VI. Hasło korporatywne w opracowaniu przedmiotowym 1. Spis treści

VI. Hasło korporatywne w opracowaniu przedmiotowym 1 Spis treści VI.1.Hasło przedmiotowe korporatywne VI.1.1.Forma hasła korporatywnego. Zasady ogólne VI. 1.1.1.Zmiana nazwy ciała zbiorowego VI.1.1.2.Kompletność i kolejność części nazwy VI.1.1.3.Język i pisownia VI.1.2.Dopowiedzenia VI.1.2.1.Dopowiedzenie z nazwą siedziby VI.1.2.2.Dopowiedzenie zawierające lata działalności VI.1.2.3.Dopowiedzenie identyfikujące VI.1.3.Ciała zbiorowe podrzędne VI.1.3.1.Ciała zbiorowe terytorialne VI.1.3.2.Imprezy VI.1.3.2.1.Wybór nazwy VI.1.3.2.2.Forma nazwy VI.1.3.2.3.Dopowiedzenia VI.2.Różnice w budowie haseł korporatywnych w opisie przedmiotowym i formalnym VI.2.1.Wojsko VI.2.2.Ciała kościelne VI.2.3.Ciała zbiorowe terytorialne VI.2.4.Administracja publiczna i samorządowa VI.3.Główne rodzaje ciał zbiorowych i wzorce ich opracowania przedmiotowego VI.3.1.Organizacje międzynarodowe VI.3.1.2.Unia Europejska VI.3.2.Organa władzy, urzędy i instytucje centralne VI.3.2.1.Parlamenty VI.3.2.2.Sądy VI.3.2.3.Rząd i jego organy, urzędy centralne VI.3.2.4.Placówki dyplomatyczne i przedstawicielstwa struktur międzynarodowych VI.3.3.Administracja terenowa, samorząd terytorialny VI.3.4.Archiwa VI.3.5.Organizacje o charakterze politycznym VI.3.5.1.Partie polityczne VI.3.5.2.Koalicje polityczne VI.3.5.3.Organizacje i stowarzyszenia polityczne VI.3.5.3.1.Organizacje tajne VI.3.5.3.2.Organizacje konspiracyjne z okresu II wojny światowej VI.3.5.3.3.Organizacje ruchu oporu VI.3.5.3.4.Organizacje terrorystyczne VI.3.5.4.Kluby parlamentarne i koła poselskie VI.3.6.Organizacje i stowarzyszenia naukowe VI.3.6.1.Akademie nauk VI.3.6.2.Towarzystwa naukowe VI.3.7.Związki zawodowe, stowarzyszenia zawodowe i twórcze VI.3.8.Szkolnictwo i oświata. 1 Tekst na podstawie opracowania W. Klenczon, A. Stolarczyk, Hasło korporatywne w opracowaniu przedmiotowym, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2004. ISBN: 83-7009-576-3. 1

VI.3.8.1.Szkolnictwo wyższe. VI.3.8.2.Szkolnictwo średnie i pomaturalne VI.3.8.3.Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne VI.3.9.Organizacje i instytucje kultury VI.3.9.1.Muzea, galerie VI.3.9.2.Biblioteki VI.3.9.3.Teatry, kabarety VI.3.9.4.Instytucje i organizacje związane z życiem muzycznym VI.3.9.5.Grupy literackie i artystyczne VI.3.9.6.Wydawnictwa VI.3.9.7.Antykwariaty, domy aukcyjne, księgarnie VI.3.9.8.Inne organizacje życia kulturalnego VI.3.10.Organizacje mniejszości narodowych VI.3.11.Służba zdrowia i opieka społeczna. VI.3.11.1.Kasy chorych i Narodowy Fundusz Zdrowia. VI.3.11.2.Przychodnie VI.3.11.3.Ratownictwo medyczne. VI.3.11.4.Szpitalnictwo. VI.3.12.Opieka społeczna. VI.3.13.Ratownictwo VI.3.13.1.Pożarnictwo VI.3.13.2.Ratownictwo górnicze VI.3.13.3.Ratownictwo górskie VI.3.13.4.Ratownictwo morskie VI.3.13.5.Ratownictwo wodne VI.3.14.Ciała kościelne, ruchy i organizacje religijne VI.3.14.1.Instytuty życia konsekrowanego (zakony i instytuty świeckie) VI.3.14.2.Ruchy i organizacje religijne (stowarzyszenia, bractwa, wspólnoty) VI.3.14.3. Parafie VI.3.15.Wojsko VI.3.16.Organizacje kombatanckie VI.3.17.Organizacje młodzieżowe VI.3.17.1.Skauting, harcerstwo VI.3.17.2.Inne organizacje młodzieżowe VI.3.18.Sport (kluby, drużyny) VI.3.19.Organizacje gospodarcze i finansowe VI.3.19.1.Instytucje finansowe VI.3.19.2.Handel i usługi VI.3.19.3.Przemysł i energetyka. VI.3.19.4.Rolnictwo VI.3.19.5.Rzemiosło, przedsiębiorstwa małe i średnie VI.3.20.Więziennictwo VI.3.20.1.Obozy zagłady i obozy pracy VI.3.20.2.Obozy jenieckie i obozy dla internowanych VI.3.21.Imprezy VI.3.21.2.Wydarzenia o charakterze imprezy występujące jako hasła ogólne VI.4.Określniki stosowane po nazwach ciał zbiorowych 2

VI.1. Hasło przedmiotowe korporatywne Hasło korporatywne to hasło zawierające nazwę ciała zbiorowego, a więc zgodnie z definicją 1.3.1w PN-N-01230 Hasło opisu bibliograficznego Hasło korporatywne: organizacja, grupa osób i/lub organizacji, występujące pod własną nazwą, jednoznacznie je identyfikującą. Zakres stosowania haseł korporatywnych w opisie przedmiotowym jest różny od zakresu stosowania tych haseł w opisie bibliograficznym. Nazwa ciała zbiorowego w haśle opisu bibliograficznego występuje wówczas, gdy opisywane wydawnictwo jest oficjalnym dokumentem o charakterze administracyjnym lub informacyjnym ( statut, spis członków, budżet, program działania, sprawozdanie z działalności, katalog wyrobów, katalog biblioteczny itp.). W opracowaniu przedmiotowym nazwy ciał zbiorowych stosuje się wówczas, gdy ciała te są przedmiotem opracowywanych dokumentów. Może to być : ich statut, sprawozdanie, katalog zbiorów czy wyrobów, ale również omówienie problemów organizacji i administracji, historia, opis działalności -zarówno organizacji jako takiej jak i poszczególnych jej członków, biografie osób zaangażowanych w działalność danego ciała zbiorowego czy ujęcie socjologiczne badające ich jako grupę społeczną, analiza stanowiska zajmowanego względem innych organizacji czy zagadnień życia publicznego itp. Ciało zbiorowe może być przedmiotem publicystyki, pamiętnika, tekstu o charakterze literackim. Jest to więc szerszy zakres problemów, niż w przypadku opisu bibliograficznego. Z drugiej strony, nie zawsze, gdy nazwa ciała zbiorowego wystąpi w opisie formalnym jako instytucja sprawcza, hasło z nazwą danego ciała zbiorowego pojawia się w opisie przedmiotowym (dotyczy to np. materiałów konferencyjnych). 3

