellus vanellus 17 1 2 44 Śmieszka Larus ridibundus 6 7 45 Gęgawa Anser anser 4 46 Gęś białoczelna Anser albifrons 50, 36, 70 47 Żuraw Grus grus 1 (gł) 48 Bażant Phasianus colchicus 1 (gł) Tab. 3. Kryteria ochrony i liczebności (a f) gatunków stwierdzonych ta terenie planowanej inwestycji. L.p. Nazwa polska Nazwa łacińska a. b. c. d. e. f. 1. Skowronek Alauda arvensis 2. Trznadel Emberiza citrinella 3. Potrzeszcz Miliaria calandra 4. Potrzos Emberiza schoeniclus 5. Pliszka żółta Motacilla flava 6. Makolągwa Acanthis cannabina 7. Kos Turdus merula 8. Kwiczoł Turdus pilaris 9. Śpiewak Turdus philomelos 10. Paszkot Turdus viscivorus 11. Zięba Fringilla coelebs 12. Szpak Sturnus vulgaris 10
13. Kapturka Sylvia atricapilla 14. Cierniówka Sylvia communis 15. Piecuszek Phylloscopus trochilus 16. Świstunka Phylloscopus sibilatrix 17. Bogatka Parus major 18. Pokląskwa Saxicola rubetra 19. Rudzik Erithacus rubecula 20. Kopciuszek Phoenicurus ochruros 21. Dzwoniec Carduelis chloris 22. Szczygieł Carduelis carduelis 23. Grzywacz Columba palumbus 24. Dymówka Hirundo rustica 25. Oknówka Delichon urbica 26. Lerka Lullula arborea + 27. Świergotek łąkowy Anthus pratensis 28. Świergotek drzewny Anthus trivialis 29. Srokosz Lanius excubitor 30. Kruk Corvus corax 31. Dudek Upupa epops 32. Myszołów Buteo buteo 33. Błotniak stawowy Circus aeruginosus + + 34. Błotniak łąkowy Circus pygargus + + 35. Jastrząb Accipiter gentilis 36. Orlik krzykliwy Aquila pomarina + + + + + 37. Pustułka Falco tinnunculus 38. Dzięcioł czarny Dryocopus martius + 39. Krętogłów Jynx torquilla 40. Bocian biały Ciconia ciconia + 41. Czyż Carduelis spinus 42. Czajka Vanellus vanellus 43. Śmieszka Larus ridibundus 44. Gęgawa Anser anser 45. Gęś białoczelna Anser albifrons 46. Żuraw Grus grus + 47. Bażant Phasianus colchicus 48 Krzyżówka Anas plathyrynchos Ptaki stwierdzone w trakcie wstępnych kontroli poddano analizie pod kątem różnych form ochrony a także w celu wskazania występowania w obszarze planowanej inwestycji gatunków kluczowych. Za kluczowe w znaczeniu Wytycznych uważa się gatunki ptaków spełniające jedno z poniższych kryteriów: a. Gatunki wskazane w Art. 4(1) DP i wymienione w załączniku 1 DP; b. Gatunki wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (Głowaciński 2001); 11
c. Gatunki SPEC (Species of European Conservation Concern) w kategorii 1-3 (BirdLife International 2004); d. Gatunki objęte strefową ochroną miejsc występowania; e. Gatunki o rozpowszechnieniu lęgowym <10% (ocenianym w siatce kwadratów 10x10 km; Sikora i in. 2007); f. Gatunki o liczebności krajowej populacji <1000 par lęgowych. Wśród 48 gatunków zanotowanych na trenie planowanej budowy farmy wiatrowej stwierdzono 4 gatunki kluczowe. Jeden prawdopodobnie lęgowy lerka i trzy prawdopodobnie zalatujące na żerowiska orlik krzykliwy, błotniak łąkowy i błotniak stawowy. Pozostałe gatunki to przede wszystkim pospolite ptaki krajobrazu rolniczego. 4. Analiza parametrów lokalizacji, które uwzględniono w trakcie oceny wstępnej Poniżej, zgodnie z zaleceniami Wytycznych zestawiono potencjalne parametry lokalizacji i dokonano oceny bazującej na materiale opisanym w poprzednim rozdziale. Tab. 4. Zestawienie parametrów lokalizacji trzeciego wariantu rozstawiania. Parametr lokalizacji/prawdopodobieństwo negatywnego oddziaływania Lęgowe ptaki drapieżne (prognozowane lub publikowane zagęszczenia) Zimujące ptaki drapieżne (prognozowane lub publikowane zagęszczenia) Inne duże ptaki lęgowe (żurawie, bociany)(prognozowane lub publikowane zagęszczenia) Występowanie gatunków o niekorzystnym statusie ochronnym Niskie Średnie Wysokie Bardzo wysokie Gatunki gniazdujące kolonijnie (prognozowane lub 12