VI.1.1. Forma hasła korporatywnego. Zasady ogólne Nazwę ciała zbiorowego podaje się w formie oficjalnie przyjętej i używanej przez to ciało. Nazwa ta może być przejęta do hasła z różnych źródeł: - ze statutu, pieczęci czy oficjalnych dokumentów tej instytucji, - z wydawnictw informacyjnych (informatorów, encyklopedii, bibliografii, stron internetowych) - z bibliotecznych lub archiwalnych kartotek wzorcowych, - z opracowywanego dokumentu. W praktyce opracowania przedmiotowego z dokumentami oficjalnymi mamy do czynienia bardzo rzadko, a dotarcie do nich, w celu ustalenia właściwej nazwy ciała zbiorowego zwłaszcza w przypadku instytucji już nieistniejących jest często niemożliwe. Nie jest również możliwe zastosowanie zasady przyjętej w w/w normie, iż należy przejąć do hasła nazwę najczęściej występującą w dokumentach publikowanych przez dane ciało zbiorowe w znacznej części ciała zbiorowe, które występują jako przedmiot dokumentu nie są reprezentowane w katalogach BN i innych zbiorach bibliotecznych jako instytucje sprawcze. W przeważającej mierze naszymi źródłami będą więc wydawnictwa informacyjne i opracowywane dokumenty. W przypadku nazw obcych podstawowym źródłem są kartoteki wzorcowe i bibliografie narodowe odpowiednie dla obszaru, na którym działa lub działało dane ciało. Przejmując formę nazwy z obcej kartoteki wzorcowej należy pamiętać o tym, by zapis był zgodny z przyjętymi w niniejszej instrukcji zasadami. W tych przypadkach, gdy na podstawie dostępnych materiałów nie uda się ustalić oficjalnej nazwy danego ciała zbiorowego, używa się formy nazwy, która występuje w opracowywanym dokumencie, nawet jeśli jest to nazwa obiegowa. VI. 1.1.1. Zmiana nazwy ciała zbiorowego W opracowaniu przedmiotowym przyjmujemy w haśle ostatnią nazwę ciała zbiorowego, pozostałe nazwy traktując jako formy odsyłaczowe. Punktem odniesienia jest zawsze opisywany dokument nazwa przyjęta w haśle nie powinna odnosić się do stanu późniejszego niż opisany w dokumentach obecnych w danym zbiorze informacji. Nie uważamy za kontynuację ciał zbiorowych, które powstały z połączenia innych. Nie traktujemy również jako kontynuacji w ścisłym znaczeniu tego słowa instytucji czy organizacji, które powołują się na tradycje wcześniej działającego ciała zbiorowego, nie wyczerpuje znamion kontynuacji również przejęcie siedziby, majątku czy personelu. W praktyce oznacza to, że odrębne 4

hasła otrzymają Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie i Uniwersytet im. Ivana Franki czy też FSO Warszawa i Daewoo-FSO; hasła takie, o ile uznamy to za zasadne, mogą być ze sobą powiązane relacją kojarzeniową. VI.1.1.2. Kompletność i kolejność części nazwy Jeśli dane ciało zbiorowe występuje zarówno pod pełną nazwą, jak i akronimem, należy przejąć do hasła pełną nazwę. Dopuszcza się stosowanie akronimów lub innych skrótów nazwy, o ile są bardziej znane niż pełna nazwa danego ciała zbiorowego. Ponieważ ocena tego, czy akronim jest powszechnie używany i bardziej znany od nazwy oficjalnej, jest subiektywna, należy stosować tę zasadę z dużym umiarem. W praktyce oznacza to stosowanie akronimów najczęściej do ciał zbiorowych międzynarodowych, np.: NATO nie: Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego ONZ nie: Organizacja Narodów Zjednoczonych UNICEF nie: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization PHARE nie: Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economy Akronim, który nie został przejęty do hasła, należy potraktować jako formę odsyłaczową. Dotyczy to jedynie akronimów poświadczonych w źródłach informacji lub dokumencie; nie należy ich tworzyć samodzielnie. Części nazwy ciała zbiorowego podaje się w kolejności takiej, w jakiej występują w oficjalnej nazwie danego ciała, tzn. nie stosując inwersji. Forma zinwertowana powinna natomiast wystąpić jako odsyłacz, o ile nazwa w tej formie jest również w użyciu, np.: Polskie Biuro Podróży Orbis NU Orbis, Polskie Biuro Podróży Polskie Linie Lotnicze LOT NU LOT, Polskie Linie Lotnicze Musée du Louvre (Paryż) NU Luwr (Paryż) W haśle należy zachować: 5

a) znaki inne niż litery i cyfry, np.: Marks & Spencer Ernst & Young Restauracja Fret @ porter b) akronimy i inne skróty. Występujące w obrębie nazwy ciała zbiorowego akronimy lub inne skróty należy przejąć do hasła nie rozwiązując tych skrótów. Pomiędzy literami skrótu nie należy stosować kropek ani odstępów, np.: ABB Zamech Marine BRE Bank Stowarzyszenie Opieki nad Dziećmi Opuszczonymi p.n. Oratotrium im. Ks. Bronisława Markiewicza (Toruń) Warner Bros c) liczby w formie występującej w nazwie, np.: XLII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej (Warszawa) d) pomijamy rodzajniki stojące przed nazwą, np.: British Library Blaue Adler e) pomijamy określenie stanu prawnego ciała zbiorowego (np.: z o.o., s.c., S.A., e.v., Ltd., GmbH), jeśli występuje na początku lub końcu nazwy, a nie jest niezbędne do identyfikacji ciała zbiorowego, np.: Polskie Radio Nie: Polskie Radio S.A. ale: Odlewnie S.A. Bełchatów S.A. VI.1.1.3. Język i pisownia Nazwę ciała zbiorowego podaje się w języku, w jakim zostało ona przyjęta przez dane ciało zbiorowe. Najczęściej jest to język urzędowy kraju lub terytorium, na którym dane ciało 6

funkcjonuje. W przypadku nazw instytucji państw, w których na równych prawach funkcjonuje kilka języków, należy dokonać wyboru jednej z form, a nazwy w pozostałych potraktować jako formy odsyłaczowe. Nazwy ciał zbiorowych mniejszości narodowych należy podawać w języku tej mniejszości, a nazwę w języku urzędowym państwa, na którego terytorium działa dane ciało, potraktować jako formę odsyłaczową. Nazwy ciał zbiorowych międzynarodowych, występujące w wielu wersjach językowych, podajemy w wersji polskiej, o ile występuje ona w źródłach informacji. Jeśli nie znajdujemy ustalonej nazwy polskiej, podajemy w haśle nazwę w języku, w jakim występuje ona najczęściej, w razie wątpliwości pierwszeństwo przyznaje się następującym językom w poniższej kolejności: angielski, francuski, niemiecki, hiszpański, rosyjski. Nazwę ciała zbiorowego podaje się zgodnie z ortografią języka, w którym sformułowana jest nazwa. a) w nazwach polskich wszystkie wyrazy z wyjątkiem przyimków, spójników i wyrażeń typu imienia, na rzecz, w sprawie, na temat rozpoczyna się od wielkich liter, np.: Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych Towarzystwo Naukowej Pomocy dla Młodzieży Męskiej Wielkopolski im. Karola Marcinkowskiego Towarzystwo Weteranów Polskich z roku 1863 b) w nazwach obcych stosuje się odpowiednie dla danego języka zasady ortografii, np.: Bibliothèque nationale de France Národní hnutí pracující mládeže Nazwy wyrażone alfabetem innym niż łaciński podaje się w formie transliterowanej zgodnie z odpowiednią normą. np.: Rossijskaâ nacionalnaâ biblioteka Harkìvs kij kolegìum W uzasadnionych przypadkach zapisuje się jako formę odrzuconą również nazwę poddaną 7

transkrypcji (np. stosowaną w polskich encyklopediach). Przy konwersji z innych alfabetów niełacińskich należy stosować normy i zalecenia międzynarodowe. W praktyce opracowania przedmiotowego najczęściej przejmuje się nazwy z takich źródeł informacji, w których zapisane są pismem łacińskim (encyklopedie, bazy danych, monografie). VI.1.2. Dopowiedzenia Dopowiedzenia dodaje się obligatoryjnie do nazwy ciała zbiorowego wówczas, gdy nazwa nie identyfikuje danego ciała zbiorowego. Hasło korporatywne może zawierać następujące dopowiedzenia podawane w następującej kolejności: - nazwę siedziby lub nazwę terytorium, na którym działa/działało dane ciało, - lata działalności danego ciała, - określenie typu ciała, - inne dopowiedzenia niezbędne do jednoznacznej identyfikacji danego ciała. Dopowiedzenia podaje się w nawiasie okrągłym z odstępem przed pierwszym nawiasem. Dopowiedzenie jednego typu należy oddzielać kreską ukośną z odstępami po obu jego stronach. Poszczególne części takiego dopowiedzenia należy oddzielać przecinkiem i odstępem. Dopowiedzenia różnego typu oddziela się średnikiem z odstępami po obu jego stronach. VI.1.2.1. Dopowiedzenie z nazwą siedziby Stosuje się je obligatoryjnie wówczas, gdy a) na końcu nazwy ciała zbiorowego występuje jako element dający się oddzielić nazwa jego siedziby, np.: nazwa: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rawie Mazowieckiej hasło: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki (Rawa Mazowiecka) nazwa: Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Świdnicy hasło: Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza (Świdnica) Uwaga: zasada ta stosuje się tylko do nazw polskich. W przypadku nazw obcych nazwę siedziby występującą jako ostatni element nazwy traktuje się 8

jako integralną część nazwy, np.: Universität Wien nie: Universität (Wiedeń) Università degli studi di Padova nie: Università degli studi (Padwa) Nazwa w dopowiedzeniu odpowiada faktycznej nazwie siedziby w okresie funkcjonowania danego ciała zbiorowego, tzn. nie uwzględnia późniejszych od stanu opisywanego w dokumencie zmian nazw miejscowości, np.: Ochotnicza Straż Pożarna (Kamionka) mimo, ze obecnie Kamionka jest częścią Mikołowa II Państwowe Gimnazjum (Stanisławów) mimo, że w 1945 r. Stanisławów przemianowano na Iwano-Frankowsk Nie uważa się za nazwę siedziby nazwy obiektu fizjograficznego, np.: Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne na Kasprowym Wierchu b) jest niezbędne do rozróżnienia ciał zbiorowych noszących tę samą nazwę, np.: Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski (Londyn) Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski (Warszawa) Jeżeli nazwa miejscowości jest identyczna z nazwą innej miejscowości, należy rozszerzyć dopowiedzenie o nazwę odpowiedniej dla identyfikacji jednostki podziału administracyjnego, np.: Szkoła Podstawowa (Dąbrowa, woj. świętokrzyskie) Dopowiedzenie to dodaje się obligatoryjnie już przy pierwszym wystąpieniu takiej nazwy, o której wiemy, że nie identyfikuje jednoznacznie danego ciała zbiorowego, np.: Miejska Straż Polna (Warszawa) W dopowiedzeniu może wystąpić również nazwa kraju. Dotyczy to rozróżnienia ciał zbiorowych z różnych krajów noszących tę samą nazwę, w tych przypadkach, gdy nazwa siedziby nie jest w haśle stosowana, np.: Labour Party (Wielka Brytania) Labour Party (Australia) Nie stosuje się dopowiedzenia z nazwą siedziby, gdy w nazwie danego ciała zbiorowego występuje 9

przymiotnik utworzony od nazwy tej miejscowości, np.: Książnica Cieszyńska W dopowiedzeniu nie uwzględnia się adresu danego ciała zbiorowego, nawet gdyby miał to być element pozwalający na identyfikację. Jeśli dana instytucja działa pod kilkoma adresami w jednej miejscowości, a placówki te nie mają dodatkowej nazwy wyróżniającej, wystąpią wszystkie pod nazwą wspólną, np.: Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej (Warszawa) (pod tą nazwą wystąpią cztery warszawskie galerie) VI.1.2.2. Dopowiedzenie zawierające lata działalności Stosuje się je wówczas, gdy nazwa siedziby nie wystarcza do jednoznacznej identyfikacji ciała zbiorowego lub gdy nazwa siedziby nie jest w haśle stosowana, a konieczne jest rozróżnienie ciał zbiorowych noszących tę samą nazwę, np.: Polska Partia Socjalistyczna (1892-1948) Polska Partia Socjalistyczna (1987- ) Polska Partia Socjalistyczna-Opozycja (1913-1914) Polska Partia Socjalistyczna-Opozycja (1919-1920) Teatr Rozmaitości (Warszawa ; 1829-1919) Teatr Rozmaitości (Warszawa ; 1945- ) Jeśli nie da się dokładnie ustalić dat związanych z działalnością danego ciała zbiorowego, a dopowiedzenie tego typu jest niezbędne, można zastosować w dopowiedzeniu datę roczną zaczerpniętą z dokumentu, np.: Związek Młodzieży Socjalistycznej (1911) VI.1.2.3. Dopowiedzenie identyfikujące Jeśli nie da się zastosować w haśle dwóch omówionych wyżej rodzajów dopowiedzeń, albo jeśli nie są one wystarczające dla jednoznacznej identyfikacji danego ciała zbiorowego, należy zastosować dopowiedzenie identyfikujące, tzn. określające, z jakiego typu ciałem mamy do czynienia (np. partia polityczna, organizacja młodzieżowa, firma). Dopowiedzenie takie może być podane w formie skróconej, np. partia polit., zespół muz., np.: 10

Muszkieterowie (org.) Dżem (zespół muz.) O ile w danym haśle występuje już dopowiedzenie lokalizujące, dopowiedzenie identyfikujące zapisuje się po nim, oddzielając oba typy dopowiedzeń odstępem, średnikiem i odstępem, np.: Piekarnia (Warszawa ; klub) Palazzo Grassi (Wenecja ; muzeum) 11

12

VI.1.3. Ciała zbiorowe podrzędne Zgodnie z definicją przyjętą w normie PN-01230 ciało zbiorowe podrzędne to ciało zbiorowe powołane, zarządzane lub nadzorowane przez inne ciało zbiorowe (1.3.2). Jeśli nazwa ciała podrzędnego wystarcza do jego identyfikacji, do hasła przyjmuje się nazwę ciała podrzędnego, np.: Muzeum Czartoryskich (Kraków) nie: Muzeum Narodowe (Kraków). Muzeum Czartoryskich W praktyce kryterium to nie jest całkiem jasne, zwłaszcza w tych przypadkach, gdy nazwy ciała nadrzędnego i podrzędnego są ze sobą powiązane gramatycznie. Przyjmuje się, iż wtedy, gdy nazwa ciała zbiorowego podrzędnego zawiera nazwę ciała zbiorowego nadrzędnego, w haśle na pierwszym miejscu wystąpi ciało nadrzędne, np.: Politechnika Warszawska. Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa nie: Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki nie: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Dla lokalnych oddziałów (kół) organizacji o charakterze ogólnokrajowym lub regionalnym (takich, jak partie politycznych, stowarzyszenia, związki zawodowe) ciałem nadrzędnym jest odpowiednia organizacja, np.: NSZZ Solidarność. Organizacja Zakładowa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej Akademicki Związek Sportowy. Klub Sportowy Akademii Wychowania Fizycznego (Gorzów Wielkopolski) Polski Związek Łowiecki. Koło Łowieckie Mykita (Ostrów Mazowiecka) Dla tych organizacji, których działalność ogranicza się do jednej instytucji, ciałem nadrzędnym jest odpowiednia instytucja, np.: Kopalnia Węgla Kamiennego Mysłowice. Orkiestra Dęta Przy podawaniu nazw ciał podrzędnych należy uwzględniać tylko te szczeble hierarchii, które są niezbędne do identyfikacji danego ciała podrzędnego, np.: 13