publikowane dane o wielkości kolonii) Liczebność migrantów (prognozowane natężenie wykorzystania przestrzeni powietrznej) Możliwość występowania wąskich gardeł szlaków migracyjnych Możliwość występowania dużych zgrupowań pozalęgowych i/lub regularnych przelotów lokalnych Oddziaływanie na OSOP Natura 2000 (wynikające z odległości od granic i składu gatunkowego) Oddziaływanie na inne powierzchniowe formy ochrony przyrody (wynikające z odległości od granic i składu gatunkowego) Liczba turbin w projekcie Wynik Analiza wszystkich zalecanych czynników wskazuje, że prawdopodobieństwo negatywnego oddziaływania inwestycji na ptaki jest niskie zaleca inwestorowi kontynuację badań terenowych w ramach monitoringu przedrealizacyjnego, zgodnie ze ścieżką B (podstawową)monitoringu. Tab. 5 Ścieżki monitoringu przedrealizacyjnego Nazwa ścieżki Ścieżka A (uproszczona) Ścieżka B (podstawowa) Ścieżka C (rozszerzona) Liczba kontroli w module 1.1 (badania transektowe liczebności) oraz 1.3 (badania natężenia wykorzystania przestrzeni powietrznej) <20-30 kontroli na rok, rozłożonych zgodnie z planem monitoringu opracowanym przez eksperta-ornitologa <31-40 kontroli na rok, rozłożonych zgodnie z planem monitoringu opracowanym przez eksperta-ornitologa; optymalnie co ok. 10 (7-14) dni, z możliwością częstszych kontroli w okresie migracji i rzadszych w okresie zimowania 41-60 kontroli na rok, rozłożonych zgodnie z planem monitoringu opracowanym przez eksperta-ornitologa 13
5. Program monitoringu przedrealizacyjnego 1. Badania transektowe liczebności i składu gatunkowego - 35 kontroli na rok. Trzy powierzchnie próbne: transekty o łącznej długości 14,9 km. Kontrole transektu co ok. 14 dni, zgodnie z zaleceniami ścieżki monitoringu B. Liczone wszystkie ptaki widziane i słyszane, zgodnie ze standardową metodyką. Wyznaczono 3 transekty: 1. Wyryki S 7,70 km 2. Wyryki N 3,50 km 3. Lubień 3,40 km Ryc. 2. Przebieg transektów (niebieskie odcinki). 2. Badania w protokole MPPL 2 powierzchnie próbne: kwadraty 1 x 1 km, w obrębie których wytyczone są 2 równoległe transekty o długości 1 km każdy, oddalone od siebie o ok. 500 m. 2 kontrole/kwadrat w trakcie sezonu lęgowego. Liczone wszystkie ptaki widziane i słyszane, zgodnie z ustalonym standardem metodycznym MPPL. 14
Ryc. 3. Lokalizacja powierzchni MPPL (niebieskie równoległoboki). 3. Badania natężenia wykorzystania przestrzeni powietrznej przez ptaki Powierzchnie próbne: 6 punktów obserwacyjnych zlokalizowanych na przebiegu wyznaczonych transektów (ryc. 5.) Kontrole każdego punktu co 14 dni - ścieżka monitoringu B. Minimum 1 h obserwacji/punkt. Liczone wszystkie ptaki widziane i słyszane w podziale na kategorie pułapu przelotu. Ryc. 5.Lokalizacja punktów monitoringu. Wyznaczono po dwa punkty monitoringu (brązowe elipsy) na przebiegu transektów. 15