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (Lublin). Instytut Biologii nie: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (Lublin). Wydział Biologii i Nauk o Ziemi. Instytut Biologii Ciała zbiorowe podporządkowane dwóm lub większej liczbie ciał nadrzędnych występują pod swoją własna nazwą. Nazwę ciała zbiorowego podporządkowanego podajemy w języku stosowanym przez to ciało, niezależnie od tego, w jakim języku jest wyrażona nazwa ciała nadrzędnego, np.: Radio Free Europe. Rozgłośnia Polska 14

VI.1.3.1. Ciała zbiorowe terytorialne Zgodnie z definicjami przyjętymi w normie PN-01230 - ciało zbiorowe terytorialne to ciało zbiorowe sprawujące władzę (pełną lub częściową) na danym terytorium lub roszczące sobie prawo do jej sprawowania. [...] Termin odnosi się do państw, federacji państw i ich części regionalnych i lokalnych, - organ ciała zbiorowego terytorialnego to ciało zbiorowe podrzędne, powołane lub zarządzane przez ciało zbiorowe terytorialne i pełniące funkcje ustawodawcze, sądowe, administracyjne, wojskowe, dyplomatyczne lub informacyjne. Zgodnie z tą definicją jako organy ciała zbiorowego terytorialnego są traktowane m.in. parlamenty, sądy, ministerstwa, urzędy administracji lokalnej, władze samorządowe, struktury wojskowe i bezpieczeństwa, służby zagraniczne i informacyjne. Nie są zaś traktowane jako organy ciała zbiorowego terytorialnego te ciała zbiorowe powołane lub zarządzane przez ciała zbiorowe terytorialne, które pełnia funkcje edukacyjne, naukowe, techniczne, kulturalne, medyczne, religijne, socjalne lub gospodarcze, m.in. szkoły wszelkich szczebli, teatry, szpitale, banki. W hasłach korporatywnych przedmiotowych wszystkie ciała zbiorowe tego typu, niezależnie od tego czy są organami ciała zbiorowego terytorialnego, czy też nie, są traktowane jednakowo, tzn. wystąpią pod swoją nazwą własną, np.: Narodowy Bank Polski Polska Akademia Nauk Najwyższa Izba Kontroli Urząd Miejski (Oława) Sejmik Samorządowy Województwa Piotrkowskiego Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (Warszawa) Szpital Miejski św. Aleksandra (Kielce) Forma hasła dla poszczególnych ciał zbiorowych tego typu zostanie szczegółowo opisana w dalszej części opracowania (zob. m.in. instytucje centralne i lokalne, organy władz, wojsko) 15

VI.1.3.2. Imprezy Dla nazw imprez (konferencji, kongresów, soborów i synodów, zjazdów, festiwali i konkursów, zawodów sportowych, targów i wystaw) posiadających indywidualną nazwę tworzy się hasła zgodnie z postanowieniami PN-N 01230. Nazwy przejmowane są z opracowywanego dokumentu lub źródeł informacji. VI.1.3.2.1. Wybór nazwy W haśle występuje nazwa własna imprezy. Jeśli impreza odbywa się w ramach stałego cyklu imprez lub jest wyodrębnioną częścią innej imprezy, podaje się w haśle jej nazwę indywidualną. Tworzy się także hasła wyrażające stały cykl imprez. Zasady wyboru języka są takie same, jak w przypadku nazw organizacji. Akronimy i inne skróty stosuje się wówczas, gdy pełna wersja nazwy nie występuje ani w dokumencie, ani w źródłach informacji. VI.1.3.2.2. Forma nazwy W nazwie imprezy pomija się zawsze jej numer i rok odbycia się oraz miejsce, w którym się odbywała, o ile występuje ono na końcu nazwy jako element dający się oddzielić. Dane te są zapisywane jako dopowiedzenia do nazwy imprezy. VI.1.3.2.3. Dopowiedzenia Dopowiedzeniami do nazwy imprezy są: - numer imprezy, - data odbycia imprezy, - miejsce lub miejsca, w których impreza odbyła się Dopowiedzenia zapisuje się w nawiasie okrągłym z odstępem przed pierwszym nawiasem. Kolejne dopowiedzenia oddziela się średnikiem z odstępem po obu stronach. Numer imprezy podaje się zawsze cyframi arabskimi, niezależnie od tego, w jakiej formie wystąpił w nazwie w dokumencie lub źródle informacji, np.: 16

hasło: Festiwal Claudio Monteverdiego (4 ; 2000 ; Warszawa) nazwa występująca w dokumencie: IV Festiwal Claudio Monteverdiego w Warszawie: 11-24 października 2000. Data imprezy należy podawać rok lub lata, w których impreza odbywała się, np.: 111 2 a Międzynarodowy Festiwal Widowisk Misteryjnych n (1 ; d 2000 ; c Kraków) 111 2 a Synod Diecezji Łowickiej n (1 ; d 1995-1999 ; c Łowicz) Dokładne daty podaje się tylko wówczas, gdy jest to niezbędne do rozróżnienia dwóch lub więcej imprez o tej samej nazwie, które odbyły się w tym samym roku i tym samym miejscu i których nie rozróżnia kolejny numer. Pełną datę podaje się wówczas zgodnie z normą PN-90/01204 Numeryczne zapisywanie dat i czasu dnia, tzn. w kolejności: rok-miesiąc-dzień/dni Jako miejsce imprezy podaje się w zasadzie nazwę miejscowości, w której impreza odbyła lub odbywa się. Jeśli nazwa miejscowości nie wystarcza do identyfikacji, należy ją rozwinąć poprzez dodanie w wypadku nazw polskich nazwy odpowiedniej jednostki administracyjnej, w przypadku nazw obcych nazwy państwa, zgodnie z zasadami określonymi w instrukcji dla hasła geograficznego. Nazwy uściślające lokalizację podaje się po przecinku i odstępie za nazwą miejscowości. Imprezy, które odbywały się w dwóch miejscach, otrzymują dopowiedzenie z nazwami obu miejscowości, podanymi w kolejności w jakiej wystąpiły w oficjalnej nazwie imprezy, oddzielonymi kreską ukośną z odstępami po obu jej stronach. Nie podaje się nazwy miejsca, o ile stanowi ona integralną część nazwy imprezy, np.: 111 2 a Toruński Festiwal Nauki i Sztuki n (1 ; d 2001) 111 2 a Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej n (24 ; d 2002) 111 2 a Festiwal Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie n (13 ; d 2003) 111 2 a Roskilde Festival 111 2 a Festival d Avignon Zasada ta dotyczy również tych przypadków, gdy nazwa miejsca jest zapisana w nazwie imprezy w innej wersji językowej niż pozostałe elementy nazwy, np.: 111 2 a Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy Wratislavia Cantans Imprezy, które odbywały się w większej liczbie miejsc otrzymują w dopowiedzeniu bądź miejsce pierwsze z dodanym skrótem etc., bądź państwo. Imprezy, które odbywały się w wielu miejscach 17

w dwóch państwach, otrzymują w dopowiedzeniu nazwy tych państw, oddzielone kreską ukośną). Nazwy miejscowości podajemy w języku polskim, o ile nazwy takie występują w źródłach informacji, natomiast nazwy państw w ich formie popularnej, np.: 111 2 a Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej n (17 ; d 2002 ; c Korea / Japonia) Jeśli przedmiotem dokumentu jest historia imprezy odbywającej się cyklicznie, w dopowiedzeniu do nazwy może wystąpić jedynie nazwa miejsca, w którym impreza ta odbywa się, np.: 111 2 a Esposizione Internazionale d Arte (Wenecja) 18

VI.2. Różnice w budowie haseł korporatywnych w opisie przedmiotowym i formalnym VI.2.1. Wojsko W opisie formalnym nazwy jednostek sił zbrojnych poprzedzane są nazwą państwa z ewentualnym dopowiedzeniem dat działalności, np.: 110 1 Polska. b Wojsko Polskie (1918-1939). 110 1 Polska. b Wojsko Polskie (1944- ). b 21 Brygada Strzelców Podhalańskich. W JHP BN siły zbrojne danego kraju oraz ich części opisywane są za pomocą tematu ogólnego Wojsko z odpowiednim określnikiem geograficznym lub tematów wyrażających rodzaje wojsk, np.: 150 Wojsko z Polska 150 Piechota zmechanizowana z Polska VI.2.2. Ciała kościelne W kartotece haseł formalnych jako nazwę ujednoliconą dla Kościoła katolickiego oraz jego jednostek organizacyjnych przyjęto łacińską nazwę Ecclesia Catholica. Nazwy ciał kościelnych o charakterze centralnym są wyrażane w języku łacińskim a nazwy ciał regionalnych w języku danego kraju w podpolu b., np.: 110 2 a Ecclesia Catholica. b Congregatio pro Episcopis. 110 2 a Ecclesia Catholica. b Archidiecezja Lubelska. W JHP BN natomiast hasła wyrażające jednostki administracji terytorialnej kościelnej (diecezje, dekanaty itp.) są traktowane jako hasła geograficzne. Nazwy kościelnych jednostek organizacyjnych zaczynają się zatem od nazwy geograficznej, np.: 151 a Lubelska, diecezja (katol.) 151 a Radomski, dekanat (katol.) W opisie przedmiotowym stosuje się temat Diecezje z określnikiem rzeczowym odnoszącym się do wyznania oraz z odpowiednim określnikiem geograficznym, np.: 151 a Krakowska, diecezja (katol.) 451 a Archidiecezja Krakowska 19

451 a Diecezja Krakowska 451 a Krakowska, archidiecezja 550 a wg a Diecezje x katolicyzm z Polska W kartotece formalnej dla nazw kościołów (w znaczeniu obiektów, a nie religii lub wyznań) przyjmowane są ich nazwy własne, np.: 110 2 a Kościół Świętego Krzyża (Warszawa). W JHP BN hasło dotyczące danego kościoła rozpoczyna się od nazwy geograficznej a w podpolu x występuje nazwa własna, np.: 151 a Chocianowice (woj. opolskie) x kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 151 a Radom (woj. mazowieckie) x kościół św. Wacława Nazwy zakonów i zgromadzeń w haśle głównym opisu formalnego wyrażane są w języku łacińskim, np.: 110 2 a Ordo Sancti Benedicti. 110 2 a Societas Sancti Francisci Salesii. W JHP BN w haśle głównym przyjęta jest nazwa polskojęzyczna natomiast łacińska dodawana jest jako odsyłacz, np.: 110 2 a Benedyktyni 110 2 a Salezjanie Hasła dotyczące wyznań typu: Kościół katolicki, Kościół ewangelicko-reformowany są traktowane w JHP BN jako hasła ogólne, np.: 150 a Kościół polskokatolicki 150 a Kościół armeński 150 a Kościół ewangelicko-augsburski W kartotece haseł formalnych są to hasła korporatywne, np.: 20

110 2 a Polish Catholic Church. 110 2 a Gmina Wyznaniowa Żydowska (Warszawa). 110 2 a Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce. b Diecezja Wrocławska. VI.2.3. Ciała zbiorowe terytorialne Budowa hasła dla ciała zbiorowego terytorialnego w kartotece haseł formalnych wymaga poprzedzenia go nazwą jednostki terytorialnej na obszarze której działa dane ciało zbiorowe, np.: 110 1 a Polska. b Ministerstwo Administracji Publicznej. 110 1 a Czechy. b Ministerstvo kultury. Nazwy mniejszych jednostek terytorialnych (województw, powiatów) odnoszą się do podziału administracyjnego z okresu kiedy powstał dokument, np.: 110 1 a Województwo Wołyńskie. b Kuratorium Okręgu Szkolnego Wołyńskiego. 110 1 a Powiat Aleksandrowski. b Starostwo Powiatowe. W JHP BN natomiast ciało zbiorowe terytorialne wyrażane jest bezpośrednio a w przypadku zagranicznych ciał zbiorowych zgodnie z ich oficjalnymi nazwami własnymi, np.: 110 2 a Ministerstwo Edukacji Narodowej 110 2 a United States Department of State 110 2 a Kuratorium Okręgu Szkolnego m. st. Warszawy VI.2.4. Administracja publiczna i samorządowa W kartotece haseł formalnych hasła dla organów ciała zbiorowego terytorialnego poprzedza się nazwą odpowiedniej jednostki terytorialnej na której obszarze instytucja pełni władzę np.: 110 1 a Polska. b Najwyższa Izba Kontroli. 110 1 a Stany Zjednoczone. b National Resources Committee. 110 1 a Polska. b Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (1989- ). b Kancelaria Sejmu. 110 1 a Wrocław. b Urząd Miejski. 110 1 a Węgrów. b Starostwo Powiatowe. 110 1 a Gaszowice. b Urząd Gminy. b Sołectwo (Piece). 21

110 1 a Francja. b Ambasada (Polska). W opisie przedmiotowym JHP BN organa ciała zbiorowego terytorialnego występują pod swoją oficjalną nazwą z ewentualnym dopowiedzeniem lokalizującym, np.: 110 2 a Najwyższa Izba Kontroli 110 2 a Kancelaria Sejmu 110 2 a Urząd Gminy (Wilamowice) 110 2 a Urząd Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy 110 2 a Starostwo Powiatowe (Olsztyn) 110 2 a Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej (Kabul) Szczegółowe zasady budowy tego typu haseł przedmiotowych znajdują się w odpowiednich rozdziałach niniejszego poradnika. 22

VI.3. Główne rodzaje ciał zbiorowych i wzorce ich opracowania przedmiotowego Uwagi ogólne: Część haseł korporatywnych otrzymuje w kartotece wzorcowej JHP BN relacje z tematami ogólnymi języka haseł przedmiotowych. Do haseł tych należą m.in. - organizacje międzynarodowe o charakterze politycznym i społecznym, - partie polityczne, -grupy artystyczne, - instytuty życia konsekrowanego. Relacje te każdorazowo opisano i uwzględniono w przykładach. Opracowując dokumenty, których przedmiotem są ciała zbiorowe należy zawsze sprawdzać, czy takie relacje występują w rekordzie wzorcowym. W opisie przedmiotowym pomija się bowiem hasła, które występują w powiązaniach, niezależnie od rodzaju tych relacji (temat szerszy, węższy, kojarzony). Jeśli w rekordzie wzorcowym brak powiązań z hasłami ogólnymi, należy zastosować w opisie przedmiotowym hasła wyrażające typ instytucji oraz terytorialny i chronologiczny zasięg ich działalności. 23