4. Cenzus lęgowych gatunków rzadkich i średniolicznych celem oszacowanie liczebności i rozmieszczenia lęgowych gatunków rzadkich i gatunków o dużych rozmiarach ciała (ptaki drapieżne, bociany, żuraw, łabędzie) na terenie planowanej farmy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Powierzchnia próbna: obszar farmy wraz z buforem 2 km wokół niej. Kontrole: 2-3 całodzienne kontrole całości obszaru w sezonie lęgowym, plus obserwacje oportunistyczne przy okazji innych badań; liczenie bociana białego i jego sukcesu lęgowego w pierwszych dniach lipca (kilka godzin). Cenzus uzupełnić dodatkowym liczeniem nocnym (pierwsze dni czerwca) ukierunkowanym na wykrycie derkacza i innych chruścieli, przepiórki oraz sów. 6. Podsumowanie i wnioski. 1. Analizie poddano trzy warianty rozstawienia turbin wskazane przez inwestora. 2. Bazując na dotychczasowych danych dotyczących rozkładu i siły wiatrów preferowanym przez inwestora wariantami są pierwszy i drugi wariant rozstawienia. 3. W proponowanych wariantach rozstawienia pierwszym i drugim, 9-10 siłowni planowanych jest do lokalizacji na zachód od drogi Lubień Kaplonosy. Siłownie te zbudowane byłyby tuż przy samej granicy obszaru Natura 2000 (na południe od Lasu Koniusze leżącego w granicach obszaru). W Lesie Koniusze znajdują się stanowiska lęgowe orlika krzykliwego, bociana czarnego o i puchacza. 4. Lokalizacja turbin bezpośrednio przy granicy Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 będącym miejscem gniazdowania kilku gatunków strefowych jest niedopuszczalna i warianty pierwszy i drugi zostały wykluczone z dalszych prac monitoringowych. 5. Obszar obejmujący trzeci wariant rozstawienia zlokalizowany jest na terenie użytkowanym rolniczo i obejmującym głównie grunty orne, uprawy porzeczek i niewielkie zadrzewienia śródpolne. 6. W odległości ok.6,5 km od analizowanego wariantu przedsięwzięcia znajduje się ostoja ptaków o znaczeniu europejskim Uroczysko Mosty - Zahajki - Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000. 7. W pobliskich lasach znana jest co najmniej jedna para lęgowa orlików krzykliwych. W okolicach terenu inwestycji obserwowane były polujące orliki krzykliwe. 8. Należy zwrócić szczególną uwagę na: - potencjalne wykorzystywanie terenu planowanej inwestycji jako żerowisk przez gatunki błotniaków i rybitw gniazdujących na terenie Zbiorników Mosty i Zahajki, - potencjalne wykorzystywanie terenu planowanej inwestycji jako terenów łowieckich orlików krzykliwych. 9. Analiza parametrów lokalizacji planowanej farmy wiatrowej wskazuje na średnie prawdopodobieństwo negatywnego oddziaływania inwestycji na ptaki. 10. W związku z tym zalecane jest kontynuacja badań terenowych w ramach monitoringu przedrealizacyjnego, zgodnie ze ścieżką B (podstawową) monitoringu i opisaną metodyką. 16
7. Literatura BirdLife International 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife International, Cambridge, UK. Chylarecki P., Jawińska D. & Kuczyński L. 2006. Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych raport z lat 2003-2004. OTOP, Warszawa. Głowaciński Z. (red.) 2001. Polska czerwona księga zwierząt - kręgowce. PWRiL, Warszawa. Hagemeijer W.J.M. & Blair M. (eds) 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds: Their Distribution and Abundance. T.& A.D. Poyser, London. Sidło P.O., Błaszkowska B. & Chylarecki P. (red.) 2004. Ostoje ptaków o randze europejskiej w Polsce. OTOP, Warszawa. Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G. & Chylarecki P. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. Tomiałojć L. & Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski: rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP "pro Natura", Wrocław. Wójciak J., Biaduń W., Buczek T. & Piotrowska M. (red.) 2005. Atlas ptaków lęgowych Lubelszczyzny. LTO, Lublin. 17