VI.3.1. Organizacje międzynarodowe Nazwę organizacji międzynarodowej podajemy w haśle w języku polskim, o ile taka wersja nazwy występuje w źródłach informacji o charakterze ogólnym (encyklopedia, leksykony, monografie). W żadnym razie nie używa się w haśle formy samodzielnie tłumaczonej. Jeśli dane ciało zbiorowe międzynarodowe nie występuje w źródłach w wersji polskiej, należy użyć wersji językowej najczęściej używanej przez to ciało, a jeśli i to jest trudne do ustalenia, należy wybrać jedną z następujących wersji językowych: angielska, francuska, hiszpańska, niemiecka, rosyjska. W przypadku, gdy jedynym źródłem informacji jest opracowywany dokument, należy podać wersję nazwy występującą w tym dokumencie. Jako formy odrzucone powinny wystąpić nazwy organizacji sformułowane w innych językach zależnie od kontekstu historycznego i terytorialnego zasięgu działania danego ciała zbiorowego. Najczęściej, jeśli w haśle przyjęto nazwę polską, to jako formy odrzucone wystąpią przede wszystkim nazwa angielska i francuska. Jako formy odsyłaczowe można ponadto zapisać inne wersje nazwy, o ile wystąpiły w danym zbiorze dokumentów. Nazwy organizacji międzynarodowych o charakterze politycznym, gospodarczym i społecznym mających szeroki zasięg oddziaływania otrzymują powiązania z hasłami ogólnymi. Krajowe sekcje, oddziały czy delegatury organizacji i ruchów o zasięgu międzynarodowym są traktowane jako ciało podrzędne tej organizacji międzynarodowej, chyba że mają własną, utrwaloną tradycją nazwę pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację Przykłady rekordów wzorcowych 110 2 a ONZ 410 2 a Narody Zjednoczone 410 2 a ONU 410 2 a Organisation des Nations Unies 410 2 a Organizacja Narodów Zjednoczonych 410 2 a UN 410 2 a United Nations 510 2 w h a FAO 510 2 w h a Komitet Praw Człowieka 510 2 w h a Światowa Organizacja Zdrowia 510 2 w h a UNCTAD 510 2 w h a UNDP 510 2 w h a UNESCO 510 2 w h a UNFPA 510 2 w h a UNICEF 510 2 w h a UNRRA 510 2 w h a Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców 550 a Organizacje międzynarodowe y od 1945 r. 670 a www.un.org 24

670 a Osm.1986 Agendy wyspecjalizowane Organizacji Narodów Zjednoczonych występujące pod własną, wyróżniającą nazwą (zwłaszcza wtedy, gdy w nazwie wystąpi element wskazujący na Narody Zjednoczone) są zapisywane jako tematy węższe względem ONZ. 110 2 a UNICEF 410 2 a Fundusz Narodów Zjednoczonych Doraźnej Pomocy Dzieciom 410 2 a Organizacja Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci 410 2 a United Nations Children s Fund 410 2 a United Nations Children s Emergency Fund 510 2 w g a ONZ 550 w g a Dziecko x ochrona x organizacje 670 a Osm. 1986 670 a www.unicef.org/ Nazwy organów administracji ONZ oraz komisji o nazwach niewyróżniających występują jako ciała podrzędne. 110 2 a ONZ. b Komisja Osiedli Ludzkich 410 2 a Commisssion des Etablissements Humaines 410 2 a Commission on Human Settlement 410 2 a HABITAT 410 2 a Komisja Osiedli Ludzkich 670 a Rapport de la Commission des Etablissements Humaines. New York, 2000-670 a Słownik ONZ 110 2 a NATO 410 2 a Atlantic Alliance 410 2 a North Atlantic Treaty Organization 410 2 a OTAN 410 2 a Organisation du Traité de l Atlantique du Nord 410 2 a Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego 410 2 a Pakt Północnoatlantycki 410 2 a Sojusz Północnoatlantycki 510 2 a Unia Zachodnioeuropejska 550 w g a Organizacje międzynarodowe x wojsko y od 1945 r. 550 w g a Wojsko x organizacje y od 1945 r. 550 a Bezpieczeństwo międzynarodowe y od 1945 r. 550 a Partnerstwo dla Pokoju 670 a www.nato.int/ 110 2 a NATO. b IFOR 410 2 a IFOR 410 2 a Implementation Force 410 2 a Siły Implementacyjne NATO 670 a www.nato.int/ifor 25

110 2 a OBWE 410 2 a Conference on Security and Cooperation in Europe 410 2 a CSCE 410 2 a KBWE 410 2 a Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie 410 2 a Konferenz über Sicherheit und Zusammenarbeit in Europa 410 2 a KSZE 410 2 a Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie 410 2 a Organization for Security and Cooperation in Europe 410 2 a OSCE 550 w g a Organizacje międzynarodowe z Europa y od 1945 r. 550 a Bezpieczeństwo międzynarodowe z Europa y od 1945 r. 551 a Europa x polityka y od 1945 r. 670 a NEP 670 a www.osce.org/ 110 2 a Liga Narodów 410 2 a League of Nations 410 2 a Société des Nations 550 w g a Organizacje międzynarodowe y 1918-1939 r. 550 a Pakt Ligi Narodów (1919) 670 a NEP 110 2 a EFTA 410 2 a Association européenne de libre-echange 410 2 a European Free Trade Association 410 2 a Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu 550 w g a Organizacje gospodarcze międzynarodowe z Europa y od 1945 r. 550 a Strefa wolnego handlu 670 a NEP 670 a www.efta.int/ 110 2 a Międzynarodowa Rada Zabytków i Zespołów Zabytkowych 410 2 a Conseil International des Monuments et des Sites 410 2 a ICOMOS 410 2 a International Council of Monuments and Sites 410 2 a Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków 670 a www.icomos.org 110 2 a Union académique internationale 410 2 a Consilium academiarum consociatarum 410 2 a International Academic Union 410 2 a International Union of Academies 410 2 a Międzynarodowa Unia Akademicka 410 2 a UAI 670 a www.uai-iua.org/ 110 2 a Międzynarodowa Unia Notariatu Łacińskiego 410 2 a International Union of Latin Notariat 26

410 2 a Internationale Union des Lateinischen Notariats 410 2 a UINL 410 2 a Union Internacional del Notariado Latino 410 2 a Union Internationale du Notariat Latin 670 a www.uinl.org/ Wzorce opisów przedmiotowych Organizacje międzynarodowe mające charakter polityczny nie wymagają użycia w opracowaniu przedmiotowym tych haseł, z którymi są powiązane w rekordzie wzorcowym. W wypadku pozostałych ciał zbiorowych międzynarodowych w opisie przedmiotowym należy uwzględnić hasła Organizacje międzynarodowe lub Organizacje międzynarodowe gospodarcze, a także hasła dodatkowe określające dokładniej zakres działalności takiej organizacji. a) Polityka organizacji międzynarodowych, relacje z innymi podmiotami polityki, stanowisko wobec problemów W opisie prac traktujących ogólnie o polityce prowadzonej przez daną organizację międzynarodową stosuje się po nazwie ciała zbiorowego określnik polityka, np.: Zdrowie 21: zdrowie dla wszystkich w XXI wieku. Warszawa, 2001 610 24 a Światowa Organizacja Zdrowia x polityka 650 4 a Higiena społeczna x polityka W opisie prac omawiających stanowisko zajmowane przez daną organizację międzynarodową względem konkretnego państwa czy regionu, lub stanowisko zajęte względem jakiegoś problemu, stosuje się określnik a... z odpowiednim tematem, np.: Kontrola w rokowaniach rozbrojeniowych w Lidze Narodów i ONZ / Tadeusz Wasilewski. Toruń, 1991 610 24 a Liga Narodów x a rozbrojenie 610 24 a ONZ x a rozbrojenie 650 4 a Rozbrojenie x kontrola Meine Danziger Mission 1937-1939 / Carl J. Burchhardt. München, 1962 600 14 a Burchhardt, Carl Jacob d (1891-1974) 610 24 a Liga Narodów x a Wolne Miasto Gdańsk 650 4 a Służba zagraniczna szwajcarska y1918-1939 r. 651 4 a Wolne Miasto Gdańsk 655 4 a Pamiętniki szwajcarskie y 1918-1939 r. 27

b) Udział konkretnych państw w działalności organizacji międzynarodowych Dla wyrażenia wkładu danego państwa w funkcjonowanie danej organizacji międzynarodowej stosuje się określnik udział... z nazwą odpowiedniego kraju, np.: Polska w operacjach pokojowych ; Operacje pokojowe ONZ / Jerzy Markowski. Warszawa, 1993 610 24 a ONZ x operacje pokojowe x udział Polski 610 24 a ONZ. b Siły Zbrojne x udział Polski 651 4 a Polska x polityka y od 1944 r. 655 4 a Wydawnictwa popularne 28

VI.3.1.2. Unia Europejska Instytucje europejskie i programy będące narzędziem ich polityki są traktowane tak, jak organizacje międzynarodowe, tzn. przyjmuje się w haśle nazwę polską, chyba że bardziej znany jest akronim nazwy obcojęzycznej. Przykłady rekordów wzorcowych 110 2 a Unia Europejska 410 2 a EU 410 2 a European Union 410 2 a UE 410 2 a Union européen 410 2 a Wspólnoty Europejskie 510 2 a Europejska Wspólnota Energii Atomowej 510 2 a Europejska Wspólnota Węgla i Stali 510 2 a Unia Zachodnioeuropejska 510 2 a Wspólnota Europejska 550 a Flaga europejska 550 a Instytucje europejskie 550 a Integracja europejska 550 a Kraje AKP 550 a Prawo wspólnotowe europejskie 550 a Wydawnictwa urzędowe Wspólnot Europejskich 551 a Europa x gospodarka y od 1945 r. 551 a Europa x polityka y od 1945 r. 551 a Kraje Unii Europejskiej 670 a www.europa.eu.int 670 a Sł.UE 110 2 a Wspólnota Europejska 410 2 a CEE 410 2 a Communauté Economique Européenne 410 2 a Communauté Européenne 410 2 a EC 410 2 a European Community 410 2 a European Economic Community 410 2 a Europejska Wspólnota Gospodarcza 410 2 a EWG 410 2 a WE 510 2 a Unia Europejska 550 a Integracja europejska 550 a Traktaty rzymskie (1957) 551 a Europa x gospodarka y od 1945 r. 670 a Sł. UE 110 2 a Parlament Europejski 410 2 a European Parliament 410 2 a Parlement européen 29

510 2 a Europejska Partia Ludowa 550 w g a Instytucje europejskie 550 w g a Parlament z Europa 550 a Posłowie do Parlamentu Europejskiego 550 a Wybory do Parlamentu Europejskiego 670 a Sł. UE 110 2 a Europejski Trybunał Obrachunkowy 410 2 a Court Auditors of the European Communities 410 2 a Court des comptes européenne 410 2 a European Court Auditors 410 2 a Trybunał Obrachunkowy Wspólnot Europejskich 410 2 a Trybunał Rewidentów Księgowych Wspólnot Europejskich 410 2 a Trybunał Rewizyjny Wspólnot Europejskich 550 w g a Instytucje europejskie 550 a Kontrola finansowa x Unia Europejska 670 a Sł. UE 110 2 a Rada Unii Europejskiej 410 2 a Conseil de l'union européenne 410 2 a Council of the European Union 550 w g a Instytucje europejskie 550 a Prezydencja Rady Unii Europejskiej 670 a http://www.consilium.europa.eu/showpage.aspx?lang=en 110 2 a PHARE 410 2 a Poland and Hungary Assistance for Restructuring their Economy 510 2 a Unia Europejska x a Europa Środkowo-Wschodnia 510 2 w h a STRUDER 550 w g a Programy pomocowe UE 550 a PERSEUS (informat.) 550 a Współpraca gospodarcza y od 1989 r. 670 a Sł.UE 110 2 a Europejski Fundusz Społeczny 410 2 a EFS 410 2 a ESF 410 2 a Europejski Fundusz Socjalny 410 2 a European Social Found 550 w g a Fundusze strukturalne UE 550 a Polityka społeczna Unia Europejska 550 a Siła robocza polityka Unia Europejska Wzorce opracowania przedmiotowego W opracowaniu przedmiotowym Unia Europejska występuje zarówno jako temat, jak i określnik ogólny. Nie używa się terminu Wspólnoty Europejskie. 30

Użycie terminu Wspólnota Europejska jest ograniczone przede wszystkim do opracowania dokumentów na temat dawnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, np.: Wspólnoty Europejskie 1951-1999: zarys przemian społeczno-gospodarczych i instytucjonalnych w krajach Wspólnot Europejskich w latach 1951-1999 / Aleksander Waszkiewicz. Toruń, 2002 610 24 a Unia Europejska 610 24 a Wspólnota Europejska 650 4 a Integracja europejska 651 4 a Kraje Unii Europejskiej x gospodarka 651 4 a Kraje Unii Europejskiej x socjologia 655 4 a Podręczniki Po temacie i określniku Unia Europejska, po nazwach krajów, które wstąpiły do UE w 2004 r. i wówczas, gdy w hasłach występują tematy lub określniki o tematyce unijnej stosuje się określnik chronologiczny od 2004 r. a) Polityka/i Unii Europejskiej W opracowaniu dokumentów o charakterze ogólnym po nazwie ciała zbiorowego stosuje się określnik ogólny polityka, np.: Integracja europejska wybrane polityki wspólnotowe / red. Nauk. Aleksandra Maciaszczyk Łódź, 2001 610 24 a Unia Europejska x finanse 610 24 a Unia Europejska x polityka 655 4 a Materiały konferencyjne Unia Europejska w 2008 roku : aktualne problemy i najważniejsze wyzwania : praca zbiorowa / pod red. Magdaleny Musiał-Karg i Tadeusza Wallasa. Poznań, 2009 610 24 a Unia Europejska x polityka y od 2004 r. Poszczególne polityki Unii są opisywane w różny sposób: - z użyciem po nazwie ciała zbiorowego określnika ogólnego określającego zakres tej polityki (np.: finanse, kultura) oraz określnika ogólnego polityka, np.: Europa i jej budżet : co się dzieje z Twoimi pieniędzmi? Gliwice, 2000 610 24 a Unia Europejska x finanse x polityka 31

- poprzez zastosowanie tematu wyrażającego zakres tej polityki (np. Oświata, Ochrona środowiska, Transport drogowy) oraz określników ogólnych polityka Unia Europejska, np.: Polityka transportowa Unii Europejskiej oraz jej implikacje dla systemów transportowych krajów członkowskich / Andrzej S. Grzelakowski, Maciej Matczak, Adam Przybyłowski ; [Akademia Morska, Gdynia]. Gdynia, 2009 650 4 a Transport x polityka x Unia Europejska 655 4 a Podręczniki akademickie Kolej w polityce transportowej Unii Europejskiej / Stanisław Miecznikowski. Gdańsk, 2002 650 4 a Kolejnictwo x polityka x Unia Europejska 650 4 a Transport x polityka x Unia Europejska Kierunki rozwoju polityki zdrowotnej oraz projekt koordynacji przepisów polskich w ochronie zdrowia z uregulowaniami Unii Europejskiej / Andrzej Koronkiewicz, Włodzimierz Nowacki, Henryka Romanow. Warszawa, 1999 650 4 a Promocja zdrowia z Polska y od 1989 r. 650 4 a Promocja zdrowia x Unia Europejska 650 4 a Służba zdrowia x polityka z Polska y od 1989 r. 650 4 a Służba zdrowia x polityka x Unia Europejska 650 4 a Służba zdrowia x prawo wspólnotowe europejskie y stan na 1998 r. 651 4 a Polska x a Unia Europejska x służba zdrowia Jest to rozwiązanie najczęściej stosowane, ponieważ użycie adekwatnych tematów pozwala na precyzyjne wyrażenie danej polityki, w przeciwieństwie do konstrukcji zaprezentowanej powyżej, gdyż ograniczony zasób określników często nie pozwala na dokładne opisanie problemu. W niektórych przypadkach, tam gdzie mamy możliwość wyboru między równobrzmiącymi tematem i określnikiem, należy wybrać jedno rozwiązanie i sporządzić w kartotece wzorcowej stosowny odsyłacz, np.: 150 a Transport x polityka x Unia Europejska 410 2 a Unia Europejska x transport x polityka - niektóre polityki Wspólnot Europejskich, które mają swe utrwalone nazwy lub które trudno wyrazić w inny sposób, występują jako tematy ogólne (np. Wspólna Polityka Rolna UE, Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE, Polityka regionalna UE), np.: Dochody rolnicze a polityka rozwoju regionalnego Unii Europejskiej / Joanna Idczak. Poznań, 2001 650 4 a Dochody indywidualne x rolnictwo z kraje Unii Europejskiej 32

650 4 a Gospodarka rolna x ekonomika z kraje Unii Europejskiej 650 4 a Polityka regionalna UE 650 4 a Wspólna Polityka Rolna UE Trzeci filar Unii Europejskiej : binstrumenty prawne / Agnieszka Grzelak. Warszawa, 2008 650 4 a Polityka Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych UE b) Relacje Unii Europejskiej z państwami i regionami W opracowaniu przedmiotowym stosuje się po nazwie ciała zbiorowego określnik ogólny a... uzupełniony nazwą odpowiedniego państwa czy regionu, np.: EU and its southern neighbours : new challenges for the European Neighbourhood Policy / Beata Wojna ; in. coop. with Agata Gostyńska [et al. ; transl. Elżbieta Gołębiowska] ; The Polish Institute of International Affairs. Warszawa, 2011 610 24 a Unia Europejska x a Afryka Północna 610 24 a Unia Europejska x a Bliski Wschód 610 24 a Unia Europejska x a śródziemnomorski, region 610 24 a Unia Europejska x polityka Jeśli relacje te dotyczą jedynie pewnej dziedziny życia lub pewnego obszaru działalności, należy użyć na dalszym miejscu stosownego określnika ogólnego (np. gospodarka, handel, transport, rolnictwo), np.: Ofensywa handlowa Unii Europejskiej na kontynencie amerykańskim / Roman Lusawa Płońsk, [2001] 610 24 a Unia Europejska x a Ameryka x handel 651 4 a Ameryka x a Unia Europejska x handel Polityka celna w procesach integracyjnych Polski ze strukturami Unii Europejskiej / Jolanta Jarmul-Mikołajczyk. Warszawa, 1998 610 24 a Unia Europejska x a Polska x handel 650 4 a Cło x polityka z Polska y od 1989 r. 651 4 a Polska x a Unia Europejska x handel Polski sektor energetyczny w kontekście członkostwa w Unii Europejskiej / Grażyna Wojtkowska- Łodej. Warszawa, 2000 610 24 a Unia Europejska x a Polska x energetyka 650 4 a Energetyka x polityka z Polska y od 1989 r. 33

651 4 a Polska x a Unia Europejska x energetyka 655 4 a Podręczniki Polska Eurodebata / pod red. Leny Kolarskiej-Bobińskiej. Warszawa, 1999 610 24 a Unia Europejska x a Polska x socjologia 650 4 a Polska x a Unia Europejska x socjologia Uwaga: ponieważ relacje te na ogół są obustronne, zwykle jako drugie hasło występuje nazwa kraju lub regionu z określnikiem ogólnym a Unia Europejska. c) Negocjacje dotyczące przystąpienia do Unii Europejskiej W haśle przedmiotowym na pierwszym miejscu występuje hasło korporatywne Unia Europejska, następnie określnik ogólny a... uzupełniony nazwą odpowiedniego państwa oraz określnik ogólny negocjacje akcesyjne, np.: Stanowiska Polski w ramach negocjacji o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej / Pełnomocnik Rządu do spraw Negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej. Warszawa, 2000 610 24 a Unia Europejska x a Polska x negocjacje akcesyjne 651 4 a Polska x a Unia Europejska x negocjacje akcesyjne d) Programy, fundusze Unii Europejskiej, wykorzystanie funduszy itp. W opisie przedmiotowym stosuje się nazwę własną programu lub funduszu. Kontrola w zakresie Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności : podstawowe zasady działań kontrolnych, wykrywane nieprawidłowości i ich konsekwencje / Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Warszawa, 2008 650 4 a Fundusz Spójności UE x kontrola 650 4 a Fundusze strukturalne UE x kontrola Po nazwie danego programu czy funduszu można użyć określnika geograficznego wyrażającego kraj, który uczestniczy w programie/korzysta z pomocy, np.: Dla rozwoju Mazowsza : dobre praktyki Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 /[red. Gabriela Bidzińska-Dajbor, Ilona Soja-Kozłowska]. Warszawa, 2010 610 24 a Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego z Polska 650 4 a Fundusze strukturalne UE z Polska 650 4 a Gospodarka terenowa x polityka z Polska y od 2001 r. 34

650 4 a Polityka regionalna UE 651 4 a Mazowieckie, województwo (od 1999) x gospodarka x planowanie 651 4 a Mazowieckie, województwo (od 1999) x strategia rozwoju Możliwości pozyskiwania środków finansowych na tworzenie miejsc pracy dla nauczycieli : poradnik opracowany w ramach projektu: Praktyka na miarę szyta, program praktyk pedagogicznych podnoszących jakość kształcenia w zawodzie nauczyciela / [poradnik oprac. zespół w skł. Katarzyna Czekaj et al.]. - [Łódź, 2011]. 610 24 a Europejski Fundusz Społeczny z Polska 650 4 a Nauczyciele x doskonalenie zawodowe x finanse z Polska y od 2001 r. 650 4 a Nauczyciele x praca z Polska y od 2001 r. 650 4 a Nauczyciele x szkolenie x finanse z Polska y od 2001 r. 650 4 a Oświata x programy i fundusze wspólnotowe z Polska y od 2004 r. 650 4 a Program Operacyjny Kapitał Ludzki 650 4 a Szkolnictwo x finanse z Polska y od 2001 r. 655 4 a Poradniki Określnika geograficznego nie stosuje się, jeśli program/fundusz funkcjonuje lokalnie pod różnymi nazwami, np.: Oferta dydaktyczna szkół zawodowych a regionalny rynek pracy : diagnoza potrzeb edukacyjnych szkolnictwa zawodowego a kierunki rozwoju regionalnego rynku pracy : projekt realizowany w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 / pod red. Józefa Górniewicza i Henryka Mizerka. Olsztyn, 2010 650 4 a Program Operacyjny Kapitał Ludzki 650 4 a Szkolnictwo zawodowe z Polska y od 2001 r. 651 4 a Warmińsko-mazurskie, województwo x programy i fundusze wspólnotowe 651 4 a Warmińsko-mazurskie, województwo x rynek pracy 651 4 a Warmińsko-mazurskie, województwo x szkolnictwo i oświata 655 4 a Dane statystyczne Uwaga: w opracowaniu przedmiotowym europejskich aktów prawnych i ich omówień stosuje się temat: Prawo wspólnotowe europejskie i analogiczny określnik ogólny prawo wspólnotowe europejskie. Nie stosuje się natomiast określnika prawo po temacie Unia Europejska ani połączenia określników ogólnych prawo Unia Europejska, np.: Analiza prawnoporównawcza przepisów Unii Europejskiej dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw z przepisami obowiązującymi w Polsce / Krzysztof Broniatowski, Alicja Ryszkiewicz, Mariusz Paweł Ilnicki. Warszawa, 2001 650 4 a Przedsiębiorstwa małe i średnie x prawo z Polska y stan na 2001 r. 650 4 a Przedsiębiorstwa małe i średnie x prawo wspólnotowe europejskie y stan na 2001 r. 35